Atmanand Prakash Pustak 021 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. જગતના દરેક જીવ દુઃખી, સ્વાથી, અને પરોપકારી એ ત્રણ કોટિમાં વહેંચાય છે, તેમાંથી અંતિમ ટિના આદર્શ પ્રભુ મહાવીરે બાલ્યતાથીજ વીરતા દર્શાવી હતી. પરની શહાદત વિનાજ કાર્યનું પરિણું ફલ મેળવનાર આ સમર્થ યોગીના ચરિત્રમાંથી મબળના પરિપાકે બહુજ સ્કૂરી આવે છે. મનજય ઈચ્છનાર મુમુક્ષુ માટે તે આ ચરિત્ર આદર્શ પ્રતિમાનું સ્થાન ભોગવે છે. શત્રુ મિત્રતાના ભેદને વીર હૃદયમાં સ્થાન ન મળવાથી તે મહા પુરૂષથી દૂર દૂર નાસતો હતો. આ વિશ્વ પ્રેમી હૃદયે સર્વ જીવોના સમાન હક માટે જગતને પારમેશ્વરી ફરજ સમજાવી હતી.
ધર્મ એ વસ્તુતઃ અનાદિ છે. પણ પ્રસંગોપાત તેમાં સંસ્કારની અપેક્ષા રહે છે. જેથી વર્તમાન ધર્મનું સમારકામ એ વીરોગીના હાથે પૂર્ણ થયેલ છે. પરમ પુરૂ ધર્મનું દઢ બંધારણા કરવા માટે કેટલીક શરતે તરફ બહુજ લક્ષ્ય રાખે છે. આ બાલવૃદ્ધને અનુકૂલ પડે અને અજ્ઞાની કે જ્ઞાની સર્વ કોટૅ સહર્ષ ગ્રહણ કરી શકે એવા એગ્ય વિધિ-આલંબનેને પ્રથમ સ્થાન આપે છે. અપ્રિય કુમાર્ગની રૂઢિઓને દૂર કરી, લોકપ્રિય નીતિ પાઠને સજડ કરે છે. મનુષ્ય પિત પેતાની ભૂલને શેધી શકે એવા સત્યને ફેલાવે છે, ગાઈગ્ય જીવનમાં પણ અવિચ્છિન્ન પણે આરાધી શકાય તેવી પ્રથાઓમાં પુરતું લક્ષણ દેરવે છે તેમજ સર્વ કાલિન દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાલ અને ભાવની પરંપરાને અવગાહી સત્યને મજબુત રાખવા વિશાલ દષ્ટિને અવલંબે છે આ સરતે કબુલ કરવાનું નવ્ય ધર્મ સ્થાપક કે ધર્મતત્વ પિષકને સરખી રીતે લાગુ પડે છે.
- પરમાત્માએ મહાવીર તે સંપૂર્ણ જ્ઞાની હતા તેને નવ ધર્મ સ્થાપવાને હતો જ નહીં તેથી પૂર્વાપરથી ચાલતી આવેલી પ્રથાઓને કાયમ રાખી તેઓએ ભાવી કાલમાં જરૂરી વિષયોનો અબાધિત પણે સંસ્કાર કર્યો તેણે દરેક તર્કવાદિએ પણ વિવેકથી ગ્રહણ કરી શકે એવા માર્ગોને સ્કુટ કર્યા. સૂક્ષમ બાબતોને મમ્મદઘાટ ન કરી પોતાના અગાધ જ્ઞાન પ્રભાવના પ્રખર એજસને લેક દશ્ય બનાવ્યો વર્તમાન વિદ્વાને પણ અમેય ય શક્તિનું માપ કાઢતાં થાકી જાય છે. પણ એ બનવું ન શકય છે, કારણકે તે સર્વજ્ઞને વસ્તુનું ભાન મથક્ષ જ્ઞાનથી થયેલ છે, આપણે પરોક્ષજ્ઞાનથી તે ભાન કરવા મથીએ પણ કઈ રીતે સત્યતાપ્રકટાવી શકાય?
વિશ્વવંદ્ય મહાવીર સર્વજ્ઞ સદશી હતા તેમણે વિવેચેલ દયા, શીલ, ન તિ, વિવેક અને વૈરાગ્ય વિગેરે સંપૂર્ણગે બીજે કયાંય નથી. તેઓશ્રીએ દર્શાવેલ, શુદ્ધ જ્ઞાન-જીવની કેટિ-જીપત્તિ-જન્મ-ગતિ આદિ ધ વડે તેની સર્વજ્ઞતા નિ:શંક છે. જો કે તે મહાપુરૂષના અસ્તિત્વને વર્તમાન સમયમાં કાલ ભેદ છે છતાં તેને વારસો અખંડ છે--આપણી જીદગી પુરી થવા છતાં પણ પાર ન પમાય એવા અખંડ સિદ્ધાંતને કેટલાક સમર્થ પુરૂએ બહુ વિસ્તૃત કરેલ છે. સમર્થ પુરૂષોએ પોતાના ક્ષપશમના પ્રમાણમાં એકેક પાઠ પર હજારો કોની