________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૨
શ્રી આત્માન દ પ્રકાશ. સ્પષ્ટીકરણ માટે પુરતા છે. આદર્શત્વને આ પ્રમાણે સમજ્યા પછી હવે આદર્શ જેન કેમ થવાય, તે વિષે વિચાર કરીયે.
આદર્શ જૈન હંમેશા સમ્યકત્વાભિમુખ હોય, સંસારમાં રહી સંસાર કારભૂત બાહ્યાભંતર કિયા સેવતો થકો હંમેશા તેની વૃત્તિઓ સમ્યકત્વ તરફ પલટાવી જોઈયે. તેનું સંસારી કાર્યમાત્ર પશ્ચાત્તાપપૂર્વક થતું હોય. જેમ જળમાં કમળ રહે છે પણ જળને સ્પર્શ નથી કરતું તેવી રીતે સંસારી જીવ સંસારમાં રહ્યા છતાં સંસારથી બાહ્ય થવા પ્રયત્ન કરે. દુનિયાની ક્ષણિકતા અને જીવની અમરતાનું ભાન થાય એટલે વૈરાગ્ય આવે, અને વૈરાગ્યની વૃદ્ધિ થતાંજ જે વસ્તુ જેવી છે તેને તેવીજ નિહાળે એટલે સમ્યકત્વ પેદા થાય. સમ્યકત્વ એટલે સમ્યફદશન, સમ્યફજ્ઞાન અને સમૃરિત્ર. સમ્યકત્વ એટલે આત્માનું ખરું ભાન તેજ સર્વ પ્રકારના પાપ ધોવા માટે તીર્થરૂપ છે, અને આત્માની અનંત શકિતઓના વિકાસ માટે સહાયરૂપ છે. વળી આદર્શ જૈન હંમેશા પરમાત્માની જ ભાવના ભાવે. પિતાના આત્માને પહેલાં અંતરાત્મા બનાવે અને એ અંતરાત્માને પરમાત્મા બનાવવા માટે યથાશકિત પ્રયાસ કરે.
આદર્શ જૈનને નિરંતર શાસ્ત્રનો અભ્યાસ ચાલુ રહેવો જોઈયે. શ્રુતજ્ઞાન એ સમ્યકત્વની સાધનાનું બીજું દ્વાર શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે, ધર્મના પુસ્તકનું અધ્યયન એ તેને જીવનમંત્ર હોવો જોઈએ. સાહિત્યને શેખ એને કુદરતી જ હોય. કહ્યું છે કે રાજા મહારાજાઓ કરતાં પણ અધિક પૂજાસ્થાન હંમેશા પંડિતો જ હોય છે. એટલે આપણે આદર્શ જૈન પણ નયાગમ વિગેરે સઘળી વાતોને જાણ હોય કે જેથી તે પોતાનું અને પરનું કલ્યાણ કરી શકે.
શાસ્ત્ર વાંચન જોડે શ્રદ્ધા તે જોઈયેજ. કારણ શ્રદ્ધા વિના જ્ઞાનનો ઉદ્ભવજ નથી. શાસ્ત્રમાં પણ ચોકખું કહ્યું છે કે પહેલાં, શ્રદ્ધા ત્યારપછીજ જ્ઞાન. આદર્શ જેનમાં શ્રદ્ધાપૂર્વક, શાસ્ત્ર વાંચન મનન અને પરિશીલન હોવું જ જોઇયે. શ્રદ્ધા વડેજ જ્ઞાનના સઘળા આચાર સચવાય છે, જ્ઞાનનું બહુમાન થાય છે. જ્ઞાનાવરણીય દેશોને નાશ કરી શકાય છે અને શ્રદ્ધાથીજ સમકિત દ્વાર ખુલ્લા થાય છે. માટે સઘળું જ્ઞાન શ્રદ્ધાપૂર્વકજ હોવું જોઇયે.
આટલી આદર્શ જેન માટેની માનસિક જીવનની વ્યુત્પત્તિ કેરાઈ કારણ હંમેશાં “મન સાધ્યું તેણે સઘળું સાધ્યું ” એ નિયમ પ્રમાણે મન નિર્મળ હોય તેજ સંસારી જીવ માટે આવશ્યક બાહ્યાચારોમાં નિર્મળતા આવે. હવે આપણે આપણા આદશ જૈનના સાંસારીક વ્યવહાર તરફ પાછી ફેરવીએ.
આદર્શ જૈન સાંસારી જીવ હોઈ સંસારીક ઉપાધિમાંથી કદાપિ બચી શકે નહી એ વાત ખરી, છતાં પણ જેમ બને તેમ ન્યારો રહી સંસારની અંદર કેવળ ધર્મકરણી માટે પોતાનું જીવન વ્યતીત કરે અને ધાર્મિક કાર્યો કરવામાં જ મશગુલ
For Private And Personal Use Only
