Atmanand Prakash Pustak 033 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

૧૨૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. હારો ય હે નાથ ! વિપક્ષ વત્તતો, ને ક્રોધ આદિથી વિલુપ્ત તે થતો એ કિંવદન્તી પણ અત્ર સાંભળી, વિવેકી જીવન શું ધરે વળી ? ૨ વિરક્ત જે તે પ્રતિપક્ષ વર્તતો, તે તેહ તો તાત! પ્રતીત તું થત; જે રાગી તે તે ન વિપક્ષ તુજને, ખદ્યોત શું હોય વિપક્ષ સૂર્યને ? ૩ અનુત્તરે તે *લવસત્તમે અહા ! હારા પ્રત્યે ! ચેતણી કરે સ્પૃહા; તો યોગમુદ્રાહીંને અન્ય લોકની, શી પૂછવી વાત જ તે સંબંધની ? ૪ તને અમે નાથપણે સ્વીકારીએ તને સ્તવીએ, તુજને ઉપાસીએ; ત્રાતા તુંહીથી પર કઈ છે નહિં, શું બોલીયે શું કરીયે અમે અહીં ! ૫ મલિન આચાર સ્વયં ધરાવતા, પ્રતારણે તત્પર જેહ વર્તતા; એવા પરોથી૬ જગ આ ઠગાય રે ! પિકારી બે કોની સમીપમાં ? અરે ! ૬ છે સર્વદા મુક્ત છતાં ય વિશ્વના, કરી રહ્યા સર્જન-નાશપાલના ! ! ! એવા જ વંધ્યાસુત તુલ્ય દેવને, આભે કિયો ચેતનવંત ભુવને ? ૭
૨ હે વીતરાગ ! હાર પણ પ્રતિપક્ષી છે અને તે વળી ક્રોધ આદિથી યુક્ત છે, એવી ઉક્તિ સાંભળીને વિવેકી શું જ ખરા કે ? કારણ કે ત્યારે પ્રતિપક્ષ છે એવી અસંભાવ્ય વાત સાંભળીને તો વિવેકીને ફૂબી મરવા જેવું થાય. તાત્પર્ય કે-હારો પ્રતિપક્ષ છે એવી વાત પણ વિવેકી કાને ધરે નહિં, તે પછી માને તે શી જ રીતે ?
2 હવે ધારો કે દલીલની ખાતર પ્રતિપક્ષ માનીએ તો તેમાં ઓમ વિરોધ આવે છેઃ (૧) જે તું વીતરાગને પ્રતિપક્ષ વિરક્તવીતરાગ હોય, તો તે તો તું જ છે એમ પ્રતીત થાય છે, ( Both are identical) એટલે પ્રતિપક્ષનું અસ્તિત્વ રહેતું નથી. ( ૨ ) અને જે તે પ્રતિપક્ષ રાગી હોય, તો પણ તે ત્યારે પ્રતિપા હોઈ શકે નહિં; કારણ કે પ્રતિપક્ષપણું સમાન શીલાદિવાળા-સમેવડીઆમાં ઘટી શકે; પણ આ તો કયાં સૂર્ય અને કયાં આગીએ ? આમ બીજા પ્રકારની યુક્તિથી હારે પ્રતિપક્ષ-સમાવડીઓ-વિરોધી ધટતો નથી,-આખા વિશ્વમાં હારા સામા પક્ષે ઉભે રહી શકે એવો કોઈ નથી.
૪ અનુત્તર વિમાનવાસી દેવો “લવસત્તમ' કહેવાય છે, કારણ કે સાત લવ વિશેષ આયુષ્ય હોત તો તે અનુત્તર વિમાને જવાને બદલે મોક્ષગતિને પામત. અનુત્તર કહેવાનું કારણ એ કે આથી ઉત્તર-અધિકતર આયુસ્થિતિ નથી. કહ્યું છે કેદિપ સેઠા વસરમાં વા?'
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ ૧, ૫, ૨૪ ૫ વંચનમાં-ગવામાં. ૬ અન્ય દર્શનીએ.
૭ નિત્યમુક્ત છતાં જે વિશ્વના સર્જન, પાલન અને સંહારમાં તત્પર છે એવા વંધ્યાપુત્ર જેવા દેવને કર્યો સચેતન મનુષ્ય સેવે ?-' વાંઝણીને પુત્ર ' કહેવો એ જેમ વદતવ્યાધાત છે-તેમ એવા પ્રકારનું દેવસ્વરૂપ પણ વદતિ વ્યાધાન છે સ્વયં જ ખંતિ થાય છે. અને કવિએ પરદર્શની એ કપેલા દેવને વંધ્યાસુતની ઉપમા આપી તીવ્ર કટાક્ષ કર્યો છે.