Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 1467

४१६
बृहत्कल्प- छेदसूत्रम् - ३-६/२१५
शैक्षः षष्ठः ६ । एते षट्कं प्रतिपत्तव्यं यस्योपस्थापना द्वितीयादेशे भणिता ॥ तृतीयादेशमाह - [भा. ६४१४] दंसणम्मिय वंतम्मि, चरितम्मिय केवले । चियत्तकिच्चे सेहे य, उवट्टप्पा य आहिया ।।
कृ-दर्शने 'केवले' निशेषेवान्ते यो वर्तते १ योवाचारित्रे केवलेवान्ते २ पाराञ्चिका ऽनवस्थाप्ययोः अत्रैवान्तर्भावो विवक्षितः, यश्च त्यक्तकृत्यः' षट्कायविराधकः ३ यश्च शैक्षः ४ एतेचत्वारः 'उपस्थाप्याः' उपस्थापनायोग्या आख्याताः ।। अथ तेषांमध्ये क उपस्थापनीयः ? नवा ? इति चिन्तायामिदमाह - [ मा. ६४१५ ] केवलगहणा कसिणं, जति वमती दंसणं चरितं वा । तो तस्स उवडवणा, देसे वंतम्मि भयणा तु ॥
वृ-दर्शन- चारित्रपदयोर्यत् केवलग्रहणं कृतं तत इदं ज्ञाप्यते यदि 'कृत्स्नं' निशेषमपि दर्शनं चारित्रं वा वमति ततस्तस्योपस्थापना भवति, 'देशे' देशतः पुनर्दर्शने चारित्रे वा वान्ते 'भजना' उपस्थापना भवेद्वा न वा ॥ भजनामेव भावयति
[भा. ६४१६ ] एमेव य किंचि पदं, सुयं व असुयं व अप्पदोसेणं । अविकोवितो कहितो, चोदिय आउट्ट सुद्धो तु ॥
वृ- 'एवमेव' अविमृश्य 'किञ्चिद् जीवादिकं सूत्रार्थविषयं वा पदं श्रुतं वाऽश्रुतंवा 'अल्पदोषेण' कदाग्रहाऽभिनिवेशादिदोषाभावेन 'अविकोविदः' अगीतार्थ कस्यापि पुरतोऽन्यथा कथयन् आचार्यादिना 'मा एवं वितथप्ररूपणां कार्षी' इति नोदितः सन् यदि सम्यगावर्तते तदा स मिथ्यादुष्कृतप्रदानमात्रेणैव शुद्ध इति ॥
तच्च दर्शनमनाभोगेनाभोगेन वा वान्तं स्यात्, तत्रानाभोगेन वान्ते विधिमाह[भा. ६४१७] अनाभोएण मिच्छतं, सम्मत्तं पुनरागते ।
तमेव तस्स पच्छित्तं, जं मग्गं पडिवज्जई ॥
वृ- एकः श्राद्धो निह्नवान् साधुवेषधारिणो दृष्ट्वा 'यथोक्तकारिणः साधव एते' इतिबुध्या तेषां सकाशे प्रव्रजितः । स चापरैः साधुभिर्भणितः किमेवं निह्नवानां सकाशे प्रव्रजितः ? । स प्राह-नाहमेनं विशेषं ज्ञातवान् । ततः स मिथ्यादुष्कृतं कृत्वा शुद्धदर्शननिनां समीपे उपसम्पन्नः । एवमनाभोगेन दर्शनं वमित्वा मिथ्यात्वं गत्वा सम्यक्त्वं पुनरागतस्य तदेव प्रायश्चित्तं यदसौ सम्यग् मार्ग प्रतिपद्यते स एव च तस्य व्रतपर्यायः, न भूय उपस्थापना कर्तव्या || आभोगेन वान्ते पुनरयं विधिः-[भा. ६४१८] आभोगेन मिच्छतं, सम्मत्तं पुनरागते । जिन-थेराण आणाए, मूलच्छेज्जं तु कारए ॥
वृ- यः पुनः 'आभोगेन' 'निह्नवा एते' इति जानन्नपि मिथ्यात्वं सङ्कान्त इति शेषः, निह्नवानामन्तिके प्रव्रजित इत्यर्थः, स च सम्यक्त्वमन्येन प्रज्ञापितः सन् 'पुनर्' भूयोऽपि यदि आगतस्ततस्तं 'जिन स्थविराणां' तीर्थकर गणभृतामाज्ञया मूलच्छेद्यं प्रायश्चित्तं कारयेत्, मूलत एवोपस्थापनां तस्य कुर्यादिति भावः ॥ एवं दर्शने देशतो वान्ते उपस्थापनाभजना भाविता । सम्प्रति चारित्रे देशतो वान्ते तामेव भावयति
[ मा. ६४१९ ] छण्हं जीवनिकायाणं, अणप्पज्झो तु विराहओ । आलोइय-पडिक्कतो, सुद्धो हवति संजओ ॥
वृषण्णां जीवनिकायानां 'अणप्पज्झो" 'अनात्मवशः क्षिप्तचित्तादिर्यदि विराधको भवति