Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Reg. No. B. 431
90609060696
श्रीमधिजयानन्दसूरि सद्गुरुभ्यो नमः
श्री
आत्मानन्द प्रकाश
॥ स्रग्धरावृत्तम् ॥ सर्वान् पश्यन्तु बन्धूनिव जगति जना भेदबुद्धिं विहाय स्थाने पाने च कर्तुं वितरणमसकृञ्चास्तु बुद्धिर्धनस्य । दीने नम्रा भवन्तु प्रखरधनवतामग्रगण्ग्रा हि शश्वदू। 'आत्मानन्द प्रकाशं विदधतु हृदये श्रीजिनः श्रावकानाम् ।।
पु० २३
मुं बीर सं. २४५२. अषाड आत्म सं. ३१ अंक १२ मो. प्रकाशक-श्री जैन आत्मानन्द सभा-भावनगर.
વિષયાનુક્રમણિકા,
વિષય
२८य
पृष्ट
વિષય १ भनाढ२-मानव-हे....२७८ सांसारिन........ २. यात्मल्याण. ......२८०७ च्या पत्र.......
विश्वयन अम......२८१ वत भानसभायार...... જ ધમ રતનને યોગ્ય કાણ હોઈ શકે ? ર૮૫ ૯ શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ ૫ રેન મહામાની કેટલીએક
संधी . ......... लावनामा.........८ ० अथावान
२६
વાર્ષિક મૂલ્ય રૂ. ૧) ટપાલ ખર્ચ ૪ આના. -
ઢિ
ભાવનગર આન દ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં શાહ ગુલાબચંદ ભલુભાઇએ છાપ્યું
છે.
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
જેનો વિરૂદ્ધ પાલીતાણા.
આ 'થમાં પાલીતાણા સ્ટેટની અરજી અને જેના જવાબ તેમ,એ. મી. વોટસનના ફેસલા આપવામાં આવ્યા છે.
ત્યારે તેના સામે ઉત્તર-દક્ષિણના તફાવત બતાવનાર સને ૧૮૮૬ ના સરકારી
ઠરાવ પણ તેમાં જેશા.. [G) આ ઉપરાંત દલી
વલલ્લી
વ્યવહા સેલિકી વાયેલા
વગેરે. હિટ એ રાજાએ..
ગીજરની ઘેરી ગુલામ મીલજી તાલીમ સંચ વેરી
વગેરે મુસ્લીમ સુલતાના તરફથી.
|| શ્રી શત્રુંજયનું થયેલું રક્ષણ, તેમજ સ્વતંત્રતાના સત્તા [2 વાર ઇતિહાસ પણ તેમાં જોશે. આ સિવાય
અભય વચના, | પાકીતાણા રાજ્યના ઇતિહાસ | મરાઠા
પટ્ટા, પરવાના પેશ્વા
| અને જેની સાથેના તેમના સંખ'> અને ! ગાયકવાડ અને
ટા ધની કુલગુથણી પણ તેમાં સારા આ 'ગ્રેજ સરકારના
_/ પણ તેમાં જેરો. પ્રકાશ પાડો. દરેક મુદ્દાને સપ્રમાણે ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ સ્પષ્ટ કરવા સાથે પ્રાસંગિક આદર્શ ચિત્રો પણ આપેલ છે. કિંમત રૂા. ૧-૪-૦ '
લખા જેન પત્રની ઓફીસ--ભાવનગર ,
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
PHEL
outuO Ouru આમાનન્દ ઇશ.. -
-2014
॥ वंदे वीरम् ॥ का अरई ? के आणंदे ? इत्थं पि अग्गहे चरे, सव्वं हासं परिच्चज आलीणगुत्तो परिव्वए । पुरिसा ! तुपमेव तुमं मित्तं किं वहियामित्तमिच्छसि ?। जं जाणिज्जा उच्चालइयं तं जाणिज्जा दूरालइयं, जं जाणिज्जा दूरालइयं तं जाणिज्जा उच्चालइयं ।
पुरिसा ! अत्ताणमेव अभिनिगिज्झ, एवं दुक्खा पमुच्चसि । है पुरिसा! सच्चमेव समभिजाणाहि, सच्चस्साणाए उवट्ठिए से मेहावी मारं तरइ । सहियो धम्ममायाय सेयं समणुपस्सइ ।।
आचाराङ्गसूत्रम् । MONUM पुस्तक २३ मुं. ९ वीर संवत् २४५२. अषाड, आत्मसंवत् ३१. । अंक १२मो.
DAROO
M
-
" मनोहर-मानव-देह. "
સહજે અગર અતિ કણથી માનવ મનહર જાતનું, મળવુ છતાં સમજાય ના ફલ પૂર્વકૃત કે ! ભાતનું પાષાણ ગોળ નદી ન્યાયની ઘટના ઘટાવી શાસ્ત્રમાં, દષ્ટાન્તથી સિદ્ધાન્તની કર જ ક્ષણ ક્ષણ માત્રમાં,
(२) અવસર અનુપમ પ્રાપ્તિ ભ્રાતુ ! દેવ જેને ચહાય છે, ગતિ ચાર માંહિ દ્વારા માનવ મેક્ષનું સમજાય છે; ચિન્તામણ વા ક૯૫પાદપ કામધેનું માનીને; ઉપયોગ કર નિજ આત્મ માટે સારા સાધન જાણુને.
वेसय घनक -* *
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ચાલ્મ–વ્યા.”
(આ આ પધારે મેંઘેરા મહેમાન, અંતરને વહાલે વધાવીએ—એ રાગ. ધરે ધર્મ તણું ધ્યાન સદા મહાવીર બાળ !
કરવા કલ્યાણ નિજ આત્મનું–એ ટેક. મીઠે જીન ધર્મ જાણ મેઘા મૂલને, અંધ આંખે તે આજ શિળે સુમે, કાપ અંધકાર આંખનો અતિશે અકાર...કરવા....ધરે... ગતિ ચારમાં અત્યુત્તમ મનુષ્યની, આવી એકવાર પાછી મળનાર નહિં, માટે આવેલી પળ અણમુલ સાધ; સાધ-કરવા....ધરે.. કરે પ્રીત સહુ દેવ ગુરૂ ધમની, મહીં વસીયુ સમકિત જે લગારની ?
ગહન ગુહ્ય તત્વ તારું શાસ્ત્રનું સ્વીકાર સ્યાદવાદ...કરવા....ધરે... સુલભ ધમ તણુ ભેદ રૂડા ચાર છે, દાન, શીળ, તપ, ભાવના ગણાય છે; ઉર ઉલટથી શુદ્ધ થઈ પાળ, પાળ, પાળ....કરવા ધરે... દિવ્ય કલ્પતરૂ સમ પંકાય છે, વળી રત્ન ચિંતામણિ ગવાય છે; ચુરી ચિંતા પૂરે તુ ઉર અભિલાષ કરવા....ધરે... મૂક મનની મલિનતાને મેલ તું, ગ્રહી ગુણને નસાડ દુર્ગણ સહ; મહા મેટો અહિંસા મંત્ર જાપ, જાપ, જાપ કરવા....ધરે.. સુસંગ સાધ વ્રત રૂડા બારને, ભાવ લાવીને ત્યાગ પંથ પાપના અતિચાર સહ વ્રતના ત્યાગ, ત્યાગ, ત્યાગ...કરવા....ધરે ... જ્ઞાન દરશન ચારિત્ર રત્ન કાજ તું, માર ડૂબકી ભવસાગરે લેવા સહુ કે દી ફાવ્યું તો તારશે અલોકિક નાવ...કરવા....ધરે... મોટો મહિમા છે, માન જીન ધર્મને, પામી પ્રીતથી નિવાર જુલમ કર્મને, માર્ગ મેક્ષને બતાવે અણમુલ ધમ ધ્યાન...કરવા...ધરો.
(લેખક-મણીલાલ માણેકચંદ શાહ, મુ. મહુધા,)
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિધરચના પ્રબંધ.
૨૮૧
વિશ્વરચના પ્રબંધ.
નિવેદન ૧૫ મું
ગતાંક પૃષ્ટ ૨૭ થી શરૂ. શ્રીયુત જનાર્દનભટ્ટ પિતાના ભારતીય પુરાતત્વ મેં “ નઈ શોધ” શીર્ષકના નિબંધમાં લખે છે કે–ઈ. સ. ની પૂર્વે ચારસો વર્ષની જુની મિર્યકાલ પહેલાંની પુરાણી ઈમારત, મૂર્તિ, સીકકા વિગેરે હિંદુસ્તાનમાં મળ્યા ન હતા. અને તેથી પ્રાચીન કાળમાં અહીં જગલીઓ વસતા હતા એવો ભ્રમ હતો, પણ પંજાબમાં ટમરી જીલ્લામાં હરપો ( હરપદ ) ગામ (નોર્થ વેસ્ટર્ન રેલ્વે, લા ક નું સ્ટેશન ) માં એંસી ફીટ ઉંચા ટેકરા છે. જ્યાં સન ૧૮૫૩ માં કનીંગહામે સન. ૧૯૨૦-૨૧ માં, રા. બ૦ પં. દયારામ સહિનીએ-આર્કિપેલેંજીકલ સર્વે નાર્દન, સકિલ, લાહાર, સુપ્રીટેડેટે શોધ ખોળ કરી છે
તથા સિંધમાં મજેદારો ગામ છે જ્યાં સન ૧૯૨૨ ના ડીસેમ્બરમાં શ્રીયુત રાખાલદાસ બેનર્જીએ ખેદકામ કર્યું છે. આજથી ૬૦૦૦ વર્ષ પૂર્વની ચિત્રલિપિ વાળી મહારે, કાચની ચુડી, રંગીન માટી, નવીન રીતીના માટીના વાસણ, પથ્થરના ચપુ, સંગેમરની મૂર્તિ એના ટુકડા, તદ્દન નવા જેવા ૨૦૦૦ સિક્કા, સમાધિસ્થાને, મુડદાવાળી પ્રાચીન કારીગરીવાળી મનહર રંગવાળી પાતળી અને ખુબસુરત વાસણવાળી માટીની પેટીઓ મળી આવેલ છે. ઐબિલીયનમાં આવી જ વસ્તુઓ મલી છે. જેથી માની શકાય છે કે બિલીયન–સુમેરિયન-સભ્યતાનું ઉત્પત્તિ સ્થાન ભારતવર્ષ છે. ગળથુથીમાંથી પશ્ચિમાત્યતાવડે પોષાયેલા પરદેશાભિમાની હિંદીઓને આથી બહુ આશ્ચર્ય થયું છે.
(ડ. ફલીટ સાહેબને સન ૧૯૧૨ ને જર્નલ ઓધી રાયલ એશિયાટિક સાઈટમાં આવેલ નિબંધ તા. ૨૦-૯-૧૯૨૪ ના ઈલસ્ટેટેડ લંડન ન્યુજનું પુરાતત્ત્વ વિભાગને ઓફીસર જોન માર્શલનું. સચિત્ર વર્ણન અને માધુ) ત્રાગ. વેદ મંડલપ, સુકત ૧૪, ૨૧, ૩૦-૩૨ –૫૩-૫૪–૫૫, અને પ૭ તથા મંડળ ૬, સુક્ત ૨, ૨૭-૪૬-૭ અને ૪૮ અને યજુર્વેદમાં ધાતુપાત્ર અને ધાતુના વિષયમાં લખેલ છે કે–ટિવ, , થામંગ છે, મે, સલંગ છે, ગપૂરણે, યૉન શકવાન (૨૨) વિગેરે મિર્જાપુરના મસાણમાં એક (પત્થરયુગની) ભૂમિ છે. જેમાંથી અઢી ત્રણ હજાર વર્ષો પૂર્વેની બારકુટ વ્યાસવાળો પથ્થર, અસ્થિપંજર, છીંછરી થાળી જેવા માટીનાં વાસણ, લીલા કાચના અશ્રુસંકલન
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પાત્ર,+ ૫૧ પથ્થરના હડા, ચકમક, વિગેરે વસ્તુઓ મળી છે, વળી તે વખતે દીપકયંત્ર, આકાશ ગામીરથ આ હુન્નરો પણ તેવાજ વૃદ્ધિને પામેલા માની શકાય છે. જો કે ચાલુ પ્રાસંગિક ધોની વિના કારણે જરૂર પડતી નથી, તે પણ કેટલેક ઠેકાણેથી તે વસ્તુ પહેલાં હતી એમ સાબીત થાય છે. જુઓ. ઈ. સ. પૂર્વે ૫૪૮ વર્ષે બાહયે વિજયને વહાણ દ્વારા સિમન દેશપાર કર્યો હતો ને તેણે નવા દેશમાં જઈ સિંહલપિ રાજ્ય સ્થાપ્યું, ટુંકમાં કહીયે તે ચોથા આરાનો અંતભાગ વર્તન માન કાળથી સુંદર હતો. ગ્લાની સાથે સુખમય હતો. ત્યાર પછી ઈ. સ. પૂર્વે પર૭ વર્ષથી પાંચમા આરાને પ્રારંભ થયેલ છે. તેના આદિ ભાગનું પણ તે વખતના પર દેશી મુસાફરો સારું વર્ણન કરે છે. જોકે સૂર્ય સમાન પ્રકાશ કરનારા સર્વજ્ઞ મહાતમાઓ તે વખતે ઓછા હતા, પણ ચંદ્ર સમાન પ્રકાશી ઘણા મહા પુરૂષો હતાં, જેથી વિજ્ઞાનવાદ સુંદર હતે. દેશ, નગર, પ્રજા, કુટુંબ, ઘર, નૃપતિમાં સંપ સારો હતે. કુસંપના અભાવે કેરટ બહુ રાખવાની જરૂર ન હતી. યાદ રાખવાની શક્તિ પણ જન સમૂહમાં મહાન હતી. ૫૩ આર્યો પણ યોગ્ય મર્યાદાવાળા હતા. લોકમાં સમૃદ્ધિબળ, વિદ્યા, પરોપકારને ઉત્તમ ગુણે વસતા હતા. ભૂમિ પણ રસાળ હતી. કુદરતી રીતે વનસ્પતિઓ પણ બહુજ થતી હતી. અત્યારે આપણે જેને ઓળખી પણ શકતા નથી. વળી વૃષ્ટિ, ગરમી, ઠંડી, ટાઈમ પ્રમાણે મિતપણે પોતાનું કાર્ય કર્યે જતી હતી. કયારેક મહાન દુકાળ પણ પડતા હતા. લેકે પણ વનસ્પતિ આહારથી પુષ્ટ બલવાન ને નિરોગી હતા. કેઈકજ રાજ્યયફમાદિ મહાન રોગને ભગ થઈ પડતા હતા. જડવાદને સ્થાન ન હતું. જન સમુદાય પણ વૃદ્ધિ પામતે હતો. એટલે પુત્ર પરિવારદિનું સુખ પૂર્ણ હતું. આ પ્રમાણે બને આરાના સંધિ કાલમાં હતું. હવે વિકમ વખત તપાસીએ તો પણ લેકો મધ્ય રીતિએ સુખી હતા. મનુષ્ય સંખ્યા પણ સારી હતી. હિંદુસ્થાનમાં વિક્રમના સૈન્યની સંખ્યાજ આશ્ચર્યકારી છે. તેના સિન્યમાં ૩ ત્રણ કરેડ પેદલ, ૧૦ કેડ અશ્વાદિ, ૨૪૩૦ હાથી, ૪ લાખ મછવા હતા, તે તેની સાથે સન્ય “૯૫” શક સરદારી હતા.
વલભીને ઈતિહાસ, પાવાગઢની મસીદની લીસાઈ, આબુની કારીગરી, કેન્સ્ટાટીને પલમાં હજાર વર્ષ પૂર્વે કસ્તુરીથી બંધાવેલી સેંટફાયાની મસીદ (ઇડીયન લેયલીસ્ટ),
ઈ. સ. પૂર્વે ૨૦૪ માં તાર્તારના હુમલાથી બચવા બાંધેલ ૨૫ તથા ૧૫
+ ૫૧ પ્રાચિન સમાધિઓમાં મરેલી વ્યકિતના મીત્રોના આંસુથી ભરેલું ચલમ જેવું માટીનું (Lacnym Ator) વાસણ મુકાતું હતું એમ કહેવાય છે. મનોમr ૯
+ પર કપિલ મનુપુત્ર કહેવાય છે તે વખતે બીજા ધર્મો હશે. + પર જર્મન જર્મનીને અને ચા ગાળાને આર્ય કહે છે (મૃ. ૮૧ )
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિન્ધરચના પ્રમ
૧૮૩
ફૂટ જાડા, ૨૦ ફૂટ ઉંચા ને ૧૫૦૦ માઇલ ચીનના કિલ્લા ( સ–૮૫ સ–૮૭ ) પૂર્વના વખતના ગારવને નમુના છે.
અરે થાડા કાળ પહેલાં ષ્ટિ નાખીયે તે અકબરના વખતમાં દરેક વ્યક્તિને છ આનામાં એક માસનું ગુજરાન થતુ હતું; ઇત્યાદિ દરીદ્ર હિન્દમાં કહેલ વણું ન પણ આપણને તે નજીક કાલના સુખના પરિચય કરાવે છે. ને અત્યારે તે મ ંગલના તારાની જેમ પ્રકાશ કરનારા પુરૂષ ચિત મળી આવે છે. દીપક સમાન પ્રકાશ કરનારા પણ ઘણા હાય છે જન સમૂહમાં સુખના સાધ નામાં દવાશાળાને ન્યાયશાળા પુર જોસથી વધ્યાજ જાય છે. અશુદ્ધ આચાર વ્યવ હારથી દેહ નિર્ખલ થતા જાય છે. દુકાલ મહામારી ઇન્ફ્લુએન્ઝાદિ નવા નવા રાગેા ઉત્પન્ન થતા જાય છે. ચાલુ કાળને યાંત્રિક યુગ કહીએતા ચાલે અને જો જડવાદનુ વાતાવરણુ ન હાત તે આ યુગ આપણી સાંભરણના કાળમાં શ્રેષ્ટતમ કાળ તરીકેનું બીરૂદ પ્રાપ્ત કરે એ નિ:સ શય છે.
જે ભૂમિ કુદરતે વનસ્પતિ આદિથી મહાશાભાના સ્થાનરૂપ મનાવી હતી તેની શાલા માટે અત્યારે કેવી મહેનત કરવી પડે છે ? અતિ મહેનત કરવા છતાં શાન્તિની પ્રાપ્તિ દુર્લભ થઇ પડે છે, જો કે કેટલીક કળાના અત્યારે પુનરૂદ્ધાર થયા છે તેમજ તેથી ગમન શરક અને સાંઘવારીને હ્રાસ થતા જાય છે. આ નુકશાનીઆ ખાદ્ય કરીએ તો અત્યારના કાળના કેટલાક સાધના અતિ ઉપયાગી છે. ઘણા પ્રાચીન કાળ સુધી મન દોડાવીએ તે તે કાળમાં રેલ્વે-મોટર-તાર વિગેરે સાધનાની અપ્રાપ્તિ સ્હેજે તારવી શકાય છે ખીજી માત્તુ અત્યારનું જગત જોઇએ તે ખેદ પણ થાય છે. એક કવી ઠીક કહે છે કે— ૫૬ પૃથ્વી કસ વિનાની છે. બ્રાહ્મણા કર્મ ભ્રષ્ટ છે, રાજા ધનના લાલચુ છે રાજ ધર્મ થી પડેલા છે, દુષ્ટો મેટા
+ ૫૪ અત્યારે ચીન કૅ ટનના લોકેા તરતા વહાણુ પર રહે છે તથા ક્રાંચના રેતાલ પ્રદેશના લેાકેા ૧૪ ફુટ બાંબુની પાવડી પર રહે છે, હાલે છે, ચાલેછે, રમે છે, દોડે છે, નાચે છે, લડે છે, પાવડી પર રહીને જ બધુ કરે છે. આ પણ ૨૦ મો સદીના પ્રભાવ કે ! (સત્ય. ૨, ૧૧ )
ન્યુયોર્કમાં ૫૫ માળ સુધીના ઉંચા મુકાતા છે. ન્યુયોર્કમાં મુખ્ય મકાના મ્યુનીસીપાલીટીનુ મકાન માળ ૩૪. ધી વુલવર્થ બીલ્ડીંગ માળ ૫૫ ફુટ છ૫૦ પાયા ફુટ ૯૨.
સીગરના સંચાનુ બિલ્ડીંગ માળ પ૦) લેટ આમાલ ૨૨. મેટ્રપેલિટનન્નાઇ ઇન્સ્યુરન્સ આરસપહાણનુ બાંધેલુ માળ ૪૦ લીફ્ટ ૫૦. )
*૫૬
निर्बीजा पृथिवी गतौषधिरसा विप्रा विकर्म्मस्थिता । राजानोर्थपराः कुधर्मनिरता नीचा मद्दत्वं गता ॥ भार्या भर्तृषु वचनेकहदया पुत्रा पितुद्वेषिणः ! इत्ये समुपागते कलियुगे धन्यः स्थितिनोत्यजेत् ॥ ( જમ્યા: તા:ચેÇતા:-આ દુખ જોવા કરતાં મરી ગયા છે તેજ ભાગ્યશાળી છે. )
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
હેલા ભગવે છે, સ્ત્રી ઠગારી હોય છે, પુત્રે પિતાનાજ વિરોધીઓ છે, આ પ્રમાણે હડહડતો કલિયુગ ચાલે છે માટે જે કાર્યભ્રષ્ટ થતા નથી તે પુરૂષજ ધન્યવાદને એગ્ય છે.
આ દશા આપણે કુસંપ, વિશ્વાસઘાત, અનીતિ અને દ્વેષાદિથી થયેલ પાપનું પ્રાયશ્ચિત છે. આ આપણે અત્યાર સુધીનો ઈતિહાસ છે. એકવીશ હજાર વર્ષને આ દુ:ખમય પાંચમે આરે પુરો થતાં તેટલાજ વર્ષને અતિદુઃખમય છૐ આરે થશે ત્યારે પૃથ્વી પરના મનુષ્ય પશુ પક્ષી વિગેરે અન્ય પ્રમાણમાં રહેશે.
આ તમારા પ્રશ્નનો ઉત્તર છે. એટલે કે–અવસર્પિણી ઉત્સર્પિણીના સંધિ કાલને માત્ર પ્રલયના નામથી સંબોધી શકાય, જેથી ઉત્સર્પિણીના પ્રથમના આરામાં આરંભને અવસર્પિણીના છેલ્લા આરામાં અંતપ્રાય: સમજવું.
પણ આ ફેરફાર પૃથ્વીમાં કાંઈ થતું નથી.
નિવેદન ૧૬ મું.
ઉપરના કથનમાંથી આપણને શીખવાનું ઘણું મળ્યું છે તે આ સમયે પણ આપણે માથે મનુષ્ય પણાની સત્ય ફરજ બજાવવા માટે કેટલી મોટી જોખમદારી છે.
સર્વમાં માનુષી પણાના કંઈક ગુણ અવશ્ય હોવા જોઈએ. સત્યમાર્ગને અનુ. સરવું, ન્યાય લક્ષમી મેળવવા તત્પર રહેવું, કેઈને અવર્ણવાદ બોલ નહિ; શિષ્ટાચારની પ્રશંસા કરવી, પોતાની જેમ દરેકને સુખ વહાલું છે માટે વિના કારણે બીજાને દુખી કરવા નહિ. પાપથી ડરતા રહેવું, પ્રસિદ્ધ દેશચારનું પાલન કરવું, અગ્ય ઘર, કુસંપ, નીચકાર્ય, ઠાઠમાઠ અને અતિભેજનનો ત્યાગ કરે, માતા પિતાની પૂજા કરવી, સુસંગ કરે, ભેજન વસ્ત્રના વ્યયમાં મિતપણે વર્તવું, જે દુ:ખી છે તેને સત્ય માર્ગે ચડાવી સુખી બનાવવા, અતિથિ પર પ્રેમ રાખ, મદને ત્યાગ કરે, યથાશક્તિ કાર્યનો આરંભ કર, દીર્ઘવિચાર, કૃતજ્ઞના, લ, દયાને ધારણ કરવાં, મોહ, રેગ, ભય, આદિથી થયેલ દુ:ખમાં ખેદિત થવું નહી, અંતરંગ શત્રુને જીતવા કટિબદ્ધ રહેવું, દરેક જીપર મિત્રી, પ્રમોદ, કરૂણાને ઉપેક્ષા ભાવનાથી વર્તવું, અંતે દેવી ગુણે ખીલતાં સર્વ કર્મને ક્ષય થતાં શુદ્ધ આત્મા સાક્ષાત્કાર થાય છે, તે પવિત્ર આત્મા ચિન્મય હોય છે, તે આત્મા શરીરથી જુદા પડતાં મુક્તિમાં રહે છે. ઉપર પ્રમાણે દરેક અધિકારનો વિચાર સંપૂર્ણ રીતે કરવો, ફરીફરી મનન કરવું ને સારું છે તેજ મારૂં છે એ લક્ષ્ય થતાં વધારે સત્ય પામી શકાશે.
સત્ય શોધી, વિશ્વ ઉપર મહાન ઉપકાર કરી આપણુ આત્માને સુધારી મડા
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મરત્નને યોગ્ય કેણ હોઈ શકે?
૨૮૫
પવિત્ર આત્મા સિદ્ધ જીવની આનંદમયી સ્થીતિને આપણે પામીયે એ ઈચ્છા પૂર્ણ થાઓ,
આ લેખ પૂર્ણ થાય છે. હવે તેમાં માત્ર પરિશિ આવતા અંકમાં આપવામાં આવશે. ૬. વસંત પંચમી સમ, ) સુધારા વધારા સાથે તૈયાર થયું અમદાવાદ.
૧૯૮૨ જ્ઞાનપંચમી—વઢવાણકાંપ. પ્રથમ તૈયાર કર્યું
મુનિ દર્શનવિજs.
ધર્મરત્નને યોગ્ય કેણ હોઈ શકે?
( ગતાંક પૃષ્ટ ર૭ થી શરૂ. ) સારા દાક્ષિણ્યવાળે પુરુષ એટલે આ લોક અને પરલોક બંનેના ઉપકારવાળું કાર્ય હાય તેમજ દાક્ષિણ્ય ગુણવાળો હોય, પરંતુ પાપના કાર્યમાં તેવા ન હોય, આ પુરૂષ પોતાના કાર્ય–વેપારની પ્રવૃત્તિને ત્યાગ કરીને બીજાને ઉપકાર કરે છે જેથી તેનું વચન સા કોઈ ગ્રહણ કરે છે અને તેને જ સર્વ જન અનુસરે છે. આ ગુણ આઠમો હોઈ તેમાં રક્ત હોય તે ધર્મ રત્નને યેગ્ય હોઈ શકે છે.
નવમે ગુણ લાલુપણાનો છે. આ મનુષ્ય શેડા પણ કાર્યને દૂરથી તજ છે. સદાચારનું આચરણ કરે છે. ઉંચા પર્વત જેટલા મોટા છેડા વિનાના દુઃખના ભારથી કદાચ મરણ પામે તે પણ આવા પુરૂષે જે કાર્ય કરવા લાયક નથી તેને કરતાજ નથી. આરંભેલા ધર્મકાર્યને સનેહ કે બળાત્કાર વિગેરે કોઈ પણ પ્રકારે ત્યાગ કરતું નથી. પ્રાયે કરીને ઉત્તમ કુળમાં ઉપન્ન થયેલ પુરૂષ આવો લજજાળુ હેવાથી ધર્મને અધિકારી છે.
ધર્મનું મૂળ દયાપ્રાણીની રક્ષાજ છે. કેમકે આ વ્રતની રક્ષા માટે બીજા વ્રત કહેલા છે. જેમ માટી વિના ઘડો બની શકતા નથી, જેમ બીજ વિના અંકુરો હોતો નથી તેમ જીવરક્ષા વિના મલિનતા રહીત શુદ્ધ ધર્મ થઈ શકતો નથી. દયાની સાથે રહેલું વિહાર, આહાર, તપ, વૈયાવચ્ચ વગેરે સર્વ શુભ અનુષ્ઠાન જિનેશ્વર ભગવાનના આગમને વિષે સિદ્ધ છે. જેથી દયાળુપણાને દશમે ગુણ જે પુરૂષમાં છે. તેજ ધર્મરત્નને યેગ્ય છે.
મધ્યસ્થપણાને ગુણ અગ્યારમે કહે છે. મધ્યસ્થ અને સામ્ય દષ્ટિવાળો–કઈ પણ દર્શન ઉપર પક્ષપાત રહિત. તે મધ્યસ્થ અને દ્વેષ રહિત મને હર દષ્ટિ જેને હોય તે મધ્યસ્થ સૌમ્ય દ્રષ્ટિ કહેવાય છે. આ પુરૂષ ધર્મના
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વિચારને યથાર્થ રીતે જાણે છે. અને તેથી તે ગુણને સંગ્રહ-સંબંધ કરે છે. દોષોને દૂરથી જ તજે છે જેથી તે ધર્મરત્નને થાય છે.
ધાર્મિક મનુષ્યમાં રહેલા ગુણોને વિષે જે રાગવાળે હોય તે ગુણાનુરાગી કહેવાય છે. ઘણા ગુણવાળા સાધુ, શ્રાવક વગેરેને આ ગુણી જને ધન્ય છે, એમને મનુષ્યજન્મ સફળ છે, ઈત્યાદિ પ્રશંસા કરે છે, બહુ માન આપે છે. આટલા ઉપરથી એમ ન સમજવું કે ગુણરહિતની નિંદા તે પુરૂષ કરે છે, પરંતુ નિર્ગુણ મનુષ્યની ઉપેક્ષા કરે છે. કારણકે બીજાના છતા કે અછતા દોષે કહેવા કે સાંભળવાથી તે ગુણકારક ન થતાં બોલનાર ઉપર તેવા મનુષ્યને વૈર થાય છે, અને સાંભળનારને કુબુદ્ધિ ઉત્પન્ન થાય છે. આવી રીતે સંસારના સ્વરૂપને વિચાર કરીને ગુણાનુરાગી નિર્ણની નિંદા કરતા નથી કે સાંભળતા નથી પણ ઉપેક્ષા કરે છે, અને ગુણવાળા પુરૂષોના ગુણને સંગ્રહ કરવામાં પ્રયત્ન કરે છે, આ ગુણાનુરાગી ગુણ તે બારમે ગુણ છે. - તેરમે ગુણ સત્કથ-સારી કથા કરવાવાળે તે છે. વિકથા અશુભ કથા કરવાથી તેના સંગથી કલુષિત મનવાળાનું વિકરત્ન નાશ પામે છે, તેથી વિકથાને ત્યાગ કર જોઈએ. આવી કથા શાસ્ત્રમાં સાત કહેલ છે–-૧ સ્ત્રીકથા, ર ભક્તકથા, ૩ દેશકથા, ૪ રાજકથા, ૫ મૃદુ કારૂણિક, ૬ દર્શનભેદની અને ૭ ચારિત્રભેદની. પ્રથમની ચાર વિકથાઓ પ્રસિદ્ધ છે. પાંચમી વિકથા શ્રોતાના મનમાં કમળતા ઉત્પન્ન કરે છે. મૃદુ અને કરૂણા ઉત્પન્ન કરે તે કરૂણિકી કહેવાય છે. આ કથામાં મુખ્યત્વે કરીને પુત્રાદિકના વિયેગથી દુઃખી થયેલાં માતાદિક સ્વજને એ કરેલ વિલાપ હોય તે, છઠ્ઠી કુતીથીઓના જ્ઞાનાદિક અતિશય જોઈ તેની પ્રશંસા કરવી કે જે સાંભળવાથી સાંભળનારને તે દર્શન ઉપર પ્રીતિ થાય તેથી તેના સમ્યકત્વને નાશ થાય જેથી તેવી કથા કરવી એગ્ય નથી. હાલના સમયમાં પ્રમાદની બહાળતા હોવાથી, અતિચારો ઘણુ લાગવાથી, અતિચારનું-પ્રાયશ્ચિતને આપનાર આચાર્ય કે તેવા પ્રાયશ્ચિતને કરનાર સાધુ, સાધ્વીને અભાવ હોવાથી પંચ મહાવ્રતો સંભવતા નથી, વગેરે વાતે કરવાથી જેણે ચારિત્ર ગ્રહણ કરેલું હેય તે તેનાથી વિમુખ થઈ જાય, અને વખતે ચારિત્ર લેવા ઈચ્છનાર પણ વિમુખ થાય તેથી ચારિત્રને નાશ થાય તેથી તેવી કથા પણ વિકથા હોઈ તે કરવી નહિં. તેથી ધર્મરત્ન લાયક થવા ઈચછનાર મનુષ્ય વિકથાનો ત્યાગ કરી તીર્થકર, ગણધર અને મહર્ષિઓના ચરિત્રવિષયવાળી કથા કરવી અને સાંભળવી કે જેથી તે ધર્મરત્નને યેગ્યે થઈ શકે.
જેને પરિવાર અનુકૂળ-ધર્મમાં વિન્ન ન કરે તે, ધર્મશીળ, ધાર્મિક, અને સદાચારનું સેવન કરનાર આવા પરિવાવાળો હોય તે અપક્ષ કહેવાય છે, તેને
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઇમરાનને યોગ્ય કેણ હોઇ શકે?
૨૮૭ ચિદમે ગુણ એટલા માટે કહેવામાં આવેલ છે કે આ પુરૂષ જ વિન્ન રહિત ધર્મક્રિયા કરી શકે છે અને તે સુપક્ષ તે પુરૂષને ધર્મકાર્ય કરતાં તેને ઉત્સાહ પમાડે છે સહાયકારક થાય છે. દરેક મનુષ્ય પોતાના પરિવારને કેળવી આવું બનાવવું જોઈએ કે જેથી તે પુરૂષ ધર્મરત્નને યોગ્ય હોઈ શકે.
જે જે કાર્ય પરિણામે સુંદર હોય, જે કરતાં ઘણું લાભ અને અલ્પ કલેશ હોય, તથા ઘણા માણસોને વખાણવા લાયક હોય, તે તે સર્વ કાર્યોને આ પંદરમાં ગુણ દીર્ઘ દૃષ્ટિવાળે મનુષ્ય આરંભ કરે છે. સાથે પિતાની યોગ્યતાને તથા શુભ અનુબંધ પરિણામનો પણ તે વિચાર સાવધાનતાથી કરી શકે છે, તેથી જ આ ગુણવાળો મનુષ્ય ધર્મરત્નને લાયક હોય છે.
સચિત્ત અચિત્ત દ્રવ્યોના અથવા ધર્મ અધર્મના હેતુરૂપ પદાર્થોના ગુણ તથા દેને પક્ષપાત રહિતપણે સ્વસ્થ અને મધ્યસ્થ ચિત્તે કરીને જે મનુષ્ય જાણે છે, તે ઉત્તમ ધર્મને અધિકારી થાય છે, તેથી જ સોળમો વિશેષ નામાં ગુણ કહેલો છે. આ ગુણવાળે મનુષ્ય નિષ્પક્ષપાતિ હોવાથી ત્યાં પોતાની મતિ હોય ત્યાં તે વિષય સિદ્ધ કરવા યુક્તિને ન શોધતાં જ્યાં યુક્તિ હોય છે વિષય યુક્તિ યુક્ત જણ હાય ત્યાં પિતાની બુદ્ધિને પ્રવર્તાવે છે.
મનુષ્ય પરિપકવ બુદ્ધિવાળા હોય છે, એટલે તે પરિણામે સુંદર મતિવાળા હોવાથી પાપાચારમાં પ્રવર્તતાજ નથી જેથી તેને અનુસરનાર મનુષ્ય તેવો જ હોય છે, કારણકે ગુણે સંગતિથી જ પ્રાપ્ત થાય છે તેથી આ ગુણને વૃદ્ધાનુગવૃદ્ધને અનુસરનાર નામે સત્તર ગુણ કહે છે. સંગતથી ઉત્પન્ન થનારા ગુણે છે અને ઉત્તમ પુરૂષોને સંગ શીળરહિત મનુષ્યને સદાચારી બનાવે છે એમ શાસ્ત્રમાં કહેલું છે તેથી આ ગુણવાળે મનુષ્ય ધર્મને અધિકારી છે.
વિનય એ ધર્મનું મૂળ કહેલું છે. સત્યજ્ઞાન અને દર્શન વગેરે સર્વનું મૂળ વિનય છે અને તે ગુણે મોક્ષનું મૂળ છે. તેથી જ વિનય સર્વ ગુણેનું મૂળ હોઈ તે ગુણવાળે સંયમી થાય તે રહિત ધર્મ પાળી શકતું નથી તે મે તે કયાંથી મેળવી શકે માટે વિનયવાન મનુષ્ય જ નરરત્ન હાઈ ધર્મરત્નને લાયક આ ગુણ અઢારમે છે.
બીજાના કરેલા ઉપકારને વિસ્મરણ રહિત જાણે તે કૃતજ્ઞ નામને ઓગણીશમ ગુણ છે. આ પુરૂષ કૃતજ્ઞ પણાથી ઉત્પન્ન થયેલા ગુરૂના બહુ માનથી ક્ષમા, જ્ઞાન વગેરે ગુણેની વૃદ્ધિ થાય છે. તેથી આ ગુણવાળા મનુષ્યને ધર્મને એગ્ય કહેલ છે.
પરહિતકારી જે પ્રકૃતિએ કરીને બીજાઓનું હિત કરવામાં નિરંતર તત્પર હોય છે તે ધર્મ રૂપી ધનને લાયક હોવાથી ધન્ય છે. કારણકે આવા પુરૂષે સમ્યફ
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૮
શ્રી આત્માન↑ પ્રકાશ
પ્રકારે ધર્મનું તત્ત્વ જાણેલુ હોય છે, વળી તેનુ ચિત્ત નિસ્પૃહ, પરોપકાર કરવામાં પ્રીતિવાળું, હૃદયની મૃતુચ્છતાવાળું, સત્યકથી, નિરંતર વિદ્યાના વિનાદિપણાવાળુ અને અદીનપણાવાળું, આટલા ગુણ્ણા યુક્ત હાવાથી ધર્મરત્નને ચેાગ્ય થવાના ગુણેમાં તેને વીશમે ગુરુ કહેલ છે.
એકવીશમા ગુણ લબ્ધલક્ષ્ય પુરૂષ સમગ્ર ધર્મકાર્ય ને સુખે કરીને જાણી શકે છે, તેથી તે ધર્મ કાર્યને શીઘ્ર કરનારા, સુખે કરી શિખવવા લાયક અને ઘેાડા કાળમાં શિક્ષાના પારગામી થાય છે. માવા ગુણયુક્ત મનુષ્યધર્માંને અધિકારી છે. સંક્ષિપ્તમાં ઉપર જણાવેલા ગુણેા યુક્ત મનુષ્ય ધર્મ રૂપી ચિ ંતામણિ રત્નના અધિકારી થઇ શકે છે. આ ગુણ્ણાનુ વિસ્તારથી સ્વરૂપ અને કથા શાસ્ત્રમાં ઘણે સ્થળે બતાવેલ છે. અહિં તે માત્ર સામાન્ય સ્વરૂપ બતાવી દરેક ભવ્યાત્માએ આ ગુણા મેળવી ધ રત્નના અધિકારી થાઓ તેજ પરમાત્મા પ્રત્યે પ્રાથના.
V.
જૈન મહાત્માઓની કેટલીએક ભાવનાઓ.
આ પૃથ્વી ઉપર ચાલતા અનેક ધર્મમાં મહાત્માએ થઇ ગયા છે. તે સર્વ મહાત્માઓએ . આ વિશ્વના જીવાને માટે જુદી જુદી ભાવના દર્શાવી છે અને સને પોતપોતાની માન્યતા પ્રમાણે આત્માના ઉચ્ચ ગુણ્ણાનુ દર્શન કરાવેલું છે. પર ંતુ તે સમાં જૈન મહાત્માઓની ભાવનાનું બળ લેાકેાત્તર ગણાયેલું છે અને તે ભાવનાની સિદ્ધને માટે વિશ્વના મેટામેટા વિદ્વાનોએ પેાતાના હૃદયને સંપૂર્ણ સ ́ાષ પ્રગટ કરેલા છે. તેમાંથી કેટલીએક ઉચ્ચ ભાવનાએ આ સ્થળે પ્રસિદ્ધ કરવાની આવશ્યકતા લાગવાથી ક્રમવાર આપી છે.
*
*
ભાવના ૧ લી.
મનુષ્યત્વ –એ આત્મબળ મેળવવાનુ ઉંચામાં ઉંચુ સાધન છે. જો તે પૂર્ણત્વને પ્રાપ્ત થયું હોય તા તે ખીલેારી કાચના સ્વચ્છ અરિસા જેવુ અને છે પછી તેની અંદર આત્માનુ સંપૂર્ણ પ્રતિબિંબ પ્રકાશે છે, જગતના સર્વ જીવા એવા પૂર્ણ મનુષ્યત્વને પ્રાપ્ત કરા
ભાવના ૨ જી.
જ્યારે મમત્વ અને અહંભાવની વૃત્તિ શાંત પામી જાય, ત્યારે તે પવન વિનાના સ્થાનમાં રહેલા દીપની પેઠે મનેાવૃત્તિને સ્થિરતા મળે છે. પછી આ સંસારના મેાહની વાસનાએ–માયાની ભ્રમણાના સ્વરૂપો તેને સ્પર્શ કરી શકતી નથી. તેવા આત્માએ બુદ્ધિમાં સ્થિર થઇ અધ્યાત્મમય અની પરમાત્માના તત્વમાં વિહાર કરે છે. વિશ્વના સમગ્ર પ્રાણીએ એ દશા ભોગવે.
*
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન મહાત્માઓની કેટલીએક ભાવનાઓ.
૨૮૯
ભાવિના ૩ જી. જેમ આકાશ અવિચળ અને નિવિકારી છે તેમાં વિકાર પામનાર–ગતિ કરનાર માત્ર વાદળ છે. તેવી જ રીતે સર્વ આત્મા મૂલસ્વરૂપે નિર્વિકાર છે-સંપૂર્ણ છે. કર્મોની વર્ગણુઓ તેને ગતિ કે વિકારમાં દેખાડે છે. આત્મ સ્વભાવમાં રૂપાંતર કરી શકવા કોઈ પણ વસ્તુ સમર્થ નથી.
હું આ છું અને આવો થઉં.” આ સર્વ આભાસ માત્ર છે, વાસ્તવિક રીતે આત્માને કશાની આવશ્યકતા છે જ નહીં. તે આત્માની સત્તા સર્વ ઉપર છે, આત્માને પ્રભાવ અનિર્વચનીય છે. તે સર્વદા પરિપૂર્ણ છે. આવી ભાવનાનો સર્વ જન અનુભવ કરો.
ભાવના ૪ થી. જીવનની મહત્તા સમતામાં જ છે. સમગ્ર શાસ્ત્રરૂપ ઉદધિમાંથી મથન કરીને સમતારૂપ અમૃત કાઢેલું છે. આત્મગુણરૂપી મહાગિરિનું શિખર સમતા છે. તે ઉપર ચડવાને ગુરૂવા, જ્ઞાનાભ્યાસ અને તત્વનું ચિંતવન-એ ત્રણ પગથીયા છે. એ સમતાના શિખર ઉપર ચડેલો આત્મા મોક્ષ સુખની સાથે એકતા, અભેદ ભાવ અને એકાકાર વૃત્તિ મેળવી પરમ શાંતિનો આનંદ મેળવે છે. તે આનંદ સર્વ મનુષ્યને પ્રાપ્ત થાઓ.
ભાવના પ મી. વિશ્વોપકારી ભગવાન જિદ્રોએ ભવ્ય પ્રાણીઓને મોક્ષનગર પહોંચવા માટે ધર્મરૂપી સુંદર રથ આપે છે. તે રથને જોડવાના જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર રૂપ અશ્વો છે, તેમાં ગુરૂરૂપી સારથી નિમાએલ છે. અખલિત વહન કરાતો તે ધર્મરથ ભવ્યાત્માઓને મોક્ષનગરમાં જલદી પહોંચાડે છે. એ સુંદરરથ સર્વ આત્માઓને પ્રાપ્ત થાઓ.
ભાવના ૬ ઠ્ઠી. જે મનુષ્ય બીજાને દુઃખી કરવા જાય છે, તે પ્રથમ પિતાનેજ દુઃખી કરે છે. જે તે બીજા ઉપર પ્રેમ રાખે છે તો એ પ્રેમાનંદનો અનુભવ તેને જ મળે છે. કેાઈના દ્વેષનો વિચાર મનમાં ઉદ્દભવ પામે તે જેટલો તેને હાનિકારક છે, તેટલેજ તેને પિતાને હાનિકારક થશે. બીજા ઉપર કરેલો પ્રેમ તેને પ્રેમસ્વરૂપે પાછો મળશે. દરેક મનુષ્ય પોતેજ અનંત આત્મ સ્વરૂપ છે. આ વિચાર દરેક મનુષ્યને પ્રાપ્ત થાઓ.
ભાવના ૭ મી. સમાજમાં ભિન્ન-ભિન્ન સર્વ ક્ષેત્રોમાં જણાઈ આવતી લેકોત્તર બુદ્ધિ શક્તિ કે જે ક્ષપશમથી પ્રાપ્ત થાય છે, તે મનુષ્યના હૃદયમાં નિવાસ કરતી ચૈતન્ય શક્તિનું જ દશ્ય ફળ છે, તેનું આદિ સ્વરૂપ મનુષ્યનાં મનમાં જ રચાય છે. મનુષ્યનું મન વસ્તુતઃ જ્ઞાનસ્વરૂપજ છે. તેને ઓળખવાનો પ્રયત્ન કરવાની આવશ્યક્તા છે, એવું મનન દરેક ભવ્ય પ્રાણી કર્યા કરે.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકારા.
ભાવના ૮ મી. મનુષ્યને ચારિત્રને લાભ અતિદુર્લભ છે. પરંતુ તે પ્રાપ્ત થયા પછી સંયમના સર્વયોગેની વિરાધના ન થવી જોઇએ. સંયમના યોગેની વિરાધના થાય તો પછી મુનિનું રક્ષણ કરવાને કે પણ સમર્થ થઈ શકતું નથી. તેથી સર્વ ભવ્ય મનુષ્યો ચારિત્ર ગુણ મેળવી સંયમની વિરાધના કરે નહી.
ભાવના ૯ મી. સર્વ વિશ્વને આત્મરૂપે જેવું, એજ મનુષ્યના કર્તવ્યની અંતિમ ભૂમિકા છે, મનુષ્યના અંતઃકરણની ગુહ્યમાં ગુહ્ય ગુફામાં આત્માને વાસ છે. શરીર આવે છે, જાય છે, સુખ દુ:ખ છાયાની પેઠે આવે છે, ઉડી જાય છે અને અનંતકાલ ચાલ્યા જાય છે, તે પણ મનુષ્યના અંતરમાં જે અજરામર તત્વ છે, તે સદા એક રસરૂપેજ વિરાજમાન છે, આ વિચારે સર્વ આત્માઓના હૃદય ઉપર આરૂઢ થાઓ.
ભાવના ૧૦ મી. લકે પુરંગલિક વસ્તુઓની આશા રાખી પ્રભુની પ્રાર્થના કરે છે. એ તેની મૂર્ખતા છે. મનુષ્ય સર્વજ્ઞ પ્રભુ પાસે મહાન વસ્તુની પ્રાર્થના કરવી જોઈએ, જ્ઞાનની યાચના કરવી જોઈએ. નિષ્કામ પ્રેમની યાચના કરવી જોઈએ, જ્યારે એ મહાન પ્રભુના દર્શનની ભાવના સફલ થાય તો પછી બીજી શી વસ્તુની અપેક્ષા રહે ? આ વિચાર પ્રત્યેક મનુષ્યના હૃદયમાં સ્ફર્યા કરે.
ભાવના ૧૧ મી. સંસારસાગરને તરવામાં દરેક મનુષ્ય ધર્મરૂપી વહાણ ઉપર ચડવાનું છે. તેમાં ચડ્યા પછી મનુષ્યને મનરૂપી પિશાચ લલચાવવા આવે છે. જે મનુષ્ય તે પિશાચને તાબે થઈ જાય તો તે મનુષ્યને વહાણમાંથી નીચે ફેંકી દે છે. તેથી પ્રત્યેક મનુષ્ય તે મનરૂપ પિશાચને તાબે થવું ન જોઈએ. આ ભાવના સર્વ મનુષ્યો ભાવ્યા કરે.
ભાવના ૧૨ મી, જે મનુષ્ય મનરૂપી શત્રુને તાબે થઈ જાય છે, તે તે મહાન શત્રુ વચન અને કાયાને પોતાના પક્ષમાં લઈ લે છે, પછી મન, વચન અને કાયારૂપી ત્રણ શત્રુઓ એકઠા થઈ મનુષ્યને દુર્ગતિના અંધ ફૂપમાં ફેંકી દે છે. આ સુવિચાર ભવ્યાત્માઓના હૃદયમાં સદા જાગ્રત રહો.
ભાવના ૧૩ મી. પ્રાણી માત્રની હિલચાલ કર્મને આધીન છે. તેમના સંસારમાં રમતી વ્યવહારિક બુદ્ધિને
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન મહાત્માઓની કેટલીક ભાવનાઓ.
પ્રેરણું કરનાર કર્મ છે. એ કર્મના બળ આગળ બીજી શક્તિઓ પામર છે. એ કર્મનું શુભ બળ પ્રાપ્ત થાય ત્યારે જ મનુષ્યના હૃદયમાં શુભ ભાવના પ્રગટે છે અને તે ભાવના મુક્તિની જિજ્ઞાસાને વધારે સતેજ કરે છે. આ સર્વોત્તમ બોધ સર્વ આત્માઓને સુલભ થાઓ.
ભાવના ૧૪ મી. મનને તાબે કરવાના પાંચ ઉપાયો મુખ્ય છે. સ્વાધ્યાય, યોગવહન, ચારિત્ર, બારભાવના અને મન, વચન કાયાના શુભાશુભ પ્રવૃત્તિના ફલનું ચિંતવન આ પાંચ ઉપાય રૂપ શસ્ત્રને ધારણ કરનાર વીરનર મન રિફને સત્વર તાબે કરી લે છે. આ સૂચન પ્રત્યેક ભવી આત્માના જાણવામાં આવે.
ભાવના ૧પ મી. દુઃખની સાથે સુખ અને સુખની સાથે દુઃખ ગુંથાયેલું છે. જેમ દુઃખથી દૂર ખસવું યોગ્ય છે તેમ સુખને પણ દૂરથી નમસ્કાર કરવા યોગ્ય છે. કારણ કે, તે બંને એકજ માતાના પુત્ર છે. જેમ દુઃખની પાછળ ભટકવું, એ પણ તેની મહત્તાને કલંકરૂપ છે, તેમજ સુખની પાછળ ભટકવું, એ પણ મનુષ્યની મહત્તાને લાંછનરૂપ છે. બુદ્ધિમાન પુરૂષે સુખ તેમજ દુઃખ ઉભયને સમાન માની ઉભય તરફ ઉપેક્ષા વૃત્તિ કરવી યોગ્ય છે. આ વચનામૃતનો અનુભવ દરેક મનુષ્યને પ્રાપ્ત થાઓ.
ભાવના ૧૬ મી. આ સંસારમાં સુખ અને દુઃખને જુદા કરી શકાતા નથી, તે ઉભય એક મુદ્રાની બે બાજુ છે. જ્યાં સુધી એ મુદ્રા હસ્તીમાં છે, ત્યાં સુધી એ બંને બાજુઓની વસ્તી હોવાની જ. જે સુખને શધે છે, તેણે દુઃખને પણ ભેટવું જ જોઈએ. આ સંસારમાં જ્યારે સુખ અને દુઃખ ઉભય સહચારી છે, ત્યારે માત્ર સુખજ આપણને મળે એમ ઈચ્છવું, એ કેટલું ખોટું છે ? આ ઈચ્છા જ આપણું દુઃખનું મૂળ છે. પ્રત્યેક મનુષ્ય આ ભાવનાને હૃદયમાં સ્થાપિત કરો.
ભાવને ૧૭ મી. પ્રત્યેક જીવ આત્મા છે, પ્રત્યેકની સાથે આપણો સંબંધ છે. પ્રત્યેકના અંતરમાં આશા છે. પ્રત્યેક કેઈપણ સુખની ઈચ્છા રાખે છે. પ્રત્યેકને પ્રેરણું કરનાર કર્મ છે. દરેક આપણાં બંધુ છે, કોઈની સાથે આપણે વૈરભાવ નથી. પ્રત્યેકના સુખ દુઃખમાં પ્રત્યેકને સરખે ભાગ છે, આ ભાવના દરેક મનુષ્યબંધુ ભાવ્યા કરે.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર૦ર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ભાવના ૧૮ મી. આ વિશ્વમાં જે જે જડ પદાર્થો છે, તે સર્વ પુદ્ગલિક છે અને મર્યાદિત છે અને મર્યાદાના પ્રમાણમાં તે સર્વે બંધનોથી જકડાયેલા છે. ફકત એક ચૈતન્યજ શુદ્ધ અને નિઃસીમ છે. સર્વ જીવોનું જીવન પણ ચૈતન્ય છે. તેને ઓળખવાને પ્રત્યેક પ્રાણ પ્રયત્ન કરો.
ભાવના ૧૯ મી. “હે પ્રભુ, તારી આનંદધન મૂર્તિ જોઈ અમારી ભાવના ઉભરાઈ જાય છે, આ સંસારના સર્વ જીવોને ઉદ્ધાર તારા સ્વરૂપની ભાવનાથી જ થાય છે. હે નિરંજન, અમે અમારું સર્વસ્વ તને અર્પણ કર્યું છે. અમારા સારાં કે માઠાં કૃત્યેની ક્ષમા તારી ભાવનામાંજ રહેલી છે. તારું શરણુજ પ્રાણીઓને ઉદ્ધાર કરનાર છે. આવી પ્રાર્થના સર્વ પ્રાણીઓના મુખથી ઉચ્ચારાઓ.
ભાવના ૨૦ મી. પ્રત્યેક મનુષ્ય વિચારવું જોઈએ કે, આપણે ઉંચામાં ઉંચી મનુષ્ય ભવની ભૂમિકામાં આવ્યા છીએ. આ ભૂમિકા આપણું પ્રિયતમ પ્રભુની ભક્તિ કરવાનું મહાન સાધન છે. તે મહાન લાભનો અનાદર આપણે ન કરવો જોઈએ. હાથ આવેલ હીરો ગુમાવો ન જોઈએ. આ ભૂમિકા ઉપર રહી આપણે પ્રભુની ધર્મમય પ્રતિમાના દર્શન કરી શકીશું. આ ભૂમિકા શુદ્ર જીવોની નથી પણ વિશ્વવિજયી વીરની ભૂમિકા છે, મોક્ષના મેહેલ ઉપર ચડવાનો આ દાદર છે. અહીંથી, ચડીને આપણે પરમ સુખના-અમૃતના ભોક્તા થઈ શકીશું. પરમ જિજ્ઞાસા સાથે દઢતા અને શ્રદ્ધારૂપ કુંચીથી પરમાત્માના ધામના અમરદ્વાર ઉઘડાવવાને આપણે સમર્થ થઈ શકીશું. આપણુમાં ભાવનાનું જેટલું બલ હોય તેનો ઉપયોગ આ સ્થળે આપણે કરી શકીશું. આ સદ્દવિચાર સર્વ મનુષ્ય પ્રાણીઓના હૃદયમાં વહ્યા કરો.
ભાવના ૨૧ મી. જૈન આગમનો ઉદ્દેશ આત્મા અને પુદ્દગળનો સંબંધ અને ભેદ બતાવવાનું છે. પુદ્ગળ દ્રવ્યનું સ્વરૂપ, કર્મપ્રકૃતિનું સ્વરૂપ, કર્મવર્ગણાનું સ્વરૂપ, તેના બંધ, ઉદય, ઉદીરણા અને સત્તા. તેની મૂળ આઠ અને એકસો અઠ્ઠાવન ઉત્તર પ્રવૃતિઓ તેઓનું જુદે જુદે ગુણસ્થાનકે ન્યૂનાધિતા, એ સર્વની પ્રેરણાથી ખેલાતું આ સંસારનું નાટક છે. એ નાટકના ખેલમાંથી વિરામ પામવાને પ્રયત્ન કરવા એ પ્રત્યેક પ્રાણીનું કર્તવ્ય છે. આ કર્તવ્ય તરફ સર્વની મનોવૃત્તિ તત્પર બનો.
સંગ્રાહક–ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાંસારિક જીવન.
૨૯૩
સાંસારિક જીવન.
વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહ
(ગતાંક પૃષ્ટ ૨૬૧ થી શરૂ) આજકાલના યુવકને ઘણે ભાગે સત્સંગતિ મળતી જ નથી, સ્કુલે અને કોલેજોમાં ઘણે ભાગે સૌ બાળકે સમાન જ હોય છે, તેઓ સત્સંગતિનું આટલું બધું મહત્વ જાણતા હોતા નથી તેમજ તેઓને સંસારનો વિશાળ અનુભવ પણ હોતો નથી. ઘણે ભાગે સાધારણ સ્થિતિના બાળકો પિતાથી કોઈ અધિક સંપન્ન બાળકની સંગતિ કરે છે અને પોતાના દુર્ગણે એનામાં અને એના દુર્ગુણે પોતામાં ભરાવા લાગે છે. ધનવાન લોકોના બાળકો ઘણે ભાગે અપવ્યયી હોય છે. અને તેઓની દેખાદેખીથી સાધારણ સ્થિતિના બાળકો એવાજ બને છે. આજકાલના યુવકે કોઈ પ્રકારનું કામ ન કરવું અને પોતાની શકિત કરતાં અધિક વ્યય કરે એ એક જાતની ફેશન સમજે છે અને એ બંને બાબતો તેઓના શેષ જીવનને બંને રીતે નષ્ટ કરી મુકે છે. આજતો અમુક ગૃહસ્થને ત્યાં પાટી છે, જે ત્યાં નહિ જઈએ તો ખોટું લાગશે. ગયે શનિવારે અમુક મિત્ર મને નાટક જોવા લઈ ગયે હતો, તેટલા માટે કાલે મારે એને નાટક જેવા લઈ જવો જોઈએ. બે ચાર મિત્રો બહાર ગામથી આવ્યા છે. તેઓને શહેરમાં ફરવા હરવા નહિ લઈ જાઉં તો તેઓ મારે માટે શું ધારશે ? બસ, આવી જાતની વાતોમાંજ તેઓ પોતાને બધો સમય ગુમાવે છે. આ રીતે ધનવાના બાળકોના સંસર્ગથી સાધારણ સ્થિતિના બાળકે બગડે છે અને સાધારણ સ્થિતિના બાળકોના સંસર્ગથી ધનવાનોના બાળકો બગડે છે.
ધનવાનના મિત્રો ઘણું થવા આવે છે, પરંતુ વિપત્તિ કાળમાં વાસ્તવિક સહાયતા અથવા સંમતિ આપનાર એકપણ નથી હોતો. એ મનુષ્યની દુર્દશાનું અનુમાન તે કરે કે જેની સાથે સારી સ્થિતિમાં અનેક માણસો રાત-દિવસ મોજમજા કરતા હતા અને જેના વિપત્તિ કાળમાં તેમાંના એકના પણ દર્શન નથી થતા. પરંતુ સત્સંગતિમાં આમ નથી બનતું. જે મનુષ્ય સત્સંગતિમાંજ રહે છે તેના ઉપર કદિ કોઈ વિપત્તિ આવી પડે તો પણ તેની સાથે રહેનારા તેને બનતી સહાય કરે છે, અને તે સાથે બીજા લોકો પણ તેને સહાય કરવા તૈયાર થઈ જાય છે. વિપત્તિકાળમાં હમેશાં-સારા લોકોજ સહાયક બને છે. પરંતુ જે મનુષ્ય સારા માણસોની સંગતિ જ નથી કરતો તેને વિપત્તિ કાળમાં કેણ સહાય કરવા આવવાનું હતું ? એટલા માટે બાલ્યાવસ્થાથી જ બાળકને સત્સંગતિમાં રાખવાના પ્રયત્ન કરવાની પરમ આવશ્યકતા છે. જે શરૂઆતથી જ બાળકો હલકા માણસની સાથે સંગતિ કરશે તે
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પછી મોટા થતાં સારા લોકોની સંગતિમાં રહેવાનું તેને ઘણું આકરું લાગશે, તેને સારા માણસોની સંગતિ ગમશે પણ નહિ, અને કદાપિ કઈ રીતે તે સારા લેકેની સાથે બેસવા ઉઠવા લાગશે તો પણ તેનું કશું સારું પરિણામ નહિ આવે, બાલ્યાવસ્થાના દ્રષિત સંસ્કાર તેને કદિપણ સુધરવા દેશે નહિ. અભિમાન, ચંચલતા, અસ્થિરતા આદિ જે જે દોષ છે તે સર્વને નાશ સત્સંગતિથી પહેલાઈથી થઈ જાય છે. જે મનુષ્ય સાધારણ લેકોની સોબતમાં રહેશે તો તે સ્વાભાવિક રીતે જ પિતાને બીજાઓથી મોટો લાયક અને બુદ્ધિમાન સમજશે અને તેવી સ્થિતિમાં તે પિતાની યોગ્યતા અથવા વિદ્યા આદિમાં વધારો કરવાને પ્રયત્ન કરશે નહિ, પરંતુ જે તે પિતાની કરતાં વધારે શ્રેષ્ઠ વિદ્વાન અને સુયોગ્ય મનુષ્યની સાથે રહેશે તો તે તેના જેવા બનવાનો પ્રયત્ન કરશે. કહેવાનું તાત્પર્ય એટલું જ છે કે સત્સગતિથી મિથ્યાભિમાન દૂર થઈ જાય છે અને આત્મોત્કર્ષ સાધી શકાય છે.
આ પ્રસંગે વૃથાભિમાન, ચંચળતા, ઈર્ષ્યા તથા સ્વભાવના બીજા દોષોના સંબંધમાં પણ છે ડું કહેવાની આવશ્યક્તા જણાય છે. બધા પ્રકારના દેશોની સાથે સરખાવતાં મનુષ્ય ઉપર અભિમાનનો વિશેષ અધિકાર રહેલો છે અને એજ દોષ તેની દુર્બલતાનું મોટામાં મોટું પ્રમાણ છે. તે ઉપરાંત અભિમાન માણસને અંધ બનાવી મુકે છે. જે મનુષ્ય અભિમાની હોય છે તેને સારા નરસાનું કશું ભાન રહેતું નથી. અભિમાની મનુષ્ય હમેશાં પોતાને જ જોયા કરે છે, બીજાનું નિરીક્ષણ કરવાનો તેને સમય નથી મળતો જેનું દુષ્પરિણામ એ આવે છે કે તે સંસારના જ્ઞાન અને અનુભવથી વંચિત રહે છે. અભિમાની મનુષ્ય કદિ પણ આમોન્નતિ સાધી શકતા નથી, કેમકે તેનો ઘણે ખરે સમય આપ બડાઈમાં અને હવાઈ કિલ્લા બાંધવામાં જ વીતી જાય છે. તે ઉપરાંત જે હેતુથી મનુષ્ય અભિમાન કરે છે તે હેતુની પણ પૂતિ નથી થતી. અભિમાની મનુષ્ય લોકો ઉપર પોતાની
ગ્યતા અને સામર્થ્યનું પ્રકટન કરવા ઈચ્છે છે, પરંતુ પરિણામ તદન ઉલટું જ આવે છે, જોકે એને નાલાયક અને મૂખે સમજવા લાગે છે. આપણું દ્રવ્ય, વિદ્યા વિગેરેનો જ્યાં સુધી આપણે સદુપયોગ નથી કરતા ત્યાં સુધી સર્વ સાધારણ લેકેને નથી ખબર પડી શકતી કે વસ્તુત: આપણે કેટલા ધનવાન અથવા વિદ્વાન છીએ. સાધારણ ભલા માણસની સાથે વાત કરવામાં આપણે હલકાઈ સમજીએ અને રસ્તે ચાલતાં બીજાને કષ્ટ પહોંચાડીએ તો તેનાથી આપણી આબરૂ વધતી નથી તેમજ બીજાને મૂર્ખ અથવા અજ્ઞાન કહેવાથી આપણી વિકતા પ્રકટ થતી નથી. આપણે ખરેખરા ધનવાન અથવા વિદ્વાન ‘ત્યારેજ કહેવાઈએ કે જયારે આપણે આપણું ધન અથવા વિદ્યાનો સદુપયોગ કરીયે–એને લાભ બીજાઓને આપીએ. નહિત લેકે આપણી દશા જોઈને હસશે અને સંભવિત છે કે આપણી તરફ ધૃણા પણ બતાવશે. જ્યારે કોઈ અભિમાની માણસ પિતાની યોગ્યતા આદિની
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
, સાંસારિક જીવન.. બડાઈ મારવા લાગે છે ત્યારે તે એમ સમજે છે કે મારી આ વાતોથી લોકે ઘણું પ્રસન્ન બને છે; પરંતુ ખરી રીતે તેની વાતો સાંભળીને કાંતે લોકોનું ચિત્ત દુ:ખી બને છે અને કાંતો તેઓ તેની હાંસી કરવા લાગે છે, પરંતુ જે મનુષ્ય ખરેખરી રીતે કોઈ સારૂ કાર્ય કરે છે તેની પ્રશંસા સર્વ લેકે આપોઆપ કરવા લાગે છે, વૃથાભિમાનનો દોષ પ્રાચે કરીને યુવાવસ્થામાં જ લાગે છે, એટલા માટે યુવકેએ તેમાંથી બચવાને હંમેશા પ્રયત્ન શીલ રહેવાની જરૂર છે. સજજને અને મહાપુરૂષોની સંગતિ એ દ્રોપથી ઘણું જ સહેલાઇથી મનુષ્યને બચાવી શકે છે, પરંતુ નિમ્ન કેટિના મનુષ્યોની સાથે રહેવાથી એ દોષ ઉલટો વચ્ચે જાય છે. .
સંસારમાં એવા અનેક લોકો હોય છે કે જેઓ બીજાઓનો ઉત્કર્ષ અથવા કીર્તિ જોઈને મનમાં ઘણાં જ દુઃખી થાય છે અને તેઓનાં સાચા ખોટા દોષ અથવા દુર્ગુણ શોધી કાઢીને તેઓને લેકેની દષ્ટિમાં હલકા પાડવાના પ્રયત્ન કરે છે. મોટા લોકોની બરાબરી કરવાના બે માર્ગ જ હોઈ શકે. કાંતો આપણે સ્વયં ઉન્નતિ કરીને તેની જેવા થઈ જઈયે અથવા કાંતો તેઓને કોઈ ને કઈ રીતે હલકા પાડીને આપણે તેની જેવા થઈયે. પ્રથમ માર્ગ તો અત્યંત મુશ્કેલ છે, કેમકે એમાં અધિક પરિશ્રમ અને સગુણોની આવશ્યક્તા રહેલી છે, એટલા માટે લોકો ઘણે ભાગે બીજા માર્ગનું જ અવલંબન કરે છે. પરંતુ વૃથાભિમાનની માફક એ બીજા માર્ગનું અવલંબન કેવળ નિરર્થક જાય છે એટલું જ નહિ પણ તેનું પરિણામ ઉલટું જ આવે છે. જે કોઈ નીચ મનુષ્ય કઈ સજજનનું ખોટું બદનામ કરે અથવા એની હાંસી કરતો ફરે તો એ સજજનને કશી હાનિ થતી નથી. પરંતુ એ બદનામી કરનારની અથવા હાંસી કરનારની નીચતા સર્વ લોકો ઉપર જરૂર પ્રકટ થાય છે. સમજુ મનુષ્ય તો તેઓના એવાં કાર્યોમાંથી પણ લાભ જ મેળવે છે. તેઓ નીચ પુરૂના દોષે જોઈને સચેત થઈ જાય છે અને સ્વયં તેનાથી બચી જાય છે. એક વિદ્વાન મહાશયે કહ્યું છે કે જે મહાપુરૂનાં કોઈ દોષ ન હોય તો નીચે પ્રકૃતિના મનુષ્યને ઘણી મુશ્કેલી સહવી પડે છે. કેમકે તેઓને પિતાનો સમય ગાળવાનું કશું કાર્ય રહેતું નથી. તેમજ આપણે એમ પણ કહી શકીએ કે જે એવા નીચે મનુષ્ય ન હોય તો યોગ્ય મનુષ્યને તેઓની નીચતા ઉપરથી બોધ ગ્રહણ કરવાની તક જ ન મળે.
આપણે હમેશાં બીજામાં જે કાંઈ સારું હોય તેની કદર કરવી જોઈએ. કેમકે આપણને સૌથી વધારે લાભ છે. દેષોનું દિગ્દર્શન અને આલોચન સાંધારણ રીતે લોકોને દોને ખ્યાલ આપે છે અને તે તરફ જ પ્રવૃત્ત કરે છે. આપણે તે હમેશાં એ જ જોવું જોઈએ કે અમુક મનુષ્યમાં ક્યા ક્યા ગુણો છે અને અમુક ઘટના અથવા બાબતમાંથી આપણે કેવું સારું પરિણામ મેળવી શકીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સભાવ ઉત્પન્ન કરવા માટે અને આપણી જાતને સન્માગમાં પ્રવૃત્ત કરવા માટે એજ સૌથી સુંદર સાધન છે. એક મહાશયે એક નાટક લખ્યું હતું, જેમાં થોડા દોષ પણ હતા. તેના એક મિત્રે એ નાટકની સૂક્ષમ આલોચના કરી. તે પછી નાટકકાર મહાશયે તેને પૂછયું કે “તમે આ નાટકની અંદર કોઈ ગુણ જોયા કે બધે દોષ જ માલુમ પડ્યા?” તેના મિત્રે જવાબ આપે કે “ હા, કેમ નહિ ? તેની અંદર ગુણ પણ છે, પરંતુ દોષે અધિક પ્રમાણમાં છે. ” તે ઉપરથી નાટકકારે કહ્યું કે “તો પછી ઉચિત તો એ છે કે તમારે એમાંથી ગુણ ગ્રહણ કરી લેવા જોઈએ અને વ્યર્થ દોષની ચિંતા કરીને તમારે દુઃખી ન થવું જોઈએ.”
આપણે હમેશાં એ જાણીને ખુશી થવું જોઈએ કે કાંટાની અંદર પણ સુંદર કુલે થાય છે; આપણે એમ ધારી દુ:ખી ન થવું જોઈયે કે કુલોની સાથે પણ કાંટા હોય છે. જે આપણે બરાબર ધ્યાન પૂર્વક અવલોકન કરીએ તો આપણને પ્રત્યેક વસ્તુમાં કઈને કઈ ગુણ અવશ્ય જણાશે જ. અથવા તેની અંદર કઈ ગુણ ન હોય તે પણ કંઈક એવું અવશ્ય હશે કે જેમાંથી આપણને કંઈક સારૂં જાણવાનું તે મળશેજ અને કેઈ શુભ પરિણામ મેળવી શકીએ. એક વિદ્વાનને કોઈ પૂછયું કે “મહાશય, આપે આટલી બધી વિદ્યા અને બુદ્ધિ કયાંથી મેળવ્યા ? ” તેણે જવાબ આપે કે “મૂર્ખા પાસેથી! તેઓમાં જે જે મને ખરાબ જણાયું તે બધું મેં છોડી દીધું,” તાત્પર્ય એ છે કે આપણું ધ્યાન હમેશાં દરેક વસ્તુના ગુણ જેવા તરફ અને બોધ ગ્રહણ કરવા તરફ જ હોવું જોઈએ. અવગુણ શેધવામાં તો આપણે પ્રાય: કરીને બોધ ગ્રહણ કરવાના સુતક ગુમાવીએ છીએ. અથવા જે આપણે પ્રવૃત્તિ હમેશાં બેધ ગ્રહણ કરવા તરફ જ રહે તો આપણે અવગુણ જેઈને પણ તેમાંથી લાભ જ મેળવી શકીએ છીએ. જે આપણે આપણે એ સિદ્ધાંત નક્કી કરીએ કે સર્વ વસ્તુઓ અને સર્વ ઘટનાઓમાંથી આપણે કાંઈને કાંઈ બોધ જ ગ્રહણ કરે તો થોડા જ સમયમાં અને થોડા પરિશ્રમે આપણું અનુભવ જ્ઞાન અને સગુણો વિગેરેમાં ઘણો વધારો કરી શકીએ. મનુષ્ય હમેશાં એક જ નવો બોધ ગ્રહણ કરે તો તેનું મન થેડા જ દિવસોમાં સારી સારી વાતોનો ભંડાર બની જાય અને જે મહીનામાં એક પણ ગુણ ગ્રહણ કરે તે તેનું મન થોડા સમયમાં ગુણેની ખાણ બની જાય.
પ્રત્યેક મનુષ્ય સંસારના સર્વ કાર્યોમાં હમેશાં શાંત, પ્રસન્નચિત્ત અને ધીર રહેવું જોઈએ. ઘણા લોકોને સ્વભાવ ઘણોજ અહીડીયે હોય છે. હડીયાપણાથી સૌથી મોટું નુકશાન તે એ થાય છે કે મનુષ્યનું સ્વાથ્ય બગડી જાય છે. જે મનુષ્ય વાતવાતમાં પ્રતિક્ષણે ચીડાયા કરે છે તેનું સ્વાચ્ય કદિ પણ સારું રહી શકતું નથી તેમજ તેનું આચરણ સુધરી શકતું નથી. ઘણું લેકે એવા જોવામાં
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૯૭
સાંસારિક જીવન. આવે છે કે જેઓ આ બે દિવસ પરિશ્રમ કરે છે અને સંધ્યા સમયે અંદર અંદર તકરાર કરીને પિતાનું લોહી તપાવે છે. એવા લોકોના ચહેરા ઉપર કદિ પણ તેજ અથવા કાન્તિ જોવામાં આવતી નથી અને તેઓ જે કાંઈ ખાય પીએ છે તે બધું અહીડીયા પણાને લઈને લમ થઈ જાય છે. એ ઉપરાંત જ્યાં સુધી આપણે શાંતિ અને પ્રફલૂચિત નથી રહેતા ત્યાં સુધી આપણી શક્તિઓ કદિ પણ સારી રીતે કાર્ય કરી શકતી નથી. શાંતિ અને પ્રસન્નતાની સહાયથી આપણું ચિત્ત એકાગ્ર બને છે, આપણુ નિશ્ચયમાં દઢતા આવે છે અને આપણું કાર્ય કરવાની શક્તિ ઘણી જ વધે છે. મનુષ્યના સદ્દગુણે તેમજ સવૃત્તિઓના વિકાસ માટે એટલું જરૂરનું છે કે તેના હૃદય ઉપર કોઈ પણ પ્રકારને બેજે ન હોવો જોઈએ. સંસારમાં ઘણા લોકોની ઉન્નતિ નથી થતી તેનું કારણ એ પણ છે કે તેઓના હદય દુઃખના નકામા બેજાથી દબાઈ ગયા હોય છે. આપણું ઉપર આ સર્વનું જે ખરાબ પરિણામ થાય છે તે તો થાયજ છે, ઘરનાં બાળબચ્ચાં ઉપર તે સર્વને એથી પણ વધારે ખરાબ પ્રભાવ પડે છે. વારંવાર ખીજાવાથી, ગાળે દેવાથી, ઠપકે દેવાથી અને મારવાથી અનેક બાળકો બગડી જાય છે. બાળકો આજ્ઞાકારી, ઉશ્રુંખલ અને કુમાગી બને છે તેમાં માતા પિતાની એ બધી બાબતે સહાયભૂત બને છે. આખે દિવસ પીવાથી કે ઠપકે આપવાથી બાળકે સુધરી શક્તા નથી, પરંતુ જે માતા પિતા શાંતભાવ અને પ્રસન્ન હૃદયથી પોતાનાં બચ્ચાંઓને સીધા માર્ગ પર લઈ જવાનો પ્રયત્ન કરે છે તેઓનાં બચ્ચાં સુધરે છે.
કેટલાક લોકોને એ અભ્યાસ પડી ગયો હોય છે કે તેમાં હંમેશાં બાળકે, સંબંધીઓ, મિત્ર, નોકરો વિગેરે સાના દેષજ જોયા કરે છે. ખરી રીતે કહીએ તે તેનાથી વધારે બગાડ થાય છે. એનાથી સગુણે અને સદ્ભાવોને કેવળ નાશજ થાય છે, વૃદ્ધિ કદિપણ થઈ શકતી નથી. ઘણા લેકે જરા દોષ કે અવ્યવસ્થા કે ભૂલ જોઈને ખીજાઈ જાય છે અને બબડવા લાગે છે. આનું પરિણામ એ આવે છે કે સર્વ લેક એવા માણસોથી દુ:ખી રહે છે અને બને ત્યાં સુધી તેનાથી બચવાને પ્રયત્ન કરે છે. એ પ્રસંગે એમ જ કરવું ઘટે કે ઘણી જ શાંતિપૂર્વક મનુષ્યનું ધ્યાન એ અવ્યવસ્થા કે ભૂલ તરફ ખેંચવું જોઈએ. જે મનુષ્ય એમ નથી કરતે તેનું વજન જરા પણ પડતું નથી. સૌ સમજી જાય છે કે તેને એમ બગડવાની ટેવ પડી ગઈ છે. આ રીતે અશાંત અને ક્ષુબ્ધ હૃદયવાળે માણસ કઈ સારું કાર્ય કરવા માટે કોઈને પણ ઉતેજન આપી શકતા નથી.
–(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૯૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ચર્ચાપત્ર.
મે. અધિપતિ સાહેબ.
નીચેની બીના પ્રગટ કરી આભારી કરશેજી.
જેન અંક પચીશમાં, ભાવસાર જ્ઞાતિના ભેદ....વરોજ મુકામે શ્રાવક ભાવસારની વ્યકિત દિવસે દિવસે કમ થતી ગઈ છે. તે સંબંધે એક લેખ આવેલ છે. તત સંબંધી વિશેષ ખુલાસો --જગડુ ચરિત્રમાં ભાવસારની ઉત્પત્તિ સંબંધે કેટલુંક વિવેચન આપેલું છે. મૂળ ભાવસારની ઉત્પત્તિ ક્ષત્રીયવંશમાથી હોવાનું સિદ્ધ થાય છે, કારણકે તેમાંથી કોઈ સોલંકી, કઈ પરમાર, કેઇ ચોહાણ વંશના હાલ મોજુદ છે. જગડુશાહ સંવત્ ૧૩૧૫ ની સાલમાં થઈ ગયા તે જ વખતે એટલે સંવત્ ૧૩૧૫, ૧૬, ૧૭ ની સાલની ધાતુની પ્રતિમાઓ ઘણા શહેરોમાં ભાવસાર વગે ભરાવેલી હાલ મોજુદ જોવામાં આવે છે. તે ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે, ભાવસારવર્ગ જેન*વેતાંબર ધર્મ જૂના વખતથી પાળતા આવ્યા છે. . ભાવસાર વર્ગનો બહોળો ભાગ ભાવનગર, વિશનગર, ખેડા, ધંધુકા, કેળીઆક, જામનગર, વરતેજ અને વાલુકડ વગેરે સ્થળે જેવેતાંબર મૂર્તિ પૂજક છે. પરંતુ વરતેજ સિવાય કોઈ ભેદ ભાવ રાખતા નથી. ભાવનગર શહેરના વડવા નામે એક વિભાગમાં જે જૈનમંદિર આવેલું છે. તે ભાવસારના વૃદ્ધોએ પોતાની જાત મહેનતથી ચણાવવામાં મદદ કરેલી છે. તેવી જ રીતે વાળુકડના દહેરાસરજીમાં પણ ત્યાંના રહીશ ભાવસારેએ જાતિ ભોગ આપવાનું સાંભળેલું છે.
- “જૂના પાનામાં દેવસૂરિના શિષ્ય મુનિ દેવાણંદ સંવત્ ૧૫૭૦ ના જેઠ વ. ૯ ગુરૂવાર’ એ પાનામાં લખે છે કે-શ્રી પૂર્ણિમાપક્ષી શ્રી ધર્મઘોષસૂરિ તેમના શિષ્ય સુમતિસૂરિ થયા તેમની ચાર શાખા તેમાં પાંચમા પ્રધાનની સ્થાપના ક્યારે કીધી, તે વખતે કંકણ દેશે અઢાર લાખ જાળ માછીઆની તડાવીને જીવદયાને વાવટો ફરકાવ્યો, અને દશહજાર ભાવસારને જૈન-વેતાંબર મૂર્તિપૂજક બનાવ્યા. તેમાંથી મહારાજજીના ઉપદેશથી એક ભાવસાર ગૃહસ્થ શ્રી સિદ્ધાચલ ઉપર છીપાવશીની ટુંક બંધાવી જે હાલ મોજુદ સાક્ષી પૂરે છે.
વળી જગડુ ચરિત્રમાંથી નીચે પ્રમાણે વિશેષ માહિતી મળે છે કે-સ ૩ લોક ૧૬, ૧૭, ૧૮, ૧૯ એમ ભાન કરાવે છે કે, ભાવસાર કુવામાં પવિત્ર એવી મદના રાણી હતી, તેણે ગુરુના ઉપદેશથી ભાવપૂર્વક આયંબીલ (વર્ધમાન તપ) શરૂ કર્યો. તે મદનાને જગડુશાહના ગુરૂ શ્રીમાન પરમદેવસૂરિએ કહ્યું કે તું શુદ્ધ શ્રાવિકા બનેલી છે, અને તું જે વર્ધમાન તપ કરે છે, તે તપ દેવતાઓની કૃપા વગર અથવા તો પુન્યના ઉદયવિના મુનિરાજોને પણ પૂર્ણ થવા અશકય છે. એટલે સિદઉં તપ અનુમોદન કરવા લાયક છે.
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિધરચના પ્રબંધ.
૨૯૯ તે પવિત્ર બાઈ શ્રાવિકા, સારા આચાર વિચારથી હમેશાં પવિત્ર રહેવાવાળી, ત્રિકાલ પૂજા કરવા વાળી હતી. અત્યારે પણ હાલમાં ભાવનગર તેમજ વરતેજમાં ઘણે ઠેકાણે ભાવસાર સ્ત્રીવર્ગ પૂજા કર્યા વિના જમતા પણ નથી. હવે તે મદના નિર્વિષ્ણપણે વર્ધમાન તપને કરતી હતી. એવા સમયની અંદર પૂર્વકર્માનુગે કોઈ એક વ્યંતર આવીને તેના તપને ધિક્કારવા લાગ્યા. તે ઉપરાંત તેના ઉપર દેદીપ્યમાન અગ્નિજવાળા મૂકી છતાં પણ પવિત્ર એવી મદના ચલાયમાન થઈનહિ, અને થોડા વખતમાં પાતે સ્વર્ગનાં સુખ ભોગવવા લાગી હાય નહીં શું ? એવું અનુભવતી દુનિયામાં જાહેર થયું. આ ઉપરથી પણ પૂરવાર થાય છે કે ભાવસારવળ પૂર્વે જૈનવેતાંબર મૂર્તિપૂજક ધર્મનું યથાર્થ રીતે પાલન કરતા આવ્યા છે. ભાવનગર જેવામાં પણ વર્ધમાન તપ હાલ હયાતિ ધરાવે છે. પન્યાસજી મહારાજ ભક્તિવિજયજી મહારાજના શિષ્ય મુનિ મહારાજ કાંચનવિજયજી મહારાજનાં ગૃહસ્થીપણાના માતુશ્રીએ વર્ધમાન તપ શરૂ કરેલો છે. તે મેજુદ છે.
આ ઉપરથી દરેક સાધુ સાધવીજીઓને વિનંતિ કરવામાં આવે છે કે ભાવસાર વર્ગ જે જૈનેતર બની ગયેલા છે, તેઓને ધર્મનું યંથાર્થ સ્વરૂપ સમજાવી પિતાને સ્થાનકે લાવવા પૂરતો યત્ન કરશેજી. તા. ૮-૭-૨૬ છે એવં શાંતિ છે
(લેખક એક જૈન મુનિ) - @ – વર્તમાન સમાચાર.
શહેર પાલનપુરમાં શ્રીમાન આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિ મહારાજના વિદ્વાન શિષ્ય પન્યાસજી શ્રી લલિતવિજયજી મહારાજ વગેરે મુનિવરે બિરાજમાન છે. તેઓશ્રીના અધ્યક્ષપણું નીચે ગયા જેઠ સુદ ૮ ના રોજ પ્રાતઃસ્મરણીય સ્વર્ગવાસી શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજની જયંતી શ્રી ચતુર્વિધ સંઘે ઠાઠમાઠથી ઉજવી હતી. જેઠ સુદ ૩ ના રોજ મુનિશ્રી શિવવિજ્યજી તથા મુનિ શ્રી શિલવિજયજીને વડી દીક્ષા આપવામાં આવી હતી.
પાદરા-જલ્લા ગુજરાતમાં શાંતિ શ્રીમાન હંસવિજયજી મહારાજ તથા પંન્યાસજી શ્રી સંપત્તવિજયજી મહારાજ વગેરે મુનિરાજ બિરાજમાન છે. જેઠ સુદ ૮ ના રોજ કૃપાળુ શ્રી હંસવિછના મહારાજ અધ્યક્ષપણું નીચે ગુરૂરાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજ ( સુરીશ્વરજી ) ની જયંતી શ્રી સંઘે ઉજવી હતી. અધ્યક્ષસ્થાને બિરાજતા મહારાજશ્રીએ ગુરૂરાજનું બેધદાયક ચરિત્ર કહી બતાવ્યું હતું. બપોરના શ્રી ગિરનાર તીર્થની પૂજા જિનાલયમાં ભ@ાવવામાં આવી હતી.
જેઠ સુદ ૧૩ ના રોજ મુનિશ્રી રમણિકવિજયજી તથા બે સાધ્વીજી મહારાજને વડી દીક્ષા
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
આપવામાં આવી હતી. પૂજા-પ્રભાવના વગેરે થયા હતા. અમદાવાદ-જંબુસર-સુરત-વડોદરા વગેરે સ્થળેથી અનેક જૈન ભાઈઓ અને બહેને લાભ લેવા આવ્યા હતા–
શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ-પાલીતાણું. આ સંસ્થા વિશે ઉલ્લેખ કરતાં મને પરમેલ્લાસ થાય છે. આ સંસ્થા જ્યારથી હસ્તીમાં આવી ત્યારથી તે આજદીન સુધીમાં તે ઉત્તરોત્તર પોતાની પ્રગતિમાં વૃદ્ધિગત થયેલી છે, અર્થાત તે બીજમાંથી વૃક્ષરૂપે થઈ છે, અને તેના સંચાલકેના તેની પાછળ સતત પ્રયાસ તથા દેખરેખ અને શ્રી સંઘની તે પ્રત્યે સહાનુભૂતિ જોતાં તે વૃક્ષ ભવિષ્યમાં નવપલ્લવીત થવાની દરેક રીતે આશા રાખે છે. આ જોઈ દરેક સાધર્મિ બંધુઓને તે પરત્વે માનની દ્રષ્ટિ ઉપસ્થિત થયા વિના રહેશે નહિ. આ સંસ્થાની સ્થાપના સં. ૧૯૬૮ ની સાલમાં પરમપૂજ્ય પુણ્યાત્મા ચારિત્રચુડામણી શ્રી ચારિત્રવિજયજી મહારાજના મુબારક હસ્તે થયેલી છે. સં. ૧૯૬૮ ના ભયંકર દુભિક્ષ સમયે આપણું સીજાતા સ્વામીભાઈઓને દુષ્કાળની ભયંકર જવાળામાંથી બચાવવા તેમજ સાધન, સ્થિતિ અને સગવડના અભાવે તેમને કેળવણુથી બેનસીબ રહેતાં બચાવી તેમની શારિરીક, માનસિક અને અધ્યાત્મિક શક્તિઓને વિકાસ કરી શાસનની ઉત્ક્રાંતિ કરવાના શુભાશયથી આ સંસ્થાનું સ્થાપન થએલું છે. આ સંસ્થામાં પ્રથમ સંસ્કૃત, પ્રાકૃત અને ધાર્મિક જ્ઞાન શીખવવામાં આવતું હતું, અને તેનું નામ શ્રી યશોવિજયજી જૈન સંસ્કૃત-પ્રાકૃત પાઠશાળા બેડીંગ રાખવામાં આવ્યું હતું. આથી વ્યવહારિક જ્ઞાનના અભાવે મોટી સંખ્યામાં વિદ્યાર્થીઓ લાભ લઈ શક્તા નહોતા, તેમ વિદ્યાર્થીઓની પણ અવારનવાર ફેરબદલી થયા કરતી હતી. અને જોઈએ તેવું સંતોષકારક પરિણામ ન જણાતા જ્યારે આ સંસ્થાની લગામ હાલની કમીટીના સંચાલકોના હાથમાં આવી ત્યારે તેમણે આ સંસ્થાના એયને વિસ્તૃત કરી સાથે વ્યવહારિક કેળવણીને અવકાશ આપી આ સંસ્થાનું નામ શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ રાખ્યું. વળી આ સંસ્થાના નામ પરિધાનમાં બીજે પણ આશય અંતર્ગત છે, અને તે એ કે એક તે આ સંસ્થા પૂજ્ય ગુરૂવર્ય શ્રી ચારિત્રવિજયજીના સુહસ્તથી ઉત્પન્ન થયેલી છે, અને દ્વિતીય આશય એ છે કે સત્ આચાર્ય શ્રી બુદ્ધિસાગરસૂરિશ્વરજીની ઘણું વખતથી એક જૈન ગુરૂકુળ સ્થાપવાની તીવ્ર અભિલાષા તેમના સુહદયાકશમાં પ્રવર્તતી હતી, તેથી જ્યારે આ સંસ્થાના સંજોગોવશાત પાયા હચમચવાથી મહેમ ચારિત્રવિજયજી મહારાજે પુનરોદ્ધાર કરવા સદ્દગત્ આચાર્ય શ્રી બુદ્ધિસાગરજીને કહ્યું. તે વખતે સદ્દગત્ આચાર્ય શ્રી બુદ્ધિસાગરસૂરિજીએ શ્રાદ્ધગુણસંપન્ન, શાસનપ્રેમી તેમના પરમ શ્રદ્ધાળુ ભક્ત શેઠ શ્રી જીવણચંદભાઈ ધરમચંદ ઝવેરી તથા શેઠ લલુભાઈ કરમચંદને આ સંસ્થાને ભાર ઉપાડી લઇ તેને જૈન ગુરૂકુળ નામ આપવાની હૃદયાનુગત અભિલાષા પ્રગટ કરી. તેથી તે શ્રદ્ધાળુ ભક્તોએ ગુરૂશ્રીની ઈચ્છાને અનુસરી આ સંસ્થાનું નામ શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ રાખ્યું, અને સારા પ્રતિષ્ઠિત કુલીન સંગ્રહસ્થાની વ્યવસ્થા માટે કમીટી નીમી. આ સંસ્થાને સઘળો કારભાર સ્વહસ્ત લીધી. આ સંસ્થાના સં. ૧૯૮૦ ની સાલ સુધીના રિપ બહાર પડી ચૂક્યા છે. તે ઉપરથી તેના કાર્યની રૂપરેખા વાંચકવર્ગને વિદિત થયેલી હશે, અને તેને સં. ૧૯૮૧ ની સાલને રિપોર્ટ થોડા સમયમાં વાંચકના કરકમળમાં મુકવામાં આવશે.
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર.
301
તેના વાંચન-પરિશિલનથી તેની કાર્યની વાંચકવૃંદને જાંખી થયા સિવાય રહેશે નહિ. આ સંસ્થાના વિગતવાર રિપેટ થોડા વખતમાં બહાર પડનાર છે, એટલે તે સબંધમાં વધુ ન લખતાં આ સંસ્થાના મર્હુમ સંસ્થાપક ધૃજ્ય શ્રી ચારિત્રવિજયજી મહારાજને। આ સંસ્થા પ્રતિા અવિશ્રાંત ઉદ્યોગ, અથાગ પરિશ્રમ અને પરમા પરાયણના સબંધી એ શબ્દ લખવા ચિત્ ધારૂં છુ. આ સંસ્થાનુ અત્યારે જે સ્વરૂપ જોઈએ છીએ તે મર્હુમ પૂજ્ય તેના સ ંસ્થાપક ચારિત્રવિજયજી મહારાજના ભગીરથ પ્રયાસ અને સંસ્થા પરત્વે અપ્રતિમ સ્નેહનું જ તે પરિણામ છે. આ સંસ્થાથી શાસનસેવાના જે લાભા સોંપાદન થયા છે, તે સર્વમાં મુખ્યરૂપે તે તેમના રત્નતુલ્ય, રત્નત્રય શિષ્યા છે. જેઓના નામ દર્શનવિજયજી, ન્યાયવિજયજી તથા ચારિત્રવિજયજી છે. જેએની શાસનસેવા અત્યારે આપણી સમસ્ત સમાજમાં પ્રસરી રહેલી છે, તેઓ વિદ્વાન લેખક તેમજ પ્રસિદ્ધવક્તા છે. તેમનાથી જે શાસનની ઉત્ક્રાંતિ થાય છે તેના મૂળ નિમિત્તભૂત આ સંસ્થા છે, કારણ કે આ સંસ્થામાં રહી તેઓએ સદ્જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું અને તેના પ્રભાવેજ તેએ શ્રીએ સંયમમાર્ગ નું પરિધાન કરી શાસનને ઉજ્વળ કરી રહ્યા છે. આ સંસ્થાની ભરમેાખરાની વિશાળ જગ્યાની પ્રાપ્તિના સબંધમાં જ્યારે આપણે વિચાર કરીશું ત્યારે આપણને તેના મહુમ સંસ્થાપક શ્રી ચારિત્રવિજયજી મહારાજ પરત્વે આનંદના અશ્રુ ઝર્યા સિવાય રહેશે નહિ, તેમના અતૂલ પરાક્રમ પરમા પરાયણતા અને રાજ્યભક્તિનું તે લાક્ષણિક જ્વલંત દષ્ટાંત છે. સ ૧૯૬૯ ની સાલમાં પાલીતાણામાં ભયંકર જળપ્રકાપ થયા હતા, અને જે હેાનારતમાં ઘણુંજ નુકશાન થયું હતું. આ ભય કર જળપ્રકેાપ વખતે મેાતના મુખમાં ઉભારહી પરમે પગારી સદ્દગત સદ્ગુરૂ ચારિત્રવિજયજી મહારાજે આ પાઠશાળાના ગૃહથી તે સામેના આવાસે ગૃહસુધી દોરડા બંધાવી અનેક આત્માઓની જીંદગી પાણીના પુર જેસમાં તણાતી બચાવી લીધી હતી અને જળ પ્રાપના ભાગ થતાં ઘણાં પશુઓને પણ ખચાવ્યા હતાં. આ તેમના ભગીરથ અને અતૂલ પરાક્રમથી ખુશી થઇ. તેમની ખજાવેલી રાજ્યભક્તિને લઇને તેમની ઇચ્છાનુસાર દયાળુ દીલસેાજ સ્ટ્રોંગસાહે. આ વિશાળ જમીનના મહારાજશ્રીને પટા કરી આપી આપણી સમાજ ઉપર એક અપૂર્વ ઉપકાર કર્યા છે. છેવટ પૂર્ણાહુતિ કરતાં જણાવવાની રજા લઉં છું કે જ્યારે આપણી કામની ઉન્નતિ અર્થે આવા મહાન્ સદ્દગુરૂએ પોતાના અતના આવા ભાગ આપશે ત્યારેજ શાસનની ઉન્નતિ નજીક છે. જૈન શાસનને ઉદ્ઘાર, આર્હત પ્રભુના વ્હાલાં સતાનાપરમપૂજ્ય મૂનિવરાથી થયેા છે. અને ભવિષ્યમાં પણ યશે એવું ઇચ્છું છું. આશા છે કે આપણા પરમ પૂજ્ય મુનિવર્ગ તથા સાધ્વીજી વર્ગ તથા શ્રી સંધના આખાળ વૃદ્ધ વર્ગ આ સંસ્થાને અમીષ્ટિથી નીહાળશે, અને તેને યથાશક્તિ મદદ કરી તેના સંચાલકાને પ્રાત્સાહન આપશે એવુ અંતરથી ઇચ્છી વીરમું છું.
× તા. કે. હાલ ગુરૂકુળમાં ૧૦૨ વિદ્યાર્થીઓની હાજરી છે. પરિક્ષાનુ પરિણામ ૮૯ ટકા
આવ્યુ છે.—
લી. સેવક, શંકરલાલ ડાહ્યાભાઇ સુપ્રિન્ટેન્ડન્ટ ય. વિ. જૈન ગુરૂકુળ-પાલીતાણા.
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
- શ્રી યશવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ મેનેજીંગ કમીટીની મીટીંગે.
શેડ જીવણચંદ ધરમચંદ અને શેઠ દેવીદાસ કાનજીના પ્રમુખપણ નીચે શ્રી યશોવિજયજી જેન ગુરૂકુળ મેનેજીંગ કમીટીની બે મીટીંગ તા. ૨૦-૫-૨૬ તથા તા. ૭-૭–૨૬ ના રોજ સંસ્થાની ઓફિસમાં ભરવામાં આવી હતી. જેમાં નીચે મુજબ કામકાજ થયું હતું. આ
( ૧ ) મુનિ મહારાજ દર્શનવિજયજી અને શ્રી અજીતસાગર સુરિજીને પત્ર પિતપોતાના પુસ્તક સંગ્રહને ગુરૂકુળમાં આપવા અને “ શ્રી ચારિત્ર બુદ્ધિજ્ઞાન મંદિર ” નામનું પુસ્તકાલય ગુરૂકુળમાં સ્થાપવા માટેનો પત્ર રજુ કરવામાં આવ્યો હતો. તેમાં જણાવેલી સરતા સાથે આ બાબત સ્વીકારવામાં આવી તથા તે માટે યોગ્ય નીયમો ઘડી કાઢવા માટે ત્રણ ગૃહસ્થની કમીટી નીમવામાં આવી.
( ૨ ) શેઠ સાહેબ સારાભાઈ મગનભાઈ મોદી પ્રા. કેળવણ લોન ફંડની રૂા. ૧૦૦૦૦) અંકે દસ હજારની રકમે તેઓ તરફથી આવી ગઈ હોવાથી તેઓને તે ફંડની સરત મુજબ પેટ્રન તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા તથા નિયમ મુજબ તેઓને ફોટો તૈયાર કરાવી ગુરૂકુળમાં ચોગ્ય સ્થળે મુકવો. અને આ રકમને કાઈ બેંકમાં અથવા તો સદ્ધર જામીનગીરીમાં ચાર ગૃહસ્થોના નામે રોકવા કહ્યું.
* ( ૩ ) પાલીતાણામાં ગુરૂકુળમાં ચાલતી ક્ષ માટે કેળવણુના અંગે પાંચ ગૃહસ્થાની તેમાં બે મુંબઈના અને ત્રણ ભાવનગરના મળી એક એડવાઈઝરી કમીટી નીમવામાં આવી.
( ૪ ) ગુરૂકુળના મદદગાર ( પિન. લાઇફ મેમ્બર વીગેરે ) ને આભારપત્ર મોકલાવવાને એક સારો આભાર પત્ર તૈયાર કરવાને કર્યું.
( ૫ ) ગુરૂકુળમાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાથી જયંતિલાલ હઠીસંગને આર્ટ લાઈન શીખવા માટે, મુંબઈ અથવા તો અમદાવાદમાં યોગ્ય સ્થાને દાખલ કરાવવા ઠર્યું.
( ૬ ) જૈન પત્રમાં ગુરૂકુળની માસિક હકીકત પ્રગટ કરવા એક પેઈજ રોકવા ઠર્યું.
( ૭ ) ધાર્મિક શિક્ષણ વિશેષ ઉચ્ચ પ્રકારે આપવાની યોજના થાય તે એક વધારાના શિક્ષકના માસીક રૂા. પ૦) આપવા એક વરસ સુધી, શેઠ સારાભાઈ મ. મોદીએ ઈચ્છા બનાવી જેની નોંધ લેવામાં આવી.
( ૮ ) વિદ્યાર્થીઓની આવેલી અરજીઓ પૈકી માસિક રૂા. ૧૦) આપવા વાળી પાંચ. રૂ. ૫) વાળી છે, અને શેઠ સારાભાઈ મ. મોદી સ્કોલર –રીકે શ્રી નવ, કુલ વીસ વિદ્યાર્થીઓની અરજીઓ પાસ કરવામાં આવી.
( ૯ ) શેઠ જીવણચંદ ધરમચંદ તરફથી એક ધાતુની પ્રતિમા, ત્થા ધાતુને ઐરાવત હાથી, ગુરૂકુળને ભેટ અપાયે જેની નોંધ લેવામાં આવી.
( ૧૦ ) હાલના વિકટ પ્રસંગે મદદ મેળવવા માટે યોગ્ય વિચાર કરવામાં આવ્યો
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગ્રંથાવલોકન.
૩૪૩
ગ્રંથાવલોકન.
શ્રી માળવા, મેવાડ દ્વાર કમીટી મુંબઇ. સ. ૧૯૮૦-૮૧-૮૨ ના
માહ સુદ ૧પ સુધીને વિગતવાર રીપોટ – આ રીપેટ વાંચતાં જણાય છે કે તેના સેક્રેટરીએ શેઠ ગાવિંદજી ખુશાલચંદ તથા શેઠ રણછોડભાઈ રાઈચંદ ઝવેરી જાતિભોગ અને પૂર્ણ ખંતથી આ જીર્ણોદ્ધારનું કાર્ય કરે છે જેથી તેઓ ધન્યવાદને પાત્ર છે. શરૂઆતમાં સ્વર્ગવાસી શેઠ મોતીલાલ મૂળજીભાઈની મહેનત પણ તિપાત્ર હતી અને આ ખાતાને જોકે તેમની ખોટ પડી છે છતાં ઉપરોક્ત સેક્રેટરી સાહેબ અને કાર્યવાહક કમીટીને પ્રયત્ન આ રીપિટ વાંચતા ધન્યવાદને પાત્ર છે. માળવા મેવાડમાં રેલવેની તેમજ રેલવે વગરની મુસાફરી કરી ઘણા સ્થળેએ ઉદ્ધાર કરવા જેવા સ્થળો જોઈ, ત્યાં ત્યાં કમીટી નીમી યોગ્ય ખર્ચની અરજીઓ લઈ મંજુરી આપેલ છે અને કાર્ય ચાલુ છે. આવા જીર્ણોદ્ધારના કામમાં લાખ રૂપિયાની જરૂર છે. અને આ ખાતાની કમીટી અને સેક્રેટરીઓને પ્રયત્ન પણ ઉત્તમ છે, જેથી જેના કામે પોતાની લક્ષ્મીને સદ્દઉપયોગ આ ખાતાને પૂર્ણ સહાય આપી કરવાનો છે. સંસ્થાનો વહિવટ ઉત્તમ છે વ્યવસ્થા સંતોષકારક છે અને હિસાબ તો ચોખો હોય તેમાં નવાઈ કેમ હોઈ શંક? કારણ કે કાર્ય કરનાર બંધુઓ શ્રીમંત લાગણીવાળા અને તન, મન અને ધનને ભોગ આ ખાતાને આપનારા છે એમ આ રીપોર્ટ ઉપરથી જણાય છે. દરેક જેનબંધુને અને દરેક શહેરના શ્રી સંઘને નમ્ર સુચના છે કે આ ખાતાને આથીંક્ર સહાય જરૂર આપવી. અમો આ ખાતાના કાર્ય વાકાની ઈચ્છા પૂર્ણ થાય તેમ પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
શેઠ ધરમચંદ ઉદચંદ જેન એજ્યુકેશન ફંડને રીપોર્ટ તથા હિસાબ ( સને ૧૯૧૭ થી ૧૯૨૫ સુધી આઠ વર્ષનો ) અમને મળ્યો છે -આર્થિક મદદના અભાવે જેન વેતાંબર મૃતિપૂજક વિદ્યાર્થીઓ પોતાનો અભ્યાસ આગળ વધારી શકતા નથી, તેવું શેઠ ધરમચંદ ઉદેચંદ સુરત નિવાસીના સુપુત્ર શેઠ જીવનચંદ ધરમચંદ વગેરેને જણાતા પિતાના પિતાના સ્મારક નિમિત્તે તે નામ આપી રૂ. ૬૦૦૦૦) સાઠ હજારની રકમ સં. ૧૯૧૭ ની સાલમાં એક રકમ અલગ કાઢી વહીવટ કરવા સાત ટ્રસ્ટીઓ નીમી દ્રસ્ટડીડ કરીને તે વિદ્યાર્થીઓને કેળવણીના ઉરોજન અર્થે સેંપી દીધી. સાથે સ્ત્રી કેળવણીને ઉત્તેજન માટે પણ શેઠ જીવણચંદ લલુભાઈની કું. તરફથી પણ એક કંડ ટ્રસ્ટીઓને સોંપવામાં આવ્યું છે. જેથી તે ફંડમાંથી લોન સ્વરૂપમાં અનેક વિદ્યાર્થીઓને નાણા ધીર્યા છે, ધીરે છે, જેમાંથી ઉંચી કેળવણું– બેરીસ્ટર–એલ. એમ. એન્ડ. એસ–સોલીસીટર–વગેરે લઈ અત્રે યાને વિલાયત જઈ પાસ થયેલા બાર જેન બંધુઓ અને આઠ બહેનો શિક્ષક અને નર્સની પરિક્ષામાં પસાર થયેલ છે—જે વિગતવાર હકીકત આ રીપોર્ટ વાંચવાથી જણાય છે. આ ફંડનો હિસાબ ચેખવટવાળો અને
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦૪
શ્રી આત્માન પ્રકાશ,
વ્યવસ્થા સુંદર છે, તેથી જ આવી ઉંચી ડીગ્રી મેળવી કેટલાક બહેન અને બંધુઓ ઉચ્ચ કેળવણી લેવા પામ્યા છે. જમાનાને અનુસરતું ઉચ્ચ કાર્ય હોઈ તેનો જન્મ આપનારાઓ ધન્યવાદને પાત્ર છે. અમે તેની ઉન્નતિ ઇચ્છીયે છીયે.
નવવિલાસ નાટક ”
આ ગ્રંથ શ્રી સેન્ટ્રલ લાઈબ્રેરી વડોદરા તરફથી સીરીઝના ૨૯ મા નંબર તરીકે પ્રકટ થયેલ છે. નામદાર શ્રી ગાયકવાડ સરકાર સાહિત્ય રસિક હોવાથી તેમની સ્ટેટ લાઈબ્રેરી તરફથી પ્રકટ થતી સંસ્કૃત સીરીઝ તરીકે અનેક ઉત્તમ ગ્રંથો પ્રકટ થયેલ છે. તે પૈકીને હાલમાં પ્રસિદ્ધ થયેલ આ છેલ્લે ગ્રંથ છે. શ્રીમાન હેમચંદ્રાચાર્યના પટ્ટધર શ્રીરામચંદ્રસૂરિએ બારમા સૈકાના અંતમાં અથવા તેરમા ચિંકાની શરૂઆતમાં આ ગ્રંથ રચેલ છે, તેના અનેક પ્રમાણો બીજાગ્રંથની સાધનો અને શ્રી રામચંદ્રસૂરિનો જીવનકાળ ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ, ઘણાજ શ્રમથી સંશોધન કરી આ ગ્રંથની પ્રસ્તાવનામાં ભાઈ લાલચંદ ભગવાનદાસ ગાંધી જેઓ આ સેન્ટ્રલ લાઈબ્રેરી વડોદરામાં શ્રીગાયકવાડ સરકાર તરફથી જેન પંડિત તરીકે નીમાયેલ છે તેમણે બતાવેલ છે. તેઓનું માગધી સંસ્કૃત જ્ઞાન વિશાળ હોઈનેજ કોઈપણુ ગ્રંથ કે તેના કર્તાનો પરિચય ઇતિહાસિક દૃષ્ટિએ પ્રમાણભૂત આલેખી શકે છે. સિવાય આ નલવિલાસ નાટકની પ્રસ્તાવિનામાં નલ રાજા વિષે જેન અને જેનેતર કવિવરોએ કાવ્ય-કથા-ચપુ, નાટક વગેરે અનેક જુદા જુદા નામથી રચના કરેલી છે, તેને નલ સાહિત્યનું નામ આપી તે સર્વે કૃતિના રચનાર કવિવરોના અને કૃતિના નામો અને તેના ચરિત્રના ભેદ પણ આ પ્રસ્તાવનામાં આપેલ છે. વળી આ નવવિલાસ નાટકનું માધુર્ય રચના કેવી ઉચ્ચ કોટીની છે, તે તેમ જ સાથે મહાકવિ રામચંદ્રસૂરિનું જીવન ચરિત્ર તેઓની કૃતિના અન્ય ગ્રંથો વગેરે બહુજ વિદ્વતાથી સપ્રમાણુ અને ઈતિહાસિક દૃષ્ટિએ લખી ગ્રંથની મહત્વતામાં પંડિત લાલચંદભાઈએ વૃદ્ધિ કરી છે આ ગ્રંથ સંસ્કૃત હોવાથી તે ભાષાના જાણકાર માટે પ્રસ્તાવના ખાસ વાંચવા જેવી છે. ગ્રંથ તો મહા કવિવર શ્રી રામચંદ્રસૂરિનો બનાવેલ હોવાથી તે કૃતિ ઉત્તમ હોય તેમાં કહેવાપણું હોય નહિં, શ્રીમાન ગાયકવાડ સરકારે પંડિત લાલચંદભાઈ જેવા અનેક વિદ્વાનોને આવા સાહિત્ય પ્રકટન માટે રાખેલા છે, તેથી જ આવા સાહિત્યના ગ્રંથ પ્રકટ થાય છે-જેન સમાજે પણ પોતાનું એતિહાસિક સાહિત્ય અખૂટ અને બહોલા પ્રમાણમાં જ છે તે દુનીયાને બતાવવા, તને પ્રકટ કરવા આવા બંધુ લાલચંદ ભગવાનદાસ પંડિત જેવા વિદ્વાનોને રોકી સાહિત્ય બહાર મૂકી અનેક જેનેતર દર્શનોને-જનસમાજને ચકિત કરવાની જરૂર છે.
૩ શ્રી અંબા ચરિત્ર–શેઠ નારણજી ભાણુભાઈ તરફથી ભેટ.
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
परोपकाराय सतां विभूतयः
विद्याप्रेमी आचार्य श्रीमद्विजयवल्लभसूरीश्वरजी महाराजके शुभ नामको कौन जैन बच्चा नहीं जानता ? जैन समाज की भलाई के लिये आपने श्री महावीर जैन विद्यालय, मुंबई तथा आत्मानंद जैनगुरुकुल पंजाब, आदि कइ एक संस्था स्थापन करवा कर अपने शुभ नाम को यथार्थ कर दिखलाया हैं ।
आपने जैन समाजपर जो जो उपकार किये हैं, उसको वह कभी भी नहीं भूल सक्ता ।
हमारे बडोत निवासी जनोंपर उपकार करनेकी ईच्छासे बनोलीसे विहार कर आषाढ कृष्णा पंचमीको यहां " बडोत " पधारे ।
जनताने आपका स्वागत बडे ही प्रेमसे धूमधामपूर्वक किया ।
प्रियपाठक वर्ग ! आप यह शुभ समाचार सुन कर बडे ही खुश होंगें कि यहां श्वेतांबर जैन समाजके दो-तीन ही घर थे, परंतु अब विद्वान आचार्य महाराजश्रीजीके शुभागमनसे तथा बिनोली निवासी लाला गोहरु गोत्रीय प्रयत्न से २० वीससे अधिक घर हुये हैं । भी कइ एक घर होवेंगे ।
श्रीचंदजी अग्रवाल संभव है कि और
आपने अनेक कष्ट सहन करके हमको सत्य मार्ग पर चलाया है । इसका बदला हम इस भवमें तो क्या परंतु अनेक भवों में भी नहीं दे सक्ते गुरुदेव ! हम आपकी दयालुताका कहां तक वर्णन करें ? देहलीसे चौमासे की विनंती करनेके लिये श्रावक समुदाय बिनोलीमें आया था, और यहां भी आपके चरणोंमें हाजिर हुवा था मगर आपने हम गरिब नूतन श्रावकों की विनंती मंजूर फरमा कर यहां ही ( बडोत - यू० पी० ) चातुर्मास करना निश्चित किया ।
हमारे प्रबल पुन्योदयसे श्वेताम्बर जैन साधुओं के चातुर्मासका लाभ हमको प्रथम ही मीला है | धन्य हैं आप महात्माओं को जो बडे बडे शहरों की विनंती भी ना मंजूर फरमा कर इस छोटेसे कस्बेमें अनेक तकलीफा सहन करके अपने सच्चे साधुत्वको दीपाया है । इतना ही नहीं बल्के परोपकाराय सतां विभूतयः इस सुप्रसिद्ध कहावतको सत्य कर दीखलाया है ।
आपकी सेवामें आपके ही शिष्य प्रशिष्यादि पांच साधु है। तपस्वीजी श्री गुणविजयजी महाराज, मुनिश्री समुद्रविजयजी, सुनिश्री सागरविजयजी, मुनिश्री विशुद्धविजयजी मुनिश्री विकासविजयजी ||
लि० आपका – गिरिलाल जैन अग्रवाल बिनौलीवाला.
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=ખાસ ખરીદો ને લાભ લ્યોગ
આ સભા તરફથી બહાર પડેલા ઉત્તમોત્તમ ગુજરાતી પુસ્તકે.
૧ શ્રી જેન તત્ત્વદર્શ (શાસ્ત્રી) પ-૦-૦ ૨૫ પ્રકરણ પુષ્પમાલા બીજું રત્ન ૦–૮–૦ ૨ નવતત્વને સુંદર બોધ ૦.૧૦-૦ ૨૬ અનુગાર સૂત્ર
૦–૮-૦ ૩ જીવવિચાર વૃત્તિ
૨૭ અધ્યાત્મમત પરીક્ષા ૪ જેને ધર્મ વિષયક પ્રશ્નોત્તર ૦–૮–૦ ૨૮ ગુરૂગુણ છત્રીશી
૦ -૮-૧ છે જેનતત્ત્વસાર મૂળ તથા ભાષાંતર ૦-૬-૦ ૨૯ શ્રી શત્રુંજય તીર્થ સ્તવનાવલી ૦-૫-૧ ૬ દંડક વિચાર વૃત્તિ મૂળ. અવચૂરિ ૦–૮–૦ ૩૦ જ્ઞાનામૃત કાવ્યકુંજ (જ્ઞાનસાર ૭ નયમાર્ગદર્શક
૦-૧૨-૦
અષ્ટક ગઇ, પદ્ય, અનુવાદ સહિત) ૦૧૨-૦ ૮ હંસવિનોદ ( શાસ્ત્રી) ૦-૧૨-૦ ૩૧ શ્રી ઉપદેશ સપ્તતિકા ૧-૦-૦ ૯ કુમાર વિહાર શતક. મૂળ. અવચૂરિ
૩૨ સંબંધ સિત્તરી
૧–૯–૦ અને ભાષાંતર સાથે શાસ્ત્રી) ૧-૮-૦
| ૩૩ ગુણમાલા (પંચપરમેષ્ઠિના ૧૦૮ ગુરુનું ૧૦ પ્રકરણ સંગ્રહ
વર્ણન અનેક કથાઓ સહિત ) ૧-૮-૧ ૩૪ સુમુખનુપાદિ કથા.
૧- - ૧૧ નવ્વાણું પ્રકારી પૂજા અર્થ સહિત –૮–૦
૩૫ આદર્શ સ્ત્રી રત્નો
૧-૦-૦ ૧૨ આત્મવલ્લભ સ્તવનાવલી ૦-૬-૦
-
૩ ૬ શ્રી નેમિનાથ ચરિત્ર. ૧૩ મોક્ષપદ પાન
૨-૦-૦. ૦-૧૨-૦ ૧૪ પ્રશ્નોત્તર પુષ્પમાલા ( શાસ્ત્રી) ૦૧૪-૦
૩૭ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા. ૧ લે.૨-૦–૦ ૧૫ શ્રાવક કપતરૂ
૩૮ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા. ૨ જે ર–૮–૦ ૦-૬-૦
૩૯ શ્રી દાન પ્રદીપ ૧૬ આતમ પ્રધ ચં (
) ૨-૮-૦
૪૦ શ્રી નવપદજી પૂજા અર્થ કુટનેટ ૧૭ આત્મવલ્લભ પૂજા સંગ્રહ
સહિત
૧–૪-૦ ૧૮ પ્રકરણ પુષ્પમાલા પ્રથમ પુષ્પ
૪૧ શ્રી કાવ્ય સુધાકર
૨-૮-૦ ૧૯ જ બુસ્વામી ચરિત્ર
૪૨ શ્રી ધર્મરત્ન પ્રકરણ - ૧----૦ ૨૦ જેન ગ્રંથ ગાઈડ (ગુજરાતી)
૪૩ શ્રી આચારપદેશ ( રેશમી પાર્ક ૨ તપોરત્ન મહોદધિ ભાગ ૧-૨
કપડાનું બાઈડીંગ) તમામ તપ વિધિ સાથે ૧-૦-૦ ૪૪ કુમારપાળ પ્રતિબંધ છપાય છે. ૨૨ સમ્યક્ત્વ સ્તવ
૦-૪-૦ ૫ ધર્મ બીન્દુ ( આકૃતી બીજી) ૨૩ ચંપકમાળા ચરિત્ર
૦–૮–૦ ૪૬ શ્રી પંચપ્રતિક્રમણ અર્થ સહીત , ૨૪ શ્રી સમ્યકૃત્વ કૌમુદી , ૧-૦-૦ | ૪૭ શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર
લખે– શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર.
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રી શત્રે જય તીર્થ કેસનો ફેસલો. આ પરમ પવિત્ર તીર્થ સંબંધીના કેસ એજન્ટ ટુ ધી ગવન ર જનરલ પ સે ચાલતા હતો. તેનો કેસલે તેમણે ( દર વર્ષે એક લાખ રૂપિયા આપણે આપવા અને દશ વર્ષની બધી એ વગેરે એ રીતે) યાયના 'ધે રણુથી વિરૂદ્ધ આ પણ ગેર લાભમાં જ ખ્યા છે. હવે આપણ), કતવ્ય એ છે જે કાયદેસર લડત ઉપર તી કાટ માં આગળ ચલાવવી અને શ્રી સય ત્યાં સુધી ફરમાન ન કરે ત્યાં સુધી શ્રી શ 'જય યાત્રા કરવા જવ નુ દરેક ને બંધ રાખવું અને જપ-તપ નિયમ વગેરે કરવું અને અધિષ્ઠાયક દેવાની પ્ર થના કરવી કે જેથી જલદીથી વ્ય જી યાય મળી હક્કનું રક્ષણ સાથે જો તું ચાલ, | આ કે સલાના સમાચાર શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની કમીટીથી અને મળતાં સીસ'ધ ને અતિશય ખેદ થયા હતા. ખેદ પ્રદશ્ચિત કરવા અને ઉપર પ્રમાણે યાત્રા કરવા નહીં જવા વગેરે ઠરાવો થયા હતા. કાળા વાવટા સહિત શ્રી સધનુ સરધસ ભારે શાક -દિલગીરી સ હત આખા શઠેરમાં ફરી શ્રી દાદાસાહેબના જિનાલયમાં પ્રાથના કરી વિખરાયુ હતુ . વાંચનાર પ્રેમી બંધુએ ખાસ ખરીદીને ઉત્તમ લાભ લેશા, 1 પંચપરમેષ્ટી ગુણ માળા. 1-8-0 10 શ્રી ઉપદેશ સસિકા ઐતિહાસિક 2 સુમુ ખતૃપાદ સ્થા. 1-- 7 ક્યા ગ્રે . 1- 7 3 શ્રી તેમનાથ ચરિત્ર 2-0-0 11 શ્રીવિવિધ પૂજન સંગ્રહ. 1-8-0 4 શ્રીસુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 1 લા. 2-0-0 12 આદર્શ જૈન શ્રીરના. 5 શ્રીસપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ઇનીજો ભાગ. 2-8-0 17 શ્રી દાન પ્રદીપ-દાનનું અદ્દભુત આત્મ પ્રધ. | ૨-૮-છ કથાએ સાહત વણ . 3- 09 7 શ્રી જ બુસ્વામી ચરિત્ર. 0-8-0 14 નવપદ પૂજા 2 1-4-7 / શ્રીચ'પકમાલા સતી આદર્શ ચરિત્ર 0-8-0 15 કાવ્ય સુધાકર 2-8-0. 9 સંબધ સત્તરી-જૈનતત્ત્વજ્ઞાનના 16 ધમ રત્ન પ્રકરણ. 1-0-0 અપૂર્વ ગ્રંથ. 1- ઇ–૦ 17 આચારપદેશ. 0-8-0 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર (ભાષાંતર). | ભાગ 1 લા તથા ભાગ 2 જો, ( અનુવાદક:-આચાર્ય મહારાજ શ્રી અજીતસાગરજી. ) પ્રભુના કલ્યાણ ક્રા, અને દેવાએ તે વખતે કરેલ અપૂર્વ ભક્તિનું વિસ્તાર પૂર્વક વર્ણન શ્રી સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયા પછી અનેક સ્થળે વિચરી ભવ્યજીવાને આપેલ ઉપદેરા, અનેક કથાએ, શ્રાવક જનાને પાળવા લાયક ત્રતા અને તેના અતિચારો વિગેરેનું વણ ન ધણ'જ વિશાળ રીતે આપેલ છે. આ કથાના ગ્રંથામાં બુદ્ધિના મહિમાસ્વભાવનું વિવેચન, અદભૂત તત્ત્વવાદનું વણુન, લોકિક આચાર, વ્યવહાર, સામાજીક પ્રવૃત્તિ, રાજકીય પારસ્થિતિ, ધાર્મિક પ્રભાવ તથા નૈતિક જીવન વગેરે તત્ત્વનો પણ સમાવેશ કરવા માં આવેલ છે. એમ‘દર આ ગ્રંથ માનવ ઉજવનના માર્ગ દર્શક ન દશનના આચારવિચારનું ભાન કરાવનાર એક પ્રબળ સાધનરૂપ છે. . ને ઉંચા રેશમી કપડાના પાકા બાઈડીંગનાં એક હજાર પાનાના આ એ ગ્રંથની ફિ‘મતા રૂા. 4-8-0 પાસ, બુચ જી. - (છ) - For Private And Personal Use Only