________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
સમાજ સેવાની આવશ્યકતા.
૧૯
ત્રાપ મારશે નહીં, બાળલગ્ન જેવા હાનિકારક રીવાજ અટકી જશે, કેળવણી, કળા અને ઉદ્યોગ તરફ પ્રેમ જાગૃત થશે.
સાંપ્રતકાલે કેમની સેવાનું ખરૂં સ્વરૂપ કેળવણી માગે દેખાડી સકાય તેમ છે. વિશ્વની ઉન્નતિના બધા માગે ખુલ્લા કરવાનું સાધન કેળવણી જ છે. કેળવણીનું વિશાળ દ્વાર ઉઘડવાથી ઉદાતિના મનોહર મહેલમાં પ્રવેશ થઈ શકે છે. તેવી કેળવણીરૂપ વાટિકાઓમાં વિહાર કરવાને માટે બાલકે અને બાલિકાઓને તૈયાર કરવા, એ સમાજસેવાનું મુખ્ય કાવ્ય છે. જે એ કર્તવ્ય યથાર્થ રીતે બજાવવામાં આવે તો ભારતીય પ્રજાને પુન: ઉન્નતિના માર્ગે લઈ જઈ શકાય, એ નિ:સંશય વાત છે. - જ્યારે સમાજસેવાનું માહાસ્ય સમજવામાં આવશે ત્યારે આપણી જ્ઞાતિ અને સંઘમાં કલહ, કુસંપ અને દ્વેષને પરિત્યાગ અત: થઈ જશે. કૃપાળુ બ્રીટીશ સામ્રાજ્યના શાંતિમય રાજ્યમાં સુધારાના માર્ગમાં પ્રજા ગતિ કરવા લાગશે. વર્તમાન કાળમાં જમણવારોમાં અને તેની બીજી પ્રવૃત્તિઓમાં થતા ખર્ચાની જે જરૂરીયાત નથી તે બંધ કરી કોમની ઉન્નતિ જે કેળવાળી, હુન્નર ઉદ્યોગની વૃદ્ધિ-અરસપરસ સહાય વગેરેમાં તેને વ્યય થશે તો વિદ્યા, કલા અને ઉદ્યોગથી સંપત્તિમાં ઉમેરો થવા લાગશે અને પ્રજા માં નવું જીવન વહે લા લાગશે. વર્તમાન કાલે એવી સમાજસેવાના પાઠ આપણી જેન પ્રજામાં હજુ પ્રવર્યા નથી. એ શોચનીય વાર્તા છે. તથાપિ હવે એ મહા વિદ્યાના મંત્રોનો દવનિ કેટલાએક નવીન જૈન યુવકોના કર્ણ પર આવતે જાય છે, એટલી સંતોષની વાત છે. સુધારાના સ્વરૂપને સમજનારી કઈ કઈ જૈન સંસ્થામાં સમાજસેવાના ઉપદેશો થવા લાગ્યા છે, તેથી આશા રહે છે કે, થોડે થોડે એ મહા વિદ્યાનું માહાભ્ય જેન પ્રજામાં પ્રસરશે.
વ્યાપાર વિદ્યાની અધિષ્ઠાત્રીરૂપ જોન પ્રજામાં જે કોમની સેવા તેની ઉન્નતિ કરવાનો પવિત્ર સંપ્રદાય વિશેષ પ્રવર્તે તો જેન કમને ચતુલિત લાભ થયા સિવાય રહે નહીં. વિવિધ પ્રકારના વર્તમાન સમયને હાનિકર્તા રીવાજો અને અયોગ્ય દુરાગ્રહને લઈને અત્યારે જેને પ્રજાની સંઘશક્તિનો મૂળ પાયે જડમૂળમાંથી ડોલવા લાગ્યો છે. જેનસમાજ જમાનાના સ્વરૂપને સમજતો નથી, તેથી જ તે અત્યારે પતાની ઉન્નતિના મહેલની ઉરા રચના કરી શકતો નથી. હવે તે મહેલને જે દઢ પાયાથી મજબૂત અને સુશોભિત બનાવવા હોય તો સમાજસેવાનો ઉચચ વિધિ તે પ્રજામાં પ્રવર્તાવ ઈએ. સાંપ્રતકાલે ઘણા વિદ્વાનોએ દીર્ઘ વિચાર કરી નિર્ણય કર્યો છે કે કોઈ પણ પ્રજા ગમે તેટલી સર્વોત્તમ વ્યવસ્થા ધરાવતી હોય, તેની પાસે ગમે તેટલું ધનળ કે જનપળ હોય તો પણ જે તે પ્રજાનો બાલ, યુવાન કે વૃદ્ધ સમાજસેવાના તત્વને જાણતો ન હોય તો તે પ્રજા વિશેષ સમય પર્યત સર્વ પ્રકારની ઉન્નતિ સાધી કે ટકી શકતી નથી.
For Private And Personal Use Only
