________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિંદુસ્તાનમાં જૈનોની વસ્તી વિષયક દશા
[ લે નતમ બી. શાહ ] હિંદુસ્તાનમાં શહેરોમાં તેમજ ગામડાઓમાં વસનારી પ્રજાને લગતી ગણતરી તરફ દ્રષ્ટિ કરતા માલુમ પડે છે કે કઈ પણ પ્રજા કરતાં શહેરી જીવન ગુજારનાર જૈન પ્રજા છે. વસ્તીપત્રક ઉપરથી આખા હિંદુસ્તાનમાં શહેરમાં વસનારી જૈનેતર પ્રજાનું જે પ્રમાણ આવે છે તેમાં જૈનોનું શહેરમાં વસનારી પ્રજા તરીકે ૩૪. પ્રમાણ આવે છે. જૈનોની કુલ વસ્તી ૧૨૫૨૧૦૫ ની ગણતરી મૂજબ જૈન વસ્તીની ૩૭. જેટલી વસ્તી હિંદુસ્તાનના અંગ્રેજી હકુમત નીચેના પ્રાંતમાં રહે છે અને ૬૩. ટકા જેટલી વસ્તી દેશી રાજ્યો અને એજન્સીમાં વસેલ છે. મુંબઈ ઇલાકામાં ૧૭.; યુનાઈટેડ પ્રેવીસીસમાં પI. અને સેન્ટ્રલ પ્રેવીસીસ એન્ડ બીહારમાં દ|. પંજાબ અને દિલ્હીમાં ૪. અને મદ્રાસમાં ર.; અને અજમેરમાં ફક્ત ૧:/. જૈન વસ્તી છે. તે ઉપરાંત છૂટીછવાઈ વસ્તી જુદા જુદા પ્રાંતોમાં એવી રીતે વરસેલ છે કે સંખ્યાબળની દ્રષ્ટિથી નજીવી હોવાથી ગણેલ નથી. વસ્તીપત્રક તરફ જોતાં છેલ્લા દશ વર્ષમાં કીશ્ચીયને ૨૨ ટકા, બૌદ્ધી ૮૨ ટકા, શિખક ૭ ટકા અને મુસલમાનેમાં ૩ ટકાને વધારે દર્શાવવામાં આવે છે અને આખા હિંદુસ્તાનમાં ૧૦ ટકા વધારો થએલ છે ત્યારે જૈન કેમ, દુનીઆની સપાટી ઉપર હસ્તી ધરાવનારી કરોડોની સંખ્યામાંના પ્રમાણમાં, ત્રણે ફીરકા મળીને જે બાર લાખ મનુષ્યની ગણતરીમાં રહેલ છે તેમાં પણ જૈનોના છેલ્લા દશકામાં પિતાના અનુયાયીઓ તરીકે બીહાર અને ઓરીસામાં ૨૩૬; સેન્ટ્રલ પ્રવીન્સીસ અને બિહારમાં ૩૮૦૦; અને દીલ્હીમાં ૧૪૧ અને પંજાબમાં ૭૬૨૩ ની સંખ્યા કુલ મળી ૧૧૮૦૦ જેનોને બીજા ધર્મમાં ભળી જતાં સરકારી વસ્તી પત્રકને રિપોર્ટ રજુ કરે છે તે અત્યંત દિલગીરીની વાત છે. જૈન કોમ પોતાના અનુયાયીઓ વધારવા સારૂ દીક્ષા જેવા પ્રશ્નને મેટું મહત્વ આપી જીવતોડ મહેનત કરે છે, પરંતુ આવી રીતે પિતાના જ અનુયાયીઓ બીજા ધર્મમાં ભળી જાય છે તેના કારણે શોધી કાઢવા અને ઉપાયે હાથ ધરવા ધ્યાન નહિ આપે તો ભવિષ્યમાં જૈનોની સંખ્યા ધાર્મિક તેમજ વ્યવહારિક દ્રષ્ટિથી વધુ ઘટાડો થવા સંભવ છે. જડવાદ ( Materialism) ના આ જમાનામાં ધાર્મિક જ્ઞાનપ્રચારની કેટલી બધી આવશ્ય
For Private And Personal Use Only
