________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આમાનદ પ્રકાશ.
વિદ્યાથી–ત્યારે શું ગ્રહો ભારે છે ને સૂર્ય આસપાસ ફરતા નથી?
અધ્યાપક–ગ્રહ ભારે હોય તો પૃથ્વી પર આવી પડે ને હળવા હોય તે આકાશમાં ધુમાડાની પેઠે ચાલ્યા જાય માટે તેઓ એકલા ભારે ગોલાએ નથી કે એકલા હળવા ગલાઓ નથી પણ એકમેક પ્રણમેલ લઘુગુરૂરૂપ રજકણેથી બનેલા વિમાને છે. જે તારાઓને તમે સ્થિર માને છે કે પ્રકાશક હોવાથી ઘણે અંતરે રહેલા સૂર્યો કરે છે તે પણ સુર્યો નથી પણ ગતિવાલા પાસે પાસે રહેલા નાના વિમાને છે. સુર્ય વગેરે તીછગતિમાં ચાલતા હોવાથી આપણે સવારે તેને એક તરફ, મધ્યાન્હ નીચેનો, ને સાંજે બીજી તરફનો ભાગ જોઈએ છીએ તે દરેકમાં ફેરફાર દેખાવાનું કારણ તેમના બંને તરફના ચિન્હો છે. બાકી તે દરેક વિ. માન જ તીછો ગતિએ ફર્યા કરે છે.
- વિદ્યાથી–તારાઓને જોતાં એક બીજાના આંતરમાં કોઈ ફેરફાર નથી થતે, માટે તે સ્થીર મનાય ખરા !
અધ્યાપક–તેને માટે તમેને સમ્મત એવા પુરાવાથી જ તમને સમજાવી શકીશ. હ્યુગેડફે ગ્રહ પ્રકરણમાં કહ્યું છે કે ચંદ્ર સુર્ય ગ્રહો જુદા જુદા માગે ગમન કરતાં થકાં આપણી દ્રષ્ટિ મર્યાદામાં આવે છે ને પશ્ચિમ ભણી ગતિ કરતાં જણાય છે એ ગતિનું કારણ વિચારીએ તે બન્નેને ફરવા માટેનું અયન ક્ષેત્ર ( ઉતરાયન-દક્ષિણાયન ) વિશાલ છે તેથી તેની ગતિ આપણે જાણી શકીયે છીયે તેમ તારાઓનું ગતિ ક્ષેત્ર ઉત્તર દક્ષિણ ભણું ઓછું છે તેથી તેમને સ્થીર માનવા ઠીક ન કહેવાય. તારાઓમાં આંતરૂં આપણે જોઈ શકતા નથી તેથી તેઓ નક્ષત્ર વગેરે કયાંક જાય છે કે નહિ તે સ્પષ્ટ સમજાતું નથી. એમ કહેનારાઓને સૂર્યમાળાના મંડન ગ્રંથરૂપે સૃષ્ટિ રચનામાંથી પાઠ જેવા ભલામણ કરું છું. તેમાં લખ્યું છે કે પહેલા જે તારાઓ હયાત હતા તે હાલ બીલકુલ જણાતા નથી. કેટલાક અત્યારે પણ ધીરા ધીરા અણદીઠ થતા જાય છે ને કેટલાક જન્મ લેતા જાય છે. ડો. હર્સલના ફીલોસોફીકર ત્રાઉ સેકશનમાં નવા અને જુના તારાઓનો સંગ્રહ છે તેમના ગતિ માર્ગથી બીજા તારાઆ એક તરફથવાથી કે ગતિમાં આડે આવવાથી તારાઓને જન્મ કે ઘસારો થાય છે ને તારાઓમાં સ્થાનાંતર થવાપણું હોય તો જ એ કિયા સંભવે છે, જે હર્ષલના સંગ્રહના તારાઓ અને અત્યારના તારાઓની સરખાવટ કરવાથી સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે માટે તારા ગતિ કરે છે ને પૃથ્વી સ્થિર છે.
વિદ્યાથી કેટલાક નવા વિદ્વાનો તારાઓ ફરે છે એમ શોધથી કબુલ કરે છે તે તો કહે છે એ કારણને લઈને હશે.
અધ્યાપક-તારાઓની ગતિ વાસ્તવિક હોવા છતાં–કેટલાક જાણે છે છતાં ડી મુદતથી સ્થીર થયેલ ક્રમને ત્યાગ કરી શકાતો નથી. જેથી બાળકને હજી
For Private And Personal Use Only
