________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જિન સમાજનું મહત્વ,
૧૦૦
તદન આચાર વિમુખ થઈ ગયું છે. તેમના હાચારમાં તો શૂદ્રાચારને પૂર્ણ રીતે પ્રવેશ થયેલો દેખાય છે. ઉચ્છિષ્ટ કે અજીઠું શું કહેવાય? રસવતીની શુદ્ધિ કેવી રીતે રહે? ભજન સમયે કેવી રીતે રહેવું જોઈએ? અને પાકસ્થાનમાં શુચિતા કેવી રીતે રાખવી જોઈએ? એ આચારની પદ્ધતિ જૈન સમાજ ગુમાવી બેઠે છે. વ્યવહાર અને ધર્મને અંગે થતા ભૂરિ ભેજનમાં તો આચારની એટલી બધી અવ્યવસ્થા છે કે, જે ઉપરથી ઈતર ધર્મની પ્રજા જેન સમાજનું ઉપહાસ્ય કરે છે. પવિત્ર આચારને આદર આપનારે જૈન સમાજ શૂદ્રવત્ પ્રવૃત્તિ કરે, એ કેટલું બધું શોચનીય છે? એવી અનુચિત પ્રવૃત્તિને લઈને આચારને માન આપનારી ઈતર પ્રજા જેને સ્પર્શ કરવાને પણ આંચકે ખાય છે.
જેવી રીતે જૈન સમાજમાં આચારની શિથિલતા થતી જાય છે, તેવી રીતે વિચારની શિથિલતા પણ થતી જાય છે. એ શિથિલતા આખા સમાજને હાનિકર્તા છે; એ નક્કી છે; જ્યારે ઉત્તમ પ્રકારના વિચારનું બળ વૃદ્ધિ પામશે, ત્યારે તેમનામાં ઊંચી જાતની વ્યવસ્થા કરી શકશે. અર્વાચીન વિદ્વાન લખે છે કે, “કોઈ પણ સમાજનું પુન: બંધારણ કરવું હોય, ત્યારે પ્રથમ ચાલતા દેશકાળના યોગોનો બંધબેસતા મતભેદને વહેવારૂ તોડ કેમ થઈ શકે? તેનો અભ્યાસ કરવો જોઈએ છીએ. તે અભ્યાસ થયા બાદ પોતે નિણત કરેલ તે સત્ય છે કે કેમ? તે સમાજની કસોટીએ મુકવો જોઈએ, અને તે તેડ કસોટીમાંથી બરાબર પસાર થાય તે પછી તે લેકેને ગ્રાહ્ય થશે એમ માની તેના પ્રચારનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. જે પ્રયત્ન તેના પરિપકવ સમયે ફલ આપ્યા વિના રહેશે નહીં.”
અર્વાચીન વિદ્વાનોના આ વિચારો જૈન સમાજે મનન કરવા જેવા છે. એ વિચારે જૈન સમાજના બંધારણને માટે પૂર્ણ ઉપયેગી થયા વિના રહેશે નહીં. કેટલાએકનું એવું મત છે કે, જેને જુદા જુદા સંપ્રદાયને એકજ અખંડ સંસ્થાના આકારમાં મૂકવા તેનું નામ જૈન સમાજનું પુન: બંધારણ કરવું એ છે. આ મત માન્ય કરવા જેવું છે છતાં પણ કેટલાએક અનિવાર્ય કારણોને લઈને એમ બની શકે તેમ છે નહીં? અને જે બની શકે તેમ છે તો હાલ તરતમાં થઈ શકે તેમ છે નહીં. તેમ થવામાં હજુ સમયની આવશ્યકતા છે. જ્યારે કોઈ અસાધારણ મહાત્મા નીકળી આવશે કે જેની અસાધારણ શક્તિ તેની પછવાડે આખા સમાજને ખેંચે, દેવઈચ્છા હશે તો એ પ્રસંગ પણ કોઈ વખતે પ્રાપ્ત થશે. “ વહુ રતના વસુંધરા” એ સૂત્ર અનુસાર તેવા મહાત્મા ન નીકળી આવે એમ જે કે કહી શકાય નહી; પરંતુ હાલ તરત તેવાં ચિન્હો દેખાતાં નથી. તથાપિ આપણે શાસનના અધિષ્ટાતાની આગળ એવી પ્રાર્થના કરી હૃદયમાં તેવી ભાવના ભાવવી જોઈએ.
હવે આપણે કોન્ફરન્સની વાત ઉપર આવીએ. જ્યારે ભારતવર્ષની જૈન મહા
For Private And Personal Use Only
