________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. છે, તે પ્રતિ તેમને શ્રેષ આવે છે. અને એ ફરજીઆતપણું કાઢી નાંખવા લાંબા વખત થયાં પોકાર આપણે સાંભળીએ છીએ. સાર્વજનિક સંસ્થામાં આવા ફરજીઆત સાંપ્રદાયિક શિક્ષણથી સ્થાપકોએ ધારેલો સંપ્રદાય મોડું ફલિત થવાનો હેતુ સરતો નથી. જ્યાં કોઈ પ્રેમ જાગ જોઈએ, ત્યાં તેના બદલે અંદરખાનેથી કડવાશ ઉગે છે. એટલે આવી શાળાઓ સંપ્રદાય રૂપ નહોતાં, સર્વ સામાન્ય ઘર્મ શિક્ષણ આપે એવા ઉદ્દેશપૂર્વક સાર્વજનિક હોવી જોઈએ. હવે બીજો દાખલો લઈએ. (૨) વિદ્યાથીના મનમાં-મગજમાં સાંપ્રદાયિક પણ સાર્વજનિક શાળામાં અનર્થ કારક અસર પેશી જવા બાબત. આ દેશમાં ખ્રિસ્તી પાદરીએાનું આવાગમન શરૂ થયું, ત્યાર પછી તેમણે અંગ્રેજી શિક્ષણની શાળાઓ ખોલવા માંડી. તેમાં તેમણે સીધી આડકતરી રીતે પ્રસ્તી–ધર્મનું શિક્ષણ પણ આપવું શરૂ કર્યું. આ ધર્મનું મહત્વ બતાવવા બીજા ધર્મના હતા કે અછતા, મોટે ભાગે કપિલ છિદ્રો મટી મોટી વાતો કરી વિદ્યાથીઓના કુમળા મગજમાં ઠસાવવા માંડ્યા. સ્વ. રાવસાહેબ મહીપતરામ નિલકંઠ આવી શાળામાંથી અંગ્રેજી શિક્ષણ પામેલામાંના એક હતા, પાદ રીઓના શિક્ષણથી કુમળા મગજમાં હિંદુધર્મ, જૈનધર્મ આદિ પ્રતિ વિપરીત ભાવ
સેલે. આ અસરના પરિણામે વનરાજ ચાવડા આદિમાં જેનોને એક દેશીય દષ્ટાતથી ઉતારી પાડેલ. તેમના મનમાં એ સંસ્કાર પણ પડી ગએલ કે હિંદુધર્મ, તેમાં પણ ખાસ જૈનધમે ભારતની દુર્દશા કરી છે. ભારતને નિર્માલ્ય બનાવ્યા છે. કેઈ સમર્થ જૈન તત્ત્વજ્ઞાનીનો તેમને પુખ્ત વયે ભેટો થયે. એ તત્ત્વજ્ઞાનીએ તેમને તાવીને પુછ્યું કે દેશની અધોગતિ, દેશ જનનું નિર્માલયપણું ક્યા કયા ગુણેથી ? અને દેશની ઉન્નતિ અને દેશ જનોનું સબળપણું કયા થા ગુણેથી પ્રગટે ? રાવ સાહેબે દેશહિતક અને દેશ હાનિકર, નિર્માલ્યર, સબળતાકર ગુણેનો ઉલ્લેખ કર્યો. ત્યારે તે સમર્થ તત્ત્વરે કહ્યું કે કહો તમે જેને દેશના હિતકર અને સબળતાના પષણ ગુણો કહે છે તેને જૈનધર્મ ઉપદેશ કરે છે, કે જે દેશને હાનિકર નિર્માત્યના ગુણે કહો છે તેનો ઉપદેશ કરે છે? રાવ સાહેબે કહ્યું કે દેશને હિતકર અને બળવાન કરે એવા ગુણે આદરવા–આચરવાને ઉપદેશ કરે છે અને અહિતક નિમલ્ય કરનાર ગુણે ત્યાગવાનું કહે છે. એટલે ફરી તે તો કહ્યું – તો પછી તમે જૈનધર્મથી દેશની અધોગતિ થઈ, ભારત વાસીઓ નિર્માય થયા એમ કેમ કહે છે ? ગમે તેમ તો એ રાવસાહેબ સરળ હતા અને પોતાની ભૂલ કબુલ કરી કહી દીધું કે, અમને તે જેનની એ ખબર નથી કે હિંદુધર્મના રહસ્યની એ ખબર નથી, અમને તે નાનપણમાં પાદરીઓની શાળામાં શીખતા ત્યાં મૂળથી જ હિંદુ-જૈનધર્મ વિરૂદ્ધ સંસ્કાર તેમનાં (પાદરીઓનાં ) શિક્ષણથી પડેલા, તેનું આ ભુલ પરિણામ છે. આ દાખલાથી પણ સમજાશે કે સંપ્રદાયિકધર્મ શિક્ષણ આપનારી સાર્વજનિક શાળાથી લાભ ઓછો છે. માટે ધર્મન, સર્વ સામાન્ય ધર્મને
For Private And Personal Use Only
