________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવક ક્ષેત્ર અને ધાર્મિક કેળવણું. આક્ષેપ લાવે છે કે, એ શિક્ષણ માણસને વ્યવહારમાં અકુશલ તથા ધર્મઘેલા બનાવી મુકે છે. આના જવાબમાં પહેલાં તે કઈ એક વિદ્વાનનો આપણે અભિપ્રાય માગીશુ તે તે કહેશે કે
પર્વના પુરૂષે વ્યવહાર કુશલ હતા, તે સાથે ધર્મનિષ્ટ અને અને શ્રદ્ધાવાન પણ હતા. આધુનિક સમયમાં ઘણા ખરા મનુષ્ય એ અભિપ્રાય દર્શાવે છે કે ધાર્મિક કેળવણીથી જોઈએ તેવી વ્યવહાર કુશલતા આવી શકતી નથી. ધર્મના વિવિધ સ્વરૂપોની કેળવણું કે શિક્ષણથી જ વ્યવહાર મૂર્ણ અને ધર્મઘેલા મનુ થાય છે, થયા છે અને થશે. જ્ઞાન શક્તિ, ક્રિયા શક્તિ અને દ્રવ્ય શક્તિને એક સરખી રીતે ઉપકારી થઈ માનવ જીવનની ઉન્નતિનાં અંતિમ ફલની પ્રાપ્તિ પર્યત જાગ્રત રાખનાર જેન ધાર્મિક શિક્ષણ કદિપણ એવાં ઘેલડાં કે કાયર મનુષ્ય બનાવતું ન હતું. તે પૂર્વ કાલના અને આધુનિક સમયના ઈતિહાસને મુકાબલે કરતાં સપષ્ટ રીતે જણાઈ આવે છે. એ પ્રાચીન જન પદ્ધતિના જે અંશે આપણી જેન પ્રજાના શિક્ષણમાં જેટલે અંશે હતા, તેટલે અંશે તે તે સમયે આપણી જૈન પ્રજાને અન્ય ધર્મી પ્રજા ઉપર પ્રતાપ પડતું હતું. અને એટલે અશે એ અશે આપણું જૈન બાળકની કેળવણીમથી ઓછા થતા જાય છે તેટલે અંશે આપણી પ્રજા ધનાભિમાન રહીત, પેટભરી, અંજાઈ જનારી, ભ્રમિત અને ભ્રષ્ટ થતી જાય છે.
વળી કેટલાએક કહે છે કે, આપણે દેવાનુયાયી એટલે ભાગ્યને માનનારા છીએ, તેથી આપણે પુરૂષાર્થ કરતા નથી. એ બાબતમાં કેટલું સત્ય છે તે આપણે જોઈએ. અગર જો કે આ બાબત મનુષ્ય સ્વભાવથી તદન ઉલટી છે, કારણ કે હમેશા આપણે જે સ્થિતિની અંદર હાઈએ, તે સ્થિતિ કરતાં ઉચ્ચ સ્થિતિમાં હોવાનું આપણે ઈચ્છીએ છિએ; અને જ્યારે આપણે ઊચ્ચ સ્થિતિમાં હોવાનું ઈરછીએ, ત્યારે તે સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવા આપણે સામાન્ય રીતે યત્ન કરીશું. પણ તકરારને ખાતર કબુલ રાખો કે, આપણે પુરૂષાર્થ કરતા નથી, છે: એમ શા માટે અથવા કયા પ્રમાણેથી કહી શકીશું કે, આપણું આલસ્ય ધર્મને લીધેજ છે.
For Private And Personal Use Only
