________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૧૬
શ્રી આત્માન પ્રકાર.
ગૃહિધર્મ પાળી તે સ્થાનારહણના ક્રમથી શિવ માર્ગના પથિક બને છે. આ લેખ સારી રીતે મનન કરવા જેવો જ છે. અને તે ઉપરથી લગ્નગ્રંથિના બંધનમાં જે જે અપેક્ષા રહેલી હોય છે, તે તરફ જૈન સમાજે ધ્યાન આપવાનું છે. લગ્નગ્રંથિની દઢતા અને તેની દિવ્ય રૂપતા બનાવવા માટે ત્રણ વસ્તુઓની આવશ્યકતા છે. તે ત્રણ વસ્તુઓ વય, ઈચ્છા અને જ્ઞાનના નામથી ઓળખાય છે. પૂર્વકાળે લગ્નગ્રંથિ બાંધવા પહેલા દાંપત્યનું શુદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ કરવા માટે એ ત્રણ તત્વની પૂર્ણ રીતે ગવેષણ થતી હતી તેમાં વય એટલે સમજશક્તિ ખીલે, તેટલી અવસ્થા, ઈચ્છા એટલે પરસ્પરની ચાહના અને જ્ઞાન એટલે કેળવણી આ ત્રિપુટીની સંપૂર્ણ રીતે તપાસ કર્યા પછી પવિત્ર પ્રેમની લગ્નગ્રંથિ બાંધવામાં આવતી. એ ત્રિપુટીમાં જે ઈચ્છા છે, તેને હાલના સુધારકો પ્રેમલગ્નના નામથી ઓળખાવે છે, પરંતુ આર્ય પ્રજાના શિષ્ટાચારમાં માબાપ કે વડિલ હોય તેની યેગ્ય આજ્ઞાનુસાર ઈચ્છાની અનુકુળતાએ લગ્ન થાય તેજ ઈચ્છાના ઉદ્દેશમાં સમજવાનું છે. લગ્ન વિષેનું આ સ્વરૂપ સર્વ જૈન પ્રજાએ માન્ય કરેલું છે. એ સ્વરૂપને અનુકુળ એવું ધોરણ શ્રાવક સંસારને નિય મમાં રાખનારું થાય છે.
- સાંપ્રત કાળે જૈન પ્રજામાં ઈચ્છા અને જ્ઞાનની ત્રિપુટી તરફ મેટી ઉપેક્ષા થયેલી જોવામાં આવે છે.
બાળ લગ્ન અને વૃદ્ધ લગ્નના હાનિકારક રીવાજે વયના નિયમને ભંગ કરેલો છે. કન્યાવિક્રય અને કુલાભિમાનને લઈને ઈચછા વિષે તે કશુંએ જેવાતું જ નથી. અને જ્ઞાનની બાબતમાં તે જૈન પ્રજા એટલી બધી પછાત છે કે, તે સર્વ સ્થળે ખુલ્લી રીતે દેખાઈ આવે છે. સ્ત્રી કેળવણીના ખરા મહાસ્યથી જેન પ્રજાને માટે ભાગ અજ્ઞાન છે, એમ ચારે તરફથી ઉદ્દઘોષણા થવા લાગી છે. જ્યાં સુધી આ વય, ઇચ્છા અને જ્ઞાનની ત્રિપુટી તરફ આહંત પ્રજાના અગ્રેસર લક્ષ આપશે નહીં, ત્યાં સુધી જૈન દાંપત્યને ખરે ઉદ્ધાર થવાનું નથી.
જૈન દાંપત્યને ખરો ઉદ્ધાર કયારે થશે? સાંપ્રતકાળે કેળવણીરૂપ ક૯૫લતાની શીતળ અને વાંછિત દાત્રી છાયા સર્વત્ર પ્રસરી રહી છે. વિવિધ દેશના સાહિત્યમાંથી વિવિધ વિચારો જાણવામાં આવે છે. આ સમયે જેન નવીન વિદ્વાનેએ કટીબદ્ધ થવાની જરૂર છે. તે જૈન વિદ્વાનોએ જૂના અને નવા વિચારોનું અપૂર્વ સંમિશ્રણ કરી તેમાંથી નવીન અને લાભદાયક સ્વરૂપ ઉપજાવી સ્વધમી બંધુઓને લાભ થાય તેવા માર્ગે દર્શાવવા જોઈએ. સાંપ્રતકાળે નવીન કેળવણી પામેલા યુવાનોમાં નવા ઉત્સાહ અને નવી જાતની પ્રવૃત્તિના દર્શન થવા લાગ્યા છે. આ કાળે ઉચ્ચ કોટીના વિચારો પ્રસરાવવાનો જે મહાન
For Private And Personal Use Only
