________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ઐતિહાસીક સાહિત્ય.
૨૬૯
( ૧૨ ) બારમા વર્ષે ઉત્તરાપથમાં ચઢાઇ કરી હતી. અને આ વર્ષોમાં વિસ્મય તથા ત્રાસથી મગધના રાજમાં ક્ષેાભ થતાં મગધરાજે ખારવેલની આજ્ઞાના સ્વીકાર કર્યા હતા. તથા અંગને મગધમાંથી વિજયચિન્હ મેળવી પાછે ફર્યા હતા. મગધની રાજધાનીમાંથી કલિ ંગની કેટલીક અસ્થાવર સ ́પત્તિ તથા મૂર્તિ એના ઉદ્ધાર કર્યો હતેા. ( વિશેષ વિવરણુ નાશ પામ્યુ છે ) અને કલિંગ રાજધાનીમાં અતિ ઉંચા વિજયપ્રસાદ બનાવ્યેા હતા. જેમાં વિજયચિન્હ તથા ભેટણાની વસ્તુએ ગેાઠવી હતી અને તેજ વર્ષે પાંડુરાજે હસ્તિપાતમાં ર, ઘેાડા, હસ્તિ, નાકર ચાકર, સાનુ, મણિ, મુક્તાફળ, પ્રદ્યુત વસ્તુ સાથે બહુ મુલ્યવાળુ ઉપઢાકણ માકલાવ્યું હતું.
( ૧૩ ) તેરમે વર્ષે ( જય પ્રાપ્તિથી ) રાજ્યના વિસ્તારથી સતાષ પામ્યેા હતા; અને ધર્મ માં મન પરાવી કુમારી ( ઉદયગિરિ ) પર્વતમાં અઢત મદિરના માટે કાંઇક કર્યું હતું. ( અસ્પષ્ટ લીંપી છે. )
ખારવેલને નવલાખ ગેકૂળા હતાં. તેને અત્ મદિરની પાસે શિલાહાસની રચના કરી ચાર સ્ત ંભવાળી મણિમુક્તાફળથી જડેલી શિખિકા બનાવી હતી, તેમજ લીપી સાથે સ્તિગુફાને કેતરાવી હતી. લીપીના છેલ્લા ભાગમાં ખારવે લની રાજનૈતિક પ્રશંસા તથા ખારવેલના ખીજા નામે ક્ષેમરાજ, અદ્ધરાજ, ભિખુ રાજ અને ધર્મરાજના ઉલ્લેખ છે. ઇતિહાસમાં અત્યાર સુધી આ કલિંગ સમ્રાટ પ્રતાપ્રશાળી ખારવેલનું વૃતાંત લખાયું ન હતું, પરંતુ અત્યારે હસ્તિગુફાની લીપી પ્રાપ્ત થયા પછીથી આ પ્રાચિન વૃતાંત વિદ્વાનેાની દ્રષ્ટિપથમાં આવેલ છે. આ લીપી દ્વાર! અનેક ઐતિહાસિક નવાં રહસ્યા પ્રગટ થતાં જાય છે, અને મહાભારત તથા પુરાણમાં વર્ણવેલ વૃતાંતાને પુષ્ટિ મળી છે. આ ઉપરથી અત્યારે ઇતિહાસમાં સ્થાન પ્રાપ્ત કરી શકે તેવી પુરાણકથાઓ છે. એમ ક્હી શકાય તેમ નથી. કારણુ કે મહાભારતમાં કલિંગ સૈન્યના સેનાધિપતિપદે રહેલ કલિંગ યુવરાજ કેતુમાનના યુદ્ધનું વિવરણ મળી શકે છે. આ કેતુમાનને પ્રત્યુક્ત લીપીમાં કેતુભદ્ર તરીકે એળખાવ્યેા હાય એમ માની શકાય છે. મહાપદ્મનંદના વખતમાં કલિંગના પ્રથમ રાજવંશના અધિકાર નષ્ટ થયા હશે ત્યાર પછી બીજો રાજવંશ કલિંગ રાજ્યને સ્વતંત્ર કરી અને પ્રતિષ્ઠાને પામ્યા હતા. તેની પણ પ્રિયથી ભારત સમ્રાટ અશાકના અરસામાં પડતી થઇ હતી, અને ત્રીજીવાર મા વંશની પડતીના કાલે ચેતવશે કલિંગમાં પ્રતિષ્ઠા જમાવી હતી. કલિ ગાધિપતિ ખારવેલે લીપીમાં પ્રાચિન કલિંગ રાજવંશ સાથે જે સન્માન પ્રદર્શિત કર્યું છે. તેથી સમજી શકાય છે કે કલિ ગાધિપતિ મારવેલ પુરાણા કલિગના રાજવંશ સાથે કાઇપણ સંબંધવાળા હતા; અને તે ઈસુખ્રિસ્તના જન્મકાળની પૂર્વે આશરે.ખસેા વર્ષે કલિંગના ત્રીજા રાજવંશ ચેતવ શમાં જન્મ્યા હતા. આથી હવે નીચે લખ્યા મુજબ ઐતિહાસિક સમય તારવી શકાયછે.
For Private And Personal Use Only
