________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શુ’ જગત્ કો ઇશ્વર છે ?
૨૯
નાશ થવાન, તથા પ્રવાહ સ્વરૂપે કાયમ રહેવાના સ્વભાવ છે. સ યોગ અને વિયેાગ એ તેના ધર્મ છે. કાળ, સ્ત્રભાવ, નિયતિ ( ભવિતવ્યતા ) જીવાના કર્મ અને ઉદ્યાગ એ પાંચ નિર્મિત્તથી સર્વ પદાર્થો પેાતાતાના કાર્ય કરે છે. પદાના સયેાગમાં આ પાંચજ નિમિત્ત છે. પદાર્થ માત્રમાં અનત શક્તિ રહેલી છે.
અનાદિ કાળથી જીવ અને અજીવ એ એ મુખ્ય તત્વા જગતમાં છે. આપણે બધા સંસારિ જીવા છીયે. આપણે પ્રત્યેક જુદા જુદા છીયે, એ વાત તેા પ્રત્યક્ષ પ્રમાણભૂત છે. એના માટે વિશેષ વિચારણાની જરૂર નથી. જો આપણે બધા એક હાઇચે તેા પછી આપણી દરેકની પ્રકૃતિ, સ્વભાવ,-રહેણી કરણી, વિગેરે સખ્યામધ ખાખામાં ભિન્નતા જોઇયે છીયે, તે હાવી નહી જોઇએ. બેશક, આપણા દરેકમાં ચૈતન્ય લક્ષણ છે. તે તથા જીવનું સ્વરૂપ એક પ્રકારનુ છે. આપણા દરેકના શુભાશુભ કર્મ જે પુણ્ય અને પાપ તત્ત્વના નામથી ઓળખાય છે તે જુદા જુદા છે, તેથી આપણે સુખદુ:ખના અનુભવ જુદો જુદો કરીયે છીએ, વિચાર આ ઠેકાણે જ કરવાના છે, કે આપણે જે શુભાશુભ કર્મ કરીયે છીએ તે આપણે પોતાના સ્વતંત્ર વિચારથી કરીયે છીયે કે તે ઇશ્વર કરાવે છે? આપણે જે કાંઇ કૃત્ય કરીયે છીએ તે આપણે શ્વેતાના સારાસાર વિચારથી કરતા નથી અને ઇશ્વર આપણને પ્રેરણા કરે છે તે પ્રમાણે કરીયે છીએ, તે પછી આપણે દરેકે વ્યવડારિક કે ધાર્મિક કેળવણી લઇ આપણા વિચારા અને આચાર સુધારવા જે પ્રયત્ન કરીયે છીએ તે કરવાની જરૂર રહેશે નહિ. કેમકે આપણે જે કાંઇ કરીએ છીયે તે આપણી પેાતાની ઇચ્છા કે મરજીથી કરી શકતા નથી, પણ આપણી પાસે ઇશ્વર કરાવે છે. જેમ લશ્કરમાં રહેનાર સીપાઈએ લડાઇના પ્રસંગે પેાતાની મરજીથી કંઇ પણ કરી શકે નહિં પણુ પોતાના ઉપરી-કમાન્ડરના હુકમ પ્રમાણેજ લડાઇનું કામ કરી શકે ને તેથી આખી પલટણના નાશ થવા કે મચાવ ધવે, કે યશ અપયશ મળવેા તે ઘણે ભાગે તે પલટણ કે ટુકડીના ઉપરી ઉપર આધાર રાખે છે. તે દરેક ટુકડી કે પલટણના ઉપરી જુદા જુદા હોય છે. તેમ જો આપણે સર્વે ઇશ્વરના હુકમ પ્રમાણે કરીએ છીયે એમ માનીયે તા દરેક જાત, સમુદાય, પ્રગણા કે દેશના ઇશ્વર પણ જુદા જુદા છે એમ સાબીત થાય અને તેમ ઠરે તા આખા જગતના ઇશ્વર કર્તા છે એ વાત સત્ય ઠરતી નથી. આ વિષય ઘણેાજ વાદરૂપ છે, તેમાં સત્ય શુ છે તેના વિચાર આપણે કેવી રીતે કરવા તેટલા માટેજ આ પ્રયત્ન કરેલા છે. કેાઈની પણ લાગણી દુ:ખાવવાના ઉદ્દેશ નથી. ઇશ્વર પરમાત્મા છે . પણ જગતના કર્તા છે કે નહિ ? તેની ચેાગ્ય વિચારણા કરવામાં આવશે તે આપણે આપણુ પેાતાનું સ્વરૂપ કેવા પ્રકારનુ છે તેનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકશું. અને આપણે આપણી સ્વાન્નતી માટે પરાવલ’ખી નહિ થતાં સ્વાવલાંખી થઈ શકશું.
For Private And Personal Use Only
