________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૧૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તેને વાસ્તવિક જીવન કહી શકાતું નથી, પરંતુ આપણે એનાથી નિશ્ચય કરીને જે કંઈ યત્ન વડે પ્રાપ્ત કરીએ છીએ તેને જ સાચું જીવન કહી શકાય છે. જ્યારે
ગ્ય સમય ચાલ્યો જાય છે ત્યારે એવા વિચાર કરવા નિરર્થક છે કે આપણી પાસે દ્રવ્ય હતું કે નહિ, આપણને સફલતા મળી હતી કે નહિ. તમારા માટે હવે તો માત્ર એક જ પ્રશ્ન છે કે એ સઘળી વાતોથી તમારા હદય ઉપર કેવી અસર થઈ, તમને દ્રવ્ય વડે કેવી રીતે લાભ થયો અને કેવી રીતે તમે નિર્ધનતાની સામે થયા. આ વાત ઉપર સફલતા અને નિષ્ફળતા નિર્ભર છે. જો તમે નિર્ધનતા સહન કરીને સદાચારી અને સાત્વિક બન્યા હે તો જાણે કે તમને સફળતા મળી છે. જો તમે દ્રવ્ય સંપાદન કર્યું હોય, પરંતુ તેનાથી તમારામાં અભિમાન, મદ, ઘમંડ આદિ અવગુણે આવી ગયા હોય તે જાણે કે તમને જરા પણ સફળતા મળી નથી. આવું દ્રવ્ય મેળવવા કરતાં નિધન રહેવું જ વધારે સારું છે. એનું નામ સફલતા નથી, તે તો નિષ્ફળતા જ કહેવાય છે. એનાથી તો તમે અવળે માર્ગે ચડી ગયા. તેથી કઈ વસ્તુની પ્રાપ્તિ થવી એટલું જ માત્ર ઉપાગી નથી, પરંતુ એનાથી તમને કેટલો લાભ થયે અને તમારા ઉપર તેની શું અસર થઈ તેને વિચાર કરવાની જરૂર છે. તેનાથી જે તમે ઉન્નતિના માર્ગ ઉપર ચઢ્યા હો, અને તમને સત્ય આદિ સદગુણની સંપ્રાપ્તિ થઈ હોય તો તે વસ્તુ દેખાવમાં ગમે તેટલી ખરાબ હોય તે પણ લાભદાયક ગણાય છે. એથી ઉકયું તેનાથી અવનતિ થાય છે અને દુર્ગણે તરફ મનનું વલણ થાય છે તે તે વસ્તુ દેખાવમાં ગમે તેટલી સુંદર અને સુભગ હોય તે પણ હાનિકારક ગણાય છે.
જે ઉપાથી પ્રકૃતિ મનુષ્યને બોધ આપે છે તેમાં નિષ્ફળતાને પણ ગણવામાં આવે છે. તેનાથી અનુભવજ્ઞાન વધે છે અને હવપ્નમાં પણ કદિ ખ્યાલ ન હોય તેવા ઉન્નતિના માર્ગ તરફ મનુષ્યનું પ્રયાણ થાય છે. જગના ઈતિહાસમાં જે જે ઉત્તમ પુરૂ થઈ ગયા છે અને જેઓ પિતાનાં જીવનમાં વાસ્તવિક ઉન્નતિ સાધી શક્યા છે તે સઘળા પિતાની નિષ્ફળતાઓને અત્યંત પ્રેમ અને આનંદની દષ્ટિથી જેતા હતા. સમયને મહિમા અદ્દભુત છે. જ્યારે સમય ચાલ્યો જાય છે ત્યારે ગત સમયની વાત બહુ યાદ આવે છે. અને ત્યારેજ એ સમયના વાસ્તવિક ગુણોની કિંમતની ખબર પડે છે. જગમાં એ એક નિયમ છે કે વર્તમાન સમયમાં વર્તમાન પદાર્થોની કશી પણ કદર થતી નથી એટલું જ નહિ પણ મનુષ્ય વર્તમાન પદાર્થોને હમેશાં પ્રતિકૂલ સમજે છે. પરંતુ અલ્પ સમય વીત્યા પછી તેને માલુમ પડે છે કે જે બાબતેને પહેલાં પ્રતિકૃળ માનવામાં આવતી હતી તે મહાન લાભ કર્તા થઈ પડે એમ છે.
ઘણુ મનુષ્ય એવા જોવામાં આવે છે કે જેઓ “અમુક કાર્યમાં સફળતા ન
For Private And Personal Use Only
