________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૩
પ્રાસ્તાવિક વિચારે. IIIII IIIIIIlllllllllll@ = પ્રાસ્તાવિક વિચારો.
માનવ! બુદ્ધિ સમજે છે, મન કબુલ કરે છે, છતાં સંકલ્પ શકિત
સતત ટકતી નથી એ મુશ્કેલી તારી એકલાની નથી. પરંતુ જે 58 તને એકવાર પણ એમ સાચે સાચું જ લાગ્યું હોય કે “મારામાં
એ પ્રમાણે કરવાની તાકાત છે.” મારે એ પ્રમાણે કરવું જોઈએ તે પછી તેનો અમલ ન થવાનું કારણ માત્ર સહૃદયતાની ખામી; ભૂતકાળની તમેગુણી વૃત્તિ, માનસિક અપ્રમાણિકતા અને પ્રમાદજ ગણાય. પરંતુ તેથી નિરાશ થવાની જરૂર નથી, દીલની સરખાઈ એ એક એવી વસ્તુ છે કે લગભગ બધી જ ખામીઓને પહોંચી વળવાની તેનામાં શક્તિ છે. દીલને સાફ અને સાચું રાખવાની ખાસ જરૂર છે. Sincerity નો અર્થ એજ છે.
કર્મ ઉપર બધું જ છોડી દેવાની શક્તિ વિરલ છે. સામાન્ય તે શું પણ અસાધારણ ગણુતા માણસે પણ કમ ઉપર કે તેની શકિત ઉપર બધું છોડી દઈ શકતા નથી. બહારથી કહેવાયાથી એ પ્રમાણે જાહેર કરે તેથી શું વળે? વાચા એ પ્રમાણે કહેતી જાય અને અંતર તે આપોઆપ પોતે ધારેલી દીશાએ કાર્ય કરેજ જાય! એટલે કર્મના ઉપર છોડવાને અસાધારણ માર્ગ કેટલીકવિરલ વ્યક્તિ માટે જ છે.
બુદ્ધિપૂર્વક અને સજ્ઞાન પ્રયત્નોથી જ આંતર પ્રગતિ થાય છે. ખરું જોતાં એવી પ્રગતિ કરવા માટે જ માનવ જન્મ અને તેના સૂક્ષ્મ અને સ્થલ દેહની રચના છે. પ્રકૃતિમાં ઉત્ક્રાંતિ થાય છે તે પણ એવા પ્રયત્નને માટેજ. જ્યારે બુદ્ધિની ભૂમિકા માનવ જાતિમાં ખુલે છે ત્યારે પ્રકૃતિમાં જે પ્રગતિ યાંત્રિક રીતે થાય છે તેને માનવ પોતાની બુદ્ધિને ઉપયોગ કરીને અનંત ગણે વેગ આપી શકે છે અને પ્રકૃતિના યાંત્રિક પ્રાગને સજીવ અને સચેતન બનાવી મૂકે છે !
કોઈ પણ સહદય, ઉન્નતગામી, પ્રયત્ન કેવળ નિષ્ફળ જતો નથી તેનું પરિણામ તુને તુર્ત ભલે ન દેખાય, તેનું પરીણામ આપણે ધારીએ કે માગીએ તેવું ભલે ન આવે પરંતુ તે નિષ્ફળ નથી એ તો નક્કીજ. જે એવા પ્રયત્ન નિષ્ફળ જાય તે કુદરતની રચનામાં ભયંકર નુકશાન આફત આવી જ કહેવાય, અને કોઈ મહાન પેઢી દીવાળું કાઢે એમ તેણે પણ દીવાળું જ કાઢયું ગણાય. પરંતુ હજુ સુધી એવું કદી અનુભવ્યું નથી, એટલે માનવજાતિની શ્રદ્ધા મુશ્કેલીઓ વચ્ચે પણ ટકી રહેલી જણાય છે.
For Private And Personal Use Only