________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
, સાંસારિક જીવન.. બડાઈ મારવા લાગે છે ત્યારે તે એમ સમજે છે કે મારી આ વાતોથી લોકે ઘણું પ્રસન્ન બને છે; પરંતુ ખરી રીતે તેની વાતો સાંભળીને કાંતે લોકોનું ચિત્ત દુ:ખી બને છે અને કાંતો તેઓ તેની હાંસી કરવા લાગે છે, પરંતુ જે મનુષ્ય ખરેખરી રીતે કોઈ સારૂ કાર્ય કરે છે તેની પ્રશંસા સર્વ લેકે આપોઆપ કરવા લાગે છે, વૃથાભિમાનનો દોષ પ્રાચે કરીને યુવાવસ્થામાં જ લાગે છે, એટલા માટે યુવકેએ તેમાંથી બચવાને હંમેશા પ્રયત્ન શીલ રહેવાની જરૂર છે. સજજને અને મહાપુરૂષોની સંગતિ એ દ્રોપથી ઘણું જ સહેલાઇથી મનુષ્યને બચાવી શકે છે, પરંતુ નિમ્ન કેટિના મનુષ્યોની સાથે રહેવાથી એ દોષ ઉલટો વચ્ચે જાય છે. .
સંસારમાં એવા અનેક લોકો હોય છે કે જેઓ બીજાઓનો ઉત્કર્ષ અથવા કીર્તિ જોઈને મનમાં ઘણાં જ દુઃખી થાય છે અને તેઓનાં સાચા ખોટા દોષ અથવા દુર્ગુણ શોધી કાઢીને તેઓને લેકેની દષ્ટિમાં હલકા પાડવાના પ્રયત્ન કરે છે. મોટા લોકોની બરાબરી કરવાના બે માર્ગ જ હોઈ શકે. કાંતો આપણે સ્વયં ઉન્નતિ કરીને તેની જેવા થઈ જઈયે અથવા કાંતો તેઓને કોઈ ને કઈ રીતે હલકા પાડીને આપણે તેની જેવા થઈયે. પ્રથમ માર્ગ તો અત્યંત મુશ્કેલ છે, કેમકે એમાં અધિક પરિશ્રમ અને સગુણોની આવશ્યક્તા રહેલી છે, એટલા માટે લોકો ઘણે ભાગે બીજા માર્ગનું જ અવલંબન કરે છે. પરંતુ વૃથાભિમાનની માફક એ બીજા માર્ગનું અવલંબન કેવળ નિરર્થક જાય છે એટલું જ નહિ પણ તેનું પરિણામ ઉલટું જ આવે છે. જે કોઈ નીચ મનુષ્ય કઈ સજજનનું ખોટું બદનામ કરે અથવા એની હાંસી કરતો ફરે તો એ સજજનને કશી હાનિ થતી નથી. પરંતુ એ બદનામી કરનારની અથવા હાંસી કરનારની નીચતા સર્વ લોકો ઉપર જરૂર પ્રકટ થાય છે. સમજુ મનુષ્ય તો તેઓના એવાં કાર્યોમાંથી પણ લાભ જ મેળવે છે. તેઓ નીચ પુરૂના દોષે જોઈને સચેત થઈ જાય છે અને સ્વયં તેનાથી બચી જાય છે. એક વિદ્વાન મહાશયે કહ્યું છે કે જે મહાપુરૂનાં કોઈ દોષ ન હોય તો નીચે પ્રકૃતિના મનુષ્યને ઘણી મુશ્કેલી સહવી પડે છે. કેમકે તેઓને પિતાનો સમય ગાળવાનું કશું કાર્ય રહેતું નથી. તેમજ આપણે એમ પણ કહી શકીએ કે જે એવા નીચે મનુષ્ય ન હોય તો યોગ્ય મનુષ્યને તેઓની નીચતા ઉપરથી બોધ ગ્રહણ કરવાની તક જ ન મળે.
આપણે હમેશાં બીજામાં જે કાંઈ સારું હોય તેની કદર કરવી જોઈએ. કેમકે આપણને સૌથી વધારે લાભ છે. દેષોનું દિગ્દર્શન અને આલોચન સાંધારણ રીતે લોકોને દોને ખ્યાલ આપે છે અને તે તરફ જ પ્રવૃત્ત કરે છે. આપણે તે હમેશાં એ જ જોવું જોઈએ કે અમુક મનુષ્યમાં ક્યા ક્યા ગુણો છે અને અમુક ઘટના અથવા બાબતમાંથી આપણે કેવું સારું પરિણામ મેળવી શકીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
