Atmanand Prakash Pustak 033 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

પંચમહાવ્રત અને તેની ભાવના,
૨૪૯
ભાવના–૧ રહેવા માટે વિચારીને પરિમિત અવગ્રહ માંગ. ૨ ગુર્વાદિક વડિલની રજા લઈને આહારપાણી વાપરવાં ૩ કાળમાનની અવધિ બાંધી અવગ્રહ માગ. ૪ અવગ્રહ માગતા વારંવાર હદ બાંધવા લક્ષ રાખવું અને ૫ પિતાના સાધર્મિક (સાધુ) પાસે પણ પરિમિત અવગ્રહ માગ. ઉકત ભાવનાઓથી એ મહાવ્રત રૂડી રીતે આરાધિત થાય છે.
- હું મૈથુન સર્વથા તજું છું એટલે દેવ, મનુષ્ય અને તિર્યંચ સંબંધી વિષયક્રીડા મન, વચન અને કાયાએ કરૂં, કરાવું કે અનુદું નહિં.
ભાવના–૧ વારંવાર સ્ત્રીકથા કર્યા કરવી નહિ. ૨ સ્ત્રીના અંગે પાંગ નિરખીને જેવા નહિં. ૩ પૂર્વે કરેલી કામક્રીડા યાદ કરવી નહિં. ૪ સિનગ્ધ રસકસવાળું પ્રમાણુરહિત ભજન કરવું નહિં અને ૫ નિષસ્થાન, આસન, સ્ત્રી, પશુ-પંડક રહિત હોય તેવાં સેવવાં. અન્યથા વિક્રિયા થવાથી ધર્મભ્રષ્ટ થઈ જવાય છે.
૫ હું સર્વથા પરિગ્રહને તજુ છું. ત્રીજા મહાવ્રતની પેરે યાવત્ તેવા દુષ્ટ સ્વભાવને વસરાવું છું.
ભાવના–૧–૫ લા કે ભુંડા શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શ પામી તેમાં આસક્ત, રક્ત, ગૃહ, મોહિત, તલીન કે વિવેકવિકળ થઈ જવું નહિં. રાગ, દ્વેષ કરવો નહિ. એવી રીતે સાવધાનપણે સાધુ યોગ્ય આચારમાં પ્રવતંતાં ઉકત મહાવ્રત આરાધિત થાય છે.
ઉપસંહાર–ઉકત પાંચ મહાવ્રતે તેની દરેકની પાંચ પાંચ ભાવના સાથે મનનપૂવક વાંચી, તેમાંથી બને તેટલું જીવનમાં ઉતારવા પ્રયત્ન કરતા રહેવાથી તેની સાર્થકતા થઈ શકે છે. એ વગર કિયા-જડતા આવે છે અને
ક્રિયા કરત હે ધરત હે મમતા, આઈ ગલેમેં ફાંસી ” એ શ્રીમાન ઉપાધ્યાયજીના વચન પ્રમાણે સંસાર વધારવાના કારણુરૂપ બને છે, તેમ ન બનતાં જેમ ભવ ભ્રમણ મટે તેમ દરેક મહાવ્રતની શુદ્ધ સમજ મેળવી તે દરેકની પાંચ પાંચ ભાવના સહિત તેનું પાલન કરવા પ્રયતન કરવા-કરાવવો ઉચિત છે એ વગરની ક્રિયા-જડક્રિયા ઘાંચીના બેલની જેવી લગભગ કલેશરૂપ થાય છે. તેથી જ મહાપુરૂષોએ જેમ રહસ્યનો જાતે અનુભવ મેળવી આપણું એકાન્ત લાભ માટે ઉપદે છે તે સાર્થક કરવા દરેક આત્માથી જને બનતા પ્રયત્ન કરવો ઉચિત છે.
[ ઈતિશમ ] સ. ક. વિ.