________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
સિદ્ધાંત જેને જે દીપ્ત છે એવા (આત્મા ) જ્ઞાના
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માં આત્માનંદ પ્રકાશ પહેલા અધિકાર.
સપ્રુદ્ધ ( દેષરહિત ) છે અને જ્ઞાનાદિ અતિશયેા વડે સત્ય પરમેશ્વર શ્રીવ માનસ્વામીને પ્રણિપાત કરીને સ્વકિંચિત વિચાર દર્શાવું છું.... મંગળ તથા વસ્તુ નિર્દેશ
આત્મા કેવા છે ?
આત્મા નિત્ય, વિભુ, ચેતનાવાન અને અરૂપી છે. નિત્ય, દ્રવ્ય તરીકે છે; પશુ પર્યાયની અપેક્ષાએ, દેવ મનુષ્ય નારક અથવા તિર્યંચ ગતિમાં પરિણામ ( અવસ્થા ) બદલાયા કરે છે માટે, અનિત્ય પણ છે. વિભુ એટલે વ્યાપક અથવા સર્વત્ર વ્યાપવાની સત્તા સહિત છે પણુ સામાન્યત: સ્વશરીરમાં જ વ્યાપી રહે છે. ચેતના એટલે સામાન્ય વિશેષ ઉપયેગ, તે આવરણા-( ગુણુને આચ્છાદન કરનારાં કર્મો )ના ક્ષયાદિના પ્રમાણમાં હોય છે. અરૂપી એટલે રૂપ અથવા આકાર–આકૃતિ કે મૂર્તિ રાહત છે.
કનું લક્ષણ.
કમા કેવાં છે ?
કાં જડ, રૂપી અને પુદ્ગલ છે. જડ એટલે ચેતના રહિત છે. રૂપી એટલે રૂપ સહિત છે પણ અતિસૂક્ષ્મતાને લીધે તે ચર્મચક્ષુથી જોઇ શકાતાં નથી. પુદ્ગલ એટલે પુરણ ( પુરાવવાના અથવા ભરાવવાના ) અને ગલન ( ખરી જવાના ) સ્વભાવવાળાં છે.
જીવા અને તેના ભેદો.
જીવા અનત છે. તેમના બે ભેદ છે. કર્મ રહિત તે સિદ્ધ અને કર્મો સહિત તે સંસારી. સ`સારી જીવાની ભિન્ન ભિન્ન જાતિયેા અને યાનિયા છે. +જે જીવા પૃથ્વી, પાણી (અપ્), અગ્નિ ( તેજસ્ ), વાયુ અને વનસ્પતિ રૂપી કાયા–( શરીર )માં તે છે, તે માત્ર સ્પર્શન ઇન્દ્રિયના વિષય ગ્રહી શકે છે તેથી તે એકેન્દ્રિય જાતિના છે. કૃમિ આદિને સ્પર્શનની સાથે રસનાઇન્દ્રિય (જિહ્વા ) પણ હાય છે તેથી તે દ્વીન્દ્રિય જાતિના છે. જેમને ઉપલી એની સાથે ત્રીજી ઘ્રાણુ ઇન્દ્રિય ( નાક) હોય છે તે કીડી પ્રમુખ ત્રીન્દ્રિય જાતિમાં
* જે જીવેાનાં ઉત્પત્તિસ્થાન ઉત્પત્તિસમયે સમાન સ્પ, રૂપ, રસ, ગ ંધ ને વર્ષોવાળાં હાથ તેમની એક જાતિની યાની કહેલી છે અને એ રીતે સર્વ જીવાની મા ચારાશી લક્ષ્ય જીવયાની કહેવાય છે. જૈનમત.
+ પૃથ્વી ( મૃત્તિકા ) વગેરેમાં ચૈતન્ય ઢાવાનુ વિજ્ઞાન ્ science) ની શેાધાથી સિદ્ધ થયું છે.
For Private And Personal Use Only
