________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વળી ધ્રુવસેન રાજાને સમયકાળ શેધિએ તે!, વીર નિર્વાણુથી ૯૮૦ વર્ષે ધ્રુવસેન નામે કાઈ રાજા થયા હેાય એવા ઐતિહાસિક ઉલ્લેખ મળી શકતા નથી. જ્યારે ત્યારપછી ટુક મુદ્દતમાંજ વલભીવશી ધ્રુવસેન રાજા થયેલ છે, જેની વંશાવળી નીચે મુજમ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વલભી રાજવંશને આદિ પુરૂષ સૂર્યવંશી કનકસેન ગુપ્તસ ંવત ૨૦૦ ( વિક્રમાખ્ત ૫૭૬ ) માં (?) લેહકટથી ( અયાખ્યાથી ) સૌરાષ્ટ્રમાં આવ્યેા હતેા, જેણે પ્રથમ પ્રયત્નમાંજ પરમારને રાજભ્રષ્ટ કરી વડનગર સ્થાપ્યુ હતુ, તેના પુત્ર મહામદનસેન પાત્ર સુદેત અને પ્રપૌત્ર વિજયસેન થયા. વિજયસેને ૧ વિજયપુર (ધેાળકા), ૨ વૈદભી, અને ૩ વલભી ૪નગર વસાવી વલભીમાં પેાતાની રાજગાદી સ્થાપી હતી. તે વલભીવ શના આદિ રાજા હતા. જેના શીલાલેખામાં તરીકેના ઉલ્લેખ મળી શકતા નથી, પણુ “ સેનાધિપતિ વિજયસેન ભટ્ટારક એવું નામ મળી શકે છે તેની પછી આ પ્રમાણે અઢાર રાજાએ થયા છે. (કા॰ સ॰ સવલભીવશ )
“ રાજા
""
૧ વિજયસેન ભટ્ટારક, ૨ ધરસેન ( વિક્રમ સંવત્ ૫૩૫ ? ), ૩ દ્રોણસિંહ, ૪ ધ્રુવસેન, ૫ ધરભટ્ટ, ૬ ગ્રસેન, ૭ ધ્રુવસેન, ૮ શિલાદિત્ય, હું ખરગ્રહ, ૧૦ ધરસેન, ૧૧ ધ્રુવસેન, ૧૨ ધરસેન, ૧૩ ધ્રુવસેન, ૧૪ ખરગ્રહ, ૧૫ શિલાદિત્ય, ૧૬ શિલાદિત્ય, ૧૭ શિલાદિત્ય, ૧૮ શિલાદિત્ય, ૧૯ શિલાદિત્ય,
આ પરંપરામાં ભટાર્ક સેનાધિપતિને ગણતાં આગણીશ, અને તેને ન ગણીએ તેા અઢાર રાજાએ વલભીવંશમાં થયા છે.
શત્રુંજય *"મહાત્મ્યમાં પણ કહ્યું છે કે—
*3 કદાચ આનન્દ્રનગરમાં કે જીની વલ્લભીમાં આપરમાર રાજાની પૂર્વે અનપત્ય ધ્રુવસેન રાજા હોય, અને જેના વખતમાં કલ્પસૂત્ર વંચાયુ' હોય.
** આનન્દપુરના સ્થાને વડનગર, અને જુની ( જીણીશીણું ) વલભીના સ્થાને નવી વલભી, વસાવ્યાં એટલે જીના નગરને મજમ્મુત બનાવ્યાં. અથવા આનન્દપુર અને પ્રાચીન વલભીની પાસેની ભૂમિમાં નવાં વડનગર અને વલ્લભીનગરની સ્થાપના કરી એમ સભવે છે. (૫૧)
For Private And Personal Use Only
* ૫—કેટલાક મહારાયે.. ફૅચ ॥ ૨-૩ ॥ સન્નીર્વ ્ ॥ તત: મારવતસ્તુ || RE॰ || ઇત્યાદિ શ્લોકા દેખી શત્રુંજય મહાત્મ્યને અર્વાચિન ગ્રંથ તરીકે ઓળખાવે છે. પણ વિક્રમસવની પાશ્ચાત્ય શેાધ ખેાળ પ્રમાણે ચંદ્રગુપ્તનેજ સત્ય વિક્રમાર્ક માની વિમાઋતનાને ચંદ્રપુન્નત કે વલ" મ્યામ્ય એવા શબ્દો લઇએ તે આ શ્લાક ઇતિહાસમાં મહત્વનું સ્થાન લ્યે છે, કેમકે વલભીસવત્ ૪૭૦ એટલે વિક્રમસવત્ ૮૪૫ માં શિલાદિત્ય થયેલ છે. અને તે અરસામાં હિંદમાં બબ્દોનુ જોર હતું જેના ય માટે ધનેશ્વરસૂરિએ અનન્ય પ્રયત્ન કર્યો હોય, ( શકારાચાર્યજી પણ ત્યાર પછીના કાળમાંજ થયા છે) એ બનવુ સ ંભવિત છે. ઉત્કીર્ણ કામાં પણ વલભી સંવત્ ૪૭૭ લગભગના દાનપત્રા મળ્યા છે અને શત્રુંજય મહાત્મ્યમાં પણ એ અપ્રસિદ્ધ સવત્કાળના ઉલ્લેખ છે. એટલે આવા ગ્રંથને હરિષુપ્ચ્યુતિથી “ અર્વાચિન ' ના વિશેષણા આપીએ તે પ્રશંસનીય નથી.
