________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રીમન્મહાવીરનું આંતર જીવન.
૨૧૫ હોય છે. પાશ્ચાત્ય ડાર્વિન જે રીતે ઉત્ક્રાંતિવાદ (Theory of evolution) માને છે, તેથી જુદાજ દષ્ટિબિંદુએ જૈનદર્શન માને છે. ડાર્વિન જ્યારે એમ માને છે કે પ્રગતિ પામેલે આત્મા ફરીથી નીચે ઉતરતજ નથી, ત્યારે જૈનદર્શનમાં એમ કહેવામાં આવ્યું છે કે એક આત્મા અમુક ગુણની પ્રાપ્તિવડે ઉચ્ચ ભૂમિકાએ ચડયે, પરંતુ તે ભૂમિકાને ચગ્ય આત્મ પરિણામ બદલાઈ જતાં તે ભૂમિકાથી ઉતરીને અધ:પતન પામે છે. પરંતુ તે સાથે એ પણ છે કે તે ભૂમિકાના સંસ્કાર વહેલાં મેડાં તેના પરિપાકકાળે એકદમ ઉગી નીકળે છે અને આખરે તેને ઉચ્ચ ભૂમિકા ઉપર લાવે છે. વસ્તુસ્થિતિ આમ હાઈ આપણે મહાત્મા વીર પ્રભુના પ્રસ્થાન બિંદુ (Starting Point) તરફ વિચાર કરતાં તેમને પ્રસ્તુત ભવથી સત્તાવીશ ભવ પહેલાં તેમણે સમ્યકત્વ ગુણ પ્રાપ્ત કરી વિશિષ્ટ પ્રકારનો આત્મ વિકાસ અનુભવ્યું. આ સમ્યકત્વ ગુણ જ્યાં સુધી પ્રાપ્ત થયેલ નથી ત્યાં સુધી કોઈપણ પ્રાણીની જન્મ સંખ્યા ગણવા લાયક થતી નથી. સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થયા પછી પ્રાણુ મુક્તિનો મર્યાદાવાળા વર્તુળમાં પ્રવેશ કરે છે.
જેમ બુદ્ધનું જીવન પ્રથમના જન્મમાં સત્ય અહિંસા વિગેરે દશ પારમિતાના અભ્યાસના ફળ રૂપ હતું; તેમજ શ્રી મહાવીરનું પરમાત્મા તરીકેનું જીવન સત્તાવીશ ભમાં જિનભક્તિ, તપકચરણ, દયા, અને પંચ મહાવ્રતના પાલનના પરિણામરૂપ હતું તેથીજ શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચકે માવિત મા મધ્ય એ વિશેષણથી તેમને સંબોધ્યા છે. રાજકુમાર નંદના ભવમાં રાજ્યલક્ષમીને ઈચ્છાપવક ત્યાગ કરી ઉગ્રતપ કરી તીર્થકરપદ પ્રાપ્તિ માટે શુભ કર્મદળ એકઠું કર્યું. એ રીતે દ્રવ્ય અને ભાવથી વૃદ્ધિ પામતાં દેવ તથા મનુષ્ય ગતિના સુખે અનુભવતાં તેમજ તેથી અલિપ્ત રહી આત્માને ઉત્ક્રાંતિ ક્રમ સાધતાં છેવટે વીર પ્રભુના ભવ સુધી પહોંચ્યા.
અંતરંગ લક્ષમીથી સમૃદ્ધ થયેલા શ્રી મહાવીરના આત્માએ નંદ રાજકુમાર ના જન્મમાં “સવિ જીવ કરૂં શાસન રસી” એ ભાવનાને સગે પિષણ આપ્યું હતું અને એજ ભાવનાએ પ્રચંડ પુણ્યના મહાસાગર રૂપ તીર્થકર નામકર્મનું ઉપાર્જન કર્યું હતું. આ ભાવનાબીજનો વૃક્ષરૂપે પ્રાદુર્ભાવ તેમના તીર્થકરના ભવમાં થયો. જન્મથી જ આ ભાવનાને સંગ આત્મા સાથે એ અવિચળ હતો કે અને એવા વિચારને ઉદ્ભવ કરાવતે હતો કે જ્યારે સંયમગ્રહી, ઘર ઉપ સર્ગોને સહન કરી, જગતના સર્વ પ્રાણીઓને સંસાર દાવાનળના તાપમાંથી ઉદ્ધાર કરી–શાંતિ આપી સન્માર્ગમાં સ્થિર કરૂં ! જ્યારે મનુષ્યના વિચારે નિર્દોષ હોય છે તેની પ્રવૃત્તિ પ્રાણીઓના સમાગમમાં હરેક રીતે આવી સ્વાર્થ રહિતપણે તેમના હિતમાં જ લય પામતી હોય છે, અને તેના હદયબળમાં અપૂર્વ જસને સંગ્રહ થયેલ હોય છે ત્યારે આ ત્રિપુટીના એકય
For Private And Personal Use Only
