Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

વાંચન દ્વારા શિક્ષણ.
૧૨૯
હશે તેવાજ શેખા હોય છે અને તેઓની મનસપાટી ઉપર કઈ પણ પ્રકારના જ્ઞાનને પટ લાગેલો જણાતો નથી. કેવળ જ્ઞાનશૂન્યજ હોય છે. તમારા પુસ્તકમાં નિશાની કરવાને લેશ પણ ભય ન રાખે. એમ ન ધારે છે તેમ કરવાથી તેની કિંમત ઘટી જશે પણ ઉલટું તેની કીંમતમાં વધારો થશે. જે પિતાના પુસ્તકોને ઉપ
ગ કરવાનું છંદગીના આરંભ કાળથી શીખે છે, તેઓ ભવિષ્યમાં વધારે અસરકારક અને ઉપયોગી બનવાને સમર્થ બને છે.
જે જરૂર પડે તો જીર્ણકપડાં અને પગરખાં પહેરે, તેમાં કરકસર કરે પરંતુ પુસ્તકોની બાબતમાં લેશ પણ કરકસર કરવાની ટેવ ન રાખો. તમારા બાળકને શાળાની કેળવણી આપવા તમારી સ્થિતિ ન હોય તો પણ તેની આસપાસ ડાં સારાં પુસ્તકો મુકે કે જે વડે તેઓ જે સંજોગોમાં મુકાયા છે તે કરતાં વધારે સારા સંજોગોમાં મુકાય. જીવનની મુખ્ય કેળવણ પ્રાપ્ત કરવાનું યંગ્ય સ્થળ આપણું ગ્રહ જ છે. અહિંઆજ આપણા આખા જીવનને ઘડનારી અને જીવન પર્યત આપણને વળગી રહેનારી ટેવો ઘડાય છે. અહિં આજ નિયમિત માનસિક કેળવણીથી પછીનું જીવન નિયત થાય છે.
આપણામાં એવા ઘણાં કુટુંબો હોય છે કે જ્યાં છોકરાઓ અને છોકરીઓ આત્મસુધારણ કરવા ઈચ્છતા હોય છે. પણ ઘરની અંદર પ્રવર્તમાન હાનિકારક ટેવને લઈને તેઓ તેમ કરવા અશક્ત બને છે. બીજી બાજુએ એવા ઘણાં કુટુંબ હેય છે કે જ્યાં પ્રત્યેક વ્યક્તિ પોતાને નિવૃત્તિને સમય નકામી વાતો કરવામાં, ઠઠ્ઠા મશ્કરી કરવામાં, આત્મસુધારણા માટે કોઈ પણ જાતના પ્રયત્ન વગર, હલકી સસ્તી પડીઓ વાંચવામાં વ્યતીત કરે છે. આવા કુટુંબના માણસ આત્મસુધારણા માટે કોઈ પણ ઈચ્છા રાખનાર અને પ્રયત્ન કરનાર તરફ હસી કાઢે છે ને પરિણામે તેઓ નિરાશ થઈ યત્ન તજી દે છે. જે ઉછરતી વયમાં કંઇક વાંચવાને અથવા અ
ભ્યાસ કરવાને બાલકો ઈચ્છતા નથી તે ભવિષ્યમાં તેમ કરવા ઈચ્છનાર સર્વને વિજ્ઞરૂપ થઈ પડશે. વળી તેઓ કેવળ સ્વાર્થપરાયણ હોય છે, અને જ્યારે તેઓ બીજાને પિતાની સાથે રમતગમતમાં જોડવા ઈચ્છે છે ત્યારે શું કારણથી બીજા લોકો વાંચવામાં અથવા અભ્યાસ કરવામાં ગુંથાય છે તે તેઓની સમજશક્તિમાં આવી શકતું નથી. આત્મસુધારણાની ટેવને જે ગૃહમાં પ્રચાર થઈ જાય છે તે પછી તે આલ્હાદક થઈ પડે છે. અને યુવક વર્ગ જેટલી આતુરતા રમતના વખતની રાહ જોવામાં બતાવે છે તેટલી જ આતુરતા અભ્યાસના વખતને માટે બતાવશે.
એક કુટુંબ એવું છે કે જેમાં કુટુંબના બધા માણસો આબાલ વૃદ્ધ પરસ્પર અનુમતિથી અભ્યાસ અને આમિક વિકાસને માટે સાયંકાળને અમુક વખત મુક