Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ka pAramArthika lekhasaMgraha [ 209 coga-mImAMsA [prastuta lekha eka vidvAna munivaryazrInI neMdha uparathI saMgrahita che. temAM meM keTalAka zabdo tathA vAkyone yathAsthAne umero karI yathAmati saMkalana karI mUkela che. pitAnI vAstavika dazAnuM bhAna karAve tevo atIva upayogI jaNAyAthI A lekha tarIke prasiddha karAya che. pega para zAstrIya daSTie abAdhita vimarza-viziSTa vicArane sthAna hAI lekhanuM nAma "ga-mImAMsA' rAkhyuM che. -saM] "no ko' jenA cege AtmAnuM mukti sAthe barAbara jana thAya, te "yoga" kahevAya che. e AcArarUpa paNa hoya ane pariNAmarUpa paNa hoya. je AcArarUpa roga che, te karmayoga kahevAya che ane je pariNAmarUpa ga che tene jJAnayoga kahevAya che. karmagamAM AcAranI mUkhyatA ane pariNAmanI gauNatA che ane jemAM mAtra pariNAmanI ja mUkhyatA che te jJAnAga kahevAya che. kamaLamAM zubha upaganI dazA hoya che, jene savikalpaka dazA kahevAya che. athavA te pravRttimArga (esa thI nivRtti ane samAM pravRtti) yA te bhede pAsanA kahevAya che, ke jemAM jagat mAtrathI pitAne AtmA bhinna rUpe che-evuM dhyAna karAya che. cothA guNasthAnathI AraMbhI thAvat sAtamA sudhI zubhepayoga yA te bhedopAsanAnI mUkhyatA hoya che. bAda abheda pAsanAne eTale ke-paramAtmA sAthe AtmAne abheda siddha karavA AraMbha thAya che. eTale ke-niraMjananirAkAra paramAtmAnuM je dhyAna te AThamA guNasthAnakathI zarU thAya, ene ja abheda pAsanA 14
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 ] zrI jI. a. jaina granthamAlA athavA nivRttimArga kahevAya che; ke jemAM bAhya AvazyakAdi kriyA paNa hAtI nathI, mAtra samatA yA te nivika samAdhi DeAya che. nivikalpaka eTale mAsika vRttionA saMpUrNa niSTha, jene 'zuddha upayAga ' kahevAya che. e dazA AThamAthI mAramA guNasthAnaka sudhI hAya che. jenA aMte 8 unagaradazA > athavA te 'prAtibha' nAmanuM anubhavajJAna thAya che ane jenA pratApe kevaLajJAnarUpa jyAti pragaTa thAya che. e nivRttimAne ja samAdhi ' yA te asaMgAnuSThAna kahevAya che. ' * dhamegha ? ( cAganA khIjA paNa aneka bheda che. sthAna, varNa, atha Alekhana ane anAla mana, prathamanA e kaceAga ' che, jyAre khAkInA traNa 'jJAnayeAga ' che. A ceAganI zuddhi praNidhAna, pravRtti, vighnajaya, siddhi ane viniyAgarUpa zuddha Azaya paMcaka dvArA thAya che. e ja prakAre adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttisaMkSayarUpa cAganA pAMca bheda che. emAM vRttisaMkSayanA be bheda che. cittavRttisaMkSaya ( je khArame guNasthAnake siddha thAya che.) ane cAgavRtti-saMkSaya ( je caudame guNasthAnake siddha thAya che. ) tevI ja rItie icchA, zAstra ane sAmarthya rUpa traNa bhedo che, jemAM IcchAyAga prAyaH caturthAMthI, zAsrayAga paMcamathI sakSama paryaMta ane sAmarthya caiAga aSTama guNasthAnakathI zarU thAya che. e sAmarthyanA paNa dha saMnyAsa ane ceAgasaMnyAsarUpa e bheda che. cittavRttinA pUrNa nirodhane dharmasaMnyAsanuM phaLa hevAya che. dharmasaMnyAsa eTale kSAye pazamika dharmonA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [11 saMnyAsa-tyAga ane kSAyika dharmonA AThamA guNasthAnakathI prAdurbhAvArtha prayAsa. gasaMnyAsa eTale saMpUrNa kAyika vRttine nirodha, jene "agi dazA" kahevAya che, je zelezIkaraNanuM phaLa che. e ja rItie te te rogamAM praveza karavA mitrA Adi ATha daSTi (zuddha pariNAmajanya vizeSa bedha) e paNa ga ja che. A yugonI prAptinuM kAraNa te te anuSThAna che. jenA prIti, bhakti, vacana ane asaMgaA cAra nAme che. pUrvokta sthAnAdinA IrachA, pravRtti, sthiratA tathA siddhi kArya che ane enA paNa prazama, saMvega, nirveda ane anukaMpA kArya che. gane vAstavika kALa saMyamadazAne kALa che. te pUrve upacArathI gadazA mAnI zakAya. samyagdarzananA astitvamAM mUkhyatayA prIti ane bhakti anuSThAna hoI zake tathA zAstranI sanmukhatA saMbhavI zake. Ama chatAM apunabaMdhakadazAthI paNa vegane prAraMbhakALa mAnI zakAya, paNa te pUrvamAM te asaMbhavita ja gaNAya. jyAM sudhI jIva caramAvartI bane nahi, tyAM sudhI ene ganI dazA prApta ja na thAya, eTaluM ja nahi balake yogyatAnI paNa prApti thAya nahi. vadhumAM ganI dRSTie vAstavika gadazAnuM zravaNa karavAnI paNa gyatA prApta thAya nahi. taduviSayiNa jijJAsA paNa caramAvatamAM ja thAya. je jIva caramAvartamAM chellA pudgalaparAvartamAM hoya, saMsArathI svAbhAvika udvigna hoya, tIvrabhAve pApakartA na hoya, sarvatra ucita pravRttimaMta haya, abhinivezI na
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ] zrI jI. a. jana granthamAla hAya ane zAstraSTie AntaradhamanI apekSAe dhanA jijJAsu tathA arthI DhAya, te apunabaMdhaka kahevAya. dRSTi e prakAranI che. eka eSTi ane bIjI vAstavikaSTi cA cAgaSTi, je prakAza gADha mithyAtvanA sahakArathI atyaMta AcchAdita thaela che ane ethI ja jemAM viparyAsanA ati saMbhava che, viparyAsa ja che, te 'AghadRSTi' kahevAya che; ke jemAM jagat muMjhAyuM che. jyAre jemAM carama yathApravRttikaraNanA prabhAve mithyAtvanA vega maMda paDayo che ane ethI alpa paNu vizuddha prakAza patharAyA che, te 8 vAstavikaSTi ' kahevAya che. emAM paNu aMzathI paNu mithyAtvanA saMparkathI rahita prakAza te sthirAdi chellI cAra zudghaSTi ja kahevAya che. apunaaidhaka dazAnA vikAsamAM dRSTinA paNa vikAsa thAya che. Ama chatAM e dRSTi avizuddha hoya che, kAraNa-maMda hAvA chatAM mithyAtvanA saMparkathI kaluSita thaela che. e dazAmAM mitrAdi pahelI cAra dRSTi haiAya che. samyagdarzananI prApti anaMtara zuddhadaSTinA lAbha thAya che. tenA avadhikALa kevaLajJAnanI sImA sudhI che. samyagdarzananI upalabdhi bAda ' aparatattva 'nI ( samavasaraNamAM virAjamAna zrI jinezvaradevanuM rUpa te aparatattva kahevAya che. ) jijJAsA dikSA thAya che, jenI saphaLatA saptama guNusthAnake pUrNarUpe thAya che. e dazAmAM pravRttimAganI yA te zAstrayeAgadvArA bhaktimArganI tathA vacanAnuSThAnanI mukhyatA hAI vAstavika nira'jananirAkAra
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasa thaha [ 213 svabhAvI paramAtmasvarUpa paratattvanI jijJAsAvarDa krizA thatI nathI. Ama chatAM zAstra-sApekSatAe te dhyAnanI pUrvabhUmikA mAnavAmAM harakata nathI. caturthAMthI saptama guNasthAnaka paryaMta sAlekhana dazAnuM prAdhAnya hAya che. ethI tyAM sudhI sthAnAdi cAra cAge, tathA prIti, bhakti, vacanAnuSThAna, adhyAtmabhAvanA, ane dhyAnayeAga, tathA IcchA, zAstracAganuM prAkhatya ane kSAye pAmika bhAvanuM astitva hAya che. zAstrayeAgadvArA vacanAnuSThAnanI kSAyeApamika bhAve pUrNAhuti thayA bAda AtmA atIva ni`La ane saMskArI anI jAya che; tethI ja e jema prAthamika daDaprerita bhramiTruDajanya chatAM punaH daDanI nirapekSatAe ja ghaTajananamAM svataH vyAvRta manI ghaTane utpanna kare che, tema zAstrayAganI nirapekSatAe ja vacanAnuSThAnanI upAsanA vinA ja svataH zAsrayAgajanita AtmasAdbhUta saMskAradvArA kSAyeApazamika paNa guNAnA vidhvaMsa karavA prayAsa Adare che; je samaye ane AvazyakAdi bAhya anuSThAnanI AvazyakatA rahetI ja nathI. mAtra samabhAvamAM ke abheda upAsanAnA yA te zuddha nija upayAgamAM ja ramaNatA rahe che, jenA pratApe e e asaMga anuSThAnarUpa banI jAya che ane ethI zAstramAM je rItie siddha paramAtmAnuM svarUpa vaLyuM hAya, te rItie paratattvanI sakala cittavRttinA nirAdha thaI nirvikalpaka dazA prApta thaI jAya che; jenA pratApe ratnatrayarUpa guNa tanmaya AtmasAt manI jAya che. e dazAmAM aparatattvanA sAmathI paratattvanI dikSA tIvra hAya che. ene phalibhUta karavA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214] zrI jI. e. jecanthamAlA mATe aruNAdayaka95 prAtijJAnanI anubhavajJAnanI prApti e samaye thaI jAya che. e dazAnA kALane "dharmasaMnyAsa" yA te "cittavRttisakSaya rUpa "sAmarthyogane kALa kahevAya che. bAda paramAtmAnA svarUpane AviSkAra kALane phaLakALa kahevAya che. e kALamAM kaI paNa dhyAna hetuM ja nathI. tyAra bAda pUrNa jyoti svarUpa AviSkArArthe je dhyAna karAya ane sarvathA yoganA niradharUpa je phaLa Ave, tene sarva saMnyAsa " yA te kAyikavRtti nirodharUpa "sAmarthya ga" kahevAya che, jene "aga" paNa kahevAya che. jenA astitvamAM pAdhika sarva guNone vidhvaMsa thAya che ane 'pUrNa brahma ane anaMta guNamaya jyotine prAdurbhAva thAya che; jene Itara darzanakAre "nirguNabrahma kahe che ane timAM jyotine samAveza kahe che-abheda kahe che. vastutaH e dazAmAM sAhajika anaMta guNone prAdurbhAva thAya che. gaprAptinI mULa bhUmikA apunabaMdhaka dazA che. yadyapi apunabaMdhakAdine paNa jeo mithyAtvanI utkRSTa sthitine mAtra eka ja vAra baMdha kare, te "samRdubaMdhaka" ane na kare te "apunabaMdhaka" kahevAya che. sakRtabaMdhaka jIva paNa apunabaMdhakanI cegyatA saMpAdaka che, jene saMsAra deDha-dugalaparAvarta hoya che. te jo ke caramAvatane pAmela nathI, kintu samIpavartI hovAthI bhAvimAM pAmavAnI tenI yogyatA che. anaMtA pudgalaparAvarta apAvI A sthitie-caramAvatanI sAmIpyamAM pahoMcavuM e paNa virala jemAM saMbhavita che. jo ke enuM anuSThAna te apradhAna ja che, chatAM
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 215 bhagavAna zrI jinezvaradevanA vyavahAravaDe arthAt sadnuSThAnanA abhyAsarUpa kiyAe karI ane gItArtha gurnAdinI pArataRtAe bhAvimAM e apavartanazIlane egya thavAthI kramika zuddhinuM pAtra banI zake che. e jIne dravyasamyatva ane dravya dIkSAnI prApti karAvI mukti mAM mokalyAne zAstramAM ullekha che, tathApi mUkhyatve veganI bhUmikAne prAraMbhakALa apunabaMdhaka dazAthI che ane e ja maunIndra vyavahAramArgane arthAt mArgamAM pravezane egya che. e apunabaMdhaka jaina paNa hoI zake ane Itara paNa hoI zake. zuddha anuSThAnakArI jInA nirIkSaNathI jeonA mAnasamAM te sadanuSThAnakArI jI pratye Adara ane bahumAna pragaTa thAya tathA bhavaudvega sahita zuddhAnuSAnakaraNanI IcchA thAya, te ja apunabaMdhaka dazAne prApta thAya che. eTale ke-e ja lekara dharmanI prApti mATe adhikArI bane che, kAraNa ke-teonA mithyAtvanI atyaMta maMdatA thaI gaI che. eTale emanuM mana aMzamAM zuddha baneluM che, tethI ja dharmabIjanA vapana mATe cogya baneluM che. dharmabIja upara kathita mujaba ja che. -jhAra, 2- frfsa, rU-mavigha, ka-sarAja:, 9fairNA (tattvanI jijJAsA), tajJatevA ja zuddhAnuEnajhakSaNam !" A dharma bIje kahevAya che. A dharmabIjanA upAdAna (grahaNa) samaye jema apramatta sarAga yati tene vitarAgadazAnI prAptimAM je anubhavasiddha AnaMda athavA atizayane lAbha thAya che, kAraNa ke--tathAvidha viziSTa kSapazama thayo che tevI ja rItie
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216] zrI jI. e. jaina granthamAlA abhinna granthi jIvane paNa zaramAvartamAM carama yathApravRttikaraNanA sAmarthyathI mithyAtvanI maMdatA ane samyakatvanI sanmukhatA thavAthI tathAvidha kSayopazamanA ge gabIjanA upAdAna samaye keI apUrva mAtra svAnubhavasiddha atizayita AnaMda prApta thAya che. dharmasaMgrahamAM "mavALA anuyAgara' ItyAdi kathanathI paNa siddha thAya che. eTaluM vizeSa ke-A gabIjenuM zrI jinezvaradevAdi paratve prazasta kuzala citta ItyAdinuM upAdAna jainadarzanAbhimata apunabaMdhaka karI zake che, jyAre ItaradarzanAbhimata apunabaMdhamAM tenI gyatA mAtra heya che. te jyAre jainadarzana namAM Ave tyAre AnuM upAdAna karI zake che. sivAya bIjA apunardhadhaka aprApta jemAM te tenI gyatA ja hetI nathI. apunabaMdhaka dazA prApta thAya, eTale mukti pratye acaramAvartamAM gADha mithyAtvanA sahakArathI je dveSa thayo hate te nAbUda thaI jAya che ane AtmIya dazAne aSa ( saMsAra pratye sahaja udvega ane mokSa pratye sAcI ruci) AvI jAya che. te te dveSAdine saMsAranI IcchAthI seve nahi, balake saMsAranA kAryomAM nirasatA hoya ane devatavAdinA kAryamAM vadhu rasa hoya. e jIvane tyAra bAda sAcA tattvanI jijJAsA thAya; bAda saddagurunuM zodhana, emanI parIkSA, emane svIkAra, emanI upAsanA-A rIte karI e jIva kramika zuddhi kare ane vAstavika "gAvaMcaka bane. eTale ke-jijJAsA ane athitvabhAve parIkSA pUrvaka sadgurune samAgama sAdhe tathA temanI upAsanA Adi kare, tenuM zravaNa kare cAhe che. vAta che, te na - kramika carakAra emanI ane enI sAcA tanA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasa graha [ 117 ke A ane ttinepu churAsuM vittam' zrI jinezvaradevanA viSayamAM nimaLa citta kare, emanA svIkAra kare ane vizuddhabhAve emane praNAmAdi kare. vizuddhi ane kahevAya che pUrdi anuSThAna ja saMsAramAM atyaMta upAdeya che paNa anya upAdeya nathI. ' ethI ja e anuSThAnan saMjJA viyaMmanAtim ' AhArAdi daza prakAranI saMjJArahita yA tA rokavAvaDe ane paulika kLAnI apekSA vinA je AcaraNA karavI, te 'trizuddhi ' kahevAya che. ' . ItaradarzInanI apunaHrgaMdhaka dazAne prApta karavA mATe ' pUrvasevA ' kAraNu che, je caramAvata'nI najadikanA AvamAM saMbhavita che. pUrvasevA eTale cAgane prApta karavA mATenI je ceAgyatAprApaka tattvAnI upAsanA arthAt leAkeAttaraguNaprAptinI ceAgyatA sa`pAdaka gurU, deva Adi pUjyavaganuM pUjana, sadAcAra, tapa ane mukti adveSa-e badhI dhAmika vRttionA samAveza thAya che. tidanAbhimata apunaaidhaka tathAvidha kSaceApazamanA abhAve mugdhabhAve anya devAdi pratye adveSapUrNAMka sarva devAdine mAne che, jyAre jainadarzanAbhimata punama~dhaka zrI arihaMtAdine devAdarUpa mAne che ane enI pUrvasevA caramAvatanI prAptino lagabhagamAM hAya che. eTaluM vizeSa ke--apunaaidhanI pUrvasevA nirUpacarita che, jyAre samRdhakanI pUrvasevA kAraNamAM kArya nA upacAra karI uparita hAya che. A uparita vastu pazu avastu nathI, kAraNa ke-caramAvata sAmIpya che. sivAya bIjA jIvA tA dUravartI hAi asadbhUta kAraNa paratve ja hAya che.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218] zrI cha. a. jaina granthamAlA pUrvokta daSTiemAM Adya cAra pratipAtinI paNa che ane sApAya paNa che, jyAre aMtima cAra apratipAtinI che. kadAca zreNikAdinI mAphaka sApAya heI zake, paNa emAM mAtra kAyika ja duHkha hoya, kintu mAnasika bhAvanA te nirmaLa ja hoya. egomAM paNa sAjhavatA ane nirAzavatA tathA sApAyatA ane anA pAyatA hoya che. jemAM pApabaMdhanI zakyatA hoya tathA kamabaMdhajanita duHkhonI zakyatA hoya tene sAzrava ane sApAya kahevAya che. vRttisaMkSayAga te nirAzraya ja hoya, kemake-emAM ajJAna ke vikalpajanya vRttionuM astitva hotuM nathI. prathamanI cAra dRSTimAM ajJAnabAhulya hAI pratipAta saMbhavita che. emAM apAya paNa saMbhavita che. paraMtu ene artha e na thAya keprathamanI cAra pratipAti ja che. anyathA, agretana cArane lAbha ja thAya nahi. caramAvartI je jIve carama yathApravRttikaraNamAM AvI gayA hoya, te ja vastu tyA Adya cAra daSTionA adhikArI bane che. te ja zAnta udAtAdi prakRtimaya heya, kintu sutvAdi prakRtimaya bhavAbhinaMdI jIva Adya cAra daSTinA vAstavika adhikArI banI zaktA nathI. bhavAbhinaMdI jI acaramAvatamAM nibiDa mithyAtvanA udayanA kAraNe vivekacanathI parAMbhukha hoya che tathA viparyAsa buddhimaMta hoya che ane ethI mAtra kAdara mATe ja dharmakriyAnA AcaranArA hoya che. eTale emanuM anuSThAna zuddha hetuM nathI, kintu kutarka ane tajanita
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [219 abhinivezathI kalaMkita thayeluM hoya che. jyAre je ja mithyAtvanI maMdatAnA prabhAve kutarkathI ane mithyA abhinivezathI dUra haDyA hoya, teo kramazaH caramAvatanI najadikamAM Ave che ane bhavitavyatAnA pege carama yathApravRttikaraNa paryata pahoMcI zake che. carama yathApravRttikaraNa apUrvakaraNanI nikaTamAM hovAnA kAraNe tathA apUrvakaraNarUpa kAryanuM utpAdaka hevAnA kAraNe apUrvakaraNa" ja che. apUrvakaraNanA pratApe graMthibheda thayA bAda samyakatvanI prAptimAM pAMcamI sthirAdaSTine lAbha thAya che, je samaye ekSaprApaka anuSThAnamAM vAstavika pravRtti thAya che ane audayika karmanA prabhAve viSayAdine upabhegA thavA chatAM te heyatA mAnIne ja nirasabhA thAya che. A bannene anukrame "sapravRttipadAvaha (zAstrAvirUddha pravRttithI prApya je mekSapada tenuM prApaka) tathA vedasaMvedyapada kahevAmAM Ave che. aAma stro kAra = cattA ghare gumAre 2n afsa-mArA phoI kSati sata zAghama" prathamanI cAra dRSTimAM "avedyasaMvedyapadanI tathA prakAranI ubaNatA-ugratA hovAnA kAraNe vAstavika nirmaLa hete nathI, mAtra "zrutajJAna" mAnI zakAya; jene sakala zAstra-avidhi-arthanirNAyakajJAna tarIke mAnavAmAM Ave che, kiMtu padArthagrAhi mAtra jJAna te nibiDa mithyASTi ene ja hoya. tevuM jJAna apunabaMdhakAdine na hoya; chatAM pramANunayanikSepAdithI yukta mahAvAkayArtharUpa sUkSama yuktigamya "ciMtAjJAna paNa na hoya, temaja tAtparyagrAhi
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 ] zrI cha. a. jaina granthamAlA daMparyArtharUpa sarvatra hitakArI tathA sanuSThAnamAM pravartaka bhAvanAjJAna" paNa na hoya. e te samyagdaSTimAM ja heya. yadyapi mAsatuSAdivaTu samyagdaSTimAM paNa ciMtAjJAnane abhAva anubhUta thAya che, tathApi gItArtha gurvAsA pAtaMtrya hovAnA kAraNe ane jJAnanA phaLarUpa zraddhA ane virati havAne kAraNe eomAM ciMtAjJAna mAnavAmAM bAdha nathI. muktine vAstavika aSaguNa pragaTa thayA bAda apanabaMdhakAdi kathaMcit paugalika sukhanI apekSAe dharmakriyAne karanAra chatAM tenuM anuSThAna viSa ke garala thatuM nathI, paraMtu tahetuanuSThAna rahe che, kAraNa ke-enI apekSA vAstavika jJAna thayA bAda vinAzInI che. arthA-enAmAM prajJApaka gurUnA yogamAM dharmadezanAnA zravaNa bAda prajJApanAnI gyatA AvI gaI che. mAtra viziSTa jJAna nathI, tethI ja ApAtamAM apekSA hovA chatAM bhAvimAM e apekSA nivRtta thaI zake che. ethI ja zAstromAM saubhAgyAdinI IcchAthI te te yogya jIne hiNyAdi tapanuM vidhAna paNa karavAmAM AvyuM che. vAstavya adveSaguNa pragaTa thayA bAda je anuSThAna muktinA uddezathI karAtuM hoya athavA te je paraMparAe muktinuM kAraNa banatuM hoya, te anuSThAnane 'tahetu anuSThAna kahevAmAM Ave che. arthAt AtmAnI siddhine mATe je kriyA-sanuSThAna thAya tene taduhetu anuSThAna kahevAya che. jyAre mithyAtva ati maMda thaI jAya, tyAre mitrAdi dRSTie paNa apunabaMdhakAdi prakAre mAgabhimukha karI bhAvanA kAraNarUpa dravyoga bane che ane mokSanuM vaijana kare
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 221 che. caramAvartI hovAthI viziSTa yogyatA prApta thaI che, ethI bhadraka pariNatimAna apunabaMdhaka-mithyAdRSTinuM mokSanA uddezathI sevAtuM dravyAnuSThAna paNa bhAvanuM prApaka hAI zivarAjarSinI jema regya che. acaramAvartamAM anAmeMge yA te viSaryAse je anukAnanuM sevana karavAmAM Ave, te anuSThAna mUkhyatayA lokAnuSThAna yA te "AghAnuSThAna" kahevAmAM Ave che. emAM paNa bhavAbhinaMdI je kriyA kare, te te ganI vidhinI ja hoya che. A ja kAraNe acaramAvartane dharmanI daSTie bAlyakALa kahevAya che. emAM anaMta vAra paNa karAtI dharmakriyA tuccha ane niSphaLa mAnavAmAM AvI che. je dravyakriyA turacha mAnI kAyakalezajanika mAnI che te acaramAvatanI samajavI, jyAre caramAvata e dharma mATe navanItakalpa che ane "vaivanakALa che. emAM AcarAtA anuSThAne apunabaMdhakAdidvArA vizeSa jJAna nahi hovA chatAM muktinA kAraNa banI jAya che, kAraNa ke e anuSThAne bhAvAnuSThAnanA kAraNa bane che. ethI ja e dravyarUpa chatAM tuccha nathI, kintu AdaraNIya che. ethI ja bhAvAjJAnA pAlananI vAstavika gyatA samyakatva lAbhanaMtara hovA chatAM kAraNarUpe apanabaMdhakAdimAM paNa mAnavAmAM Avela che. dravyAnuSThAnanA pradhAna-apradhAna be bheda che. bhAvanA kAraNane pradhAna dravyAnuSThAna kahevAya che, jyAre aMgAramaEkAdi acaramAvartInuM dravyAnuSThAna bhAvanuM kAraNa nahi hovAthI apradhAna arthamAM dravya che. A apradhAnatA "magyoga sarva' e niyamAnusAra samajavI.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222]. zrI jI. e. jena canthamAlA apunabaMdhaka jIvamAM evI cegyatA pragaTa thaI jAya che ke-teomAM dharmabIjanuM vapana thaI zake che ane kemika zuddhinuM paNa te pAtra banI zake che. ethI ja enI tattvajijJAsA tathA zuzruSA tIvra hoya che, eTale ja enAmAM Agamavacana samyagratayAM pariNamI jAya evI yegyatA pragaTa thaI jAya che. e Asanasiddhika matimAn bhavya hevAnA kAraNe IhalekanI sAmagrInI sajAvaTamAM yA te pUtimAM anAsakta hoya che, jyAre pAralaukika kalyANasAdhaka sAmagrI pratye enI daSTi kendrita thaI gayelI hoya che. pAralaukika kalyANanuM darzaka yA te jJApaka zAstra ja hoya che, e tene aphara nirdhAra hoya che, kAraNa ke-ene e khyAla hoya che ke-"dharma vinA kalyANa hAya nahi, jyAre dharmajJApakatA e sadAgamamAM ja sthita che, eTale dharmanI ArAdhanA karavI hoya te zAstranI ja upAsanA karavI joIe." zAstranI upAsanA eTale bhagavaMtanI upAsanA. enI ja AjJAnuM pAlana karAya te ja dharma thAya. di zAstranI AjJAnuM virAdhana karavAmAM Ave te adharma ja thAya. jema cakravartInI AjJAne bhaMga , mahA anarthajanaka bane che athavA te jema auSadhi avidhithI sevana hAnikara bane che, tema zAstranuM paNa yatheccha sevana hitakara bane che. e zAstra atIndriya AtmA ane puNya-pApAdi tattvanuM prakAzaka che ane dharma-adharmAdinuM vyavasthApaka che. te atIndriya arthanA dRSTA vItarAganuM ja pramANabhUta hoI zake. atIndriya arthanA sAkSAtkAramAM rAga, dveSa ane meha
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ rara3 AvaraNabhUta che-avarodhaka che. enA sarvathA vilaya vinA atIndriya tane sAkSAtkAra zakya nathI, e sAkSAtkAra vinA enuM prakAzana prAmANika saMbhavita nathI, e sAkSAtkAra vinA pAralaukika anuSThAnenuM pradarzana saMbhavita nathI, ane enA nirUpaNa vinA tadartha jIvane e anuSThAnanA jJAnarUci ane upAsanAdi zakya nathI. e nirUpaNamAM asatyanI saMbhAvanA rAgadveSAdi denA astitvamAM hoI zake. sarvajJanA nirUpaNamAM e denuM AMzika paNa saMbhAvanA ghaTI zake nahi, kAraNa ke-te denA AmUlacUla prarvasamAM ja sarvajJatAno prAdurbhAva thAya che. ethI ja mAtra mahAmahanA prAbalya vinA sarvaranA vacanamAM anAzvAsa thAya ja nahi. zAstranI vidhipUrvaka ArAdhanAthI eTale ke zAstradazita mArgapUrvaka ja te te manuSThAnenuM sevana karavAthI vAstavika ArAdhanA thAya che, enA dvArA bhagavaMta pratye AdarabhAva ane bahumAna pragaTa thAya che, ethI ja bhAvAjJAnA ArAdhananI egyatA prApta thatI jAya che ane eTale ja kramika vikAsa thatuM jAya che. paraMtu zAstrapradazita anuSThAnenuM sevana karavA chatAM, je zAstranI sApekSatA na hoya, pratyuta nirapekSatA heya ane yatheccha anuSThAnenuM upAsana thatuM hoya, te e anukAnanuM sevana ajJAnajanita ane vAstavika daSTie zAstranA dveSapUrvakanuM heI mithyAtvajanana karI saMsAravardhaka banI jAya che. apunakAdi chavanI dRSTi paralokapradhAna heI paralokahita sAdhaka anuSThAnenuM mAtra zAstra pradarzaka hoI zAstra pratye ja te jIva Adara-bahumAnavaMta tathA bhaktivaMta hoya NE
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 ] zrI jI. a. jaita mAlA che. ethI ja anuSThAnasevanamAM zAsralakSI haiAya che, eTale enAmAM leAkeAttara dharmanI prAptinI ane bhAvANAnA pAlananI paNa cAgyatA prApta thatI jAya che. e apunaaidhaka jIva mithyAtvanI ati maMdatAnA prabhAve asagrahathI rahita tathA bhagavatkathita anuSThAnAmAM dattacitta ane upayukta banI gayelA hAya che. mAtra ene samyagdana nahi hAvAnA kAraNe viziSTa dha nathI. Ama chatAM zakayatAnusAra e jItra arthAMnA paryAlAcaka hoya che, sUtra, artha ane bhagavaMta pratye AdarazIla hAya che, gatAnugatikathI para hAya che ane sAcA guNeAnA rAgI hAya che. apAra sa'sArasAgaramAM aneka duHkhAne sahuvAvALA evA mane mahApuNye dula bhatama prabhudana prApta thayuM che'- A prakAre apUrva pramAdavALA hoya che, temaja vidhinuM pUrNu pAlana nahi thavA chatAM tenA rasika DAya che, vidhipUrvaka anuSThAnanA pAlaka pratye bahumAnI hAya che, vidhibhaMganA atIva bhIrU hAya che, sAthe ja kanA niyeAjanathI madyabhAve pApakriyAkAraka chatAM tIvrabhAve akartA hAya che, tattvanA parama zuzrUSa hAya che, deva-gudinA yathAsamAdhi sevaka ane pUjaka hAya che tathA dharmanA atyaMta rAgI hAya che. ataH enuM anuSThAna apradhAna athamAM dravyarUpe gaNAtuM nathI, kintu bhAvAjJAnA kAraNarUpe pradhAna arthamAM dravyarUpe gaNAya che. jyAre satkRSa'dhane paNa zudinA ceAge asagrahathI nivRtta thavA chatAM dattacitta ane upayukta nahi hAvAnA kAraNe bhAvAnAnA ceAgyatAvALA gaNI zakAtA nathI. sAthe ja
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 225 tevA ane vAstava arthanI paryAcanA, vAstavya guNAnurAga, pUrvamAM aprApta evA paNa apUrva tattvanI prAptithI janita pramada, vidhibhaMgajanita duHkha ane tathAvidha saMsArabhIti nahi hevAnA kAraNe emanuM anuSThAna apradhAna arthamAM-tuccharUpa arthamAM dravyarUpe samajavuM. mAtra anuSThAna pavitra hAI sAMsArika bhegaphalajanaka samajavuM, je bhegaphala bhAvimAM saMsAra ane duHkhavardhaka hoya che. zubha anuSThAnanI saviSayatAnA pratApe ja abhane anaMtazaH raiveyakemAM utpAda zAstramAM zravaNagocara thAya che. abhavI bhavAbhinaMdIne sukhanI prAptimAM muktiadveSa ja mUkhya kAraNa che; paraMtu abhaLe kareluM zubhAnuSThAna mukti adveSa rUpe heye chate sadbhata (sAcI) muktirUpa nathI, kintu tenI mukti svargathI abhinnapaNe pariNamita hoya che. ethI ja tenuM anuSThAna sadanuSThAna rAgapjaka nathI. ataH abhavyanI kadApi paNa mukti hotI nathI, jyAre bhavya zaramAvartI jIvanuM muktiadvaiSatva saMbhUta muktirUpa heI sadanuSThAna rAgaprAjaka hoya che. arthA-abhane phalanA viSayamAM TheSa hete nathI, jyAre bhavya zaramAvatane phala ane phaLanA sAdhana pratye cheSa nathI hote. e rIte muktiadveSa nAmakaraNa eka hevA chatAM bannemAM taphAvata jANa. yadyapi jema prajJApaka sadgadikanA vegamAM prajJApya apunabaMdhakAdine asahatyAga paraMparAe ratnatrayIne hetu bane che, mATe apunardhadhakAdinuM anuSThAna kAraNarUpa dravyAnukAna kahevAya che, tema samRdubaMdhakAdine paNa asaha 15
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226] zrI jI. e. jana granthamAlA apavartanazIla che, te e paNa ratnatrayInuM kAraNa banI te jInA zubhAnukAnane bhAvAjhAnA kAraNarUpa kema na banAve? A praznanuM samAdhAna e che ke-apunabaMdhakAdine bhAvAjJAnI prAptimAM apakALanuM aMtara che tethI temanuM anuSThAna kAraNarUpa mAnI zakAya che, jyAre sakRbaMdhakAdine bhAvAjJAnI prAptimAM adhika aMtara che tethI temanA anuSThAnane bhAvAjJAnA kAraNarUpa mAnI zakAya nahi, paraMtu apradhAna ja mAnavuM joIe. gADha mithyAtvanA udayamAM Agamavacana pratye rUci thatI nathI ane ethI ja Agamavacana samyaga rItie pariNamatuM nathI. e kAraNathI anuSThAnanuM sevana avidhithI thAya che. viSayatRSNAnuM prAbalya hoya che, kaSAyanuM paNa Adhiya hoya che, tAvika dharma pratye arUci hoya che ane satsamAgama hotuM nathI; ethI ja viparIta buddhi naSTa thatI nathI ane AdarAnuM anuSThAna lAbhanA sthAne ja hAnikara banI jAya che. e jIvonI paraloka sAme dRSTi hotI nathI, kintu mAtra A lekanA ja viSayasukha pratye daSTi kendrita thayelI hoya che ane ethI ja evA jIvone sukhamAM ja sukhanI bhramaNuM thaelI hoya che. ataH vAstavika AMtarika sukhanA zodhanAthe teone IcchA paNa pragaTatI nathI. eTale AvA-acaramAvartI jInuM anuSThAna haragIja bhAvAnuSThAnanA kAraNarUpa banI zake nahi ? mATe ja e anuSThAna turacha hoI anAdaraNIya gaNAya. jyAre apunabaMdhakAdinA (Adi zabda mAbhimukha, mArga patita grahaNa karavA je apuna
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 227 dhakanI ja dazAvizeSa che.) mithyAtvanI maMdatAnA pratApe asagrahane tyAga thavAthI, AcarAtA anuSThAne bhAvAjJAnA kAraNarUpa banatA hovAthI tathA nirmaLa bedhanA abhAvamAM viziSTa upaga nahi hovAnA kAraNe dravyarUpa kahevAtA chatAM anumodanIya che tathA kramazaH vikAsaka paNa che. bhAvAjJA eTale samyaga jJAnapUrvaka bhagavatkathita anuSThAnA AcaraNanI zuddha pariNati. e pariNatipUrvaka ratnatrayInuM vizuddha pAlana e bhAvAjJAnuM pAlana che. e pAlana yathAzakya hoI zake, kAraNa ke-ayathAbala yA te zaktinA atirekathI kriyamANa AraMbha hAnikara bane che; chatAM zaktinuM pramAdathI gopana paNa na levuM joIe. eTale A rItie zuddha pariNatithI bhAvAjJAnI sanmukhatAe paNa je anuSThAnenuM sevana karAya, te vizuddha upaga nahi hovAnA kAraNe dravyAnuSThAnarUpa gaNAvA chatAM avazya anudanIya che. yadyapi sarvaviratine dravyAnuSThAnanI anumodanA kema hoya?-A prazna thaI zake che. kAraNa ke-sAdhuno adhikAra mAtra bhAvastavamAM ja paryApta thaelo hoya che. tenuM samAdhAna e che ke-sAdhune sAkSAt dravyastavakaraNamAM pravRtti karavAnuM niSedhavAmAM AvyuM che, paraMtu enA karAvaNa ane anumodavAmAM niSedha karavAmAM Avyo nathI. je yogya prajJApya hoya tene je viSayane niSedha karavAmAM na Avyo hoya, te viSayanuM sAdhune paNa anumodana hoI zake che, paraMtu je agya hoya tene bhAvinA lAbhAlAbhanI daSTie agara jo niSedhavAmAM na AvyuM hoya to te anumodanIya banI zakatuM nathI. AthI tevA adhikArI jIvanuM paNa tathAvidha dravyAnuSThAna paNa anu
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 ] zrI jI. a. jena granthamAla mAnIya ja mane che. A ja kAraNe 'arihaMtaceyANuM ' sUtramAM sAdhu ane zrAvaka-khannene uddezI kAceAtsaga karaNamAM vaMdanAdi cha kAraNe| darzAvavAmAM AvyA che. emAM sAdhune pUjA-satkArAdi, ke je vastrAdidvArA thAya che, tenA tA sAkSAtakaraNanA niSedha che; teA pUjA Adinimitte kAceAtsaga - karachu kema sa'bhavI zake ? ethI ja sAkhIta thAya che ke-sAkSAt karaNI niSedha chatAM bIjA ceAgya vAdvArA karAvaNamAM ane anumeAdanamAM sAdhuone niSedhavAmAM Avela nathI. e niSedha nahi hovAnA kAraNe ja dravyastavanI anumAdanA hoI zake che ane ethI ja apunama~dhakAdinA bhAvAjJAnA kAraNabhUta anatA evA dravyAnuSThAnanI paNa anumAnnanA hAI zake che: kAraNa ke--e jIvAmAM dhama bIjanA vapananI ceAgyatA pragaTa thaI cUkI hoya che. dhamanuM khIja bhAvAjJA pratye sadbhAva kivA mahumAna je AtmAmAM pragaTa thAya te che, athavA teA bhAvAjJAnA kAraNabhUta dravyAjJAnA pAlanamAM paNa bahumAna pragaTa thAya te che. jema zrI jinezvaradeva pratye kuzala cittAdi paNa dharmanA bIjarUpe varNavAmAM AvyA che, athavA te zuddha dharmAnuSThAna ane tenA kartA jIvA pratye Adara ane bahumAna paNa dharmAMnA khIja tarIke varNavavAmAM AvyA che; tema bhAvAjJAnA kAraNarUpa dravyAjJAnA pAlana pratye Adara ane bahumAna e paNa dharmanuM bIja che. jema ayeAgya bhUmimAM kriyamANu khIjanuM vapana niSphaLa che, tema aprazAMta cittavALA prANImAM dharma bIjanuM
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [229 vapana niSphaLa che. jyAM sudhI mithyAtvane prabaLa udaya hoya tyAM sudhI citta prasanna ke zAMta thatuM nathI, enA manamAM zAstra pratye sadbhAva pragaTa thatuM nathI tathA ethI ja e jIvanA pUjA Adi kA phalibhUta thaI zaktA nathI ane sAthe ja apUrNa rahI jAya che. aprazAMtamatika jIvanA cittamAM zAstranA abhAva arthe pratipAdana karavA mathavuM, te enA ahita mATe thAya che, kAraNa ke ayogya heI anadhikArI che. ethI ja zAstrasadbhAva pratipAdanarUpa dharmabIja enA cittamAM vAvI zakAya tema nathI, chatAM parIkSA vinA dharmabIjanuM vana karavAmAM Ave to e jIva dharmAnuSThAnanuM viparIta paNe ja AcaraNa kare. ataH enuM adhaHpatana ane saMsAramAM paryaTana thAya, jenA nimitta tarIke e aparIkSaka jIva ja AlekhAya ane ethI ja e jIva paNa saMsAramAM bhramaNa karanAra bane. jyAre jIvamAM paralekaprAdhAnyane bhAva pragaTa thAya ane ethI paralekasAdhaka zAstra pratye sadbhAva pragaTa thAya, tyAre e jIvamAM praNidhAnAdirUpa pAMca Azane zubha pariNAma kramazaH pragaTa thAya. e pAMceya Azaye kAMIka bAhya kriyArUpa hovA chatAM aMtaranA zubha pariNAmarUpa che. ataH e bhAvarUpa che ane ethI ja A bhAva vinA jeTalI kriyAo karavAmAM Ave te dravyarUpamAM jAya che eTale tuccharUpe gaNAya che, balake hAnikara paNa banI jAya. fmkSiarf6 vizeSaNethI alaMkRta paNa AvazyakAdi anu
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 ] zrI jI. e. jaina granthamAlA kAna uparyukta AzayapaMcaka zUnya hoya arthAt e AzayarUpa upayoga yA te bhAvathI zUnya hoya te tuccha gaNAya, tyAre azuddhane te vicAra ja zuM kare? dharmabIjanI lAyakAtavALA jIvamAM dhamabIjanuM vAve tara thayA bAda dezanAdi dvArA je enuM siMcana karavAmAM Ave, te aMtamAM saddharmanI eTale kettara dharmanI prApti thaI zake che. e lokottara dharma vAstavika nirmaLa cittarUpa che ane e nirmaLa cittanA zubha pariNAmajanita zubha anuSThAnarUpa che. jyAM sudhI maLane vigama thatuM nathI, tyAM sudhI vAstavika dharmane prAdurbhAva thato nathI. rAga, dveSa ane meha e maLarUpa che. temane samyajJAna ane samakriyA dvArA nigama thAya che. e vigama dvArA jeTalI zubha pari Nati thAya eTale ke-jeTalA zubha saMkalpo thAya, teTalA aMzamAM dharmanI puSTi thAya che. e zubha upagane ja savikalpa samAdhi' kahevAmAM Ave che. ene dvArA puNyAnubaMdhI puNyanuM upArjana ane daDhIkaraNa thAya che tathA e rAgAdinA vigamathI je cittanI vAstavika zuddhi thAya te karmanI nirjarA thAya che ane AtmA zuddha dazAmAM sthira thAya che. A zuddha dazAne "zuddha upayoga" kahevAya che, je nirvikalpaka dazArUpa che, jemAM ekatvane AviSkAra thAya che. AvA puSTi ane zuddhi svarUpa dharmanI prApti, sthiratA tathA saphaLatA pUrvokta AzayapaMcaka dvArA thAya che. A banne (puSTi ane zuddhi) je anubaMdhI hoya te phaLajanaka bane che. ene anubaMdha praNidhAnAdirUpa bhAvA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [231 tmaka zuddha Azaya dvArA thAya che ane tethI ene anubaMdha cAlu ja rahe che, tethI zuddhine paNa prakarSa thAya che. paraMtu banI sAnubaMdhatA na hoya te niSphaLa jAya che, mATe AzayapaMcaka zuddha bhAvarUpa che. A AzayapaMcakapUrvaka sthAnAdi paMcakanuM yathAvidhi zuddha pAlana te dharma kahevAya che ane ene ja coga paNa kahevAya che. e Azaya paMcaka vinA sthAna, ke je mudrAtrikarUpa ane urdhvasana yA te padmAsanAdika rUpa cheH varNa, ke je asmalitAdi pade peta ane krizAri' padayukta sUtranA zuddha uccAraNarUpa cheH artha ke je vAkyartha-mahAvAkyartha ane audaMpartha tatvacitta, tamana, tallezya ane tadadhyavasAyarUpa upagAtmaka cheH AlaMbana, ke je cAra nikSepArUpa zrI jinezvaradeva ane jJAnAdi viSayarUpa che athavA jJAnAcArAdirUpa viSayatmaka che ane anAlaMbana, ke je piMDa, padastha ke rUpasthasvarUpa AlaMbanAtmaka nahi hoI rUpAtIta svarUpa niraMjananirAkAra paramAtmAnA dhyAnarUpa che, e Adi nirarthaka che. A pAMceyanI sArthakatA praNidhAnAdi bhAvapaMcaka para nirbhara che. A AzayapaMcaka uttarottara dharmazuddhi ane siddhinA kAraNabhUta che. kettara dharmanI eTale samyagadarzananI prApti anaMtarakALamAM A AzayapaMcakane lAbha kamazaH thAya che. kettara dharmapApaudvega, pApajugupsA ane cittathI pApaakaraNadvArA prApta thAya che. jyAM sudhI akaraNaniyama prApta na thAya, tyAM sudhI lo kettara dharmanI sanmukhatA thatI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra3ra ] zrI jI. a. jaina canthamAlA nathI ane pApAkaraNa vinA vAstava dharmanuM AcaraNa paNa thatuM nathI. jo ke mUkhyatAe sarva zubhAnuSThAne ane tasAdhaka zubha pariNAmane tyAga e ja vAstavika "akaraNaniyama' che. jyAM sudhI tevI utkaTa dazA prApta na thAya, tyAM sudhI dharma ane adharmanuM zAstradvArA pAramArthika jJAna meLavI ane tevI ja rItie vizvAsa karI, je adharmanuM akaraNa ane dharmanuM AcaraNa karavuM, te paNa "akaraNaniyama" che. A dazA apunarNakapaNe prApta thayA bAda gyatA athavA prAthamika bhUmikA tarIke prApta thAya che, kettara dhamanI prApti bAda ene prAraMbha thaI jAya che tathA vAstavika aSTama guNasthAnake prApta thAya che. apunabaMdhaka jIva pApabhIrU chatAM ajJAnI hovAthI vAstavika pApane tyAgI banI zakyuM nathI ane temAM paNa anAmegAdinA kAraNe keTalIka vAra virUddha AcaraNa paNa thaI javAne saMbhava rahe che, chatAM samyagadarzanane nikaTavatI hoI pApAkaraNanI regyatAvALe thaI gayA che. jyAre mithyAtvanA sarvathA abhAvamAM artha ane anarthanuM tathArUpe samyagadarzananA prabhAvathI prakAzana thaela hovAthI, vivekI samyagadaSTi jIva nirmaLa bedhanA athavA te sadgurUnI parAdhInatAnA pratApe cittathI pApane karanAre hote ja nathI, mAtra karmanA avazya bhegya nijananA pratApe kAyAthI ja pApane kartA hoya che. ethI ja te kAyapAti kahevAya che paNa cittapAti kahevAto nathI ane sAthe ja ene bodhisatva paNa kahevAya che. bedhi eTale bhagavadubhASita dharmanuM jJAna,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramArthika lekhasaMgraha [ 233 tenI zraddhA, tadunusAra pApanuM akaraNa tathA zubhAnuSThAnanuM karaNa. AvA bedhipradhAna jIvane "bAdhisatva kahevAya che. A rItie prathama kALamAM cittathI ane zarIrathI pApAcaraNa thatuM te dUra thaI jyAre mAtra kAyAthI ja pApAcaraNa thavA mAMDyuM ane cittathI muktinI abhilASA tathA pApa pratye dhRNA jArI rahI, tyAre pariNAme kAyAthI paNa pApAkaraNane niyama AvI jAya; eTale citta ane zarIra ubhayathI paNa pApAcaraNa thAya nahi. je samaye duHkhathI udvega hotuM nathI, sukhamAM spRhA hotI nathI, paNa mAtra karmavipAkanA jJAnapUrvaka sarvatra rAgadveSarahita yA te ahaMbhAva ke mamatArahita "samabhAva vidyamAna hoya che. AvI sthitivALA jIvane "sthitaprajJa" ke "samAhitasattva paNa kahevAmAM Ave che. A jIva samatAmAM ane sthiratAmAM daDha banI e saMskArathI vAsita thAya che, ke jethI enA prabhAve vairionuM vaira nivRtta thAya che, kramazaH enA sarva AvaraNane vilaya thAya che tathA "paramatattvane sAkSAtkAra thAya che; je samaye ene kaivalyamukta' yA te videhI kiMvA "jIvanamukta" kahevAya che. e paramatatvane sAkSAtkAra aupAdhika guNanA viSayAnaMtara thAya che. mati, kRtAdi guNe paNa pAdhika guNe che, kAraNa ke-AvaraNanA sarvathA vilayajanya nathI, ataH AtmAnA svabhAvabhUta nathI, paraMtu kSApazamika hAI vibhAvarUpa che. ethI ja evA guNonA viSayAtara ja paratattva kiMvA jagane sAkSAt AviSkAra thAya che. e Avi
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234] zrI che. a. jaina granthamAlA kAranA astitvakALamAM kaI paNa prakAranuM dhyAna hotuM nathI ane mAtra sAmayika baMdha hoya che tathA jagat prati sarvathA udAsIna valaNa hoya che. AvI utkaTa dazA "lAvaMcaka jIvane prApta thAya che. jyAre zubha upagapUrvaka zubha kiyAonuM dattacitte ArAdhanA thAya che, tyAre e kriyAone phaLane avaMcita karavAnI arthAt saphaLa karavAnI cagya dazA prApta thAya che; jenA vege AtmaramaNatA rUpa zuddha kriyAmAM samatA yA te abheda upAsanArUpa nirvikalpa dazAmaya zuddha upayoga dvArA ramaNatArUpa phaLanI prApti thAya che. phalAvaMcaka jIvane jAgara dazAmAMthI paNa, ke je samyagraSTi saMyamI Adine hoya, tethI AgaLa vadhI mAtra AtmAnubhavarUpa "ujAgaradazA paNa prApta thaI jAya che. je anubhavadazA mAtra svasaMvedya che paNa zabdadvArA vAcya nathI, manadvArA gamya nathI ane cakSudvArA dazya nathI; Ama chatAM niSedhya paNa nathI jakAraNa ke te te jIvane anubhavasiddha che. evuM paNa saMbhavita che kejenuM AMzika paNa Alekhana thaI zake nahi, balake je kalpanAthI paNa ala hoya te paNa tane anubhavathI gamya thaI zake che. ethI ja anubhavasiddha tattvane apalApa karI zakAya nahi. kiyA avaMcaka banyA vinA phalAvaMcaka banI zakAtuM nathI. kriyA-avaMcakatA eTale ke-zAstrAnusArI saddagurvAdi dvArA zAstrane anusarI dazita tane svIkAra kare ane sUcita anuSThAnenuM yathAkAla ane yathAzakti sevana karavuM te che. e kiyA-avaMcatAmAM guNasthAnaka bhede ArAdhanAne
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramAlika lekhasaMgraha [ 23ya bheda paNa saMbhavI zake. Ama chatAM te jIva "IcchAyogi" te hoya ja ane ethI ja zakya anuSThAnene ArAdhaka chatAM azakyane vAMchuka paNa hoI zake che; chatAM vAstavika te "zAstragi " jIva vacanAnuSThAnanuM pUrNa ArAdhana kare te ja "kiyA-avaMcatA che. jeTalA jeTalA aMzamAM kriyAavaMcakatA pragaTa thatI jAya, teTalA teTalA aMzamAM jAgRti dazA pragaTa thatI jAya che. e jAgRti dazA eTale mithyASTi jIva je viSayakaSAyajanita sukhasAmagrImAM ke sukhamAM sukhanI kalpanA ane vairAgyajanita Atmika sukhamAM duHkhanI kalapanArUpa suSuptimAM nidrita hoya, tenAthI parAbhukha banI, viSayakaSAyajanita sukhamAM duHkhanI mAnyatA ane Atmika sukhamAM ja mAtra sukhanI mAnyatArUpa je "anidrita dazA" te che. viSayakaSAyajanita sAmagrImAM bAhira sukha ane AMtarika duHkha, jyAre vairAgyajanita Atmika sukhamAM bahidukha hoya paraMtu AMtarika te sukha ja hoya. arthAt mithyAtva aMdha jene mATe je AntaraskUTa prakAzarUpa jhagajhagata dina hovA chatAM nizArUpa hoya ane ethI ja e prakAzanA viSayamAM e ajJAnI nI ajJAnarUpa nidrA dazA" hoya tyAre tevI sthitimAM ja jInI paripUrNa jAgRti heya te "anidrita dazA cheH tathA mUDha ajJAnI jInI viSayakaSAyajanita sAmagrImAM sukhanI ka95nArUpa je jAgRti hoya te ja sthitimAM jeonuM parama audAsInya heya balake jeonI ghaNuM ke sarvathA nirapekSatA hoya, te "jAgRti dazA" che.