________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. તેનું કારણ એ છે કે પિતાની જાત પ્રત્યે મનુષ્યનું જે કર્તવ્ય છે તેનું તેઓ પાલન કરતા નથી. તેઓ પોતાની જાત સાથે અન્યાય કરે છે.
એવાં એવાં પુસ્તકે જોવામાં આવે છે કે જેના વિચારોમાં સમજણ જ નથી પડતી. એવાં એવાં વ્યાખ્યાન સાંભળવામાં આવે છે કે જેમાં કશું તત્વ જ હેતું નથી. એનું કારણ એ છે કે લેખક અથવા વતામાં જરાપણું માનસિક બળ હોતું નથી. શિષ્યો ઉપર શિક્ષકોના ઉપદેશનો જોઈએ તેવો પ્રભાવ નથી પડતો એનું કારણ એ છે કે તેના પોતામાં જ કઈ પ્રકારનો ઉત્સાહ નથી હોતો. વેપારીઓ વેપારમાં આગળ વધતા નથી, નોકરીયાતો જીંદગીભર જ્યાં ને ત્યાં પડ્યા રહે છે. જ્યાં સુધી તેઓ હમેશાં દુ:ખી અને ઉદાસ રહે છે ત્યાં સુધી લાભ અથવા ઉન્નતિ ક્યાંથી થઈ શકે ?
યુરોપ અને અમેરીકાના મોટા મોટા વેપારીઓને, કારખાનાંના માલીકનો તથા મોટા કાર્યો કરનારાને એ સિદ્ધાંત હોય છે કે બની શકે તેટલો ખર્ચ ઓછો કરો અને કામ વધારે લેવું. ઉન્નતિ અથવા લાભ સાધવાને મુખ્ય સિદ્ધાંત એજ છે. એ સિદ્ધાંતને આપણે આપણી શક્તિઓ ઉપર ધરાવા જોઈએ. બની શકે ત્યાં સુધી આપણે શકિતઓનો નાશ ઓછો કરવો જોઈએ અને તેનાથી કામ વધારે લેવું જોઈએ. એથી ઉલટું આજકાલ તે લેકે પોતાની શક્તિઓથી જરાપણ કામ લેતા નથી અથવા હદથી વધારે કામ લઈને શક્તિઓને નષ્ટ કરે છે. અથવા તો લેકે કામ જ કરતા નથી, અને કરે છે તે એટલું બધું વધારે કરે છે કે પિતાનું સ્વાથ્ય બગાડે છે. સાંસારિક વ્યવહારની ખાતર શરીર અને મન બને માણસની પુંજી છે. જેઓ તે પુંજીને સુરક્ષિત નથી રાખતા, તેઓ કદિપણું કોઈ મહાન કાર્ય નથી કરી શકતા, પોતાના શારીરિક અને માનસિક બળને નિરર્થક નાશ કરનાર મનુષ્યને તેની સાથે સરખાવી શકાય કે જે પિતાની સઘળી દેલત ખરાબ કાર્યોમાં ગુમાવીને ભીખારી બની જાય છે.
મહાન વૈજ્ઞાનિક બરાબર પરીક્ષા કરીને એવા નિર્ણય ઉપર આવ્યા છે કે ગેસ બનાવવા માટે જે કેલસા કામમાં લેવાય છે તેની પ્રકાશક-શકિતને કેવળ એક શતાંશ ઉપયોગમાં આવે છે. નવાણું અંશ શકિત તેને ખાણમાંથી કાઢીને એંજીન સુધી પહોંચાડવામાં નષ્ટ થઈ જાય છે. અર્થાત્ એક પણ કેલસામાં જેટલી પ્રકાશક શકિત હોય છે તેને કેવળ સામે ભાગ કામમાં આવે છે, અને બાકી સર્વ વ્યર્થ નષ્ટ થઈ જાય છે.
ઘણું કરીને એજ સ્થિતિ મનુષ્યની શક્તિની પણ હોય છે. તેને ઘણે મોટો ભાગ વ્યર્થ નષ્ટ થાય છે અને ઘણે થોડો ભાગ કામમાં આવે છે. જ્યારે કોઈ યુવક પહેલવહેલો સંસારમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે તેનામાં ઘણું જ બળ, ઘણેજ ઉત્સાહ
For Private And Personal Use Only
