________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુભાષત પદ સંગ્રહ.
સજજન અને દુર્જનમાં તફાવતઃ–બ્રાહ્મણે ભેજનવડે, મયૂરો મેઘના ગરવવડે, સાધુઓ પરોપકારવડે અને દુજેનો પારકી વિપત્તિ વડે રાજી થાય છે. દુર્જન દેષગ્રાહી અને સજજને ગુણગ્રાહી હોય છે, દુર્જને કાગડા કે ભૂંડ જેવા નીચ સ્વભાવને ધારણ કરનારા હોય છે ત્યારે સજજને હંસ જેવા ઉત્તમ સ્વભાવને ધારણ કરનારા હોય છે. દુર્જનને કરેલો બોધ કે ઉપકાર ઉલટ પડે છે ત્યારે સજજને તે માટે કૃતજ્ઞતા માની તે પણ તેને ઉત્તમ માર્ગ રહી પર હિતમાં વધારો કરે છે. “સજજન મુખ અમૃત લવે, દુર્જન વિષની ખાણ” સજજનોની વાણીમાં સ્વભાવિક મીઠાસ હોય છે, દુર્જનની વાણી માં કડવાશ અને કાતિલતા હોવાથી તે સ્વપરને ભારે ચર્થ. કારી નીવડે છે. સજજને સંતાપ કરનારને પણ તેઓ ચંદન, શેલડી અને કાંચનની પેઠે લાભ, શાન્તિ, શીતલતાદિક સમપે છે. પોતે દુઃખ સહન કરીને પણ અન્યને સુખ શાતાદિક ઉપજાવવા પ્રયત્ન કરે છે, ત્યારે દુર્જન વગર કારણે શત્રુતા ધારણ કરે છે.
તપનું પરિણું મ” –ખરું જોતાં સુખ કે દુઃખ કઈ દઈ શકતું નથી. સુખ કે દુઃખ કઈ બીજો આપે છે એવી ખોટી માન્યતા દુર્બ દ્વિજનિત છે, પૂર્વે કરેલ કર્મ અનુસારે જ સુખ દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે (તેમાં બીજા તે કેવળ નિમિત્તરૂપ થાય છે) પૂર્વે કરેલ દુષ્કર્મ નિચે તપવડે ઓછું થઈ શકે છે.
બુદ્ધિશાળી આટલી વાતને ગોપવે છે ” :- અર્થ નાશ, મનને તાપ-સંતાપ, ઘરનાં દુચરિત્ર, કોઈ ઠગી ગયું હોય તે તથા કેઈએ કરેલ અપમાન. એટલી વાતે ડાહ્યો-ગંભીર માણસ જાહેર થાય એમ પ્રકાશતો નથી.
ખરી પંડિતતા કઈ ? :-સ્વ પર હિત કાર્યમાં જેની મતિ સ્થિર પરિણામદશી રહેતી હોય તેની જ પંડિતતા અહીં સાચી લેખવી. બાકીનાને શુકપાકીસમા પુસ્તકને પાઠ કરી જાણનારા સમજવા.
ગુરૂની અવજ્ઞા–આશાતના કરનારની કેવી બુરી દશા થાય છે?— કલ્યાણકારી એવા એક અક્ષર કે પદને પ્રેમપૂર્વક દેનાર પરોપકારી આત્માને જે ગુરૂ તરીકે આદર-સત્કાર કરતા નથી, ઉલટે એમનું અપમાન-અવજ્ઞા આશાતનાદિક કરે છે તે સેંકડો વાર ધાનનિમાં અવતરી, ચાંડાલનિઓમાં જન્મી ભારે તિરસ્કારપાત્ર છે.
For Private And Personal Use Only
