Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jad * CAMERE KER
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALu devAya namaH zrImad yogIdudeva viracita yogasAra mULa gAthA tathA gurjarAnuvAda AdhyAji. sAnA vA zabaI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika satsaMga sAdhanA kendra, 10-bI, IsTa viMga, bombe mArkeTa epArTamenTa, 34-tAradeva, muMbaI-400034 paryuSaNa parva, saMvata-2054 I.sa. 1998 konama prInTarsa muMbaI - 400034
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra janma kArataka suda 15, vi.saM. 1924 dehavilaya caitra vada 5, vi.saM. 1957
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA mokSano mArga bahAra nathI, paNa AtmAmAM che. mArgane pAmelo mArga pamAze." AtmalakSanuM pariNAo chellA ke paripuSTi karI parama jJAnAvatAra, sanAtana vItarAga mArganA uddhAraka, pracaMDa AtmapariNAmI, paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajIe cIMdhelA mArge vicaranArA, teozrInA parama bhakta saMtahRdaya pa.pU. zrI rAkezabhAInI AtmazreyaskArI nizrAmAM ame, "zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika satsaMga sAdhanA kendranA mumukSuo chellA doDheka dAyakAthI amArA AtmalakSanuM pariprekSaNa ane adhyAtmarucinI paripuSTi karI rahyA chIe. paramopakArI zrI rAkezabhAInI sAmarthyamayI nizrAnA amUlya mArgadarzana heThaLa amArI AdhyAtmika sAdhanA samagra varSa daramyAna vidhavidha prakAre premollAsapUrvaka pragatirata rahe che. prativarSa A sAdhanA aMtargata, parvAdhirAja paryuSaNa parva nimitte zuddha mokSamArganI ArAdhanAmAM upakArI thAya evA koI eka anubhAvaka graMthavizeSa para svalakSI adhyayanasatsaMganI sAdhanA paNa samAviSTa thayela che. paryuSaNanA A ATha divasa paryata jAti ane jagatanuM yathArtha svarUpa darzAvI sva-para-bhedavijJAnanI ArAdhanAmAM preratI AdhyAtmika satsaMgazreNI dvArA pa.pU. zrI rAkezabhAI, pUrvanirdhArita paramArthapradhAna maMthanA viSayanI viziSTa chaNAvaTa karI, varSovarSa A parvane tathA e daramyAna thatI sAdhanAne adhikAdhika jomavaMta ane hetulakSI banAvI rahyA che. vigata varSonA paryuSaNa parva daramyAna teozrIe paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI racita apUrva avasara' kAvya tathA cha padano patra', upAdhyAya zrI yazovijayajIpraNIta "ATha yogadaSTinI sajhAya', kavivara paMDita zrI dolatarAmajIkRta cha DhALA', zrImad pUjyapAdasvAmIviracita "samAdhitaMtra', vidvavarya paMDita zrI dIpacaMdajI kAsalIvAlaracita
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhavaprakAza' Adi aneka satkationo AdhAra laI, vyavahAranizcayanI saMdhirUpa, atIndriya nija sukhanI prAptinA mArgano suMdara krama jijJAsu bhavyAtmAo mATe vizeSapaNe anAvRta karyo che. A viSama bhautika yugamAM bhakti, vairAgya ane jJAnanI prabhAvanA te pa.pU. zrI rAkezabhAInI niSkAraNa karuNAnI niSpatti che. paramakRpALudeve patrAMka 799mAM pharamAvyuM che, "je mumukSuo satsamAgama, sadAcAra ane sazAstravicArarUpa avalaMbanamAM daDha nivAsa kare che, tene sarvotkRSTa bhUmikAparyata pahoMcavuM kaThaNa nathI; kaThaNa chatAM paNa kaThaNa nathI. A zikSAnuM anusaraNa karavA arthe, uparokta maMgaLa paraMparAne anulakSIne A varSe zrImad yogIndudevaviracita zrI yogasAra' graMtha upara svarUparucisaMvardhaka satsaMgamALAnuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. mahAna adhyAtmayogI zrI yogIndudeva viraktacitta digaMbara AcArya hatA. paramAtmaprakAza' tathA yogasAra' A be temanI pradhAna kRtio che. sugama prAkRta bhASAmAM racAyela A adhyAtmagraMthonI lekhanazailI cittAkarSaka che. zrI yogIndudeva I.sa.nI chaThThI zatAbdImAM thayA hovAnuM mAnavAmAM Ave che. te sivAya temanAM sthaLa-kALAdi viSe koI mAhitI upalabdha nathI. agAdha evA adhyAtmasAgarane yogasArarUpa gAgaramAM samAvanAra zrI yogIndudeve prastuta graMthamAM saMsArathI bhayabhIta thayela AtmAne muktino rAha cIMdhavA tathA pAThakane te rAha para avirata prayANa karavAnuM atula baLa sAMpaDe te arthe vividha pAramArthika viSayone suMdara rIte vaNI lIdhA che. "yogasAra' = yoga + sAra. ahIM yoga'no artha che joDANa. AtmAnuM potAnA trikALI zuddha jJAyaka svarUpa sAthe potAnI samyagdarzana-jJAnacAritrarUpa nirmaLa pariNati vaDe joDANa' thavuM, tenuM nAma che yoga. samyagdarzana-jJAna-cAritranI ekatArUpa A yoga viparItatA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaja rAgAdinA vikalparahita hovAthI svayameva "sAra' arthAta uttama che. jijJAsu bhavyAtmAe adhyAtmathI rasabasatA A nizcayanayapradhAna maMthanA adhyayana daramyAna paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdrajInAM nimnalikhita amRta vacano dIvAdAMDIrUpa banAvavA yogya che : "sarva jIvane hitakArI evI jJAnI puruSanI vANIne kaMI paNa ekAMta daSTi grahaNa karIne ahitakArI arthamAM utAravI nahIM. e upayoga niraMtara smaraNamAM rAkhavA yogya che. (patrAMka-772). jema jema jIvamAM tyAga, vairAgya ane AzrayabhaktinuM baLa vadhe che, tema tema sapuruSanAM vacananuM apUrva ane adbhuta svarUpa bhAse che; ane baMdhanivRttinA upAyo sahajamAM siddha thAya che." (patrAMka-497). prastuta graMthanA mudraNa-upakrama arthe zrI paramazruta prabhAvaka maMDaLa, agAsa tathA zrI vItarAga sat sAhitya prasAraka TrasTa - bhAvanagara dvArA prakAzita "yogasAra'no AdhAra levAmAM Avyo che. te mATe prakAzaka saMsthAonA upakArano svIkAra karIe chIe. A graMtha pragaTa karavAnA satkAryamAM aneka mumukSuoe bhaktisabhara yogadAna ApyuM che, paraMtu jemanA ullasita parizrama vinA A kAryane suMdara, sughaDa ane AkarSaka svarUpa sAMpaDyuM na hota, te zrImatI smitAbena atulabhAI koThArIno temaja zrI pramezabhAI zAhano atre aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. nija paramAtmapadanI prAptino paMtha samyakapaNe prakAzanAra A graMthanuM bhAvapUrvaka adhyayana tathA tajjanya bodhanI sUkSma vicAraNA karavAthI vastusvarUpano nirNaya, zuddhAtmAnI ruci, sapuruSArthanI vRddhi ane AtmazAMtino lAbha thaze. jJAnI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAonI anubhavamUlaka ArSa vANInA atizaya thakI sarva AtmArthI jIvo viparyAsathI mukta thaI samyagdarzana-jJAna-cAritranI ekatArUpa yogasAranI prApti karo e ja bhAvanA. sapuruSonuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo.' vinItA paryuSaNa parva, TrasTImaMDaLa, vi.saM. 2054. zrImad rAjacaMdra - tA. 19-8-1998. ' AdhyAtmika satsaMga sAdhanA kendra, muMbaI.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra maMgalAcaraNa - zrI siddhone namaskAra : gAthA-1 Nimmala-jhANa-pariTThayA kamma-kalaMka Dahevi / appA laddhau jeNa paru te paramappa Navevi / / nirmaLa dhAnArUDha thaI, karmakalaMka khapAya; thayA siddha paramAtamA, vaMdu te jinarAya. nirmaLa dhyAnamAM sthita thayA thakA jeNe karmarUpI malane bALIne paramAtmAne prApta karyo che, te paramAtmAne namaskAra karIne - zrI arihaMta bhagavAnane namaskAra : gAvA-2 ghAi-caukkahaM kiu vilau NaMta caukkuM padiThu / taha jiNaiMdahaM paya Navivi akkhami kavvu su-iThu / / cAra ghAtiyA kSaya karI, lahyAM anaMta catuSTa; te jinezvara caraNe namI, kahuM kAvya suISTa. jeNe cAra ghAtikarmano nAza karyo che ane anaMta catuSTayane pragaTa karyuM che, te jinendra bhagavAnanAM caraNane namaskAra karIne have huM ISTa kAvyane kahuM chuM.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra A graMtha racavAnuM nimitta ane prayojana : gAvA-3 saMsArahaM bhayabhIyahaM mokkhahaM lAlasayAhaM / appA-saMbohaNa-kayai kaya dohA ekkamaNAhaM / / icche che nija muktatA, bhavabhayathI DarI citta; te bhavI jIva saMbodhavA, dohA raA ekacitta. jeo saMsArathI bhayabhIta che ane mokSane icche che, temanA AtmAne saMbodhavA mATe meM ekAgra cittathI A dohA racyA che. A bhayaMkara saMsAramAM jIvane rakhaDavAnuM kAraNa - gAvA-4 kAlu aNAi aNAi jIu bhava-sAyaru ji aNaMtu | micchA-daMsaNa-mohiyau Navi suha dukkha ji pattu / / jIva, kALa, saMsAra A, kahyA anAdi anaMta; miththAmati mohe duHkhI, kadI na sukha lahaMta. kALa anAdi che, jIva anAdi che ane bhavasAgara anaMta che. temAM mithyAdarzanathI mohita jIva sukha to pAmyo ja nathI, ekaluM duHkha ja pAmyo che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra tyAre jIva cAra gatimAM bhamato kema aTake? gAthA-pa jai bIhau cau-gai-gamaNA to para-bhAva caehi / appA jhAyahi Nimmalau jima siva-sukkha lahehi / / cAra gati duHkhathI Dare, to taja sau parabhAva; zuddhAtama ciMtana karIle zivasukhano lAbha. he jIva! je tuM cAra gatinA bhamaNathI Darato hoya to parabhAvano tyAga kara ane nirmaLa AtmAnuM dhyAna kara, ke jethI tuM mokSasukhane pAme. have e ciMtana kema karavuM te kahe che - gAthA ti-payAro appA muNahi paru aMtaru bahirappu / para jhAyahi aMtara-sahiu bAhiru cayahi bhiMtu / / trividha AtmA jANIne, taja bahirAtama rUpa; thaI tuM aMtara AtamA, dhyA paramAtma svarUpa. paramAtmA, aMtarAtmA, bahirAtmA e rIte AtmA traNa prakAre che ema jaNa. niHzaMkapaNe bahirAtmAne choDa ane aMtarAtmA thaIne paramAtmAnuM dhyAna kara.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra have bahirAtmAnuM svarUpa kahe che : gAvA micchA-daMsaNa-mohiyau paru appA Na muNei / so bahirappA jiNa-bhaNiu puNa saMsAra bhamei / / mithyAmatithI moTI jana, jANe nahi paramAtmA; te bahirAtama jina kahe, te bhamato saMsAra. mithyAdarzanathI mohita je jIva paramAtmAne jANato nathI te bahirAtmA che ema jina bhagavAne kahyuM che. te bahirAtmA pharI pharI saMsAramAM paribhramaNa kare che. have aMtarAtmAnuM svarUpa varNave che : (AvA-4 jo pariyANai appu paru jo parabhAva caei / so paMDiu appA muNahu so saMsAru muei / / paramAtmAne jANIne, tyAga kare parabhAva; te AtmA paMDita kharo, pragaTa lahe bhavapAra. je paramAtmAne jANe che ane je parabhAvano tyAga kare che, te paMDita aMtarAtmA che ema tuM jANa. te aMtarAtmA saMsArane choDe che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ yogasAra paramAtmAnuM svarUpa : gAvA-9 Nimmalu Nikkalu suddha jiNu viNhu buddha siva saMtu | so paramappA jiNa-bhaNiu ehau jANi NibhaMtu || nirmaLa, niSkala, jinendra, ziva, siddha, viSNu, buddha, zAMta; te paramAtmA jina kahe, jANe thaI nirmAnta. je nirmaLa, niSkala, zuddha, jina, viSNu, buddha, ziva ane zAMta che; te paramAtmA che ema jina bhagavAne kahyuM che. e vAtane tame niHzaMka jANo. bahirAtmA parane potArUpa mAne che : gAthA-10 dehAdiu je pari kahiyA te appANu muNei / so bahirappA jiNabhaNiu puNu saMsAru bhamei / / dehAdika je para kahyA, te mAne nijarUpa; te bahirAtama jina kahe, bhamato bahu bhavakUpa. je dehAdi para kahevAmAM AvyA che, temane je potArUpa mAne che, te bahirAtmA che ema jina bhagavAne kahyuM che. te vAraMvAra saMsAramAM bhame che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra nijane jANavA mATeno upadeza - gAthA-11 dehAdiu je pari kahiyA te appANu Na hohiM / iu jANeviNu jIva tuhaM appA appa muNehi / / dehAdika je para kahyA, te nijarUpa na thAya; ema jANIne jIva tuM, nijarUpane nija jANa. dehAdi ke je para' kahevAmAM AvyA che, te nijarUpa nathI - ema jANIne he jIva! tuM potAne nijarUpa jANa. potAne potArUpa mAnavAno lAbha - gAvA-12 appA appau jai muNahi to NivvANu lahehi / para appA jai muNahi tuhaM to saMsAra bhamehi / / nijane jANe nijarUpa, to pote ziva thAya; pararUpa mAne AtmAne, to bhavabhramaNa na jAya. jo tuM potAne potArUpa jANaze to tuM nirvANane pAmaze tathA jo tuM potAne pararUpa mAnaze to saMsAramAM bhamaze.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra paramagatinuM kAraNa : gAthA-13 icchA-rahiyau tava karahi appA appu muNehi / to lahu pAvahi parama-gaI phuDu saMsAru Na ehi // viNa icchA zuci tapa kare, jANe nijarUpa Apa; satvara pAme paramapada, tape na pharI bhavatApa. jo tuM icchArahita thaIne tapa karaze ane potAne potArUpa jANaze to tuM zIgha ja paramagatine pAmaze ane tuM nizcayathI pharI saMsAramAM Avaze nahIM. baMdha ane mokSanuM kAraNa - gAthA-14 pariNAmeM baMdhu ji kahiu mokkha vi taha ji viyANi / iu jANeviNu jIva tuhaM tahabhAva hu pariyANi // baMdha mokSa pariNAmathI, kara jinavacana pramANa; niyama kharo e jANIne, yathArtha bhAve jANa. pariNAmathI ja baMdha kahyo che, tevI ja rIte mokSa paNa jANa. (mokSa paNa pariNAmathI ja thAya che) ema jANIne te jIva! tuM te bhAvone barAbara jANa.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra 8 puNyathI paNa mukti nathI : gAthA-15 aha puNu appA Navi muNahi puNNu ji karahi ase / to vi Na pAvahi siddhi-suhu puNu saMsAru bhamesa || nijarUpa je nathI jANato, kare puNya basa puNya; bhame toya saMsAramAM, zivasukha kadI na thAya. vaLI, jo tuM potAne to jANato nathI ane sarvathA ekaluM puNya ja karato raheze topaNa tuM vAraMvAra saMsAramAM ja bhramaNa karaze, paNa zivasukhane pAmI zakaze nahIM. eka Atmadarzana ja mokSanuM kAraNa che :- gAthA-16 appA-daMsaNu ekku paru aNNu Na kiM pi viyANi / mokkhahaM kAraNa joiyA NicchaI ehau jANi // nija darzana basa zreSTha che, anya na kiMcit mAna; he yogI! ziva hetu e, nizcayathI tuM jANa. he yogI! eka parama Atmadarzana ja mokSanuM kAraNa che. anya kAMI paNa mokSanuM kAraNa nathI ema kharekhara tuM jANa.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra zuddha AtmAne jANavo te ja kharekhara mokSa pAmavAno upAya gAthA-17 maggaNa-guNa-ThANai kahiyA vivahAreNa vi didi / Nicchaya-Na, appA muNahi jima pAvahu parameThi / / guNasthAnaka ne mArgaNA, kahe dRSTi vyavahAra; nizcaya AtmajJAna te, parameSThI padakAra. vyavahAranayanI dRSTithI ja mArgaNAsthAno ane guNasthAno kahevAmAM AvyAM che. nizcayanayathI to kevaLa eka AtmA ja jANa, ke jene jANavAthI tuM parameSThIpadane pAmaze. heya-upAdeyane jANanAra gRhastha paNa nirvANapadane pAme che - gAvA-18 gihi-vAvAra-pariTThiyA heyAheu muNaMti / aNudiNu jhAyahiM deu jiNu lahu NivvANu lahati / / gRhakAma karatAM chatAM, heyAyeyanuM jJAna; dhyAve sadA jinezapada, zIgha lahe nirvANa. jeo gRhasthanAM kAryomAM pravartavA chatAM paNa heyaupAdeyane jANe che ane rAtadivasa (niraMtara) jinadevane dhyAne che, teo zIgha nirvANane pAme che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 yogasAra jinendranuM smaraNa paramapadanuM kAraNa che : gAthA-19 jiNu sumirahu jiNu ciMtahu jiNu jhAyahu sumaNeNa / so jhAyaMtahaM parama-pau labbhai ekka-khaNeNa / / jina samaro, jina ciMtavo, jina dhyAvo mana zuddha; te dhyAtAM kSaNa ekamAM, laho paramapada zuddha. zuddha manathI jinanuM smaraNa karo, jinanuM ciMtana karo ane jinanuM dhyAna karo. temanuM dhyAna karatAM eka kSaNamAM paramapada prApta thAya che. potAno zuddha AtmA ane jinavaramAM kAMI paNa bheda nathI : gAdhA-20 suddhappA aru jiNavarahaM bheu ma kiM pi viyANi / mokkhahaM kAraNe joiyA NicchaI eu vijANi / / jinavara ne zuddhAtmamAM, kiMcit bheda na jANa; mokSArthe he yogIjana! nizcayathI e mAna. potAno zuddha AtmA ane jina bhagavAnamAM kAMI paNa bheda na jANa. he yogI! mokSanA arthe nizcayathI ema jaNa.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra jina te ja AtmA che e siddhAMtano sAra che : gAvA-21 jo jiNu so appA muNahu ihu siddhatahaM sAru / iu jANeviNu joiyaho chaMDahu mAyAcAru / / jinavara te Atama lakho, e siddhAttvika sAra; ema jANI yogIjano, tyAgo mAyAcAra. je jina che te AtmA che - e siddhAMtano sAra che ema tame samajo. ema samajIne te yogIo! tame mAyAcArane choDo. huM ja paramAtmA chuM - gAvA-22 jo paramappA so ji hauM jo hauM so paramappu / iu jANeviNu joiyA aNNu ma karahu viyappu / / je paramAtmA te ja huM, je huM te paramAtma; ema jANI che yogIjanI karo na kAMI vikalpa. je paramAtmA che te ja huM chuM ane je huM chuM te ja paramAtmA che - ema jANIne te yogI! anya vikalpa na karo.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 yogasAra AtmA lokapramANa asaMkhyAta pradeza che : gAthA-23 suddha-paesahaM pUriyau loyAyAsa-pamANu / so appA aNudiNu muNahu pAvahu lahu NivvANu / / zuddha pradezI pUrNa che, lokAkAzapramANa; te Atama jANo sadA, zIgha lo nirvANa. je lokAkAzapramANa zuddha (asaMkhyAta) pradezothI pUrNa che tene sadA AtmA jANo ane zIgha ja nirvANa prApta karo. nizcayathI AtmA lokapramANa che ane vyavahArathI svazarIrapramANe che : gAthA-24 NicchaiM loya-pamANu muNi vavahAreM susarIru / ehau appa-sahAu muNi lahu pAvahi bhava-tIru / / nizcaya lokapramANa che, tanu pramANa vyavahAra; evo Atama anubhavo, zIgha laho bhavapAra. nizcayanayathI AtmA lokapramANa (lokAkAzanA mApa jeTalA mApavALo) ane vyavahAranayathI svazarIrapramANa (potAnA zarIranA mApa jeTalA mApavALo) tuM jANa. A AtmasvabhAva tuM jANa ane zIgha ja saMsArane pAra pAma.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra anAdi kALathI jIva samyaktva pAmyo nathI : gAA-25 caurAsI lakkhahiM phiriu kAlu para sammattu Na lahu jiya ehau jANi NibhaMtu // lakSacorAzI yonimAM, bhamiyo kALa anaMta; paNa samakita teM nava lahyuM, e jANo nirbhrAnta. anAdi kALamAM anaMta kALa jIva corAzI lAkha yonimAM bhaTakyo paNa samyaktva pAmyo nahIM. he jIva! A niHsaMdeha jANa. mokSa pAmavA mATe zuM karavuM? gAA-26 I suddha saceyaNu buddha jiNu kevala-so appA aNudiNu muNahu jai cAhahu siva-lAhu // 13 zuddha, sacetana, buddha, jina, kevalajJAnasvabhAva; e Atama jANo sadA, jo cAho zivalAbha. jo mokSa pAmavAnI icchA karatA ho to je zuddha, sacetana, buddha, jina, kevaLajJAnasvabhAvamaya che, te AtmA che ema sadAya jANo.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 yogasAra nirmaLa AtmAnI bhAvanA karavAthI ja mokSa thaze - gAvA-27 jAma Na bhAvahi jIva tuhaM Nimmala appa-sahAu / tAma Na labbhai siva-gamaNu jahiM bhAvai tahi jAu / / jyAM lagI zuddha svarUpano, anubhava kare na jIva; tyAM lagI mokSa na pAmato, jyAM race tyAM jAva. jyAM sudhI tuM nirmaLa AtmasvabhAvanI bhAvanA nahIM kare tyAM sudhI mokSanI prApti nahIM thAya. he jIva! jyAM race tyAM jAo. traNa lokanA beya je jina te ja AtmA che - ' gAvA-28 jo tailoyaha jheu jiNu so appA Niru vuttu / Nicchaya-Na emai bhaNiu ehau jANi bhiMtu / / dhyAnayogya trilokanA, jina te Atama jANa; nizcayathI ema ja kahyuM, temAM bhAMti na ANa. traNa lokanA beya je jina bhagavAna che te nizcayathI AtmA che, e pramANe nizcayanayathI kahyuM che. e vAtane tuM niHsaMzaya jaNa.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 yogasAra AtmajJAna vinA vAtAdi mokSanAM kAraNe thatAM nathI : gAvA-29 vaya-ta-saMgama-mUlu mUTha8 mokSanuM vastu | jAva Na jANai ikka para suddhau bhAu pavitu / / jyAM lagI eka na jANiyo, parama punita zuddha bhAva; mUDha taNAM vrata-tapa sahu, zivahetu na kahAya. jyAM sudhI eka parama, zuddha, pavitra bhAva jANavAmAM Avato nathI, tyAM sudhI mUDha ajJAnI jIvonAM vrata, tapa, saMyama ane mUlaguNone mokSanAM kAraNa kahI zakAtAM nathI. AtmAne jANavo te mokSanuM kAraNa che - gAvA-30 jai Nimmala appA muNai vaya-saMjama-saMjuttu / to lahu pAvai siddhi-suha iu jiNaNAhaha uttu / / je zuddhAtma anubhave, vatasaMyamasaMyukta; jinavara bhAkhe jIva te, zIgha lahe zivasukha. jo jIva vratasaMyamathI saMyukta thaIne nirmaLa AtmAne jANe che - anubhave che, to te zIgha ja siddhisukhane pAme che ema jinanAthanuM kathana che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 yogasAra AtmajJAna vinA ekaluM vyavahAra cAritra vRthA che H gAthA-31 vau tava saMjamu sIlu jiya e savvaiM a jAMva Na jANai ikka paru suddhau bhAu pavitu || jyAM lagI eka na jANiyo, parama punita zuddha bhAva; vrata-tapa-saMyama-zIla. sahu, phogaTa jANo sAva. jyAM sudhI eka parama, zuddha, pavitra bhAva jANavAmAM Avato nathI, tyAM sudhI he jIva! vrata, tapa, saMyama ane zIla e sarva akRtArtha che (asala che, vyartha che). puNyapApa banne saMsAra che, AtmajJAna ja mokSanuM kAraNa che : gA-32 puNNi pAvai sagga jiu pAvaeM NarayaNivAsu / be chaMDivi appA muNai to labbhai sivavAsu // puchyuM pAme svarga jIva, pApe narakanivAsa; be tajI jANe Atmane, te pAme zivavAsa. puNyathI jIva svarga pAme che ane pApathI narakavAsa pAme che. puNyapApa e bannene choDIne je AtmAne jANe to zivavAsa pAme.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra paramArthano paMtha eka ja che : gAthA-33 vau tau saMjamu sIla jiyA iu savvaiM vavahAru / mokkhahaM kAraNu ekku muNi jo tailoyahaM sAru / / vrata-tapa-saMyama-zIla che, te saghaLAM vyavahAra; | ziva kAraNa jIva eka che, trilokano je sAra. he jIva! vrata, tapa, saMyama ane zIla e sarva vyavahAra che - vyavahArathI kahevAmAM Ave che. mokSanuM kAraNa to eka ja jANo ke je traNa lokano sAra che. potAnuM zuddha svarUpa jANavAthI mokSanI prApti thAya che : gAthA-34 appA appaI jo muNai jo parabhAu caei / so pAvai sivapuri-gamaNu jiNavaru ema bhaNei / / AtmabhAvathI Atmane, jANe tajI parabhAva; jinavara bhAkhe jIva te, avicaLa zivapura jAya. je AtmAthI AtmAne jANe che (potAthI potAne jANe che) ane je parabhAvane choDI de che te zivapurImAM jAya che ema jinavara kahe che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 yogasAra nava tattvane nirNayapUrvaka jANo : gA-35 / chaha davvaI je jiNa-kahiyA Nava payat vivahAreNa ya uttiyA te jANiyahi payatta / / Sa dravyo jina-ukta je, padArtha nava je tattva; bhAkhyAM te vyavahArathI, jANo karI prayatna. jinavaradeve kahelAM je cha dravyo, nava padArtho ane sAta tattvo che, te vyavahArathI kahevAmAM AvyAM che. temane tuM prayatnazIla thaIne jANa (temane tuM nirNayapUrvaka jANa). sarva padArthomAM eka jIva ja sArabhUta che HyA-36 savva aceyaNa jANi jiya ekka saceyaNu sAru / jo jANeviNu parama-muNi lahu pAvai bhavapAru / / zeSa acetana sarva che, jIva sacetana sAra; jANI jene munivaro, zIghra lahe bhavapAra. (pudgalAdi) sarva(pAMca dravyo)ne acetana jANo. sAra bhUta kevaLa eka jIva ja sacetana che. jene jANIne parama muni zIghra ja saMsArano pAra pAme che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 yogasAra zuddha AtmAne jANavAthI ja saMsArano pAra pamAya che : gAthA-30 jai Nimmalu appA muNahi chaDivi sahu vavahAru / jiNa-sAmiu emai bhaNai lahu pAvai bhavapAru / / jo zuddhAtama anubhavo, tajI sakala vyavahAra; jinaprabhujI ema ja bhaNe, zIgha thazo bhavapAra. je sarva vyavahArane choDIne tuM nirmaLa AtmAne jANaze, to tuM zIgha ja saMsArathI pAra pAmaze ema jinezvara bhagavAna kahe che. bhedajJAna sarvasva che - gAvA-38 jIvAjIvahaM bheu jo jANai tiM jANiyau / mokkhahaM kAraNa eu bhaNai joi joihiM bhaNiu / / jIva-ajIvanA bhedanuM jJAna te ja che zAna; kahe yogIjana yogI che! mohetu e jANa. he yogI! je jIva-ajIvano bheda jANe che, teNe sarva jaryuM che. e mokSanuM kAraNa che ema yogIzvaroe kahyuM che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 '' yogasAra AtmA kevaLajJAnasvabhAvI che : gAvA-39 kevala-NANa-sahAu so appA muNi jIva tuhaM / jai cAhahi siva-lAhu bhaNai joi joihiM bhaNiuM / / yogI kahe re jIva tuM, jo cAhe zivalAbha; kevalajJAnasvabhAvI A, Atmatattvane jANa. he yogI! jo tuM mokSa pAmavA cAhatA ho to kevaLajJAnasvabhAvI AtmAne jIva kahyo che ema tuM jANa. Ama yogIzvaroe kahyuM che. jJAnIne dareka jagyAe eka AtmA ja dekhAya che - gAthA-40 vaze (?) susamarivara3 vaze choDu-gopu rivi ze vaMs ! hala sahi kalahu keNa samANau jahiM kahiM jovau tahiM appaannu| koNa konI maitrI kare, konI sAthe kleza; jyAM dekhuM tyAM sarva jIva, zuddha buddha jJAneza. bhale koI susamAdhi karo, koI arcana karo, koI sparzAsparza karIne vaMcanA (mAyA) karo, koInI sAthe maitrI ke koInI sAthe kalaha karo. jyAM kyAMya juo tyAM eka (kavaLa) AtmA ja AtmA dekho.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 yogasAra anAtmajJAnI kutIrthomAM bhame che - gAvA-41 tAma kutitthaI paribhamai dhuttima tAma karei / guruhu pasAe jAma Navi appA-deu muNei / / sadguru vacana prasAdathI, jANe na Atamadeva; bhame kutIrthe tyAM sudhI, kare kapaTanA khela. guraprasAdathI jyAM sudhI jIva Atmadevane jANato nathI, tyAM sudhI te katIrthomAM paribhramaNa kare che ane tyAM sudhI te dhUrtapaNuM (DhoMga) kare che. dehadevAlayamAM jinadeva che : gAthA-42 tityahiM devali deu Navi ima suikevali-vuttu / dehA-devali deu jiNu ehau jANi Nistu / / tIrtha-maMdire deva nahi, e zrutakevaLIvANa; tana-maMdiramAM deva jina, te nizcayathI jANa. tIrthomAM ane devAlayamAM deva nathI ema zrutakevalIe kahyuM che. dehadevAlayamAM jinadeva che ema tame nakkI.jANo.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra 22 devAlayamAM deva nathI : - gAvA-83. dehA-devali deu jiNu jaNu devalihiM Niei / hAsau mahu paDihAi ihu siddhe bhikkha bhamei / / tana-maMdiramAM deva jina, jana dere dekhata; hAsya mane dekhAya A, prabhu bhikSArthe bhamaMta. dehadevAlayamAM jinadeva che, paNa loko tene (iTapaththaranAM) devAlayomAM dekhe che - te mane hAsyAspada lAge che. e vAta evI che ke koI manuSya siddhi (dhanAdikanI siddhi) hovA chatAM paNa bhikSA mATe bhaTake che. samabhAvarUpa cittathI potAnA dehamAM jinadevane dekha - gADA-44 mUDhA devali deu Navi Navi sili lippai citti / dehA-devali deu jiNu so bujjhahi samacitti / / nathI deva maMdira viSe, deva na mUrti, citra; tana-maMdiramAM deva jina, samaja thaI samacitta. mUDha! deva devAlayamAM paNa nathI, evI rIte koI paththara, lepa ke citramAM paNa nathI. jinadeva to dehadevAlayamAM che, tene tuM samacittathI (zAMta bhAve) jANa.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra jJAnI ja dehadevAlayamAM paramAtmAne dekhe che - gAvA-5 titthai deuli deu jiNu savvu vi koi bhaNei / dehA-deuli jo muNai so buhu ko vi havei / / tIrtha-maMdire jina, loka kathe sahu ema; viralA jJAnI jANatA, tana-maMdiramAM deva. tIrthamAM ane devAlayamAM jinadeva che ema sarva koI kahe che, paNa je dehadevAlayamAM jinadevane jANe evA paMDita to koI viralA ja hoya che. dharmarasAyaNa pIvAthI ajara amara thavAya che : gAvA-46 jai jara-maraNa-karAliyau to jiya dhamma karehi / dhamma-rasAyaNu piyahi tuhaM jima ajarAmara hohi / / jarA-maraNa bhayabhIta jo, dharma tuM kara guNavAna; ajarAmara pada pAmavA, kara dharmISadhi pAna. he jIva! je tuM jarA, maraNathI duHkhI che (bhayabhIta che), to dharma kara. tuM dharmarUpI rasAyaNanuM pAna kara ke jethI tuM ajara amara thaI jaze.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 yogasAra bAhya kriyAthI dharma thato nathI - gAthA-47 dhammu Na paDhiyaI hoi dhammu Na potyA-picchiyaI / dhammu Na maDhiya-paesi dhammu Na matthA-luciyaI / / zAstra bhaNe maThamAM rahe, ziranA luMce keza; rAkhe veza muni taNo, dharma na thAye leza. zAstro bhaNavAthI dharma thato nathI, pustaka ane picchithI paNa dharma thato nathI, maThamAM rahevAthI paNa dharma thato nathI ane mAthAno loca karavAthI paNa dharma thato nathI. rAgadveSano tyAga karIne AtmAmAM vasavuM te dharma che - gAthA-48 rAya-rosa be pariharivi jo appANi vasei / so dhammu vi jiNa-uttiyau jo paMcama-gai Nei // rAga-dveSa be tyAgIne, nijamAM kare nivAsa; jinavara bhASita dharma te, paMcamagati laI jAya. rAga ane dveSa banene choDIne - vItarAga thaIne nija AtmAmAM vasavuM tene ja jinadeve dharma kahyo che ke je mokSamAM laI jAya che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra, AzA-tRSNA vagere saMsAranAM kAraNo che : gAvA-49 Au galai Navi maNu galai Navi AsA hu galei / mohu phurai Navi appa-hiu ima saMsAra bhamei / / mana na ghaTe, Ayu ghaTe, ghaTe na IcchA moha; Atmahita hure nahi, ema bhame saMsAra. kSaNe kSaNe AvaradA ghaTatI jAya che, paNa mana marI jatuM nathI ane AzA paNa jatI nathI; moha skure che paNa Atmahita spharatuM nathI - A rIte jIva saMsAramAM bhame che.. AtmAmAM ramaNa karanAra nirvANane pAme che - gAvA-5o jehau maNu visayahaM ramai timu jai appa muNei / joiu bhaNai ho joiyahu lahu NivvANu lahei / / jema ramatuM mana viSayamAM, tema jo Atma lIna; zIgha maLe nirvANapada, dhare na deha navIna. - he yogIjano! jevI rIte mana viSayomAM rame che, tevI rIte je te AtmAne jANe - AtmAmAM rame to zIdha ja nirvANa maLe ema yogI kahe che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 yogasAra AtmabhAvanAthI saMsArano pAra pamAya : gAvA-51 jehau jajjaru Naraya-gharu tehau bujjhi sarIru / appA bhAvahi Nimmalau lahu pAvahi bhavatIru / / nakavAsa sama jarjarita, jANo malina zarIra; karI zuddhAtama bhAvanA, zIgha laho bhavatIra. he jIva! jevI rIte narakasthAna durgadhathI jarjarita che, tevI rIte zarIrane paNa malamUtra AdithI jarjarita jANa. tethI nirmaLa AtmAnI bhAvanA kara, to tuM zIgha ja saMsArathI pAra pAmaze. vyavahAramAM DUbelA jIvo AtmAne oLakhI zakatA nathI - gAvA-para dhaMdhai paDiyau sayala jagi Navi appA hu muNaMti / tahiM kAraNi e jIva phuDu Na hu NivvANu lahati / / vyAvahArika dhaMdhe phasyA, kare na AtamajJAna; te kAraNa jagajIva te, pAme nahi nirvANa. jagatanA sarva jIvo vyAsaMgamAM vyAsakta che (potAnA kAmamAM mazagUla che, potAnA vyavasAyamAM racyApacyA che), potAnA dhaMdhAmAM - vyavahAramAM paDelA che, gRhasthanAM kAryomAM pravarte che ane potAnA AtmAne jANatA ja nathI. te kAraNe A jIvo nizcayathI nirvANane pAmatA nathI e vAta spaSTa che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra zAstrapaThana AtmajJAna vinA nia che H AA-53 satya paDhaMtaha te vi jaDa appA je Na muNaMti / tahiM kAraNa e jIva phuDu Na hu NivvANu lahaMti // zAstrapAThI paNa mUrkha che, je nijatattva ajANa; te kAraNa e jIva khare, pAme nahi nirvANa. 27 zAstra bhaNavA chatAM paNa jeo AtmAne jANatA nathI teo paNa jaDa che. te kAraNe A jIvo nizcayathI nirvANane pAmatA nathI e vAta spaSTa che. indriya ane mananA nirodhathI sahaja svarUpa utpanna thAya che H mA-54 manuIvitti vi choDiyapha (?) buduM puyijJa La joDuM / rAyahaM pasaru NivAriyai sahaja upajjai soi || mana-indriyathI dUra thA, zI bahu pUche vAta? rAgaprasAra nivAratAM, sahaja svarUpa utpAda. jo mana ane indriyothI chUTI javAya to koI paNa paMDitane pUchavAnI jarUra rahetI nathI. jo rAgano prasara rokAI jAya to te sahaja svarUpa (te sahaja AtmasvarUpa) utpana thAya che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2.8 yogasAra bhedajJAnathI bhavapAratA : gAvA-papa puggalu aNNu ji aNNu jiu aNNu vi sahu vavahAru / cayahi vi puggalu gahahi jiu lahu pAvahi bhavapAru // jIva-pudgala be bhinna che, bhinna sakaLa vyavahAra; taja pudgala raha jIva to, zIgha lahe bhavapAra. pudgala bhinna che, jIva bhinna che ane sarva vyavahAra bhinna che. tethI pudgalane tuM choDa ane jIvane rahaNa kara, to tuM zIgha ja bhavapArane pAmaze. koNa saMsArathI chuTakAro pAmatA nathI? gAthA-pa6 je Navi maNNahiM jIva phuDu je Navi jIu muNaMti / te jiNa-NAhahaM . uttiyA Nau saMsAra mucaMti / / spaSTa na mAne jIvane, je nahi jANe jIva; chUTe nahi saMsArathI, bhAkhe che prabhu jina. jeo jIvane nizcayathI mAnatA ja nathI ane jeo jIvane jANatA ja nathI, teo to saMsArathI chUTatA ja nathI ema jinavare kahyuM che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra mokSa saMbaMdhI nava dRSTAMto : gAvA-pa. rayaNa dIu diNayara dahiu dudhdu ghIva pAhANu / suNNau rUu phalihau agiNi Nava diLaMtA jANu // ratna dIpa ravi dUdha dahIM, ghI paththara ne hema; sphaTika rajata ne agni nava, jIva jANavo tema. ratna, dIpa, sUrya, dahIM-dUdha-ghI, pASANa, suvarNa, rUpuM, sphaTikamaNi ane agni e nava dRSTAMta jANo. e nava daSTAMto mokSanA viSayamAM jANavA. dehArirUpa huM nathI, e jJAna mokSanuM bIja che : gAvA-58 dehAdiu jo paru muNai jehau suNNu ayAsu / so 06 pAva (?) mu pacha vahu rad payA/ II dehAdikane para gaNe, jema zUnya AkAza; to pAme parabrahma jhaTa, kevaLa kare prakAza. zUnya AkAzanI jema je dehAdine para jANe che te zIgha parama brahmane pAme che ane te kevaLa prakAzane kare che - kevaLajJAna utpana kare che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 yogasAra AkAzanI jema AtmA zuddha che - gAthA-59 jehau suddha ayAsu jiya tehau appA vuttu / AyAsu vi jaDu jANi jiya appA ceyaNuvaMtu // jema zuddha AkAza che, tema zuddha che jIva; jaDarUpa jANo vyomane, caitanyalakSaNa jIva. he jIva! jevI rIte AkAza zuddha che, tevI rIte AtmA zuddha che; paNa he jIva! AkAzane jaDa jANa ane AtmAne cetanavaMta jANa (catanya lakSaNathI yukta jANa). potAnI aMdara ja mokSamArga che - gAvA-60 NAsaggiM amiMtarahaM je jovahiM asarIru / bAhuDi jammi Na saMbhavahiM pivahiM Na jaNaNI-khIru / / dhyAna vaDe atyaMtare, dekhe je azarIra; zaramajanaka janmo TaLe, pIe na jananI kSIra. jeo nAsikA para dRSTi rAkhIne atyaMtaramAM azarIra (AtmA)ne dekhe che, teo pharI A lamjanaka janmamAM UpajatA nathI ane teo mAtAnuM dUdha pItA nathI.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ TO 1 yogasAra nirmohI thAo ane zarIrane potAnuM na mAno : gAthA-91 asarIru vi susarIru muNi ihu sarIru jaDu jANi / micchA-mohu pariccayahi mutti NiyaM vi Na mANi / / tanavirahita caitanyatana, pudgalatana jaDa jANa; mithyA moha dUra karI, tana paNa mAruM na mAna. azarIrane ja (AtmAne ja) suMdara zarIra jANo ane A pugalazarIrane jaDa jANo. mithyAmohano tyAga karo ane potAnA zarIrane potAnuM na mAno. AtmAnubhavanuM phaLa kevaLajJAna ane avinAzI sukhanI prApti gAthA-62 appaI appu muNaMtayahaM kiM NehA phalu hoi / kevala-NANu vi pariNavai sAsaya-sukkhu lahei / / nijane nijathI jANatAM, zuM phaLa prApta na thAya? pragaTe kevalajJAna ne, zAzvata sukha pamAya. AtmAthI AtmAne jANatAM ahIM kayuM phaLa na maLe? (bIjuM to zuM) tethI to jIvane kevaLajJAna pariName che (utpana thAya che) ane zAzvata sukha maLe che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 yogasAra AtmajJAna saMsArathI chUTavAnuM kAraNa che : gAthA-63 je parabhAva caevi muNi appA appa muNaMti / va-II-saruva (di?) te saMsAru muvati | jo parabhAva tajI muni, jANe ApathI Apa; kevalajJAnasvarUpa lahI, nAza kare bhavatApa. je munio parabhAva choDIne AtmAne AtmA vaDe jANe che (potAne potA vaDe jANe che), teo kevaLajJAnasvarUpa pAmIne saMsArane choDe che. dhanya te bhagavaMtone - gAdhA-24 dhaNNA te bhayavaMta buha je parabhAva cayati / loyAloya-payAsayaru appA vimala muNaMti / / dhanya aho bhagavaMta budha, je tyAge parabhAva; lokAlokaprakAzakara, jANe vimaLa svabhAva. dhanya te bhagavAna jJAnIone ke jeo parabhAvane choDe che ane lokAlokaprakAzaka nirmaLa AtmAne jANe che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 yogasAra AtmaramaNatA zivasukhano upAya che : gAvA-5 sAgAru vi NAgAru ku vi jo appANi vasei / so lahu pAvai siddhi-suhu jiNavaru ema bhaNei / / munijana ke koI gRhI, je rahe AtamalIna; zIgha siddhisukha te lahe, ema kahe prabhu jina. zrAvaka ho ke muni ho ke koI paNa ho, paNa je AtmAmAM vase che, te zIdhra ja mokSanA sukhane pAme che ema jinavara kahe che. koI viralA ja tattvajJAnI hoya che : gAya-16, viralA jANahiM tattu buha viralA NisuNahiM tattu / viralA jhAyahiM tattu jiya viralA dhArahiM tattu / / viralA jANe tattvane, vaLI sAMbhaLe koI; viralA dhyAve tattvane, viralA dhAre koI. he jIva! koI virala jJAnIo tattvane jANe che, koI viralA ja tattvane sAMbhaLe che, koI viralA ja tattvane dhyAve che ane koI viralA ja tattvane dhAre che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 yogasAra kuTumbamoha tyAgavA yogya che : gAthA-17 ihu pariyaNa Na hu mahutaNau ihu suhu-dukkhahaM heu / ima ciMtaMtahaM kiM karai lahu saMsArahaM cheu / / A parivAra na muja taNo, che sukha-duHkhanI khANa; jJAnIjana ema ciMtavI, zIgha kare bhavahANa. A kuTumbaparivAra kharekhara mAro nathI, e mAtra sukhaduHkhanuM ja kAraNa che - ema citavatAM zIgha ja saMsArano cheda kare che. azaraNa bhAvanA (saMsAramAM koI potAne zaraNa thatuM nathI) : gAvA-68 iMda-phaNiMda-NariMdaya vi jIvahaM saraNu Na hoti / asaraNu jANivi muNi-dhavalA appA appa muNaMti / / indra, phaNIndra, narendra paNa, nahIM zaraNa dAtAra; zaraNa na jANI munivaro, nijarUpa vede Apa. Indra, phaNIndra ane narendra paNa jIvone zaraNabhUta thaI zakatA nathI. e rIte potAne azaraNa jANIne uttama munio potA vaDe potAne jANe che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 yogasAra ekatva bhAvanA (jIva ekalo ja sukhaduHkha bhogave che) : gAvA-69 ikka upajjai marai ku vi duhu suhu bhuMjai ikku / NarayahaM jAi vi ikka jiu taha NivvANahaM ikku / / janma-maraNa eka ja kare, sukha-duHkha veda eka narkagamana paNa ekalo, mokSa jAya jIva eka. jIva ekalo ja Upaje che ane ekalo ja mare che, ekalo ja sukhaduHkhane bhogave che, narakamAM paNa ekalo ja jAya che ane nirvANane paNa ekalo ja pAme che. ekatva bhAvanA jANavAnuM prayojana : gAvA-70 ekkulau jai jAisihi to parabhAva caehi / appA jhAyahi NANamau lahu siva-sukkha lahehi // jo jIva tuM che ekalo, to taja sau parabhAva; AtmA dhyAvo jJAnamaya, zIgha mokSa sukha thAya. he jIvI je tuM ekalo ja che to parabhAvane choDa ane jJAnamaya AtmAnuM dhyAna kara, jethI tuM zIgha ja mokSasukhane pAmaze.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 T yogasAra puNyane pApa kahenAra koI viralA ja che : gAthA-91 jo pAu vi so pAu muNi savvu i ko vi muNei / jo puNNu vi pAu vi bhaNai so buha (?) ko vi havei / / pAparUpane pApa to, jANe jaga sahu koI; puNyatattva paNa pApa che, kahe anubhavI budha koI. - je pApa che, te pApa che ema to sarva koI jANe che, paNa je puNya che, te paNa pApa che ema kahe che evo paMDita koI viralA ja hoya che. puNya ane pApa bane heya che - gAvA-02 jaha lohammiya NiyaDa buha taha suNNammiya jANi / jaM suhu asuha pariccayahiM te vi havaMti hu NANi / / lohabeDI baMdhana kare, sonAnI paNa tema; jANI zubhAzubha dUra kare, te ja jJAnIno marma. he paMDita. jevI rIte loDhAnI paNa beDI che, tevI rIte sonAnI paNa beDI che ema tuM jANa. (arthAt jevI rIte loDhAnI beDI baMdhana kare che, tevI rIte sonAnI beDI paNa baMdhana kare che. e daSTAMtathI puNyapApa banene baMdhanarUpa jANI) jeo zubhaazubha bane bhAvone choDe che, teo ja kharekhara jJAnIo che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 37 yogasAra bhAvanitha ja mokSamArga che : gAvA-03 jaiyA maNu NiggaMthu jiya taiyA tuhaM NiggaMthu / jaiyA tuhUM NiggaMthu jiya to labbhai sivapaMthu / / jo tuja mana nirgatha che, to te che nirgatha; jyAM pAme nirgathatA, tyAM pAme zivapaMtha. jIvI jo mana nirmaLa hoya to tuM nirmatha cho; ane he jIva! je tuM nirmatha ho to tane mokSamArganI prApti hoya che. dehamAM deva che : gAvA-74 jaM vaDamajjhahaM bIu phuDu bIyahaM vaDu vi hu jANu / taM dehaha deu vi muNahi jo tailoya-pahANu // jema bIjamAM vaDa pragaTa, vaDamAM bIja jaNAya; tema dehamAM deva che, je trilokapradhAna. jevI rIte nizcayathI vaDamAM bIja che ane nizcayathI bIjamAM vaDa paNa che, tevI rIte dehamAM deva che ke je traNa lokamAM pradhAna che ema jANo.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 yogasAra "huM ja paramezvara chuM' evI bhAvanA ja mokSanuM kAraNa che - gAvA-75 jo jiNa so hauM so ji hauM ehau bhAu bhiMtu / mokkhahaM kAraNa joiyA aNNu Na taMtu Na maMtu || je jina te huM, te ja huM, kara anubhava nirmAnta; he yogI! zivahetu e, anya na maMtra na taMtra. che yogI! je jinadeva che te huM chuM, huM jinadeva ja chuM ema niHzaMka bhAva. e mokSanuM kAraNa che. koI anya taMtra ke maMtra mokSanuM kAraNa nathI. lakSaNathI paramAtmAne jANo - gAvA-76 be te cau paMca vi NavahaM sattahaM chaha paMcAhaM / cauguNa-sahiyau so muNaha eyaI lakkhaNa jAhaM / / be, traNa, cAra ne pAMca, cha, sAta, pAMca ne cAra; nava guNayuta paramAtamA, kara tuM e nirdhAra. be, traNa, cAra ane pAMca, nava, sAta, cha, pAMca ane cAra guNa jenAM lakSaNo che te paramAtmAne jANa.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 yogasAra ratnatraya nirvANanuM kAraNa che : gAvA-77 be chaMDivi be-guNa-sahiu jo appANi vasei / jiNu sAmiu emaI bhaNai lahu NivvANu lahei / / be tyAgI be guNa sahita, je Atamarasa lIna; zIgha lahe nirvANapada, ema kahe prabhu jina. rAgadveSa e beno tyAga karIne ane samyagdarzana, samyajJAna e be guNothI yukta thaIne je AtmAmAM vase che, te zIgha ja nirvANane pAme che e pramANe jinasvAmI kahe che. * 2natraya zAzvata ratnatraya zAzvata sukhanuM kAraNa che - gAthA-98 tihiM rahiyau tihiM guNa-sahiu jo appANi vasei / so sAsaya-suha-bhAyaNu vi jiNavaru ema bhaNei / / traNa rahita traNa guNa sahita, nijamAM kare nivAsa; zAzvata sukhanA pAtra te, jinavara kare prakAza. je rAgadveSamoha e traNathI rahita thaIne ane samyagudarzana, samyajJAna ane samyapha cAritra e traNa guNothI yukta thaIne AtmAmAM vase che, te ja zAzvata sukhanuM bhAjana thAya che ema jinavaradeva kahe che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. yogasAra cAra guNa sahita AtmAne dhAva : gAvA-79 va-vasAya-saUUU-f3 23-TO-sariya3 I so appA muNi jIva tuhaM jima paru hohi pavittu / / kaSAya saMjJA cAra viNa, je guNa cAra sahita; he jIva! nijarUpa jaNa e, thaIza tuM parama pavitra. jIvI je cAra kaSAya ane cAra saMjJAthI rahita che ane cAra guNo(anaMta darzana, jJAna, sukha ane vIrya e cAra guNo)thI yukta che, te AtmA che ema tuM jANa, ke jethI tuM pavitra paramAtmA thaze. daza guNa sahita AtmAne bAvo : gAvA-60 be-paMcahaM rahiyau muNahi be-paMcahaM saMjuttu / be-paMcahaM jo guNasahiu so appA Niru vuttu / / daza virahita, dazathI sahita, daza guNathI saMyukta; nizcayathI jIva jANavo, ema kahe jinabhUpa. je dazathI rahita, dazathI sahita ane daza guNothI sahita che, tene nizcayathI AtmA kahyo che. ' ati mInI bI bI.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 yogasAra AtmA tapatyAgAdi che : gAvo-1 appA daMsaNu NANu muNi appA caraNu viyANi / appA saMjamu sIla tau appA paccakkhANi || AtmA darzana-zAna che, AtmA cAritra jANa; AtmA saMyama-zIla-tapa, AtmA pratyAkhyAna. AtmAne darzana ane zAna jANo; AtmAne cAritra jANo; AtmAne saMyama, zIla ane tapa jANo tathA AtmAne pratyAkhyAna jANo. kharo saMnyAsa zuM che : gAvA-02 jo pariyANai appa paru so paru cayai NibhaMtu / so saNNAsu muNehi tuhaM kevala-NANiM tu || je jANe nija Atmane, para tyAge nirdhAnta; te ja kharo saMnyAsa che, bhAkhe zrI jinanAtha. je paramAtmAne jANe che, te parane niHsaMzaya choDe che. tene ja tuM kharo saMnyAsa jANa ema kevaLajJAnI kahe che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 yogasAra ratnatrayayukta jIva uttama tIrtha che - gAthA-3 rayaNattaya-saMjutta jiu uttimu titthu pavittu / mokkhahaM kAraNa joiyA aNNu Na taMtu Na maMtu || ratnatrayayuta jIva je, uttama tIrtha pavitra; he yogI! zivahetu e, anya na taMtra na maMtra. he yogI! ratnatrayayukta jIva je uttama pavitra tIrtha che, te mokSanuM kAraNa che. anya taMtra ke maMtra mokSanuM kAraNa nathI. ratnatrayanuM svarUpa - gAthA-84 daMsaNu jaM picchiyai buha appA vimala mahaMtu / puNu puNu appA bhAviyae so cAsti pavittu / / darzana je nija dekhavuM, jJAna ke vimaLa mahAna; pharI pharI AtamabhAvanA, te cAritra pramANa. AtmA nirmaLa mahAna paramAtmA che ema zraddhavuM te samyagdarzana che ane ema jANavuM te samyajJAna che tathA AtmAnI vAraMvAra bhAvanA karavI te pavitra cAritra che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 yogasAra jyAM cetana tyAM guNa : . gAthA-85 jahiM appA tahiM sayala-guNa kevali ema bhaNaMti / tihiM kAraNaeM joi phuDu appA vimalu muNaMti / / jyAM cetana tyAM sakala guNa, kevaLI ema vadaMta; . tethI yogI nizcaye, zuddhAtmA jANata. jyAM AtmA che tyAM samasta guNo che ema kevalI kahe che; tethI yogIo nizcayathI nirmaLa AtmAne jANe che. eka AtmAne jANo - gAvA-6 triya pheriya-raziyala maM-vaca-vAya-ti-suddhi | appA appu muNehi tuhaM lahu pAvahi siva-siddhi / ekAkI, indriyarahita, karI yogatraya zuddha nija AtmAne jANIne, zIgha lo zivasukha. he AtmA! ekAkI indriyarahita evo tuM mana, vacana ane kAyAnI zuddhithI AtmAne jANa; to tuM zIda ja mokSasiddhine pAmaze.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra 44 sahaja svarUpamAM ramaNa kara H- gA jai baddhau mukkau muNahi to baMdhiyahi NibhaMtu / sahaja-sarUvai jai ramahi to pAvahi siva santu || baMdha-mokSanA pakSathI, nizcaya tuM baMdhAya; sahaja svarUpe jo rame, to zivasukharUpa thAya. jo tuM baMdhamokSanI kalpanA karaze (AtmA baMdhAyo, AtmA chUTyo evA vikalpa karaze) to niHsaMzaya tuM baMdhAze. jo sahaja svarUpamAM tuM ramaNa karaze to tuM zAMta ane ziva evA paramAtmAne pAmaze. samyagdaSTine nirjarA thAya che H gA sammAiTThI-jIvaDahaM duggai-gamaNu UJ hopha / jai jAi vi to dosu Navi puvva-kkiu khavaNei // samyagdaSTi jIvane durgati gamana na thAya; kadI jAya to doSa nahi, pUrvakarma kSaya thAya. samyagdaSTi jIva durgatimAM jatA nathI. jo kadAcit jAya to doSa nathI (hAni nathI, kAraNa ke) te pUrve bAMdhelAM karmano kSaya kare che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 yogasAra je svarUpamAM rame te ja zIgha bhavapAra pAme - gAthA-89 appa-sarUvahaM (-sarUvai?) jo ramai chaMDivi sahu vavahAru / so sammAiTThI havai laha pAvai bhavapAru / / AtmasvarUpe je rame, tajI sakaLa vyavahAra; samyagdaSTi jIva te, zIgha kare bhavapAra. je sarva vyavahArane tyAgIne AtmasvarUpamAM rame che te samyagdaSTi che ane te zIgha ja bhavapArane pAme che. samyagdaSTi ja kharo paMDita che : gAvA-90 jo sammatta-pahANa buhu so tailoya-pahANu / va8-UTI vi 06 06 sAya-surava-LikALu II je samyakatva pradhAna budha, te ja triloka pradhAna; pAme kevalajJAna jhaTa, zAzvata saukhyanidhAna. je samyakatvapradhAna paMDita che, te traNa lokamAM pradhAna che. te zIdha ja, zAzvata sukhanA nidhAna evA kevaLajJAnane paNa pAme che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 yogasAra AtmasthiratA te saMvaranirjarAnuM kAraNa che : gAthA-91 ajaru amaru guNa-gaNa-Nilau jahiM appA thiru ThAi / so kammehiM Na baMdhiyau saMciya-puvva vilAi / ajara, amara, bahu guNanidhi, nijarUpe sthira thAya; karmabaMdha te nava kare, pUrvabaddha kSaya thAya. ajara, amara ane guNonA bhaMDArarUpa AtmAmAM je AtmA sthira rahe che te karmothI baMdhAto nathI ane pUrve saMcita karelAM karmano nAza thAya che. AtmasvabhAvamAM rata jIva karmathI baMdhAto nathI - gAthA-2 jaha salileNa Na lippiyai kamalaNi-patta kayA vi / taha kammehiM Na lippiyai jai rai appa-sahAvi / / paMkaja jyama pANI thakI, kadApi nahiM lepAya; lipta na thAye karmathI, je lIna AtmasvabhAva. jevI rIte kamalapatra kadI paNa jalathI levAtuM nathI, tevI rIte jo AtmasvabhAvamAM rati hoya to karmothI jIva lepAto nathI. '
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ . yogasAra vAraMvAra AtmAmAM ramanAro zIgha nirvANane pAme che :- . gAthA-93 jo sama-sukkha-NilINu buhu puNa puNa appu muNei / kammakkhau kari so vi phuDu lahu NivvANu lahei / / zama sukhamAM lIna je kare, pharI pharI nija abhyAsa; karmakSaya nizcaya karI, zIdhra lahe zivalAsa. zama ane sukhamAM lIna thaIne je jJAnI vAraMvAra AtmAne jANe che, te nizcayathI karmano kSaya karI zIgha ja nivaNine pAme che. AtmAne anaMta guNamaya bAvo : gAvA-94 purisAyAra-pamANu jiya appA ehu pavittu / nona --03 bisma-te-raMtu II puruSAkAra pavitra ati, dekho AtamarAma; nirmaLa tejomaya ane anaMta guNagaNadhAma. he jIva! A AtmA puruSAkArapramANa, pavitra guNonA bhaMDArarUpa ane nirmaLa tejathI skurAyamAna dekhAya che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 yogasAra bhedavijJAnI sarva zAstronA jJAtA che - gAvA-lpa jo appA suddha vi muNai asui-sarIra-vibhiNNu / so jANai satthaI sayala sAsaya-sukkhahaM lINu / je jANe zuddhAtmane, azuci dehathI bhina; te zAtA sau zAstrano, zAzvata sukhamAM lIna. je zuddha AtmAne azuci zarIrathI bhina ja jANe che, te sakala zAstrone jANe che ane te zAzvata sukhamAM lIna thAya che. AtmajJAna vinAnuM zAstrajJAna vyartha che - gAvA-96 jo Navi jANai appu paru Navi parabhAu caei / so jANau satthaI sayala Na hu sivasukkhu lahei / / nija pararUpathI ajJa jana, je na taje parabhAva; jANe kadI sau zAstra paNa, thAya na zivapura rAva. je paramAtmAne jANato nathI ane parabhAvane choDato nathI; te bhale sarva zAstro jANe, paNa te nizcayathI zivasukhane pAmato nathI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 yogasAra parama samAdhi zivasukhanuM kAraNa che - gAvA-9 vijjaya sayala-viyappaI parama-samAhi lahaMti / jaM viMdahiM sANaMdu ka vi so siva-sukkha bhaNaMti / / tajI kalpanAjALa sau, parama samAvilIna; vede je AnaMdane, zivasukha kahetA jina. samasta vikalpothI rahita je parama samAdhi pAme che ane je AnaMda sahita vede che, tene zivasukha kahe che. AtmadhyAna paramAtmapada pAmavAnuM kAraNa che : gAvA-94 jo piMDatyu payatyu buha rUvatthu vi jiNa-utu / rUvAtItu muNehi lahu jima paru hohi pavitu / / je piMDastha, padastha ne rUpastha, rUpAtIta; jANI dhyAna jinokta e, zIgha bano supavitra. he zAnI! jina bhagavAne kahela je piMDastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta e cAra prakAranAM dhyAna che, tene tuM jANa ke jethI tuM zIgha ja pavitra paramAtmA thaze.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 yogasAra samatAbhAve sarva jIvane jJAnamaya jANavA te sAmAyika che : gAvA-99 savve jIvA NANamayA jo sama-bhAva muNei / so sAmAiu jANi phuDu jiNavara ema bhaNei / / sarva jIva che jJAnamaya, evo je samabhAva; te sAmAyika jANavuM, bhAkhe jinavararAva. sarva jIvo jJAnamaya che evo je samabhAva che, tene nizcayathI sAmAyika jaNo ema jinavaradeva kahe che. rAgadveSano tyAga karavo te sAmAyika che : gAvA-100 rAya-rosa be pariharivi jo samabhAu muNei / so sAmAiu jANi phuDu kevali ema bhaNei / / rAga-dveSa be tyAgIne, dhAre samatAbhAva; te sAmAyika jANavuM, bhAkhe jinavararAva. rAgadveSa e baMnene choDIne je samabhAva thAya che, tene nizcayathI sAmAyika jANo ema jinavaradeva kahe che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra chedopasthApanA cAritra : gAlA-101 hiMsAdiu-parihAru kari jo appA hu Thavei / so biyaU cAstui muNi jo paMcama-gai Nei / / hiMsAdikanA tyAgathI, Atmasthitikara jeha; te bIjuM cAritra che, paMcamagati kara teha. hiMsAdikano tyAga karIne je nizcayathI AtmAne sthira kare che, tene bIjuM (chedopasthApanA) cAritra jANo ke je mokSagatimAM laI jAya che. parihAravizuddhi cAritra - gAya-102 micchAdiu jo pariharaNu sammaIsaNa-suddhi / so parihAra-visuddhi muNi lahu pAvahi siva-siddhi / / mithyAtvAdika pariharaNa, samyagdarzanazuddhi; te parihAravizuddhi che, zIgha lAho zivasiddhi. je mithyAtvAdinA tyAgarUpa samyagdarzananI vizuddhi che, tene parihAravizuddhi cAritra jANo ke jethI tuM zIda ja zivasiddhine prApta karaze.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ para yogasAra ' yathAvAta cAritra : gAvA-103 suhamahaM lohaha jo vilau jo suhamu vi pariNAmu / so suhumu vi cAsti muNi so sAsaya-suha-dhAmu / / sUma lobhanA nAzathI, je sUkSma pariNAma; jANo sUma-cAritra che, je zAzvata sukhadhAma. sUma lobhano je nAza thavo, (arthAta) je sUkSma (vItarAga) pariNAma thavAM, tene sUma (yathAkhyAta) cAritra jANo. te zAzvata sukhanuM dhAma che. AtmA ja paMcaparameSThI che : gAvA-104 arahaMtu vi so siddha phuDu so Ayariu viyANi / so uvajhAyau so ji muNi NicchaI appA jANi // AtmA te ahata che, siddha nizcaye e ja AcAraja, uvajhAya ne, sAdhu nizcaya te ja. nizcayathI AtmA ja ahaMta che, te ja siddha che ane te ja AcArya che ema jANo; te ja upAdhyAya che ane te ja muni che ema jANo.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra, 53. AtmA ja bahmA viSNu maheza che : gAvA-15 so siu saMkaru viNhu so 'so rudda vi so buddha / so jiNu Isaru baMbhu so so aNaMtu so siddha / te ziva, zaMkara, viSNu ne, rudra, buddha paNa te ja; brahmA, Izvara, jina te, siddha anaMta paNa te ja. te ja ziva che, te ja zaMkara che, te ja viSNu che, te ja rudra che, te ja buddha che, te ja jina che, te ja Izvara che, te ja brahmA che, te ja anaMta che ane te ja siddha che. dehamAM rahelA AtmA ane paramAtmAmAM kAMI paNa taphAvata nathI : gAvA-106 eva hi lakkhaNa-lakhiyau jo paru Nikkalu deu / dehahaM majjhahiM so vasai tAsu Na vijjai bheu / / evAM lakSaNayukta je, parama videhI deva; dehavAsI A jIvamAM, ne temAM nathI phera. A rIte lakSaNothI lakSita je niSkala paramAtmA deva che ane je dehamAM vase che, te banemAM koI bheda nathI.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 yogasAra Atmadarzana ja siddha thavAno upAya che - gAvA-100 je siddhA je sijjhihihiM je sijjhahiM jiNa-utu / appA-daMsaNiM te vi phuDu ehau jANi NibhaMtu / / je siddhayA ne siddhaze, siddha thatA bhagavAna; te Atamadarzana thakI, ema jANa nirmAnta. je siddha thayA che, je siddha thaze ane je siddha thAya che; teo paNa nizcayathI AtmadarzanathI ja siddha thayA che ema jinavaradeve kahyuM che, e nisaMzaya jANo. maMtharacanAnuM prayojana - gAvA-108 saMsAraha bhaya-bhIyaeNa jogicaMda-muNieNa / appA-saMbohaNa kayA dohA ikka-maNeNa / / saMsAre bhayabhIta je, yogIndu munirAja; ekacitta dohA race, nija saMbodhana kAja. saMsArathI bhayabhIta evA yogIcaMdra munie AtmasaMbodhanane mATe ekAgra manathI A dohAnI racanA karI che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra vizeSa noMdha 55
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 yogasAra vizeSa noMdha
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 yogasAra vizeSa noMdha
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 yogasAra, vizeSa noMdha
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
_