Atmanand Prakash Pustak 021 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531246/1

Page #1

Reg. N. B. 431 vawam-wowowowo
आत्मानन्द प्रकाश.
॥ स्रग्धरावृत्तम् ॥ यातं भोगामिलापैरखिलमिदमहो जीवितं तावनिं ।। यत्नो नैव त्वयाज्ञ कृत इह जननक्लेशविच्छेद हेतुः ।। त्यक्त्वासक्ति गजेन्द्र श्रुतिशिखरचलेष्वेषु भोगेषु शीघ्रं । 'श्रात्मानन्द प्रकाशं' कुरु हृदयगतं येन शश्वत्सुखं स्यात् ॥१॥
cowowowowowowowowomewowwe
Younowowowowowowowowowowavewer
दहावीर जयन्ती
मन्ती अंक.
श्री महावी
पु. २१.
वीर सं. २४५०. चैत्र औत्म सं. २८.
२ अकं
मो.
३ प्रकाशक-श्री जैन आत्मानन्द सभा-भावनगर Soooooooooooooooooooooooz
भान श्री- समां शा गुवामय ससुमा-मे यु-मापना२. cowowowowow-womewood

Page #2

અનુક્રમણિકા.
•••ાક
૧ વલભ-વિચારણા ૨ વીર જયંતી સ્વાગત ? એ તો એકજ શ્રી મહાવીર 8 પરમાત્મા મહાવીર ૪ મહાવીર જન્મોત્સવ ૫ ૬ નીયાના તારણહાર ૬ શ્રી મન મહાવીરનું અતિર જીવન છ શ્રીમાન મહાવીર પ્રભુના દુ:ખ-ઉપસગ" મય પ્રસંગે વિશે ઉદ્દભવતા વિચારો ( વર્તમાન સમાચાર
૨૦ ૨
•..૨૧૪
રર રે
‘‘ શ્રી નેમનાથ પ્રભુનું (નવ ભવન) ચરિત્ર.’
આ ગ્રંથમાં શું જોશો ? શ્રી નેમનાથ પ્રભુ અને સતી રાજેમતીને નવું ભવને ઉત્તરોત્તર આદર્શ પ્રેમ અને અપૂર્વ વષ્ણુન, પતિ પત્નીને અલૌકિક તેલ, સતી રાજેમતીના સતીપણાના વૃત્તાન્ત, પ્રભુની બાળક્રીડા, વગેરે પ્રસ ગાની જાણુવા યોગ્ય હકીકતે, તેમજ શ્રી વસુદેવ રાજાનું ચરિત્ર અને ઉચ્ચ પ્રકારની પુણ્યપ્રકૃતિનું વર્ણન ખાસ વાંચવા લાયક છે. વળી શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવનું ચરિત્ર, વૈભવ, પરાક્રમ, રાજ્યવષ્ણુન પ્રતિવાસુદેવ જરાસંધનો વધ, નેમનાથ કશું પ્રત્યેની શ્રીકૃષ્ણની અપૂર્વ ભક્તિ, તદ્દભવ મોક્ષગામી શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવના પુત્ર શાંબ અને પ્રદ્યુમ્નનું જીવનવૃત્તાંત. મહાપુરૂષ અને સતી નળ દમયંતીનું જીવન ચરિત્ર, દુ:ખના વખતમાં રાખેલી અખૂટ ધેય તા, શિયલ સાચવી બતાવેલે અપૂર્વ મહિમા, અને સતી દમયંતીની શાંતિ અને પતિ પરાયણતા તા વાંચકને આશ્ચર્ય પમાડે છે. જૈનોનું મહાભારત, પાંડવેનું જીવન ચરિત્ર, કુરુક્ષેત્રમાં પાંડવ ક્રૉર નું ( ન્યાય અન્યાયનું) યુદ્ધ, સતી દ્રૌપદીને સ્વયંવર અને પાછલા ભવનું વર્ણન, પાંડવ સાથે લગ્ન, સતી દ્રૌપદીને જૈન ધર્મ પ્રત્યે નિકટ પ્રેમ, પતિ સેવા, શિયલ સંરક્ષણુ, ચારિત્ર અને મોક્ષ એ વગેરે વણું ને. આટલા આટલા મુખ્ય ચરિત્ર, તેમજ અંતર્ગત બીજા પશુ સુંદર વૃતાંતા, અને શ્રી નેમનાથ ભગવાનના જન્મ મહોત્સવ, દિક્ષા, દેશના, પરિવાર અને છેવટે મેક્ષ વગેરેનું વર્ણન આ ગ્રંથમાં ગ્રંથકાર મહારાજ શ્રી ગુણવિજયજી વાચકે એટલુ બધુ વિસ્તારથી, સુંદર અને સરસ રીતે આપ્યું છે કે, અત્યાર સુધીના શ્રી નેમનાથ પ્રભુના પ્રકટ થયેલા ચરિત્રા કરતાં મા પ્રથમ પંક્તિએ આવે છે માં ગ્રેચ ખાસ પઠન પાઠન કરવા જેવું, આહાદ ઉત્પન્ન કરે તેવા, દરેક મનુષ્ય વાંચી પોતાનું વર્તન ઉચ્ચ ધર્મિષ્ટ બનાવવા પાતા માટે મોક્ષ નજીક લાવી શકે તેવો છે. કિંમત બે રૂપીયા. પાસ્ટેજ જુદું
મી જૈન આત્માનદ સભા-ભાવનગર.

Page #3

તથી
conces
*C3:55
૮૦
દરી .
માં , શ
, કાશ
-
=C
૦
૦
=
09
૦
=0& 4
=08
| ચંરે વીર છે अपगतमले हि मनसि स्फटिकमणाविव रजनिकरगभस्तयो विशन्ति सुखमुपदेशगुणाः, गुरुवचनममलमपि सलिलमिव महदुपजनयति श्रवणस्थितं शूलमभव्यस्य ।
વા .
पुस्तक २१] वीर संवत् २४५० चैत्र आत्म संवत् २८. [अंक 8 मो.
:
-
-
- -
- -
-
-
-
ત્રમ–વિવાર.
(૧) મૂરખ કરે અભિમાન પણ ફલ “પૂર્વકૃત” પેખે નહીં, ઉદ્યમ તણા આવેશમાં કૃત કૃત્ય તે લેખે નહીં, અંધી ચડી મદ પૂર્ણથી દષ્ટિ વિવેકી ના રહી, પ્રાણુ સહુ પામર ગણે છો “હું અને મારું ” અહીં.
(૨) અવલેક તું! ઈતિહાસ બહુવિધ શ્રેષ્ઠ તારાથી હતા, હારી જગ્યા ખાલી થશે કમ સૃષ્ટિને લાગુ થતા; કર દષ્ટિ શમ સુ ચુષ્ટિમાં ત્યજ મેહ મત્સર માનને, માધ્યરચ્ય મૈત્રી પ્રમોદ કરૂણ” જીવન વલ્લભ જાનને.
સંઘવી વેલચંદ ધનજી.

Page #4

ht
શ્રી આત્માન પ્રાય.
वीर जयंति स्वागत !
( ક્યાંથી મા સભળાય—રાગ. )
સ્વાગત હૈ। વીમાલ ! સૌને ! સ્વાગત !
અણુમુલ અવસર માંઘા મૂલના, વધાવીયે ધરી વ્હાલ ! શ્રી સૌરાષ્ટ્રની રાજલભૂમિના, રાજલ હંસ સમાન ! ભલે પધાર્યા અધુ મ્હેની, માનસસર મહેમાન ! દેવદેવી સમ વીર સંતાનેા ! જીવદયા પ્રતિપાળ ! પ્રભુગુણ ગુજે ઉજવે ઉત્સવ, વીર્ નતિ રસાળ ! પરમ પ્રેમ પર બ્રહ્મ સુમત્ર! ગુજે સિતાર તાલ ! રૂમઝમ રસીયાં ભક્ત રસેખની, મસ્ત તજી જગખ્યાલ ! જયજય શ્રી રીનારી ત્રિશલા નંદન, સિદ્ધારથના ખાલ. જગત પિતા જયવંતા વર્તા, વો સ્વરાજની માળ ! શુકલ ત્રયોદશી ચૈત્ર માસ, સત્તર એપ્રીલ-શુભ શાલ. એગણીશ ચેાવીશ ને ગુરૂવારે, ઉજવે આજ સુરાષ્ટ્ર ! વીર પ્રભુ ગુણુ ધૈય ક્ષમાને, જીવનના પ્રતિપાલ, મણિમય સ્વાગત સર્વ સ્વિકારે, અંતર પુષ્પની માળ !
એતા એજ શ્રી મહાવીર.
( રાગ–આશા દેશ યા સેારદ. )
એકજ શ્રી મહાવીર !
એતા ! એકજ શ્રી મહાવીર | પરમ પ્રેમ પર બ્રહ્મ મંત્રના, સાચા સૂર કીર ! મૂર્તિ ત્યાગ વિરાગ શાંતિને, યા ક્ષમાની ધીર ! માતૃ ભક્તિના અણુમૂલ મંત્રા, ફુક્યા ગર્ભ માં વીર ! મેરૂ ડગાભ્યેા ખાદ્ય વયે, થથરાવ્યાં કમ સુધીર ! આમલકી ક્રીડા કરી પટક્યા, અસૂર ભૂમિ શુરવીર ! કર્મો કર્યાં ચકચુર નિડર, જે ખરા કેશરી વીર ! માત તાત માણા શિધારી, પરણ્યા અની ગંભીર ! ધર્મ, પ્રેમ ગૃહ-૬ પતી કેરા, શિખવ્યા વિશ્વને ગીર !
સોને.
સને.
સને.
સાને.
સને.
સાને
સાને.
ા. પાદરાકર.
.
અતા.
એતા.
એતા.
એવા.

Page #5

એ.
પરમાત્મા મહાવીરપુત્રી થતાં પરણાવી, કરીને-જ્ઞાન ગુણે ગંભીર ! સજી વિરાગ ત્યજી ગૃહ ગૃહિણ, તેડી મોહ જંજીર ! એતે. મતિ શ્રુત અવધિ જ્ઞાની વરસતા, વરસીદાન ભડવીર. મુક્તિ લહે નિયમ લેનારા, સંશય ત્યાં ન લગી૨! સત્યાગ્રહ જ્યાં કર્યો, થથરતે કમરાય મહાબીર સ્વરાજ લેવા સ્વાશ્રયથી, બન્યા સંયમધારી ફકીર !
એતે. ઉપસર્ગો અગણિત છતાં, રહી મેરૂ સમા મહા ધીર. અસહકાર કરી કર્મ રાયથી, ખેલે યુદ્ધ બલવીર.
એતે. ચંડકેશી ચંદન શ્રેણિક રણ ઉદ્વરીયા ધીર! ગોતમને સાચા વૈરાગે, દઈ કેવલ્ય સુધીર !
એ. નય નિક્ષેપ સુ તત્વજ્ઞાન, સ્યાદવાદ રચે મહાવીર દિવ્ય અહિંસા ધવજ રોપે ફરફરે આજ જગશિર ! એ. સ્વદેશ રક્ષાર્થે કુરબાની, કરી જીવનની ધીર! સ્થાપી સંઘ ચતુર્વિધ જીત્યા, પ્રભુપદ શ્રી મહાવીર ! સ્વદેશ સાટે હોમાયા, હે તેડી જગત્ જંજીર! મણિમય જગ ઉદ્ધારક સાચે, નામ સફળ કર્યું રર ! એતે.
શ, પાકાર, – ]E
એતે.
શ્રી
પરમાત્મા મહાવીર
निव्वुइ पह सासणयं ।। जयइ सया सव्व भाव देसणयं ।। कुसमयमयनासणयं ॥ जिणिद वरवीर सासणयं ।। नंदीसूत्र ॥ २२ ॥
વર્તમાન કાલમાં જગતમાં અનેક ધર્મો છે તેમાં ટુંક સંખ્યામાં રહેલે જૈન ધર્મ પણ મહાન જાહોજલાલીને ભેગવી રહ્યો છે.
દરેક ધર્મના લાંબા આયુષ્ય હેવાનું કારણ મર્યાદા સત્વ છે. સત્યવાન નિરોગી શરીર અનેક આઘાતના પ્રસંગે પણ લથડતું નથી. તેમજ તત્વચર્યા પૂર્ણ ધર્મ પણ અનેક ઠોકરે ખાવા છતાં જીવન્ત દશામાં રહે તેનું કારણ માત્ર તેમાં પોષાયેલ ધર્મ સત્વ જ છે. આ ધર્મને અભ્યદયની ટોચે પહોંચાડનારા - અનેક સર્વ સમર્થ પુરૂ થયા છે. તેમાં અંતિમ મહોપકારી નરવીર શ્રી મહાવીર પ્રભુ છે, એટલે વર્તમાન કાલમાં તેમણે સુધારેલ જૈન ધર્મ આ અવસ્થિતિને જોગવી રહી છે.

Page #6

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. જગતના દરેક જીવ દુઃખી, સ્વાથી, અને પરોપકારી એ ત્રણ કોટિમાં વહેંચાય છે, તેમાંથી અંતિમ ટિના આદર્શ પ્રભુ મહાવીરે બાલ્યતાથીજ વીરતા દર્શાવી હતી. પરની શહાદત વિનાજ કાર્યનું પરિણું ફલ મેળવનાર આ સમર્થ યોગીના ચરિત્રમાંથી મબળના પરિપાકે બહુજ સ્કૂરી આવે છે. મનજય ઈચ્છનાર મુમુક્ષુ માટે તે આ ચરિત્ર આદર્શ પ્રતિમાનું સ્થાન ભોગવે છે. શત્રુ મિત્રતાના ભેદને વીર હૃદયમાં સ્થાન ન મળવાથી તે મહા પુરૂષથી દૂર દૂર નાસતો હતો. આ વિશ્વ પ્રેમી હૃદયે સર્વ જીવોના સમાન હક માટે જગતને પારમેશ્વરી ફરજ સમજાવી હતી.
ધર્મ એ વસ્તુતઃ અનાદિ છે. પણ પ્રસંગોપાત તેમાં સંસ્કારની અપેક્ષા રહે છે. જેથી વર્તમાન ધર્મનું સમારકામ એ વીરોગીના હાથે પૂર્ણ થયેલ છે. પરમ પુરૂ ધર્મનું દઢ બંધારણા કરવા માટે કેટલીક શરતે તરફ બહુજ લક્ષ્ય રાખે છે. આ બાલવૃદ્ધને અનુકૂલ પડે અને અજ્ઞાની કે જ્ઞાની સર્વ કોટૅ સહર્ષ ગ્રહણ કરી શકે એવા એગ્ય વિધિ-આલંબનેને પ્રથમ સ્થાન આપે છે. અપ્રિય કુમાર્ગની રૂઢિઓને દૂર કરી, લોકપ્રિય નીતિ પાઠને સજડ કરે છે. મનુષ્ય પિત પેતાની ભૂલને શેધી શકે એવા સત્યને ફેલાવે છે, ગાઈગ્ય જીવનમાં પણ અવિચ્છિન્ન પણે આરાધી શકાય તેવી પ્રથાઓમાં પુરતું લક્ષણ દેરવે છે તેમજ સર્વ કાલિન દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાલ અને ભાવની પરંપરાને અવગાહી સત્યને મજબુત રાખવા વિશાલ દષ્ટિને અવલંબે છે આ સરતે કબુલ કરવાનું નવ્ય ધર્મ સ્થાપક કે ધર્મતત્વ પિષકને સરખી રીતે લાગુ પડે છે.
- પરમાત્માએ મહાવીર તે સંપૂર્ણ જ્ઞાની હતા તેને નવ ધર્મ સ્થાપવાને હતો જ નહીં તેથી પૂર્વાપરથી ચાલતી આવેલી પ્રથાઓને કાયમ રાખી તેઓએ ભાવી કાલમાં જરૂરી વિષયોનો અબાધિત પણે સંસ્કાર કર્યો તેણે દરેક તર્કવાદિએ પણ વિવેકથી ગ્રહણ કરી શકે એવા માર્ગોને સ્કુટ કર્યા. સૂક્ષમ બાબતોને મમ્મદઘાટ ન કરી પોતાના અગાધ જ્ઞાન પ્રભાવના પ્રખર એજસને લેક દશ્ય બનાવ્યો વર્તમાન વિદ્વાને પણ અમેય ય શક્તિનું માપ કાઢતાં થાકી જાય છે. પણ એ બનવું ન શકય છે, કારણકે તે સર્વજ્ઞને વસ્તુનું ભાન મથક્ષ જ્ઞાનથી થયેલ છે, આપણે પરોક્ષજ્ઞાનથી તે ભાન કરવા મથીએ પણ કઈ રીતે સત્યતાપ્રકટાવી શકાય?
વિશ્વવંદ્ય મહાવીર સર્વજ્ઞ સદશી હતા તેમણે વિવેચેલ દયા, શીલ, ન તિ, વિવેક અને વૈરાગ્ય વિગેરે સંપૂર્ણગે બીજે કયાંય નથી. તેઓશ્રીએ દર્શાવેલ, શુદ્ધ જ્ઞાન-જીવની કેટિ-જીપત્તિ-જન્મ-ગતિ આદિ ધ વડે તેની સર્વજ્ઞતા નિ:શંક છે. જો કે તે મહાપુરૂષના અસ્તિત્વને વર્તમાન સમયમાં કાલ ભેદ છે છતાં તેને વારસો અખંડ છે--આપણી જીદગી પુરી થવા છતાં પણ પાર ન પમાય એવા અખંડ સિદ્ધાંતને કેટલાક સમર્થ પુરૂએ બહુ વિસ્તૃત કરેલ છે. સમર્થ પુરૂષોએ પોતાના ક્ષપશમના પ્રમાણમાં એકેક પાઠ પર હજારો કોની

Page #7

પરમાત્મા મહાવીર.
રા
અવતરણિકા વિસ્તારેલ છે. પરમાત્માના સાપેક્ષ વચનને ખુલાસે આપણી અલ્પ બુદ્ધિમાં ન આવી શકે ને કદાચ બુદ્ધિ વિષયમાં આવવાનું ચામ્ય ધારીએ તે સ્વચ્છ ંદતાનેજ સ્થાન મળે. જેથી ઉપકાર હૃષ્ટિયે આપણી સાદી સમજણને ચાગ્ય માગે દેરવવા ટીકાકાર સમર્થ પુરૂષાએ અમેાથ જ્ઞાન પ્રયલ સેવેલ છે.
વર્તમાનકાલીન બુદ્ધિવાદના જડ જમાનામાં પણ યુનિવર્સિટિના ઉચ્ચ શિક્ષણથી પેદા થતી શંકાઓનો સદંતર નાશ કરી, બુદ્ધિગ્રાહ્ય ચૈતન્યવાદને સુલભ રીતે પ્રવર્તાવવામાં આ વીરવચનનો તત્વરમણુતા યાને બુદ્ધિ વિશાલતા સલ થાય તેમ છે. માત્ર દરેક વાંચક સાશ્ચય કબુલ કરે કે જૈન થ્રીલસુપ્રીદ્રવ્યાનુયાગ, પદાર્થ જ્ઞાન, ન્યાય, વિગેરે ખીલકુલ સત્ય છે એવી શૈલીમાં તે વીરવચનના અક્ષર દેહા તૈયાર કરવા જોઇએ.
વર્તમાનકાલીન બુદ્ધિવાદના જડ જમાનામાં પણ યુનીવરસીટીના ઉચ્ચ શિક્ષ ક્ષથી પેદ્દા થતી શકાઓને સદ ંતર નાશ કરી બુદ્ધિચાહ્ય ચૈતન્યવાદની સુલભ રીતે પ્રવર્તાવવામાં આ વીરવચનની તત્ત્વરમણુતા યાને બુદ્ધિવિશાળતા સફળ થાય તેમ છે; માત્ર દરેક વાંચક સાશ્ચર્ય કબુલ કરે કે જૈન ડ્રીલે સાી દ્રવ્યાનુયાગ, પદાર્થ જ્ઞાન ન્યાય વગેરે ખીલકુલ સત્ય છે એવી શૈલીમાં તે વીરવચનના અક્ષરદેહા તૈયાર કરવા જોઈએ.
પૂર્વ કાલના ઈતિહાસના પાનામાં નજર નાખીએ તે જોઇ શકાય છે કે–જૈન ધર્મે એક કાલે હિંદ બહારના દેશે!માં પણ પેાતાના કિરણેા નાખ્યા હતા. તે અરબસ્તાન (ઇન્ડિયન એન્ટીકિટી પુ. પૃષ્ઠ ૨૮) અને જાવામાં પગ પાથરી પડ્યો હતેા ( ઇન્ડિ॰ ) ઈસ્વીસન પૂર્વે ૪૨૦ વર્ષે થયેલ યૂનાની નામે ઈતિહાસન હેરા ડાતસ લખે છે—હિંદુસ્તાની અહુત ગાસ્ત ખાતા નથી, ઇસ૦ ૬૪૦ ના મરસામાં હિંદુસ્તાનમાં આવેલ ચીનના મુસાફર હ્યુનટસગનાત્ર લેખ ઉપરથી ડા૦ બુલ્હેર ખીલ, સીયુકી પુ-૧ પૃષ્ટ ૫૫ ) કહે છે કે—જૈન નેતાએ ધર્મપ્રચાર માટે કીયાપીથીમાં જતા હતા. વળી ચીના ભાષામાં ( ૧ ) જૈન લેખાના અનુવાદો દેખી શકાય છે, કામ સીલાચાર્યે (૧) તીબેટમાં જૈનધર્મ દાખલ કર્યો હતા ભદ્ર બ!હું સ્વામીએ કેટ્લાક ચામાસા નેપાલમાં કર્યો હતા. ઈસ્વીસનના આરંભમાં સીલેનમાં જૈનધર્મ હતેા. જાવામાં જૈન ખડીયેરા જોવામાં આવે છે. S. J. 2670
આ ધર્મની જાહેાજલાલી વીરવચન-મર્યાદાનેજ આભારી છે. અત્યારે માન્યતાના કેટલાક ભેદને લીધે જૈન ધર્મ ક્ષીણુબલી થતા જોવાય છે, છતાં તેના મુલાતત્વા તેા દરેક વિદ્યમાન ધર્મતત્વાને હું ફાવે તેવા છે. પરમાત્મા મહાવીરે પેાતાની જીંદગીમાં નીરાલા વિશ્વોદ્ધારનાજ કૃત્ય કરેલા છે.
વિક્રમાબ્ન પૂર્વે ૪૭૦ વર્ષે પ્રખરયેાગી મહાવીર પ્રભુના પવિત્ર આત્મા ૭૨
× ઇતિહાસ તિમિર નાશકમાં કહ્યું છે કે સન ૧૯૯ માં ચીની મુસાફર હાંત્સાંગ તથાસન ૬૪૦ માં ફરિયાન હિંદમાં આવેલ છે. જ્યારે ઉપરાત નેાંધ તેથી જુદી પડે છે~~

Page #8

૨૦૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વર્ષનું આયુષ્ય ભોગવી સર્વ કર્મનો ક્ષય કરી મોક્ષ ધામમાં પોંચી ગયો છે. તે મના મહત્વને યાદ કરાવનાર પાંચ તીથીઓ, ગર્ભાગમન તીથી, જન્મતીથી દિક્ષાતીથી, કેવલજ્ઞાનતીથી અને ક્ષતીથી એ બહુજ કીમતિ દિવસ છે. તે પાંચ પૈકીમાં થિગ શુદિ ૧૩ ને દિવસ જન્મતીથીના સંબંધવાળે છે. દરેક પદાર્થો દ્રવ્ય ક્ષેત્ર નામ સ્થાપના કાલ અને ભાવને આશ્રિને બલવાન હોય છે. ધાન્ય વાવવાના દિવસેની પેઠે ચેત્ર શુદિ ૧૩ જન્મ તીથીને દિવસે અહ૫ પ્રયાસ પણ બહુ ફળદ્રુપ બને છે. અને તેથી જ આ પણ સમર્થ સેનાધિપતિ પુરૂષ જે ફરમાન દેખાડે છે તે પ્ર. માણે વર્તવા માટે લક્ષ રાખવું જોઇએ. શ્રીમાન પૂજ્યપાદ હરિભદ્રસૂરિજી પંચાશકચ્છમાં ફરમાવે છે કે
દરેક તીર્થકરોના પાંચ તીથી રૂપ કયાણકના દિવસે આરાધવાથી તીર્થકરે વિશે સ્મૃતિ રહ્યા કરે છે. તેથી તીર્થંકરનું બહુમાન, શ્રેષ્ઠ પુરૂષોના કથન પ્રમાણે ચાલવાને અભ્યાસ, ઇંદ્રાદિકે કરેલ જનભક્તિનું અનુકરણ, ભક્તિની પ્રથા પૂર્વકાલીન છે એવું જ્ઞાન અને જીનશાસનની પ્રભાવના, વિગેરે નિશ્ચયે વૃદ્ધિ પામે છે તથા અધ્યવસાય પણ વિશુદ્ધ થાય છે, માટે આત્મગુણ પ્રકટ કરવાના નિમિત્તભૂત કલ્યાણકના દિવસોમાં ૨થયાત્રાદિ મહેસૂવ કરવા જોઈયે. રાગી દ્વેષી દેવની સેવા કે અપર્વે કરેલી ક્રિયા અલ્પ અને ક્ષણ વિનાશી ફલને આપે છે, તેમજ વીતરાગની સેવા અને ઉત્તમ દિવસોમાં કરેલ અ૯પ ક્રિયા પણ અપૂર્વ ફલને આપે છે. (૧ ચગારંવારા નાથા રૂ૭ થી ક૨).
તો આજે આપણે એવી આરાધના કરવી જોઈએ કે જેથી આપણે નિર્મલા થઈએ અને બીજાને પણ તેજ માર્ગમાં દેવી શકીએ.
માતાપિતા કે સમુદાય અમુક વ્યક્તિને ઉચ્ચકોટિમાં લઈ જઈ કુલ માગે છે તે ઉપકૃત વ્યક્તિ પણ ઉપકારી સુરૂની આજ્ઞાને જીવિતવ્ય માને છે–તેમજ આ પણી ઉપર બેહદ ઉપકાર કરનાર ઉપકારનો બદલે માગતા નથી, પણ આપણી ફરજ છે કે તે પરમાત્માના પગલે ચાલી ઉપકારના ઋણુને અલ્પાંશે પણ અદા કરવું. એટલે તે મહાપુરૂષના કૃત્યને જગજાહેર ચિરસ્થાયી બનાવવા કટિબદ્ધ થવું જોઈએ.
આ દિવસે આપણે જમાઉધારનો ગતવર્ષનો આંતરિક કિંવા સામાજીક પડે પણ તપાસી લે, ને શુભ કાર્યમાં તીવ્ર પ્રેમ પ્રકટાવ. વીરના સંતાન તરીકે સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા એ ચાર અંગે છે. તેઓ પિતાની જવાબદારી સમજી પિતાના નામને ચોગ્ય ગુણે ખીલવે તેમાં વીરભક્તિને સમાવેશ કરી આ નિવેદનની સમાપ્તિ કરું છું. ૩૩ જોર! થો!! વીર !!!
લી. મુનિ દશનવિજય.
– ઈચ્છ-- + મનની વીર પૂજા વિધિ એ તેમનાં જીવનનાં ઉડામાં ઉડા રહસ્ય દર્શાવે છે-કાલાઇલ.

Page #9

મહાવીર જન્મોત્સવ.
મહાવીર જન્મેન્સવ.
( જન્મકાંડ છે. સ્થલ–સ્વર્ગલોક, મૃત્યુલેક. પણ અમારી જખનામાં છે એમ, કાલ-ચોથા આરાને અંતભાગ. ! શૂરનર જાગશે જગવશે જગતને. મંગલાચરણ,
પામશે પ્રિયપાઠ શીખવશે સંતપાઠ, પરમ પુરૂષ મહાવીર
મધુબંસી સુરમાં ફેલાવશે પ્રેમ, પાપ; જ્ઞાનવીર ધ્યાનવીરતાનવીર દાનવીર,
દોડવશે, જેડશે પુણ્ય પંથમાં, બાલવીર ગીવીર વીર નામ ધાર. ૧
[ અંધકાર ફેડીને સ્વજ્ઞાન પ્રભાવથી.
અવક* સુખવીર દુખવીર શાંતિવીર કાંતિવીર, ( આ જખનામાં કેટલાક દિવસ યશવીર ધીરવીર જાણે અસિધાર. ૨ ચાલ્યા જાય છે. એક દિવસે ઈંદ્રનું સિંહાશત્રુવીર મિત્રવીર જાપવી પૂગ્યવીર, સન કરે છે.) સર્વ કાર્ય સાધ્ય યોગ, વીરજી શ્રીકાર. ૩ દ્ર-( સ્વગત) ગામવીર સ્થાનવીર દેશવીર વેશવીર, શું થયા કંપાત, કે શું કઈ શત્રુજાત, રાજવીર પ્રેમવીર વીરતા પ્રચાર. ૪ | નહી નહી— વિશ્વહિત ધારવીર વિશ્વજીવ શૂરવીર,
મારી સામે બંડજગાવનારનથી ઈચ્છા શિવલણમી સ્વામિવીર વીર ભરતાર. ૫
અરિબાલ,
તે શું અશુભ ચિન્હ છે ? प्रवेश १ लो.
નાના તેમ નથી, સ્થલ–સ્વર્ગ.
હજી આગલ જે અવધિના ઓજસથી; કાલ-ચૈત્રમાસ-પર્વદિન.
આઘે કેટલે ! –
કુલાચાર કહે છે. વિશાલા વચ્ચે. સૂર્યને જન્મદાત્રી દિશા એક છે,
( ક્ષત્રિય કુંડમાં સિદ્ધાર્થ રાજાને ત્યાં અનેક નથી, માતા સિંહ જન્મતો,
તીર્થકરનો જન્મ થયાનું અવધિ જ્ઞાનથી વીર માતા અનલ્ય છે,
જાણે છે અને વદે છે ) કાંકરાથી પણ બીજી અધિક
અહો આતો વિશ્વમાં પુણ્ય જાગ્યું છે, વિષય પુતલીઓ,
વાયુ સુંદર વહે છે; શું પાડશે ઠાલાં અણઘડ સેનીન છેકરાં, નરકમાં પણ જગજગાટ થયે, સિંહના સાંપડયા ઝુલશે જેમાં, | ગ્રહો દશા પલે છે. માતૃ ગુણ ગ્રાહી બાલુડા જગો . પાપ આવ્યું સિંહાસનમાં, તે માતને ધન્ય છે, ધન્ય છે, ધન્ય છે, ત્યાં પણ પુણ્ય ખિીને; સહસ્રશઃ દંપતી યુગ્મને,
નાડું દૂર, દૂર, દૂર,

Page #10

મી આત્માનંદ પ્રકાર
દાસી?
ઉગતો !
સિંહાસન હસે છે ખેલે છે.
પ્રવેશ ૨ વો. દેખીયે પુયર,
સ્થલ–જ બુદ્વિપના ભરતક્ષેત્રમાં ક્ષત્રિયપણ હવે મારે અહીંગને નાત ન થા;
કુંડ નગરનો રાજમહેલ. જે કરવા લાયક છે તે જ આચરવાનું છે. | કાલ–ચિત્ર શુદિ ૧૩ ની મધ્ય રાત્રિ. | ( દંડાધિપતિ હરિણગમેલીને ! (સિદ્ધાર્થ રાજાની પત્ની ત્રિશલા ક્ષ લાવે છે )
ત્રિયાણી રાજપુત્રને જન્મ આપે છે અને ઇંદ્ર
દાસી અગાશીમાં જઈ આકાશમાં દષ્ટિ છે કેઈ વચન જીલનાર !
નાખે છે. દેવસૂત દીપતે.
ત્રિાहरिणगमेषीફરમાવો. સેવક પાલશે, ઇંદ્રની રસીલી આણ;
જી! આ–આવી. (એમ ઉત્તર આપતે હરિણગમણી ..
પણ જેઉં છું, ગગનમાં છે સિતારે પાસે આવી નમન કરે છે અને બે હાથ | જેડી ઇદ્રની આજ્ઞા સાંભળે છે.)
(માતા પિતાના બાલક પ્રત્યે આગલી ચીંધી દાસીને કહે છે.)
ત્રિશા– વગાડ વગાડ મંગલ ઘંટ, વગાડ વગાડ સુષા ઘંટ;
અરે આ પૂર્વ દિશાને સૂર્ય ઉગ્યો છે. કર આહ્વાન દેવેનું,
શરદના ચંદ્ર જે અમૃત વરસ તે; થરથરાવ રજ રેણુ સૂક્ષમ.
તેજમાં કેટલાય તારા છુપાશે,
છુપા હશે. પુણ્યા ચાર પાંગર, કરાવ બલ પરિચય
કેટલાય દેવ આવશે, જે સિંહાસન ઘંટ દેવલોકના, |
મજે, આકાશ ગર્ભનિયમને વિકાર; ઇંદ્ર પરિકર તૈયાર થાય.
મંગલ વાત ફેલાવ, આજે ઉત્સવ છે,
સુંદર સમય છે. આનંદ છે, આનંદ છે, મંગલવેલા છે.
નથી બ્રહ્મા, વિષ્ણુ કે મહેશ, મંગલ શબ્દ પાઠવ,
હાથ ક્યાંથી રૂ૫ આવું તને, જન્મોત્સવ છે જગત્પતિને. (બાલ રાજપુત્રને દેખી દાસી ખુશી વગાડ, વગાડ, મંગલ ઘંટ. { થાય છે.) (હરિણગમેષીદેવ ઇંદ્રની આજ્ઞા પા લિ – કળવા તૈયાર થાય છે. )
અ આતે મનુષ્ય કે દેવ ?

Page #11

મહાવીર જન્માવ. વિજ્ઞ--
{ લેકમાંથી નીકળી ગગન માંગે થઈ અરે એતે મનુષ્યદેહ ધારી છે,
ક્ષત્રિય કુંડમાં આવે છે.) દેવનો દેવ, રાજાને રાજા;
– મારે બાલુડે હૈયાનો હાર,
જણાવે છે નક્ષત્રગતિ, જા કહે તારા ખાવીંદને.
ગત રાત્રિના જ્ઞાનને, દેખાડ તારી દાન શક્તિ
પારદનની ઉષ્ણતાના માનને, વાનકી જગત્રયીનું બલ–જેની;
શુભ શકુનો જનજન્મ સ્થાનને, જાગ્યો છે રૂપ રૂપને અંબાર,
બલ બેલે સાહેલી, શણગાર જે વર્ણનમાં મકરધ્વજ. “મંગલ સંદેશા પાઠવ્યા.” નહીં તે એકલો લાગશે તે પણ,
दिक्कुमारिकाતાવડીના તલીયા જે, ઉપમામાં મંગલ સંદેશા મેકલ્યાં છે જ-જલદી જા.
જાગ્યું જગતનું નૂર, ઉભું બ્રહ્માંડનું શૂર, વાણી
ચાલે સાહેલી રંગ મહાલવા | બા? રાજ હશે રાજ મહેલમાં,
વાધ્યાં પુણ્ય અંકુર, જાગ્યે ધર્મ એ ધૂર, નિદ્રાના વમલમાં;
વીર વધા દીલ ધારીયે | સુંદર સ્વપ્ર સૃષ્ટિમાં,
ઉગ્યે કનકને સૂર, ફાર્યો ક૯૫હેર. કહું તમારા કેણ તેને?
મંગલ સંદેશા નેતર્યા છે લાવીશ ભારોભાર દાન,
| ( દિકુકુમારીએ ત્રિશલાના મહેલમાં બા ! જાઉ છું હમણાં
આવે છે. વિવિધ રંગી શાભા–ભક્તિ કરે
છે. પછી કેલના ત્રણ ઘર બનાવે છે અને ત્રિપાન—
રાજપુત્ર સાથે ત્રિશલા ક્ષત્રિયાણીને એક (સ્વગત).
કેલિગ્રહમાં લઈ જઈ મર્દન કરે છે. અહો ! શું આનંદ છે? છું એકલી બની અનેક,
दिक्कुमारीઆકાશ અને પ્રદેશો જેમ; સ્વર્ગ ગંગા પણ આવીયા છે અહો કે સુંદર ગંધવાહ છે.
લેવા દર્શન સુખ, લહી વારિનું રૂપ પણ આ શું?
દુર્લભ દેહ અમૂલે અહીં (એક જાતિને તણે સ્વર સાંભળે.
બનો સેવી અનુપ, કાં કે'૨ સ્વરૂપ, છે ને એ શું છે! તે તપાસવા માન રહે છે. | મંગલ સંદેશા નેતર્યો છે
આદર્શને ખુબ માંજતા, દેખાય શુદ્ધસ્વરૂપ, - શ રૂ .
મર્દનથી તેને અમે, બનીયે સિદ્ધ સ્વરૂપ, સ્થલ–ગગન મંડલમાં આગમન, | મંગલ સંદેશા મોકલ્યા છે કાલ
| ( બીજા કેલિગ્રહમાં બન્નેને લઈ ( દિકકુમારિકાનું મંડલ તિર્યફ જઈ સ્નાન કરાવે છે. )

Page #12

શ્રી આત્માના પ્રહાશ.
કરો કુદડી ક્રૂર, નમે નાથ હજૂર સિંચ સિંચે જીન તરૂને
વર્યા એ વીર વધામણું છે પ્રકટાવશે કોધમાં અંકુર એમના
( સર્વ દિકકુમારિકાઓ આનંદથી ને-લાવશે હર્ષનાં ફલ.
રાસ રમીને જાય છે.) ભાવિ વિશ્વ વાડીમાં
प्रवेश ४ थो. સિયારાં શોકના પણ ન્યારાને ન્યારા થલવાધ્યાં પ્રેમ અંકુર
કલ–મૃત્યુલોકની મધ્યરાત્રી. મંગલ સંદેશા મોકલ્યા છે
(ઇંદ્ર સુટા ઘંટાદ્વારા જીનના જન્મ(ત્રીજા કેલિગુડમાં બન્નેને અલંકારે ને જાહેર કરે છે અને સ્વપરિકરને આજ્ઞા છે અને આ આભૂષણે રાજપુત્રને એગ્ય | છે, એમ નિશ્ચય કરે છે.)
સ્વસ્વ પદસ્થ દેવવૃન્દ ? રોગ્યને ચગ્ય મળે છે
આજે મારું સિંહાસન ચાલે છે. દેવેન્દ્ર પૂવયને ન ભૂત નાથને ધતુર
વિહુ દિપકના તેલને પ્રેરે છે વિકૃત પવન, ન ટહુકે કે યલ લીંબાની ડાલીએ
પાતાલ કલશાના નીરને એપે હાડકાને હાર સ્મશાન વાસીને
કેલે છે ઉદ્ધત સમીરણ.
નથી તેમ આ સિંહાસનને, કણેર હનુમાનને કેડાં શોધે છે છાણ મૂર્તિને
તે ધજાવતે દેવી ભૂષણ તલસે વીરને,
ઉણતાના વેગે પારો ઉંચા નીચા થાય છે
નથી કોઈ પ્રેરક, કેયૂર કુંડલ મુકુટ હાર,
કર્મના યોગે જીવ, નથી કોઈ કર્તા દીપે હા દેહ૫૨, યોગ્ય મેળાપને પાંગર્યા.
જીન જન્મયોગે સિંહાસન થર થરે છે.
નથી કે ધ્રુજાવનાર, (ત્રિશલારાણીને તથા બાલ પ્રભુને
ભડવીરને હાથ આભૂષણોથી અલંકારી તેના મૂલ સ્થાને
લીંબુ દેખી જીભની પેઠે, મૂકે છે અને સર્વ સંગાથે રાસ લે છે.)
સિંહાસનનું તાંડવ નૃત્ય. दिक्कुमारिका
સિંહાસનને સકાર, જ માતને સૂત છે. જ્યાં લગે ચંદને સૂર જગાવે છે નૂરમાં આહાદ; વીર ભક્તિલીન પ્રાણીયા, લાહો સુખ ભરપૂર થાએ તૈયાર, બેલો............
ફરકે છે જય ધ્વજા અનિલોત્સવમાં. રાસ લહા સહુ સાથમાં છે
વીર જન્મ કલ્યાણકની, બાજે સુંદર તૂર, મીઠે બંસીનો સૂર છે અમેઘ આજ્ઞા ભવચક્રમાં ફરવું મટે છે
લેપશે, ના ડાપણુના દરીયા.

Page #13

મહાવીર જાવ,
ર૦૭ (દેવે જીન જન્મને જાણે છે અને ! જલચાર ચકે, તુજ નેનનમેં, સ્વગત ચિંતવે છે)
જગત નમું, વરજાત નમું . देववृन्द
(રાજકુટુંબને અવસ્વાપીનિ નિંદ્રા તૈયાર છે તલસતા આત્મા,
આપી બાલપ્રભુને મેરૂપર્વત ઉપર લઈ આત્માને ભેટવા;
જવા માટે પ્રભુ પાસે આજ્ઞા માગે છે.) નથી તુમ આજ્ઞા અમોલી, પણ છે ભગવારિણી ભક્તિ.
ફરમાન ચહું, ગુરૂભક્તિ કરું, અને તેથી આ...પણ,
ધરૂં આપને, ભવસમુદ્ર તરૂં, નીચે જવામાં ઉંચ્ચ ગમન છે;
વરૂં જ્ઞાન ધ્યાન, તુમનેજ સ્મરું, નીચે રહેલી નમ્રતા છે ઉંચી,
જગત નમું, વરાંત નમું છે પગ તેથી પૂજાય છે.
(ઈંદ્ર વીરના મૂલદેહને ભકિતપૂર્વક તૈયાર છે ચેતન,
હાથમાં ગ્રહણ કરે છે અને તેને સ્થાને પિછાણ છે પવિત્રાત્માની નવું બનાવટી બાલકનું બીંબ મૂકે છે પછી ચાલો.–
ઇંદ્ર પોતાના પાંચ રૂપ કરે છે.) (આજ રીતે દરેક દેવલોકના ઈંદ્રોને પ - પરિવાર અને મહર્થિક દેવતાઓ ભકિતથી ! નર્યો પુણ્યને પુંજ, કરે ધરું હું, ઇદ્રની આજ્ઞાથી કેતુકથી પિત પિતાના (એમ કહી પ્રભુને બે હાથમાં થે છે.) વિમાનદ્વારા જંબુદ્વીપમાં આવે છે ને वे रूपમેરૂ પર્વત ઉપર જાય છે–-)
ધરી ચામરે વીંજીશું એ સેતુ છે प्रवेश ५ मो.
(એમ કહી બે બાજુ રહી ચામર સ્થલ-ક્ષત્રિયકુંડ અને મેરનો ભાગ, ' હાલે છે.) કાલ-જીના જન્મ પછી સમય. ચોથું હ૫– ( સોધમેન્દ્ર ત્રિશલારાણીના શયન
જગ તાપની, શાંતિને છત્ર હેતુ, મંદિરમાં આવે છે અને જીનમાતાને નમી
(એમ કહી છત્ર લઈ પાછલ ચાલે છે.) બાલ પ્રભુને નમે છે તથા સ્તવે છે)
વ ૩૫–
ધરૂં વજી હું જ્ઞાની, પિછાન કેતુ છે જગત નમું, વરચેત નમું
(વજા લઈ આગળ ઉલાળે છે.) અતિ પ્રેમ ભર્યો, ઓતપ્રેત નમું .
સર્વે હા— નેહથી શીરથી, પદમાં પ્રણમું
અહે કલ્પ ફ, અમ ભાગ્ય તણે, ગ અલખ થયે, મુજને નમું અમ શોક વિષ, સંસાર ટલ્ય જગજ્ઞાન શીરે, વિધુમાન મુખે,
વીર અક્ષરદેહને, ગ મ , વીજળી ચમકે, બિંબ પરે,
જગજીત નમું, વરત નમું છે

Page #14

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
(પાંચે રૂપ આગળ ચાલે છે. )
ખાય જનેતા ને પોષાય બાલક. पाछलो छत्रधारी इन्द्र
( ઇંદ્ર મનમાં શકે છે. ) અહો વધારી, ગણું ભાગ્યધણું,
ફુન્દ્ર-(સ્વગત) મધ્ય દેહ ભેદી, ચાહું આંખ જીણી
અરે આ બાલક, एक चामरधारक -
પાણીથી અપરિચિત
ધાવણ પણ નહીં ધાવે, ચહું આંખની ઝાંખ, હું કરું ભણી,
ઉછરતો કુમલે સ્તનધય. લઘુ ત્રાંસ ગ્રહી, જગત નમું
ભૃણ જે, आगलो वज्रधारि इन्द्र
માત્ર દેહધારી મનુષ્ય; નહીં નેન ત્રીજું, કેમ હું નીરખું; શું સહી શકશે ? તે, પરને મહા ભાગ્યશાલી પરખું છે
છલાછલ ભરેલા, बीजो चामरधारक
ભાદરવાના મેઘ પટલ જેવા,
ઉંચા તે ઉંચા, હું તે દર્શન પામી અતિ હરખું,
પર્વત શા દી પતા, જગત નમું, વરત નમું છે
વિધવિધ રંગી, ચમકતા સુરકરમાં. ( આ પ્રમાણે વિનોદ કરતાં ઇંદ્રના
સંખ્યામાં કરોડ, પાંચે રૂપ મેરૂ ઉપર આવે છે.)
અભિષેકના દિવ્ય કલશાના પ્રવેશ .
પ્રચંડ જલ પ્રવાહને, સ્થલ–મેરૂ પર્વતની શિલા (અતિ સમુદ્રના વેગને. પાંડુકંબલાસન).
વજી જેવા ધોધને કાલ–રાત્રીને ત્રીજે પહોર..
આ બાલક તે માત્ર માનવી. ( પ્રભુને સિંહાસન પર સ્થાપી ઇંદ્ર |
(ઈંદ્ર આ પ્રમાણે વિચારે છે, એટવિગેરે દરેક દેવતાઓ વિવિધ રૂપે કમ. | લામાં મેરૂપર્વત કંપે છે દેવગણમાં ક્રોધ સર જલથી ભરેલા વિશાલ અભિષેક કલવડે કરીને બાલપ્રભુને સ્નાન કરાવે ન્દ્રછે.)
આ શું સમૃદ્ધ સુરે,
શાશ્વત મેરૂ અચલ છે; ધુ મેલ.
વર્ણવ્યું છે શુદ્ધ દે,
ક્ષુદ્ર વેદ પુરાણમાં. પ્રભુને કે આપણે?
ન ચલે કદાપિ કેપથીયે ઈન્દ્રના, તે તે નિર્મલ છે.
છે વિતરંગીઓ જલધીએ; ત્રી
શું ભૂકંપ ? ધો એને ને જાય આપણે | કે પાપીની પાપ પ્રવૃત્તિ.
ય વ્યાપે છે.
बीजो

Page #15

મહાવીર જન્મોત્સવ.
૨૦૯
( અવધિજ્ઞાનથી પિતાને સંશય ૫- દેવો તમે પણ નાચે. ડ્યાની ભૂલ લક્ષમાં આવતાં ઇદ્ર નમ્રતાથી આજે આનંદેત્સવ છે, ક્ષમા યાચે છે. )
અવસપીણિ કાલને અંતિમ જ સવ છે,
ગા, બજા, નાચે. ક્ષમા આપે,
( અભિષેક થઈ રહેતાં ચંદન પૂજા નથી ઇંદ્રનું હદે કપટ;
કરે છે, પછી દેવા આઠ મંગલ, મંગલ દીવે નથી ભાન દેવરાજને,
આરતિ વિગેરે કરી ભક્તિપૂર્વક વાજીંત્ર ઈંદ્ર પદમાં અજ્ઞાનતા બેઠેલી,
સાથે સ્તુતિ કરે છે.) પવનથી પાતલું જ્ઞાન, નથી વિકટ, કાંઈ જ્ઞાનીને;
६४ इंन्द्र तथा देववृन्द-- ફેડ્યાં સંશય વાદલાં,
તરણ તારણ હાર પુરૂષોત્તમ ! જ્યોતિ પ્રકટાવીને.
કાંકરે કાંકરે રત્ન પ્રકટાવશે; અજ્ઞાનરજ ઉડી ગઈ,
સાંબેલાને ફલ,
પ્રકાશી કેવલ દીપક, ભૂલ સમયે દેવપતિ, મહાન પદ સહેલ નથી,
અંધાને અજવાલશે, સેવાનો લ્હાવો, અને મનનો નિગ્રહ,
સર્વ દર્શન ગુણવાન,
સંભારશે મેક્ષ દાનમાં, વિવેક વિકલતા વિણસાડે સેવા ફલ.
દીનને–ત્રસ્તને. सेवाधर्मः परम गहनो
દીવાના દેવને દોરશે, योगीनामप्यगम्यः॥
સિદ્ધ માર્ગ સમારિને સમયે નીતિ મર્મ,
હે લોક સૂર્ય, ! આપ સમર્થ છે;
ભૂતકાલ ગિની પીછીથી, વાનકી છે ત્રયીનું બલ જેની,
અનેક સૂર્યો આલેખાયા છે, ક્ષમા આપો.
ચિત્રાશે ભવિષ્યથી;
કાલપોથીના પાનામાં, એકવાર અનેકવાર, મેહન મયા કુમારીના;
જ્ઞાન કલમથી સિદ્ધાક્ષરે.
કોતરાયેલ છે મહાવીર એવું નામ, મારી અપે ભૂલેલાને,
છે. બાલવીર; દેવરાજને દેવેન્દ્ર પૂજ્ય ?
સત્તાએ દેવવીર, (ઇંદ્ર દેવ પ્રત્યેક કહે છે )
શીખવજે હિતપાઠ.
સજશે સર્વ જીવના, નાચ્યો છે મેરૂ,
સમાન હકના સામૈયાં પ્રભુ પદસ્પર્શનથી;
બજાવશે જય ઘેષણા, હાં નાચ બાપુ, નાચ,
નીજ પૂર્ણતા પ્રકટાવીને.

Page #16

શ્રી આત્માન પ્રકાશ ( ઇંદ્ર બાલવીરને ક્ષત્રિયકુંડમાં | દીપા આનંદદીન, ઉત્સવની ધુનમાં, ત્રિશલા રાણી પાસે મુકે છે અને ત્યાં દડે ! એવા છે રાજ રાણુના વેણુગેડી તથા કુંડલ યુગ્મ મુકી બલે છે ) ઉત્થાપશે ન દેવી વેણ, નરનાથ, ! હું --
વાવજે ક્ષેત્રમાં ધન; જીન જનની છે વિશ્વ પૂજ્ય,
બંદીવાનેને છોડશે, માતને સૂતને ખેદ પ્રકટાવનાર;
ઉત્સવાનિલે ફરકાવજે જ્યધ્વજ. દેખશે શીર્ષના ખડખંડ નીજના,
( દાસીને દાન દઈ સિદ્ધાર્થ રાજા જેમ સપ્તધા મંજરી પત્ર.
આનંદ મહોત્સવ કરે છે. નગરમાં અમારી આણ છે ઈંન્દ્રની,
પટહ વગડાવે છે અને પ્રજા રાજાને મુબાન તાડશે;
રકબાદી આપે છે.) દેવ દાનવ કિન્નર કે નર.
ગારિ – (એમ કહી બાલકના અંગુઠામાં પરમતત્વ છે, અમૃત મૂકે છે. ઇંદ્રાદિક સર્વ દે નંદીશ્વર હેયાત જ્યાં લગી વિશ્વમાં, દ્વિરે જાય છે)
ગીરિગહરાના ગહન ભાવ પ્રવેશ ૭ મે.
અવગાહતે આત્મ બેલે
ત્યાં સુધી જીવે રાજકુમાર, સ્થલ-ક્ષત્રિયકુંડ.
પ્રજાના પ્રેમ પારણે કાલ––પ્રાતઃકાલ.
ન્યાયના દેરથી ( દાસી હાંફતી હાંફતી સિદ્ધાર્થ : સદા ઝુલે રાજકુમાર રાજા પાસે દોડી જાય છે અને પુત્ર જન્મની ! સૂર્ય કિરણ પેઠે જીવન જીવનને વધામણી આપે છે.)
ખીલવશે પનેતે, એ બાલકુમાર. વાણી –
જય હો સિદ્ધાર્થીગજની કહાવ્યું છે. પૂર્વાશાએ,
દેહમાં, જ્ઞાનમાં, શક્તિમાં, ધર્મમાં
અમર બનો બાલ કુમાર. સખિ કુકડાની સાથમાં દેજે સદેશા રાયને,
(બારમે દિવસે જ્ઞાતિ ભેજન કરાવી
સિદ્ધાર્થ રાજા કહે છે) સુણી સુણ રાજન ત્રિશલાને મંગલમય સંદેશો
सिद्धार्थराजाવ્હાણાં વાયા છે;
રાજબાલના લક્ષણો છે વર્ધમાન, ઓસર્યો છે જગના અંધાર,
ગર્ભમાં આવ્યો ત્યારથી સૂર્ય પ્રકટ છે કુલ આધાર. અમો બન્યા છીએ, રાજ્યથી વધમાન, ત્રિશલાદેવીથી,
ધનથી ધાન્યથી સુખસમૃદ્ધિથી કરા શાંતિપાઠ;
માટે મુજ બાલડે.

Page #17

દુનીયાના તારણુહાર.
છે જ્ઞાતુ કુલ ઊજાવનાર, કુલક કણ વર્ષ માન. જગવત્સલ દેવપ્રિય જ્ઞાન મલે વમાનં.
કર્મ દલ ચુરવામાં માનું અખંડ નામ હા વર્ધમાન ! વધુ માન ! ! વર્ધમાન ! ! !
(જ્ઞાતુ કુટુંબ આનદથી ઘેર જાય છે અને વમાન કુમાર ખીજના ચંદ્રની કલાની પેઠે વૃદ્ધિ પામે છે. ભવિષ્યમાં
સ્વાત્મ પ્રભાવથી નામને પ્રાપ્ત કરે છે )
सत्यजंखना
66
મહાવીર
શ
” એવા
યુગાનુયુગ
મહાવીર શાસન અનેા વર્ધમાન
इति महावीर जन्मोत्सव समाप्त.
લી
મુનિ દનવિજયજી.
દુનીયાના તારણુહાર.
જે વખતે . આર્યાવર્તમાં ઘેર અંધારી રાત્રિ પડી હતી, આત્મકલ્યાણની પ્રખર ધુણીયા ધખવનારા ચેાગીવરા, તે ભૂદેવેા, નૃપવરા અને તે બધા તારાઓવિલાસ પ્રિયતા મદાંધતા, સ્વાર્થ વિવશતા, નિર્વિર્યતા, પરવશતા અને હિંસાના પારાવાર અંધકારમાં અદશ્ય થયા હતા. હિંસા દેવીએ પાતાની કાળી પછેડીના જાદુમંત્રથી આર્યાવર્ત ને અવનવા વેષા આપી બધાને મત્સ્ય કર્યા હતા. આત્મદ્વારના દિવ્ય મંત્રા અને અહિંસાના પરમ પવિત્ર સૂત્રો તુરુ તુટ્ટુ થઇ કડડડ કરી તુટી પડવાની તૈયારીમાં હતા. તેવા ઘાર અંધકારને–અજ્ઞાનને દૂર કરવા મથતા એક નવા આલ સૂર્ય આર્યાવર્ત ના નલાગણમાં ઉગ્યે.
પ્રભાતના આલ રવિ જેમ સહસ્રપત્ર ( કમલદલ ) ની પાંખડીઓ વિકાસ પમાડે તેમ એ નવા ઉગેલા આર્યાવર્ત ના સૂર્ય –વીશે તે વખતના વિલાસ સાગરમાં તણાઇ રહેલા; હિ સાદેવીના પરમ ભક્ત થઇ બેઠેલા નિવિય પામર બનેલા જીવા– ભૂદેવાની આંખ ઉઘાડી મજ્ઞાનને દૂર કરવા એ ખાલ રવિ ઉગ્યા હતા–એ વીર જન્મ્યા હતા.
એ કાણુ હતું ? જગદુલ્હારક “ પ્રભુ મહાવીર દેવ. ”
જે વખતે આર્યાવર્ત્તના દયાના ઝરા સુકાતા હતા; અધ શ્રદ્ધાની ( ધર્મોધતા ) ની વાટીકા વિકાસ પામી રહી હતી, મને સાચી શ્રદ્ધાની વિભૂતિ ભરી વાટીકાઓ સુકાઇ જતી હતી તથા આત્મભાવનાનાં વિકાસીત વૃક્ષાનાં વના ઉજડ થઇ જતાં હતાં; અને આત્મ કલ્યાણનાં પુલિકત પુષ્પા પરાવિહાણાં થઈ જતાં હતાં તે સમયે આર્યાવના નંદનવનને આંગણે એક શ્રેષ્ઠતમ નવા માળી જાગ્યા.

Page #18

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સુકાઈ જતા દયાના ઝરાને અહિંસાના મીઠા જલથી ભરવા, અંધ શ્રદ્ધાની ઝુંડીએ ઉખાડી નાખી સાચી શ્રદ્ધાનાં બી વાવી વાટીકાને હરીયાળી બનાવવા; આત્મભાવન અને આત્મકલ્યાણનાં સુકાઈ જતાં વૃક્ષે તથા પુષ્પને એ દ્વારા ફાળેથી લચકતાં બનાવવા આર્યાવર્તાના નંદનવનને આંગણે એ ન માળી જાગ્યા જમ્યો હતો.
એ કહ્યું હતું ? જગત કૃપાળુ પ્રભુ મહાવીર દેવ, જે વખતે આર્યાવર્તનું અહિંસાનું વહાણ ભરદરીયે બું ડુબૂ થઈ હીલોળે ચડયું હતું અને અંદરનો પથિકજન હાયેયની ઉની ઉની વરાળની જવાળાઓથી બળી રહ્યો હતે, પ્રભુ ભજનની માળાઓ હાથમાંથી સરકી પડી લહમી દેવીની માળા લેવા તડપાપડ થઈ રહ્યો હતો અને રક્ષણ માટે જેમ ચકાર ચંદ્રની વાટ જવેઃ ચાતકબાળ જેમ મેઘરાજાની વાટ જુવે તેમ. કઈ કશળ નાવિકની મદદ મીટ માંડીને જોઈ રહ્યો હતો. આવા કટેકટીના મામલામાં એક કુશળ નાવિક આર્યાવર્તના દયાદેવીના ડુબતા વહાણને બચાવવા જમ્યા. એ કુશળ નાવિક પ્રથમ આત્મભોગના સુસવાટાથી પ્રતિકુળ પવનને અનુકુળ બનાવવા; સાચી આત્મશ્રદ્ધાના નવા સઢ ચઢાવવા અને ત્યારપછી અનુકુળ પવને “ એ દયાદેવીના-આર્યાવર્તની દયાદેવીના તૂ૮ તૂટું થઈ ખરાબ ભરાઈ ચૂરેચૂરા થઈ જતા વહાણને બચાવવા આર્યાવર્તના દયાસાગરને તીરેજ. એ કુશળ નાવિકે જન્મ લીધો હતો.
એ કોણ હતું આર્યાવતને તારણહાર પ્રભુ મહાવીર દેવ.
આર્યાવર્તનું આખુ શરીર-(દરેક દર્શન.) રેગ ગ્રત થયું હતું. સમ્યકત્વરૂપી તેની ભૂજાઓ બીનતાકાત બની ગઈ હતી. હિંસાથી તેનાં મસ્તકે ખાલી પડયાં હતાં, અસત્ય અને અબ્રહ્મચર્યથી તેના પાદયુગલે ભાંગી ગયાં હતાં. એવામાં એક નાડી પરીક્ષક આર્યાવર્તની કુખે પાક.
એ કુશળ નાડી પરીક્ષક વૈદ્ય આર્યાવર્તની નાડી પકડી, તેની સમ્યકત્વરૂપી નીબલ પડી ગયેલી ભૂજાઓને સાચી શ્રદ્ધારૂપી તામ્ર ભસ્મથી મજબુત બનાવવા તથા હિંસાથી ખાલી પડેલાં મસ્તકને અહિંસાના મસ્તકો મુકવા અસત્ય અને અબ્રહ્મચર્યથી તેનાં ભાંગી ગયેલાં પાદ યુગલને સાચું સત્ય તથા સુંદર બ્રહ્મચયથી અડગ મજબુત બનાવવા અને એવી રીતે આર્યાવર્તન-સમગ્ર આર્યાવર્તને નિરોગી બનાવવા, એ કુશળ નાડી પરીક્ષક વૈદ્ય આર્યાવર્તની કુખે પાયે હતે.
એ કોણ હતું? દયાના સાગર પરમ કૃપાળુ મહાવીર દેવ. - જે વખતે આર્યાવર્તમાં ભૂદેવોએ અહિંસાના ખેતરને વેરાન કર્યા હતાં ન્કરી રહ્યા હતા–વેરાન થઈ રહ્યાં હતાં, તેમાં અશ્રદ્ધારૂપી ઝુંડ ઉગી ગયાં હતાં

Page #19

દુનીયાને તારણહાર.
૨૧૩ અને હિંસા રૂપી ઉંદરે તે ખેતરમાં ઉભરાઈ જતા હતા તથા આપ ખુદ સત્તા રૂપી કાંટાથી-કાંટાની વાડાથી તે ખેતરે મજબુત બંધાઈ ગયાં હતાં અને મિથ્યાત્વરૂપી ખર–ગધેડાં તે વાડ તેડીને અંદર જઈ બાકી રહેલ લીલા અહિંસાના કયારાને ચરી જતા તે સમયે એક કુશળ ખેડુત આર્યાવર્તના ખેતરને લીલું છમ કરવા જો .
એ કુશળ ખેડુત તીવ્ર તપસ્યારૂપી હળથી ખેડી ખેતરને સાફ કરવા; શાંતી રૂપી જળ રેડી તેને ભીંજાવવા–રેલ છેલ કરવા; અહિંસાના નીશાનથી ખેતરને ઉંદર વગરનું કરવા સ્વતંત્રતાના અભેદ્ય કિલ્લાથી તે ખેતરને રક્ષવા અને સમ્યકત્વરૂપી ટેળાથી તે મિથ્યાત્વ રૂપી ગધેડાંને નસાડી વાડામાં પુરાવનાર એ કુશળ ખેડુત આર્યાવર્તના ખેતરે પાયે હતે.
એ કેણ હતું ? અહિંસાને બ્રહ્મા-વિધાતા મહાવીર દેવ.
જે વખતે આર્યાવર્તમાં ભયંકર વિષધર–કધ, માન, માયા, અને ભરૂપી વિષધર પિતાનું સામ્રાજ્ય વિસ્તારી પિતાના ભયંકર વિષ નીચે જગને ચગદી રહ્યા હતા, એક તીક્ષણ ઝેરી દ્રષ્ટિપાતથી જગને ઘેર નિદ્રામાં ઘેરાવી ર ા હતા અને આર્યાવર્ત પણ એ વિષધરોના દંશ-ઝેરી દંશથી વિષયવિષના પાસલામાં જકડાઈ ભાન ભૂલી બેભાન બન્યું હતું, એ વખતે એક નવો મંત્રવાદી મદારી-જાદુગર આર્યાવતને એ વિષધરેથી ઉદ્ધારવા પાક–જન્મે. એ જાદુગર દયા લાવી ક્રોધ, માન, માયા અને લોભ રૂપી વિષધરેથી ડસાચલા જગતને અક્રોધ-શાંતિ ( ક્ષમા ) અમાન-નમ્રતા અમાયા–સરલતા અને અલભ-સંતોષના પવિત્ર મંત્રેલાં વાગબાણે ( વચનામૃત–પ્રભુની વાણી માં નર્યું અમૃત જ વરસતું હોય છે. ”) છોડાવવા અને એ રીતે તે જગને નિર્વિષ બનાવવા તથા જગને સનાતન ધર્મને માગ–સાચી શાંતિ બક્ષી જગતને નિવિષ બનાવવા એ જાદુગર અર્થાવત–વીર ભારત માતાની કુખે પાયે હતે-જ હતે.
એ કોણ હતું ? “એક એક શબ્દથી ત્રણ લોકને પિતાની વચનામૃત રૂપી મોરલીમાં મુગ્ધ કરી સાચે પન્થ વાળનાર પ્રભુ મહાવીર દેવ ” - આ શું છે-હતું. આર્યાવર્તને સિતારેન માળી; કુશળ નાડી પરીક્ષક વૈવ કુશળ મહેનતુ ખેડુત અને ચાલાક મંત્રવાદી જાદુગર. જગદુદ્ધારક પ્રભુ મહાવીર દેવ. આજે (ચત્ર સુદી ૧૩) તે જગતમાતા ત્રિશલાજીને પનોતા પુત્ર જન્મ્યા હતા–હતા. આર્યાવર્તને અંધારામાંથી પ્રકાશમાં લાવવા કેઈ અનેરા સૂર્ય સમો સુકાઈ જતા નંદનવનને બહેકાવવા ન દેવતાઈ માળી સમે, આર્યાવર્તના અહિંસાના ભાંગી જતા વહાણને બચાવવા કુશળ નાવીક સરખ, રોગી

Page #20

૨૧૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. આર્યાવર્તને નિરોગી બનાવવા કુશળ નાડી પરીક્ષક વૈદ્ય સમે, હિંસાથી વેરાન બનેલા આર્યાવર્તને–તેના ખેતરને લીલુંછમ ખેતર સરખું કરવા અનુભવી ડાહ્યા ખેડુત સમે અને વિષધના દંશને ઘેર નિદ્રામાં પડેલા આર્યાવર્તને નિર્વિષયી બનાવવા ચાલાક જાદુગર સરખો-એ પરમ કૃપાળુ મહાવીર દેવને આજે જન્મ થયે હતે-છે.
એ આર્યાવર્તના સૂર્યને, માળીને, કુશળ નાવીકને, નાડી પરીક્ષક વૈદ્યને, ડાહ્યા ખેડુતને અને ચાલાક જાદુગર દુનીયાના તારણહાર એશીયાના અંતિમ ધર્મ સમ્રાટ-ચકવતિ, શાંતિના સાગર અને અહિંસા મંત્રના બ્રહ્મા-વિધાતા પ્રભુ મહાવીર દેવને કેટશ:–કોડ ફોડવાર અમારા વંદન હો અને સાથે સાથે તે આજના પુનિત દિવસ અને ઘડીને પણ અભિનંદન છે.
જે શાંતિ ગીરનારની
લે છાયામાં.
મુનિશ્રી ન્યાયવિજ્યજી.
શ્રીમન્મહાવીરનું આંતર જીવન.
માનવ જીવન સુખમાં હોય કે દુ:ખમાં, જાગતું હોય કે સુતેલું, બહિરાત્મ અવસ્થામાં હોય કે અંતરાત્માપણુમાં, વ્યાપારની ધમાલમાં હોય કે ધાર્મિક શાંતિમય જીવન પસાર કરતું હોય, પરંતુ મહાવીર પરમાત્માને દિવ્ય જન્મ દિવસ વરસે વરસ આવવાનેજ, સૂર્ય ઉગે છે, અને અસ્ત થાય છે, ચંદ્રની કળા વૃદ્ધિ પામે છે અને ક્ષીણ થાય છે. કાળપ્રવાહ અપ્રતિહતપણે વહેતે જાય છે, તેમ લગભગ ૨૪૫૦ વર્ષો થયાં ચૈત્ર શુકલ ત્રયોદશી વીર જન્મનું નામ સમરણ કરાવતી આવે છે, અને આપણું આત્મપ્રદેશને વિવિધ સ્પંદને પ્રેરે છે. આપણને તેનું ભાન થાય કે ન થાય તે પણ તે પુણ્ય તિથિ દરેક વરસે આવવાની અને જવાની; પરંતુ જે મનુષ્ય આ મંગળમય દિવસે તેમના સગુણે અને સ્વાશ્રયને વિચાર કરી-યાદ કરી આત્માને ઉન્નતિ કમમાં મુકવાનો પ્રયાસ કરે છે તેઓએજ તે પુણ્ય તિથિ સાર્થક કરી ગણાય. જન્મથી માંડીને મુકિત પર્યત ઉત્તમ કોટિના મનુષ્ય તરીકે, વિશાળ ધર્મ પ્રવર્તક તરીકે, પ્રાણી સેવાના ઉચ્ચ કર્તવ્યના પાલક તરીકે, દીનજને ઉપર કરૂણાવાન તરીકે, કર્મ ઉપર તીક્ષ્ણતા અને વૈરાગ્ય રસને પોષનાર શાંતતા–એ ઉભય ભાવને પોષનાર તરીકે મહાત્મા વીર પ્રભુનું અસાધારણ જીવન શું એકદમ નિષ્કારણ મળી ગયું હતું? નહિ જ. દરેક આત્માની તેના આસપાસના સગો તથા તેની આત્મ ભૂમિકાને ઉત્ક્રાંતિક્રમ (Shago of evolution)

Page #21

શ્રીમન્મહાવીરનું આંતર જીવન.
૨૧૫ હોય છે. પાશ્ચાત્ય ડાર્વિન જે રીતે ઉત્ક્રાંતિવાદ (Theory of evolution) માને છે, તેથી જુદાજ દષ્ટિબિંદુએ જૈનદર્શન માને છે. ડાર્વિન જ્યારે એમ માને છે કે પ્રગતિ પામેલે આત્મા ફરીથી નીચે ઉતરતજ નથી, ત્યારે જૈનદર્શનમાં એમ કહેવામાં આવ્યું છે કે એક આત્મા અમુક ગુણની પ્રાપ્તિવડે ઉચ્ચ ભૂમિકાએ ચડયે, પરંતુ તે ભૂમિકાને ચગ્ય આત્મ પરિણામ બદલાઈ જતાં તે ભૂમિકાથી ઉતરીને અધ:પતન પામે છે. પરંતુ તે સાથે એ પણ છે કે તે ભૂમિકાના સંસ્કાર વહેલાં મેડાં તેના પરિપાકકાળે એકદમ ઉગી નીકળે છે અને આખરે તેને ઉચ્ચ ભૂમિકા ઉપર લાવે છે. વસ્તુસ્થિતિ આમ હાઈ આપણે મહાત્મા વીર પ્રભુના પ્રસ્થાન બિંદુ (Starting Point) તરફ વિચાર કરતાં તેમને પ્રસ્તુત ભવથી સત્તાવીશ ભવ પહેલાં તેમણે સમ્યકત્વ ગુણ પ્રાપ્ત કરી વિશિષ્ટ પ્રકારનો આત્મ વિકાસ અનુભવ્યું. આ સમ્યકત્વ ગુણ જ્યાં સુધી પ્રાપ્ત થયેલ નથી ત્યાં સુધી કોઈપણ પ્રાણીની જન્મ સંખ્યા ગણવા લાયક થતી નથી. સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થયા પછી પ્રાણુ મુક્તિનો મર્યાદાવાળા વર્તુળમાં પ્રવેશ કરે છે.
જેમ બુદ્ધનું જીવન પ્રથમના જન્મમાં સત્ય અહિંસા વિગેરે દશ પારમિતાના અભ્યાસના ફળ રૂપ હતું; તેમજ શ્રી મહાવીરનું પરમાત્મા તરીકેનું જીવન સત્તાવીશ ભમાં જિનભક્તિ, તપકચરણ, દયા, અને પંચ મહાવ્રતના પાલનના પરિણામરૂપ હતું તેથીજ શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચકે માવિત મા મધ્ય એ વિશેષણથી તેમને સંબોધ્યા છે. રાજકુમાર નંદના ભવમાં રાજ્યલક્ષમીને ઈચ્છાપવક ત્યાગ કરી ઉગ્રતપ કરી તીર્થકરપદ પ્રાપ્તિ માટે શુભ કર્મદળ એકઠું કર્યું. એ રીતે દ્રવ્ય અને ભાવથી વૃદ્ધિ પામતાં દેવ તથા મનુષ્ય ગતિના સુખે અનુભવતાં તેમજ તેથી અલિપ્ત રહી આત્માને ઉત્ક્રાંતિ ક્રમ સાધતાં છેવટે વીર પ્રભુના ભવ સુધી પહોંચ્યા.
અંતરંગ લક્ષમીથી સમૃદ્ધ થયેલા શ્રી મહાવીરના આત્માએ નંદ રાજકુમાર ના જન્મમાં “સવિ જીવ કરૂં શાસન રસી” એ ભાવનાને સગે પિષણ આપ્યું હતું અને એજ ભાવનાએ પ્રચંડ પુણ્યના મહાસાગર રૂપ તીર્થકર નામકર્મનું ઉપાર્જન કર્યું હતું. આ ભાવનાબીજનો વૃક્ષરૂપે પ્રાદુર્ભાવ તેમના તીર્થકરના ભવમાં થયો. જન્મથી જ આ ભાવનાને સંગ આત્મા સાથે એ અવિચળ હતો કે અને એવા વિચારને ઉદ્ભવ કરાવતે હતો કે જ્યારે સંયમગ્રહી, ઘર ઉપ સર્ગોને સહન કરી, જગતના સર્વ પ્રાણીઓને સંસાર દાવાનળના તાપમાંથી ઉદ્ધાર કરી–શાંતિ આપી સન્માર્ગમાં સ્થિર કરૂં ! જ્યારે મનુષ્યના વિચારે નિર્દોષ હોય છે તેની પ્રવૃત્તિ પ્રાણીઓના સમાગમમાં હરેક રીતે આવી સ્વાર્થ રહિતપણે તેમના હિતમાં જ લય પામતી હોય છે, અને તેના હદયબળમાં અપૂર્વ જસને સંગ્રહ થયેલ હોય છે ત્યારે આ ત્રિપુટીના એકય

Page #22

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. માંથી અવશ્ય એના હિતકારી વિચારેનું આચારરૂપે–ળ સ્વરૂપે દષ્ટિગોચર થાય છે. અને એ ફળનો આસ્વાદ લેવા ભાગ્યશાળી બને છે તેવી જ રીતે શ્રી વીરયરમાત્માએ જગના પ્રાણીઓ ઉપર અપૂર્વ ઉપકાર કરી એ ફળ પ્રાપ્તિથી થતે આનંદ અનુભવ્યે હતો. રંકથી શય પર્વત, કીટથી મનુષ્ય પર્યા, અને એકેદ્રિયથી પંચેંદ્રિય પર્યત-એ સર્વને ઉદ્ધાર કરવાની બુદ્ધિ ઉદ્દભવવી એ માનવ જન્મનું સરલ રહસ્ય નથી કિંતુ એ રહસ્ય શ્રમપ્રાપ્ય હોવાથી વિરલ મનુવ્યા તે પ્રાપ્ત કરે છે. ચર્મદષ્ટિ વિષયને અગોચર એવી જ્ઞાનદષ્ટિ તત્વ સ્વરૂપે પ્રાપ્ત થવાથી પિતે સંસારના સર્વ પ્રાણીઓને ભયંકર દુઃખના કારાગારમાં સબડેલા જેતા હતા, અને તેથી જ તેમનો ઉદ્ધાર એમની કરૂણાદષ્ટિ ઈચ્છતી હતી. સર્વને ઉદ્ધાર કરવાની ભાવના–આદર્શ વિશાળ પ્રમાણમાં હોઈ શકે, પરંતુ એ ઉદ્ધારની ક્રિયા કાળ સ્વભાવાદિની પરિપકવતારૂપ પાંચ કારણેને આધીન હોઈ દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ અને ભાવના અનુસાર કાર્ય સાધક થાય છે; તેથી જ શ્રી પ્રભુ તેમની વિશાળ ભાવનાના પ્રમાણમાં ઉદ્ધાર ક્રિયા અમુક મર્યાદામાં સફળ કરી શક્યા છે.
વૈરી ઉપર દ્વેષ નહિ કરે તે કરતાં ઉપકારી ઉપર રાગ નહિ કરે. એ આપણુ દષ્ટિએ વિશેષ કઠિન લાગે છે. છતાં ઉભય પ્રસંગોમાં તેઓ સમાન જેતા. એમની વિવેક દષ્ટિ સત્ય જ્ઞાન વડે વીર્યમતી બની હતી. જન્મથી જ તેને બહિરાત્મભાવની કટિમાં રહેલા પ્રાણુઓની મર્યાદાથી દૂર હતા, એટલે કે તેઓ અંતરાત્મ દષ્ટિવાન્ જન્મથી હતા. ખાવું પીવું, ભેગમાં નિમગ્ન થવું, પિદુગલિક રાગેથી રાજી થવું. તેમજ અનિષ્ટ સંગથી ખેદ કરવા. વિગેરે ક્રિયાઓ આત્માની નથી. કિંતુ દેહ ધર્મયુક્ત પદ્ગલિક ક્રિયા છે. તેમજ માતા, પિતા, પુત્ર, સ્વજન, કલત્ર, મડેલ, વાડી વિગેરેને સંબંધ ક્ષણિક છે; આત્માને તેની સાથે કાંઈ લાગતું વળગતું નથી. માત્ર વ્યવહારથી સ્વત્વનું તેમાં આપણું થયેલું છે. એ સત્યને યથાર્થ સમજવાથી તેમની વિવેક દષ્ટિ વિશાળ બની હતી. તે સાથે જ બીજી બાજુએ તેમની માતા પિતા તરફની અપૂર્વ ભક્તિ, મિત્ર રાજકુમાર સાથે રમવાને સહયેગી પ્રેમ, વડીલ બંધુ નંદિવર્ધન તરફ આજ્ઞા પાળકપણું વિગેરે તેમના પ્રેમના અનેકવિધ દષ્ટાંતે પુરા પાડે છે. આ રીતે પ્રેમ અને વૈરાગ્ય એ ઉભય વૃત્તિઓને એક જ આત્મામાં પોષણ આપવા જેટલી સ્યાદ્વાદ હષ્ટિ અથવા અપૂર્વ સામર્થ્ય વિકાસ પામ્યાં હતાં.
આ બધું છતાં તેમનું દષ્ટિબિંદુ Point of view) જગતના સમગ્ર પ્રાણીઓના હિત તરફ ઢળતું હોઈ તેમને આત્મા વૈરાગ્યથી વાસિત હતો. મૈત્રી, પ્રમોદ, કાર્ય અને માધ્યથ્યિાદિ ચારે ભાવનાઓ એમના આત્મામાં વ્યાપક બની હતી. પૂર્વ જન્મના ગાઢ પરિચિત સંસ્કાર એ એમની ઉદાર ભાવનાને

Page #23

શ્રીમન્મહાવીરનું આંતર જીવન. પષણ આપ્યું હતું. એમનું લક્ષય એવું સચોટ હતું કે સંસારમાં અનેક લાલચ (Temphations) સન્મુખ રહી આકર્ષણ કરતી હોવા છતાં, રાજકુળમાં અસં
ખ્ય શ્રેષ્ઠ ભોગ સામગ્રીઓ હોવા છતાં, સ્નેહી જને સંયમ ગ્રહણ કરાવવામાં સનેહથી ખેંચાઈ વિધરૂપ થવા છતાં અડગપણે વિવેકદષ્ટિને આગળ કરી આપ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિઓ વિસ્તારવાળી કરવા માંડી હતી.
સુમેરૂ ચલિત કરવા જેટલું વીર પ્રભુમાં સામર્થ્ય હોવા છતાં વીરહ્ય પણમા એ ન્યાયે તેઓ અપ્રતિમ ક્ષમા પ્રાણાંત ઉપસર્ગોમાં પણ રાખી શકતા હતા. દીક્ષા પછી લગભગ છ માસ પર્વત ઉપસર્ગ કરનાર સંગમદેવે સાનુકુળ અને પ્રતિકુળ ઘર ઉપસર્ગો કર્યા પછી શ્રી પ્રભુ વિચાર કરે છે કે “આ બહુલ સંસારી પ્રાણી મારા નિમિત્તવડે અનેક ભવમાં દુર્ગતિને અધિકારી બન્યું છે!” એને એ વિચારોથી નેત્રમાં કરૂણું રસના અશ્રુઓ જ્યારે દેખાય છે ત્યારે તેમની ક્ષમાની અવધિ છે. અન્ય પ્રસંગે ચંડકૌશિક સપને ઉપકાર દષ્ટિએ પ્રતિબંધ પમાડવા તે ઉત્કટ વિષવાળા સર્પની સન્મુખ વનમાં જાય છે તે વખતે તે સર્ષ પૂર્વ જન્મના ક્રોધના સંસ્કારથી વીર પ્રભુને હસવા તૈયાર થાય છે અને હસે છે. છતાં પ્રભુના પ્રત્યેક અણમાં શાંતિ વ્યાપેલી હોવાથી તે સપપણુ ક્રોધરૂપ વિકારને તજી હંમેશને માટે શાંત બની જાય છે.
- શ્રી પરમાત્મા પોતે બ્રહણ કરેલે માર્ગ નિર્વિધ્ધ કરવા અન્ય દેશનીઓની મિથ્યા માન્યતા ઉપર તિરસ્કાર કે આવેશ ધારણ કરતા નહોતા. તેઓ પોતાની પાસે આવનાર મનુષ્યો પાસે સત્ય હકીકત રજુ કરી ઊંડા સત્યને સમજાવી અસત્યનું ભાન કરાવતા હતા. શ્રી ગૌતમસ્વામી એક વખત વેદના અંગેના પરિપૂર્ણ જ્ઞાનવાળા હતા, તેઓ અભિમાન પૂર્વક પ્રભુ સાથે ચર્ચા કરવા આવ્યા. શ્રી પ્રભુએ તેમને મધુરસ્વરથી બેલાવી મનના સંશનું તે વેદવિહિત વચનદ્વારા નિરાકરણ કર્યું અને સત્ય સ્થિતિ પોતાની મેળે જ સમજાય તેવો સંગ સાધે. એ હદય કેટલું વિસ્તર્ણ હતું તે સુચવવા માટે પુરતું છે. આવા પ્રકારની ઉપદેશ શૈલીને જ તેમણે વારંવાર ગ્રહણ કરી પોતાને મંગલ હેતુ સિદ્ધ કર્યો હતે. પર પરિણતિ અદ્વેષ પણે ઉવેખતાં ” એ વાકય જ એમ બતાવે છે કે દોષ દષ્ટિને એમની પાસે આવકાશ નહોતે. તેઓ અઢાર દેષ રહિત હાઈ ત્રિભુવનમાં દેવાધિદેવ કહેવાયા છતાં અન્ય વ્યક્તિઓને હલકી માનવા જેટલું તેમનું હૃદયબળ તુચ્છ ન હતું, અથવા અભિમાન વૃત્તિને સદંતર નાશ કરનાર એવા એમને માટે એવી તુચ્છ વૃત્તિના વિચારને સંભવ પણ કેમ હાય ! તેથીજ આપણા જેવા પ્રાકૃત પ્રાણુઓથી બેલાઈ જવાય છે કે
‘सतां केनादिष्टं विषममसिधारावतमिदं."

Page #24

- શ્રી આત્માનંદ પ્રકારા. શ્રી વીરનો ઉપદેશ અને તે ઉપદેશને અક્ષર દેહ-શાસ્ત્રો દુનિયાને શાંતિમાં પરિણામ કરાવવા અર્થે છે. પ્રાણીઓના વિકારને શાંત કરી હૃદયને ઉન્નત બનાવી તેઓ આ સંસારની આધિ વ્યાધિ અને ઉપાધિમાંથી મુક્ત થઈ આત્મજ્ઞાન રૂપ બળ પ્રાપ્ત કરે, ગમે તેવા વિકટ પ્રસંગમાં મુંઝાવાનું ભૂલી જઈ સમતા અને વિરૂદ્ધ આચરણમાં મગ્ન રહેવાનું શીખે અને સ્વકર્તવ્ય પરાયણ રહી સ્વાવલંબન ( self reliance) ના ઉચ્ચ સિદ્ધાંતનું પાલન કરે.
શ્રી મહાવીરના પુણ્ય સંચયે તેમનું બાહ્યજીવન આશ્ચર્યકારક સ્વરૂપમાં ઘટમાન કર્યું હતું. તેમની સુવર્ણવર્ણ દેહલતા, વજષભનારાચ સંઘયણ, અને સમવસરણ ગત ભવ્ય સિંહાસનાદિ સમૃદ્ધિઓ દેવોની સતત હાજરી અને સ્વયંસેવા વિગેરેએ જગને આશ્ચર્ય મુગ્ધ કર્યું હતું. જો કે પોતે તો આટલી બધી બા સમૃદ્ધિ વચ્ચે રહેવા છતાં જલ પંકજની પેઠે ન્યારા હતા–વિશાળ જ્ઞાન દષ્ટિમય જીવન હતું. આ રીતે અને આંતર જીવનની સમૃદ્ધિઓને એક સમયાવચ્છેદે ભેગવટો કરનાર પરમાત્મા તરીકે આ પૃથ્વી પીઠ ઉપર તેમનું આવતાર કૃત્ય છે. - એમની દેશના સાંભળતાં ક્રોધી મનુષ્યનો ક્રોધ વિલય પામે છે, ગર્વિષ્ટ મનુષ્યનું માન ગળી જાય છે કપટી મનુષ્યોની વક્રતા ટળી જાય છે, અને લેભ. અદશ્ય થઈ સંતેષ પ્રકટે છે; કર્મના આવેગ તરફ તીણુતા અને સંગમદેવ તરફ કરૂણા એ ઉભય પરસ્પર વિરોધી ભાવોને ગંભીરતાથી સાચવનાર શ્રી મહાવીરે આર્યજનતાને વૈદિકકાળમાં યજ્ઞયાગાદિદ્વારા પશુઓની હિંસામાં અનુરકત હતી તેને અહિંસા ઉમે ધર્મ ને ઉચ્ચ સિદ્ધાંત સમજાવી ભૂતદયા તરફ વાળી આત્મપરાયણ કરી ભેગ અને ત્યાગ, ગૃહસ્થાશ્રમ અને યાગિપણું, પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિ, જ્ઞાન અને ક્રિયા, ભક્તિ અને વૈરાગ્ય એ તમામ ઢંઢોનાં સ્થાન નક્કી કર્યા. લેકમાન્ય તિલક પણ વૈદિક ધર્મ ઊપર “અહિંસા પરમે ધર્મ ” ની સચોટ અસર કરનાર તરીકે શ્રી મહાવીરને બુલંદ અવાજે કબુલ કરેલા છે.
જગતના મનુબે તરફ વિશાળ દષ્ટિબિંદુ (Comprehensive sight fulness) વાળા વિરાટ સ્વરૂપ પરમાત્મા મહાવીરની માત્ર ઝાંખી આપણે કરી શકી એ તેમણે માત્ર શરીર ઉપર નહિ, પ્રજા ઉપર નહિ, મન ઉપર નહિ, તેમજ હૃદય ઉપર નહિ પરંતુ આત્મા ઉપર સામ્રાજ્ય મેળવ્યું હતું અને “જિનવરમાં સઘળા દર્શન છે, એ વચનો દ્વારા સર્વોગે વિશાળ જીવન જીવ્યા હતા. એમનું જીવન આ જમાનાના પ્રાણીઓને લાભકારક થાય તે ખાતર વિવિધ દષ્ટિબિંદુઓથી બુદ્ધલીલા સારસંગ્રહ’ જેવા પુસ્તકની શૈલિ અનુસારે સાક્ષરો તરફથી લખાય તે આર્યજન તાને પરમાત્મા મહાવીરના સર્વગ્રાહી જીવનની સમજ પડે તેમજ પરમાત્મા મહાવીર માત્ર સંસારની અસારતા રૂપ વૈરાગ્ય મય જીવન જ જીવ્યા હતા એ

Page #25

શ્રીમાન મહાવીર પ્રભુના દુ:ખ-ઉપસર્ગમય પ્રસંગે વિશે ઉદ્દભવતા વિચારે. ૧૯ એકાંત આક્ષેપ કરનારા મનુષ્યને ખ્યાલ આવે કે તેમનું જીવન અનેક દષ્ટિ. બિંદુઓથી પરિપૂર્ણ મહાસાગર જેવું હતું, જેથી પિત્ય તેમજ પાશ્ચાત્ય મનુષ્ય તેમના જીવનના વિવિધ પ્રસંગો વડે આત્મ શ્રેય સાધી શકે.
ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ.
શ્રીમાન મહાવીર પ્રભુના દુખ-ઉપસર્ગમય પ્રસંગે વિષે ઉદભવતા
વિચારે.
જ્યારે જગત્પર મહાપુરૂષના અભાવે અંધકાર પ્રસરે છે, મનુષ્યની વૃત્તિઓ વધારે ખરાબ થતી જાય છે, ત્યારે કોઈ મહાપુરૂષનો જન્મ થાય છે, અને અનેક જીને ઉદ્ધાર કરી અનેકને માર્ગ પર લાવે છે. મહાવીર પ્રભુના સમયમાં પણ ઘણા અવનતિ પામેલા મનુષ્ય કે જેને જોઈને દયા ઉપજે તેઓને વીરપરમાત્માએ ઉદ્ધાર કરેલ છે. ત્રીશ વર્ષ સુધી પિતાના બાકી રહેલા કર્મ ખપાવવામાં જેને ઉપસર્ગો થયા, તેના કરનારનું અને જેનારનું વીરભગવાને કલ્યાણ કરવામાં પતાની અપૂર્વ દયા બતાવવામાં ખામી રાખી નથી.
મહાવીર પ્રભુના દુખ.-ઉપસળીના સઘળા પ્રસંગે ખુલ્લી રીતે મનુષ્ય જીવનના ઉદ્ધારમાં અનેક રીતે સહાયક હતા અને છે, કારણકે જે પ્રસંગે શાસ્ત્રદ્વારા આપણે જાણીએ છીએ તે છુપા ભવિષ્યનું અને ન કહી શકાય તેવું સુચન કસ્નારા છે, જે આપણા હૃદયમાં જરૂર એવી છાપ બેસાડયા સિવાય નહી રહે કે ઘણું દુ:ખ સહન કર્યા સિવાય, કર્મ ફળ ભોગવ્યા સિવાય કર્મથી મુકત થઈ શકાતું નથી. તેથી કરીને ગમે તેવા અસહ્ય દુ:ખના પ્રસંગે પણ મહાવીરના જીવનને યાદ કરતાં એક જાતને અપૂર્વ દિલાસે મનુષ્યને મળે છે અને દુ:ખની કિંમત શી છે તે તેમના જીવનમાંથી મળી શકે છે.
જે ઊચ્ચ દશામાં વીર પરમાત્માએ નૈતિક અને અધ્યાત્મિક મહાસ્યનું વાતાવરણ ફેલાવ્યું હતું, જે પવિત્ર અને દેવિક વિચારના આદેલનથી જગતને અંધકાર દૂર કર્યો હતો, તે ખરેખર આશ્ચર્ય પમાડે તેવું હતું અને નાસ્તિકથી ન માની શકાય તેવું અપૂર્વ હતું. અનેક ઊપસર્ગો દુ:ખ સહન કર્યો, છતાં તેમની શકિતએ તેને પ્રતિકાર કરવાને બદલે કરનારનો ઊદ્ધારજ કર્યો તેવા વીર પરમાત્માના ઊત્તમ ચરિત્રને કેણુ પાર પામી શકે તેમ છે ?

Page #26

૨૨૦
'શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
વીર પરમાત્માએ દુઃખ અને આત્મગ, મનુષ્ય પ્રત્યે પ્રેમની લાગણી બતાવવા માટે જ સહન કર્યા નહોતા. તે એવા મનુષ્ય નડાતા, કે જેને તેલ કર્યા વગર અને પરિણામ જાણ્યા વગર તેમણે સહન કીધા હોય ? પ્રભુ સારી રીતે જાણતા હતા કે કર્મ નષ્ટ કરવાને અને તે નિમિત્તે મનુષ્ય જાગૃત રહે તેટલા માટે મારે અવશ્ય દખે સહન કરવાં જ જોઈએ.
તે પ્રસંગોએ ભવિષ્યની સઘળી ધાસ્તીઓ તાદ્રશરૂપે તેના સન્મુખ છતાં, તેઓ જે જ્ઞાનમાં સંપૂર્ણ હતા, તેમ તે દુ:ખ ભોગવવાના નિશ્ચયમાં પણ તેટલાજ ૮૮ હતા કોઈ પણ યુદ્ધની ઊશ્કેરણીમાં મનુષ્યનું વીર્ય બળ ઘણુ વખત ઘણુંજ શુરવીરતાના કામ કરે છે, પરંતુ તેને જે તેના માઠા ભવિષ્યની ખબર આપવામાં આવે તો તે જરૂર પોતાનું પરાક્રમ બતાવવા જશે નહીં, પરંતુ મહાવીર પ્રભુ કે જેમણે એકવીશ હજાર વર્ષ સુધી જેનું શાસન જયવંતુ રહે તેને માટે ઉંડા પાયા નાખેલા છે. તેમણે તે ઘોર અંધકારના મહાસાગરમાંથી પસાર થઈને ગમે તેવા ભારે તેફાને અને ધાસ્તીઓ જાણતા છતાં વિખેરી નાંખ્યા છે. તેમના આત્મા ઊપર દુ:ખ રૂપી મહાસાગરના ગમે તેટલા પાણું ચઢી આવ્યા છતાં એક પગલું પણ પાછા હઠયા નથી. પાપ કર્મના માઠા પરિણામના ભયંકર દષ્ટાંત અને જેઓ પોતાના પાપ કર્મના ઘર પરિણામને માટે બેદરકાર અને ના સ્તિક મનુષ્ય હોય તેની મૂર્ખાઈ ભરેલ ધાસ્તી વિર પરમાત્મા દુઃખ સિવાય બીજે કયે સ્થળેથી મળી શકે તેવું છે? વીર પ્રભુને થયેલ મહાન ઊપસ અને અસહ્ય દુઃખે સહન કરવા પડયા તે જોઈ જાણીને દરેક પ્રાણને એમ સહજ વિચાર થશે કે આપણા પણ શું હાલ થશે ?
હમેશાં પાપ કર્મના વાતાવરણથી ઘેરાયેલા એવા આપણે તેના માઠા ફળનું ચેકસ પ્રમાણ કરી શકીએ નહીં, પરંતુ આપણી વચ્ચે મહાવીરજીનેશ્વરે મનુષ્ય જીવન ગાળી, પાપ કર્મના ઘેર દુઃખનો આપણને ખ્યાલ આવે છે અને
જ્યારે આપણે શ્રી વીર પ્રભુને તે દુ:ખના પ્રસંગમાં જોઈએ ત્યારે આત્માની સ્થિતિ વિષેની કમકમાટ ભરેલી લાગણું આપણને શું નથી થતી? મનુષ્ય પાપના ભવિષ્યના પરિણામને જોઈ શક્તા નથી તેમજ તેનું ચેકસ પ્રમાણ પણ કાઢી શકતે નથી પરંતુ વીર પ્રભુએ તે પોતાના આત્મા પરને અંધકાર અજ્ઞાન રૂપી કાળે પડદે કાઢી નાંખ્યા હતા જેથી ભવિષ્યના છૂપા ભેદે જોઈ શકયા હતા.
વીર પ્રભુના ઊપસર્ગો વખતની ત્રાસજનક સ્થિતિને અને કર્મ શત્રુના તેના પર થયેલા અતિશે કે પાગ્નિને જ્યારે પ્રાણીઓ જુએ છે, ત્યારે તે પરથી કયા પાપ યુક્ત મનુષ્યને દયા અને દુઃખની લાગણીથી પોતાના ભવિષ્ય માટે ચિંતા નહીં થતી હોય ?

Page #27

શ્રી મહાવીર પ્રભુના ઉપસર્ગોથી ઉદભવતા વિચારે.
૨૧ જ્યારે મહાત્મા વીર પ્રભુના કાનમાં ખીલા ઠોકાયા અને એક જ રાતમાં ઘેર બાવીશ ઉપસર્ગો થયા ત્યારે કુદરત પિતાની સુંદરતા પણ તજી ગઈ હતી, તે વખતે કયા પાપભીરુ મનુષ્યને કર્મ શત્રુની ભયંકર યાતનાને વિચાર નહીં આવ્યા હેય? એટલું તો નિશ્ચય પૂર્વક જણ્ય છે કે મહાવીર પ્રભુના જીવનમાંથી પાપ કર્મનું જે ભયંકર પ્રયાણ અને જે ભયંકર દુઃખાની ધાસ્તીની ખાત્રી વિષે કપના થઈ શકે છે તેટલી બીજી કઈ સ્થળેથી થઈ શકે તેવું નથી.
વીરપરમાત્માએ પોતાના સઘળા આગળથી જાણ્યા હતા અને જે દુ:ખ તેમને ભેગવવાના હતા તેને માટે શરૂઆતથા તેના વિચારે ચાલુ હતા. એટલા ઉપરથી સહજ સમજી શકાય છે કે મનુષ્યને મોક્ષ પણ કેટલા ભેગ આપ્યા પછી થઈ શકે છે.
વીરપ્રભુએ પિતાના સઘળા દુ:ખે સહન કરી મોક્ષ મેળવ્યાને આજે ૨૪૫૦ ચોવીસેંહ પચાસ વર્ષ થયા છે છતાં તેમનું આલંબન મનુષ્યને કાંઈ ઓછું બળ આપે તેમ નથી. જાણીતા દુ:ખેથી દઢ રહી અને જગતના મનુષ્ય જે દુઃખોથી નાશી છુટે તેવા દુઃખોની સામે થઈ, વીરપરમાત્માએ અનંત સુખી જીવન (મોક્ષ) મેળવી દરેક મનુષ્યને મોક્ષ કેમ પ્રાપ્ત થાય? તે પોતાના જ ઉદાહરણથી બતાવી આપ્યું છે. મનુષ્યના આત્માની મુક્તિ માટે આ કરતાં વધારે સારું દષ્ટાંત બીજે કયાંય મળી શકે તેમ નથી. વીરપરમાત્માના વચનના આધારે અને . તેમના જીવનના માર્ગમાં ચાલતાં તમે જરૂર મુક્તિને સરલ માર્ગ શોધી શકશે. તેમના પ્રત્યે અપૂર્વ ભક્તિભાવ અને શ્રદ્ધાથી આપણું સઘળી મુશ્કેલીઓ દૂર થશે. ગમે તેવા દુ:ખ સહન કરવા શક્તિમાન થશું અને તેમ કરતાં દુ:ખને પણ હંમેશને માટે અંત આવશે. વિરપ્રભુની જયંતી ઉજવવાને હેતુ મનુષ્યને આજ હોવો જોઈએ.
પાપથી મુક્ત થવા જે આત્મા ચિંતાતુર હશે, તે પિતાના પાપે ખુલ્લા કરી મહાવીર પ્રભુ પ્રત્યે ભક્તિભાવથી (સ્તુતિ દ્વારા) આજીજી કરી દિલાસે મેળવી શકશે.
આપણુ ગમે તેવા ઘોર પાપ હશે, ગમે તેવી વર્તમાન દુઃખી સ્થિતિ હશે. તેમાં મહાવીર દેવનું જીવન યાદ કરવાથી આપણને જે દિલાસો અને જે ધીરજ મળશે તેવો બીજા કેઈના તરફથી મળી શકશે નહીં.
વીરપ્રભુ આપણાથી ઘણા દૂર અને અદશ્ય છે, છતાં તેમના પરમાત્મ સ્વરૂપના પ્રભાવથી આપણે શ્રદ્ધાળુ આત્મા પરમાત્માને પામ્યા સિવાય રહેશે નહીં, રહેતું નથી.

Page #28

રરર
શ્રી આત્માન પ્રારા.. કેઈપણ મનુષ્ય ગમે તે પાપી, પશ્ચાતાપ વગરને નાસ્તિક હશે તે પણ જે વિરપ્રભુ પ્રત્યે શુદ્ધ પ્રેમ ભક્તિથી શ્રદ્ધાવાળો થશે અને પોતાના જીવનના ઉદ્ધારને આધાર તેઓને જ, ગણશે તે આજે પણ તે મનુષ્ય તેમના જેવા થવાને માર્ગ તેમની ભક્તિથી મેળવી શકશે. જ્યારે વીરપ્રભુ આપણુ જેવા મનુષ્ય થઈ આપણુમાં વિચરતા હતા ત્યારે પરોપકાર બુદ્ધિથી, રાગદ્વેષ વગર અનેક જીવને ઉદ્ધાર કરવા શક્તિમાન થયા હતા, અને જ્યારે વધારે તેઓ સિદ્ધ પરમાત્મા થયા છે ત્યારે શું આપણે ઉદ્ધાર કરવા શક્તિમાન નથી? તેઓ અનંતજ્ઞાન દર્શન ચારિત્રરૂપ શક્તિવાળા છે અને તેનો લાભ જેઓ લે છે તેને મળી શકે છે. અને તેમના આલંબનથી આજે અનેક જીવ મેક્ષ માર્ગમાં જતા દેખાય છે તે આપણે પણ શું તેમનું આલંબન ન લેવું જોઈએ?
વીર ભગવાનના અપૂર્વ જીવન અને અનંતશક્તિ વિષે કાંઈ પણ શંકા લાવવી તે મૂર્ખાઈ છે. જેથી મહાવીર પ્રભુના જીવનને આપણી નસેનસમાં રાખી અને મહાવીર દેવને જ આધાર રૂપ ગણીયે તે જ આપણું અને પરમાત્માની સ્થિતિ વચ્ચેનું અંતર આ જગતમાં કોઈપણ રીતે રહેશે નહીં અને છેવટે શ્રી મહાવીર પ્રભુનું મહાવીરપણું અને આપણું : મહાવીરપણું એક રૂપ થશે એ નિશ્ચય છે. મહાવીર પરમાત્માના ઉપસર્ગો અને દુઃખમય પ્રસંગે વિષે ઉપર પ્રમાણે વિચારે કરવા, તેમના વચન ઉપર શ્રદ્ધા રાખવી તેમના જીવન પ્રમાણે ચાલવું તેજ શ્રી મહાવીર દેવની જયંતીને હેતુ ગણે તે રીતે જયંતી ઉજવવી જોઈએ.
ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ.
વર્તમાન સમાચાર.
જૈન વેતામ્બર મૂર્તિ પૂજ્ય વિદ્યાથીઓને સુચના.
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય મુંબઈ–હાઈસ્કૂલમાં અભ્યાસ કરવા ઇચ્છનારા નસીમ, કળા શલ્ય દેશવૈદક, રાષ્ટ્રિય શિક્ષણ. હિસાબીશાન વગેરે માધ્યમિક અભ્યાસ કરવા ઇચ્છનાર મદદને અભાવે કેટલીક અભ્યાસ કરતા અટકી પડે છે, તેમને જરૂર પુરતી આથીંક સહાય લેન રૂપે આપવામાં આવશે. સહાય લેવા ઈચ્છનારે અરજીપત્રક નીચેની શીરનામે લખી મંગાવી લેવું. ગોવાલીયા ટેકરડ,
મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીયા. | મહાવીર વિદ્યાલય -મુંબઇ.
સેક્રેટરી.

Page #29

श्री सभा तरफथी प्रसिद्ध थयेला-संस्कृत, मागधी अने भाषांतरना ग्रंथी.
४१ समवसरणस्तवः
३८ गुरुगुणष्ट त्रिंशत्षट् त्रिंशिकाकुलकं (दिपिकया भूषितम् )
४२ क्षुलकभवप्रकरणम् ×३ लोकनालिका
x४ योनिस्तवः
३१ समयसारप्रकरणं (स्वोपज्ञव्याख्योपेतम् )
01910
01910
८-२-०
01910
०-१-६
०-१-०
01910
०-२-०
x९ भावप्रकरणम्
०-२-०
×१० नवतत्वप्रकरणं भाष्यविवृत्तिसमलंकृतम् )०-१२-० ×११ विचारपश्चाशिका
०-२-०
१२ बन्घषट् त्रिंशिका
१३ परमाणुकूल - निगो इष शिका
१४ श्रावकवत भङ्गप्रकरणम्
१५ देवन्दनादि भाष्यत्रयम्
१६ विद्वनाशिका
x५ कालसप्ततिका
x६ देहस्थितिस्तत्रो लल्पबहुत्वं च
X७ सिद्धदण्डिका
x८ कायस्थितिस्तवः
१७ अाउछ कुरुप्
१८ विचारसप्ततिका
१६ अल्पबहुत्वगर्भित वीरस्तवना दि.
२० पञ्चसूत्रम्
२१ जम्बूस्वामी चरित्रम्
२२ रत्नपाळनृपकथानकम्
२३ सूक्तरत्नावली २४ मेनाले वः २५ चेतोदृत्तम्
x२६ अष्टान्हिकाव्याख्यानम् x२७ चम्पकमालाकथानकम् *२८ सम्यकत्वकौमुदी
x२६ श्राद्धगुण विवरणम्
×३० धर्मरत्नप्रकरणं (स्वोपज्ञटीकया
समलंकृतम् )
×३१ कल्पसूत्रं सुवोधिकानाम्न्या टीकया भूषितम्
x ३२ उत्तराध्ययनम् (भाविजयगणि
विरचितटीकयोपेतम् )
× ३३ उपदेशसप्त तिका
x३४ कुमारपालप्रबन्धः
×३५ आचारोपदेशः
३६ रोहिण्यशोकचन्द्रकथा
× ३७ ज्ञानसाराष्टकं ( ज्ञानमन्जरीनामन्या टीकया समलंकृतम् )
०-२-०
०-३-०
०-२-०
91110
०-२-०
०-२-०
०-३-०
०-२-०
61110
०-४-०
०-५-०
01810
०-४-०
८-४-०
०-३-०
०-६-०
०-१२-०
१-०-०
0-92-0
01119
५-०-०
०-१३-०
91010
०-३-०
०-२-०
४० सुकृतसागरम्
४१ धम्मिलकथा
४२ धन्यकथानकम्
४३ प्रतिमाशतकम्
४४ चतुर्विंशतिस्तुति संग्रहः ४५ रौहिणेयकथा
x४६ क्षेत्रसमासप्रकरणं ( स्वोपज्ञटीकया
भूषितम् । )
४७ श्राद्धविधिः ( विधिकौमुदीनामन्या वृत्योपेतः )
४८ बृहत्संग्रहणी
४९ षडदर्शनसमुच्चयः
५० पजसंग्रहः
५१ सुकृतसंकीर्तनमहाकाव्यम्
५२ चत्वारः प्राचीन कर्मग्रन्थाः ५३ सम्बोधसप्ततिः
५४ कुवलयमाला कथा-संस्कृत
१५५ सामाचारीप्रकरगां ( स्वोपज्ञटीक
याभूषितम् )
५६ करुणा वज्रायुधनाटकम् ।
५७ कुमारपाल वरित्रमहाकाव्यम् ५८ महावीर चरियं
५९ कौमुदी मिंत्रान्दनाटकम्
६० प्रबुद्धरौहिणेयम्
६१ धर्माभ्युदयम् .
६२ पञ्चनिप्रन्थी प्रज्ञापना तृतीयपदसंग्रहणी
प्रकरणे
६३ रयणसेहरीकहा
६४ सिद्ध प्राभृत
१-०-०
×આ નીશાનીવાળા ગ્રંથા સિલીકમાં નથી,
६५ दानप्रदीपं
६६ बंध हेतुदयत्रिभंगी आदि
६७ धर्म परिक्षा
६८ सप्ततिशतस्थान
६४ चैत्यवंदन महाभाष्य
७० प्रश्नपद्धति
७१ कल्प किरणावली
०-१०-१
०-१०-०
०-१२-०
०-२-०
०-२-०
०-८-०
०-६-०
०-२-०
१-०-०
२-८००
२-८०
३-०-०
३-८-०
०-१२-०
२-२००
०-१०-०
१-८-०
०-१०-०
०-४-०
०-१०-०
१-०-०
०-८-०
०-६-०
०-६-०
01110
61119
०-१०-०
२-०-०
०-१२०
०-१२-०
१-०-०
३-१२-०
०-२-०
01110

Page #30

નથી
છર ચોવીન ૧-=-૦] ૧૭ મોક્ષેપદ સોપાન
૦-૧૨ ૦ ७३ मंडल प्रकरण
૦-૪-૦ ૪૧૮ ધર્મ બિન્દુ ગ્રંથ, મૂળ ટીકા અને ७४ देवेन्द्रनरकेन्द्र सटीक ૯-૧ર-૦ ભાષાંતર સાથે
૨૮-૦ ७५ सुमुखनृपादिकथानकम्
૦-૧૧-૦ ૧૯ પ્રશ્નોત્તર પુષ્પમાલા ( શાસ્ત્રી ) ૦-૧૪-૦ છપાયે સંત ગ્રંથ. ૪૨૦ ધ્યાનવિચાર ( ગુજરાતી ) | ૦- ૩ -- ૦ १ मेरु त्रयोदशी कथा
૦-૪- ૨૧ શ્રાવક ક૯૫તર २ सुसढ़ चरित्र
૦-ર-૨૨ આત્મપ્રબોધ ગ્રંથ ( શાસ્ત્રી ) ર૯-૮-૦૦ ૩ શ્રી મુદ્રાના જરિત્ર ( gશન સT) ૦-૬૦ xર૩ આરભાતિ
૦-૧૦૦ ४ जल्प मंजरी
૦-૨-૦ ૨૪ પ્રકરણું પુષ્પમાલા પ્રથમ પુ૫ ૦૦૬-૦ ५ जैन व्रतक्रिया विधि भेट | ૨૫ જ અસ્વામી ચરિત્ર
૦- ૮-૦૦ ६ साधु यावश्यक क्रियासूत्र
૨૬ જૈન ગ્રંથ ગાદ'ડ ( ગુજરાતી ) ૧-૦-૦ ७ नळदमयंति आख्यान
ર૭ તપારનું મહોદધિ ભાગ ૧-૨ ८ श्री अनुत्तरोपपातिक दशासूच
તમામ તપ વિધિ સાથે .
૦- ૮-૦ छपायेला जैन ऐतिहासिक ग्रंथो. ૪૨૮ વિવિધ પૂજનસંગ્રહ (બી. આવૃત્તિ) ૧-૪-૦
૬૯ સભ્યત્વ સ્તવ
૦ श्रीमान् प्रवर्तकजी श्री कान्तिविजयजी ग्रंथमाळा.)
૪-૯૮ १ विज्ञप्ति त्रिवेणी
૩૦ શ્રી શ્રદ્ધગુણુ વિવરણ
૧-૮- ૦ ૧- ૦-૦ ૩૧ ચંપકમાળા ચરિત્ર
૦-૮--૦ २ कृपा रसकोष
૧-૦-૦ ३ शत्रुजय तिर्थोद्धार प्रबंध
૪૩૨ કુમારપાલ ચરિત્ર ( હિંદી )
૧-૦-૦ ૪ પ્રાવીન જૈન સેલ્સ સંઘ મા ૧ છો
૧-૦-૦૦ ૩૩ શ્રી સમ્યકૃત્વ કૌમુદી ,,
૧-૦-૮ ५ द्रौपदी स्वयंवर नाटक
૩૪ પ્રકરણ પુષ્પમાલા બીજું રત્ન ૦-૮-૭ ૦-૪-૦ ૩૫ અનુયાગદ્વાર સૂત્ર
0 ---૦ ६ प्राचीन लेख संग्रह भा. २ जो રે ---
૩ ૬ અધ્યાત્મમત પરીક્ષા
૦.---૦ છપાયેલાં ગુજરાતી ભાષાનાં પુસ્તક. ૩૭ ગુરુગુણ છત્રીશી
૦-૦૮-૦ ૧ શ્રી જૈન તત્ત્વાદ (શાસ્ત્રી) પ-૦-૦
૩૮ શ્રી શત્રુંજય તીર્થ સ્તવનાવલી ---- ૨ નવતત્ત્વના સુંદર બંધ ૦-૧૦-૦ )
૪૩૯ શ્રી આત્મકાન્તિ પ્રકાશ ૦-Y--૦ ૪૩ દેવસરાઈ પ્રતિક્રમણ
૦-૩-૦
૪૦ જ્ઞાનામૃત કાવ્યકુંજ ( જ્ઞાનસાર અષ્ટક ગદ્ય, ૪ જીવવચાર વૃત્તિ
પદ્ય, અનુવાદ સહિત ) ૦-૧ર-૦
- -* ૫ અજ્ઞાન તિમિર ભાસ્કર
૪૧ શ્રી દેવ ભક્તમાળા પ્રકરણ ૧-૦૦-૦૦
ર૮-૦ ૬ જૈન ધર્મ વિષયક પ્રશ્નોત્તર, ૦-૮
દર શ્રી ઉપદેશ સતિકા છે જેનતજ્યુસાર મૂળ તથા ભાષાંતર ૦-૬-૦
૪૭ સ બંધ સિત્તરી
૧-૦–૦ ૮ દંડક વિચાર વૃત્તિ મૂળ. અવચૂરિ ૦-૮
૪૪ ગુણમાલા ( પંચપરમેષ્ઠિના ૧૦૮ ગુણનું ૯ નયુમાર્ગદર્શક
વર્ણન અનેક કથાઓ સહત) ૧૯-૮-.
• ૧૨-૦ ૧૦ હંસવાદ ( શાસ્ત્રી )
૪૫ સુમુખપાદિ કથા.
૦-૧૨-૦ <૧૧ વિવિધ પૂજાસંગ્રહ
છપાતા ગ્રંથો.
૦-૮૧૨ કુમાર વિહાર શતક. મૂળ. અવસૂરિ
૧ શ્રી નેમનાથ ચરિત્ર અને ભાષાંતર સાથે (શાસ્ત્રી) ૧-૮-૦ २ श्री दानप्रदीप भाषांतर ૧૩ જૈન તત્ત્વસાર ભાષાંતર
૦-ર- ૦ - ૩ શ્રવૈવ ધર્મ વિધિ. ૧૪ પ્રકરણ સંગ્રહ
૦-૪-૦
४ मेघदूत काव्य ૧૫ નવ્વાણ પ્રકારી પૂજા અર્થ સહિત ૦-૮-૦
५ गुरुतत्व विनिश्चय ૧ ૬ આમવલ્લભું સ્તવનાવલી ૦-૬-૦ ૬ શ્રી કુષાર્થનાચ રિત્ર ભાષાંતર
૧-૦-
૪ આ નીશાનીવાળા 2 થી સીલીકમાં નથી.
આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસ–ભાવનગર,

Page #31

ઘણીજ થાડી ના સીલીકે છે.
“ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર. ” ( અનુવાદક પ્રસિદ્ધ વક્તા જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્ અજીતસાગરજીસૂરિ. )
- આ ચરિત્રમાં શું જોશા. - શ્રી સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુના જન્મ મહાસ, બાલ વય, વિવાહ, ઢિલા, કેવળજ્ઞાન અને મોક્ષ પાંચે કહ્યણ કા વગેરે વખતે દેવતાઓએ કરેલ પ્રભુભક્તિ કે જેનું વિસ્તર પૂર્વક વર્ણન બીજ બધા તિર્થંકર મહારાજના ચરિત્રા કરતાં આ ચરિત્રમાં વિશેષ જાણવા યોગ્ય અને અહહાદ ઉત્પન્ન કરે છે. પ્રભુ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ સ્વામીએ કેવળજ્ઞા• પ્રાપ્ત કર્યા પછી અનેક સ્થળોએ વિચરી ભવ્ય જીવોને હિતકર ઉપદેશ અનેક કથાઓ સહિત આપેલ છે. આ ગ્રંથમાં ક્રમવાર આપેલ કથાઓની અલૌકિક રચના અને તેમાં છુપાયેલ અપૂર્વ તત્વજ્ઞાન બાધ એ વે છે કે તેની ખુબી જોતાં અસાધારણ ગૌરવનું પાત્રભૂત આ ચરિત્ર છે. એમ જણાય છે.
આ ગ્રંથના કર્તા શ્રીમાન અભયદેવસૂરિના પ્રશિષ્ય શ્રીમાન લમણગણી છે, કે જે મહાત્માએ આ ગ્રંથ સંવત ૧૧૯૯ માં કુમારપાળ રાજાના વખતમાં રચ્યા છે, આ ચરિત્રની રચના પ્રતિભા ખરેખર અદ્વિતીય હોવાથી તે આદર્શ રૂપ બનેલ છે.
| મા ગ્રંથમાં શ્રાવક જનાને પાળવા લાયક સમ્યકત્વ મૂળ બાર ત્રતા અને તેના અતિચાર! વગેરેનું વર્ણન ઘણું જ વિશાળ રીતે આપેલ છે અને અતિચારના સેવનથી થતુ અશુભ ફળ
અને વ્રતથી થતું શુભ ફળના પ્રત્યેક દૃષ્ટાંત અને કથાઓ આપી છે, જે બીજે સ્થળે આટલુ વિસ્તાર પૂર્વક મળવા અસંભવ છે. એટલુ જ નહિ પરંતુ તે કથાઓમાં બુદ્ધિનો મહિમા-સ્વભાવનું વિવેચન, અદ્ભૂત તત્વવાદનું વર્ણન, લૌકક સમાચાર, વ્યવહાર, સામાજીક પ્રવૃત્તિ. રાજકીય પરિસ્થિતિ, ધાર્મિક પ્રભાવ, નૈતિક જીવન વિગેરે તત્વનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવેલ છે. આ ગ્રંથને ઉપે દૂધાત પણ ભાષાંતર કર્તા મહાત્માએ બહુજ વિદ્વતાપૂનું તત્વદષ્ટિએ, સંક્ષિપ્ત વર્ણનરૂપ લખેલ હોઈ ખાસ વાંચવા જેવા છે. એકંદર આ ગ્રંચ મનુષ્ય જીવનને માર્ગદર્શક, જૈન દર્શનના આચ.ર વિચારનું ભાન કરાવનાર અને તત્વજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી આત્માને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા માટે એક પ્રબળ સાધન છે. ધરમાં, પુસ્તકાલયમાં, નિવાસ સ્થાનમાં અને ક્રાઈ૫ણુ પ્રસંગ સ્મરણુ-મનન માટે પોતાની પાસે આ ગ્રંથ અવશ્ય હોવા જોઇએ.
ઉંચા એન્ટ્રીક કાગળા ઉપર સુંદર ગુજરાતી ટાઈપમાં ઉંચા રેશમી કાપડના બાઇડીંગથી અલંકૃત કરેલ છે. પાંચ પાનાના આ ગ્રંથ છે. કિંમત રૂ. ૨-૦-૦ પાસ્ટ બુચ જીદામળવાનું ઠેકાણું –શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાભાવનગર,
- :©—
“ શાંતિનો માર્ગ ?? આ બુક સાધુ સાધ્વી મહારાજ, જ્ઞાનભંડાર અને પુસ્તકાલયને શા ઝવેરચંદ દલીચંદ ડગેરે તરફથી ભેટ આપવાની છે પોસ્ટની બે આનાની ટીકીટ મોકલવી
ચા. નાગરચંદ ઝવેરચંદ -શેઠ મૂળીયા-ખૂલસાડ

Page #32
દશ સદ્ધર્મે. 6 સર્વ ધર્મનું મૂળ દયાં છે. પણ દયાના પૂર્ણ ઉત્કર્ષ માટે ક્ષમા, નમ્રતા, સરલતા, પવિત્રતા, સંયમ, સ તેષ, સત્ય, તપ, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ, એ દિશ સદ્ધ. દશ ધર્મો સેવવા જોઇયે. (1) ક્ષમા રહિત માણસ દયાનું સારી રીતે પાલન નથી કરી શકતા; તેથી જે ક્ષમા કરવામાં ત૫ર છે તે ધર્મને ઉત્તમ રીતે સાધી શકે છે. (2) સવ સદ્દગુણો વિનયને આધીન છે; અને વિનય નમ્રતાથી. આવે છે. જે પુરૂષ નમ્ર છે તે સવગુણુસંપન્ન થાય છે. (3) સરલતા વિના કોઈ પુરૂષ શુદ્ધ થઈ શકતા નથી. અશુદ્ધ જીવ ધર્મ પાળી શકતા નથી. ધર્મ વિના મોક્ષ નથી અને મેક્ષ વિના સુખ નથી 4) માટે સરલતા વિની પવિત્રતા નથી, અને પવિત્રતા વિના મેક્ષ નથી. ( 5- 6 ) વિષયસુખના ભાગથી જેણે ભય તથા રાગ-દ્વેષને તયાં છે એવા ત્યાગી પુરૂષ નિગ્રન્થ ('સંયમી અને સંતોષી) કહેવાય છે. (7) તન, મન, અને વચનની એકતા રાખવી, અને પૂર્વાપર અવિરૂદ્ધ વચનના ઉંચાર કરે એ ચાર, પ્રકારનું સત્ય છે. (8) ઉપવાસ, આહારમાં બે ચાર કેળીયા ઉણા રહેવું', આજીવિકાને નિયમ, રસત્યાગ, શીતાણાદિ સમવૃત્તિથી સહેવાં અને થિરાસને રહેવું એ છ પ્રકારનું બાહ્ય તપ છે. પ્રાયશ્ચિત્ત, ધ્યાન, સેવા, વિનય, કાસમાં અને સ્વાધ્યાય એ છ પ્રકારનું આભ્યન્તર તપ છે. (9) સંપૂર્ણ સંયમપૂર્વક મન, વચન અને કાયાવડે રહેવું” એ બ્રહ્મચર્ય છે, (10) નિઃસ્પૃહતા એજ અપરિગ્રહે છે. આ દશ ધર્મોના સેવનથી આપોઆપ ભય, રાગ અને દેષ નાશ પામે છે. અને જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. - 2 શા-ત, દાન્ત, વ્રત-નિયમમાં સાવધાન અને વિશ્વવત્સલ મેક્ષાર્થી મનુ ષ્ય નિષ્કપટસ્વાભાવિક પણે જે જે ક્રિયા કરે છે તેથી ગુણની વૃદ્ધિ થાય છે. જે પુરૂષની શ્રદ્ધા ઉન્નતિપળ . પવિત્ર છે તેને શુભ અને અશુભ્ર ને વરતુએ શુભ વિચારને લીધે શુભ રૂપેજ કુળ આપે છે. 3 હે મુનિ, ઝ જન્મનાં અને જરાનાં દુઃખ જે. તને જેમ સુખ પ્રિય છે તેમ સર્વે છાને સુખ પ્રિય છે એમ વિચારી, કેઇ પણ જીવને મારીશ નહિ, સfar g૪મો : અને બીજા પાસે મરાવીશ નહિ. લેકાનાં દુઃખાને જાણનાર સર્વે - જ્ઞાની પુરૂષાએ મુનિઓને, ગૃહસ્થાને, રોગીઓને, ત્યાગીઓને, ભાગીએને અને યોગીઓને આવા પવિત્ર અને શાશ્વત ધર્મ કહ્યો છે કે કોઈ પણુ જીવને હણ નહિ, તેના પર હકુમત ચલાવવી નહિ, તેને કબજે કરવે નહિ અને તેને હેરાન કરવા નહિ.. આ પરાક્રમી પુરૂષ સ કેટો પડતાં પશુ દયા છોડતા નથી, 1 * મુનિ એટલે વિચારશીલ પુરૂષ. For Private And Personal Use Only