________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
આત્મા જે સંબંધ છે. તે પછી શું એ કદિપણ સંભવિત છે કે એકને મહાવાથી અને તેનું પોષણ કરવાથી બીજાને નાશ થાય? અમે તે એટલે સુધી કહેવા તૈયાર છીએ કે જે મનુષ્ય પિતાના દેશ ઉપર પ્રેમ નથી રાખતે તે કદિ પણ રાજભકત થઈ શક્તો નથી. દેશભકિતનું જ એક પ્રધાન અંગ રાજભકિત છે. એટલા માટે પ્રત્યેક યુવકે દેશભક્ત બનવામાં તેમજ કહેવડાવવામાં પિતાનું ગૌરવ સમજવું જોઈએ.
સાતમે સંગ્રહણીય અને પૃહણીય સદ્દગુણ સત્યપ્રિયતા છે. જેવી રીતે ઇશ્વરનિષ્ઠા, વિનય વિગેરે ગુણેને અભ્યાસ તરૂણ અવસ્થામાં જ કરે જઈએ, તેવી રીતે સત્યપ્રિયતાને અભ્યાસ પણ એ સમયમાં જ કરવાની પરમ આવશ્યકતા છે. તેની સહાયથી અને કૃત્રિમતાને ત્યાગ કરવાથી સર્વ સગુણેની વૃદ્ધિ થાય છે. આપણું જીવનના સર્વ સિદ્ધાંતો સત્યતા તેમજ સ્વાભાવિકતાના આધારે જ નિમિત કરવા જોઈએ.
જે મનુષ્ય બોલે છે કંઇક, વિચારે છે કંઇક અને કરે છે કંઈક તે આગળ ઉપર નીચ, વિશ્વાસઘાતી અને પરનિંદક બને છે. તે સમાજ-કંટક બનીને સમસ્ત સંસારના તિરસ્કારને પાત્ર બને છે. સત્યપક્ષ ઉપર પહેલાં કદાચ વિપત્તિ પડે, તે પણું અંતે તેને જય થયા વગર રહેતો નથી. સત્યને માર્ગ અગમ હોવા છતાં સુગમ, સીધો અને સરળ છે. સત્યને બળ ઉપર આખા સંસાર સ્થિત છે. એથી ઉલટું અસત્યને માર્ગ ક્ષણિક મોહકતાને લઈને જે કે પહેલાં સરલ લાગે છે, તે પણ અંતે દુધ એ દુધ અને પાણી એ પાણ એમજ બને છે. પ્રત્યેક મનુષ્ય એ વાત સારી રીતે જાણે છે કે અસત્ય હમેશાં છેવટ સુધી છૂપું રહી શકતું નથી. અસત્ય પ્રકટ થતાં જ ભારે વિપન્ન દશા આવી પહોંચે છે. એટલું જ નહિ પણ અસત્યને માર્ગ સર્વથા નાશકારક છે. એક અસત્ય વાતન નિર્વાહ કરવા માટે અનેક અસત્ય બનાવવા પડે છે. છેવટે કઈ વખત નિશાન ચુકી જતાં મનુષ્ય એ ફસાઈ પડે છે કે ફરી એ જાળમાંથી જીદગીભર નીકળવું અસંભવિત થઈ પડે છે. અસત્યપ્રિય મનુષ્ય પોતાના આચરણથી હમેશાં વિચારહીનતા, માનસિક દુર્બળતા, અને કાયરતા પ્રગટ કરે છે. સત્ય વક્તામાં સંપૂર્ણ સાહસ હોય છે. તેને અસત્ય સરખી ત૭ વસ્તુઓનો આશ્રય લેવાની જરા પણ જરૂર લાગતી નથી. પરંતુ સત્ય ભાષણ સમયે એક વાત અવશ્ય ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ. તે એ છે કે સત્ય બોલવું અવશ્ય, પરંતુ પ્રિય શોમાં. કેમકે કહ્યું છે કે
" सत्यं ब्रूयात् प्रियं ब्रूयात् न ब्रूयात् सत्यमप्रियम्" આઠમો ગુણ, કે જેના વગર સઘળે ખેલ બગડી જાય છે તે મન: સંયમ અથવા ઇન્દ્રિયનિગ્રહ છે. તે એક પહેરેગીર સીપાઈ છે કે જેની ગેરહાજરીમાં આપણી પાસેથી બીજા ગુણો ચાલ્યા જવાની તૈયારી કરે છે. પ્રાચીન સમયની એક નાની વાત છે કે –“કઈ મનુષ્યની પાસે જયારે
For Private And Personal Use Only
