________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનન્દ પ્રકાશ,
વસ્તુ સ્થિતિ આ પ્રકારે હોવાથી સ્ત્રીને દેખી ભેગલાલસામાં, મિત્રને દેખી વાર્થ સાધનામાં, ધન દેખી તેને પોતાનું કરી લેવાની ઈચ્છામાં, શત્રુને દેખી તેને પ્રાણ હરણ કરવાની તૈયારી કરવામાંઆ અને આવા અનેક પ્રશ્યના પ્રસંગમાં મનુષ્ય તે તે દન નિમિત્તથી સ્વપ્રવૃત્તિને પ્રતિકુળ માર્ગમાં યોજે છે. આવી કેટિમાં મનુષ્યનો મોટો ભાગ છે અને તેઓ દને માત્ર જડ રૂપે પ્રતીત કરે છે અને તેમાંથી કાંઈ પણ નવીનતા-આત્મપ્રકાશ અધિકપણે પ્રાપ્ત કરી શક્તા નથી. ઉલટું પ્રાપ્ત થયેલી સ્થિતિને પણ અપકર્ષ કરે છે; આમ હોઈને દશાને જીવંત રૂપે પ્રતીત કરવાની કળાથી તેઓ બેનસીબ હોવાથી ઈષ્ટ સન્માર્ગથી દૂરના દૂર રહે છે.
એક રમ્ય ઉપવન જઈને ત્યાં સંસર્ગ વડે એક મનુષ્ય આનંદિત થાય છે, પર્વતની ઊંડી ખીણ જોઈને કુદતની ગહનતા નિહાળે છે, સરેવરનું શાંત અને નિર્મળ જળ જોઈ હૃદયજન્ય થાકને ઉતારે છે, પક્ષિઓનું ઉડ્ડયન જોઈ નિસર્ગની ચમત્કૃતિના વિચારમાં પડે છે, ઘડીઆળ, વરાળયંત્ર, ગ્રામે ફેન, વિદ્યુત વિગેરેનું સામર્થ્ય જોઈ આશ્ચર્ય ચકિત બને છે. આ અને તેવાજ બીજા દથી પ્રાણી જે કે પ્રતિકૂળ પ્રવાહમાં તણાતું નથી પરંતુ માત્ર અમુક વખત સુધીની ક્ષણિક શાંતિ અનુભવે છે, જે ચિરસ્થાયી ન હોવાથી તે અને તેવાજ પ્રકારના દથી થતા આ ભાનુભવની કળા પ્રાપ્ત કરવાની અનિવાર્ય આવશ્યક્તા છે જે ચિરકાળ સુધી શાંતિ સમર્પે છે અને શાશ્વતપણે આમપ્રકાશનું અદ્દભૂત દર્શન કરાવે છે. જગતના સર્વ દો જે જે આત્માઓને સંસાર વૃદ્ધિના કારણભૂત જ્યાં સુધી બને તે સર્વ દ જડ રૂપે પ્રતીત થયા ગણાય છે, જ્યારે તેના તેજ દ આ બેધન કરાવે તે જીવંતરૂપે પ્રતીત થયા ગણાય છે. વસ્તુ સ્વરૂપને યથાર્થ સમજવાને ઇચ્છનાર રમ્ય ઉપવનમાં વૃક્ષ ઉપરથી ખરી પડતા કુલ ઉપરથી જીવનની ક્ષણિકતા વિચારે, સરેવરના જળની ચંચળતા ઉપરથી પોતાના આયુષ્યની ચંચળતાનું અનુમાન કરે, વિદ્યુત વિગેરેની શક્તિઓ કરતાં આત્મશક્તિ અનેકગણું સામર્થ્યવ ની છે તેવું પ્રતીત કરે એવી રીતે પ્રત્યેક દશ્ય ઉપરથી જીવનની મહત્વતાની કેરિ ઉપર આરૂઢ થાય અને પ્રત્યેક દશ્યના સ્વરૂપને આત્માના લાભાલાભ સાથે ઘટના કરે. આવા પ્રકારની અપૂર્વ કળા મનુષ્ય પ્રાણીઓ પ્રાપ્ત કરવી એ કાંઈ નાની સૂની વાત નથી પરંતુ દીર્ઘ વિચારણું, દીર્ઘકાલીન સંસ્કારો અને શાસ્ત્રીય રીતે મનનું દીર્ઘ મર્યાદામાં ખેડાણ પછીજ પ્રાપ્ત થાય છે. જેઓએ આ દિશામાં જઈ આ કળા પ્રાપ્ત કરી લીધેલી છે, તેઓએ દશ્યને જીવન્ત બનાવેલા છે, એમ કહેવું જરા પણ અતિશક્તિ ભરેલું નથી જ.
એક અત્યંત દુર્ગધથી પરિપૂર્ણ સ્થાનમાં એક મનુષ્ય જઈ ચડે પછીથી તે દશ્ય જોઈ વિચારે કે આ ધારણ કરેલું શરીર તેવાજ દુર્ગધથી ભરેલું છે તે “અ
For Private And Personal Use Only
