Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
કહે છે-“નોયમા ! નવુદ્રીવેળ પીવે નો જીજુ નળસમુ' હે ગૌતમ ! તે જગૃહીપના ચરમપ્રદેશે કે જેએ લવણસમુદ્રને સ્પર્શી રહ્યા છે, તે લવણસમુદ્રના નહિ પરંતુ જમૃદ્બીપના જ કહેવાશે. જે પ્રમાણે તજની સ'પૃષ્ટ જ્યેષ્ઠાંગુલી ચેષ્ઠાંગુલી જ કહેવાશે, તની નહિ. તે ચરમપ્રદેશે એના તેા છે જ નહિ કે જેઓ જ ખૂદ્દીપની સીમાને ઓળ’ગીને લવણુસમુદ્રની સીમામાં પ્રવિષ્ટ થયેલા હાય પરંતુ તે પ્રદેશેા જ બૂઢીપની સૌમામાં રહીને ત્યાં પૃષ્ટ થયેલા છે. એથી તેઓ તેના જ વ્યપદેશ્ય છે. ખીજાના નહિ. ‘ä જીવળસમુદ્રસ્સું વિજ્ઞા નવુદ્દીને પુઠ્ઠામાચિત્રા' આ પ્રમાણે લવણુસમુદ્રના ચરમપ્રદેશે કે જેએ જ બુદ્વીપને સ્પર્શે છે તે પણ આ પ્રમાણે જ સમજી લેવા જોઈ એ. અહી' આલાપ પ્રકાર આ પ્રમાણે છે-હે ભદંત ! લવણુસમુદ્રના ચરમપ્રદેશેા જમૂદ્રીપને સ્પર્શે છે કે નહિ ? જવામમાં પ્રભુ કહે છે—હાં ! તે જ્યારે તેઓ સ્પર્શી કરે તે પછી તે લવણસમુદ્રના કહેવાશે ? અથવા જ બુદ્ધોપના હેવાશે ? હે ગૌતમ ! તે પ્રદેશે લવણુસમુદ્રના જ કહેવાશે, જમૂદ્દીપના નહિ, કેમકે તેઓ તેમની સીમામાંથી આવેલા છે. અને તેઓ ત્યાં જ તેને સ્પો છે. એવુ' નથી કે તે તેની સીમાને ત્યજીને તેને સ્પર્શતા હેય. આ પ્રમાણે અહી સુધી સૂત્રકારે જબૂૌપ અને લવણસમુદ્રના ચરમપ્રદેશમાં પરસ્પરમાં એકમીજાના પ્રદેશના વ્યપદેશ હાવાના અભાવને પ્રકટ કરેલ છે.
હવે ગૌતમસ્વામી પ્રભુને આ જાતનાપ્રશ્ન કરે છે—જ્ઞનુદ્દીને ન મંતે ! લીવા કરાતા ર’ હે ભદન્ત ! જ મૂઠ્ઠીપમાં આંવેલા જીવા પોતપોતાના આયુષ્યના અંતમાં મરણ પામીને ‘જીવળલમુદ્દે પચાયતિ' શું લવણુસમુદ્રમાં ઉત્પન્ન થાય છે? એના જવામમાં પ્રભુ કહે છેનોચમા ! અત્યેના પતિ અસ્થા નો પઘ્ધતિ' હે ગૌતમ ! કેટલાક જીવા એવા છે કે જેના જ બુદ્ધોપમાં મરીને લવણુસમુદ્રમાં જન્મ લે છે. અને કેટલાક જીવા એવા પણ છે કે જેએ જ ખૂીપમાં મૃત્યુ પામીને લવણુસમુદ્રમાં જન્મ ગ્રહણ કરતા નથી. હે ભત ! એવું શા કારણથી થાય છે ? કે કેટલાક જીવા જ શ્રૃદ્વીપમાં જન્મ ગ્રહણ કરે છે. અને કેટલાક જીવે ત્યાં જન્મ ગ્રહણ કરતા નથી ? તે આના જવાબ એ જ છે કે તેમના વડે અર્જિત કર્મ જ તેમને તાત્ પ્રદેશેામાં જન્મગ્રહણ કરાવે છે. તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે દરેક જીવ પાત-પોતાના મન, વચન અને કાયના શુભ અને અશુભ કર્મોના બંધ કરે છે. એથી તે મુજબ જ પરતંત્ર થયેલા તે જીવાની ભિન્ન-ભિન્ન સ્થાનામાં ભિન્ન-ભિન્ન ગતિએમાં તેમજ ભિન્ન-ભિન્ન પર્યાયમાં ઉત્પત્તિ થતી રહે છે. એથી કેટલાક જીવે ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે. અને કેટલાક જીવે ત્યાં ઉત્પન્ન થતા નથી. ‘ä જીવળસમુદ્રમ્સ વિલંતુ ફ્રીવે ટીવેÌચવું' આ પ્રમાણે લવસમુદ્રમાં મૃત્યુ પામેલા કેટલાક જીવેાની ઉત્પત્તિ જ ખૂદ્વીપમાં હોય છે અને કેટલાક જીવાની ઉત્પત્તિ હાતી નથી. અહીં'. આલાપક જ ખૂદ્વીપ સૂત્ર જેવા જ સમજવા જોઈએ. જેમ કે-‘જીવળસમુળ અંતે ! નીવા ઉદ્દાતા ૨ નંબુદ્દીને પ્રખ્યાતિ ? સ્થેના વખ્યાતિ અર્થે ચા નો યંતિ' આ આલાપકને અ સ્પષ્ટ જ સૂ૦ | ૧ ॥
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
૨૧૫
