________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પડી પુરૂષ તત્વની મહત્તાને તોડી પાડે છે. ઘણે પ્રસંગે એવી વાત આપણે સાંભછીએ છીએ કે, “શેઠે તે કામ કરવાની હા પાડી છે પણ શેઠાણી વિરૂદ્ધ છે એટલે શેઠ ઉભા થઈ રહ્યા છે” આ શું બતાવે છે? પુરૂષ તત્વની નિર્બળતાને એ ખરો નમુનો છે. જ્યાં આવું દાંપત્ય હોય ત્યાં ગૃહરાજ્યનું સુખ શી રીતે પ્રાપ્ત થાય ? તેવા ગૃહરાજ્યમાં તે સદા કલહને જ વાસ થાય છે. સાંપ્રતકાળના સુધારાએ સ્ત્રીઓમાં કેટલાએક સ્વતંત્રતાના બીજે વાપરવા માટે પ્રયત્ન કરવા માંડ્યો પરંતુ તે ગ્ય નથી. પરતંત્રતામાંજ મર્યાદિત કરી રાખવાને ગ્ય એવા સ્ત્રીતત્વને સ્વતંત્રતાના સિંહાસન ઉપર આરૂઢ કરવું એ ગૃહિણપદની મહત્તાને લુંટવા જેવું અને ખરા દાંપત્યના સ્વરૂપનો ભંગ કરવા જેવું છે માટે જ જ પ્રબંધમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “ી ઉંઘ પરત થી તા ૧૬ જીવન જેના ઘરમાં સ્ત્રી પુરૂષની જેમ પ્રવરે તેનું ઘર નાશ પામે છે પાયમાલ થાય છે. ઘણાં જૈન કુટુંબોમાં શેઠાણીઓની સત્તા એટલી બધી હોય છે કે વિદ્વાન કે સમર્થ એવા શ્રાવક પતિઓને તેમનું દાસત્વ કરવું પડે છે. આવી સ્વતંત્રતાનો છેડો શ્રાવકસંસારને છિન્ન-ભિન્ન કરનારો થઈ પડ્યો છે. પ્રાચિન શ્રાવિકાઓના આચાર તથા વિચારને જ્યારે વિમર્શ કરીએ છીએ ત્યારે માલમ પડે છે કે તે સમયે શ્રાવિકાઓના હૃદયમાં ઉચ્ચ કેળવણું અને ધાર્મિક વૃત્તિના સંસ્કારે એવા પડેલા હતા કે જેથી તેઓની મનોવૃત્તિમાં ઉચ્ચ આચારો અને વિચારો પ્રગટ થતા હતા. પતિ તરફની પૂજ્ય ભાવના ઉભરી જતી હતી પોતાના પ્રેમનો પ્રકાશ પ્રસારવામાંજ તેમનું હદય ખીલી રહેલું હતું અને તેઓ સદાચારથી અને પોતાની પ્રેમવૃત્તિથી જૈન ગ્રહવાસમાં ગૃહદેવી તરીકે પૂજાતી હતી. સાંપ્રત કાળે એ માહેલું કાંઈ પણ દેખાતું નથી. શ્રાવકાઓના આચાર વિચારમાં મેટું અંતર પડેલું દેખાય છે અનેક જાતની છુટ લેવા માટે પ્રવૃત્તિ કરે પોતાના ઘરની સ્થિતિને વિચાર કર્યા વગર અનેક જાતના ખચો પતિ પાસે કરાવે છે કજીયા અને કંકાસમાં કાળ નિર્ગમન કરે છે. ન્યાત જાતના વ્યવહારિક કામમાં માથું મારે છે. સગાસંબંધીઓમાં જેવી તેવી વાત કરી કુસંપના બીજ રોપાવે છે, આવી પ્રવૃત્તિને લઈને આર્યાવર્તમાં ઉચ્ચ પંક્તિનું ગણતું જેન દાંપત્ય અધમ, પંક્તનું ગણાવા લાગ્યું છે. કેળવણી અને સદાચારના શિક્ષણથી જે તેની સુધારણા કરવામાં નહીં આવે તો તે દાંપત્યને લઈને આખી કેમ ઘણી જ શોચની દિશામાં
પ્રાચીન શ્રાવિકા તત્વના સ્વરૂપને માટે કેટલાક એવા લેખે મળી આવે છે કે, “જે લેખો ઉપરથી શ્રાવકસંસારને પૂર્વોત્કર્ષ કેવું હતું, તે જણાઈ આવે છે. ગૃહસ્થાવાસના શુદ્ધ સ્વરૂપને પ્રરૂપણ કરનારા જેન વિદ્વાન લખે છે કે, શ્રાવક અને શ્રાવિકા એ ઉભયત લગ્નની ગ્રંથિના પ્રભાવથી એક રૂપ બને છે અને પરંપરાએ
For Private And Personal Use Only
