Atmanand Prakash Pustak 009 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

નિઃસ્વાર્થ વૃત્તિ કેવી ઢાઇ શકે ?
૧૮૧
છીએને મધમાખીની પેઠે મધની લાલસા માટે વળગી રહે છે. જ્યાં સુધી ધન રૂપી મધ રહેલુ હાય છે ત્યાં સુધીતે પ્રાણીઓની સેવા કર્યો જાય છે; પરંતુ જ્યારે તે ખુટી જાય છે ત્યારે પાતાનું સ્વાર્થીપણું જગત્ની દૃષ્ટિએ ઉઘાડું પાડેછે અને સ્વાર્થીપણામાં કૃતઘ્રપણાના એક વધુ દુર્ગુણ ઉમેરાય છે, જેથી તે મનુષ્યા ઉભય લેકના પ્રાણીએની નિંદાને પાત્ર ખને છે. સ્વાથી નાકરાની પણ તેમના શેઠ પ્રત્યેની આવીજ સ્થિતિ હૈાય છે.
66
પેાતાના અંગત અને નિકટ સ્નેહીનુ' મૃત્યુ થતાં વિયેાગવડે પ્રાણીઓ શાકાત અને છે તેનું પણ મુખ્ય કારણ આંતર સામર્થ્ય થી તપાસતાં ‘ સ્વાજ ' નીકળે છે; કેમકે કાંતા તે સ્નેહીથી પેાતાને થતા વર્તમાન લાભની હાનિ થયેલી હેાય છે; અથવા તે સ્નેહીથી વિજ્યમાં થનાર લાભને ગુમાવ્યા હાય છે અને તેને અંગે દુઃખ પૂર્ણ સ્થિતિ જીવનમાં આતપ્રોત થઇ રહેલી હેાય છે; પરં તુ આ પ્રસગે સ્વાર્થીપણાના અંશેથી વિદૂર રહેનાર મનુષ્યેાની માનસિક સ્થિતિ તદ્દન વિપસ્ત હાય છે. તે વિવેક સપન્ન હોઈ વૈરાગ્ય ભાવનાને સન્મુખ કરી વિચારે છે કે ‘પરમા દૃષ્ટિએ તપાસતાં,મારામાં સ્વા બુદ્ધિ હાઇને તેના મૃત્યુથી મને અપાર શાક થાય છે; અર્થાત્ વાસ્તવિક રીતે હું તેને રાતેા નથી પરંતુ મારા સ્વાર્થને રડું; પરંતુ
આ મારૂં રૂદન કેવળ અસત્ય કલ્પનામય બહિરાત્મ ભાવનું મૂળ કારણ છે, એટલું જ નહિ પરંતુ સ્વાને દૂર કરી અંતઃપ્રવેશ કરતાં
નીચેના વિચારા પ્રકટે છે.
“ वयं येभ्योजाताश्चिरपरिगताएवखलुते । समं यैः समृद्धाः स्मृतिविषयतां तेऽपिगमिताः ॥ इदानीमेते स्मः प्रति दिवसमासन्न पतना । द्रता स्तुब्यावस्थां सिकतिलनदीतीरतरुभिः।। આપણે જેમનાથી ઉત્પન્ન થયા છીએ તે તે ઘણા કાળ
થયા તે પણ કિનારા ઉપરના
થયાં ચાલ્યા ગયા, જેમની સાથે ઉછરીને મોટા સ્મૃતિમાત્ર થઈ ગયા, અને હાલ તે આપણે નદી