________________
સમજ પ્રગટે, તેના પછી જ દેહરહિત અવસ્થાની પ્રાપ્તિ થાય “જે તું છે, તે...” લોકો ભેગા થઈ ગયા. વહાણમાં આવું છે. મોક્ષનું કારણ છે આત્મજ્ઞાન.
| નાટક જોવા ક્યાં મળવાનું હતું? | ન્યાયાવલિમાં એક ન્યાય છે ‘અહિભુશ્કેવર્તક’ ન્યાય. ટીખળી હસતો જાય છે. પેલો બહાવરો બનતો જાય આ ન્યાય પાછળ એક રોચક કથા છે. કેફી દ્રવ્ય ખાનાર એક છે. સતત એક વાત રટતો જાય છે, “જે તું છે, તે...” છેવટે માણસ વહાણમાં ચડ્યો. ત્યાં ઘણા બધા માણસોને જોઈને ટીખળીએ પેલો દોરો એના પગમાં બાંધી દીધો. એ શાંત થઈ ગભરાયો, કે આમાં હું ખોવાઈ જઇશ. જ્યાં ટોળું હોય, ત્યાંથી ગયો. ‘તું હું નથી, હું જ હું છું.” એવું ભાન એને થઇ ગયું. એ દુર ભાગવા લાગ્યો. કોઈ સાવ ખાલી જગ્યા મળે, એની નાટકનો અંત આવ્યો. તે શોધ કરવા લાગ્યો. પણ લોકો તો આવતાં જ જાય છે. ખાલી
‘શરીર હું છું” આ માન્યતા સંસારનાટકનું ઉદ્ગમબિંદુ જગ્યાઓ ભરાતી જાય છે. પેલો બિચારો આમથી આમ દોડ્યા
છે. સર્વ ક્લેશ-સંક્લેશ-મોહમાયા-રાગાદિના તોફાનોનું કરે છે. છેવટે કોઈ જગ્યા ખાલી ન રહી, ત્યારે એ ખૂબ મુંઝાઈ
ઉદ્ભવસ્થાન છે આ જ ગેરસમજ. જ્યારે આ ગેરસમજ દૂર, ગયો. “આટલી ભીડમાં હું નક્કી ખોવાઇ જ જઈશ.” એવો
થશે, એ કાળ આપણા સંસારનાટકનો અંતિમ અંક હશે. ભય એને સતાવવા લાગ્યો. ખૂબ મથામણ કર્યા પછી એને એક ઉપાય સૂઝયો. એણે પોતાના ડાબા પગમાં એક દોરો
| શંકા :- હું આત્મા છું’ એવી સાચી સમજ તો મળી બાંધી દીધો. એના મનને શાંતિ થઇ ગઈ. થોડી વારમાં તો એ ગઈ છે. તો ય હજી સંસારનો છેડો દેખાતો નથી. એનું શું ઘસઘસાટ સૂઈ ગયો.
કારણ? બન્યું એવું કે બીજો એક માણસ ક્યારનો આ તમાશો
सा विद्या या विमुक्तये જોતો હતો. એને ટીખળ કરવાનું મન થયું. એણે એ દોરો પોતાના
શાન તે છે, જે મોક્ષનું કારણ બુને. ડાબા પગમાં બાંધી દીધો અને એની બાજુમાં બેસી ગયો. એ માણસ જ્યારે જાગ્યો, ત્યારે સૌથી પહેલા એણે પોતાના ડાબા ,
એક વાર આત્મજ્ઞાન થઇ જાય, પગ પર નજર કરી. દોરો ન દેખાયો. એ ખૂબ જ ગભરાઈ
ત્યારે બીજું કોઇ જ્ઞાન કરવાનું ગયો. ચારે બાજુ નજર દોડાવવા લાગ્યો. જોતા જોતા બાજુમાં
બાકી રહેતું નથી. નજર કરી. તે ટીખળીના પગમાં દોરો જોયો અને એને ‘હાશ’
પણ જો આત્મજ્ઞાન ન થાય, થઇ ગઈ. એ સ્વસ્થ થઈ ગયો. થોડી વાર પછી એ ટીખળીને
તો બીજું બધું જ્ઞાન નિરર્થક છે. કહેવા લાગ્યો, “જે તું છે, તે હું છું અને જે હું છું, એ તું છે.”
તે ટીખળીએ એની વાતનો સાફ ઇન્કાર કરી દીધો, એટલે એ ખૂબ ગુસ્સે થઇ ગયો, મોટે અવાજે બોલવા લાગ્યો,
ritual realisa
Nedge is Spins
e knowleda
All of the kn
www.jan
