________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમ્યગ્દર્શન.
૩૮
64
27
મનુષ્ય જ્યારે સમ્યકત્વ-પ્રાપ્તિના ક્રમ ઉપર હાય છે, ત્યારે તેના હૃદયમાં સ્વાભાવિક રીતેજ એક પ્રકારની ઉત્કટ વ્યગ્રતા જન્મે છે. ઈશ્વરને તે પ્રાર્થના કરે છે કે “ હે પ્રભુ ! આ પાતકીના ઉદ્ધાર કરવામાં તું શા માટે વિલખ કરે છે ? મને સત્વર એધીબીજના લાભ આપ, મને ભવસાગરથી મુક્ત કર. ” તેના હૃદયમાં ઉદયમાન થયેલી વ્યગ્રતા પેકારી ઉઠે છે કે આજ મુહૂતે પાપની ઉંડી ખાઇમાંથી મારે ઉદ્ધાર કરી આધ્યાત્મિકતાની ઉચ્ચતમ ભૂમિકા ઉપર મને લાવી મુક. મારી સર્વ નિર્મૂળતા દૂર કરી મને ચેાગની ઉત્કૃષ્ટ અવસ્થાએ પહોંચાડી આપ. પરંતુ ઈશ્વર આવી તડામારવાળી પ્રાર્થના પૂર્ણ કરતા નથી. ઇધરી નિયમ એ પ્રકારના છે કે જે આસક્તિઓને અન ંત યુગોથી આપણે સેવી છે, તે સર્વને ધીરે ધીર કટકે કટકે કાપી નાખવી જોઇએ. મનુષ્ય જો એકજ સંકલ્પથી, એકજ પ્રયત્નથી, સરલપણે પાપના પાશમાંથી છૂટા થઇ શકતા હૈાય તે પાપની ભયાનકતા કાં રહી ? જે સ્હેજ છૂટી શકે તેમ છે, તેનાથી છૂટવામાં મહત્વ કે માહાત્મ્ય કાં રહ્યું ? જે વાસનાઓ અનંત કાળથી આપણા આત્માસાથે જડાયેલ છે, તેનાથી નિવૃત્ત થતા પણ ઘણા કાળ, ધ્યે પ્રયત્ન, અભ્યાસ, શ્રમ, સયમ, ધીરજની અપેક્ષા હેાવી ઘટે છે. આસક્તિઓથી મુક્ત થઇ ઇશ્વરસ્વરૂપ સાથે અભેદ સિદ્ધ કરવામાં અસંખ્ય જય-પરાજય, ઘાત-પ્રતિઘાત, ઉત્થાન, પતન, ઉલ્લાસ, અવસાદ, અનુભવવા પડે છે. અસંખ્યવાર ચક્ષુમાંથી જલ વહેવરાવતા પ્રભુને પ્રાર્થ વુ' પડે છે કે “એ પરમ પિતા ! આ હૃદયના સંચિત પાપા મારૂં સર્વ નાશ વાળે છે, મારૂ કયું-કારવ્યું ધૂળ મેળવે છે, મારા હૃદયનું એક છીંડુ મધ કરતા સેંકડા બાજીએ છીંડા પાડી મને પેાતાના ભાર તળે કચરી નાંખે છે. મને તેનાથી છેડાવ, મને તારા માર્ગ ઉપર સ્થિર રાખ, મને તારા પ્રકાશમાં દેર, ”
સમ્યકત્વ અથવા નવ જન્મ પામ્યાં પછી પણ અનેકવાર મનુષ્યનું પતન થાય એ બનવા જોગ છે; પરંતુ એ પતનમાં અને સમ્યકત્ન પૂર્વેના પતનામાં ઘણા પ્રભેદ છે. પૂર્વની મિથ્યાત્વ અવસ્થામાં આત્મા પેાતાની અંધ વાસનાને અનુસરવામાં આનંદ માનતા, પાપના સેવનમાં એક પ્રકારનું સુખ અને મજા માણુતા, વાસનાઓને આધીન મની તે પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓને ચરિતાર્થ કરવામાં લેશ પણ સકેાચ ન રા ખતા, ત્યારે સમ્યકત્વ-પ્રાપ્તિ પછીના પતનામાં વસ્તુસ્થિતિ તદ્ન વિપરીત હાય છે. સમિકતીના પતન કાળમાં પણ તેને આત્મા પ્રભુના ચરણામાં અનુરકત હાય છે, પરંતુ અંતરમાં સંચિત વાસનાઓના પરિખળથી અભિભૂત થઇ તેના પ્રવાહમાં ઘસડાય છે. વાસનાએના સેવનમાં તેને સુખ હાતુ નથી; પરંતુ તે સેવનકાળે પણુ તેનું મન ઇશ્વર ભણી હાય છે. પાપ પ્રતિ તેને તિરસ્કાર હાય છે, તેનું હૃદય ઇશ્વરનું
For Private And Personal Use Only
