________________
૧૬
યોગસાર
આત્મજ્ઞાન વિના એકલું વ્યવહાર ચારિત્ર વૃથા છે ઃ
ગાથા-૩૧
वउ तव संजमु सीलु जिय ए सव्वइं अ जांव ण जाणइ इक्क परु सुद्धउ भाउ पवितु || જ્યાં લગી એક ન જાણિયો, પરમ પુનિત શુદ્ધ ભાવ; વ્રત-તપ-સંયમ-શીલ. સહુ, ફોગટ જાણો સાવ.
જ્યાં સુધી એક પરમ, શુદ્ધ, પવિત્ર ભાવ જાણવામાં આવતો નથી, ત્યાં સુધી હે જીવ! વ્રત, તપ, સંયમ અને શીલ એ સર્વ અકૃતાર્થ છે (અસલ છે, વ્યર્થ છે).
પુણ્યપાપ બન્ને સંસાર છે, આત્મજ્ઞાન જ મોક્ષનું કારણ છે :
ગા-૩૨
पुण्णि पावइ सग्ग जिउ पावएं णरयणिवासु । बे छंडिवि अप्पा मुणइ तो लब्भइ सिववासु ॥
પુછ્યું પામે સ્વર્ગ જીવ, પાપે નરકનિવાસ; બે તજી જાણે આત્મને, તે પામે શિવવાસ.
પુણ્યથી જીવ સ્વર્ગ પામે છે અને પાપથી નરકવાસ પામે છે. પુણ્યપાપ એ બન્નેને છોડીને જે આત્માને જાણે તો શિવવાસ પામે.