Atmanand Prakash Pustak 004 Ank 06

Author(s): Motichand Oghavji Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૧૩ર
આત્માનંદ પ્રકાશ. કલના અનુભવથી બુદ્ધિ બલે નિશ્ચય કરીને જે સિત પ્રયા છે તે શાસ્ત્રી કહેવાય છે. તે આપણે સર્વ રીતે માન્ય છે, આવી શ્રદ્ધા રાખવાથી તે આગમન પવિત્ર વચનો આપણી મનોવૃત્તિ પર સારી અસર કરે છે અને તે અસરના બલથી આપણી બુદ્ધિને વિકાસ થતાં તે તત્વ દર્શનમાં અત્યંત ઉપયોગી થઈ પડે છે. કેટલાક શ્રદ્ધા રહિત પુરૂષે ઘણી વખત એમ કહે છે કે, બુદ્ધિથી પરીક્ષા કરી જોયા વિના શાસ્ત્રની ઉપર શ્રદ્ધા કરવામાં કાંઈ સાર નથી. આ તેમનું કહેવું શ્રદ્ધાના મોટા અભાવને સૂચવે છે. કારણકે, પ્રત્યેક મનુષ્ય પ્રત્યેક વાતની પરીક્ષા પિતાની જાતે કરી જોયા પછી જ શ્રદ્ધા કરે એવો વિશ્વકમ હેત તે આપણું જ્ઞાન બાલકોના કરતાં પણ જૂન રહ્યું હોત. મનુષ્ય વર્ગ પોતાની અધમ સ્થિતિમાંથી બહેર આવવાનો અવકાશ અદ્યાપિ પણ પ્રાપ્ત કર્યો ન હેત. મહા પુરૂના અનુભવ અને જીવનના પ્રસંગેને જે સંગ્રહ તે તે દેશકાલના પ્રતિબિંબ રૂપે, એ જાયે હેય છે, તેજ ઈતિહાસ કહેવાય છે. એ ઇતિહાસ તેજ સમગ્ર મનુષ્ય વર્ગને પિતાનું ભવિષ્ય જ વામાં ઊપયેગી પ્રકાશ આપી શકે છે. એના ઉપર અશ્રદ્ધા કરનાર કાંઈ પણ કરી શકતું નથી, માત્ર અજ્ઞાન અને શકામાંજ પિતાના જીવિતને વ્યર્થ ગુમાવી નાંખે છે. શ્રદ્ધાના પવિત્ર બીજને બુદ્ધિ આપવા માટે જ જૈન મહાપુરૂએ આગમમાં મુખ્ય રીતે પ્રરૂપ્યું છે કે, “દરેક ને શંકા-કાંક્ષા વિગેરે દોથી દૂર રહેવું. એ સર્વ દેષમાં શંકાને પ્રથમ પદ આપવાનું કારણ પણ એટલું જ છે કે, શંકા શ્રદ્ધા જેવા ઉત્તમ ગુણ નેમલિન કરી છેવટે તેને નાશ કરે છે. આપણી બુદ્ધિના ગમે તેટલા વિલાસ પ્રગટ કરે, પણ તેને ઉપયોગ શ્રદ્ધામાંજ સાર્થક થવાનું છે, એટલે બુદ્ધિના ગમે તેટલા વિલાસેથી પણ પ્રાપ્ત કરવાની તેને શ્રદ્ધાજ છે; કારણકે, શ્રદ્ધા વિના એકલે બુદ્ધિએ કરેલો નિશ્ચય આહંત ધર્મના આચાર વિચારને કશી અસર કરી શક્તિ નથી.