Atmanand Prakash Pustak 009 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 2

આત્માનંદ પ્રકાશ,
vvvvvvvvvvvvvv
ધમર્થમાં જે ધ્યાન ધરશે, નરકાદિક ગતિ છેદશે, જીવન સફલતા મેળવી, નામી જગે કેવરાવશે; ઘટમાળ જાણે જગતની, ટીખળ ખરેખર માનવું, તજી સર્વ આધિ ઉપાધિને, હે શરણુ શ્રી જીવરાજનું. ૩
(જીજ્ઞાસુ ઉમેદવાર.)
નિ:સ્વાર્થ વૃત્તિ કેવી હુઈ શકે?
દશ દષ્ટાંત વડે દુર્લભ્ય ગણાયેલા આ અનુષ્ય જન્મ પામ્યા છતાં જે પ્રાણીઓ – પાદેયના સ્વરૂપથી વિમુખ રહી અન્ય પ્રાણીઓના લાભને તિલાંજલિ પાપી માત્ર પિતે માની લીધેલા પિગલિક અર્થ સાધક હિતને સુખ્ય કરી પ્રવૃત્ત થયેલા હોય છે તેમની તે પ્રવૃત્તિઓ સ્વાર્થશીલ હાઈ, જે પ્રવૃત્તિઓ વડે તે પ્રાણીઓ પિતાને ઈષ્ટ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થયેલી માન્ય કરે છે તેજ પ્રવૃત્તિઓ વાસ્તવિક રીતે તેમના અંતરંગને મલિન કરતી હોય છે એમ શા ડિડિમવગાડીને કહે છે. આમ હવાથી વસ્તુતઃ પિતાનું અને પરનું હિત શું છે, તેને વિવેક જાણવાની પૂર્ણ આવશ્યકતા છે જેથી આ જરૂરીઆતને અમલમાં મૂકવા વડે નિઃસ્વાર્થ વૃત્તિનું પિષણ થઈ પરમાર્થ બળ પ્રાપ્ત કરે છે અને આમ પુરૂવડે નિમિત થયેલી અમેઘ સિદ્ધિને સંપાદન કરે છે.
સ્વાર્થ અને પરમાર્થ ઉભય વૃત્તિઓ પ્રાણીઓની પૂર્વ સંસ્કારથી ઘડાયેલી અવનત તથા ઉન્નત અવસ્થા છે. જે માનસ મંદિરમાં સ્વાર્થના આવેગે પોતાનું રહેઠાણ રેકેલું છે તેવા પ્રાણુઓનું મન વ્યવહારમાં દરેક પ્રાણીઓ સાથેના પ્રસંગમાં પોતાની ઈચ્છાઓ કેમ તૃપ્ત થાય તેની ધૂનમાં લટકતું હોય છે અથવા અન્યને દ્રવ્યના, કીર્તિના તથા હિતના ભેગે પણ કેવી રીતે સ્વાર્થસંપન્ન થવું તેના મણકા મૂક્યા કરતું હોય છે, બીજી તરફ નિઃસ્વાર્થ વૃત્તિમાં સંસ્કાર પામેલું મન પિતાના કબજામાં રહેલા સ્થાવર અને જગમ સર્વ પદા