Atmanand Prakash Pustak 035 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

-
-
સભ્ય જ્ઞા ન ની કે ચી. છે
[ ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૦ થી શરુ કે આત્માની ધર્મવિમુખતાના સંભાવ્ય કારણે અને અને આત્માનું અધઃપતન.
ભોતિક પદાર્થોની સંલગ્નતાથી મૃત્યુ થશે એવી પ્રભુએ આદમને ચેતવણી આપી હતી. ભૌતિક પદાર્થોની સંલગ્નતાથી બધા સંસારી મનુષ્યનું મૃત્યુ થાય છે અર્થાત્ બધા સંસારી મનુષ્ય અવશ્ય મરણધીન છે એ સુવિદિત છે. મૃત્યુ વસ્તુતઃ શરીરનું થાય છે પણ આત્મા વ્યાહને કારણે પોતાનું જ મૃત્યુ થયું એમ માને છે. આ રીતે આત્માનું (આત્માનાં વિવિધ શરીરનું ) મૃત્યુ અનેક વાર થાય છે.
વિશુદ્ધ અને સંપૂર્ણ આત્મા તથા સંસારની લાલસાઓયુક્ત આત્મામાં શો ભેદ છે તે આદમનાં અધઃપતન ઉપરથી યથાર્થ રીતે નિર્દિષ્ટ થઈ શકે છે. વિશુદ્ધ આત્મા સુખમય અને અમર હોય. વાસનાયુક્ત આમાં દુઃખી અને મરણાધીન હોય. વાસનાઓનાં ઉમૂલનથી જ સંસારી આત્મા પરમ દેવત્વ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. વાસનાઓનો ઉછેર કર્યા વિના સંસારી આત્માથી વાસ્તવિક રીતે કઈ પણ પ્રકારની ઉન્નતિ સાધી શકાતી નથી. વિશુદ્ધ આત્મા અને તેના વચ્ચે મહાન અંતર રહે છે. વાસનાઓના સંપૂર્ણ ક્ષયથી જ એ મહાન અંતરન નિવારણ થઈ શકે છે. સંસારી આત્મા પરમાત્મા બની શકે છે. સંસારી આત્માને પરમાત્મા પદની પ્રાપ્તિ સુપ્રયત્નોવડે થાય છે.
હિન્દુ ધર્મ શાસ્ત્રો અનુસાર, બ્રહ્માનું અધ:પતન એ આત્માનાં અધ્યાત્મિક કાર્યનાં એક રૂપક દષ્ટાન્તરૂપ છે. બ્રહ્માનાં રૂપક રૂપ દષ્ટાન્ત ઉપરથી. આત્માનું અધ:પતન ભૌતિક પદાર્થો સાથે સાયુજ્ય થવાને કારણે કેવી રીતે થાય છે એ બરોબર સમજી શકાય છે. આદમનાં અધઃપતનવિષયક પ્રકરણ અભિશાપથી પૂરું થાય છે. આદમનાં કરુણ પ્રકરણ ઉપરથી બુદ્ધિનું સત્ય સ્વરૂપ યથાર્થ સ્વરૂપમાં સમજી પણ શકાતું નથી. આદમનું રૂપક વૈદિક મંતવ્યને અનુરૂપ હોવા છતાં તેમાં બુદ્ધિનું સ્વરૂપ યથાર્થ રીતે આલેખવામાં આવ્યું નથી. બુદ્ધિનાં વિકૃત સ્વરૂપનું જ પ્રાયઃ આલિખન
* શ્રીયુત ચંપતરાય જે બેરીસ્ટર એટ-લેં. ના ‘કી ઓફ નોલેજ'ને અનુવાદ,