________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
દૃઢ ઇચ્છા શક્તિ.
૨૦૦
ઇચ્છા નથી હતી, સંકલ્પસ્ખા નથી હતુ તેમજ ઇચ્છા-શક્તિ નથી હાતી, જ્યાં કોઇ પણ પ્રકારના પ્રયત્ન નથી હાતા, જ્યાં શારીરિક પરિશ્રમ કરવાના તિરસ્કાર હાય છે. જ્યાં મનેાનિગ્રહના અભાવ ડાય છે અને જ્યાં આત્મતિના કોઇ સ્પષ્ટ ભાવ જાગૃત નથી હાતા ત્યાં એટલુ જ કહેવુ જોઇએ કે તે નથી મનુષ્ય-જીવન અને નથી જીવન-સામ તેા પછી પ્રગતિ, ઉન્નતિ, રાલતા અને વિજય-પ્રાપ્તિની વાતા તે ઘણીજ દૂર રહે છે. એ સર્વની આશા રાખવી તે મૃગજલવત વ્યર્થ છે. સાત્વિક ઇચ્છાઓના અભાવ-સાત્મક કાર્યોંના અભાવ-કાઇપણ રીતે ક્ષમ્ય ગણી શકાતા નથી. ઈચ્છા નિર્મલ હોય તેથી શું ? પર ંતુ આર ંભમાં તેની આવશ્યક્તા તા છેજ. નિર્મૂલ ઇચ્છા-શક્તિનું લક્ષણ છેકે શરૂઆતમાં મનુષ્ય કોઇપણ કાર્ય ઘણુાંજ મહાન ઉત્સાહ અને આવેશ સહિત કરવા લાગે છે, અને જો જરા મુશ્કેલીની આશકા થાય છે તે તેનાં કાર્યસૂત્રના ક્રમ એકદ્રુમ શિથિલ ખની જાય છે. દ્રઢ ઈચ્છા-શક્તિનું લક્ષણ છે કે કાઇ પણ કાર્યના હાનિ લાભને વિચાર કરીને જ્યારે કોઇ મનુષ્ય તે કાર્ય કરવા લાગે છે ત્યારે તેની ઉપચેાગિતા ઉપર ધ્યાન આપીને તેને પેાતાનું પવિત્ર કર્તવ્ય સમજી તેનાથી કદ્વિપણ પરાઙમુખ બનતા નથી, પરંતુ તેનાં સાધનમાં તે એટલા બધા તલ્લીન, તત્પર અને ચિત્ત ખની જાય છે કે ‘ જાય સાથયાામ વા તેદું પાતયામિ ' એજ તેનાં જીવન–સગ્રામના એકમાત્ર સિદ્ધાંત બની રહે છે. પરંતુ જેનામાં નથી હાતી નિ`લ ઇચ્છા કે નથી હોતી સમલ ઇચ્છા, અર્થાત્ જેનામાં પોતાનાં જીવનના ઉદ્દેશ્ય સંખ`ધી સંદાજ નથી હાતી તેને માટે શું કહેવું ?
રાજર્ષિ ભર્તૃહરિજીએ ઉચિત કહ્યુ છે કે:---- प्रारभ्यते न खलुं विघ्न भयेन नीचः
प्रारभ्य विघ्नविहिता विरमन्ति मध्याः । विघ्नैः पुनः पुनरपि प्रतिहन्यमानाः
प्रारभ्य चोत्तमजना न परित्यजन्ति ॥
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જો જીવન-સંગ્રામમાં કઇપણ સફલ પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છા હોય તે તે ઇચ્છાને દઢ કરવી જોઈએ; કેમકે જ્યાં ઇચ્છા હાય છે ત્યાં માર્ગ થાય છેજ. જ્યારે ઇચ્છા-શક્તિ દૃઢ થઇ જાય છે ત્યારે એકવાર આર ભેલું કાર્ય કદીપણ છુટી શકશે નહિ, ત્યારે પ્રતિકૂલ પરિસ્થિતિ અને વિન્ન-આધાઓના લેશપણ ભય રહેશે નહિ.
એ તે નિ:સ ંદેહ વાત છે કે સંસારના ઘણા ખરા સાચા કાર્ય કર્તાઓને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં રહીને અને વિદ્ય-માધાએની સામે થઇનેજ પેાતાના ઉદ્દેશ હેતુ માટે માર્ગ સાફ કરવા પડયા છે. પરંતુ એ લોકો પોતાની નાની મેાટી અસલતાએમાંથી કદિપણ હતાશ બન્યા હાતા નથી. તેઓએ પેાતાની અસફલતાઓમાંથી,
For Private And Personal Use Only
