Book Title: Atmanand Prakash Pustak 033 Ank 06 Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar View full book textPage 6
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra tamannumber www.kobatirth.org સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય. જૈન દર્શનની દૃષ્ટિએ. [ ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૦૮ થી શરૂ ] ચેતના કે ચિત્તનું અસ્તિત્વ ભૌતિક પદાર્થોથી સ્વતંત્ર હાય એમ વિશ્વને માયારૂપ ગણવાથી પ્રતીત થઈ શકે છે. આનુ કારણ એ કે ચિત્તની ઉપર આધાર રાખતાં દ્રવ્યમાંથી ચિત્તની સંભાવના ન જ હાઈ શકે. વિશ્વવ્યાપી ચેતના જ સત્ય વસ્તુ છે એમ વેદાન્ત માને છે. આ વિશ્વવ્યાપી ચૈતન્યને વેદાન્ત ઈશ્વર કે બ્રહ્મ પણ કહે છે. બ્રહ્મ સિવાયનું બધું ચે. ભ્રમરૂપ છે, એવા વેદાન્તના સ્પષ્ટ મત છે. ..................................................... Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ....................... કુદરતના નિયમેાની અનિવાય આવશ્યકતા અને એકરૂપતા માટે ભૌતિક પદાર્થીનું અસ્તિત્વ ખાસ જરૂરનુ છે એવી દલીલને પ્રતિકાર સહેલાઈથી થઈ શકે છે. આખું ચે વિશ્વ સત્ય હાય કે કાલ્પનિક હોય પણ તેથી પ્રાચેગિક વિજ્ઞાનમાં કંઇ પણ પરિવર્ત્તન નથી થતુ. કુદરતના નિયમે કુદરતનાં સ્વરૂપ વિષયક આપણા વિચારે ઉપર લેશ પણ નિર્ભર રહેલ નથી. કુદરતનું સ્વરૂપ સત્ય હાય કે કાલ્પનિક હાય અને એ સંબધમાં આપણા વિચાર। ગમે તે હેાય. કુદરતના નિયમેા સ્વાયત્ત છે. કુદરતનાં સ્વરૂપ સંબધી આપણા વિચારાના નિષધ કુદરતના નિયમા ઉપર ચાલી નથી શકતા. માચાવાદની દ્રષ્ટિએ કુદરતના નિયમા સંબધી કેન્દ્રનુ` મંતવ્ય સત્ય છે એમ સામાન્ય રીતે મનાય છે. કૅન્ટનું એ મંતવ્ય નીચે પ્રમાણે છેઃ— “વસ્તુઓનું અસ્તિત્વ કેટલાક નિયમને આધીન છે એમ અનુભવ ઉપરથી આપણને જણાય છે. નિયમે અને વસ્તુઓના સંબંધ બહુ વિચારવા જેવા છે. નિયમમાં વસ્તુએ અંતગત થતી હાવાનુ મનાય તે વસ્તુઓને અનુલક્ષીને નિયમે છે. એમ કહી શકાય. વસ્તુનું અસ્તિત્વ અમુક સ્વરૂપમાં અવશ્ય હાવુ' જોઇએ એમ અનુભવ ઉપરથી બેાધ નથી મળતા. વસ્તુનાં સ્વકીય સ્વરૂપનું શિક્ષણ અનુભવથી અશકય છે. ”-( Prolegomena pp, 50-51. ) For Private And Personal Use Only વસ્તુઓનાં સ્વરૂપના સબંધમાં વિચારણાથી યથાર્થ જ્ઞાન શકે છે. વસ્તુને અનુભવ વસ્તુઓના સ ́સથી થાય છે. અનુભવબુદ્ધિના નિયમાને સદા અનુરૂપ નીવડે છે. આથી પ્રાપ્ત થઇ વસ્તુઓને વસ્તુઓનાPage Navigation
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
