Atmanand Prakash Pustak 004 Ank 03

Author(s): Motichand Oghavji Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

૫૬
આત્માનંદ પ્રકા,
એ ત્રણ વસ્તુ દુઃખનું કારણ છે, એ ખરેખર છે. અને વત્તિમાં રહેલા અસંતોષ શલ્યની જેમ સાલે છે. અસતે ચિંતાનું ઉત્પાદક છે.
જ્યાં સુધી સંતોષ થાય નહિ ત્યાં સુધી ચિંતાને પ્રવાહ હદયને બાળ્યા કરે છે. અને તેને લીધે વારંવાર અશુભ દાન થયા કરે છે કે જે અશુભ ધ્યાન રાત્માને અધોગતિએ પહોંચાડે છે. એક અસંખ્ય ને લીધે આટલો બધો અનર્થ થાય છે, તે તે અરાતેષ શામાટે દૂર ન કરે તેને દૂર કરવાના ઉપાય એકજ છે. તે એ કે પરિગ્રહની મૂછાનો ત્યાગ કરવો જોઈએ.
આહંત શાસમાં અસંતોષને માટે ઘણું લખાયેલું છે. અસં તેષ રૂ૫ અગ્નિએ ઘણાંના મનેબલને દગ્ધ કર્યા છે. અસંતોષ રૂપ મહાસાગરમાં ઘણું પુરૂષ મગ્ન થઈ પડાયા છે. અસલેષ રૂપ મોટા ખડકની સાથે અથડાઈને અનેક સંસાર રૂપ વહાણે તુટી ગયા છે. તેવા અસંતોષને દૂર કરી સંતોષવૃત્તિ ધારણ કરવી, એજ આ માનવ જીવનની સાર્થકતા છે. સંતુષ્ટ હૃદયને આનંદ અલોકીક છે. એ આનંદને અનુભવ કરનારા મહાશયેએ પોતાના જીવન પ્રવાહ માં જે સુખ સંપાદન કર્યા છે, તે સુખ અનિર્વચનીય છે. સતેષના મહાસ્યને પ્રગટ કરવાને વિદ્વાનોએ તિર્યંચના દષ્ટાંત પણ આપ્યા છે. સર્પના જેવું કુર પ્રાણી સતષના ગુણથી પ્રશંસા પાત્ર ગણાય છે. સપને જ્યારે કાંઈપણ ભક્ષ મળતું નથી, ત્યારે તે વાયુને આહાર કરી તેમાંજ સંતુષ્ટ થઈ પિતાને નિર્વાહ કરે છે. વાયુના પુત્ર ગલે ઉદરના પોષક થઈ શકતા નથી, અને તેથી જોઈએ તેવી તૃપ્તિ થતી નથી, તથાપિ સર્ષ તેથી સંતોષ માનીને આનંદ માન થાય છે. તેવી રીતે જે મળે તેનાથી સંતોષ માની રહેવાથી અતુલ આનંદ પ્રાપ્ત થાય છે. તેને માટે સાહિત્યકારે નીચેનું મનને કરવા યોગ્ય પદ્ય વારંવાર ઉચારે છે.
" सर्पाः पिवंति पतनं न च दुर्बलासे शुष्क स्तृणैर्वनगजा बलिनो भवति । कंदैः फलमुनिवराः क्षपति कालं