________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૯૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સમાજસેવા વિષે મહત્વના પ્રશ્ન એ છે કે, દેશની કે પ્રજાની શક્તિના મૂળ આધાર વિદ્વાન અને શ્રીમતાની ઉપર છે. તેમાં પણ વિદ્વાનેાના કરતાં કેટલાએક કાર્યા શ્રીમતાથી વધારે થઇ શકે છે. જૈન શ્રીમતવર્ગની સખ્યા જોકે સીમાબદ્ધ છે, તથાપિ એક દર જો તેટલી સંખ્યા પણ તે સમાજસેવાનું માહાત્મ્ય સમજી પોતાના ક બ્ય તરફ વળે તેા સામાન્ય જૈનસમાજના સારા ઉદ્ધાર થવાના વિશેષ સભત્ર છે. તથાપિ અમારે એટલું તે કહેવુ પડશે કે તદન ગરીબ વર્ગ શિવાય જે સાધારણ જૈનસમાજ પણ જનસમાજની સેવાના મહાવ્રતને ગ્રહણ કરે તો શ્રીમત વર્ગના કરતાં વધારે કાર્ય કરી શકે. કા ણુકે. સાધારણ જૈનસમાજ મહાસમુદ્રના મેાજાનો માફ અસ ંખ્ય હોય છે. તેથી જે તે સમાજસેવામાં અમુક પ્રકારના હૃઢ સંકલ્પ કરે તે તે સંકલ્પ ગમે તેટલેા અસાધ્ય હોય તે પણ તે સિદ્ધ કર્યા વગર રહેતે નથી, અને તેજ ક્ષણે તે એક પર્યંત જેટલુ દ્રવ્ય ગમે ત્યાંથી પેદા કરી શકે છે. શ્રીમતવર્ગ સાધન સંપન્ન હેાવાથી જનસમાજના કાર્યો સારી રીતે કરી શકે, એ તે નિર્વિવાદ છે, પરંતુ શ્રીમંતાઇની સાથે તેમનામાં કેટલાએક સ્વાભાવિક પ્રમાદાદિ દ્વેષે પેદા થઇ આવે છે, તેથી તેમના તરફ્થી સર્વ પ્રકારની આશા પૂર્ણ થતી નથી. તે દોષ વિષે એક સમર્થ વિદ્વાને સારા લેખ લખેલેા છે, તે પ્રત્યેક જૈન શ્રીમતેમનન કરવાજેવા છે. તેણે તે લેખની અંદર લખ્યુ છે કે, શ્રીમતવર્ગની આગળ કેટલીક જાળા પથરાય છે. જેમાં વૈભવવલાસ અને માનકીન્તિની જાળ મેટામાં મેટી છે. એ જાળમાં સપડાએલા શ્રીમતાને સમાજસેવાના તત્ત્વા સ્પર્શ કરી શકતા નથી. વળી તે સાથે તેમનામાં દ્રવ્ય અને માનના નાશ થવાના ભય રહે છે, તેથી તેઓ ખુલ્લી રીતે માહેર પડી શકતા નથી, તેથી તેએ સંધ કે જ્ઞાતિરૂપી શરીરની માત્ર બાહ્ય શેાભારૂપ અને છે. અને સામાન્ય સમાજ તે સંઘ કે જ્ઞાતિરૂપી શરીરના મુખ્ય તત્વરૂપ અત્યારે ઘણે પ્રસ ગે જોવામાં આવે છે કે, જૈન પ્રાના હિતકારી અને અતિ અગત્ય ધરાવનારો અગણિત સાધારણ જનસમાજ ઘણા લાંબા વખતથી આ દેશમાં શ્રીમતવર્ગ તરફથી તિરસ્કાર તથા અપમાન પામતા કેટલીક વખત આવી પ્રવૃત્તિયેા કરતી વખતે દેખીયે છીયે. સંધ સ ંબ ંધી કાર્યવ્યવસ્થામાં કદાગ્રહી, કીર્તિના લાલચુ અને સત્તાના લેાભી શેઠીયાએ તે વર્ગના મુદ્લ અવાજ રહેવા દેતા નથી. જેથી સાંઘિક કાર્યની વ્યવસ્થા સાથે જાણે કે તેમને કાઇ પણ પ્રકારના સંબંધ જ નથી, એમ મનાવવાના પ્રયત્ના થાય છે; તેથી સ ંઘના સંગીન જનસેવાના કાર્યો સિદ્ધ થઇ શકતા નથી. પશ્ચિમ દેશની પ્રજા શ્રીમતાના એવા દાને સમજી ગઇ છે. તેથી તે દેશમાં સર્વ વ્યવસ્થાના ભાર સામાન્ય જનર્ગ ઉપર રહેલા હોય છે, તેથી તે દેશમાં સઘળા એ સાથે મળીને કામ કરવા લાગી જાય છે. તેમાંના થોડા ભાગ કદાચ પોતાના સ્વાર્થ સાધવાની વાસના રાખે તે પણ પ્રજાવર્ગના મહાન સમૂહનું બીલકુલ અનિષ્ટ થઇ શકતું નથી. જૈન પ્રજામાં એથી તદ્દન ઉલટુ બને છે. સઘના નેતાપદ ઉપર
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
