Atmanand Prakash Pustak 035 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531411/1

Page #1

XMPANI
પુસ્તક ૩૫ म .
था५.
આમ સ’. ૪૨ वीरस.२४६४ ३.१-४-०
ভােক্তা जानमात्मानहसला
सावन

Page #2

આ વિષય–પરિચય. 5
ક
૧. પ્રભુ સ્તવન
( હાટમ અ. ત્રિવેદી ) ૨, ધરણેન્દ્ર નાગરજ અને નમિ વિનમ ( મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી ) ૩. સમ્યગૂ જ્ઞાનની કુંચી ... . ૪. પુષ્પમાળા-હિતાપદેશ
... ( સ. ક. વિ. ) ... ૫. સજજત દુજનનાં લક્ષણે ( રાજપાળ મગનલાલ હોરા )... ૬. પ્રાસ્તાવિક તત્ત્વબોધ ... ... ( સ ક. વિ. ). ૭. લક્ષ્મીનું માહાત્મ્ય અને દાનનું સ્વરૂપ ( આમવલ્લભ ) ... ૮. જ્ઞાનની પરબ-બોડીંગનું ઉદ્દઘાટન. ૯. શ્રી વિજયનંદસૂરિ જયંતિ નિમિત્તે સખાવત ૧૦. શ્રી પાટણમાં જ્ઞાનમંદિરની સ્થાપના ૧૧આ. શ્રી વિજયવલભસૂરિજીકા વિહાર સમાચાર ...
૧૨. ૧૩૦ ૧૩ય ૧૩૮ ૧૪૮ ૧૪૨ ૧૪૩ ૧૪૫ ૧૫૫ ૧૫૮
૧૫
શ્રી અમરચંદ્રસૂરિકૃત
શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર ( ભાષાંતર ) આ ગ્રંથ જેમાં ચાવીશ તીર્થકર ભગવાનના ઘણા સંક્ષિપ્તમાં ચરિત્ર આપવામાં આવેલ છે. આટલા ટૂંકા, અતિ મનોહર અને બાળ સરલતાથી જલદીથી કઠાગ્ર પણ કરી શકે તેવા સાદા, અને સુંદર ચરિત્ર આ ગ્રંથમાં છે. જૈન પાઠશાળા, કન્યાશાળા, જૈન વિદ્યાલયમાં ઐતિહાસિક શિક્ષણ તરીકે ચલાવી શકાય તેવું છે. કિંમત દશ આના.
શ્રી જૈન આત્માનંદ શતાબ્દિ સિરિઝના છપાતાં ગ્રંથા. ૧ શ્રી ત્રિષષ્ઠિલાક પુરૂષ ચરિત્ર ( બીજા પર્વથી દશ પ ) પ્રત તથા બુકાકારે ૨ ધાતુ પારાયણ. ૩ શ્રી વૈરાગ્ય ક૯પલતા ( શ્રી યશોવિજયજીકૃત )
૪ પ્રાકૃત વ્યાકરણ દ્રઢિકાવૃત્તિ.
જલદી મંગાવે.
તૈયાર છે.
જલદી મંગાવે. શ્રી ત્રિષષ્ટિશ્તાકા પુરૂષચરિત્ર પ્રથમ પવી. પ્રતાકારે તથા બુકાકારે સુંદર ટાઈપ, ઉંચા કાગળ, સુશોભિત બાઈડીંગથી તૈયાર છે, થેડી નકલે બાકી છે. કિંમત મુદ્દલથી ઓછી રૂા. ૧-૮-૦ પ. જુદું'.
બીજા પવથી છપાય છે.

Page #3

-
શ્રી આત્માનન્દ પ્રકાશ.
ર
૪
-જ
जन्मनि कमलशैरनुबद्वेऽस्मिंस्तथा प्रयतितव्यम् । कर्मक्लेशाभावो यथा भवत्येष परमार्थः ॥ १ ॥ કર્મરૂપ કષ્ટથી વ્યાપ્ત એવા આ જન્મમાં એવો (શુભ). પ્રયત્ન કરવો કે જેના પરિણામે કર્મરૂપ કષ્ટ (સંદતર ) વિનાશ પામે,– (માનવજન્મનું છે રહસ્ય છે. ” શ્રીમદ ઉમાસ્વાતિવાચક-તત્ત્વાર્થ ભાષ્ય. અ %
8
પુત ૨૧) વીર . ૨૪ ૬ ક. પો૫, બામ નં. ૪૨. માં ૦ ૦ વર્ષ ૨S [ બંદ ૬ .
પ્રભુ
સ્તવન ! '
(પુષિતામ્રા છંદ.) જય! જય! વિભુજી! દયાળુ ! દેવા !! વિહર સુખકર ! કરું સુ–સેવા; તમ દરશનથી સદા સુખી છું !!! શરણ તજે પ્રભુ! હુ ઘણે દુઃખી છું. કર ગૃહ વિભુ ! ભક્તને તારનારા, ગુણ ગણું કેમ શકાય નાથ ! હારા ? અજર અમર છો તમે કૃપાળું...! કર ધરી ભક્તને તાજે દયાળુ !!!
“છોટમ” અ. ત્રિવેદી.

Page #4

ધરણેન્દ્ર નાગરાજ અને નમિ વિનમિ.
લે મુનિશ્રી ન્યાયવિજય.
- ભગવાન્ ત્રષભદેવજીએ રાજપાટ ઘરબાર ત્યજી, પુત્રને રાજયના વિભાગો સપી, સાંવત્સરિક દાન આપી ચાર હજાર પુરુષો સાથે દીક્ષા અંગીકારી. દીક્ષા લીધા પછી આદિ ગિનાથ ભૂતળમાં વિચારી રહ્યા છે. આ વખતે નમિકુમાર અને વિનમિકુમાર પ્રભુ પાસે આવી, ભક્તિથી નમી રાજ્યની યાચના કરવા લાગ્યા. વાત એમ બની કે પ્રભુએ જ્યારે બધા પુત્રોને રાજ્યભાગ વહેંચી આપ્યા ત્યારે નમિ અને વિનમિ પ્રભુની આજ્ઞાથી વિદેશમાં ગયા હતા, અને તેમના પિતા કછ મહાક૭ પ્રભુ–પોતાના પિતાની સાથે જ દીક્ષા લઈ ચાલી નીકળ્યા હતા. તેમને રાજ્યભાગ ભરત પાસે હતો અને નમિ વિનમિને તે મળત. પ્રભુની દીક્ષા બાદ નમિ વિનમિ આવ્યા અને તપાસ કરતાં માલુમ પડયું કે પ્રભુએ અને પોતાના પિતા વગેરેએ દીક્ષા લીધી છે. પછી પોતાના પિતા પાસે જઈ, ત્યાંથી પિતાના દાદા શ્રી ઋષભદેવજી પાસે આવી રાજ્યની યાચના કરવા માંડી.
છ0 પ્રભુ નિરંતર મૌનપણે ભૂતળમાં વિચરે છે. પ્રભુની પાસે યાચના કરતાં કહે છે –
महीगोष्पदमात्राऽपि, त्वयाऽऽवाभ्यां न किं ददे ? इदानीमपि तद् देहि, विश्वनाथ! प्रसादतः ॥ १३७ ।।
ભાવાર્થ હે પ્રભુ! આપ અમને થેડી પણ પૃથ્વી-રાજ્ય આપ્યું નથી, કૃપા કરી છે વિશ્વવિભુ! હવે તે રાજ્ય આપે.
दोषः किमावयोः कोऽपि, देवदेवेन वीक्षीतः ? यद् दत्से नोत्तरमपि, दूरेऽन्यद् देयमस्तु तत् ॥ १३८ ॥
ભાવાર્થ –હે દેવદેવેશ! આપે અમારે ક્યાંય કાંઈ દેષ જે ખરો? કે જેથી આપ બોલતા પણ નથી–જવાબ નથી આપતા. રાજ્ય આપવાની વાત તે દૂર રહી પરંતુ બેલતા પણ નથી તેનું શું કારણ?
આટલું આટલું કહ્યા છતાંયે નિર્મમત્વી નિલેપ પ્રભુજી તે મૌનપણે વિચરે. નમિ અને વિનમિ પ્રભુની ભક્તિ કરતા સાથે જ ચાલે છે.

Page #5

- ધરણેન્દ્ર નાગરાજ અને નમિ વિનમિ.
૧૩૧ એક વાર નાગરાજ ધરણેન્દ્ર પ્રભુને વંદન કરવા આવ્યા. પ્રભુની ભક્તિ તા નમિ અને વિનમિને જોઈ આશ્ચર્ય પૂર્વક તેમણે પૂછ્યું: તમે કોણ છે?
નમિ વિનમિ પિતાને પરિચય આપવા સાથે પિતાની ભાવના વ્યક્ત કરે છે. ધરણે તેમને કહે છે.
वर्तते सम्प्रति स्वामी, निर्ममो निष्परिग्रहः ।
रोषतोपविनिमुक्तो, निराकांक्षो वपुष्वपि ॥ ભાવાર્થ –હમણાં ભગવાન તે મમતા રહિત, પરિગ્રહ રહિત, રોષ અને તેષ, પ્રસન્નતા અને અપ્રસન્નતાથી રહિત અને શરીરની પણ આકાંક્ષા વિનાના છે. અર્થાત્ આવા પ્રભુજી તમને કાંઈ આપશે નહિં. આમ કહી ઇંદ્ર કહે છે કે તમે ભરતરાજની પાસે જઈ યાચના કરો.
જવાબમાં નમિ વિનમિ કે સરસ ભક્તિપૂર્ણ ઉત્તર આપે છે! विश्वस्त्रामिनमाप्यामुं, कुर्वः स्वाम्यन्तरं नहि । कल्पपादपमासाद्य, कः करीरं निषेवते ? । १५४ ॥
ભાવાર્થ-અમે તે આ ત્રણ જગતના નાથને સ્વામીપે મેળવીને હવે બીજો સ્વામિ-માલેક કરવાની ઈચ્છા નથી રાખતા. કલ્પવૃક્ષને મેળવીને કેરડાની કોણ ઈચ્છા કરે ? અર્થાત જેને કલપવૃક્ષને મળેલ હોય તે કદી બીજા વૃક્ષની ઈચ્છા કરે જ નહિં, તેમ અમારે પણ આવા જગવંદ્ય પ્રભુને છોડી બીજાને સ્વામી કરવાની ઇરછા નથી.
आवां याचाहे नान्यं, विहाय परमेश्वरम् ।
पयोमुचं विमुच्यान्यं, याचते चातकोऽपि किम् ? ॥ १५५ ॥ ભાવાર્થ—અમે તો આ પરમેશ્વરને છોડીને બીજા કોઈની પાસે કદી પણ યાચના કરવાના નથી. ચાતક મેઘરાજાને છેડી કદી બીજાની પાસે યાચના કરે ખરો ? અર્થાત્ ચાતક ગમે તેટલે તરસ્યા થયે હોય, તરસને લીધે ગમે તેટલું દુઃખ કે કષ્ટ ભોગવવું પડતું હોય તો તે ભેગ; પરન્તુ જલની યાચના મેઘરાજા સિવાય બીજા પાસે ન જ કરે. તેમ અમે પણ પ્રભુ સિવાય બીજા પાસે યાચના તે કરવાના જ નથી. અન્તમાં નમિ વિનમિ નાગરાજને સંભળાવે છે કે,
स्वस्त्यस्तु भरतादिभ्यस्तव किश्चिन्तयानया ? स्वामिनोऽस्माद् यद् भवति, तद् भवत्वपरेण किं ? ॥ १५६ ॥

Page #6

૧૩૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ભાવા —તમે કહ્યું ભરત પાસે યાચના કરે, પરન્તુ ભરતાદિનું કલ્યાણુ થાઓ. તમે એની ચિન્તા શુકામ કરેા છે ? અમને આ અમારા સ્વામીથી જે મળવાનું હશે તે મળશે. વચમાં ખીજાને ખેલવાનું શું કામ છે ? અર્થાત્ અમને મળશે કે નßિ મળશે પણ જે થશે તે પ્રભુજીથી જ થશે, ભરત પાસે જવાના ચે નથી અને આ વિષયમાં કાઇએ વચમાં ખેલવાની જરૂરે ય નથી.
ધરણેન્દ્ર નાગરાજ નમિ અને વિનમિની પ્રભુ પ્રત્યેની અનન્ય શ્રદ્ધા, દૃઢ ભાવના જેઈ પ્રસન્ન થઇ નમિ વિનમિને વિદ્યાએ આપે છે અને વૈતાઢ્ય પત ઉત્તર દક્ષિણમાં બન્ને ભાઇઓને રાજ્ય—વિદ્યાધરાનાં રાજ્ય અપાવે છે. રાજ્યે સ્થાપિત કર્યાં પછી ધરણેંદ્ર પેાતાના સ્થાનમાં જતાં બન્ને રાજકુમારાને એક સુવણું હિતશિક્ષા આપે છે. આ તિશિક્ષા માનવમાત્રને ઉપયાગી છે. માનવમાત્રનું કલ્યાણ સાધવામાં ઉપયેાગી છે.
मा विद्यादुर्मदा विद्याधराः कार्षुः स्म दुनर्यम् । धरणेन्द्रस्ततस्तेषां मर्यादामेवमादिशत् ॥
વિદ્યાથી મર્દોન્મત્ત થઇને વિદ્યાધરા અન્યાય ન કરે એટલા માટે ધરશેદ્ર તેમને મર્યાદા કહે છે-સમજાવે છે.
"
जिनानां जिनचैत्यानां, तथा चरमवर्ष्मणाम्, प्रतिमाप्रतिपन्नानां सर्वेषां चाsनगारिणाम् | पराभवं लंघनं च, ये करिष्यन्ति दुर्मदाः, विद्यास्त्यक्ष्यन्ति तान् सद्यः कृतालस्यानिव श्नियः ॥
જિનવરે દ્ર, જિનચૈત્ય, ચરમશરીરી તથા પ્રતિમાસ્થિત સર્વ સાધુ મહાત્માઓને પરાભવ કરવે!, તેમના ઉપરથી ચાલ્યા જવું—તેમનું ઉલ્લંઘન કરવું ઇત્યાદિ જે મદ્રેન્મત્ત કરશે તેને જેમ આલસુ પુરુષની લક્ષ્મી તેને ઘેાડીને ચાલી જાય તેમ આશાતના કરનાર મદ્રેશ્ર્ચત્ત વિદ્યાધરની વિદ્યાએ તેને છેાડીને ચાલી જશે.
હજી આગળ કહે છે:
सात्मस्त्रीकं हनिष्यन्ति ये नरं येsपि च स्त्रियम् । रमयिष्यन्त्यनिच्छन्तीं, विद्यास्त्यक्षन्ति तान् क्षणात् ॥
જે સ્ત્રી સહિત પુરુષના ઘાત કરશે (શ્રી અને પુરુષને મારશે) અને

Page #7

ધરણેક નાગરાજ અને નમિ વિનમિ.
૧૩૩ સ્ત્રીની ઈછા સિવાય તેની સાથે ક્રીડા કરશે–સ્ત્રી ઉપર બલાત્કાર કરશે તેની વિદ્યાએ ક્ષણ વારમાં તેને છેડીને ચાલી જશે. અર્થાત્ વિદ્યાસંપન્ન મનુષ્ય કદી બીજાને દુઃખ ન આપવું કે કોઈ સ્ત્રી ઉપર અત્યાચાર ન કર. નહિ તે તેની વિદ્યાઓ ચાલી જશે. કે સરસ હિતોપદેશ છે. !
આમ કહી-ઊંચે અવાજે કહીને સૂર્યને ચંદ્ર જ્યાં સુધી રહે-અર્થાત ત્રણે કાળમાં પાળવા એગ્ય મર્યાદા રત્નની ભીંત ઉપર ધરણે કે લખી અને પછી પિતાના સ્થાને ગયા.
આ પ્રમાણે મર્યાદાનું દૃઢતાથી પાલન કરતા આ રાજપુત્રો પિતાની વિદ્યાનો કે સદુપયોગ કરે છે એ જણાવી આ લેખ સમાપ્ત કરીશ.
તો નિયમૃમાભિર્તિ જ્ઞાતિ બન્ને ભાઈઓ નિરંતર શ્રી કષભદેવ પ્રભૂની મૂર્તિની પૂજા કરે છે. અને ધર્મને બાધા ન આવે તેવી રીતે ગૃહસંસાર ચલાવે છે. અને વિદ્યાઓના પ્રતાપે नन्दीश्वरादितीर्थेषु जग्मतुस्तौ कदाचन शाश्वतप्रतिमार्चायै श्राद्धश्रीणां फलं हृदः ।
બને ભાઈ કદી કદી નંદીશ્વરાદિ મહાતીર્થમાં શાશ્વત જિનપ્રતિમાઓના પૂજન માટે જતા. શ્રાવકોની લક્ષ્મીનું આ જ ફલ છે.
ખરેખર કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યજી મહારાજ બહુ જ ઠીકઉચિત જ કહે છે કે શ્રાવક-શ્રદ્ધા સંપન્ન શ્રાવકોના વૈભવનો-લક્ષમીને-પ્રભુતાને ખરો લાભ એમાં જ છે કે જેનો ઉપગ આત્મકલ્યાણ માટે જ થાય. तो कदाचिद् विदेहादिक्षेत्रेषु श्रीमदर्हताम् , गत्वा समवसरणे पपतुर्याक्सुधारसम् ।। चारणश्रमणेभ्यश्च, कदाचिद् धर्मदेशनाम् , तौ शुश्रुवतुरुत्कर्णी, गीतं युवमृगाविव ।। सम्यक्त्ववन्तावक्षीणकोशौ विद्याधरीवृत्तौ, त्रिवर्गावाधया राज्यं यथावत् तौ प्रचक्रतुः ।।
તે બન્ને લઈઓ કદી કદી મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં બિરાજમાન શ્રી જિનવરેન્દ્રના સમવસરણમાં જઈ તીર્થંકર-વિહરમાન દેવની વાણીના અમૃતનું પાન કરતા હતા. જાણે બે યુવાન મૃગે કાન ઊંચા કરીને સંગીત સાંભળતા હોય તેમ જઘાચારણ અને વિદ્યાચારણ શ્રમણપુંગવે-મુનિ પુંગવે પાસે જઈ જિજ્ઞાસાપૂર્વક ધર્મદેશના શ્રવણ કરતા હતા અથાત્ યુવાન મૃગલાંઓ ખૂબ એકાગ્રતાથી, તલ્લીનતાથી મધુર સંગીત સાંભળે તેમ આ બને રાજપુત્રે મુનિવરોની ધર્મોપદેશના ખૂબ જ રસપૂર્વક–જિજ્ઞાસાપૂર્વક સંભાળતા હતા.

Page #8

૧૩૪
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ
અનુક્રમે ત્રણે વ( ધર્મ, અર્થ ને કામ )ને રીતે સમ્યક્ત્વશાલી, અક્ષીણુ ભંડારવાળા, શ્રીસ...પન્ન સમૂહથી યુક્ત આ અને રાજ્યને ભેગવતા હતા.
બાધા ન પડેાંચે તેવી અને વિદ્યાધરીએના
શ્રાવ
આ ઉપરથી સુજ્ઞ વાંચકે પણ હિત છે।ધ ગ્રહુણ કરે. પોતાને વૈભવપ્રભુતા કે સત્તા કોઇની અવમનના કરવામાં ન વાપરે. સાથે જ સમકીતિ જીવે પેાતાને મહાન સામ્રાજ્ય મળે કે અતુલ સાંપત્તિ મળે, ગમે તેવા વૈભવે મળે કે વિદ્યાએ મળે છતાં સદાયે તેને સદુપયેગ જ, જિનવરેન્દ્રની પૂજાસુગુરુની ઉપાસના અને ધર્મશાસ્ત્રનુ શ્રવણ, તે પ્રમાણે આચરણુ કાનાં ખાસ લક્ષણ છે. અહીં નમિ કે વિનમિ વિદ્યાધરાની વિદ્યાની કે વૈભવની પ્રશ`સા નથી, અહીં તે આટલું સુખ, આવું સામ્રાજ્ય, બીજાને મટ્ટોન્મત્ત બનાવે તેવી વિદ્યાઆ પ્રાપ્ત થવા દતાં યે આ બધાને ઉપયોગ જિન દેવદર્શન પૂજન શાસ્રશ્રવણમાં જ કર્યાં. સદાયે પવિત્ર જીવન ગાળ્યુ અને ત્યારપછી અક્ષીણ અવિનાશી ઐહિક સુખસ ંપન્ન રાજ્ય, કુટુમ્બ-પરિવાર આદિ છેાડી પોતાના દાદા પાસે શ્રી ઋષભદેવજી પ્રભુ પાસે ભાગવતી દીક્ષા લીધી અને અન્તે શ્રી સિદ્ધિગિરિરાજ ઉપર અનશન કરી બે કરોડ મુનિપુંગવામુનિરાજો સાથે ફાગણ શુદ્ધિ ૧૦મે નિર્વાણ-મેક્ષ લક્ષ્મી પામ્યા. મહાનુભાવ વાંચકે પણ આ પ્રમાણે જીવન શુદ્ધ બનાવી મેક્ષમાર્ગના અભિલાષી અને એ જ શુભેચ્છા.
ધર્મના વિશાળ વિષયના અભ્યાસમાં મને એવું સમજાયું છે કે આપણે ધના શુદ્ધ રૂ૫ને ભૂલી અશુદ્ધ અંશને વળગી પરસ્પર વિગ્રહ અને કલેશ કરીએ છીએ. ધર્મભાવના આપણી સાચી ‘ સૂઝ ’વાળી હોય તે આપણા ધર્મના ખાદ્ય ચાર ગમે તેટલા દેશકાળ અને નિમિત્તોને લઇ જુદા હૈાય તે પણ આંતરવિચારવડે પરસ્પરના ધર્મની ભાવનાની કદર કરી શકીએ એટલું જ નહિ પણ અપ ધમાં તણાતાં આપણે બચી શકીએ.
નદાશંકર દે. મહેતા.

Page #9

-
-
સભ્ય જ્ઞા ન ની કે ચી. છે
[ ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૦ થી શરુ કે આત્માની ધર્મવિમુખતાના સંભાવ્ય કારણે અને અને આત્માનું અધઃપતન.
ભોતિક પદાર્થોની સંલગ્નતાથી મૃત્યુ થશે એવી પ્રભુએ આદમને ચેતવણી આપી હતી. ભૌતિક પદાર્થોની સંલગ્નતાથી બધા સંસારી મનુષ્યનું મૃત્યુ થાય છે અર્થાત્ બધા સંસારી મનુષ્ય અવશ્ય મરણધીન છે એ સુવિદિત છે. મૃત્યુ વસ્તુતઃ શરીરનું થાય છે પણ આત્મા વ્યાહને કારણે પોતાનું જ મૃત્યુ થયું એમ માને છે. આ રીતે આત્માનું (આત્માનાં વિવિધ શરીરનું ) મૃત્યુ અનેક વાર થાય છે.
વિશુદ્ધ અને સંપૂર્ણ આત્મા તથા સંસારની લાલસાઓયુક્ત આત્મામાં શો ભેદ છે તે આદમનાં અધઃપતન ઉપરથી યથાર્થ રીતે નિર્દિષ્ટ થઈ શકે છે. વિશુદ્ધ આત્મા સુખમય અને અમર હોય. વાસનાયુક્ત આમાં દુઃખી અને મરણાધીન હોય. વાસનાઓનાં ઉમૂલનથી જ સંસારી આત્મા પરમ દેવત્વ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. વાસનાઓનો ઉછેર કર્યા વિના સંસારી આત્માથી વાસ્તવિક રીતે કઈ પણ પ્રકારની ઉન્નતિ સાધી શકાતી નથી. વિશુદ્ધ આત્મા અને તેના વચ્ચે મહાન અંતર રહે છે. વાસનાઓના સંપૂર્ણ ક્ષયથી જ એ મહાન અંતરન નિવારણ થઈ શકે છે. સંસારી આત્મા પરમાત્મા બની શકે છે. સંસારી આત્માને પરમાત્મા પદની પ્રાપ્તિ સુપ્રયત્નોવડે થાય છે.
હિન્દુ ધર્મ શાસ્ત્રો અનુસાર, બ્રહ્માનું અધ:પતન એ આત્માનાં અધ્યાત્મિક કાર્યનાં એક રૂપક દષ્ટાન્તરૂપ છે. બ્રહ્માનાં રૂપક રૂપ દષ્ટાન્ત ઉપરથી. આત્માનું અધ:પતન ભૌતિક પદાર્થો સાથે સાયુજ્ય થવાને કારણે કેવી રીતે થાય છે એ બરોબર સમજી શકાય છે. આદમનાં અધઃપતનવિષયક પ્રકરણ અભિશાપથી પૂરું થાય છે. આદમનાં કરુણ પ્રકરણ ઉપરથી બુદ્ધિનું સત્ય સ્વરૂપ યથાર્થ સ્વરૂપમાં સમજી પણ શકાતું નથી. આદમનું રૂપક વૈદિક મંતવ્યને અનુરૂપ હોવા છતાં તેમાં બુદ્ધિનું સ્વરૂપ યથાર્થ રીતે આલેખવામાં આવ્યું નથી. બુદ્ધિનાં વિકૃત સ્વરૂપનું જ પ્રાયઃ આલિખન
* શ્રીયુત ચંપતરાય જે બેરીસ્ટર એટ-લેં. ના ‘કી ઓફ નોલેજ'ને અનુવાદ,

Page #10

૧૩૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. થયાથી આદમનાં રૂપક ઉપરથી બુદ્ધિનાં સ્વરૂપ સંબંધી આવશ્યક જ્ઞાન અશકય બને છે. બુદ્ધિનું સ્વરૂપ તેની ઉજજવળ દૃષ્ટિએ પણ દરવું જોઈએ. આનું કારણ એ છે કે, બુદ્ધિના સુયોગ્ય નેતૃત્વ વિના આત્માની મુક્તિ જ અસંભાવ્ય છે, આત્માનું અધઃપતન થાય ત્યારે પણ બુદ્ધિ તે પ્રાપ્તિમાં સાધનરૂપ થઈ પડે છે.
સ્વકીય ઇચ્છાશક્તિને અભાવ એ જ બુદ્ધિની નિર્બળતા છે. આથી બુદ્ધિ આત્માને સદા આધીન રહે છે અને આત્માની ઈચ્છાને અનુરૂપ કાર્યો કરે છે. પતિની ઈચ્છાથી ઈવ ફળનું ભક્ષણ કરે છે, એથી બુદ્ધિની (આત્માને) પરાયતત્તા સૂચિત થાય છે. ઇવ પરાધીન હોવાથી જ તેણે અગાઉ તક મળી હતી તે વખતે ફળનું ભક્ષણ નહોતું કર્યું. બુદ્ધિ એ વસ્તુતઃ અનિષ્ટકારી નથી એમ આથી સ્પષ્ટ થાય છે. ઈરછાશક્તિને માટે બુદ્ધિને જે કાર્ય કરવાનું હોય છે તે કાર્યનું સ્વરૂપ જે વરણશક્તિ પસંદગીની શક્તિ)થી થાય છે તે વરણી-શકિતથી જ વિશ્વમાં અનેક અનિષ્ટો ઉદ્દભવે છે. બુદ્ધિ વિવેકશક્તિને કારણે આત્માને જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરાવે છે. બુદ્ધિ જ્ઞાનપ્રાપ્તિમાં ઇચ્છા-શક્તિને પણ ઉપયુક્ત થાય છે. બુદ્ધિથી અપાતાં આ જ્ઞાનની વરણી ઇચ્છાશક્તિથી જ થાય છે. મંદિર, ઘત-ગૃહ આદિ ઇષ્ટ અનિષ્ટ સ્થાનમાં રાત્રિએ જવું હોય તો દીપકની સામાન્ય રીતે જરૂર રહે છે. તેમ પ્રજ્ઞા આદિની પ્રાપ્તિ માટે બુદ્ધિરૂપ દીપક આવક થઈ પડે છે. બુદ્ધિથી પ્રજ્ઞાનો પ્રાદુર્ભાવ થાય તો તે સુખદાયી નીવડે છે. બુદ્ધિથી વિકૃત જ્ઞાનનો આવિર્ભા થાય તે દુઃખની નિષ્પત્તિ થાય છે. બુદ્ધિનો યોગ્ય ઉપયોગ થતાં તે સદૈવ હિતકર બને છે. સદ્બુદ્ધિથી ઉચ્ચ ગૌરવ અને શક્તિની પ્રાપ્તિ પણ થાય છે. ઉચ્ચ પ્રતિની સંસ્કારી બુદ્ધિથી મુક્તિરૂપ પરમપદની લબ્ધિ પણ થઈ શકે છે. ભૌતિક શરીર કે શરીરની સંલગ્નતા નિમિત્તે જ આત્મા બુદ્ધિનો ઉપયોગ કરે છે ત્યારે બુદ્ધિ અનર્થકારી નીવડે છે. બાઈબલના પરમ બેધનું રહસ્ય એ છે કે, ભૌતિક વસ્તુઓ પ્રત્યે મોહ છેડી દે અને આત્મામાં જ તલ્લીન થવું. ઈચ્છા-શક્તિની પરાધીનતાનો પરિત્યાગ કરી બુદ્ધિ આત્માની ઉન્નતિમાં જ ઓતપ્રેત થાય છે ત્યારે તે પરમ શક્તિશાળી સાધનરૂપ બને છે. આત્માનાં વાસ્તવિક કથાણુમાં જ નિમગ્ન રહેતી બુદ્ધિ મહાનમાં મહાન શક્તિ થઈ પડે છે, આત્મ-શ્રેયમાં જ પ્રવૃત્ત રહેતી બુદ્ધિ કે અનિષ્ટકારી નથી. આત્માનાં સર્વોચ શ્રેયમાં

Page #11

સમ્યગ જ્ઞાનની ચી.
૧૩૭ તલ્લીન થયેલી બુદ્ધિમાંથી અનિષ્ટ તત્વનું સર્વથા ઉમૂલન થાય છે. આત્માનું પરમ કલ્યાણ થાય એવી રીતે પ્રવર્તમાન બુદ્ધિમાંથી અનિષ્ટ ત સાવ નાબૂદ થાય છે. આત્મ-કલ્યાણના ઉચ્ચ પંથે સંચરેલી બુદ્ધિમાં, અનિષ્ટ તાનું અસ્તિત્વ રહેતું જ નથી.
બુદ્ધિનો યથાયોગ્ય ઉપયોગ કર્યા વિના શ્રદ્ધાની પ્રાપ્તિ અશક્ય થઈ પડે છે. બુદ્ધિના યથાર્થ ઉપગથી જ સુશ્રદ્ધાની સંભાવના રહે છે. સંશ
નું છેદન એ બુદ્ધિથી જ શક્ય હોવાથી બુદ્ધિદ્વારા જ શ્રદ્ધાની પ્રાપ્તિ થઈ શકે એ સમજવાની ખાસ આવશ્યકતા છે. શ્રદ્ધાની પરિણતિમાં બુદ્ધિ પ્રમાણ ( પ્રમાણભૂત ગણાતાં ધર્મ-મંતવ્ય ) કરતાં પણ વિશેષ ઉપયુક્ત થઈ પડે છે. પ્રમાણનું ક્ષેત્ર વ્યાપક નથી. પ્રમાણેથી ચિત્તનું ચિરસ્થાયી સમાધાન નથી થતું. જે તે પ્રમાણુનું રહસ્ય, મહત્તવ અને વિશ્વમનીયતા યથાર્થ રીતે પ્રતીત થાય છે તે પછી જ જે તે પ્રમાણનો સ્વીકાર સામાન્ય રીતે થાય છે. આથી પ્રમાણેથી દરેક શંકાઓનું નિરસન નથી થઈ શકતું. પ્રમાણે સર્વ રીતે આધારભૂત નથી થઈ શકતા. હમેશાં પ્રમાણે ઉપર જ આધાર રાખવો એ યુકત નથી. એકલા પ્રમાણે ઉપર આધાર રાખનાર મનુષ્યની સ્થિતિ વાલુકા (રેતી) ઉપર નિર્માણ કરેલાં ગૃહ જેવી થઈ પડે છે. કોઈ મહાપુરુષ કે ધર્મ-સંસ્થાપકના પ્રમાણભૂત ગણાતાં વચને કે આજ્ઞાનું વિશ્વાસપૂર્વક સંપૂર્ણ પાલન અનેક રીતે તીવ્ર મતભેદનું કારણ થઈ પડે છે એ જોતાં પણ પ્રમાણે ઉપર જ આધાર રાખીને બેસી રહેવું એ ઈષ્ટ નથી. મનુષ્ય બુદ્ધિને પણ ઉપયોગ કરવો જોઈએ. પ્રમાસેથી પ્રાપ્ત થતો સંતોષ પ્રાય: વાસ્તવિક હોતો નથી. પ્રમાણેનાં પાચન વિના પ્રમાણે ઉપયુક્ત અને હિતકારી નથી થતાં એ સત્ય, પ્રમાણમાં નિરતિશય શ્રદ્ધા રાખનારા મનુષ્યોએ ખાસ સમજવાની જરૂર છે. જ્ઞાન તેનાં પાચન વિના નિરર્થક નીવડે છે તેમ પ્રમાણે પણ પાચન વિના નિરર્થક જ રહે છે. જ્ઞાનની જેમ પાચન વિના પ્રમાણેની સ્વકીયતા શક્ય નથી. પ્રમાણુનું પાચન થઈ શકે તો જ તે મનુષ્યનું પોતાનું બને છે. કેઈ બીજે મનુષ્ય આહાર ગ્રહણ કરે તેથી એક મનુષ્યને કશોયે ફાયદો થતો નથી. મનુષ્ય પિતાનાં જ હિત માટે આહાર લે છે ત્યારે જ તે તેને ફલદાયી નીવડે છે. ગમે તેટલે આહાર બીજે મનુષ્ય કે તેથી એક મનુષ્યને શો કાયદે? આ જ પ્રમાણે જ્ઞાનનું સમજી લેવું. બીજાનાં જ્ઞાનથી મનુષ્યને કશોયે લાભ થત, જ્ઞાનની સ્વયંપ્રાપ્તિથી જ જ્ઞાન કલ્યાણુકર થઈ પડે છે.

Page #12

ઉપદેશમાળા અપનામ પુષ્પમાળા, પ્રકરણ અંતર્ગતહિતાપદેશ.
૧. ચાર પ્રકારની વિનયપ્રતિપત્તિ:-તપ, સંયમ પ્રમુખ કરવા કરાવવા અને અનુમેદવારૂપ આચારવિનય; સૂત્રવાચના, વ્યાખ્યાનાદિક રૂપ શ્રુતવિનય; મિથ્યાદૃષ્ટિ જનાને સમ્યક્રૂત્વ ધ પમાડવા રૂપ વિક્ષેપણાવિનય; વિષય-કપાયાદિકથી દુષિત જીવને તે તે દેષથી નિવર્તાવવા રૂપ દોષ-નિદ્યુતિનાવિનય-ધર્મ સદા મંગળકારી છે.
૨. ગચ્છ સમુદાયને સારણા-વારણાદિક શિક્ષા દેવામાં સાવધાન રહેનારા ગીતા ગુરુ જાણુવા. તે સિવાય શિષ્યાનુ ટ્રાગટ લાલન-પાલન કરનાર ગમે તેવા ગુરુ કલ્યાણકારી નથી.
૩. ભવ-ભયથી શરણે આવેલા સાધુને જે હિતતિક્ષા દેતા નથી, ઉપેક્ષા કરતા
રહે છે તે શરણાગત આવેલાએના મસ્તક કાપનાર જેવા મહાપાપી જાણી પિર
હરવા ચેાગ્ય છે.
૪. શિષ્યાના દોષો નિવારવામાં ન આવે તે તે આપડા સંસાર-સાગરમાં ડૂબે છે અને તેમના દોષોનુ નિવારણ કરવાથી તેએ સંસાર તરી જાય છે ને અક્ષય સુખ પામે છે. ૫. સમાગતું સ્મરણ કરવારૂપ સારણા, અમાગથી નિવારવારૂપ વારષ્ટ્રા, મિષ્ટ-મધુર વચનથી સંયમમાગ માં પ્રેરવારૂપ ચાયણા, તેમ છતાં ન માને તે કઠણ વચનથી પણ હિતમામાં પ્રવર્તાવવારૂપ પરિચાયા છે. ગચ્છમાં કરવામાં ન આવે તે
શાસ્ત્રો આદિનાં પ્રમાણા શ્રદ્ધાના આધારસ્તંભરૂપ છે. એમ કેાઈ રીતે ન કહી શકાય. એ પ્રમાણેાથી ઘણીયે વાર શકામાં વધારો થાય છે. શકાની વૃદ્ધિ થયાથી જે તે પ્રમાણુના સબંધમાં પ્રશ્નાની પરંપરા જાગે છે. પ્રમાણેનાં રહસ્ય આદિના સંબંધમાં વિવિધ પ્રકારની આશંકા ઊઠે છે. પ્રમાણેની વિશ્વસનીયતા શંકાસ્પદ જણાય છે, પ્રમાણેાની વિશ્વસનીયતાને પ્રશ્ન વસ્તુતઃ એવે છે કે, પ્રમાણેના સંબંધમાં મતભેદ થાય તે એ મતભેદનુ નિરાકરણુ દુર્ઘટ બને છે, વસ્તુઓ અને કુદરતના નિયમાના સ્વરૂપનાં યથાર્થ જ્ઞાનથી જ પ્રમાણુ વિષયક મતભેદેનું સમાધાન થઇ શકે. આવું જ્ઞાન દુર્લભ હાવાથી પ્રમાણેા સમધી મતભેદેનું નિરાકરણ કેટલુ દુષ્કર છે તે સમજી શકાય છે, પ્રમાણા કરતાં બુદ્ધિની ઉપયુક્તતા વિશેષ છે, બુદ્ધિથી અનેક મતભેદેનુ સમાધાન પણ થઇ શકે છે. ( ચાલુ )

Page #13

પુષ્પમાળા-હિતાપદેશ.
૧૩૯
ગચ્છને અગચ્છ રૂપ નિ:સાર સમજી, સયમના અર્થી સાધુએએ તજી, ખીજા સારા સુવિ હિત ગચ્છમાં જઈ વસવું અને નિર્મળ રીતે સંયમ-માનું પ્રતિપાલન કરવા ન ચૂકવું, ૬. ગચ્છની ઉપેક્ષા કરતા ગુરુ દીકાળ સંસાર પરિબ્રમ કરે છે અને વિધિવત્ ગચ્છનુ મારણાદિકવડે સૌંરક્ષણ કરતાં તે ત્રૌજે ભવે સિદ્ધિપદ પામે છે, એમ ભગવતી સૂત્રમાં કહ્યું છે.
૭. શિષ્યનું સ્વરૂપ-લક્ષઃ—સુશિષ્યા ગુરુમહારાજના આશયના જાણુ, ચાર, ઉપશાન્ત અને કઇ રીતે કુળવધૂની પેઠે ગુરુમહારાજને નહીં છેડનાર, વિનય કરવામાં રક્ત તથા કુલીન-જાતવંત હાય.
૮. આકાર તથા ઇંગિત જાણુવામાં કુશળ, કદાચ ( પરીક્ષાનિમિત્તે ) ગુરુમદ્રાસજ કાળા કાગડાને ઉજળા કહે તે પણ તે વચનને ખેાટુ ન પાડે, પણ એકાન્ત સ્થળે અવ સર પામીને તેનું રહસ્ય પૂછે એવા સુવિનીત શિષ્યા હોય. વિનય પ્રયુજવા સદા સાવધાન રહે. વિનયવૃત્તિમાં જ શિષ્યની ખરી શેાભા છે.
૯. હું ગુવાન છું એવી રીતે નિજ ગુણુ-ગવડે માતા, સ્તબ્ધ-અભિમાની છતા જે ગુરુમહારાજના વિનય ન કરે તથા જે તુચ્છમતિ, અવણુવાદી-નિદાકારી અને ગુરુપ્રત્યેનીક (શત્રુ સમેા) ડ્રાય તે શિષ્ય નહીં પણ શણ્યરૂપ જાણુવા.
૧૦. સારા-વારણાદિક જેને પ્રિય નથી અને ગુરુમહારાજ સારણાદિક કરે તે જે તેમના ઉપર કાલ્પ કરે તે પાપી ઉદેશને પણ મેાઞ નથી; તેા પછી શિષ્યપાનું તે કહેવું જ શું? મતલ» કે, તે કેવળ કંટક તુલ્ય ઉપેક્ષા કરવા યોગ્ય જ સમજી લેવે. ૧૧. આપ દેવનાર એવા કુશિષ્યને, ગુરુમહારાાએ જાણી જોઈ ને જ તજી દેવા–ગચ્છને બહાર કરવા; નહિ તે તે આપચ્છંદી સાધુ બીજા સારા સાધુને પણુ બગાડે,
૧૨. જે ભાગ્યવંત શિષ્યા જીવિત પન્ત ગુરૂકુળવાસને તજતા જ નથી તેમને અભિનવ–નવાનવા જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે; તેમજ શ્રદ્ધા ચારિત્રમાં તેએ સુદૃઢ બને છે.
૧૩. પ્રથમ ગુરુમહારાજાએ શિષ્ય હિતાર્થ' પ્રયુ જેલું વચન તીખું-આકરું પણુ લાગે, પરંતુ પરિણામે તે જ વચન કમળ-દલ જેવુ શીતળ ( સુખશાન્તિકારી) જણાય છે.
૧૪. તેથી પુણ્ય શિષ્યે ગુરુકુળવાસને એવી રીતે સેવે છે કે તેએ પથક મુતિની પેરે ગુરુમહારાજને પણ્ કલ્યાણકારી થાય છે. પથક મુનિનું ચિત્ર ઉપદેશમાળાદિકમાં સુપ્રસિદ્ધ જ છે. એના ઉપરથી ધડા લઇને ઉત્તમ શિષ્યાએ નિષ્કામ ગુરુસેવા કરવી,
૧૫. સમસ્ત અતિશયધારી–લબ્ધિસપન્ન અને તદ્ભવમેાક્ષગામી એવા શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રમુખ ગધરા પશુ નિષ્કામ ભક્તિભાવે ગુરુકુળવાસમાં જ રહેલા હતા.
૧૬. ગુરુકુળવાસ તજીને એકલા સ્વચ્છંદવિહારી સાધુ કુલવાક સાધુની પેઠે નિશ':કપણે અકાય. સેવે છે અને વ્રતથી ભ્રષ્ટ થઇ, ભવ-ખટવીમાં ભમો દુ:ખી થાય છે. ૧૭. એટલા માટે મુમુક્ષુ જનેએ મેક્ષના પ્રથમ સાધનરૂપ ગુરુકુળવાસ સેવી સદ્ગુરુને સેવવા તેમજ તેમની સમીપે જે જે પ્રમાદાચર
થયું હોય તે સમ્યગ્ રીતે
આાલાચવુ .

Page #14

૧
:
||lliIyega, IlI IIIIl/ITUTIlI SITAMINI film UTIRIJI|E
સજન અને દુર્જન ઉપર કાતર
અને સેય દોરાના ઉપનયવડે
સજજન અને દુર્જનના લક્ષણે. કાતરને સ્વભાવ, એક હોય તેને બે–અભિન્ન હોય તેને ભિન્ન કરવાનો છે. કોઈએ કયારે પણ આથી વિરુદ્ધનો ગુણ કાતરમાં નહીં જ જે હોય; કેમકે અગ્નિમાં જળની અને જળમાં અનિની સંભાવના ક્યાંથી હોય ?
દુર્જને કાતરના સ્વભાવવાળા હોય છે. જ્યાં એક્યતા હોય ત્યાં કુસંપ કરાવી, ઉદીરણ કરીને તે પ્રકારનું વાતાવરણ ઉત્પન્ન કરી, અરસ પરસ લડાવી મારવામાં જ તેની શક્તિ પર્યાપ્ત થાય છે. આમ કરવામાં તેને લાભ મળે છે એમ કાંઈ નથી પરંતુ દુર્જનને સ્વભાવ જ એ હોય છે કે જેથી સારી વસ્તુ પણ તેને સારા રૂપમાં જાય જ નહીં. પરિણામે પિતાની શક્તિને દુર્વ્યય કાતર તરીકેના કાર્યો કરવામાં થાય છે.
વળી એ પણ નિશ્ચિત જ છે કે મકાન ચણવામાં મુશ્કેલીઓ નડે છે અને સમય પણ વધુ લાગે છે પણ પાડવામાં તેમ નથી હોતું. ડુંગર ચડવામાં મુશ્કેલી હોય છે પણ તેટલી મુશ્કેલી ઉતરવામાં નથી હોતી. તેવી જ રીતે ઉચ્ચ જીવન ગાળવામાં,સુસંપ અને ભ્રાતૃભાવથી વર્તવામાં અનેક વિદતે અને અવરોધે હોય છે, પરંતુ ચિરકાળના સ્નેહને પણ તોડી નાખવા માટે એક જ કલહકારી વચન બસ હોય છે. મતલબ કે દુજનો આવા કાર્યમાં જલદી ફાવી શકે છે; કેમકે જનસ્વભાવ તેવા પ્રકારનો હોય છે.
સુભાષિતકારોએ કહ્યું છે કે –
સર્ષના મુખમાં વિલ હેાય છે, વીંછીના ડંખમાં ઝેર હોય છે અને માખીના પુંછમાં ઝેર હોય છે પરંતુ દુર્જનના તો આખા યે અંગમાં ઝેર હોય છે, તેથી જ તો –
दुर्जनं प्रथमं वंदे सज्जनं तदनन्तरम् ॥ દુર્જનને પ્રથમ જ નમસ્કાર કરવો અને સજજનને ત્યાર પછી કરો. કારણ કે
આલોચના-કેવા ગુરુ પાસે કરવી ? આલોચના કરનાર શિષ્ય કે જોઈએ ? કઈ બાબત ગુરુ પાસે આલેચવી ? એ વાત ગુચ્ચમ રૂડી રીતે અવધારી સુવિનીતભાવે નિઃશલ્યપણે જેમ માબાપ આગળ બ ળક સરળ ભાવે પોતાને જણાવવા જેવું હોય તે વગરસંકોચે જણાવે તેમ ભવભીરુ જનોએ દોષની આલેચના તેવા સરળ ભાવે કરી, તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત અંગીકાર કરી જેમ બને તેમ જલદી પ્રસન્ન દિલથી તેનો આદર જરૂર કરવાથી સાર્થકતા લેખાશે.
સંગ્રાહક સ. ક. વિ.

Page #15

સજન દુર્જનના લક્ષણે.
૧૪૧ સજન એ તો ગમે તેવા સંજોગોમાં પણ સજજન જ રહે છે, પરંતુ દુર્જનને પોતાના જાતિસ્વભાવ ઉપર જતાં વાર લાગતી નથી.
બની શકે તો એવા દુર્જનના પડછાયાથી પણ છેટુ રહેવું સારું છે, પરંતુ કદાચ તેવાના પનારા પડ્યા હોય તો તેની ભંભેરણીથી અલિપ્ત રહેવું. અને તેની કહેલી વાતમાં સત્યાંશ કેટલો છે એ જાણવા માટે તે વાતની યથોચિત બાદબાકી કરીને જ નિર્ણય બાંધવો.
કાતર જેવા દુર્જન પુરુષો વિષે તો આપણે વિચાર્યું, પણ ભાંગેલાને સાજા કરનારગુટેલાને સાંધી એક કરનારને પણ વિચાર કરવો પડશે.
સેય બીચારી શરીરે નાની છે, પરંતુ કાર્ય મહાન કરે છે. જયારે કાતર ભૂલાંગી હોવા છતાં કાર્ય અયોગ્ય કરે છે. પાતળી એવી ય બે ત્રટેલ કપડાને એકત્ર કરી સાંધી આપે છે અને એ રીતે ઐક્યતાના મહાન સિદ્ધાંતને તે અનુસરે છે, પરંતુ એકલી સોય પણ પૂર્ણ રીતે કાર્યસાધક નીવડતી નથી. દોરા વિનાની એકલવાઇ સોય શું કરી શકે ? તે જ્યાં સુધી કપડામાં હોય ત્યાં સુધી થોડા ભાગને તે સંલગ્ન ભલે રાખે, પરંતુ એ રીતે કામ આગળ ન જ વધે તે સ્વાભાવિક જ છે.
વસ્ત્રને સાંધવામાં, પુસ્તકને એકત્ર રાખવામાં સોય આગળ ચાલે છે ખરી, પણ ખરું કામ તેની પછવાડે ચાલનાર દરે કરે છે. પિતાના દેહનું ઐક્યતામાં બલિદાન આપીને-સમર્પણને મહામંત્ર કહેવા કરતાં કરી બતાવીને તે એકત્રતા સ્થાપે છે. આપણે મુક્તકંઠે કહેવું જ પડશે કે બે સધેિલા વસ્ત્રને કે છૂટા થયેલા ચેપડીના પાનાઓને એક સ્થાને યોજવાનું બધું માન દોરા ભાઈને ઘટે છે.
સજજનો સોય-દોરા જેવા હોય છે. અન્યનું હિત કરવામાં જ તેના ત્રિકરણ યોગો પરોવાયેલા હોય છે. કેટલાક સજજનો સંગના અભાવે સોયની માફક આગળ ચાલીને પણ સ્વ-પર હિતના કાર્યોમાં રક્ત હોય છે. જ્યારે કેટલાક સજજનો અન્યની પ્રેરણાથી દોરાની માફક જાતિભોગ આપી સ્વપરહિત-સ્વારકલયાણ-સ્વપરશાન્તિની સાધના કરે છે.
જે સોય–દેરાની માફક સજજન બની શકાય તે તો ઉત્તમ વાત છે, પહેલા નંબરની વાત છે, પરંતુ જો તેમ ન જ બનતું હોય તો કદી પણ કાતર સ્વરૂપી દુર્જનનું કાર્ય તો ન જ કરવું. એ માણસાઈનું પ્રથમ લક્ષણ છે. આપણે ઉપર જોઈ ગયા છીએ કે –
કાતર કાપી જુદા કરે, સોય કરે સંધાન." માટે કોઈને ભિન્ન કરવામાં કુસંપનું સામ્રાજ્ય સ્થાપવામાં–કલાપને પ્રદીપ્ત કરવામાં—એવાં એવાં કાર્યો કરવામાં કોઈ પણ સુજ્ઞ જનનો ફાળે ન જ હોવો જોઈએ. અd !
રાજપાળ મગનલાલ હેરા.

Page #16

મેં
પ્રાસ્તાવિક તત્વબોધ.
તે
૧ કામ-વિકાર સમો કોઈ મોટો રોગ નથી, મોહ સમાન કોઈ પ્રબળ શત્રુ નથી, ક્રોધ સમાન બીજે ઉગ્ર અગ્નિ નથી અને આત્મજ્ઞાન સામાન ખરું સુખ નથી.
૨ જન્મ-જરા-મરણરૂપી રોગોનું સમ્યક્ત્વ અને જ્ઞાનરૂપી પૌષધ આપી જે નિવારણ કરે છે તેને જ સાચા-પારમાર્થિક વૈદ્ય સમજવા.
૩ ક્રોડે જન્મ વડે, અજ્ઞાન કષ્ટગે, અજ્ઞાની છવ જે અકામ નિજેરાથી કમ ખપાવે તે સાવધાન જ્ઞાની મહાત્મા બે ઘડીની અંદર ખપાવી શકે છે.
- ૪ મમતા રહિત સ્થિતિ કરવી એ પરમ તત્વ છે, મમત્વ રહિતપણું પરમ સુખરૂપ છે, નિર્મમવાપણું એ મોક્ષનું પરમ બીજરૂપ છે એમ ખરા અનુભવી જ્ઞાની મહાત્માઓએ વખાણ્યું છે. અતઃ તે ખાસ આદરણીય છે.
૫ સર્વવિનાશક એવા લેભને ટાળવા સંતોષ ગુણ, સુખ–શાન્તિ પ્રાપ્ત કરી લેવા પૈય—ઢ સંયમગુણ અને શુદ્ધ તપ–ધર્મની વૃદ્ધિ અર્થે સુસંયત સાધુજને તત્ત્વજ્ઞાનને ધારણ કરે છે એ જ ઉપાદેય છે,
૬ શીલ-સંપદાયુક્ત સદા નિર્ધનતા સહેવી સારી–લાભકારી છે, પરંતુ શાલચારિત્રવર્જિત ચક્રવર્તીની ત્રાદિ સાંપડે તો તે ખરી લાભદાયક લેખાય નહીં.
૭ જે સુખ સ્વાભાવિક-સ્વસ્વાધીન વર્તે છે તે જ ખરું-વાસ્તવિક સુખ છે એમ જ્ઞાની અનુભવી મહાત્માઓએ વર્ણવેલ છે, તથા જે સુખ પરતંત્ર છે તે દુઃખ જ છે; સુખ નથી.
૮ જ્યારે આ આત્મા શાન્ત-પ્રશાન્ત સ્થિતિમાં આવી જાય ત્યારે તે પોતે જ સુમહાન તીર્થરૂપ બને છે, જ્યારે તે તેથી વેગળો વસે છે ત્યારે તેનું તીર્થભ્રમણ નિષ્ફળ બને છે. તીર્થયાત્રા નિવૃતિ શાંતિ અર્થે જ બનતી હોય તો જ તેની સાથુંકતા- સફળતા મેખાય.
૯ આપણા આત્માને રૂડા જ્ઞાન-નીરવડે નિત્યે ત્વવરાવતા રહીએ જેથી આ ભવમાં તો શું પણ આગામી જન્મમાં પણ નિર્મળતા-ખરી શુદ્ધતાને તે વરે.
૧૦ પ્રિય, પ ને તથ્ય-સત્ય વચ વડે આપણુ વાણી શુદ્ધ પવિત્ર બને. સમ્યમ્ જ્ઞાનવડે વિચાર શુદ્ધ-નિર્દોષ બને અને સદગુરુની સેવા -ઉપાસના-ભક્તિ કરવાવડે કાયા શુદ્ધ-પવિત્ર બને. ઉપરોક્ત શુદ્ધિને જ સાચી-વાસ્તવિક–કાયમ ટકી રહે એવી શુદ્ધિ સમજી સજજન-મુમુક્ષુજનોએ તેને જ અત્યંત આદર કરવો જોઇએ.
સારરહસ્ય, જે જીવને જન્મ-જરા-મરણજનિત અનંત દુઃખપરંપરાથી ખરે ત્રાસ-ખેદ

Page #17

लक्ष्मीनुं माहात्म्य अने दाननुं स्वरूप. ते कोना भूषणरूप छे ?
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૧૨ થી શરૂ )
સુપાત્ર પ્રત્યે આપેલુ દાન ધર્મના કારણરૂપ છે, અન્ય પ્રત્યે દીધેલું દાન દયાને જણાવનારું છે, મિત્ર પ્રત્યે દાધેલું દાન પ્રતિ વધારનારુ, ત્રુને આપેલુ દાન વરના નાશ કરનારું, ચાકર પ્રત્યે દીધેલું દાન ભક્તિના સમૂહને ધારણ કરનારું, રાજાને આપેલું દાન સન્માન અને પૂજા આપનારું અને યાચક વગેરેને આપેલું દાન યશને વધારનારું' હાવાથી કાઇ પણ સ્થાને આપેલું દાન નિષ્ફળ જતુ નથી,
સુપાત્ર પ્રત્યે આપેલું ઘેાડું પણ દાન, પાણીમાં નાખેલ તેલની જેમ વિસ્તારને પામે છે. કહેવાય છે કે વ્યાજે આપેલું બમણું, વ્યાપારમાં ચારગણુ, ક્ષેત્રમાં સેગણું અને સુપાત્ર પ્રત્યે આપેલું દાન અનતગણું થાય છે.
સ્વાતિ નક્ષત્રમાં વસેલું પાણી સપના મુખમાં વિષરૂપે પરિણમે છે અને છીપતા મુખમાં પડેલું માતીરૂપ થાય છે, તેમ સુપાત્ર કુપાત્રના ભેદે પાત્ર વિશેષની અપેક્ષાએ મેટા અંતર છે, જેથી સુપાત્ર પ્રત્યે આપેલું દાન કલ્યાણકારી, શાંતિ આપનારું અને મેાક્ષ પ્રત્યે લઇ જનારું છે. અને તે ધન ધર્માર્થી મનુષ્ય ન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલું, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવથી નિોંધ થયેલું દાન કે જે કીર્તિ આદિક અપેક્ષા રાખ્યા વિના જ સુપાત્રને આપેલુ હાય તો ઉપર પ્રમાણે ફલિતા પામે છે.
ઉપરોક્ત દાન દેવામાં દશ હેતુએ સમાયેલા છે.
૧. રાગી અને ભિક્ષાચરાને દયાથી દાન અપાય છે. ર, મદદ આપનારને સગ્રહથી અપાય છે. ૐ, દુષ્ટતાને ભયથી આપવું પડે છે. ૪. પુત્રાદિકને જુદા કરતી વખતે કારણિક, વ્યવહારથી દાન અપાય છે. ૫. લાકક્ષાથી પણુ આપવું પડે છે. ૬. ભાટ, ચારણા વગેરેને ગથી અપાય છે. ૭. ડિસાને અધર્મથી દેવાય છે. ૮. સાધુ આક ચતુર્વિધ સધને ધબુદ્ધિથી અપાય છે. ૯. હું આને આપીશ તા મને કાઇ વખતે પશુ ઉપકારક થશે, લાગવગ વધશે, સ્વા સધાશે એવી બુદ્ધિથી અપાય છે અને ૧૦. પ્રથમ મા પુરુષે મારા પર બહુજ ઉપકાર કર્યાં છે; માટે આપવુ એવી બુદ્ધિથી અપાય છે.
કંટાળા આવ્યા જ હાય અને એથી દેહાર્દિક જડ ભાવ ઉપરથી મન વિરક્ત થયુ હાય તા સમ્યગ્ દન-જ્ઞાન-ચારિત્રવાળી ત્રિપથગા( દ્રિવ્ય ગંગા )માં નિત્યે સાવધાનપણે નાન–નિમજ્જન કરી નિજ આત્માની અનાદિ રાગદ્વેષાદિકજનિત શુદ્ધ-પરમશુદ્ધ-નિર્મળ થવું ઘટે.
મલિનતા ટાળી સ. કે. વિ.

Page #18

૧૪૪
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ,
શાસ્ત્રોમાં તો દાનના સુપાત્રદાન, અલાયદાન, અનુકંપાદાન, કીર્તિદાન અને ઉચિતદાન એમ પાંચ પ્રકારે કહેલા છે, તેમાં પણ દુનિયામાં અપાતા સર્વ દાનનો સમાવેશ થાય છે.
૧. વધ, બંધનાદિકથી ભયભીત થયેલા જીવોને તેમના પ્રાણને બચાવી નિર્ભય કરવા તે અભયદાન કહેવાય છે. અને તેનાથી લાંબું આયુષ્ય, નિરોગી શરાર, ઉત્કૃષ્ટ રૂ૫ અને કીતિને સંપાદન કરે છે.
વિઘોની શાંતિ માટે કરેલી હિંસા તે પણ વિન્ન કરનારી જ છે, તેમજ કુલાચારની બુદ્ધિથી કરેલી હિંસા કુલનો નાશ કરનારી છે, જેથી અભયદાનરૂપ ધર્મના આરાધનથી ઘણા મનુષ્યો મોક્ષમાં ગયા છે. શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુનું દષ્ટાંત તે માટે મશહૂર છે.
૨. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર તથા તપ, ક્ષમા, શીલ, સંયમ વગેરે ગુણોને ધારણ કરવામાં પાત્રરૂ૫ તે સુપાત્ર કહેવાય છે અને તેઓને આપેલું દાન સુપાત્રદાન કહેવાય છે. જિનપ્રાસાદમાં, ઉત્તમ સાધુઓને ઉપયોગમાં આવતી વસ્તુઓ વહોરાવવામાં, ન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલ લક્ષમી ઉદાર મનથી આપનારને છેવટે મેક્ષ મળે છે. શાલિભદ્રની જેમ વૈભવલક્ષ્મી મળે છે અને તેથી તીર્થકર ચક્રીની પદવી પણ પ્રાપ્ત થાય છે. સતી ચંદનબાળાએ વીર પ્રભુને દાન દેવાથી તે જ ભવમાં મોક્ષ પ્રાપ્ત કરેલ છે..
૩. દીન, દર્દી તથા દુબળ રોગી વગેરે જીવોને પાત્રાપાત્રની વિચારણા કર્યા સિવાય જે દયાથી વસ્ત્ર, અન્ન, ઔષધ વગેરે આપવું તે અનુકંપાદાન કહેવાય છે. શુદ્ધ ધમપણું દયાથી શોભતું હોવાથી આ દાન દેવું જ જોઈએ. તેના પર જગડુશાહ, વિક્રમરાજા વગેરેના ચરિત્રો મોજુદ છે. દાનનો એ ત્રીજો પ્રકાર છે.
૪. અવસર આવે યોગ્ય પરિણાને, દેવ ગુરુના સમાગમ વખતે, મંદિર ચણાવવા અને પ્રતિષ્ઠાના સમયે વધામણ આપનારને તેમજ કાવ્યકથાદિ સંભળાવનાર ઉત્તમ કવિ આદિને દાન આપવું તે ઉચિતદાન કહેવાય છે. તેના જગતમાં યશ, કીતિ વધે છે, શાસનની પ્રશંસા વધે છે. તેના વિક્રમ રાજા ભોજ રાજા ને ધનપાળ કવિના દષ્ટાંતે પ્રસિદ્ધ છે.
પ. પોતાના કુળ, વંશ, રૂપ, વિદ્યા, ગુણ આદિકના વર્ણન માટે જે ભાટ, ચારણ, ગવૈયા, માગણ આદિકને જે દાન દેવું તે કીર્તિદાન કહેવાય છે. તેના ઉપર વિમળશાહનું ચરિત્ર જાણવા જેવું છે.
એ પાંચ દાનોમાંથી અભય અને સુપાત્રદાનથી મોક્ષ થાય છે તેમજ અનુકંપાદાન, ઉચિતદાન તથા કીર્તિદાનથી ભોગાદિક પણ મળે છે, માટે વિવેકી મનુષ્યએ સર્વ પ્રકારે દાન ધર્મનું આરાધન કરવું.
આમવલભ.
નક

Page #19

જ્ઞાનની પરબ. કેળવણીની વધતી જતી આવશ્યકતા, ભવ્ય વાતાવરણ અને ઉત્સાહ વચ્ચે ખુલ્લી મુકાયેલ
શેડ ઇશ્વરલાલ અમુલખરાય જૈન બોર્ડીંગ. એડીગના જન્મ:
રાધનપુરને આંગણે ‘ જૈન વિદ્યાભુવન નામની ઓર્ડંગ કેટલાક સમયથી વાર્ષિક
લવાજમના ધેારણે ચાલતી હતી. છેલ્લા કેટલાક સમયથી આ તંત્ર શિથિલ બન્યું, જ્યારે તેને માર્ગ કાઢવા માટે મેડીંગને વધારે સમૃદ્ધ અને સગવડવાળી કરવાની અગત્ય વધી હતી.
મુંબઇના શેરદલાલ, રાધનપુરી શેઠ કાન્તિલાલ ઇશ્વરલાલને આ અગત્ય સમજાણી, તેમનું ઉદાર દિલ સખાવતની અગત્ય સમજવા માટે બસ હતું. પછી તેા એની પાછળ લાખા આપવા એ એમને મન મહુ
વિદ્યાભ્યાસ`ગી ક્રાનવીર શેઠ શ્રી કાન્તિલાલ ઇશ્વરલાલ રાંધનપુર ત્ત્વનેા પ્રશ્ન ન હતા. સંસ્થાનું તંત્ર પોતાના પ્રદરથી ચલાવવાની જવાબદારી તેઓએ હાથમાં લીધી. આ સમયે સંસ્થાનું જૂનુ ક્રૂડ માત્ર છે. હજારનું હતું. એટલે પોતાના તરફથી આ ભડાળ પેણા લાખનુ કરવામાં આવ્યુ’, બીજી બાજુ વિદ્યાર્થીની સંખ્યા પચાસની થતાં સંસ્થા માટે શ ૪૫૦૦૦ ના ખરચે એક ભવ્ય મકાન
તૈયાર કરાવવામાં આયુ, રાધનપુરના જૈન શેઠ શ્રી કાન્તિલાલ ઇશ્વરલાલના અ. સૌ.
જગતની વિદ્યાર્થી જનતા માટે સવા લાખની
ધર્મપત્ની શ્રીમતી શકુંતલા બહેન.

Page #20

૧૪૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ આ ઉદાર સખાવત અપૂર્વ આવકારદાયક નીવડી. સંસ્થા માટે પોતાના પિતાશ્રીના સ્મરણાર્થે તેઓનું નામ જોડી શેઠ ઇશ્વરલાલ અમુલખરાય મોરખીયા જેને બેડીંગથી તેની જાહેરાત કરવામાં આવી, અને તેના ઉદ્ધાટનની મહત્સવ તા. ૨૫મી ડિસેમ્બર ૧૯૩૭ શનિવારે નક્કી થતાં આ પ્રસંગે જ્ઞાન–પ્રચારક આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ, આચાર્ય શ્રી વિજયલલિતસૂરિજી તેમ જ આગેવાન શિક્ષણપ્રેમીઓને નોતરવામાં આવ્યા, અપૂર્વ ઉત્સાહ:
રાધનપુરને આ જ્ઞાનોત્સવ એટલે અપૂર્વ ઉત્સાહનું પુર. આ પ્રસંગે આવનાર મહેમાનેનું સ્વાગત છેક તા. ૧૮-૧૨-૩૭ થી વિરમગામ સ્ટેશનથી જ કરવાની યોજના થઈ હતી. બાદ શેઠ તરફથી રોકાયેલ મોટર દ્વારા રાધનપુર જવાનું હતું. માર્ગમાં સંખેશ્વર તીર્થના દર્શનનો લાભ મળે એ માટે ત્યાં ભોજન વગેરે વ્યવસ્થા રાખવામાં આવેલ. ઉત્સવ નિમિત્ત આવનાર કોઈ પણ વ્યક્તિ માટે આ વ્યવસ્થા ખુલ્લી હતી. આ કાર્યવાહીમાં ભાઈ જેસંગભાઈ જગજીવન તેમજ શા. પનાલાલ ઝુમખરામ ભાઈએ સારી જહેમત ઉઠાવી હતી.
આ ઉત્સવ એટલે સમસ્ત રાધનપુરનો ઉત્સવ. સારાયે શહેરને વજ પતાકાથી શણગારવામાં આવ્યું. બેડીંગના મકાન પાસે એ વિશાળ મંડપ રાજદરબારને ભુલાવે તેટલા ભભકાથી તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો. બોર્ડીંગના હાલનું દેવ-મંદિર પણ દેવ-મંદિર' નામને શોભાવે તેવું દેદીપ્યમાન બનાવ્યું હતું.
ઉત્સવના આગલે દિવસે આ. વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ પધારતા તેઓશ્રીનું અપૂર્વ સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. સુવર્ણના ત્રશું તોરણ એ આ સ્વાગતના ઉત્સાહ રંગના આકર્ષક શોભતા હતા.
સ્વાગતની સઘળી વ્યવસ્થા મુંબઈ જૈન સ્વયંસેવક મંડળના ૭૫ તેમજ અંબાલા (પંજાબ) જૈન બેડ ગના ૩૦ સ્વયંસેવકોને સોંપવામાં આવી હતી. તેમજ ઉમેદપુર જૈન બાલાશ્રમનો સ્ટાફ આ પ્રસંગે નોતરવામાં આવ્યો હતો. શ્રીમતી લેખવતી જૈન, પંડિત રાજેન્દ્રપ્રસાદ, શેઠ માણેકલાલ ચુનીલાલ, શેઠ સાકરચંદ મોતીલાલ, શ્રી મોતીચંદ ગિરધર કાપડીયા, શેઠ જીવણચંદ ધરમચંદ, લાલા નાનકચંદજી, લાલા ચંદ્રગુપ્તજી, લાલા પ્રકાશચંદ્રજી, શ્રી મૂળચંદ આશારામ વૈરાટી, શ્રીયુત ગુલાબચંદજી ઠઠ્ઠા, શેક રતિલાલ વાડીલાલ આદિ બહારગામના મુખ્ય મહેમાનો હતા. દરેક મહેમાનના ભોજન માટે ચાંદીના વાસણો ખાસ કરાવવામાં આવ્યા હતા. મેળાવડા –
તા. ૨૫-૧૨-૩૭ શનિવારે ઉદઘાટનનો મેળાવડો મેળવવામાં આવતા શેઠના પુત્રી સુશીલા બહેને મધુર સ્વાગત ગીતથી કાર્ય આરંભ કર્યો. સંસ્થાના બાળકનું તથા પ્રાણસુખ ગવૈયાનું સંગીત રજૂ થયું. બાદ બેગના ગૃહપતિ શ્રી દલપતરાય વિ. મહેતાએ આમંત્રણ વાંચી પ્રાથમિક નિવેદન રજૂ કર્યું. શ્રી કક્કલભાઈ બી. વકીલે આવેલ સંદેશાઓ વાંચી સંભળાવ્યા, જેમાં શેઠ કીકાભાઈ પ્રેમચંદ રાયચંદ મુંબઈ, બેઓ સ્ટોક

Page #21

જ્ઞાનની પરબ-બેડીંગનું ઉદ્દઘાટન.
૧૪૭ એકસચેન્જના પ્રમુખ શેઠ ચુનીલાલ પ્રેમચંદ, શેઠ જીવતલાલ પ્રતાપશી, શેઠ કરમચંદ ચુનીલાલ, શેઠ અમૃતલાલ કાળીદાસ, શેઠ કાળીદાસ જસરાજ, શેઠ મકનજી જુઠાભાઈ, શેઠ જગમોહનદાસ કાપડીયા, શેઠ મોહનલાલ ખોડીદાસ, શેઠ લલુભાઈ દીપચંદ, શેઠ વીરચંદ પાનાચંદ, ઝવેરી મોહનલાલ હેમચંદ, શેઠ લલ્લુભાઈ કરમચંદ, બીદર મહાજન, પી. જે. સરાફ, શ્રી જેન આત્માનંદ સભા ભાવનગર, મી. તેલંગ, જૈન બાળાશ્રમ પાલીતાણું વગેરે મુખ્ય હતા.
બાદ શ્રીયુત કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલ શાહે રાધનપુરના ના. નવાબ સાહેબને સંસ્થા ખુલી મુકવાની વિનંતિ કરતા સંસ્થાને પૂર્વ ઇતિહાસ અને આજની પરિસ્થિતિને ખ્યાલ આપે હતો. પછી તેઓએ પોતાનું ભાષણ વાંચી સંભળાવ્યું હતું. ખુદાવિંદ નામદાર નવાબ સાહેબ બહાદુર, પરમ પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજ વલભસૂરીશ્વરજી, આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજ્યલલિતસૂરીશ્વરજી, નામદાર સૂબા સાહેબ, મહેરબાન
દીવાન સાહેબ, અમલદારવર્ગ તથા સંગ્રહસ્થા, મહારા પૂજય પિતાશ્રીના સ્મરણાર્થે ખોલવામાં આવેલ આ છાત્રાલયના નવા મકાનની ઉદ્દધાટન ક્રિયા ખુદાવિંદ નેકનામદાર નવાબ સાહેબ બહાદુરના શુભ હસ્તે થવાની હોઇ હું આજનો દિવસ, મ્હારા જીવનમાં યાદગાર ગણીશ.
આ છાત્રાલય જૈન કોમના વિદ્યાર્થીઓ માટે જ હોવા છતાં, આપ નામદાર પોતાની પ્રજા, પછી તે ગમે તે કામ હોય, પણ તે પ્રત્યે આપનું વાત્સલ્ય, પોતાના પુત્ર તરીકેનું ગણતા હોવાથી, બેડીંગના મકાન, આપની મુબારક હાથે બોલવાની, મારી નમ્ર માગણીને, આપ ઉદારદિલના રાજવીએ, મંજૂર રાખી, તે બદલ હું આપ નામદારનો અંતઃકરણપૂર્વક આભાર માનું છું.
હજી તો, આપ નામદારને ગાદીનશીન થયાને પૂરું વર્ષ પણ થયું નથી, ત્યાં તો આપના શુભ હસ્તે લેકોપયોગી કામોની શરૂઆત થઈ ચૂકી છે. ફક્ત બે મહિના પહેલાં, શેઠ વાડીલાલ પુનમચંદ હિન્દુ સેનેટરીઅમના મકાનના પાયો નાખવાની ક્રિયા આપના હસ્તે થઈ હતી. ત્યાં આજે મારા મહુંમ પિતાશ્રીના નામની બોર્ડીગના નવા મકાનની ઉદ્દઘાટન ક્રિયા આપ નામદારના જ શુભ હસ્તે થાય છે.
થોડા થોડા સમયના અંતરે આવી લોકોપયોગી સંસ્થાઓ, આપ દયાળુ રાજવીના શુભ હસ્તે ઉઘડે, અને આપના લાંબા રાજ્ય વહીવટ દરમ્યાન, તેને સંપૂર્ણ યશ, ઈશ્વર આપને અ, તેવું આજના મંગલમય દિવસે, આપની સમગ્ર પ્રજાની વતી પરમાત્મા પાસે માગું છું.
પૂજય આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી તથા વિજયલલિતસૂરીશ્વરજી, ખંભાત જેટલા દૂર મુકામથી આટલી વયેવૃદ્ધ ઉમેરે અનેક મુશ્કેલીઓ વેઠીને, આવી

Page #22

૧૪૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. એકાદ નવી જૈન સંસ્થા, ખુલતી જોવાની આપની અભિલાષાની કિંમત આંકવાની શક્તિ મ્હારા જેવા પામર મનુષ્યમાં નથી.
કેળવણી પાછળ મસ્ત બનેલા આચાર્યશ્રી આપનું આયુષ્ય જેન કામના નશીબની ખાતર શાસનદેવ લંબાવે અને ડાં ઘણાં વધુ છાત્રાલય, વિદ્યાલયો અને જૈન કોલેજ સ્થાપવાનું કાર્ય આપની હૈયાતીમાં થાઓ જેથી દુનિયાની બીજી પ્રજાઓ સાથે જૈન કેમ એકસરખી ઊભી શકે,
ગૃહસ્થ, આજના આ સમારંભમાં મારા નમ્ર આમંત્રણને માન આપી તમો સર્વમાંથી પંજાબ, મુંબઈ આદિ દૂર દેશથી પધારી આ સમારંભને મહાન બનાવ્યો છે તેથી હું તો સર્વે સદગૃહસ્થોનો અંતઃકરણપૂર્વક આભાર માનું છું અને તમારું આછું પાતળું સ્વાગત કરવાનું મને જે ભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું છે તે બદલ હું પરમાત્માનો આભાર માનું છું,
હવે હું આ બડગ અંગેનો સામાન્ય ઇતિહાસ ઘણો જ ટૂંકમાં આપને જણાવીશ. ઈશ્વરલાલ અમુલખદાસ જૈન બોડીંગના નામથી ઓળખાતી આ સંસ્થા ત્રણ વર્ષ પહેલાં
રાધનપુર જૈન વિદ્યાભવન "ના નામથી ઓળખાતી હતી. અત્રેના સખી ગૃહસ્થના વાર્ષિક લવાજમની મદદથી લગભગ સાતેક વર્ષ આ સંસ્થા ચાલી. તેવામાં વિદ્યાભવન માટે સ્થાયી મકાન બનાવવા ફંડ માટે શ્રીયુત હરગોવનદાસ હરજીવનદાસ તથા શ્રીયુત જેસીંગભાઈ ચુનીલાલ મારી પાસે આવ્યા. મકાન બનાવી લેવા કેટલીક શરતે રૂપીચ વીસ હજાર આપવાની મેં કબુલાત કરી પણ થોડાક દિવસમાં મારા પુન્ય ઉદયથી મારી ભાવનામાં ફેરફાર થઈ ગયો અને આખી સંસ્થા હું જ ચલાવું તેની ઈચ્છા થઈ. વિદ્યાલક પાસે તે વખતે છ એક હારનું ભંડોળ હતું. તે રકમ બીજા કોઈ શુભ કામમાં વપરાય અને વિદ્યાલયમાં ઓછામાં ઓછા ત્રણ વિદ્યાર્થી ને રાખવા માટે કુલે રૂપીઆ ત્રીસ હજારની રકમ અનામત રાખી. મને જણાવતાં અતિ હર્ષ થાય છે કે બે ડગ મારી થયાને હજી ત્રણ વર્ષ થયા નથી ત્યાં હાલ પચાસ વિદ્યાર્થી એ આ બોર્ડ ગો લાભ લે છે અને છાત્રાલયનું જે નવું મકાન, ખુદાવિંદ નેકનામદાર નવાબ સાહેબ બહાદુર હમણું ખુલ્લું મૂકશે, ને પાછળ કુલ ખર્ચ રૂ૪૫૦૦૦) થયો છે અને તે સિવાય બડગના નિભાવ અથે રૂપી બા પણ લાખ જુદા કાઢવામાં આવ્યા છે એટલે કુલે રૂપીઆ એક લાખ વીસ હાર આ સંસ્થા પાછળ અત્યારસુધીમાં થાય છે.
અમારા રાજ્યમાં રાજ્ય તરફથી તદ્દન મફત કેળવણી છેકરા અને છોકરીઓને અપાતી હોઈ તેનો લાભ આજુબાજુના ગામડાના વિદ્યાર્થીઓને સારો મળી શકે છે. રાજય તરફથી તદ્દન મફત કેળવણીની સગવડ ખાતર ખુદાવિંદ નેકનામદાર નવાબ સાહેબ બહાદુરનો જેટલો આભાર માનીએ તેટલે ઓછો છે.
જૈન સમાજની હાલની આર્થિક સ્થિતિ જોતાં આવાં છાત્રાલયે આપણે અનેક ઠેકાણે ઉઘાડે છુટકે છે. આ બડગમાં છેલ્લા બે વર્ષમાં વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા બમણી

Page #23

જ્ઞાનની પરમ-મેડીંગનુ ઉદ્ઘાટન,
૧૬૪૯
રાખવા છતાં કેટલીએ અરજીએતે જગ્યાના સકાચને લીધે પાછી કાઢવી પડે છે. આપણા સમાજની સ્થિતિને ખ્યાલ આ ઉપરથી સ્હેજે આવી શકશે. છાત્રાલયામાં વિદ્યાર્થીનુ જીવન ઘડવાનુ હોય છે. આજને વિદ્યાર્થી તે સમાજના વારસદાર છે, આવતી કાલના શહેરી છે અને રાષ્ટ્રની દેલત છે તેથી તે નમૂનેદાર શરૂરી અને સમાજને જવાબદાર વ્યક્તિ અને તે બાબતને ખાસ ખ્યાલ રાખવાનેા હાય છે. છાત્રાલયમાં રહી વિદ્યાથ આને વ્યવહારિક શિક્ષણ સાથે ધાર્મિક શિક્ષણુ લેવાની ફરજ પડે છે. આપણા આળકામાં ધાર્મિક સંસ્કારા હૃદ થઇ શકે, તે પછી મેાટી ઉમરે પહાંચતાં, તે સકારાતા ક્ષેપ, જરા પણ ભુમાય નહિ. આજની કાલેજની કેળવણી લેતા મોટા વિદ્યાર્થીઓમાં, આવા સરકારની ખામી 1 જે ખૂમ સંભળાય છે, તેનું કારણ નાનપણમાં ધાર્મિક અભ્યાસની ખામીનું છે.
આજે દરેક કામેાની માક જે આગળ વધતા, આ નવયુગમાં જો બેકારીના પંજામાં રીમા જો
ગૃહસ્થા, કેળવણી અને એફારી એ એ પ્રશ્ન! કામને પણ મૂંઝવી રહ્યા છે. આજના અતિ ઝડપથી કઈ બાળક કેળવણી લીધા વિનાના રહી જાય, અને કોઇ સ્વામી ભા, દુઃખથી કંટાળીને, પોતાના જીવનના અંત લાવે તે તે સર્વનું પાપ મારી સમજ પ્રમાણે કામના શ્રીમતાના શિર આવે છે. છતી શક્તિ ગેપવવા માટે આપણે પ્રતિક્રમણમાં મારી માગવી પડે છે. એકાદ વખત થયેલ ભૂલ માટે મારી હાઇ શકે. હર વખત થતી ભૂલને જતી કરે તેટલા ભેાળા શાસનદેવ નથી. કેળવણી અને એકારીના આ વિષયામાં આપણા શ્રૌમત વ ધારે તે ધણું કરી શકે પરંતુ સમાજના કમનશીબે, આપણા મતમતાંતરોને લીધે, શ્રાવક અને શ્રાવિકાની આંતરિક સ્થિતિ તદ્દન ભૂલી ગયા છીએ. દરેકને પોતપોતાના પ્રમાણિક મત સ્વતંત્ર રીતે કરવાની છૂટ વિચારણા હૈાઇ શકે, પશુ આખા સમાજની વિચારણાના પ્રશ્ન, જ્યારે આવે, ત્યારે અંગત મતભેદને ભૂલી જઇ, એકસપીથી તેને ઊકેલ કરવા જોઇએ. પારસી કામ, ફક્ત એક લાખની વસ્તીવાળી હોવા છતાં, કામ પ્રત્યે, તેમને સેવાભાવ જુએ. એક લાખની નાની વસ્તીવાળી કામે, કામના ઉદ્ઘાર માટે, મહાન સખાવતથી, અને એકસપીયા, થાપાર રાજગાર અને હુન્નર ઉદ્યોગે માં જે સ્થાન લીધું છે, તે વિચારવાનુ છે, સાત ક્ષેત્રને પાવનાર, શ્રાવકના ઉદ્ધારને વિષય, હવે તાકીદે દ્વાથ લેવાની જરૂર છે. હુજારા સુંદર દેવાલયો, દેવેને પણ દુર્લભ એવુ તીર્થાધિરાજ શત્રુજય અને બીન' તીર્થક્ષેત્રે, વિગેરે જેમાં, તપાસવાં અને સાચવવાની જવાબદારી શ્રાવક ક્ષેત્ર ઉપર છે, માટે શ્રાવક સુખી અને શ્રદ્ધાળુ હશે તે જ તન, મન અને ધનથી, પોતાની ફરજ અદા કરી શકરો, વિચાર કરા, જૈન સમાજનું સ્થાન હાલ કયાં છે? પુષ્કળ દ્રવ્ય ખર્યાત્રા છતાં આપણે પાછળ ને પાછળ ક્રમ રહીએ છીએ ? આવા પ્રશ્નના નિકાલ બહુ જ વિચારપૂર્વક અને વિવેકપૂર્વક તાકીદે લાવવાની જરૂર છે.
નેકનામદાર, આપને કીંમતી સમય મે જરા વધુ લીધા છે તે ખાતર હું આપ નામદારની ક્ષમા ચાહું છું.
ગૃહસ્થા, હું મારું વકતવ્ય પૂર્ણ કરું તે પહેલા આ સસ્થાના દરેક કાર્યોંમાં પેાતાની

Page #24

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
કીમતી સલાહને અને શરીરને ભેગ આપનાર શ્રીયુત જેસીંગભાઇ ચુનીલાલ અને શ્રીયુત હરગોવનદાસ હરજીનદાસનો અને ગાંધી લહેરચંદ પરશોતમદાસને અંતઃકરણ પૂર્વક આભાર માનું છું. આ ત્રણે વ્યક્તિઓની નિઃસ્વાર્થ સેવા ખાતર આ બોડીંગ હમેશને માટે તેમની સણી છે.
નેકનામદાર નવાબ સાહેબ બહાદુરને આ નવું મકાન ખુલ્લું મૂકવાની વિનંતિ કરું તે પહેલાં બે શબ્દો આ છાત્રાલયના વિદ્યાર્થીઓને કહું છું કે, આ અને આવાં દરેક છાત્રાલય ખોલવાનો ખાસ હેતુ તમારું ચારિત્ર્ય ઘડાય અને તમો નમૂનેદાર શહેરી બને તે હોય છે. તમારામાંથી કોઈ વિદ્યાર્થી મોટા થયા પછી આવી એકાદ બેડીંગ સ્થાપવા શક્તિશાળી થશે તે મારા આ પ્રયત્ન હું સફળ થયે માનીશ.
ઉદારદિલના માયાળુ રાજવી, હવે હું આપ નામદારને ઘણું જ નમ્રતાપૂર્વક વિનંતિ કરું છું કે આ મકાન ખુલ્લું મુકવાની ક્રિયા આપને શુભ હસ્તે થાય, અને આપ નામદારને શુભ આશીર્વાદ આ સંસ્થા અને આ સંસ્થાના બાળકો ઉપર ઉતરે. પરમ કૃપાળુ પરમાત્મા આપ નામદારને, સંપૂર્ણ તંદુરસ્તીભરેલું લાંબુ આયુષ્ય બક્ષે, અને આપના લાંબા રાજ્ય વહીવટ દરમ્યાન, આવી સેંકડે લેકેપગી સંસ્થાઓ, આપના શુભ હસ્તે ખલાઓ, તેવું શાસનદેવ પાસે માગી બેસી જવાની આપ નામદારની રજા લઉં છું.
બાદ નવાબ સાહેબના હસ્તે બેઠુગ ખુલ્લી મુકવામાં આવી હતી.
જ
કારણ છે
. હે મા
શેઠ શ્રી ઈશ્વરલાલ અમુલખરાય મેરખીયા જેન હીંગનું
આલીશાન મકાન,

Page #25

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- ૧૫
જ્ઞાનની પરબ-બોડીંગનું ઉદ્દઘાટન. બાદ આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરી - શ્વરજી મહારાજે જણાવ્યું કે અત્રે મેટ્રિક સુધી રાજય તરફથી કી શિક્ષણ છે, પરંતુ એક કૅલેજ કરવાની અગત્ય છે. બાદ તેઓશ્રીએ રાજા અને પ્રજાને ધર્મ સમજાવ્યો હતો. ત્યારબાદ શેઠ ગુલાબચંદજી દ્રા, શ્રી મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીયા, શ્રીમતી લેખવતી જૈની, સર ન્યાયાધીશ જેસંગભાઈ ચુનીલાલ આદિએ સખાવતને અનુદતા વ્યકતવ્ય રજૂ કરી શિક્ષણની અગત્ય સમજાવી હતી..
છેવટ આટલી ઉમદા સખાવત માટે ના. નવાબ સાહેબે ધન્યવાદ આપી પિતાનું સમયેચિત વક્તવ્ય રજૂ કર્યું હતું અને
અજ્ઞાનતિમિરતરણી. પરસપર આભાર માની, હારતોરા એનાયત આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી કરવામાં આવ્યા હતા.
મહારાજ. દાનવીરને માનપત્ર:–
તા. ૨૫. ૧૨- ૩૭ના સાંજના ત્રણ વાગે રાધનપુર સ્ટેટના દિવાન સાહેબ પ્રમુખ પણ નીચે શેઠ કાતિલાલ ઈશ્વરલાલને માન પત્ર આપવાનો મેળાવડો કરવામાં આવ્યો હતો.
આરંભમાં કવિ ભોગીલાલ, પ્રાણસુખ નાયક, વગેરેના સંગીત થયા બાદ શેઠ લખમીચંદ પ્રેમચંદની દરખાસ્ત અને શેઠ ગીરધરલાલ ત્રીકમના ટેકાથી પ્રમુખની ચુંટણી કરવામાં આવી હતી. બાદ શેઠ કાન્તિલાલ ઈશ્વરલાલને એનાયત કરવામાં આવનાર માનપત્ર નીચે મુજબ વાંચી સંભળાવ્યું હતું. સ્વધર્મનિષ્ઠ બંધુ શ્રીમાન કાન્તિલાલ ઈશ્વરલાલ મેરખી આ, - રાધનપુર અને તેની આસપાસના પ્રદેશોમાં વસતા વિદ્યાર્થી ને જ્ઞાનનાં સાધન પૂરાં પાડવાના આશયથી સવા લાખ રૂપી આ જેટલી ગંજાવર રકમ કાઢીને આપના સ્વર્ગસ્થ પિતાશ્રીના શુભ સ્મરણ નિમિત્તે “શ્રી મારખી આ ઇશ્વરલાલ જૈન બેડીંગની આપે સ્થાપના કરી છે, જેના ઉદ્દઘાટન પ્રસંગે અત્રે એકત્ર થયેલા અમો રાધનપુર નિવાસી જૈન બંધુઓ આપનું અન્ત:કરણ પૂર્વક અભિનંદન કરીએ છીએ.
- સાધારણ રિથતિમાંથી આપબળે આગળ વધી અનેક જનસેવાની ઉોગી પ્રવૃતિઓમાં ઉદાર ફાળો આપી જે યશ અને કીર્તિ આપે આટલી નાની ઉમરમાં સંપાદન કર્યા છે, તે માટે અમે રાધ પુરી બંધુઓ આપના વિષે અત્યન્ત માન અને

Page #26

૧૫૨
શ્રી અમાનંદ પ્રકાશ, પ્રેમની લાગણી અનુભવીએ છીએ. કેળવણીના ક્ષેત્રમાં આપનો ઉદાર હાથ માત્ર રાધનપુરની જેને પ્રજા પૂરતો સંકોચી નહિ રાખતાં અખિલ હિંદના જૈનને લાભ મળે તે માટે રૂપી આ પચીસ હજારની નાદર રકમ જૈન સમાજનું નેતૃત્વ ધરાવતી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક કેન્ફરન્સ કરતક સાંપી જેનોની પ્રાથમિક કેળવણીને આપે વેગ આપ્યો છે, તદુપરાત શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયને રૂપી આ દશ હજારની રકમ આપીને તથા તાજેતરમાં ગમેલી શ્રી અંબાલા આત્મારામ જેન કોલેજને રૂપી આ અગીઆર હજારની સુન્દર રકમ ભેટ ધરી ઉચ્ચ કેળવણી પ્રત્યેની આપની તીવ્ર લાગણી અને સહાનુભૂતિ આપે પૂરવાર કરી છે, જે માટે આખા જૈન સમાજ આપને ભારે ઋણું છે. અનેક જૈનેતર સંસ્થાઓ તેમજ મહારાષ્ટ્રીય પ્રવૃત્તિઓ પણ આપની ઉદાર આર્થિક સહાય દ્વારા વિવિધ પ્રકારે પોષણ પામી રહી છે. આ રીતે આપની ઉદાર ભાવના જૈન બંધુઓથી માંડીને અખિલ હિંદની સમગ્ર જનતાના કલ્યાણકાર્ય સુધી પહોંચવાનો મને રથ ધરાવે છે એ ખરેખર અભિનંદન ગ્ય અને અનુકરણીય છે.
જૈન ધર્મ પ્રત્યેની આપની શ્રદ્ધા જાણીતી છે. આપનો સર્વ જીવનવ્યવહાર જેન ધર્મના મૂળ સિદ્ધાન્તો અનુસાર ઘડવાનો આપ સતત પ્રયત્ન સેવો છે અને મુંબઈનું જીવન અસાધારણ વ્યવસાય તેમજ ઉપાધિઓથી ભરેલું હોવા છતાં આપ સામાયિક, પૂજા વિગેરે ધર્મનિયમનું નિયમિત અનુપાલન કરીને આત્મજીવનને ઉજજવળ બનાવી રહ્યા છે. ધર્મક્રિયાનાં સાધનો પૂરા પાડવાની દિશામાં પણ આપનાથી બનતું કરવી આપ ચકયા નથી. રાધનપુર જૈન શાળાને રૂપી આ વીશ હજારની ઉમદા ભેટ ધરી ધાર્મીિક ક્રિયા કરનારાઓને આપે જે ઉત્તેજન આપ્યું છે તે રાધનપુરની જૈન પ્રજ કદી વિસરી શકે તેમ છે જ નહિ. જીવદયાના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં પણ આપનો ઉદાર હાથ હરહંમેશને
તે રહ્યો છે. અપંગ ઢેર પ્રત્યેની દયાથી પ્રેરાઈને તેઓને દુકાળમાં પડતી ધાસચારાની મુશ્કેલી દૂર કરવા માટે રાધનપુરમાં બીડ ખરીદ કરવા માટે આપે રૂપીઆ દશ હજારની ઉદાર રકમ અર્પણ કરી છે.
આપના નિવાસસ્થાન વિલે પારલેની પ્રજાને પણ આપ વિસરી ગયા નથી. ત્યાં વસતી પ્રજાનાં સુખ, શાન્તિ અને આરોગ્યને પોષક “ઈશ્વરલાલ પાકને નામે ઓળખાતું સુન્દર ઉદ્યાન વિલે પારલેની જનતાને બક્ષીશ કરીને આપે ત્યાંની પ્રજાને આભારમુગ્ધ બનાવી છે.
આપનો અંગત પરિચય એટલો જ મધુર અને પ્રીતિજનક છે. આપની પાસે કોઈ પણ સારા કાર્ય માટે મદદ માંગવા આવનાર કદી પણ નિરાશ થઈને પાછો ફર્યો નથી. ધર્મ, સમાજ તથા દેશહિતનાં કાર્યોમાં આપની ઉદારતા જગજાહેર છે. મુંબઈની : જાહેર સંસ્થાઓમાં આપ સેવાભાવથી રસપૂર્વક ભાગ લઈ રહ્યા છે. જેનોના જાહેર જીવનમાં આપને હીસ્સ દિનપ્રતિદિન વધતો જાય છે. એક ગૃહસ્થ તરીકે આપનું જીવન સૌજન્ય અને નમ્રતાથી ભરેલું છે; એક મિત્ર તરીકે આપનો નિખાલસ સરળ સ્નેહભાવ

Page #27

જ્ઞાનની પરબ-બડીંગનું ઉદ્દઘાટન.
૧૫૩ સુવિદિત છે; એક વ્યાપારી તરીકે મુંબઈ શેરબજારને દલાલમંડળમાં આપનું મુબારક નામ પ્રથમ પંકિતએ શેભે છે, જે માટે અમે રાધપુરની જેન પ્રજા ખરેખર ખૂબ મગરૂર છીએ.
અન્તમાં આપ સુસમૃદ્ધ અને દીર્ધાયુ બનો અને દેશ, સમાજ તેમજ ધર્મને આપના વન, મન અને ધનનો નિરન્તર અનેકવિધ લાભ આપતા રહે એ જ અમારા અન્તરની અભિલાષા, આશિષ અને પ્રાર્થના !!! રાધનપુર તા. ૨૫-૧૨-૧૯૩૭
- રાધનપુરની જૈન પ્રજા તરફથી ત્યારબાદ શ્રી રાજેન્દ્રોમનારાયણ, શ્રી ધીરજલાલ ટોકરશી શાહ, શ્રી મૂળચંદ આશારામ વૈરાટી, મી મુનશીજી, પંડિત ભવાનદાસ હરખચંદ આદિ વક્તાઓએ શેઠ કાન્તિલાલની નાની વય છે છતાં એક શ્રીમંતને છાજે તેવી સુંદર ઉદારષ્ટિ અને સમાજસેવાની ભાવના માટે તેઓની ઉમદા ભાવના માટે પ્રશંસા કરી આજની સામાજિક પરિસ્થિતિ અને જેનોની ફરજ ઉપર વિવિધ દૃષ્ટિબિંદુએ વિવેચન કર્યા હતા. તેમ જ શ્રી રાજેન્દ્ર સોમનારાયણે, બનાસ નદીના પુલના તેમ જ રેવેના અભાવે રાધનપુરમાં મુશ્કેલીને અંત અણિવા ની. દિવાન સાહેબને વિનંતિ કરી હતી.
ત્યારબાદ દીવાન સાહેબે ઉપસંહાર કરતાં જણાવ્યું કે કાંતિલાલ શેઠે ઉદારદિલથી હા. બે લાખ જેવી મોટી રકમ ખચી છે. આજે યોગ્ય પાત્રને યોગ્ય માન આપવામાં પ્રમુખસ્થાને મને બેસવાનું મળે તેથી વધુ ખુશ થવા જેવું બીજું શું હોય ?
શેની ઉદારતા અને લોકપ્રિયતા જોઇ મને આનંદ થાય છે અને આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિ અને વિજયલલિતસૂરિ પગે ચાલી આ પ્રસંગે અત્રે પધાર્યા તે માટે વિશેષ આનંદ થાય છે. શેઠશ્રીને વેપાર અને વ્યવહાર ખૂબ પ્રિય ને મધુર હોવાનું જણાઈ આવે છે. આ જિંદગી સેવા ને સ્વાર્પણ માટે છે તેની તક ગરીબ ને તવંગરોએ લેવાય તેટલી લેવા ન ચુકવું જોઈએ.
શેઠશ્રી મુંબઈમાં રૂપીઆ કમાયા છે અને તે અહીં ખર્ચે છે તે રાધનપુરની પ્રજા ને રાજ્ય માટે આનંદનો વિષય છે. તેમને જન્મભૂમિ માટે આટલે પ્રેમ પ્રશંસનીય છે. શેઠ રાજેન્દ્રપ્રસાદના પ્રશ્નના જવાબને ખુલાસો કરું છું કે રાધનપુર સુધી રેલ્વે લાવવા માટે ગાયકવાડ સરકાર સાથે નકકી થઈ ગયું છે જે બે વર્ષ માં પાટણથી અહીં સુધી રે થઈ જશે. બનાસ નદીને પુલને પ્રશ્ન મૂંઝવે છે કારણ નદી ચાર પાંચ વર્ષે પોતાનું સ્થાન ફેરવે છે, પરંતુ તેના નિકાલ પણ આવી જશે.
શ્રી કાન્તિલાલ શેઠે માનપત્રનો નીચે મુજબ જવાબ આપ્યો હતો. મહેરબાન પ્રમુખ સાહેબ તથા ઓફીસર વર્ગ તથા સચ્ચતર !
મ્હારા પુન્ય ઉદયથી થયેલ જે કંઈ શુભ કાર્ય મહારાથી થયું હશે તે પ્રત્યે સંતોષની નિશાની તરીકે જે માનપત્ર મને આપ્યું છે, તે મહને નહીં, પણ શુભ કાર્યને

Page #28

૧૫૪
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ, છે, એટલે આ માનપત્રનો હિસ્સો કામની યત્કિંચિત સેવા જે કાઈ કરે છે તે સર્વને પહોંચે છે. હું તો ફક્ત શુભ કાર્યના પ્રતિનિધિઓ માને એક નાનકડો પ્રતિનિધિ છું.
આપણે સમાજની સ્થિતિ જોતાં આપણે શું કાર્ય કર્યું છે, તે જોવા કરતાં શું કરવાનું છે તેને જ વિચાર બહુ કરવાનો રહે છે. જૈન સમાજ હાલ ક્યાં ઊભે છે તેને જે વિચાર કરીએ તો આખા સમુદ્રમાં એક બિંદુ જેટલું પણ કાર્ય આપણુ કાઇથી બની શકયું નથી. આજે સવારે મેં કહ્યું હતું કે પારસી કેમનો દાખલે લે. મહુમ વાડીઓ અને તાતાની સખાવત જુઓ. એક લાખની વસ્તીવાળી પારસી કોમ સમગ્ર ભારતવર્ષમાં પ્રખ્યાત છે. આપણે તેઓથી દશગણ છીએ, છતાં ગુજરાત, કાઠિયાવાડ સિવાય કોઈ આપણને ઓળખતું નથી.
સમભાવ અને અનુકંપા જેના વડે આપણે ઓળખાઇએ છીએ તે આજે આપણું કરતાં પારસી કોમમાં વધુ જોઈએ છીએ. આપણે તો આપણા મત મતાંતરોમાંથી જ ઊંચા આવતા નથી. જો આપણે આ પ્રમાણે સમાજ પ્રત્યે બેદરકાર જ રહીશું તો થોડા જ વર્ષમાં જૈન સમાજ બહુ ભયંકર સ્થિતિમાં આવી પડશે.
બંધુઓ જે માનપત્ર તમોએ આપ્યું છે તેનો હિસ્સો સમાજની જે કાઈ સેવા કરે તેને પહોંચશે. આ માનપત્ર લઈ હું તમને અને આખા સમાજને વધુ જવાબદાર બન્યો છું અને હવે પછીની મારી જિંદગીમાં મને ખરી દોરવણી કરવા સમાન આ માનપત્ર માર્ગદર્શક થાએ તેવું ઈશ્વર પાસે માગું છું.
એક વસ્તુની સૂચના કે જે મહારા હક્કની બહાર છે તે કરવી ઠીક લાગે છે. તે એ છે કે આ માનપત્રને પ્રોગ્રામ અત્યારે બંધ થયા પછી જે ફરી ઉજાણી થવાની બાકી હોય તો ફરી આ કારણસર ભેગા થવાનું જોતાં મને ખરેખર શરમ આવે છે. જો ઉજાણી થવાની વાત સાચી જ હોય તો હું ઘણું જ પ્રમાણિકપણે માનું છું કે મારી લાયકાત માટે જે થવું જોઈએ તેનાથી ઘણું જ વિશેષ થાય છે, માટે એ પૈસા જેટલા ફાજલ રહે તેમાં એટલા જ મહારા તરફથી ઉમેરી રાંધનપુરના અંગ્રેજી ધોરણનો કોઈ પણ વિદ્યાર્થી વાર્ષિક પરીક્ષામાં પહેલા નંબરે પાસ થાય તેને પારિતોષિક આપવામાં ખર્ચવા
છેવટમાં તમારા સર્વના મહારા કાર્યો પ્રત્યેનાં સંતોષ અને મહારા પ્રત્યેના પ્રેમ ખાતર હું સર્વ બંધુઓનો આભાર માનું છું. ત્યારબાદ પ્રમુખશ્રીનો આભાર માની મેળાવડો વિસર્જન થયો હતો.
આ પ્રસંગે અપાયેલ અન્ય સખાવત. ૨૦૦૦) શ્રી આત્માનંદ જેન હાઈસ્કુલ અંબાલા (પંજાબ) ૧૦૦) ઊમેદપુર જૈન બાળાશ્રમ ઊમેદપુર (મારવાડ) પેટન. ૫૦૧) શ્રી વાકાણું પાર્શ્વનાથ બેડાંગ ૫૦૧) પાટણના સામળા જેને મંદિરના જીર્ણોદ્ધારમાં. ૫૦૧) શ્રી આત્માનંદ જૈન સભા. (પેટ્રન થવા માટે ) ૨૫૧) વટવા જેને આશ્રમ,

Page #29

સિક્કર********
વ ત મા ન સ મા ચા ૨.
શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજીની જયંતિ નિમિત્તે શેઠ શ્રી સાકરચંદ મોતીલાલ મૂળજીભાઈની
ઉમદા સખાવત,
દાનવીર શ્રાવકકુળભૂષણ, દેવગુરુધર્મના પરમ ઉપાસક શેઠ શ્રી મોતીલાલભાઈ મૂળજીભાઈ જેએ રાધનપુરનિવાસી અને મુંબઈ શહેરના અગ્રગણ્ય મુખ્ય જે નરરત્ન હતા. શ્રી સિદ્ધાચલજી તથા શ્રી શંખેશ્વર પાર્થ નાથ તીર્થ પર અનન્ય ભક્તિ હોવાથી શ્રી શંખે પરજી તીર્થે ધર્મશાળા તેમજ શ્રી શત્રુંજય તીર્થે ભક્તિ નિમિત્તે અનેક વખત ઉદારતા બતાવેલ તેમજ રાધનપુર શહેરમાં જૈન જેને 1ર પ્રની સુખશાંતિ માટેના અનેક સાધન બનાવી આપી આત્મકથાનું કર્યું હતું રંગ પાસી શ્રી આત્મારામજી મઠ રાજ પ્રત્યે અનન્ય ગુરુ ભકિત હોવાથી તે નિમિત્તે પણ લક્ષ્મીનો ટુકા લેતા હતા નાની ઉંમરમાં બ્રહ્મચર્યવ્રત ગ્રહણ કર્યું હતું. સર્ગવાસી શ્રી આત્મારામજી મહારાજના પટ્ટધર શ્રી વાસી દાનવીર દેવગુરુધર્મના વિજયભસુરીશ્વરજી મહારાજ
પરમઉપાસક ઉપર પણું તેમની તેવી જ ભક્તિ શેઠ શ્રી મોતીલાલ મૂળજીભાઈ. હોવાથી સં. ૧૯૮૧માં લાહોરમાં આચાર્યપદવી પ્રદાન થતાં શેઠ સાહેબે ત્યાં પધારી સારી રીતે તે પદવી પ્રદાન વખતે લફનીનો સદ્વ્યય કરી ગુભક્તિ પ્રદર્શિત કરી હતી. આચાર્ય મહારાજના સં. ૧૯૪૩માં રાંધનપુર દીક્ષા પ્રસંગે પણ સારો વ્યવ્યય કર્યો હતો. આ સભા ઉપર પણ અતિ પ્રેમ હતો. આવા શ્રાવકરત્નના હાલ જે કે ખોટ પડી છે પરંતુ તેમના સુપુત્ર દાનવીર શ્રાવકકુળભૂષ | શ્રીયુત સકરચંદભાઇએ પણ પોતાના

Page #30

૧૫૬
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. પૂજ્ય પિતાને એકલો લક્ષ્મીનો વારસો લીધે નથી, પરંતુ દેવ, ગુરુ અને ધર્મ ઉપરની અનન્ય ભક્તિરૂપી વારસો પણ સાથે લીધો છે. તેઓ પણ તે માટે અનેક સખાવતો કરે છે, જે જગજાહેર હકીકત છે; પરંતુ હાલમાં તા. રપ-૧૨-૧૯૩૭ના રોજ શ્રી રાંધનપુરમાં ઉદાર નરરત્ન સમયજ્ઞ સખાવતી શેઠ કાન્તિલાલભાઈ ઈશ્વરલાલે શ્રી ઈશ્વરલાલ અમુલખરાય જેન છેડીંગની ઉદ્દઘાટન ક્રિયા કરવાના પ્રસંગે શ્રીમદ્ આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભ સૂરીશ્વરજી મહારાજને પંજાબ જતાં પહેલા ઉપરની ઉત્તમ પ્રસંગમાં રાધનપુર પધારવા વિનંતિ કરતાં હતાં તે પ્રસંગે પધાર્યા હતા. દરમ્યાન ગયા માગશર વિદિ ૧૨ ના રોજ આચાર્ય મહારાજને દાનવીર શેઠ સકરચંદભાઈ મોતીલાલભાઈએ પિતાને ઘેર પધારવા અને કુટુંબને ઉપદેશામૃતનું પાન કરાવવા વિનંતિ કરી જેથી આચાર્ય મહારાજ ત્યાં પધાર્યા. ઉપદેશામૃત આપ્યા પછી સાથે પધારેલા ગૃહસ્થોને રૂપીયાની પ્રભાવના કર્યા બાદ પ્રાત:સ્મરણ્ય શ્રીઆમારામજી મહાર! જાન જયંતી દર વર્ષે જેઠ સુદ ૮ ના રોજ આ સભા તરફથી શ્રીસિદ્ધ ચળ ઉપર મેણી ટુંકમાં પ્રતિષિત થયેલ શ્રી આત્મારામજી મહારાજની મૂતિ (દેરી) છે ત્યાં શ્રી આદિનાથ પ્રભુ, પુંડરીકજી મહારાજ, રાયણુપગલા, ગુરુમહારાજ ની અંગરચના, પૂજા ભગાવવા વગેરેથી
દેવગુરુભક્તિ સાથે લઘુ સ્વામીવાત્સલ્ય થાય છે જેમાં સાધુ સાવી મહારાજને પશુ લાભ મળે છે વગેરેથી ઉજવાય છે, તે લાભ કાયમ લઈ દેવ ધ વોરેની ભક્તિ કરવા પોતાની ભાવના થતાં માર્ય મહારાજના સરકારના માનમાં રૂા. ત્રણું હજારની રકમ કે જેના વ્યાજમ થી દર વર્ષે જેઠ સુદ ૮ ના રોજ દે ગુરુમતિ લ્હાવો લેવા માટે આ સભાને આપવા ખુબલી દર્શાવી, પોતાના પ્રય પતા. અનન્ય ભક્તિને અવિચળ દાખલે જેનસમાજને દેખાડી આવે છે અને આચાર્ય મહારાજને સકારીને પણ ગુમક્તિ બતાવી આપી છે, ધન્ય છે એકદભાઈ જેવા
પુત્રોને કે જે સ્વર્ગવ રસી પૂજ્ય
પિતાને પગલે ચાલી રુકુત શુભ દાનવીર દેવગુધર્મભક્તિકારક,
લ મીનો લાભ લે છે. તેઓ તેવા શેઠ શ્રી સાકરચંદભાઇ મેતીલાલ. ભક્તિના કાર્યો કરવા દીર્ધાયુ થાઓ.

Page #31

12
ts
-
t
;
; ,
,
કે
LE##
-
ર
છે.
s
આ તિ
( કિની
ના જય જલારામ જીવન પ્રાપ્ત કરનારા જવા મા
માં
, મને જે જે
કાળા
જ.
:
,
:
-
-
.
RA રાજાને ક ર છે.
ટકાના દરેક
કિત પર જો કે
2
જ
છે
કે
શ્રી
જય ઉપરની શ્રી આત્મારામજી મહારાજની દેરી.

Page #32

૧૫૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ શહેર પાટણમાં શ્રી સંઘે શ્રી જ્ઞાનમંદિર કરવાને કરેલે નિર્ણય.
સુંદર મકાન કરવા માટે મળેલી રૂા. ૫૧૦૦૦) ની રકમ. માગશર સુદ ૫ ગુરુવારના રોજ શ્રી કેટાવાળાની ધર્મશાળામાં શ્રી સંધ આ શહેરમાં અપૂર્વ જ્ઞાનમંદિર બનાવવા ( જેની ઘણા વર્ષોથી વિચારણું થઈ રહી હતી ને નકકી કરવા ) મળ્યો હતો. શેઠ હેમચંદભાઈ મોહનલાલ મોતીચંદ ઝવેરીએ અગાઉ પિતાના પૂજય પિતાશ્રીનું સ્મરણ જાળવી રાખવા રૂ. એકાવન હજારથી મકાન બંધાવી આપવા વિનંતિ કરી હતી જેનો સ્વીકાર સંઘે કર્યો હતો અને બંધારણ પણ ઘડી તૈયાર કરી આદેશ આપ્યો હતો. તે માગશર સુદ ૬ ના રોજ સવારના વ્યાખ્યાન ટાઇમે ચતુર્વિધ સંઘ સમક્ષ જાહેર કરવામાં આવતાં આનંદપૂર્વક વધાવી લેવામાં આવી. ઘણા વખતથી ત્યાંના જુદા જુદા સ્થળે રહેલ જૈનતાડપત્ર અને હસ્તલિખિત પત્રોનો માટે સુંદર અને પ્રાચીન ભંડાર જે હતો તેનું રક્ષણ હવે પછી સારી રીતે થાય તે માટે શ્રી પાટણ સંધ ઉપર જેમનો અપૂર્વ ઉપકાર છે તે શ્રી પ્રવર્તકેજી મહારાજ શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજની પ્રબળ જિજ્ઞાસા હતી, પરંતુ ભવિતવ્યતા પાકી નહોતી, સંધની ઈરછા અને ઉત્સાહ હતો પરંતુ આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજનું પધારવું, ઉપદેશ આપવો વગેરે કારણેથી તે કાર્ય પાર પડયું છે. તેનું નામ શ્રી આત્માને શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય જૈન જ્ઞાનમંદિર-પાટણ એ રાખવામાં આવ્યું છે. જુદા જુદા વાડાઓ ઉપાશ્રમાં રહેલા ભડાર અહિં જુદા જુદા રૂમમાં સંરક્ષણ અને સદુપયોગ પૂર્વક રહેશે તેવું તેનું બંધારણ ઘડવામાં આવ્યું છે. મકાન ઉપર શેઠ મોહનલાલ મોતીચંદ ઝવેરીનું નામ તેમજ તેમનું આરસનું બાવલું શ્રી સંઘે મૂકવા ઠરાવ્યું છે. બંધારણુમાં જૈનધર્મના આગમે અને પ્રાચીન સાહિત્ય અને ગ્રંથ જે બહાર પડે છે તેનો પણ સંગ્રહ કરવા માટે શ્રી જન આત્માનંદ સભા ભાવનગરના સેક્રેટરી ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસે વિનંતિપૂર્વક જણાવતાં તે બંધારણમાં તે કલમ દાખલ કરવા સાથે શ્રી જેન આત્માનંદ સભા ભાવનગરે પ્રગટ કરેલ પ્રાચીન મૂળ ગ્રંથે આગમો વગેરેનો પ્રથમ વીકાર કરવા, પ્રથમ નામ લખવા શ્રી સ થે સ્વીકાયું હતું. શેઠ હેમચંદભાઈ મકાનનું શિ૯૫કામ સારી રીતે સમજતા હોવાથી શ્રી પંચાસરા પાર્શ્વનાથ દેવાલયના કંપાઉન્ડમાં તે મકાન બંધાવી આપવાનું કામ શ્રી સ થે હેમચંદભાઈને સુપ્રત કર્યું હતું. રકમ વધશે તો તે શ્રી સંધને જ્ઞાનમંદિરના નિભાવ માટે આપી દેવા શેઠ હેમચંદભાઈએ જણાવ્યું હતું. શ્રી સંધ તરફથી હર્ષનાદ સાથે શ્રી હેમચંદભાઈને આદેશ આપી તિલક કરવામાં આવ્યું હતું. શ્રી સંઘમાં જય જયકાર વ્યાપી રહ્યો હતો. સુકૃતની લક્ષ્મી આવી ઉદાર રીતે વાપરનાર શેઠ હેમચંદભાઈને ધન્ય વાદ ઘટે છે. પ્રવર્તકજી મહારાજની ઘણું વખતની પૂર્ણ અભિલાષા શ્રી આચાર્ય મહારાજના પધારવાથી તેમના ઉપદેશવડે સફળ થતાં શ્રી પ્રવર્તાકજી મહારાજના ત્યાંના સંઘ ઉપરના ઉપકારમાં વૃદ્ધિ થઈ છે. શ્રી સંઘના પુણ્ય ઉદયમાં પણ આથી વૃદ્ધિ થઈ છે.

Page #33

વર્તમાન સમાચાર.
૧૧૯
॥ ॐ अहं नमः ॥ पूज्यपाद परमोपकारी श्रीआचार्यभगवान श्री १००८ श्रीमद् विजयवल्लभमूरीश्वरजी महाराज साहेब का पंजाब तर्फ प्रयाण.
( लेखक-प्रेमचंद जैन ) युं तो गत वर्ष बडौदे से चौमासा उठते ही आपश्रीजी ने पंजाब तर्फ विहार कर दिया था किन्तु खंभात की फरसना प्रबल होने से अनिच्छाधोन भी वहां जाना पड़ा । किसी प्रबल कारण को लेकर आपश्रीजी का वहां रहना हुआ तथा चतुर्मास भी वहां ही हुआ । फल यह आया कि मांडवी की पोल में जो श्री आदीश्वर भगवान का और श्री नेमिनाथस्वामी का चैत्य बिलकुल गिरने पड़ने की हालत में आ गया था श्रीयुत् शेठ भाईचंद कशलचंदवाले कांतिलालभाई तथा वालचंदभाई को उपदेशामृत छांटकर आपश्रीजी ने उसको बिलकुल नवीन बनवाया । मेरु की चूला जैसा उन्नत और विशाल वह चैत्य कुछ सज्जनों की रात. दिन की महेनत से थोड़े ही अरसे में तैयार हो गया और श्रावण मास में पूज्यपादश्रीजी के वर्द हाथों से उस नवीन चैत्य का महामंगलकारी प्रतिष्ठा-महोत्सव भी हो गया ।
दूसरा अपूर्व लाभ यह हुआ कि श्रीशांतिनाथस्वामी के मंदिर में एक ताडपत्रों का अति प्राचीन ज्ञानभंडार था जो बहुत समय से किसी एक ही व्यक्ति के अधिकार में होने से किसी को उसके देखने का भी सौभाग्य प्राप्त नहीं होता था उसका आपश्रीजी के अमोघ उपदेश से बहुत ही प्रशस्त प्रबंध हो गया। कार्यवाहकों की प्रमाणिक कमेटी नियुक्त की गई, मकान का रिपेरींग काम कराया गया, नये कबाट बनवाये गये, ज्यादा तारीफ के लायक तो यह योजना कही जा सकती हैं कि किसी समय जो पुस्तक दस २ बीस २ की संख्या में एक २ गठडी में बांधे हुए थे वह कुछ समय पाकर किसी महोदय ज्ञानोपासक की मेहनत से डब्बो में रक्खे गये थे, मगर फिर भी एक २ डब्बे में पांच २ सात २ प्रतियां डाली हुई थी। इस वक्त जो प्रबंध हुआ हैं वह बहुत ही उत्तम हुआ है क्यों कि

Page #34

21 આમાનંદ 5: શ. एक २ डब्बे में एक २ प्रति रक्खी गई हैं । स साधारण तौर पर मनुष्य मात्र कह सकता है कि सेंकडों वर्षों की पुस्तकों की जिन्दगी बढ़ गई है ।
इत्यादि और भी अनेक उपकार हा जिन का वर्णन कहां तक किया जा . सकता हैं ? श्री आचार्यमहाराज श्री विजयललितमूरिजी महाराज का मोतीया भी आपश्रीजी की छत्रछाया में यहां ही निकला है और श्रीआत्मानंद जैन कोलेज का पाया भी यहां ही पड़ा है ।
इसो चौमाने में शेठ कांतिलाल इंश्वरलाल जो की आपश्रीजी के परम भक्त्व हैं राधनपुर पधारने की विनति करने को आये । उन्होंने अजे की कि हमने जैन बोर्डिग को स्थापना की है और किस्तामस के दिनों में उसकी उदघाटन क्रिया आपश्रीजी को मौजूदगी में ही हो ऐसी हमारी प्रार्थना है ! श्रीनी साहेबने दानवीर शेठ साहेब की प्रार्थना को सहर्ष बूल किया और फर्माया कि राधनपुर हमारे धार्मिक जीवन का जन्मस्थान है, आप जैसे भाग्यवान लाखों रुपये खर्च कर धार्मिक कार्य करें तो हमें भी अपना योग उस में लगाना ही चाहिये । गत वर्ष शान्ताकझ में जब आप के सकल श्रीसंघने मिल कर विनति की थी तब हमारी फरसना नहीं हो सकी, किन्तु अव देवगुरु ने कृपा की तो हम जरूर आने का प्रयत्न करेंगे, आप खुशी से अपनी तैयारी करें।
इस बात को सुनकर दानवीर ने और उनकी धर्मपत्नीने बहुत ही हर्ष मनाया तथा रु. ११००० अग्यारह हजार रुपये पंजाब में होनेवाली जैन कॉलेज फंड में देकर बम्बई चले गये । उस वक्त लोकमान्य गुलाबचन्द जी ढढा भी वहां आये हुए थे उन्होंने श्री पार्श्वनाथ उमेद जेन बालाश्रम के वास्ते दानवोर से प्रार्थना की, उसके जवाब में दानवीर शेठने खुश होकर लोकमान्य साहब से कहा कि आप खुशी से बम्बई पधारें ।
बाद आचार्य महाराज पाटण पधारे और ज्ञानमन्दिर बनवाने का अत्युत्तम कार्य निश्चित हो गया। यहां से विहार कर आप उमेदपुर प्रतिष्ठा महोत्सव पर पधारेंगे।

Page #35

॥ ॐ श्रीपार्श्वनाथाय નમઃ ।।
શ્રી જૈન માત્માનă સભા-ભાવનગરના
રિપોર્ટ.
(સ’૦ ૧૯૯૨ ના કાર્તિ ક સુદ ૧ થી ૧૯૯૨ ના આસા વિદે ૦)) સુધીના) [ ૪૦ મા વર્ષને ]
આ રિપોર્ટ આપની સમક્ષ રજૂ કરતાં અમેાને આનંદ થાય છે. મહાન પરિવર્તન કાળમાંથી અત્યારે ભારતવર્ષની પ્રજા પસાર થાય છે તેની થેાડીઘણી અસર આપણી સમાજને ( આપણને સૌને ) પણ થયા વગર રહી નથી. આમ છતાં પ્રગતિના પંથે જવાના રસ્તા એ જ છે કે આપણી સમાજે અત્યારે મુખ્યત્વે જૈન સાહિત્ય પ્રચાર (જ્ઞાનેન્દ્વાર ) અને ધાર્મિક વ્યવહારિક અને પ્રકારની કેળવણીનાં કાર્યાં પ્રથમ હાથ ધરવા જોઇએ. આવી સસ્થાઓનુ તા મુખ્ય કર્તવ્ય પણ તે જ હાવું જોઇએ. આ સભાએ ગુરુભક્તિ સાથે ૩૮ વર્ષીમાં તેવાં પ્રગતિના શું શું કાર્યો કર્યાં છે, તેની હકીકત આગલા રિપોર્ટ્ઝમાં જણાવેલ છે. અત્યારે અહિં તે તેના ઉદ્દેશેા સાચવી કાય કરતાં આ સભા કેટલી વિશેષ પ્રગતિમાન થઇ તે જ હકીકત સ`ક્ષિપ્તમાં આપની સમક્ષ રજૂ કરીએ છીએ.
ઉદ્દેશ અને હેતુ-આ સભાનું સ્થાપન સ. ૧૯૫૨ ના બીજા જેઠ સુદ ૨ ના રાજ સ્વ ́વાસી ગુરુરાજ શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજના નામસ્મરણાર્થે-ગુરુભક્તિ નિમિત્ત કરવામાં આવ્યુ છે.
ઉદ્દેશ-જૈન ત્રએ ધર્મસંબંધી ઉચ્ચ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે તેવા ઉપાયા ચેાજવા, ધામિઁક અને વ્યવહારિક કેળવણીની વૃદ્ધિ માટે યથાશક્તિ પ્રયાસ કરવા, જૈન ધર્મના અત્યુપયોગી ગ્રંથા, આગમા, મૂળ, ટીકા, અવસૂરિ તેમજ ભાષાંતરના ગ્રંથા પ્રગટ કરી ભેટ, એછા મૂલ્યે કે મુલ કિ ંમતે આપી જ્ઞાનને બહેળે ફેલાવા ( સાહિત્ય પ્રચાર ) કરી જૈન સાહિત્યની અભિવૃદ્ધિ તથા સેવા કરવા, એક જૈન વિવિધ સાહિત્યનું જ્ઞાનમંદિર કરવા અને તેનાથી

Page #36

દરેકને સર્વ રીતે લાભ આપવા, ક્રી (મફત) વાંચનાલય, લાઈબ્રેરીથી જનસમાજને વાંચન પૂરું પાડવા અને અન્ય જૈન લાઇબ્રેરીને યથાશક્તિ સહાય કરવા વગેરે અને એવા બીજા જૈન શાસનની સેવાના દરેક કાર્યોમાં યથાશક્તિ ઉદ્યમ કરી અપરજ્ઞાનવૃદ્ધિ કરવા વિગેરેથી આત્મોન્નતિ કરવાનો છે.
બંધારણ–પેન સાહેબ, પહેલા વર્ગને લાઇફ મેમ્બરે, બીજા વર્ગના લાઇફ મેમ્બર અને વાર્ષિક મેમ્બરો ચાર પ્રકારનું છે. અને સભાસદ બંધુઓના હક્કો, ફરજ અને સભા તરફથી મળતો આર્થિક, વ્યવહારિક, ધાર્મિક લાભ આ રિપોર્ટમાં સંક્ષિપ્તમાં આપવામાં આવેલ છે અને તેના લગતા ધારાધોરણ તેમજ સભાની કાર્યવ્યવસ્થા વિગેરેને લગતા ધારા તેમજ તેમાં જે છેલ્લો જનરલ મીટીંગમાં સુધારાવધારો થયેલ છે તે સાથે જુદી બુકમાં છપાવવામાં આવેલ છે.
જનરલ કમીટી–કુલ સભાસદો.
( તેમાં દિવસોદિવસ થતી જતી વૃદ્ધિ. ) આ સભામાં ચાર વર્ગમાં થઈ સં. ૧૯૯૧ ની આખર સુધી કુલ ૩૮૧ સભાસદો હતા. તેમાં સં. ૧૯૯ર ના આસો વદિ ૦)) સુધીમાં (બાર સભ્યોને સ્વર્ગવાસ થયે, ફી નહિ આવવાથી આઠ સભ્ય કમી થયા અને બે સભ્યો નવા વધ્યા જેમાં પેટ્રન સાહેબ કે, પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરો ૧૦૪, બીજા વર્ગને લાઈફ મેમ્બરો ૨૨૩, વાર્ષિક મેમ્બર ૧૬ બીજા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરો ૭ અને ત્રીજા વર્ગના લાઇફ મેમ્બરો ૧ર) કલ મળી ૩૬૫ સભાસદે છે. જેમાં સ્થાનિક ૧૨૪ તેમ જ બહારગામના ૨૪૧ છે, જેઓ શ્રીમંત, આગેવાનો, વિદ્વાનો અને સાથે કેટલાક ગામના શહેરની પાઠશાળા, કન્યાશાળા, પુસ્તકાલય, જ્ઞાનભંડાર, તે ગામના બી સંઘ અને સુશીલ બહેને પણ છે, જે સભાની મહત્ત્વતામાં વધારે કરે છે. આ સિવાય પેટ્રન સાહેબ અને કેટલાક નવા સભાસદો આ સાલમાં વધ્યા છે, તેની હકીકત હવે પછીના રિપોર્ટમાં આવશે. નવા થતાં સભાસદોના નામે તે વખતે જ “શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકમાં પ્રકટ કરવામાં આવે છે.
અમારે આનંદપૂર્વક જણાવવું જોઈએ કે અત્યાર સુધીમાં આ સભાના સભાસદોને સભા તરફથી પ્રગટ થયેલા ગ્રંથે વિવિધ સાહિત્યના પ્રથમથી જ અનેક સંખ્યામાં હજારો રૂપિયાની કિંમતના દ્વારા પ્રમાણે ભેટ આપવામાં આવેલ છે, જે પ્રમાણે કોઈપણું સંસ્થા આપી શકેલ નથી. સભાએ ઉદાર ભાવનાથી સભાસદોને ગ્રંથે ભેટ આપવાનું આ કાર્ય રાખેલ છે તે કાર્ય કાયમ શરૂ જ છે.
* કેટલાક વખતથી ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર અને બીજા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરોનો વર્ગ સભાએ કમી કરેલ છે.

Page #37

મેનેજીગ કમીટી. (સંવત ૧૯૯૨ ના ફાગણ વદ ૨ મંગળવારના રોજ નિમાયેલ છે તે.)
પ્રમુખ. શેઠ શ્રી ગુલાબચંદ આણંદજી.
- ઉપપ્રમુખ. ૧ સંઘવી નાનચંદ કુંવરજી. ૨ શાહ દાદરદાસ દીયાળજી.
સેક્રેટરીએ. ૧ ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ. ૨. શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ.
ફેઝરર. શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ.
સભાસદો. ૧. શાહ ફતેહચંદ ઝવેરચંદ. ૬. શાહ દીપચંદ જીવણભાઈ બી.એ.બી.એસ.સી. ૨. શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ. ૭. શેઠ નેમચંદ ગિરધરભાઈ. ૩. શેઠ દેવચંદ દામજી.
૮. સંઘવી અમરચંદ ધનજીભાઈ. ૪. શાહ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઈ ૯. શાહ નગીનદાસ ઉત્તમચંદ. ૫. શાહ જાદવજી ઝવેરભાઈ. ૧૦. ભાવસાર હેમચંદ ગાંડાલાલ.
કાર્યો. લાયબ્રેરી-કી વાંચનાલય–આ વાંચનાલયમાં સાત વર્ગો નીચે પ્રમાણે છે. લખેલી પ્રતોનો ભંડાર પણ જુદો છે. ન્યૂસપેપરમાં દૈનિક, અઠવાડિક, પખવાડિક, ભાસિક, ત્રિમાસિક થઈ કુલ નંગ પર) સારા સારા આવે છે. જૈન એને જેનેતર ભાઈઓ નિરંતર બહોળી સંખ્યામાં લાભ લે છે. કક્કાવારી પ્રમાણે વાચકેની સુગમતા ખાતર તમામ બુકનું લીસ્ટ પ્રકટ કરવામાં આવ્યું છે. ત્યારબાદ વધેલ પુસ્તકોની પુરવણી કરવાની છે
સંવત ૧૯૯૨ ની આખર સાલ સુધીમાં કુલ પુસ્તક રૂા. ૮૬૮૫) રૂા. ૧૪૪૫૮-૨-૦ ના થયા છે, જે કુલ પુસ્તકે તેની કિંમત સાથે નીચે પ્રમાણે આપવામાં આવેલ છે. ત્યારબાદ વધેલા પુર ની હકીકત હવે પછી રિપોર્ટમાં આપવામાં આવશે.
વર્ગ ૧ લે જૈન ધર્મના છાપેલા પુસ્તકે, કુલ ૨૬૭૦ કિં. રૂા. ૩૪પ-૧૪-૦ વર્ગ ૨ જે જૈન ધર્મના આગમે છાપેલા. કુલ ૧૪૩. કિ. રૂા. ૧૧૨૩–૫-૦

Page #38

વર્ગ ૩ જે જેન ધર્મની હસ્તલિખિત પ્રતે કુલ ૧૫૨૨. (૧૯૭-૧૩૨૫)
શુમારે પચીશ હજાર રૂપિયાથી વધારે કિંમતની. વર્ગ ૪ થે સંસ્કૃત છાપેલા ગ્રંથો કુલ ૪૫ કિ રૂ. ૧૨૨૩-૮-૦ વર્ગ ૫ મે નીતિ નવેલ વગેરેના વિવિધ સાહિત્ય, હિંદી વગેરે કુલ ૩૯૬૦
કિમત, રૂ!. ૫૦૧૪-૧૩-૬, વર્ગ ૬ હો અંગ્રેજી પુસ્તકે, કુલ ૧૯૫ કિં. રૂ. ૫૦૪-૧૦–૬. વર્ગ ૭ મે માસિકની ફાઈલ અને દિવાળી ના ખાસ અંકે કુલ ૧૧૧પ
કિ. રૂા. ૨૬૨૬-૫-૦ સાતે વર્ગમાં કુલ પુસ્તકો ૮૬૮૫) રૂા. ૧૪૪૫૮–૨–૦ કિંમતના છે. અને ત્રીજા વર્ગની લખેલી પ્રતો ઉપરની કિંમત શુમારે પચીશ હજાર રૂપીયા કરતાં વધારેની ગણું શકાય, તે જુદી છે.
લાઈબ્રેરી સુવ્યસ્થા માટે યુરોપીયન વિદ્વાનો જરમન પ્રફેસર સુબ્રીજ સાહેબ, મીસ ક્રીં, શ્રી ગાયકવાડ સરકારની સેન્ટ્રલ લાઈબ્રેરીના આ. ક્યુરેટર સાહેબ મેતીભાઈ આમીન અને આ સભાની વીઝીટ લેવા પધારેલ બનારસ સેન્ટ્રલ હિંદુ કેલેજના આ. પ્રીન્સીપાલ પ્રોફેસર આનંદશંકર બાપુભાઈ ધ્રુવ સાહેબ અને ભાવનગર સ્ટેટ કાઉન્સીલના પ્રેસીડન્ટ નામદાર પટ્ટણી સાહેબ વગેરે અનેક જાહેર પુરુષોએ આ વ્યવસ્થિત લબ્રેરી માટે ઊંચા અભિપ્રાય આપવા સાથે પ્રશંસા કરેલ છે. આ શહેરમાં આવી બીજી જાહેર લાઈબ્રેરી એક પણ નથી. હજી વિશેષ પ્રગતિ માટે પ્રયત્નો શરૂ છે.
૨. સભાનું વહિવટી-નાણું પ્રકરણીય ખાતું –સભાનો વહીવટ સવજ રીતે સમજી શકાય તે માટે જુદા જુદા ખાતાએથી ચલાવવામાં આવે છે, જેથી ઉપજ ખર્ચ જાણવામાં આવી શકે, હિસાબ સરવૈયા સાથે પાછળ આપવામાં આવેલ છે.
૩, જૈન સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતું -વિવિધ જૈન સાહિત્ય અને જ્ઞાનોદ્ધારના પ્રચાર માટે પ્રાચીન સંસ્કૃત, માગધી, મૂળ ટીકાના વ્ર છે તથા જેન એતિહાસિક ગ્રંથ, જેને ગમ, કર્મવિષયક ગ્રંથ, ગુજરાતી ભાષાંતર ના ગ્રંથો વગેરેનું પ્રસિદ્ધ કરવાનું બહોળી સંખ્યા શરૂ ૨હેલ કાર્ય નીચે પાંચ પ્રકારે સાહિત્ય પુસ્તક પ્રકાશન ખાતું સભા કરે છે.
૧. શ્રી આત્માનંદ જૈન ગ્રંથ રત્નમાળા જેમાં સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, મગધી, મૂળ ટીકાના ગ્રંથ પ્રકટ થાય છે.
૨. પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી જેને ઐતિહાસિક ગ્રંથમાળા જેમાં ઐતિહાસિક ગ્રંથનું પ્રકાશન થાય છે.

Page #39

૩. શ્રી આત્મારામજી શતાબ્ઝિ સીરીઝ-બી શતાબ્દિ નિમિ, જેમાં પ્રચીન સંસ્કૃત, પાકૃત યા ગુજરાતી ભાષાના પ્રથા ૪. સાધુ સાધ્વીમનુારાજ તથા જ્ઞાનમડારાને ખાસ ભેટ માટેનુ
પ્રકાશન ખાતુ.
૫. સભા તરફથી પ્રગટ થતા સભાની માલીકીના ગ્રંથે તથા જૈન બંધુએ તરથી સીરીઝ તરીકે પ્રગટ થતાં ગ્રંથા અને શ્રી આત્માનઢ પ્રકાશના ગ્રાહકોને ભેટ અપાતા ગ્રંથે!. તે સર્વ પેદ્રત સાહેબે। અને લાઇક મેમ્બરેને અત્યાર સુધી ધારા પ્રમાણે બધા ગ્રંથ ભેટ આપવામાં આવ્યા છે અને અપાય છે.
મહે।ત્સવના સ્મરણુ પ્રસિદ્ધ થાય છે .
સભા તરફથી પ્રગટ થતા ગ્રંથા મુદ્દલ કિ ંમતે કે ઓછી કિંમતે, સીરીઝના ગ્રંથા ધારા પ્રમાણે કિંમતથી અન્યને આપવામાં આવે છે.
અત્યાર સુધીમાં ઉપરાક્ત જણાવેલ ગ્રંથા સભાસદોને ભેટ આપવામાં આવેલ જેથી એવા ગ્રંથાની તેએ સાહેબ એક સારી લાયબ્રેરી કરી શકયા છે.
અત્યાર સુધીમાં મુનિમહારાજો, જ્ઞાનભંડારા, પાશ્ચિમાત્ય વિદ્વાના અને સંસ્થાને કુલ મળી રૂા. ૨૦૩૬૪-૧૧-૦ ની કીંમતના ગ્રંથા તે। સભાએ( તદ્દન ફ્રી ) ભેટ આપેલા તે જુદા છે. અડધી, અલ્પ કે ઓછી કિંમતે આપેલા તે જુદા છે. લાઇક્ મેમ્બરાને અત્યાર સુધીમાં આપેલા ગ્રંથેની પણ હારાની સંખ્યાની મેાટી રકમ છે તે જુદી છે. અમારા ધારવા પ્રમાણે હિંદુસ્તાનની કાઇ પણ જૈન સંસ્થાએ આટલું અને આવું સુંદર સાહિત્યપ્રચારનુ અને ભેટનુ કાર્ય કરેલ નથી, તે થવાનું કારણું ગુરુકૃપા ડાવાથી અમેતે આનદ થાય છે. હજી તેવું જ પ્રકાશન અને ભેટનું કા સંયોગ પ્રમાણે ચાલુ છે અને ચાલુ રહેશે જેથી મા સભાની પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ અને જ્ઞાનભક્તિમાં પ્રશંસા સાથે વધારે થતો જાય છે. શ્રી તરસ હિંદુ સેન્ટ્રલ કૅલેજના આ. પ્રીન્સીપાલ પ્રોફેસર શ્રીયુત્ આનંદશંકર મધુભાઈ ધ્રુવ સાહેબ જે સાક્ષરા અને અત્રે રાજ્યની સ્ટેટ કાઉન્સીલના પ્રેસી. સાહેબ નામદાર પ્રભાશંકર પટ્ટણી સાહેબ પધારી સાહિત્ય પ્રકાશનખાતુ ન રે તે ઘણુા ખુશી થયા હતા અને બીજા દિવસે પ્રજાની જાહેર માર્કીંગમાં સભાના પ્રકાશ થતાં પ્રાચીન સાહિત્ય માટે મહેરબાન ધ્રુવ સાહેબે મુક્તક કે વખાણ કર્યાં હતાં અને બનાસ કોલેજની લાયબ્રેરી માટે ભેટની માગણી કરતા સભાએ તેને સ્વીકાર કર્યો હતો. જેટલા જેટલા પાશ્ચિમાત્ય વિદ્વાને દર્શનશાસ્ત્રના અભ્યાસીએ અત્રે આવ્યા છે તેએ પ્રગટ થયેલ પ્રાચીન સાહિત્ય જોઇ ખુશ થયા છે. સુંદર અભિપ્રાય પણ લખી ગયા છે.
૧. શ્રી આત્માનઃ જૈન રત્નગ્રંથમાળા-સ. ૧૯૯૨ ની આખર સાલ સુધીમાં પ્રાકૃત, સંસ્કૃત, મૂળ, ટીકા વિગેરે વિવિધ સાહિત્ય અને આગમાના મળી કુલ ૮૪ પ્રથા પ્રકટ થયા છે. નવા ગ્રંથાનું કાય નીચે પ્રમાણે શરૂ છે.
નવા પ્રકાશને માંથી વસુદૈહિડા ત્રીજો ભાગ, બૃહત્ કલ્પસૂત્રના ત્રીજો

Page #40

અને ચોથો ભાગ શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિ ટીકા સાથે છપાઈ ગયેલ છે. કર્મગ્રંથ પગે તથા છઠ્ઠો છપાય છે. એ અને બીજા કાર્યોની યેજના શરૂ છે. હાલ શુમારે એક લાખ શ્લેક પ્રમાણનું કાર્ય સંશોધક...પ્રેસ કેપી અને છપાતું શરૂ છે વગેરે.
૨, શ્રી પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી ગ્રંથમાળાના સાત ગ્રંથ પ્રકટ થઈ ગયા છે. હાલ તે કામે સંયોગવશાત મુલતવી રહેલ છે.
૩. શ્રી આત્મારામજી જન્મ શતાબ્દિ સીરીઝ ગ્રંથમાળા તરફથી નીચેના કેટલાક ગ્રંથો પ્રગટ થયા છે, કેટલાક નિર્ણયસાગર પ્રેસ-મુંબઈમાં છપાય છે અને બીજા નવા ગ્રંથની યોજના શરૂ છે.
૧. શ્રી વીતરાગ મહાદેવ સ્તોત્ર મૂળ કિંમત રૂ૦-૨-૦ ૨. શ્રી પ્રાકૃત વ્યાકરણ અષ્ટમ અધ્યાયી સૂત્રપાઠ રૂા ૧-૪-૦ ૩. શ્રી વીતરાગ મહાદેવ સ્તોત્ર મૂળ સાથે ભાષાંતર રૂ. ૦-૪-૦ ૪. શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી જીવનચરિત્ર ૦-૮-૦ ૫. શ્રી નવસ્મરણાદિ સ્તોત્ર સંદોહ: રૂ. ૦-૪-૮ ૬. શ્રી ચારિત્ર પદ પંચતીર્થ અને પંચપરમેષ્ઠી પૂજા રા -ર-૦ ૭. શ્રી વિષષ્ઠિ શલાકા પુરુષ ચરિત્ર પર્વ ૧લું મૂળ રૂ ૧-૮-૦ ૮. શ્રી ત્રિષષ્ઠિ શલાકા પુરુષ ચરિત્ર પર્વ ૨ થી ૧૦ છપાય છે. ૯. ધાતુપારાયણ છપાય છે. ૧૦. વેરાગ્વકલ્પલતા ( યશોવિજયજીકૃત પ્રાકૃત વ્યાકરણ ઢુંઢિકા વૃત્તિ )
નીચેના ગ્રંથ છપાય છે. શ્રી મહાવીર ચરિત્ર ( ભાષાંતર ) શ્રી ગુણચંદ્રસૂરિકૃત, શેઠ માણેકચંદ જેચંદભાઈની સીરીઝના ગ્રંથ તરીકે ( આર્થિક સહાય વડે.) થોડા વખતમાં પ્રગટ થશે.
જ્યારે જ્યારે ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થાય છે ત્યારે ત્યારે તેની જાહેર ખબર “શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશમાં અપાય છે અને વધારે સંખ્યા ( ચાર-પાંચ) તૈયાર થાય ત્યારે અમારા માનવંતા લાઇફ મેમ્બરોને પ્રથમ સૂચન કર્યા પછી ભેટ મોકલવામાં આવે છે,
હાલમાં પ્રગટ થયેલા નવા ગ્રંથ. ૧. શ્રબૂકઃ સૂત્ર દ્વિતીય ખંડ..
૨. શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર–શેઠ શ્રી હરજીવનદાસ દીપચંદની સુપુત્રી જસકોર હેનની આર્થિક સહાયથી.
જૈન ગૃહસ્થો તરફથી પ્રકટ થતી સીરીઝ ગ્રંથમાળા:– સંવત્ ૧૯૯૨ સુધીમાં ૧૪ ગૃહ તથા બહેનો તરફથી સીરીઝના ધારા પ્રમાણે રકમ આવતા ગ્રંથ પ્રકટ થયા છે તેની નોંધ અગાઉ આપવામાં આવેલ છે.
ઉપર પ્રમાણે સીરીઝના ગ્રંથો પણ વધારે પ્રમાણમાં પ્રકટ થતાં હોવાથી જેના સાહિત્યની અભિવૃદ્ધિ સાથે આ સભામાં થતા લાઈફ મેમ્બરને પણ બહોળા પ્રમાણમાં

Page #41

તેટલે લાભ મળે છે, જેથી હવે પછી સસ્તા સાહિત્યનો બહોળો પ્રચાર સભા કરી શકશે તે નિઃસ દેહ છે.
૪ ધાર્મિક અને વ્યવહારિક કેળવણુને ઉત્તેજન–દર વર્ષે રૂા. ૩૦૦) જૈન વિદ્યાર્થીઓને સ્કોલરશીપ તરીકે, રૂા. ૧૨૫) શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળાને મદદના મળી શુમારે સવાચારશે રૂપિયા અપાય છે. અનુકૂળતાએ વિશેષ આપવા સભાની શુભ આકાંક્ષા છે.
૫ શ્રી ઉજમબાઈ જેન કન્યાશાળા – વહીવટ આ સભાને તેની કમીટી તરફથી સુપ્રત થયેલ હોવાથી તેને વહીવટ ધાર્મિક શિક્ષણને સહાય તેમજ મદદ આપવા સાથે કરે છે.
૬ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ-માસિક ચેત્રીશ વર્ષથી પ્રકટ કરવામાં આવે છે. ઉત્તમ લેખો, પુસ્તકની સમાલોચના, વર્તમાન સમાચારો વગેરે આપવામાં આવે છે. અને કોઈપણ માસિક દરેક વખતે જે અત્યાર સુધી નથી આપી શકતું તેવા સારા સારા અનેકવિધ સાહિત્યના ઉત્તમ ગ્રંથે વધારે ખર્ચ કરી, માસિકની આવક કે કમાણીની દરકાર નહિ રાખી ગ્રાહકોને દરવર્ષે ભેટ અપાય છે, જેની નોંધ તે તે વર્ષે આત્માનંદ પ્રકાશમાં આપવામાં આવે છે. અને માસિક મુદ્દલથી ઓછા લવાજમે ગ્રાહકને અપાય છે, જેથી આત્માનંદ પ્રકાશના ગ્રાહકોની સંખ્યા પણ દિવસાનદિવસ વૃદ્ધિ પામતી જાય છે.
૭ મારફડ:–આ સભા હસ્તક શ્રીયુત મૂળચંદ નથુભાઈ કેળવણી ઉત્તેજન સ્મારક ફંડ, તેમજ બાબૂ પ્રતાપચંદજી ગુલાબચંદજી સ્કોલરશીપ ફડ, તથા કેળવણી મદદ કુંડ અને શ્રીયુત ખેડીદાસ ધરમચંદ નિરાશ્રિત મદદ કુંડ ચાલે છે, જેમાં તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે તે તે ખાતામાં સહાય અપાય છે.
૮ જયંતીઃ –પ્રાતઃસ્મરણીય ગુરુરાજ શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજીની જેઠ સુદ ૮ ના રોજ શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર, તથા પૂજ્યપાદ ગુસ્વર્ય શ્રી મૂળચંદજી મહારાજની માગશર વદિ ૬, શાંતમૂર્તિ શ્રી વિજયકમળસૂરિજીની આસો સુદ ૧૦ ના રોજ આ શહેરમાં દેવગુરુભક્તિ-પૂજા-સ્વામીવાત્સલય વગેરેથી જયંતીઓ દરવર્ષે સભા તરફથી ઉજવાય છે,
૯ સભાની વર્ષગાંઠ–દર વર્ષે જેઠ સુદ ૭ ના રોજ સભાના મકાનમાં પ્રભુ પધરાવી પૂજા ભણાવવા વિગેરેથી સભાના મકાનમાં દેવગુરુભક્તિ કરવા સાથે વોરા હઠીસંગ ઝવેરભાઈએ આપેલી રકમના વ્યાજથી તેમજ તેમના તરફથી કબૂલ કરાયેલી વધારાની રકમના વ્યાજવડે સ્વામીવાત્સલ્ય સહિત ઉજવવામાં આવે છે.
૧૦ જ્ઞાનભક્તિ-દરવર્ષે જ્ઞાનપંચમીને દિવસે જ્ઞાન પધરાવી ભક્તિ કરવામાં આવે છે.
૧૧ આનંદ-મેલાપ-દર બેસતું વર્ષે જ્ઞાનપૂજન કર્યા પછી દૂધપાર્ટી તે ખાતે આ સભાના પ્રમુખ શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજી તરફથી આવેલ રકમના વ્યાજમાંથી સભાસદોને આપવામાં આવે છે,
૧૨ જૈનબંધુઓને મદદ – મદદ આપવા યોગ્ય જૈન બંધુઓને સભાને અમુક બંધુઓ તરફથી આવેલી રકમથી તેમની ઈચ્છા પ્રમાણે આર્થિક સહાય અપાય છે.

Page #42

મીટીંગ હેવાલ.
જનરલ મીટીંગ. સં. ૧૯૨ ના ફાગણ વદિ ૨ મંગળવાર તા. ૧૦-૩-૩૬ ૧. આગલા રિપટ, આવક-જાવક મંજૂર કરવામાં આવ્યા. ૨. અત્યાર સુધી કરેલ સેવા માટે ધન્યવાદ આપવા સાથે શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજીને
કાયમ માટે પ્રમુખ નીમવામાં આવ્યા. ૩. બંને સેક્રેટરીઓને કરેલ સેવા માટે ધન્યવાદ આપતાં ફરી ચૂંટી કાઢવામાં આવ્યા. ૪. ઉપપ્રમુખ તરીકે શેઠ નાનચંદ કુંવરજી તથા શાહ દામોદરદાસ દયાળજીને
નીમવામાં આવ્યા. ૫. ટ્રેઝરર તરીકે શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલની નીમણુંક કરવામાં આવી અને દરરોજ
મેળમાં સહી કરવા ઠરાવવામાં આવ્યું. ૬. માસિકના તંત્રીમંડળ તરીકે ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ, શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ
શાહ બી. એ. અને શાહ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ { ફરી નિમણુંક કરવામાં આવી. ૭. નવી મેનેજીંગ કમીટી નિમવામાં આવી. ૮. નિમાયેલ મેનેજીંગ કમીટીના સભ્ય રાજીનામું આપે, ના પાંડે કે ન સભ્ય નીમવાની
જરૂર પડે તો મેનેજીંગ કમીટી તેટલા સભ્યો, ફરી નવી મેનેજીંગ કમીટી નીમાયા
સુધી નીમી શકે અને જનરલ કમીટી પછી જયારે મળે ત્યારે જણાવે. ૯. જનરલ કમીટીનું કામ બાર સભ્યોનું અને મેનેજીંગ કમીટીનું કોરમ છ સભ્યનું રાખવાને તથા તે મીટીંગોનું કેરમ ન થાય તો પછી ફરી ભરવામાં આવતી તે
મીટીંગમાં જેટલા સભ્યો હાજર હોય તેનાથી કાર્ય કરવાનો ઠરાવ કરવામાં આવ્યો. ૧૦. સંવત ૧૯૯૧ને રિપોર્ટ તથા હિસાબ બઝેટ મંજૂર કરતાં તે છપાવી માસિકમાં
વહેંચવાનો ઠરાવ કરવામાં આવ્યો. હવે પછી તેમ પ્રકટ કરો. સભાની પાછળનું મકાન પ્રમુખ સાહેબ અને આગેવાન સભાસદોને જરૂર લાગતાં રૂા. ત્રણ હજાર અને ત્રણસોથી વેચાણ લીધું અને રૂ. ચારસો દરબારને ચોથ આપવામાં તથા રીપેર ખર્ચ કરવામાં આવ્યો જેથી તે રૂા. ૩૭૦૦)ને ખર્ચ મંજૂર કરવામાં આવ્યો. (જનરલ કમીટીની મંજૂરી સં. ૧૯૮૩ના મહા વદિ ૧નાં મીટીંગમાં લેવાયેલ છે. ) બઝેટ ઉપરાંત ખર્ચ કરવાની જરૂર હોય તો એક સાથે . ૨૫૦) ખર્ચ કરવાની મેનેજીંગ કમીટીને મંજૂરી આપવામાં આવી અને આ સાલ રૂા. ૧૫૦) રીપેર ખર્ચ માટે મંજૂરી આપવામાં આવી.

Page #43

૧૩. કામનો બોજો ઘણે વધતો જતો હોવાથી એક ત્રીજા કારકુનને પંદર રૂપીઆ
માસિક પગારથી રાખવાની મંજૂરી આપવામાં આવી. ૧૪. સભાના કારકુન નાનચંદ તારાચંદને હાલ જે પગાર મળે છે તે ઉપરાંત નહીં વધારતાં
વધારેમાં વધારે રૂા. ૨૦ ૦ ૦) બે હજારનો જિંદગીને વીમો ઉતરાવી આપો અને
સભાની નોકરી કરે ત્યાં સુધી પ્રીમીયમ સભાએ ખર્ચ ખાતે માંડી ભરવું. ૧૫. થોડાક વખત પછી વડોદરા શ્રી આત્માનંદ જૈન શતાબ્દિ ફાગણ વદિ ૧૩ના રોજ
ઉજવાશે. ત્યાંનું આમંત્રણ સભાને હોવાથી સભા તરફથી એક પત્રિકા પ્રગટ કરી જૈનસમુદાયમાં વહેંચવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું. વડોદરામાં શ્રી આત્માનંદ જૈ શતાબિદ ઉજ લાવાની છે, તેના સ્મરણ ચિહ્ન તરીકે આચાર્ય વિજયવલભસૂરીશ્વરજી મહારાજાની આજ્ઞાથી મુનિરાજ ચરણવિજયજી મહારાજ તે નામે ગ્રંથમાળા પ્રકટ કરવા અને સભાને નામે કાયમ પ્રસિદ્ધ કરાવવા, તેમજ તે ખાતું અનામત જુદું રાખવા, શ્રી જૈન આત્માનંદ ગ્રંથરત્નમાળા અને શ્રી કાન્તિવિજયજી જન ઐતિહાસિક ગ્રંથમાળાના ધોરણે આ સભાને સોંપવા આજ્ઞા કરે છે, જેમાં સભાની પ્રતિષ્ઠા છે અને કઈ કઈ પ્રથા સભાસદોને પ્રસંગોપાત તેઓશ્રીની આજ્ઞા પ્રમાણે ભેટ પણ મળશે. ( જેમાંથી શ્રી આત્મારામજી મહારાજનું જીવનચરિત્ર, ત્રણ પૂજાઓ વગેરે ચાર ગ્રંથો સભાસદોને ભેટ આપવા આજ્ઞા થયેલ છે ) જેથી તે પ્રમાણે તેનું ખાતું ને રકમ અનામત રાખવા અને સભાનું પ્રસિદ્ધ કર્તા તરીકેનું નામ આપવા અને તે ગ્રંથમાળાને તે રીતે સ્વીકાર કરવા
ઠરાવવામાં આવ્યું. ૧૭. સભાના તથા લાઈબ્રેરીના ધારાઓમાં અત્યાર સુધીમાં થયેલ ફેરફાર સુધારા-વધારા
સાથે શુદ્ધ કરી જુદી બુક આકારે છપાવવાની મંજૂરી આપવામાં આવી. ૧૮. આ સભાને જ્યુબીલી નહિ ઉજવવાને પ્રમાદ કે જે કંઇ હોય તેને દૂર કરી
તે ઉજવવા કે જેમાં સભાની પ્રશંસા, પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ, જાહેરાત, આબાદિ અને
ગુરુભક્તિ રહેલી છે તેને જેમ બને તેમ વેળાસર નિર્ણય કરવા ઠરાવવામાં આવ્યું. ૧૯. સભાનું નાણું પ્રકરણું ખાતું જે જે રીતે અને જેને જેને નામે ચલાવવામાં આવે
છે તે રીતે ચલાવવાનો ઠરાવ કરવામાં આવ્યો.

Page #44

શ્રી સભાનું વહીવટીખાતું. (સં ૧૯૨ ના આ વદિ ૦)) સુધી )
૧. શ્રી સભા નિભાવ ફંડ.
૧૦૦૧) બાકી દેવા.
૪૮ વ્યાજ, ૮૫૦) લાઈફ મેમ્બરે સ્વર્ગવાસ પામતાં
આવેલ લવાજમને હવાલે.
૪૪૮ ખર્ચમાં તૂટતો હવાલો. ૧૪૫૧) બાકી દેવા.
હયા
૧૮મા
૨. સભાસદની ફી ખાતું.
૮૫) બાકી દેવા, ૫૮ વાર્ષિક મેમ્બરોની ફીના. ૧૧૨૭) લાઈફ મેમ્બરાની શીના વ્યાજના. ૧૨૭૦મા
૩૫રાત મેમ્બરોને માસિક ભેટ મોકલ્ય
તેને ખર્ચને હવાલો. ૬૨૫) ખર્ચખાતાને હવાલે. યા હેન્ડબીલ છપાઈ.
મેમ્બરોના લવાજમ ન પતવાથી
માંડી વાળ્યા. ૨૭૭ી બાકી દેવા. ૧૨૭૦

Page #45

૩. પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર ખાતું.
૧૧૦૦૨) બાકી દેવા. ૧૧૦૦૨)
૬૧) મેમ્બરે સ્વર્ગવાસ પામતાં સભા
નિભાવ ફંડ ખાતે હવાલે. ૧૦૪૦૧) બાકી દેવા. ૧૧૦૦૨)
૪. બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર ખાતું.
૧૧૬૫૧) બાકી દેવા.
૧૦૦) નવા મેમ્બરાની ફીના. ૧૧૭૫૧)
૬૦૦) મેમ્બરો સ્વર્ગવાસ પામતાં સભા
નિભાવ ફંડ ખાતે હવાલે. ૧૧૧૫૧) બાકી દેવા. ૧૧૭૫૧)
૫. ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર ખાતું.
૩૦૦) બાકી દેવા.
૬. આત્માનંદ ભવન મકાન ખાતું.
૮૧૩ાાન ભાડાના, ૧૨ા વીમાનું કમીશન. ૨૧૨૮૮ બાકી લેણું. ૨૨૧૨૪ત
૨૧૨૪પાટો બાકી લેણુ.
૬રા વી. ૧૫ાક્ટ રીપેરીંગ.
૮૦ના ૦૫ જ. ૨૨૧૨૪માન

Page #46

૬૫)
૩૦ ૩૮૬મા
Ο
૭. શ્રી આત્માનંદ ભવનની ઉત્તર આજીના નવા મકાનનું ખાતું,
જ
ભાડાના.
બાકી લેણા.
૧૩૫૬૫
પા
૧૪૨ા
૧૯૩)
ખાકી દેવા.
૪૯લા પુસ્તક વેચાણુમાંથી અે હાંસલ.
૨૪રાક
૧૨
બાકી દેવા.
વ્યાજના.
૮. શ્રી સાધારણ ખાતુ.
૩૬૬૮।। બાકી લેણા,
૧૭૮૧
વ્યાજના.
૧૫)
મકાન રીપેરીંગ.
૩૮૬૨ા
l
૧૪૬)=
રજાાષ્ટ્ર
૯. શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજની
જયંતિ ( સાધારણ ) ખાતું,
૧૨
૧૪૧૦) ૬૪૨૨ા
પરચુરણ ખયના. બાકી દેવા.
ગાડીને સંભાળ રાખવાના.
સં. ૧૯૯૧/૯૨ ની સાલના
પગારના.
બાકી દેવા,

Page #47

૧૩
૧૦. શ્રી મૂળચંદભાઈ સ્મારક ફંડ ખાતું
૪૩૪) બાકી દેવા રૂા. ૧૦૦૦) ના
બેન્ડ ટ્રસ્ટીઓના નામે છે
તે ઉપરાંત. ૬૯ી યોજના,
૮૮ ૪૧૫) ૫૦૩ા
ઑલરશીપના. બાકી દેવા.
૫૦૩
૧૧. શ્રી ખેડીદાસભાઈ મારક કંડ ખાતું.
૨૧૯
બાકી દેવા રૂ. ૧૦૦૦) ના બોન્ડ ટ્રસ્ટ્રીના નામે છે તે ઉપરાંત, વ્યાજના.
પ૦) સાધમ ભાઈઓને મદદના
આપ્યા. ૨૩૧ બાકી દેવા. ૨૮૧)
૬૧ ૨૮)
૧૨. શ્રી જ્ઞાન ખાતું.
હાર બેસતા વર્ષના જ્ઞાનપૂજનના. ૧દ જ્ઞાનપંચમીના જ્ઞાનપૂજનના. ૨૨. વીમાના કમીશનના.. ૧૩છાપુસ્તકો વેચાણમાંથી હાંસલ ફુ ૧૯) પરચુરણ કસર વગેરે. ૮૦૪ વ્યાજનો વધારો.
૯૯૪) ૪૬ ૦૯) બાકી લેણ. ૫૬૦૩ =
૪૦૯૧)નું બાકી લેણું જ્ઞાનખાતાનો સ્ટોર
કબાટો વગેરેના. ૧૧૨ા વીમાને ખર્ચ.
૫૫ વખારભાડું. ૧૯ - માસિકે, વર્તમાન પેપરો વગેરે
લાઈબ્રેરી માટે મંગાવ્યા તેના. ૧૧૮ ક્રિો લાઈબ્રેરીના પુસ્તકો ખરીદ
કર્યા. ૫૪૬ આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૨ ની
ખોટ ભેટની બુક સહિત. ૧૨૫) ઉજમબાઈ કન્યાશાળાને મદદ. ૨૮કાળા પુસ્તકે, સાધુ-સાવી, જ્ઞાન
ભંડાર વગેરેને ભેટ આપ્યા. ૪૭) જાહેર ખબર ખર્ચના. ૨પા પિકીંગ તથા પરચુરણ ખર્ચ. પછ3)

Page #48

૩૨
પરાત
૫૪૬ા
૧૨૨૧)
જ
૧૯૫૧)
૨૭૭ાા
૨૩૩૧૩)
૧૪૬)=
૧૪૧૦)
૨૦૩૮ાના ૬૬૨૮
૧૧૭૩૧૫
લવાજમ.
મેમ્બર રી ખાતેથી,
ખાટના જ્ઞાન ખાતેથી,
૧૩. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૨નું ખાતું.
૧૦૪૦૧–૧૧૧૫૧-૩૦૦
૨૩૩૧૩
૪૧૫)
શ્રો મૂળચંદભાઈ સ્મારક કુંડ, ૨૩૧) શ્રી ખેાડીદાસભાઇ સ્મારક કુંડ,
૧૩૮૩૯ાાના શ્રી પુસ્તકા
છપાવવા' ખાતુ. સીરીઝના ખાતાએ.
૧૬૮}le
છાપખાના વગેરે ખાતાએ. શરાષ્ટ્રી
સાધારણુ ખાતુ.
શ્રી વિજયાન દસૂરિની જયંતિ
ખાતુ.
સ. ૧૯૯૨ ના આસેા વિદ ૦)) સુધીનું સરવૈયું
શ્રી સભા નિભાવ ફ્ડ ખાતે,
મકાન ખાતે લેણુ!.
શ્રી સભાસદોની જ઼ી ખાતે. લાઇફ મેમ્બરોની રી ખાતે.
૨૧૨૯૮।। આત્માનંદ ભવન. ૩૭૯૭૦ ઉત્તરાદા માન. ૨૫૦૯૫
૧૫૦૧
શ્રી જ્ઞાન ખાતે લેણુા. ૪૦૫૧) ડેડ સ્ટાક, ૫૫૮) લાઇબ્રેરીના પુસ્તકા વગેરેના માંડીવાળતા ખ.
૧૪
૬૪૯૯ા-૧૩૭-૧૧૫ાદ જયતિ વિગેરે મદદ કુંડા.
૪૩૪૧મા
૪૮૦૦-૨૫૮૯થી
૭૭ ૦૮)
૯૭૩૨ાદ છપાઇ, કાગળ, બાઈડીંગ. ૧૮૯મા પેટ ખર્ચ,
૧પાાાા પરચુરણુ બ્લેાક, પટી વગેરે. ૪૧ાા લેખાને લખાઇના,
૧૨૧)
૨૫૦૯૫ા
૪૬૦૯)
૪૬૦૯)
૧૩૧૭પા શ્રી છપાતા પુસ્તકે ખાતે લેણુા. ૯૦૦પપ્પા ૢ સીરીઝના પુસ્તકા ખાતે. )ના આત્માનંદ પ્રકાશ પુતક૩૪ ના ખાતે.
૧૮૬૧)= છાપખાના બુકસેલ વિ. ખાતે. ૨૨૬૨૧) પરચુરણુ શરાફી ખાતે.
૬૨ ૫) ૨૧૪૧૬l>
૧૩મા
૧૧૭૮
૨૨૬૨૧)ના મેમ્બરા પાસે લેણુા. ૧૨।।નશ્રી પુરાંત જણશે,
૪૪૩ll!!!
૩૭૫૫૯) ૪૯ ફેર. ૭૭૬૦૮)

Page #49

- ૧૫
ડેડસ્ટોક અને સ્ટોર. ( સંવત ૧૯૯૨ ના આ વદિ ૦)) સુધી)
શ્રી જ્ઞાનખાતાને સામાન.
શ્રી સાધારણ ખાતાને સમાન. ૧૦૯૪) મુનિરાજના ફટાઓ ઓઈલપેઈન્ટ
મૂળચંદ નથુભાઈને ઓઈલ તથા બીજ નાના મેટા વિગેરે.
પિઈન્ટ ફેટો. ૧૨૧૦) લાઇબ્રેરીના પુરકો તથા પર
સુરણ સામાન ભરવાને કબ ટો 9૫) પરચુરણ ફટાઓ. નંગ ૧૭.
૭૩૨) બાંકડાઓ, ખુરશીઓ, ટેબલે ૪૭૧) વેચાણના પુસ્તકો માટેના મોટા
નાના મોટા ઘડી આળ, ગાદીકબાટો નંગ ૪.
તકીયા, ફાનસ, જાજમ, ગા૧૫૦) પુસ્તક ભરવાની પેટીઓ નંગ
લા, કેપીંગ પ્રેસ, પાટ નામના ૫, છોડ રાખવાની પેટી ૧,
બે ડે, મેજ વિગેરે. પિપર રાખવાનું ખાનું, કબાટના
૪૨) ટેબલ કલેથ, વિજાપતાકા, ઢાળીયા-લાકડાનું નકશીદાર ત્રિગડું
કપ રકાબી વિગેરે. વિગેરે. ૧૩૫) શ્રી ગુરુમંદિર માટે આરસના
૯૫૦) સિંહાસન નં. ૨. ૧૬) કબાટના તાળા નં. ૪૫. ૯૫) તીજોરી. ૯૭૦) ભરેલા છોડ ૩) તથા રૂપાની
ઠવણ પાઠું. ૪૦ષા)
કુલ રૂા. પ૦૦૧).
ઉપર પ્રમાણે સંક્ષિપ્તમાં કિંમત સાથે જણાવેલ છે, પરંતુ વિસ્તારથી તમામ વિગત સાથે સંવત ૧૯૯૨ ની ખાતાવહીના ચેપડાના પેઠે લખાયેલ છે.

Page #50

દરેક જૈન અને જૈન સંસ્થાઓએ આ સભાના
સભાસદ અવશ્ય થવું જ જોઈએ.
રૂા. ૫૦૦) આપી આ સભાના માનવતા મુરબ્બી થવાય છે.
લાઇફ મેમ્બર. રૂા. ૧૦૦) આપી આ સભાના પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર
અને રૂા. પ૦) આપી બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર થવાય છે.
術为開的的汽的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的的公
ટૂંક મુદતમાં એક સભાના છપાતા પુસ્તકે ધારા પ્રમાણે
બધા ભેટ મળે છે જેથી સારી ગૃહ લાયબ્રેરી
કરી શકાય છે. અને “આત્માનંદ પ્રકાશ” માસિક
ભેટ મળે છે. જે શુમારે વીશ વર્ષમાં લાઈફ મેમ્બરને અપાયેલા દેઢ ભેટના પુસ્તકથી જાણી શકાય છે.
તે માટે તેમજ પુસ્તક પ્રસિદ્ધ કરી જ્ઞાનેદાર અને સાહિત્યપ્રચારની
ચેજના માટે, આ સભાને રિપોર્ટ મંગાવે. આત્માનંદ પ્રકાશ” માસિક
米米米米米米米米米米米米米米米米米米米米末的的的的的的的的的的的的公
હરકોઈ જૈનબંધુ મંગાવી શકે છે;
કારણ કે માત્ર રૂ, ૧ માં ભેટનું ઉત્તમ પુસ્તક પણ સાથે મળે છે.
વેચાણ પુસ્તકે. દરેક જાતનાં, દરેક સંસ્થા અને પ્રકટ કરનારાઓના અમારે
ત્યાંથી મળી શકશે, નફે જ્ઞાન ખાતે વપરાય છે. લોઃ—શ્રી જેન આત્માનદ સભા-ભાવનગર.

Page #51

બને ભાગોની થોડી નકલે સીલીકે છે– શ્રી બૃહતકપસૂત્ર બીજા ભાગ,
( મૂળ, ભાષ્ય, ટીકા સહિત. ) અતિમાન્ય આ છેદસૂત્રનો બીજો ભાગ પ્રાચીન ભંડારાની અનેક લિખિત પ્રતો સાથે રાખી અથાગ પરિશ્રમ લઈ સાક્ષરવર્યો મુનિરાજશ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે સંશોધન કરી તૈયાર કરેલ છે.
પ્રથમ ભાગ કરતાં બાર ફોમનો વધારો થતાં ઘણો જ મોટો ગ્રંથ થયેલ છે અને તે સુંદર હુ ઉંચા ટકોઉ કાગળ ઉપર, સુંદર શાસ્ત્રી અક્ષરોમાં, શ્રી નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં માટે ખર્ચ કરી છપાવેલ છે. સુશોભિત મજબુત કપડાનું બાઈડીંગ કરાવ્યું છે. આવું પ્રાચીન સાહિત્ય સુંદર રીતે પદ્ધતિસરનું પ્રકાશન ફક્ત આ સભા જ કરે છે. જૈન જૈનેતર વિદ્વાનો અને હિંદની કોલેજના પ્રોફેસરો, પશ્ચિમાન્ય અનેક વિદ્વાને મુક્તકઠે પ્રશંસા કરે છે. કિંમત રૂા. ૬-૦-૦ લેવામાં આવશે. (પિસ્ટેજ જુદુ')
શ્રી વીશ સ્થાનક તપ પજા ( અર્થ સાથે. )
( વિસ્તારપૂર્વક વિવેચન તથા મંડળ સહિત. ) વિસ્તારપૂર્વક વિધિ વિધાન, નોટ, ચૈત્યવંદન, સ્તવન, મંડળ વગેરે અને સાદી સરલ ગુજરાતી ભાષામાં અર્થ સહિત અમે એ પ્રકટ કરેલ છે. વીશ સ્થાનક તપ એ તીર્થંકરનામકમ ઉપાર્જન કરાવનાર મહાન તપ છે. તેનું આરાધન કરનાર પ્લેન તથા બંધુઓ માટે આ ગ્રંથ અતિ મહત્વનો અને ઉપયોગી છે. શ્રી વીશ સ્થાનક તપનું મંડળ છે, તેમ કેાઈ અત્યાર સુધી જાણતું પણ નહોતું, છતાં અમોએ ઘણી જ શોધખોળ કરી, પ્રાચીન ઘણી જ જૂની તાડપત્રની પ્રત ઉપરથી માટે ખર્ચ કરી, ફેટ બ્લોક કરાવી તે મંડળ પણ છપાવી આ બુકમાં દાખલ કરેલ છે. આ એક અમૂલ્ય ( મંડળ) નવીન વસ્તુ જિનાલય, ઉપાશ્રય, જ્ઞાનભંડાર, લાઈબ્રેરી અને ઘરમાં રાખી પ્રાતઃકાળમાં દર્શન કરવા લાયક સુંદર ચીજ છે.
ઊંચા કાગળ ઉપર સુંદર ગુજરાતી ટાઈપમાં છપાવી સુશે ભિત બાઈડીંગથી અલંકૃત કરવામાં આવેલ છે છતાં કિંમત બાર આના માત્ર રાખવામાં આવેલી છે. પરટેજ જુદું.

Page #52
Reg. No. B. 481. નવા પ્રક્ટ થયેલા ગુજરાતી ગ્રંથા. 1 શ્રી સામાયિક સૂત્ર, મૂળ ભાવાર્થ વિશેષાર્થ સહિત. રૂા. -રર શ્રી વસિરાઈ પ્રતિક્રમણ 59 ) રૂા. 7-10-0 3 શ્રી પંચપ્રતિક્રમણ સૂત્ર ગુજરાતી તથા શાસ્ત્રી બંને અક્ષરાવાળી બુક. ( શ્રી જેન એજયુકેશન બોર્ડ જૈન પાઠશાળાઓ | માટે મંજુર કરેલ ), રૂા. 1-4-0 રૂા. 1-12-0. 4 શ્રી શત્રુંજય તીર્થનો પંદરમો ઉદ્ધાર અને સમરસિ હુ, રૂા. ૦-ર-૦ “પ શ્રી શત્રુંજય તીથી વર્તમાન ઉદ્ધાર અને કર્માશાહ ચરિત્ર પૂજા સાથે. રા 04-0 6 શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર. ( ભાષાંતર ) 3 રૂા. 0-1-09 7 શ્રી વીશ સ્થાનક પદ પૂજા ( અર્થ, વિધિ-વિધાન, યત્રા, મંડળ વગેરે સહિત), રૂા. 0-12-0 છેલ્લા પ્રકાશનો. 1 શ્રી વસુદેવહિ'ડિ. પ્રથમ ભાગ, 3-8- 6 શ્રી જૈન મેધદૂત 2-0 -0 2 શ્રી વસુદેવલિંડિ , દ્વિતીય અંશ 3-8-0 7 શ્રી ગુરૂતરત્વ વિનિશ્ચય 3 શ્રી બૃહત ક૯પસૂત્ર (છેદસૂત્ર) 1 ભાગ 4-0-0 8 ઐન્દ્રસ્તુતિ ચતુવિ શતિકા 4 શ્રી બૃહત ફ૯૫સૂત્ર(ઇદસૂત્ર) 2 ભાગ 6-0-0 9 ચોગદર્શન તથા ગિવિંશિકા 5 ચાર કમ ગ્રંથ હિંદી ભાષાંતર સાથે 1-8-2 ( શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિરચિત ટીકા ) 2-0-0 10 ચેઇનંદણ મહાભાસ 1-1 - 0 2-00 0 0 0 છપાતાં ગ્રંથા. 2 વર્માળુ ( સંઘપતિ ત્રિ. ) 2 શ્રી મનિરિ દયાથી ચT. 3 श्री वसुदेवहिंडि त्रीजो भाग. श्री गुणचंद्रसूरिकृत श्री महावीर चरित्र भाषांतर 5 पांचमो कट्ठो कर्मग्रन्थ. 6 श्री बृहत्कल्प भाग 3-4 નવા દાખલ થયેલા માનવતા સભાસદા, 1. શેઠ શ્રી કાંતિલાલભાઈ ઈશ્વરલાલ. મુંબઈ. પેટ્રન. 2. શા. કાન્તિલાલ મોહનલાલે. મુંબઈ. બી લાઈફ મેમ્બર વાર્ષિક મેઅર. 4. શાહ ધીરજલાલ ટોકરશી. અમદાવાદ, 5. શેઠ હીરાચંદ ધરમશી. માંડલ. આનદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.ભાવનગર For Private And Personal Use Only