________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
(૨) સંચલનશીલતા (૩) સ્પંદશીલતા (૪) રકતસંચાર ઃ એટલે કે
(૧) વૃક્ષને ઝેરની અસર થાય છે (૨) વૃક્ષના એક ભાગમાં તમે આઘાત કરે તે એને સંદેશ દૂર દૂરના ભાગમાં ફરી વળે છે(૩) બધા ભાગોમાં આ વેગ અથવા અનુભૂતિ પ્રકટે છે અને (૪) દેહને ટકાવી રાખનારો રસ બધે દેડી વળે છે.
લજામણીનો છોડ એને માટે એક સરસ દાખલો રજુ કરે છે. તમે એના એક પાંદડાને જરા અડી જુઓ એ તરત જ સંકોચાઈ જશે. આ સંકોચની ક્રિયા લગભગ આપણું જેવી અથવા તે જીવ જતુ જેવી જ હોય છે.
કેટલાક વૃક્ષમાં આવી ક્રિયા બરાબર સ્પષ્ટપણે કળાતી નથી પણ એટલા ઉપરથી એવી ક્ષિા ચાલતી જ નથી એમ ન માનવું, મુગો માણસ બોલી શકતો નથી–પિતાની લાગણી બતાવી શકતો નથી એટલે એનામાં પ્રાણશકિત જ નથી એમ કંઈ થોડું જ કહેવાય ?
બસુ બાબુએ વૃક્ષમાં વિજળીનો પ્રવાહ મૂકી, વૃક્ષના જીવો કેવા કંપી ઉઠે છે તેની નોંધ લીધી છે. જીવ ન હોય તો એ વિજળીની કંઈ અસર ન થાય.
મનુષ્ય–શરીરના કોષાઓમાં જે સંકોચ થાય છે તે જ વૃક્ષના કેષાણુઓમાં પણ થાય છે એમ પણ બસુ બાબુએ યંત્રની મદદથી સિદ્ધ કર્યું છે.
શરીરના એક ભાગમાં દુઃખ થતાં જ સારાયે શરીરમાં ખળભખાટ મચે છે, તેમ વૃક્ષના દેહમાં એવી જ અનુભૂતિ કામ કરે છે, એ વાત પણ એમણે નિઃસંશ યપણે સાબીત કરી દીધી છે. કલરફેર્મ આપવાથી માણસનું અમુક અંગ ખેટું પડી જાય છે તેમ વનસ્પતીને વિષે પણ બનતું એમણે જોયું છે.
માણસને તાવ આવે છે ત્યારે તેનું લેહી જોરથી વહે છે તે જ પ્રમાણે અધિક તાપને ટાણે વૃક્ષો એવી જ સ્થિતિ અનુભવે છે.
વૃક્ષમાં જીવન જેવી કોઈ વસ્તુ ન હોય તો મૂળમાંને રસ, પાંદડે પાંદડે શી રીતે પહોંચી વળે, એના જવાબમાં વૈજ્ઞાનિકે કહેતા કે વૃક્ષના મૂળમાંથી જે દબાણ આવે છે અને પાંદડામાંથી જે વરાળ છૂટે છે તેને લીધે એ બધી ક્રિયાઓ થયા કરે છે. મતલબ કે એ બધી જ સૃષ્ટિની કરામત છે, બસુ બાબુએ પિતાના
For Private And Personal Use Only
