________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માન પ્રકાશ. તથા અરણિના લાકડાનો અને તેમાં રહેલા અગ્નિને યોગ અનાદિ સંસિદ્ધ છે, દુધનો અને તેમાં રહેલા ઘીનો યોગ સમકાલે (એકી વખતે) થયેલ હોય છે, સૂર્યકાન્ત મણિન અને તેમાં રહેલા અગ્નિને તથા ચન્દ્રકાન્ત મણિને અને તેમાં રહેલા અમૃતને વેગ સાથે ઉત્પન્ન થયેલું હોય છે, તેવી જ રીતે કને અને આત્માને યોગ કેવળજ્ઞાનીઓએ અનાદિ સંસિદ્ધ કહ્યો છે.
* જેમ તથા પ્રકારની સામગ્રીના ગે સેનું પથ્થર-(મૃતિકા ) માંથી જૂદું પડી શકે છે તેમ આત્મા પણ કર્મોની સાથે તેનો અનાદિ સંબંધ છતાં કર્મોથી ભિન્ન (મુકત) થઈ શકે છે.
* જેમ પહેલું સોનું અને પછી પથ્થર અથવા પહેલો પથ્થર અને પછી તેનું ઇત્યાદિ પ્રકારના ભેદ કદી કહી શકાતો નથી તેમ જીવ પહેલો અને પછી કમ ; પહેલાં કર્મ અને પછી જીવ એવો ભેદ ઘટી શકતો નથી. બન્નેને સમસમયેજ થયેલ અનાદિ સંસિદ્ધ સંબંધ છે.-પર્યાયકાર
જીવની સાથે કર્મને પ્રવાહથી અનાદી સંબંધ છે. તેમ જે માનવામાં ન આવે તો મોટાં દૂષણે આવે છે, તે આ પ્રમાણે –
૧. જે જીવ પહેલો અને કર્મની ઉત્પત્તિ જીવમાં પછી થઈ એમ માનવામાં આવે તે કર્મ રહિત આત્મા નિર્મલ સિદ્ધ થાય. નિર્મલ આત્મા સંસારમાં (શરીરધારી ) ઉત્પન્ન થઈ શકે નહિ, નહિ કરેલાં કર્મના ફળને ભેગવવાનું હોય નહિ, વિના કરે કર્મનું ફળ ભોગવવામાં આવે તે સિદ્ધને પણ કર્મનું ફળ ભોગવવું પડે અને કૃત ( કરેલા) ને નાશ તથા અકૃત–( નહિ કરેલા )નું આગમન ઇત્યાદિ દૂષણ લાગે.
૨.. જે કર્મ પહેલાં ઉત્પન્ન થયા અને જીવ પછી થયો એમ માને છે તે ઘટતું નથી. કેમકે જેમ માટીમાંથી ઘડે થાય છે તેમ જેમાંથી જીવ ઉત્પન્ન થઈ શકે એવા ઉપાદ્યાન કારણ વિના જીવ ઉત્પન્ન થઈ શકે નહિ, જીવે જે કર્મ કયો ન હોય તેનું ફલ તેને હોય નહિ, જીવ ( કર્તા ) વિના કર્મ ઉત્પન્ન થઈ શકે નહિ. ઈત્યાદિ.
૩. જે જીવ અને કર્મ એકજ વખતે ઉત્પન્ન થયાં એમ માને છે તે પણ અસત છે. કેમકે જે વસ્તુ સાથે ઉત્પન્ન થાય તેમાં કર્તા અને કર્મ એવો ભેદ હોય નહિ, જીવ જે કર્મ કર્યું ન હોય તેનું ફળ જીવને હાય નહિ, જેમાંથી જીવ અને કર્મ ઉત્પન્ન થઈ શકે એવાં ઉપાદાન કારણ વિના જીવ અને કર્મ પિતાની મેળેજ ઉત્પન્ન થઈ શકે નહિ, ઇત્યાદિ.
૪. જે જીવ સચિદાનંદરૂપ એકલો છે અને કર્મ છે જ નહિ એવો પક્ષ સ્વીકારે તે તેથી જગતની વિચિત્રતા સિદ્ધ થાય નહીં.
૫. જે છે અને કર્મ કંઇ જ છે નહિ એવું માનવું થાય તો તે પણ મિથ્યા છે. કેમકે જે જીવ જ નથી તો એ જ્ઞાન કેને થયું કે કંઈજ છે નહિ.
" એટલા વાસ્તે જીવ અને કર્મનો સંગસંબંધ પ્રવાહથી અનાદિ છે એ જ માનવું યુક્તિથી સિદ્ધ છે-અજ્ઞાનતિમિર ભાસ્કર.
For Private And Personal Use Only
