________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૮
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ
અને થાક જણાય છે અને તે દૂર કરવા માટે કાઇ ઉત્તેજક પદાર્થના ઉપયાગ કરવા પડે છે. શરીર ઉપર એ વસ્તુએની અસર પ્રથમતા ઉત્તેજક માલુમ પડે છે, પર ંતુ પાછળથી તે વસ્તુએ મનુષ્યને વિશેષ શિથિલ કરી મુકે છે. અને એ શિથિ લતા આગળ ઉપર ખરાખ કાર્યો કરવાના, તેમજ અનેક પ્રકારના દાષા કરવાના કારણરૂપ બને છે. કોઇ દિવસ રાત્રિને સમયે આપણે જરા વિચાર કરશુ કે આજ આખા દિવસમાં મારી શિતના કેટલા નાશ થયેા છે તે આપણને જરૂર આશ્ચર્ય થશે. આપણે કઇકની સાથે વ્યર્થ તકરાર કર્યા હશે, નકામી ચિતાએ કરી હશે, બીજાના દાષા જોવામાં અને ટીકા કરવામાં ઘણા સમય ગાળ્યો હશે તથા એવા પ્રકારના બીજા અનેક કામ કર્યા હશે કે જેને લઇને આપણી શક્તિના ફાકટ થય થયા હશે અને શરીર ખડુજ શ્રમિત થઈ ગયુ હશે. શિકતના આ વ્યયનું પરિ ણામ એ આવે છે કે મનુષ્ય આત્મ-સંયમ કરી શકતા નથી, કવ્ય પરાયણુ રહી શકતા નથી, પેાતાની મર્યાદાનુ ધ્યાન રાખી શકતા નથી અને એવા પ્રકારનુ કશું કામ નથી કરી શકતા કે જેનાથી મનુષ્યના ચારિત્રનું સંગઠન થઇ શકે છે.
કોઇપણ કાર્ય નિયમ વગર અવ્યવસ્થિત રીતે કરવાથી પણ શિતના નાશ થાય છે, કાઇ કાર્ય ને માટે પહેલાંથી જ બહુ ચિ ંતિત થવાથી પણ શકિત નષ્ટ થાય છે; એનું પરિણામ એ આવે છે કે જ્યારે એ કાર્ય આપણી સામે આવે છે ત્યારે આપણામાં તે કરવાની શિત જણાતી નથી. ઘણાં કાર્યમાં એકી સાથે હાથ નાંખવાથી પણ શક્તિના ઘણાજ હાસ થાય છે. આપણા વિચારા બધા કામામાં વ્હેંચાઇ જાય છે અને કોઇ એક કાર્ય ઉપર આપણું ધ્યાન પુરેપુરૂ રહી શકતુ નથી. ઘણા લેાકેાની એવી ટેવ હાય છે કે તેઓ હુંમેશાં ઘણી મમતાના વિચાર કરે છે, અને મનમાં અનેક જાતના તર્ક વિતર્ક કરે છે. આવા લેાકેા પોતાના વિચારમાં દ્રઢ નથી રહેતા. તેએાની દ્રઢતાના એ અભાવનુ કારણ પણ તેઓની કિતને હાસજ છે. તે એક પ્રકારની સ્વપ્નાવસ્થામાં જ રહે છે. તેઓના પગ જમીન ઉપર હાય છે, પરંતુ તેનુ મન ઉંચે ક્રતુ હોય છે. હવે ઘણી નાખતે ઉપર વિચાર ન કરતાં શકિતનું રક્ષણ કરવામાં આવે અને તેના ઉપયેગ કાઈ એકજ ખામતના સારી રીતે વિચાર કરવામાં અથવા એકજ કાર્ય દ્રઢતાપૂર્વક કરવામાં આવે તા ઘણ્ણા જ લાભ થવા સંભવ છે. વીતેલી ખાખતા માટે ચિંતા અને દુઃખ કરવાથી કિતના અપવ્યય થાય છે. મનુષ્યે હમેશાં પ્રત્યેક કાર્ય યથાસાધ્ય પરિશ્રમ અને ઉત્તમતાપૂર્વક કરવુ જોઇએ અને જે તે કાર્ય માં કોઇ જાતની ત્રુટિ રહી જાય તે પહેલાં એ ત્રુટિનું કારણ શેાધી કાઢવુ જોઇએ, અને એ કારણે નિશ્ચિત થઇ જાય તેા પછી એને માટે ભવિષ્યમાં હંમેશાં સાવચેત રહેવુ જોઇએ. દિવસ રાત તેની ચિ'તામાં જ આપણી શારીરિક શકિતના વ્યય કરી નાંખવા એ મૂર્ખાઇ ભરૈલુ છે. વીતી ગયેલી બાબતા યાદ કરી તેને માટે ચિંતા કરવાને બદલે ભવિષ્યને
For Private And Personal Use Only
