Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
DEEDORLI
yariail251
Crec
hoo
CASSA
SALO
TREBA
USHOSTA: પંઝીગ્નેયાંશવિજયજી ગણિ
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી યશોભદ્રસૂરિ જીવન વાટિકા
સંગ્રાહક તથા પ્રેરક
પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. ના શિષ્ય
પૂ. પંન્યાસ શ્રી શ્રેયાંસવિજયજી ગણિ.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રાપ્તિસ્થાન :
૧ સુથરી જૈન સંધ તાલુકા : અબડાસા સુથરી (કચ્છ)
૨ શ્રી શખેશ્વર પાર્શ્વનાથ જૈન પેઢી દાલતનગર, મેરીવલી ઈષ્ટ મુબઈ ૩૦૦૦૬૮
સુદ્રક : નયન પ્રિ. પ્રેસ
ગાંધીરાડ, ઢીંકવાવાડી, અમદાવાદ–૧. 2. ન. ૩૩૭૫૭૭
પ્રકાનાક : સુથરી જૈન સધ
તાલુકા : અબડાસા-કચ્છ
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
બે ખાલ
પૂ. આ. યશેાભદ્રસૂરિ જીવન વાટિકા' પુસ્તક ૫, પૂ. આ દેવ વિજય ચશાભદ્રસૂરિજી મ. ના જીવનની ઝાંખી કરાવનાર પુસ્તક છે.
કાળના પ્રવાહ અનાદિ અનત છે. વણથંભ્યા ચાલ્યા જાય છે. આ કાળના પ્રવાહમાં, નદીના પ્રવાહમાં જેમ ડાળાં ડાંખરાં તણાતાં જાય છે તેમ કાળના પ્રવાહમાં હજારા લાખા માણસે આવે અને સમય જતાં ચાલ્યા જાય છે. આ જનારામાં કાઇ માણસેાની ભાગ્યે જ નાંધ લેવાય છે.
જે માણસેા જીવનમાં સુકૃત કરી ગયા હૈાય, જેના જીવનની પરાગ જગત્ આગળ મુકી હૈાય તેનેજ લેાકેા સભાળે છે. પૂ. આચશેાભદ્રસૂરિ મ. એવા સૌંસ્મરણીય મહાત્મા હતા. જેમણે ભર યુવાવસ્થામાં સંયમ સ્વીકાર્યું" હતું. સÖચમ સ્વીકાર્યા બાદ ગુરૂમહારાજની નિશ્રામાં વિદ્યાભ્યાસ અને પરાપકારપરાયણુ જીવન જીવી જાણ્યુ હતુ.
એગ્લાર મદ્રાસ જેવા દૂર સુદૂર સ્થળેાએ તેમણે વિહાર કરી ઠેર ઠેર દર્શીન-જ્ઞાન અને ચારિત્રની પરખરૂપ જિનમાઁદિર, ઉપાશ્રય પાઠશાળા આદિ અનેક ધર્મસ્થાનાનું નિર્માણ ઉપદેશ દ્વારા કરાવેલ છે.
મોટામાં મેટો ગુણ એમનામાં ગુણાનુરાગના હતા. ફાઈના પણ વિશિષ્ટગુણને તે મુક્તક કે પ્રશ'સતા. પછી તે
સ્વસમુદાયના
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
સાધુ હોય કે પરસમુદાયના સાધુ હોય એટલું જ નહિ પણ ગૃહસ્થ કે કેઈપણ હોય.
છેલ્લે જ્યારે એકસીડન્ટ થયે ત્યારે એકસીડેન્ટ કરનારની પ્રત્યે તેમણે દુર્ભાવ કે રોષ બતાવ્યું નથી. “ભૂલ થઈ જાય” કહી ક્ષમા આપી છે. તેમનું મૃત્યુ “સિદ્ધચક્રપૂજન” ના ઉત્સવ માટે પધારતાં માર્ગમાં એકસીડેન્ટ દ્વારા થયું. અધ્યવસાય ભગવાનની ભક્તિના હતા.
સદા પ્રસન્ન મુખ રહેનાર, નિખાલસ સ્વભાવના, માયાળુ, પોપકારપરાયણ આ સૂરિપુંગવે ઘણું મંદિરની પ્રતિષ્ઠા કરાવી છે. ઘણું ઉપધાન કરાવ્યાં છે. ઉપાશ્રય પાઠશાળાઓનું નિર્માણ જ્યાં જ્યાં વિચર્યા ત્યાં ત્યાં તેમણે ઉપદેશ આપી કરવા પ્રેરણા આપી છે.
આ પુસ્તક અમારા પ્રેસમાં પૂ. પં. શ્રેયાંસવિજયજી મહારાજે છાપવા મારા પુત્ર ચિ. કીર્તિભાઈ સાથે નક્કી કર્યું પ્રેસકેપી જેઈ જવા મને ભલામણ કરી. પુસ્તકની પ્રેસ કેપી અને લખાણ ખુબ લાંબુ અને વાંચતા વાચક કંટાળે તેમ લાગતાં આને ટુંકુ કરવાનું કામ મને સેપ્યું. મેં તેને ટુંકાવી મુદ્રિત કરાવ્યું છે. આ કરતાં ચરિત્રનાયકના વિશિષ્ટ કાર્યોને ટુંકાવતાં જે કાંઈ ક્ષતિ થઈ હોય તેની ક્ષમા યાચું છું.
સ્વ. પૂ. આચાર્ય મહારાજના અમદાવાદના ચોમાસાએ ની સ્થિરતા દરમિયાન હું તેમના પરિચયમાં હતું. તેઓની
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
નિખાલસતા અને ગુણાનુરાગને મને સારો પરિચય થયે હતું. તેઓ સદા પ્રસન્ન અને પરોપકાર પરાયણ હતા. ચગાનુયે તેમના શિષ્ય પં. શ્રેયાંસવિજયજીએ તેમની જીવનચરિત્રની પ્રેસકેપી મને વાંચવા આપી તેમના જીવનને અવગાહવાની તક આપી તે બદલ તેમને આભાર માનું છું.
અંતમાં આ પુસ્તક મુદ્રિત કરવામાં જે કાંઈ સ્કૂલના થઈ હોય તેની ક્ષમા માગી સ્વ. પૂ. આચાર્ય ભગવંત ચરિત્રનાયકને વંદના કરી વિરમું છું. ૪, સિદ્ધાર્થ સોસાયટી,
મફતલાલ ઝવેરચંદ ગાંધી પાલડી, અમદાવાદ. તા. ૧૯-૮-૮૩
ઉપાશ્રય વેપારી સુલા (મદ્રાસ) સોપારા (મહારાષ્ટ્ર) મેડાસા મુલુન્ડ (મુંબઈ) ખેરાળુ (મહેસાણા) દેવા (ખેડા) કૃષ્ણનગર, વિજયનગર (અમદાવાદ) ધર્મશાળા-દહેજ બંદર :
સારી રકમ ઉપાશ્રયમાં અપાવી–ગડીજી (મુંબઈ) માટુંગા (મુંબઈ) મરોલી બજાર (સુરત) અમલસાડ નારણપુરા (અમદાવાદ) પેટલાદ (ખેડા) પ્રતિષ્ઠા ?
- બંગારપેઠ, ગદગ, શમેગા, વિલેપાલ, સંભવનાથ દેરાસર (સુરત) કલ્યાણ પાર્શ્વનાથ (સુરત) નૌગામ (જી. સુરત) હાવેરી, રાણીબેનૂર (કર્ણાટક) પાલી, ચેક તલેગામ (મહારાષ્ટ્ર) મોડાસા, રાજકેટ- જાગનાથ પ્લોટ, લુણાવાડ–મોટીપોળ કીકાભટની પળ-પતાસા પોળ (અમદાવાદ). બોરસદ, પેટલાદ (જી. ખેડા) જેતપુર (જી. રાજકેટ) ખંભાત, બીલીમેરા.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. ને
શિષ્ય પ્રશિષ્ય પરિવાર ૧ પૂ. આ. વિ. શુભંકરસૂરિજી મ. સા. ૨ પૂ. આ. વિ. સૂર્યોદયસૂરિજી મ. સા. ૩ પૂ. પૂ. પં દેવચ દ્રવિજયજી મ. સા. ૪ પૂ. પં. શ્રેયાંસવિજયજી મ. સા. ૫ પૂ. મુનિ જીનચંદ્રવિજયજી મ. સા. ૬ પૂ. મુનિ નયચંદ્રવિજયજી મ. સા. ૭ પૂ. મુનિ તીર્થચંદ્રવિજયજી મ. સા. ૮ પૂ. મુનિ શીલચંદ્રવિજયજી મ. સા. ૯ પૂ. મુનિ પુષ્યચંદ્રવિજયજી મ. સા. ૧૦ પૂ. મુનિ વિદ્યાચંદ્રવિજયજી મ. સા. ૧૧ પૂ. મુનિ ભદ્રસેનવિજયજી મ. સા.
પૂ. મુનિ ચારૂસેનવિજયજી મ. સા. ૧૩ પૂ. મુનિ નંદિઘોષવિજયજી મ. સા.
પૂ. મુનિ વિમળસેનવિજયજી મ. સા. પૂ. મુનિ રત્નપ્રવિજયજી મ. સા.
પૂ. મુનિ ચંદ્રગુપ્નવિજયજી મ. સા ૧૭ પૂ. મુનિ સુમતિસેનવિજયજી મ. સા. ૧૮ પૂ. મુનિ ભુવનહર્ષવિજયજી મ. સા. ૧૯ પૂ. મુનિ જીનસેનવિજયજી મ. સા. ૨૦ પૂ. મુનિ અનંતકિનિવિજ્યજી મ. સા. ૨૧ પૂમુનિ શીલગુણવિજયજી મસા. ૨૨ પૂ. મુનિ યુગબાહવિજયજી મ. સા. ૨૩ પૂ. મુનિ શીલમંડનવિજયજી મ. સા.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
વંદનાવલીમાં લાભ લેનાર ભાગ્યશાળીએ ના નામ ૧૫૧ હંસોટન ઈન્ડસ્ટ્રીઝ મુંબઈ પૂ. સાધ્વી વિદ્યપ્રભાશ્રીજી
મ. ની શુભ પ્રેરણાથી ૧૨૫૧ દશાપોરવાડ સેસાયટી જૈન સંઘ પાલડી અમદાવાદ-૭ ૧૨૫૧ શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ જૈન દેરાસરની પેઢી દોલતનગર
બોરિવલી પૂર્વ મુંબઈ ૧૦૦૦ કૃષ્ણનગર જૈન વે. મૂ સંઘ નરોડા રેડ અમદાવાદ ૧૦૦૧ કરછી દશાઓશિવાલ જૈન સમાજ વડોદરા ૫૦૧ હઠીસિંગ કેશરિસિંગ જૈન ઉપાશ્રય ટ્રસ્ટ
પાંજરાપોળ, અમદાવાદ. ૫૦૧ વિશાશ્રીમાળી તપગચ્છ જૈન સંઘ જામનગર (હાલાર) ૫૦૧ સહસ્ત્રફણા પાર્શ્વનાથ જૈન દેરાસર ટ્રસ્ટ માટુંગા મુંબઈ–૧૯ પ૦૦ પૂ. મુનિ પુષચંદ્રવિજયજી મ. સા. ની શુભપ્રેરણાથી
પોપટલાલ હિરાલાલ શાહ (ચેખાવાલા) પૂના ૨ ૫૦૦ પૂ. મુનિ રત્નપ્રવિજયજી મ.સા. તથા પૂ મુનિ ચંદ્ર
ગુપ્તવિજયજી મ.સા ની શુભ પ્રેરણાથી ધર્મજ જૈન સંઘ ૫૦૦ સાબરમતી રામનગર જૈન . મૂ. સંઘ અમદાવાદ–૫ ૨૫૧ રતનશી જેઠાભાઈ સાંગલી (મહારાષ્ટ્ર) ૨૫૧ સંભવનાથ જૈન દેરાસર ટ્રસ્ટ લુણાવાડા મોટીપોળ,
અમદાવાદ. ૨૫૧ સાઠંબા જૈન વે. મૂ સંઘ (સાબરકાંઠા) ૨૫૧ દહેજ જૈન . મૂ સંઘ (જી. ભરૂચ) ૨૫૦ મોડાસા જૈન સંઘ હ. રમણલાલ સાકળચંદ ગુંદરવાળા
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૦ ખેડા જૈન સંઘ ૨૫૦ પ્રભુદાસ રામજી જામકંડેરણું ૨૫૦ પાર્શ્વનાથ જૈન શ્વેતાંબર દેરાસર ટ્રસ્ટ સાંગલી ૨૫૦ તન્મબેન છનાલાલ ખંભાતવાળા મુંબઈ ૧૦૧ સંઘવી જગજીવનદાસ કસ્તુરચંદ સાઠંબા ૧૦૧ રતિલાલ માવજી મહેતા જામનગર ૧૦૧ ઠાકરશી નાગશી (કચ્છ જખૌ, મુલુન્ડ મુંબઈ-૮૦ ૧૦૦ સ્વ. નરશી ભેજરાજ પરિવાર સુથરી (કચ્છ) ૧૦૦ લક્ષ્મીચંદ ઘેલાભાઈ લીલાધર સુથરી ૧૦૦ જવેરીલાલ આણંદજી સુથરી ૧૦૦ સ્વ. કુંવરજી હિરજી પરિવાર સુથરી ૧૦૦ નરશી નેણશી સેની સુથરી ૧૦૦ ખીમજી નેણશી સેની સુથરી ૧૦૦ રાયચંદ લધુભાઈ સોની સુથરી ૧૦૦ હંસરાજ નરશી સુથરી ૧૦૦ ચત્રભેજ નરશી સુથરી ૧૦૦ ધનજી કલ્યાણજી સુથરી ૧૦૦ દામજી જેઠાભાઈ સુથરી ૧૦૦ બાબુભાઈ પદમશી સુથરી ૧૦૦ રતનશી કેશવજી કારાણ સુથરી ૧૦૦ પૂનમચંદ વેલજી સુથરી ૧૦૦ કરમશી ખેતશી કઠારા
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
d
શ,
મીના
ORICOCERTwaabaho
ઘતકલાલ પાર્શ્વનાથ ભગવાન સુથરી (કચ્છ)
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
'
'
U
S
TES:
કિ
.
કરી
Eff Hill
ક્ટ ટી .
જિ
દ..........
*
રાજકોટ
હિંદ
છેજો કોઈ
છે.
પરમચમત્કારિક નાકેડા તીર્થાધિપતિ
શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી શાંતિનાથાચનમઃપુર શ્રી નેમિ-વિજ્ઞાન- કસ્તુરસૂરિ. સદગુરૂભ્યો નમઃ ૫.પૂ.આચાર્ય દેવ શ્રી વિજય ચશોભસૂરિશ્વરજી
મસા.ની પૂણ્ય સ્મૃતિમાં તેઓશ્રીના શિષ્ય રત્ન, પૂ.ગણીવર્ય શ્રી. ઍચાંસચંન્દ્ર વિજયજી મ.સા. તથા પુ.મુનિ શ્રી પુષ્યચંન્દ્ર વિજયજી મ.સા. ની શુભ પ્રેરણાથી ક૨છ, સુથરી, જખો , મુંબઈ, અમદાવાદના સદ્ગો તરફથી રૂ. ૧,૦૦૦૧) સ્મૃતિ ગેલેરીના
નિર્માણ કાર્ચમાં મ૯ચા છે. સં.૨૦૩૮, શ્રાવણ વદી-૮ જન્માષ્ટમી | શુભ ભવતું શ્રી સંઘસ્ય //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
છે અહંમ શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય, નમક) ગાસને પ્રમોટ પૂજયપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રી વિજયનષિ વિજ્ઞાન-કર સૂરિ સંગુરુભ્યો નમઃ | થી પ્રાકૃત વિજ્ઞાન પાઠમાવા,આદિ ગ્રંથોનાકર્તાપરમપુજ્ય સ્વઆચાર્યદેવ વિજય કસ્તૂર સૂરીશ્વરજી મહારાજ નાં, પ્રથમ યુધિર કવીરને પરમ પૂજય આચાર્ય શ્રી વિજય થશાભદ્ર સૂરિશ્વરજી મહારાજ
નાં સદુપદેશથી અમદાવાદ પાંજરાપોળના જૈન ભાઈ ઑનો તરફથી સર્વસાધારણ ખાતરૂા.૩૦૦૧) અંકે રૂા. ત્રણ હજાર એફ. મૂલ્યાછે. વિ.સં. ૨૦૩૬.
|| શુભં ભવતુ થી સંઘસ્ય.
ovebar RB%80ારને
બારીક જીજાજથી
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
- શ્રી આદિનાથાય નમ: શ્રી નેમિ-વિજ્ઞાન કસ્તુર સૂરિ સદગુરૂભ્યો નમઃ પ.પૂ.આચાર્ય દેવ શ્રી. વિજય ચૌભદરૂિવરજી
મસા.ની પ્રત્યસ્મૃતિમાં
તેઓ શ્રી ના શિષ્યરત્ન ૫. મુનિરાજ શ્રી રાજા. પ્રવિજયજી મ.સા.તથા
મુનિ શ્રી ચંદ્રગુપ્ત વિજય મ.સા.ની શુભ પ્રેરણાથી. ધર્મેન, આણંદ, પાદરા, અમદાવાદ ના સદ્ગથી તરફથી રૂ.૫૦૦૧) સ્મૃતિ ગેલેરીના નિર્માણ કાર્ચમાં hવ્યા છે. વિ.સં. ૨૦૩૮ શ્રાવણ વદી-૮ જન્માષ્ટમી | Rાભ ભવતુ . સંઘ,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
કુ કે હું તેનું
મન જ રમાઈ પ ચCK
ॐ अहमनमः પરમ પૂજય આચાર્ય શ્રી
ચશોભદ્રસૂરિજ) તપાગચ્છ જૈન પોષધ રસાલા મોડાસા
નો આ
શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામિને, નામ ન
નથી. તમ શ્રી નાનભિ સચે. . ૧રમ પૂજુ, આચાર્ચ દ્ધ શ્રી વિજય વેરણાભસૂરી અરજી મહારાજ઼ સાટુંબની
| |ી અતિ, નિJ.મને ૩ ૧૫OC017શ નું શારીમાં તેમના ફિશ એની શુભ કરણાથી મુખ્યગેલેરીમાં મ૯યા ી ૬િ ૭૩૮ પાવણ વદ ૮, ગુવાર,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
ॐ अर्हम, नमः
શાસન સમ્રાટ અનેક તીથોધ્ધારક પૂજયપાદ આચાર્યદેવ વિજયનેમિસૂરી રજી મહારાજના પદ્મર પરમ પૂજય આચાર્યદેવ વિશ્વવિજ્ઞાન સૂરીશ્વરજ ભારાજના પરંપર
પરમ પૂજય આચાર્યદેવ વિજય કર સુર સૂરીશ્વરજી મહારાજના પરંપર પરમ પૂજય આચાર્ચદેવ વિજયશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજના સદુપદેશથી
અમદાવાદ નાગજી ભુધરની પોળના જેનસંધ તરફથી કૃષ્ણનગર જૈનસંઘના માર્ચમાં વિજ્ઞાનસૂરિ જૈન સ્વાધ્યાય મંદીર માટે ફા.૭૫૯૧) આપનાર દાતાઓની સુભનામાવલી વિ.સ.૨૦૩૦ ૧૭૨૭)શ્રી નાગજી ભૂધરની પોળ જૈન સંઘ ૧૦૦૧) શાહુ સુબોધચંદ્ર પોપટલાલ ૫૦૧ ભૂરીબેન પુંજાભાઈ વહોરા ૫૦૧ શાહ માણેકલાલ ત્રીકમલાલ વોરા ૫૦૦ શાહુ નરોતમદાસ કેશવલાલ નવાબ ૫૦૧ રાહુ કેશવલાલ મુલચં અનશૈલીવાલા ૨૦ શાદ્ શાંતીલાલ કચરાભાઈ ૫૦૧) સાદ શાંતીલાલ માનલાલ રાબા ૩૦) દ્ મુલચંદ કરમચંદ બોસવાલો ૩૦૧) સાદું કલ્યાણભાઈ દુરીલાલ ૨૧)શાહ મચાભાઈ વાડીલાલ ગુજરાવાલા ૨૫૧) શાહ કાંતીલાલ લખુભાઈ પરીખ ૨૫૧) શાહ મણીલાલ ડુંગરશી ધ્રુવ ૨૫) શાહ શાંતીલાલ પોપટલાલ ૨૫૧ મેનાબેન રતનલાલ ચોકસી
શ્રી વિજ્ઞાનશ્રી સ્વાધ્યાય મંદીર માટે શ્રી નાગજી ભુદરની પોળના જૈન સંઘે પ્રેરણા આપી છે શુભં ભવતું શ્રી સંઘસ્ય
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
in to
其中:
M12
的参数是多多
2014年第子對接
往会加熱到1發10
03
花生 MKV格式转着。 特低等媒体教
pora
my
sion
就
转来的,这就是说赞美的
载, 都
是人的wiki 维多利性格”也就是
线上
《 wets 该学科的增
我
中部地料th Mobilib辨,
中国佛考特判。
神都执» 103高清
#
整部等球
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧)
શાસનસમ્રાટ્ પ. પૂ.આ. દેવ શ્રી વિજય નેમિસૂરીશ્વરજી મ. સા.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૨)
દાદાગુરૂ શાન્તમૂર્તિ પૂ. આ. વિ. વિજ્ઞાનસૂરિજી મ. સા.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
હું
કરતા કાકી
દર
પ્રાકૃત વિશારદ પૂ. ગુરુદેવ આ. વિ. કસ્તૂરસૂરિજી મ. સા.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
છે.
જિક
જ
શ્રી શીવજીભાઈ શામજીભાઈ (પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. ને સંસારી ફેટ)
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૫)
શ્રી શામજીભાઈ ઉકેડા (પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. ના સંસારી પિતા )
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
F
Exped
infEETની પરવા
;
;
નારાજ
FEE.R.;;;
પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. (નાની ઉ"મરના)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
સ્વાધ્યાયમગ્ન પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
કવિરત્ન પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમઃ નમઃ શ્રી વિજયનેમિ-વિજ્ઞાન-કસ્તુર-યશોભદ્રસૂરીશ્વરેભ્યઃ
પ. પૂ. શાસનપ્રભાવક કવિરત્ન આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્
વિજય યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ની
જીવનપરાગ
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧–ઉપક્રમ
વિવિધ વૃક્ષા, લતા અને વિટપાથી વિભૂષિત કાઇ રમણીય ઉદ્યાન કે વાટિકામાં વિહાર કરીએ તે આપણાં તન મનના થાક ઉતરી જાય છે અને આપણને નવી તાજગી, નવું જેમ પ્રાપ્ત થાય છે. તે જ રીતે વિવિધ ગુણા, સપ્રવૃત્તિઓ અને સદાચારથી સુવાસિત મહાપુરૂષની જીવનકથામાં વિહાર કરીએ તા આપણા આત્માને લાગેલા થાક ઉતરી જાય છે અને જીવનને ઉર્ધ્વગામી, પ્રગતિશીલ કે વિકાસાન્મુખ બનાવવાની પ્રબળ પ્રેરણા સાંપડે છે.
વિશ્વવંદ્ય અહતાની જીવનકથાએ આપણી સમક્ષ ન હેાત તા આપણને અહિંસા, સયમ અને તપના ઉત્કૃષ્ટ આદર્શ શેમાંથી પ્રાપ્ત થાત ? પ્રભાવક આચાર્યોની જીવનકથાએ આપણી સમક્ષ ન હેાત તા આપણને શાસનપ્રભાવનાની જ્વલંત પ્રેરણાઆ શેમાંથી સાંપડત ? સાધુચરિત શ્રમણાની કથા આપણી સમક્ષ ન હેાત તા આપણુને ત્યાગ અને વૈરાગ્યની ઉત્તમ ભાવનાએ શેમાંથી મળત?
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
મહાપુરૂષોની જીવનકથાઓને ચમત્કાર અનેક મહાનુભાવોએ પિતાના જીવનમાં પ્રત્યક્ષ નિહાળે છે અને અમને પણ એ નિહાળવાને સુયોગ પ્રાપ્ત થયું છે, એટલે જ અમે મહાપુરૂષની જીવનકથાઓને અક્ષરાંકિત કરવામાં આનંદલાસ અનુભવીએ છીએ. અમને આશા છે–વિશ્વાસ છે કે જે સહૃદય પાઠકે પૂજ્ય આચાર્ય પ્રવર શ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની આ મને રમ જીવનવાટિકામાં અનન્ય મને વિહાર કરશે, તેઓ અમારા જે જ આનંદોલ્લાસ અનુભવી શકશે અને જીવન-સુધારણ માટે પ્રબળ પ્રેરણા પામી પોતાનું કલ્યાણ સાધી શકશે.
૨-જન્મભૂમિ (કચ્છદેશ, અબડાસા તાલુકે, સુથરીગામ)
આપણું ચરિત્રનાયકની જીવનકથાને આરંભ કરછ– અબડાસાના સુથરી ગામથી થાય છે. એટલે પ્રથમ તેનાથી પરિચિત થઈએ.
કચ્છદેશ સૌરાષ્ટ્રની ઉત્તરે અને સિંધની દક્ષિણે આવેલો છે, ૧૫૦ માઈલ લાંબે તથા ૫૦ માઈલ પહોળો છે. લગભગ ૯૦૦૦ ચોરસ માઈલનું ક્ષેત્રફળ ધરાવે છે અને લગભગ (આઠ લાખ) મનુષ્યોને પોતાની ગોદમાં સમાવે છે. તેની દક્ષિણ પશ્ચિમ બાજુ અરબી સમુદ્ર ઉછળી રહ્યો છે અને ઉત્તર તથા પૂર્વની બાજુ રણપ્રદેશથી ઘેરાયેલો છે
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
આ દેશમાં પહાડો પણ છે અને નદીઓ પણ છે. પરંતુ તેમાંને કેાઈ પહાડ ૧૪૦૦ ફૂટથી ઊંચે નથી અને કઈ નદી ૫૦ માઈલથી લાંબી નથી. પહાડે ઘણુંખરા સૂકા અને પથરાવાળા છે તથા નદીઓ ઘણીખરી સૂકી અને ભાંભળી જળવાળી છે. વહેણની દષ્ટિએ આ દેશની નદીઓ બે પ્રકારની છે. એક ઉત્તર તરફ વહી રણમાં પડનારી (સમાનારી) અને બીજી દક્ષિણ તરફ વહી સમુદ્રને મળનારી.
આ દેશની જમીન મેટે ભાગે રેતાળ અને પત્થરાલી છે, એટલે તેમાં જુવાર, બાજરી, મગ, મઠ, તલ અને ગુવારને પાક થાય છે. કેટલાંક સ્થળે ઘઉં-ચણા, ચીકુ, પપૈયા, આંબા પણ પાકે છે અને રૂનું વાવેતર પણ થાય છે, પરંતુ જેને વિશેષ પાણી જોઈએ તેવી કઈ વસ્તુ અહીં પાકતી નથી.
આ દેશ ખેતી પ્રધાન છે અને તેને મુખ્ય આધાર વરસાદ ઉપર છે, પણ તેની સરેરાશ ૧૦ ઈંચ કરતાં વધારે હોતી નથી અને કેટલીકવાર તે તે તદ્દન રીસાઈ પણ જાય છે. આ સંયોગોમાં લેકેને પિતાની આજીવિકા મેળવવા માટે ખૂબ પરિશ્રમ કરે પડે એ સ્વાભાવિક છે. આ દેશના ૧૦ થી ૧૨ લાખ મનુષ્યો આજે ધંધાથે પરદેશમાં વસે છે, તેની ભીતરમાં પણ આજ કારણ રહેલું છે.
આ દેશને આસમાની-સુલતાની અને સામને કરવાને
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
પ્રસંગ અનેકવાર આવ્યું છે અને તેથી તેમનું જીવન ખૂબ ખડતલ બની ગયેલું છે.
આ ભૂમિનાં સંતાને વાણિજ્ય ક્ષેત્ર સારી રીતે ખેડેલું છે અને તેમાં ભારે નામના પેદા કરી છે. આજે ઉદ્યોગધંધાનું કેઈ પાસુ એવું નથી કે જેમાં તેમનું ખમીર ઝળકયું ન હોય. પરદેશી વસાહતને સ્થિર તથા સમૃદ્ધ કરવામાં પણ તેમને નેધપાત્ર ફાળો છે.
આ ભૂમિનાં સંતાને એ કળામાં પણ સારી દિલચસ્પી દાખવી છે, તેથી જ ચાંદીની કારીગરીમાં, તાળાં ચપ્પ–સૂડીની બનાવટમાં તથા સુંદર બાંધણીની સાડીઓ તૈયાર કરવામાં તેમનું નામ જાણીતું છે.
વિજય શેઠ અને વિજય શેઠાણું કે જેમણે દાંપત્યને સ્વીકાર કરવા છતાં આજીવન બ્રહ્મચર્ય પાળી પ્રતિજ્ઞા-પાલનને મહિમા જગતુ સમક્ષ રજૂ કર્યો, તે આ ભૂમિનાં જ અણમેલ રત્ન હતાં અને જગડુશાહ કે જેમણે સં. ૧૩૧૫ના ભારત વ્યાપી ભયંકર દુકાળ વખતે લોકોને બચાવવા માટે લાખે મણ અનાજ મફત વહેચ્યું તથા ૧૧૨ સદાવ્રત-(દાનશાળા) શાળા સ્થાપી પાંચ લાખ મનુષ્યને નિત્ય ભોજન કરાવ્યું, તે પ્રસિદ્ધ દાનવીર પણ આ જ ભૂમિના રત્ન હતાં. આવા તે કેક રને આ ભૂમિએ પકાવ્યા છે, પરંતુ ગ્રંથ વિસ્તારના ભયથી તે બધાને નિર્દેશ અહીં કરતાં નથી.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સંસ્કૃત ભાષામાં કચ્છને બીજો અર્થ નદીના પાણીથી ઘેરાચેલા વૃક્ષાવાળે દેશ થાય છે અને તે અમારી સમજ મુજબ અહીં સંગત છે, કારણ કે એકવાર કચ્છ આ પ્રકારને દેશ હતું. આ વસ્તુ અમે અનુમાન માત્રથી જણાવતા નથી, પણ સિકકાઓ અને શિલાલેખે પરથી જે અતિહાસિક માહિતી ઉપલબ્ધ થાય છે, તેને આધારે જણાવીએ છીએ. તેમાં લખ્યું છે કે ઈ. સ. ના પ્રથમ શતકમાં અર્થાત્ શાલિવાહનના સમયમાં શકરાજાઓ માળવા, લાટદેશ, સૌરાષ્ટ્ર અને અનૂપ દેશપર રાજ્યસત્તા ચલાવતા હતા. આ અનુપદેશ બીજે કઈ નહિ, પણ કચ્છ હતું, એ તેના વર્ણન ઉપરથી સમજી શકાય છે. વળી
સ્વર્ગવાસી મહારાવ શ્રી દેશળજીએ પિતાના પ્રદેશમાં પુરાતત્ત્વવિષયક જે શોધખોળ કરાવી તેમાં શકરાજ જયદામા, રૂદ્રદામા વગેરેના સિક્કાઓ મળી આવ્યા છે. અનૂપ દેશને અર્થ સંસ્કૃત ભાષામાં જળ અને વનસ્પતિની વિપુલતાવાળે દેશ થાય છે અને આયુર્વેદાદિ શાસ્ત્રોમાં તેને એ રીતે જ ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે, એટલે જલ અને વનસ્પતિની વિપુલતાને લીધે જ આ દેશનું નામ કચ્છ પડેલું એ નિર્વિવાદ છે.
ચરિત્રનાયક આવી બહુરત્ના ગૌરવશાળી ભૂમિનું એક રત્ન છે, એ જાણીને કોને આનંદ નહિ થાય ?
અબડાસા તાલુકા કચ્છના વહીવટી દષ્ટિએ નવ વિભાગે કરવામાં આવ્યા છે
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
છે, પણ કુદરતી વિભાગો ત્રણ છે : વાગડ, કંઠી અને અબડાસા. આ ત્રણે વિભાગની પિતપોતાની વિશેષતાઓ છે અને તેથી જ તે એકબીજાથી જુદા પડી જાય છે.
અબડાસાની વિશેષતા :
પરિશ્રમ અબડાસાની પ્રથમ વિશેષતા એ છે કે તેમાં બધી કેમના લે કે લગભગ ખેતી ઉપર જ પિતાને નિર્વાહ કરે છે અને ગમે તેવી મહેનત–મજૂરીનું કામ કરતાં જરાયે સંકેચ પામતા નથી. બહાર જઈને બે પૈસા કમાઈ લાવનારા પણ અહીં આવીને કેદાળી પાવડો હાથમાં લે છે અને પોતાના ખેતરમાં કામ કરવાને આનંદ માણે છે. સ્ત્રીઓ પણ એવી જ મહેનતુ છે અને ઘરકામ ઉપરાંત ખેતીને લગતું બધું જ કામકાજ કરે છે.
સાદો ખેરાક બીજી વિશેષતા એ છે કે અહીંના બધા લોકેને ખોરાક બાજરાને રોટલો અને છાશ છે. તેઓ કહે છે કે અમને જે મીઠાશ આ બાજરીના રોટલા અને તાજી છાશમાં આવે છે તે પાંચ પ્રકારના પકવાનમાં કે સાત પ્રકારના સુખડીમાં આવતી નથી. અને આ જ કારણે બાજર શબ્દ અહીં જીવનના અર્થમાં વપરાય છે.
અતિથિ સત્કાર ત્રીજી વિશેષતા એ છે કે અહીં અતિથિને સત્કાર ખૂબ
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
જ સારી રીતે થાય છે. અને ચાથી વિશેષતા એ છે કે અહીંના ઇતિહાસ વીરતા અને સમર્પણથી ભારાભાર ભરેલા છે, એટલે અહીના વતનીઓને નાનપણથી જ વીર-ધીર થવાના કાડ જાગે છે. ખૂદ અબડાસા નામની પાછળ જ એક ભવ્ય સમર્પણ કથા છૂપાયેલી છે, તે પાઠકાની જાણ ખાતર અહીં રજૂ કરીશું.
વિક્રમની ચૌદમી સદીમાં દિલ્હીના બાદશાહ અલ્લાઉદૃીન ખીલજીએ સિધ પર ચડાઈ કરી અને ઉમરકોટ પર છાપા માર્યાં. આ છાપા મારવામાં તેના હેતુ માત્ર અધિક પ્રદેશ મેળવવાના જ નહિ પણ પેાતાના જનાનખાનાને શેાભાવે તેવી અપ્રતિમ સૌ શાળી સુમરી સુંદરીઓને મેળવવાના હતા. ઉમરકેટના જામ ઘાઘા સુમરાને આ વસ્તુની ખબર પડી ગઈ એટલે તેણે આખરી સંગ્રામ ખેલતાં પહેલાં સુમરી સુંદરીઓને કાઈ સુરક્ષિત સ્થળે મોકલી આપવાના વિચાર કર્યાં.
આ વખતે કચ્છના વડસર વિભાગમાં અબડાજામ રાજ્ય કરતા હતા અને તે પોતાના પરાક્રમે તથા અણુનમ વલણથી અડભંગની અટક પામ્યા હતા. સુમરી સુંદરીઓને રક્ષણ આપે એવા આ એક જ પુરુષ તેની નજરે ચડયો, એટલે તેણે પોતાના એ વિશ્વાસુ માણસા સાથે ૧૪૦ સુમરી સુંદરીઓને વડસર તરફ મેકલી આપી. પછી તે અલ્લાઉદ્દીનની ફાજ સામે વીરતાથી ઝઝુમ્યા અને કામ આવ્યા.
અલ્લાઉદ્દીન વિજય વાવટા સાથે ઉમરકેટમાં દાખલ થયા
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
અને રણવાસમાં જઈ સુમરી સુંદરીઓની શોધ કરવા લાગે, પરંતુ ત્યાં તે ચકલુંય ફરકતું ન હતું. તપાસ કરતાં માલુમ પડ્યું કે બધી સુમરી સુંદરીએ કચ્છ-વડસર તરફ ચાલી નીકળી છે, એટલે તેણે પોતાના તમામ રીન્ય સાથે તેમની પૂંઠ પકડી.
સુમરી સુંદરીઓ અનેક જાતનાં કષ્ટ વેઠતી વડસરની નજીક આવી અને તેમણે પોતાના વિશ્વાસુ માણસ મારફત અબડા જામને કાને બધી હકીકત નાંખી કહેવડાવ્યું કે –
સલામ છડે સુમરેં, અબડા તે કે અપાર; અચે નીયાણીયું નેહસું, વેલી કરજ વાર. વર માર્યા ઘર ફર્યા, કુછણ નિંઢડા બોર, વિચાડીયું વરનજા, પિટે ખાણે હું પાર; છલી જતું ઝંઝાર તે ઘર આવઈયું અબડા,
ભાવાર્થ –હે અબડાજામ! તને સુમરાઓએ ઘણી ઘણું સલામ આપીને કહેવડાવ્યું છે કે આ નીયાણીઓ (પુત્રીઓ) તારી પાસે આવે છે, તેની તું ઝટ વાર (મદદ) કરજે. એમના પતિઓ મરણ પામેલા છે, ઘર લૂંટાઈ ગયા છે અને તેમની કાખમાં નાનાં બાળકે છે. પિતાના પતિઓને માટે તેઓ રૂદન કરી રહી છે. એ તારે શરણે આવેલી છે, માટે તે ઝુંઝાર ! તું એમનું રક્ષણ કરજે.
અબડે અતિ શૂરવીર હતું અને શરણે આવેલાનું કેઈપણ ભેગે રક્ષણ કરવું જોઈએ એમ માનતે હવે,
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યોાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની
એટલે તેણે સુમરી સુંદરીએને આશ્રય આપવાના વિચાર કર્યા અને તેમને તેડવા માટે ગાડાં માલ્યાં.
૧૦
અબડે ગડા માલ્યાં, હિકડાં સેાને સડ્રૂ; ભલે આવયું ભેનરુ', 'પેર મડીજા પટ્ટ.
ભાવાર્થ :—જામ અબડાએ સુમરીઓને તેડી લાવવા માટે ૧૬૦ ગાડાં મેાકલ્યાં અને કહેવરાવ્યુ કે હે બહેના ! તમે ભલે આવી. તમે લાંખે પ્રવાસ કરીને થાકી ગઈ હશેા, માટે હવે જમીન પર એક પણ ડગલું મૂકશેા નહિ. અર્થાત્ મેં મેકલેલાં ગાડામાં બેસીને જ આવજે.'
સુમરી સુંદરીઓને આશ્રય આપ્યા પછી થોડા જ વખતે અલ્લાઉદ્દીન પેાતાની સાગર જેવી વિશાળ ફેાજ લઈને વડસર પર ચડી આવ્યા અને તેણે પેાતાના સરદાર મહમ્મદ શાહ સાથે જામ અબડાને સદેશેા કહેવડાવ્યા કે ‘પારકી આતાને માટે તું તારા નાશ નાંતર નહિ. જો સુમરી સુંદરીઓને તુ મારે હવાલે કરીશ તેા તને કંઈપણ નુકશાન પહાંચાડીશ નહિ.’
પરંતુ અખંડા પ્રાણ કરતાં પ્રતિષ્ઠાને વહાલી ગણુનાશ હતા અને એકવાર ડગલું ભર્યું કે પાધ્યું ન હઠવું", એવા મક્કમ વિચારના હતા, એટલે તેણે ઉત્તર આપ્યા કે—
અદિઠી આડેાફિક્સ, સે ડઠેડીયાં ક્રિયા? વાર વિલીયે*જી ચડાં, ને તુ મિ ંજા ની'ય.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
'જીવનપરાગ
૧૧
ભાવાર્થ હું અણદીઠાની આડે ફરું છું, તે આ દીઠેલીને કેમ દઉં? હું આ અનાથ અબળાઓની વહાર (રક્ષા) જરૂર કરીશ.
પરિણામે ખૂનખાર યુદ્ધ થયું અને તેમાં અબડો જીવ પર આવીને લડ્યો. પરંતુ સાગરસમાં વિશાળ સૈન્ય આગળ મૂઠ્ઠીભર માણસનું શું ચાલે? ત્રણ દિવસ અને ત્રણ રાત્રિના અવશ્રાંત યુદ્ધ પછી અબડે કામ આવ્યા અને પિતાનું નામ સદાને માટે અમર કરતે ગયો.
સુમરી સતીએ પોતાનાં શિયળનું રક્ષણ કરવા ત્યાંથી નાઠી, બાદશાહી સૈન્ય પાછળ પડ્યું, પણ સુમરીઓની વિનંતિ સાંભળીને ધરતીએ માર્ગ દીધે, એટલે બધી સતીઓ તેમાં સમાઈ ગઈ અને સતીતવને ઉચ્ચ આદર્શ જગત્ સમક્ષ મૂકતી ગઈ.
આ રીતે શરણાગતનું રક્ષણ કરતાં જામ અબડાએ અપૂર્વ વીરતા બતાવી અને પિતાનું જીવન સમર્પણ કર્યું, એટલે આ વિભાગ અબડા નામથી પ્રસિદ્ધ થયે. અબડાસે એટલે અબડાને મુલક, અબડાને પ્રદેશ.
આજે પણ વડસર ખાતે જામ અબડાનું સ્થાન નદીના કિનારે ઊભેલું છે અને ત્યાં દર વરસે ધૂળેટીના દિવસે મોટે મેળો ભરાય છે. જાડેજા રજપૂત દર ચાંદરાને તેને કશું ચડાવીને ભારે માન આપે છે.
આ અબડાસા તાલુકામાં આપણને અનેક નર રમે
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
આપ્યાં છે, જેમાં શેઠ નરશી નાથા, શેઠ કેશવજી નાયક, શેઠ ખેતશી ખીયસી, શેઠ વસનજી ત્રિકમજી, શેઠ શૂરજી વલ્લભદાસ વગેરેને આપણે ભૂલી શકીએ તેમ નથી. આપણા ચરિત્રનાયકે પણ સાધુજીવનની સુંદરતા વડે અબડાસાનું નામ ઉજ્જવળ કર્યું" છે. અન્યથા આ પક્તિઓ લખવાના પ્રસંગ જ કથાંથી આવત ?
૧૨
.
સુથરી ગામ
અબડાસામાં પાંચ ગામ મોટા ગણાય છે. નળીઆ, જખૌ, કાઠારા, સુથરી અને તેરા. તેમાંથી આપણે સુથરી તરફ દૃષ્ટિ દોડાવીશું.
આશરે ૩૦૦૦ મનુષ્યની વસ્તીવાળું આ ગામ શ્રી છત કલ્લાલ પાર્શ્વનાથના સ્મરણીય મંદિરને લીધે ખૂબ પ્રસિદ્ધિમાં આવેલું છે અને પચતીથી'માં પહેલુ ગણાય છે. અહી શ્રી ઘતકલ્લાલ પાર્શ્વનાથની સ્થાપના શી રીતે થઈ ? તે અમે પાઠકાને જણાવીશું.
સેાળમી સદીમાં અહી દશા ઓશવાલ જ્ઞાતિના મેઘજી નામે એક શ્રાવક રહેતા હતા. તે ખાણમાંથી પથ્થર કાઢવાને ધંધા કરતા એટલે ક્રિયા કહેવાતા. ઘણી મહેનત કરવા છતાં તેને પેટ પૂરતું મળતું નહિ, એટલે માથે દેવુ થયું અને તે ઉકરડાની જેમ વધતું ચાલ્યું, આખરે લેણદારોના ખૂબ તકાદો
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૪
થયે અને તે જીવનથી કંટાળે, એટલે વાવમાં પડવા ચાલ્યા પણ તેજ વખતે અંતરીક્ષમાંથી “મા-મા” અવાજ આવ્યો, એટલે આપઘાત કરવાને વિચાર માંડી વાળી ઘેર પાછો ફર્યો.
રાત્રે સ્વપ્ન આવ્યું કે “તું સવારે અમુક વેપારી પાસે જજે અને ર૦૦ કેરીની માંગણી કરજે. તે તને ખૂશીથી આપશે. તેમાંથી તું ૧૦૦ કરી દેવું ચૂકવવામાં વાપરજે. અને બાકીની ૧૦૦ કેરી લઈને માંડવીની બાજુમાં આવેલા ગેધર ગામે જજે. ત્યાં ગામના ઉગમણા નાકે એક શ્રાવક બળદ પર જે વસ્તુ નાંખીને આવતા હોય તે તું ખરીદી લેજે. એથી તારું કલ્યાણ થશે.”
હકીક્ત સ્વપ્ન પ્રમાણે જ બની, એટલે મેઘજી પોતાનું દેવું ચૂકવી ગેધરા ગ.
આ બાજુ હાલાર પરગણામાં આવેલ છિકારી ગામમાં સંપ્રતિ રાજાની બનાવેલી શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની મનેહર પ્રતિમા બિરાજમાન હતી. પણ કર્મસંગે ત્યાંના શ્રાવકે દેવદ્રવ્યને ઉપયોગ પિતાને ગૃહસંસારના કાર્યોમાં કરવા લાગ્યા તેથી પાપને ઉદય થયો અને ગામમાંથી શ્રાવકની વસ્તી ઘટી. ગઈ. ત્યારે અધિષ્ઠાયક દેવને લાગ્યું કે હવે આ પ્રતિમાજીની સેવાપૂજા થશે નહિ, એટલે તેણે ગામને દેવરાજ નામના એક શ્રાવકને સ્વપ્ન આપીને કહ્યું કે “તું આ પ્રતિમાને બળદ પર લઈને કચ્છ દેશમાં જા. ત્યાં માંડવીની પાસે આવેલા ગોધરા
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪
આ દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ગામનાં ઉગમણે નાકે એક માણસ મળશે, તેને ૧૦૦ કોરી લઈ આ પ્રતિમા આપી દેજે.'
આ પ્રમાણે અધિષ્ઠાયક દેવને હુકમ થવાથી દેવરાજ પ્રતિમા સહ ગોધરા ગામમાં આવ્યા અને મેઘજીએ ૧૦૦ કેરી આપી તે પ્રતિમા પ્રાપ્ત કરી. પછી તેને સુથરી લાવી પોતાના ભંડારિયામાં મૂકી, એટલે ભંડારિયું અક્ષય બની ગયું.
હવે એકવાર સુથરીમાં મેઘણ નામના ગૃહસ્થ તરફથી સંઘજમણ થયું. તે વખતે રસઈમાં વાપરવા માટેનું ઘી, જનાવરોને પાણી પીવાના હવાડામાં ભરેલું હતું. તે ઓછું પડશે એમ લાગવાથી મેઘણને ભારે ચિંતા થઈ અને હવે શું કરવું ? તેની મનમાં ભારે ભાંજગડ થવા લાગી. તે વખતે ઉદિયાના ભંડારિયામાં રહેલી પેલી ચમત્કારિક મૂર્તિ ત્યાં લાવવામાં આવી, એટલે સંઘના બધા માણસે સારી રીતે જમ્યા અને વ્રત ખૂટ્યું નહિ. આ ચમત્કાર જેઈને સંઘે તેનું નામ શ્રી ઘતકલોલ પાર્શ્વનાથ રાખ્યું અને તેનાં સહ કેાઈ દર્શન કરી શકે તે માટે તેને ગામના ચોકમાં એક આંબલીનાં ઝાડ નીચે ઓટલા પર પધરાવવાની વિનંતિ કરી. મેઘજીનું બીજું નામ ઉદી હતું. ઉદિયે તે માટે કબૂલ થયે. એ રીતે સં. ૧૭૬૫માં એ મૂર્તિ જાહેરમાં આવી.
પરંતુ ઘણી વખત એવું બનતું કે કેઈપણ કારણસર ઉદિયે રિસાઈ જતે ત્યારે એ પ્રતિમાજીને પિતાને ત્યાં લઈ જતે અને સંઘની ઘણી સમજાવટ પછી જ તે પ્રતિમા પાછી
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
મળતી. વિ.સ. ૧૭૨૧માં શ્રી જ્ઞાનસાગરજી નામના એક ભટ્ટારક આ ગામમાં પધાર્યા. તેમણે આ પરિસ્થિતિ જોઈ સઘને ઉપદેશ આપ્યા અને કેટલીક રકમ એકઠી થઈ. તેમાંથી એક લાકડાની શેરડી તૈયાર કરવામાં આવી અને તેમાં ઉક્ત પ્રતિમાજીને બિરાજમાન કર્યાં.
આ પ્રતિમાજી ઘણા ચમત્કારિક હતા, એટલે તેની ખ્યાતિ દિનપ્રતિદિન વધતી ગઈ અને ભાવિકો સંઘ લઈને ત્યાં યાત્રા નિમિત્તે આવવા લાગ્યા. મુનિશ્રી મેઘશેખરના શિષ્ય મુનિ ગુલાખ શેખરે એક સ્તવનમાં ગાયું છે કે—
ધૃતકલ્લાલ પ્રભુ પાસ જિષ્ણુ ૬, અશ્વસેન રાયા કુલ ઉપન્યા દિણ દ;
મારા પાસજી હૈા લાલ,
પ્રભુમુખ દેખી મારા મન ક્રીસે હા રાજ!
૧૫
તારે છે જિહાજ;
બેડિયા કાપે ને વાલા સમર્યા. આપે વાલેા વંછિત કાજ.
અનેક
દેશીવિદેશી સધ આવે
રાખી
સુથરીમાં વાસ કીધા માણસીઅ ચલજીનું
જાત્રાનુ
સંધ લઈ ને આવ્યા સુથરી સવત અઢાર એયાસિયે જાણું, ફાગણ વદ ચાથે ગાચા ગુણ ખાણુ. ધૃત
વાલે. ટેક ધૃત॰
મન,
પ્રસન્ન.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સુથરી સંઘે આ સ્થિતિ નિહાળી ત્યાં પાષાણમય ભવ્ય જિનાલય નિર્માણ કરવાનો નિર્ણય કર્યો અને વિ. સં. ૧૮૮૩માં હાલના જિનાલયને પાયો નંખાયો. તેનું કામ પૂરું કરવા માટે ટીપ થઈ, તેમાં કચ્છ, ગુજરાત, મારવાડ તથા અન્ય સંઘેએ સારી રકમ ભરી અને બે માળને ભવ્ય પ્રાસાદ તૈયાર થઈ ગયો વિ.સં. ૧૮૬માં પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી, ત્યારથી આ ગામ વિશેષ પ્રસિદ્ધિમાં આવ્યું અને આજે જિનાલયની સુંદરતામાં માત્ર ભદ્રેશ્વર પછી જ તેને કમ આવે છે.
આવા તીર્થ સમાન એક ગુણિયલ ગામમાં જન્મ થવો એને અમે પુણ્યને પ્રકષ માનીએ છીએ અને તેથી ચરિત્રનાયકનું અભિવાદન કર્યા સિવાય રહી શકતા નથી.
સુથરીની વસ્તીને ૬૦ ટકા ભાગ હિંદુ છે અને ૪૦ટકા ભાગ મુસલમાન છે. હિંદુ વસ્તીમાં મુખ્યતા જેનેની છે. તેમના અહીં ૨૦૦ જેટલા ઘરો છે, પણ તેમને મેટે ભાગ ધંધાથે પરદેશમાં વસેલે છે.
નોંધપાત્ર બને એ છે કે આ ૨૦ળે ઘર મૂર્તિપૂજકને છે અને એક જ અંચલ ગચ્છની માન્યતાવાળા છે. વળી તે બધાની જ્ઞાતિ દશા ઓશવાલ જ છે.
જૈનેમાં ઓશવાલ વંશ ઘણે ઊંચે ગણાય છે. તેની પ્રશંસા કરતાં એક કવિએ કહ્યું છે કે –
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
दानवीर सब जगत में, धनयुत गुणगम्भीर | राजवंश चढती कला, जस सुरधुनि को नीर || सकल बार हों न्यात में, धनयुत राजकुमार । शूरवीर मघराल है, जानै सब संसार |
૧૭
એશવાલા ધનવાન છે, ગુણમાં ગભીર છે અને પેાતાના અપ્રતિમ ધન ગુણને લીધે આખી દુનિયામાં દાનવીર તરીકે પકાયેલા છે. વળી તેઓ રાજવશના છે. ગગા નદીના પવિત્ર નીર જેવા નિર્મળ છે અને દિનપ્રતિદિન ચડતી કળાવાળા છે, શ્રીમાળી આદિ જે ખાર પ્રકારની નાતા ગણાય છે, તેમાં સૌથી વધારે ધનવાન અને રાજકુમાર જેવા તેએ જ છે. વળી તે ઘણા શૂરવીર અને અભિમાની છે. એ તે આખી દુનિયા જાણે છે.
શ્રી મહાવીર સ્વામીના નિર્વાણ પછી ૭૦મા વર્ષે શ્રી રત્નપ્રભસૂરિએ આશિયાનગરીના રાજા ઉપલĒ સહિત ૧૮ જાતના ક્ષત્રિયાને પ્રતિબાધી જૈન બનાવ્યા, ત્યારે આશવાલ વંશની સ્થાપના થયેલી છે, એટલે તેએ અસલ રાજવ‘શી છે..
આ એશવાલામાં જેમણે પેાતાના વટ વ્યવહાર વીશવશા એટલે પૂરેપૂરા જાળવી રાખ્યા તે વિશા કહેવાયા અને જેણે સમય સયાગ અનુસાર તેમાં થોડી ઢીલદાર મુકી તે દશા કહેવાયા.
આ વીશા અને દશા અને આશવાળા ક્રમેક્રમે મેવાડ,
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
મારવાડ, માળવા, ગુજરાત, સૌરાષ્ટ્ર વગેરે દેશમાં ફેલાયા. આ રીતે દશા ઓશવાળાને એક ભાગ ચાર-પાંચ વર્ષ પહેલાં કચ્છમાં આવ્યું અને આ ભાગમાં સ્થિર થયો. તેમને મુખ્ય વ્યવસાય અન્ય લોકોની જેમ ખેતીને જ રહ્યો, પરંતુ આજથી દોઢસો વર્ષ ઉપર તેમાંના કેટલાક સાહસિક પુરુષો મુંબઈ વગેરે સ્થળે પહોંચી વ્યાપાર કરવા લાગ્યા અને રૂ તથા બીજા--ધંધામાં આગળ વધ્યા. ત્યારથી દશા ઓશવાળ જ્ઞાતિમાં પૈસો વધવા લાગે અને આજે તેમને મેટેભાગ એકંદરે સુખી છે.
સુથરીની આ દશા ઓશવાળ જ્ઞાતિમાં શામજીભાઈ ઉકેડા એક સાહસિક અને પરગજુ ગૃહસ્થની ખ્યાતિ પામ્યા હતા. તેઓ કચ્છ–બાયડના રહીશ શા. નાથુભાઈ મૂળજી અને રાણબાઈની પુત્રી સોનબાઈ ઉફે ભચીબાઈથી વિવાહિત થયા હતા. સેનબાઈ વિનય અને નમ્રતાની મૂર્તિ હતા અને પતિને પરમેશ્વર તુલ્ય માનવાનું શિક્ષણ લઈ ચૂકેલા હતા, એટલે તેમણે થોડા જ વખતમાં પતિનું દિલ જીતી લીધું અને સંસારને સ્નેહભીને બનાવી દીધું. અનુક્રમે તેઓ માતૃપદના અધિકારી થયા અને તેને યોગ્ય ચર્યાનું ચીવટથી પાલન કરવા લાગ્યા.
સેનબાઈ એ આ વખતે કેવી વાત સાંભળી હતી, તેની અમારી પાસે કોઈ નોંધ નથી, પણ એક ભાવિક જેના ઘરમાં કુરસદના વખતમાં ધર્મકથાઓ કહેવાય છે અને તેને માટે ભાગ શ્રમણજીવનને લગતો હોય છે, એટલે આવી કથાઓ તેમણે સારી રીતે સાંભળી હશે અને કચ્છી સંતની કથાઓએ
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
પણ તેમના ચિત્તને અવશ્ય ચમત્કાર પમાડ હશે, એમ અમે માનીએ છીએ.
અનુક્રમે આ માસ આવ્યો ને નીલાકાશમાં રૂના ઢગલા જેવાં શ્વેત વાદળો દોડાદોડી કરવા લાગ્યા. મરુદ્ગણ પણ મંદ બનીને તેની સાથે ગેલ કરવા લાગ્યા. આ વખતે ખેતરમાં ધાન્ય પાકી રહ્યું હતું, તે જોઈને સમસ્ત પ્રજા ખુશ થતી હતી અને ભવિષ્યમાં સુંદર સ્વપ્ન નિહાળી રહી હતી. પશુઓ વિપુલ ચારો મળવાને લીધે આનંદની ઉત્તેજના અનુભવી રહ્યા હતા અને પક્ષીઓએ પણ પ્રાકૃતિક શોભાથી પ્રસન્ન થઈને મંગલગાન આરંભી દીધા હતા.
એવામાં શુકલ ત્રયોદશીનો દિન આવ્યું, એટલે ગામની ગૌરીઓ શરદ પુનમને ઉત્સવ કેવી રીતે ઉજવીશું ? એની વિચારણામાં મગ્ન બની. આમ પ્રકૃતિ અને માનવસમાજમાં આનંદનું ઘેરું વાતાવરણ જામ્યું હતું, ત્યારે સુલક્ષણ સોનબાઈએ એક પુત્રરત્નને જન્મ આપે અને આખા કુટુંબમાં આનંદની છળ ઉછળી રહી. આ હતી સં. ૧૯૬૪ની સાલ. પ્રથમ સંતતિ અને તેમાંયે પુત્ર એટલે માતાપિતાના હર્ષનું તે પૂછવું જ શું? તેઓ અનેરી મમતાથી આ પુત્રને ઉછેરવા લાગ્યા માતા પુત્રને હોંશે હોંશે હાલરડાં ગાવા લાગી.
આવાં આવાં તો કેટલાંયે હાલરડાં ગાયા હશે અને પુત્રને મીઠી નિંદર આવી જાય તેની કાળજી રાખી હશે. વાલ્યભરી માતા પુત્રને માટે શું શું નથી કરતી? તેના બધા ઉપકારોને
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
યાદ કરીએ તેા કહેવું જ પડે કે તેના બદલા આ જગતમાં કોઈ પણ વસ્તુથી વળી શકતા નથી.
૨૦
અનુક્રમે પુત્રનું નામ પાડવાના પ્રસ`ગ આવ્યા, ત્યારે અનેક નામની વિચારણા થઈ, તેમાં શિવજી નામ સહુને પસંદ પડયું.
બાળપણ
શિવજીભાઈ પાંચ વર્ષના થયા, ત્યારે નિશાળે બેઠા. આ નિશાળ તેમની જ્ઞાતિના એક આગેવાન શેઠ દામજી મેઘજીએ અંધાવીને રાજ્યને સુપ્રત કરેલી હતી. અહી શિવજીમાઇએ એકડા ફૂટવાથી માંડીને અંકગણિતના અઘરા દાખલા સુધીનું તેમજ લેખન, વાંચનથી માંડીને દુનિયાની ભૂગાળ સુધીનું શિક્ષણ લીધુ અને પાંચમી ગુજરાતીને અભ્યાસ પૂરા કર્યા.
શાંત પ્રેમાળ સ્વભાવ
અહી એ વાતની નોંધ લેવી જોઈએ કે શિવજીભાઇની વચના–વના અન્ય છેાકરાઓ ઘણીવાર તાફાન મસ્તીએ ચડતા અને શિક્ષકને ચૌદમુ રત્ન બતાવવું પડતું, પણ શિવજીભાઈ એવી કોઈ બાબતમાં પડતા નહિ, એટલે શિક્ષકની તેમના પર ખૂબ મીઠી નજર રહેતી અને તેઓ વારંવાર કહેતા કે આ કરા આગળ જતાં નામ કાઢશે.’
શિવજીભાઈ સ્વભાવે પ્રેમાળ હતા, એટલે સહુની સાથે હળીમળીને રહેતા અને પેાતાના નાનાભાઇ નારણજી તથા નાની બહેન ઝવેરબાઈને ખૂબ ચાહતા. આ ભાઈ ભગની પણ
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
તેમની સાથે ખેલકુદ કરતાં અપ્રતિમ આનંદ એ રીતે શામજીભાઈના સદનમાં સ્નેહનું એક ખડુ થઇ જતુ.
૨૧.
અનુભવતા અને નાનકડુ' સામ્રાજ્ય
શિવજીભાઇનાં જન્મ પહેલાં શામજીમાઈ ધંધાર્થે મુંબઈ ગયેલા અને ત્યાંથી તેમના ભાઈ પાસવીર પાસે ર'ગુન ગયેલા પણ રંગુન વધારે ન રોકાતાં મુંબઈ આવીને રૂના વાયદાની દલાલી શરૂ કરીને સારી સંપત્તિ કમાયેલા.
શિવજીભાઈનુ શિક્ષણ પૂરું થયુ. અને એ અરસામાંજ માતાએ આ ફાની દુનિયાની વિદાય લીધી અને શિવજીભાઈ ઘેરા શોકસાગરમાં ડૂખી ગયા. પરંતુ સ્વજન-સંબધીઓની કુશળતા ભરી સમજાવટથી કેટલાક વખતે પાછા સ્વસ્થ બની ગયા. અને પૂર્ણાંવત્ પાતાના જીવન વ્યવહાર ચલાવવા લાગ્યા.
૪–ગૃહસ’સાર
આજથી પાંત્રીશ-ચાળીસ વર્ષ પહેલાં પુત્રનાં સગપણ પારણામાં થાય તેને મેાટી ઈજ્જત સમજવામાં આવતી અને સેાળ-સત્તર વર્ષની ઉંમરે લગ્ન કરી નાખવામાં જરાયે સ‘કેાચ અનુભવાતા ન હતા વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તે તેને જીવનના એક લહાવા માનવામાં આવતા અને તે જેટલા વહેલા લેવાય તેટલુ વધારે સારું એવી માન્યતા પ્રચલિત હતી. આથી શિવજીભાઇનું સગપણ પંદર વર્ષની ઉંમરે આ જ ગામના રહીશ શા. પુંજા નરપારની પુત્રી જેઠીબાઇ સાથે કરવામાં આવ્યું હતું. હવે શિવજીભાઈ
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨.
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સત્તરમાં વર્ષમાં પ્રવેશ કરી ચૂક્યા હતા, એટલે તેમના લગ્નની તૈયારીઓ થવા લાગી.
શામજીભાઈને આ લગ્ન બને તેટલા સુંદર કરવાનો ઉમંગ હતું, એટલે અતલસના છાંયે લેલર માંડ * બંધાયે, ગામને ધુઆબંધ જમાડવામાં આવ્યું, વસ્ત્રનાં ભેટણ અપાયાં અને બીજી સખાવતે પણ સારી રીતે કરવામાં આવી. આ લગ્ન પ્રસંગમાં તેમણે કુલ પચીસ હજાર રૂપિયાનો વ્યય કર્યો. શામજીભાઈના મોટા ભાઈ હયાત ન હોવાથી તેમની પુત્રી કસ્તુરી બાઈને પણ આ પ્રસંગે પરણાવીને શામજીભાઈએ કન્યાદાનને હાવો લીધો હતો.
પુત્ર વરઘોડે ચડે અને લાખેણી લાડીને લઈ આવે એ દિવસ જેવાના સેનબાઈને ઘણું કેડ હતા, પણ એ કેડ પૂરા થાય તે પહેલાં જ તેઓ સ્વર્ગે સીધાવ્યા હતા. જો તેઓ આજે જીવતા હોત તે આ બધું દશ્ય જોઈને કેવા રાજી થાત!
લગ્ન અને દાંપત્ય જીવનનું મહત્ત્વ જેઠીબાઈ ઘરમાં આવ્યા પછી શિવજીભાઈએ નવા જ જીવનમાં પ્રવેશ કર્યો. આ જીવનમાં મહોબ્બત હતી, મસ્તી હતી અને દાંપત્ય જીવનને સફળ કરવા માટે તે અતિ આવશ્યક હતી. લગ્નબંધને બંધાવા છતાં જેમનાં મન મળતાં નથી, જેમનાં માંડવડો રે કાંઈ નીલુડે નાઈયરે છાંયડે
આ છે કુલડે છા, અતલસના છાંયે લેર માંડવે.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
દિલ પરસ્પર આકર્ષાતા નથી. તેઓ આખરે ગૃહસ્થાશ્રમના પવિત્ર પથ પરથી ગબડી પડે છે અને હાયા ઢોરની જેમ અહીંતહીં રખડીને પોતાનું જીવન પૂરું કરે છે.
સમય જતાં શિવજીભાઈને ત્યાં ધણના (સીમંતના) ગીત ગવાયાં.
પુત્રીને જન્મ જેઠીબાઈએ પૂરા દિવસે એક પુત્રીને જન્મ આપ્યો, એથી બીજાની જેમ શિવજીભાઈનું નાક કે મુખ જરાયે મચકોડાયું ન હતું. એ તે કુદરતનો ખેલ છે એમ માની મીઠું હસ્યા હતા અને એ પુત્રીને ખૂબ વહાલ કર્યું હતું. તેનું નામ પાડયું નવલબાઈ.
પુત્રી નવલ અને જેઠીબાઈની વિદાય
જ્યારે નવલબાઈ એક વર્ષની થઈ અને કાલું કાલું બોલી માતાપિતાને તથા કુટુંબીજનોને આનંદ આપવા લાગી. ત્યારે કાળદેવની કુટિલ કરામત આગળ આવી અને તેણે જેઠીબાઈને આ દુનિયામાંથી કાયમને માટે ઉપાડી લીધા. શિરિષ પુષ્પ ઉપર વજ પ્રહાર જેવા આ બનાવે શિવજીભાઈનું હૃદય ભાંગીને ભૂકે કરી નાખ્યું અને જે સંસાર અત્યાર સુધી સુખને સાગર જણાતું હતું, તે દુઃખને સાગર થઈ પડ્યો. પિતાએ તથા સગાસંબંધીઓએ તેમને ખૂબ આશ્વાસન આપ્યું, પણ જેઠીબાઈ તેમની નજર આગળથી જરાયે દૂર થતા ન હતા. સારસીનું મૃત્યુ
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
થતાં સારરાના હાલ કેવા થાય છે અથવા ચક્રવાકી ચાલી જતાં ચક્રવાક કેવા ઝુરે છે, એ જેણે નજરે નિહાળ્યું હશે, તેને જ શિવજીમાઈની આ મનાવ્યથાના સાચા ખ્યાલ આવી શકશે.
૨૪
શિવજીભાઈના શરીરે આરોગ્ય હતું. ચેાગ્ય સ્ત્રી મળી હતી, ખારાકના તાટા ન હતા, સતતિનુ મુખ પણ જોયું હતુ, અને તેમને ખાસ શત્રુ કાઈ જ ન હતા, પણ તેમના સમીપ સંબ ́ધીનું પરમ વલ્લભા (પત્ની)નું શરીર છૂટી ગયું હતું અને આ સંસારના અધા તાણેા કાચા પુરવાર થયા હતા.
૫-વૈરાગ્ય અને દીક્ષા
જે દુઃખ અન્ય ઉપાયાથી શમતું નથી, તે કાલ નિર્ગ્યુમનથી શમી જાય છે, તેથી જ કહેવાયુ` છે કે ‘દુઃખનુ એસડ દહાડા'. કેટલાક દિવસે વીત્યા બાદ શિવજીભાઈનુ શાકસંતપ્ત હૃદય કંઈક સ્વસ્થ થયું, ત્યારે પિતાજીએ કહ્યું કે ‘હવે તું મુંબઈ જા અને કામે લાગવાથી મન આનંદમાં રહેશે અને એ પૈસાની પ્રાપ્તિ થશે’.
આ શિખામણ શિરાધાય કરીને શિવજીભાઈ મુંબઈ ગયા અને તૈયાર રૂ નું કામકાજ કરનારી એક પેઢીમાં જોડાયા. ત્યાં કામ કરનારા માટે ભાગે પેાતાની જ્ઞાતિના જ હતા અને તેમાંના કેટલાકને તેઓ ઓળખતા પણ હતા, તેથી અજાણ્યા જેવુ' લાગ્યું નહિ. તેઓ સ્વસ્થ ચિત્તે પાતાનું કામ કરતા અને ધંધાને લગતી નવી નવી ખાખતા જાણવાને નિરંતર ઉત્સુક રહેતા.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૫
દેશી નાટકની અસર તે વખતે મુંબઈમાં દેશી નાટક સમાજનું કામ ખૂબ જેરમાં ચાલતું અને તેને ખેલ ગુજરાતી પ્રજાનું ભારે આકર્ષણ કરતાં. એ રીતે તેણે શિવજીભાઈનું આકર્ષણ કર્યું અને તેઓ
જ્યારે પણ સમય મળે ત્યારે એ ખેલો જોવા લાગ્યા. નાટકમાં સંગીત પણ હોય છે, નૃત્ય પણ હોય છે અને દિલના તારને ઝણઝણાવે એવા બનાવે તથા સંવાદો પણ હોય છે, તેથી મનુષ્યના મન પર તે વિશેષ અસર ઉપજાવે છે. રાજા ભર્તુહરિના ખેલો જોઈને કેટલાક રાજાઓએ પિતાના રાજપાટ છોડી દીધાના દાખલા ઈતિહાસમાં સેંધાયેલા છે.
આ ખેલ જોતાં શિવજીભાઈને મન પર એવી અસર થઈ કે “જગત એક રંગભૂમિ છે. તેમાં જુદાં જુદાં પાત્રો પિતાને પાઠ ભજવી રહ્યા છે. આ પાઠ જેટલો સારી રીતે ભજવાય તેટલી તેની સફળતા. હું એક મનુષ્ય તરીકેને પાઠ વધારે શી રીતે ભજવું ?
એક વાર શિવજીભાઈ દેશમાં આવ્યા ત્યારે પિતાજીએ ફરી લગ્ન કરવાની વાત છેડી, પણ શિવજીભાઈ એ તેને સ્પષ્ટ ઉત્તર આપ્યો નહિ. શેડા દિવસ બાદ પિતાજીએ ફરી એ વાત કાઢી અને જણાવ્યું કે હજી નાની ઉંમર છે, એટલે લગ્ન કર્યા વિના ચાલે નહિ. માટે હું આજકાલમાં જ તારું વેવિશાળ કરી નાખવાના નિર્ણય પર આવ્યો છું.”
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
બીજીવારનું વેવિશાળ શિવજીભાઈનાં હૃદયમાં જેઠીબાઈની સ્નેહભરી મધુર મૂર્તિ વિરાજી રહી હતી અને તે હજી જરાયે પ્લાન થઈ ન હતી, એટલે તેના સ્થાને બીજી મૂર્તિ બેસાડવાનું કામ અશક્ય હતું. બીજી બાજુ પરમ ઉપકારી વડીલની આમન્યા લેપવી એ પણ ખોટું હતું , એટલે તેઓ મૌન રહ્યા. આ મનને એક પ્રકારની સંમતિ માની પિતાજીએ તેમનું બીજી વારનું વેવિશાળ એક ખાનદાન ઘરમાં કર્યું. જેઠીબાઈના સ્વર્ગવાસ પછી પાંચમે દિવસે આ વેવિશાળ નકકી થયું હતું અને એક મહિને જાહેર થતું. હવે આગળ શી ઘટના બને છે, તે આપણે ધીરજથી નિહાળીએ.
શિવજીભાઈકામ પ્રસંગે પિતાના સ્નેહી અમદાવાદ હીરાભાઈને ત્યાં આવ્યા. હીરાભાઈ રોજ જિનેશ્વર પ્રભુની સેવા-પૂજા કરતા. હતા, પછી અમુક દહેરાસરે દર્શન કરવા જતા હતા અને ત્યારબાદ પાંજરાપોળના ઉપાશ્રયે જઈ વ્યાખ્યાન શ્રવણ કરતા હતા. વળી તેઓ સાધુ અને શ્રાવક ધર્મના સારા જાણકાર હતા અને યથાશકિત વ્રતનિયમોનું પાલન કરતા હતા. તેમની સાથે આપણા ચરિત્રનાયક પાંજરાપોળના ઉપાશ્રયે ગયા અને ગુરુ મહારાજને વંદન કરી વ્યાખ્યાન સાંભળવા બેઠા.
આ વ્યાખ્યાન આપનાર પૂજ્ય મુનિરાજ (સ્વ. આચાર્ય) શ્રી કસ્તુરવિજયજી મહારાજ હતા. તેમના મુખમાંથી ઝરી રહેલા નીચેના શબ્દો તેમના સાંભળવામાં આવ્યા.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
સંપત્તિ જલના તરંગ જેવી અસ્થિર છે. યવન ત્રણ-ચાર દિનની ચાંદની જેવું છે. આયુષ્ય શરદ ઋતુના વાદળ જેવું ક્ષણિક છે, તેથી ધન કમાયે શું થશે? તે માટે પવિત્ર ધર્મનું આચરણ કરો.
મનુષ્યનું પરમ ધન ધર્મ છે, ધર્મ સદા રક્ષણ કરે છે, ધર્મ સમાન અન્ય કેઈ મિત્ર નથી, માટે સદૈવ ધર્મનું સેવન કરવું જોઈએ.’
ધર્મની સુંદર આરાધના માત્ર મનુષ્ય ભવમાં જ થઈ શકે છે, તેથી આ ભવ એળે ગયે તે સંસારસાગરમાં અનંત કાળ. સુધી રખડ્યા સમજે.”
ચારિત્રશીલ મહાત્માની આ વાણી. શિવજીભાઈનાં હૃદય સેસરી ઉતરી ગઈ અને મેહગ્રંથીના મહાપડને ભેદતી ગઈ.
વ્યાખ્યાન પૂર્ણ થયા બાદ શિવજીભાઈએ પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી કસ્તૂરવિજયજીના દર્શન કર્યા અને તેમના ગુરુદેવ તે વખતના પંન્યાસ પ્રવર શ્રી વિજ્ઞાનવિજ્યજી ગણિવર્યને સમાગમ કરી તેમને વાસક્ષેપ લીધે. - આ રીતે થોડા દિવસના સંતસમાગમ અને ધર્મોપદેશથી શ્રી શિવજીભાઈનું મન વૈરાગ્યથી પૂર્ણ વાસિત થયું અને સાંસારિક બંધનમાંથી છૂટી સંયમસાધના કરવાને તત્પર થયું. આ સંગોમાં મુંબઈ પાછા ફરવાનો કઈ અર્થ ન હતું, તેમણે તીર્થયાત્રા કરવાને નિર્ણય કર્યો.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
તીર્થોની યાત્રા અને દિક્ષા અંગીકાર
આ ભારતભૂમિ શ્રી જિનેશ્વરદેવનાં અનેક તીર્થોથી મંડિત છે અને તે દરેક તીર્થને પોતપોતાની વિશેષતા છે, પરંતુ તે બધામાં શ્રી સિદ્ધાચલજી અને શ્રી સમેતશિખરજીને મહિમા બહુ મોટો છે, એટલે શિવજીભાઈએ એ બંને તીર્થોની યાત્રા કરી પોતાનાં નયન અને મનને પવિત્ર કર્યા. આ યાત્રાએ તેમની સંયમ ભાવનાને ભારે પુષ્ટિ આપી. અહીં એટલી નોંધ કરી લઈએ કે શ્રી સિદ્ધાચલજીની યાત્રા તેમણે બે વાર કરી અને શ્રી સમેતશિખરજીની યાત્રામાં શાહ છોટાલાલ કરતુરચંદ નેમાણી ખંભાતવાળા તેમની સાથે હતા.
સં. ૧૭૮ના મહા સુદિ નો દિવસ શિવજીભાઈના જીવનમાં સુવર્ણાક્ષરે અંકિત થયે, કારણ કે તે દિવસે પૂજ્ય ઉપાધ્યાય શ્રી વિજ્ઞાનવિજ્યજી મહારાજે કલેલ પાસેના છત્રાલ ગામે પિતાના વરદ હસ્તે તેમને ભવતારિણી ભાગવતી દીક્ષા આપી અને તેમને પિતાનાં શિષ્યરત્ન મુનિરાજ શ્રી કસ્તૂરવિ. જયજીના શિષ્ય મુનિરાજ શ્રી યશોભદ્રવિજયજી કર્યા.
પિતાનું આગમન અને વડી દિક્ષા ચાણસ્મામાં વડી દીક્ષા થઈ. ત્યાં પુત્રને દીક્ષિત થયેલ જાણી શામજીભાઈ આવી પહોંચ્યા અને “હે પુત્ર! તે આ શું કર્યુ? મને કંઈ જણાવવું હતું તે ખરૂં ? મેં તારું દિલ કદી દુભવ્યું નથી અને આજે પણ તારા બધા મનોરથ પૂર્ણ
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૯
કરવા તૈયાર છું. માટે તું આ વેશ છેડી દે અને મારી સાથે
ચાલ’ વગેરે વચનો કહેવા લાગ્યા.
મુનિશ્રી ચોાભદ્રવિજયજીએ તેમને શાંતિથી જવાબ આપ્યા કે મેં જે કંઈ કર્યુ. છે તે ખૂબ સમજી-વિચારીને કર્યું. છે. મને હવે સંસારમાં જરાયે રસ રહ્યો નથી, એટલે પાછા ફરીને શું કરૂ? હવે તેા ગુરૂદેવની છાયામાં રહીને બને તેટલું આત્મકલ્યાણ સાધીશ અને ચિત્તને શાંતિ પમાડીશ.’
મારા માટે આજ માર્ગ પ્રશસ્ત છે. હવે તેા આ માગે કલ્યાણની સાધના શીઘ્ર કરી શકુ એવા આશીર્વાદ આપો.'
પુત્રનાં આ વચના સાંભળીને શામજીભાઈનો આવેશ શમી ગયા અને પુત્રે એક સાચા રસ્તા ગ્રહણ કર્યાં છે એ વિચારથી કાંઈક સાંત્વન પણ અનુભવ્યું. છેવટે પુત્રના કલ્યાણની કામના કરી વિદાય થયા. ધન્ય છે આવા સમજુ પિતાને કે જે માહગ્રરત હાવા છતાં હૃદયની આવી વિશાળતા બતાવી શકયા.
ત્રણ મહાપુરુષો
ત્રણ મહાપુરુષાની છત્રછાયા સમ્રાટ્રસૂરિચક્રચક્રવતી પરમપૂજ્ય આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ તેમના પટ્ટધર વ્યવહારવિચક્ષણ વિજ્ઞાનધન પરમપૂજ્ય તે વખતના ઉપાધ્યાયશ્રી વિજ્ઞાનવિજયજી મહારાજ તે વખતના તેમનાં શિષ્યરત્ન પરમ પૂજયશ્રી મુનિશ્રી કસ્તૂરવિજયજી મહારાજ આ ત્રણુ મહાપુરુષોએ
શાસન
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦
આ દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ચરિત્રનાયકની જીવનવાટિકાને લીલીછમ બનાવવામાં મહત્ત્વને ભાગ ભજવ્યું છે, તેથી તેમના જીવનનું આછું દર્શન કરીએ.
શાસનસમ્રાટ સૂરિચકચક્રવતી આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજય નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ
મહુવાનગરમાં વિશાશ્રીમાળી જ્ઞાતિય જૈનધર્મ પરાયણ શેઠશ્રી લક્ષ્મીચંદભાઈ વસતા હતા. તેમને સરલ સ્વભાવી શીલાલંકાર શાલિની ધર્માત્મા દિવાળીબેન નામે ધર્મપત્ની હતાં. તે દિવાળીબહેને વિ. સં. ૧૮ત્ની સાલના પ્રારંભે એટલે કાર્તિક સુદિ ૧ ના દિવસે એક પુત્ર રત્નને જન્મ આપે. તેનું નામ નેમચંદ પાડવામાં આવ્યું.
સં. ૧૯૪પના જેઠ સુદિ સાતમના દિવસે સંસારનો ત્યાગ કરી ભાવનગર મુકામે શાંતમૂર્તિ ચારિત્ર ચૂડામણિ શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજ પાસે દિક્ષિત થઈ તેમના શિષ્ય થયા અને મુનિશ્રી નેમવિજયજી બન્યા
તેઓશ્રી વિનય ગુણથી વિભૂષિત તથા અત્યંત પ્રતિભાશાળી હતા, વળી ગ્રહણ, ધારણ અને ઉબેધન શક્તિ અતિ તીવ્ર હતી, તેથી એક જ ચોમાસામાં કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય રચિત શ્રી સિદ્ધહેમચંદ્રશબ્દાનુશાસન બૃહદુવૃત્તિ આખી કંઠસ્થ કરી, જે અઢાર હજારીને નામથી પ્રસિદ્ધ છે. તેઓ રાજ સે–સવા લો કે કંઠસ્થ કરતા. આવી અસાધારણ જ્ઞાનસંપાદિકા નિર્મળ બુદ્ધિના પ્રભાવે તેઓ અલ્પ સમયમાં ન્યાય, વ્યાકરણ, સાહિત્ય તથા શાસ્ત્રના અજોડ વિદ્વાન બન્યા,
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૩૧.
વ્યાકરણમાં ૧૨૦૦૦ કલેક પ્રમાણુ બૃહદ હેમપ્રભા, ૬૦૦૦ કલેક પ્રમાણ લઘુ હેમપ્રભા તથા ૨૦૦૦ કલેક પ્રમાણ પરમ લઘુ હેમપ્રભા. એમ શ્રી સિદ્ધહેમચંદ્રશબ્દાનુશાસન ઉપરથી પ્રક્રિયાબદ્ધ ત્રણ રચના કરી. જૈન ન્યાયમાં ન્યાયપ્રભા, તત્ત્વ પ્રભા, ન્યાયાલેકવૃત્તિ, ખંડનખાદ્ય-બૃહદવૃત્તિ, પ્રતિમામાડ
ન્યાયસિંધુ, સપ્તભંગૃપનિષદ, અનેકાન્તતત્ત્વમીમાંસા, સપ્ત નપનિષદુ, તેમજ સંમતિત ઉપર લગભગ ૫૦૦૦૦ શ્લેક પ્રમાણ ટીકાની રચના કરી.
તેઓશ્રીની વ્યાખ્યાન શકિત અજોડ હતી. અવાજ બુલંદ હતો જાણે કેશરીસિંહ નાદ કરતે ન હોય એવી તેઓશ્રીની ગર્જના હતી, તેથી લોકો એમની ધર્મદેશનાને સિંહગર્જના કહેતા.
તેઓશ્રીની અતુલ પ્રતિભા, અદ્દભુત વ્યાખ્યાનકળા, અસાધારણ બ્રહ્મતેજ આદિ શાસનપ્રભાવક શકિતઓથી આકર્ષાઈ ગીતાર્થ શિરોમણિ વિદ્વાન પંન્યાસજી મહારાજશ્રી ગંભીરવિજયજી એ તેમને વલભીપુર (વળા) માં વિ. સં. ૧૯૬૦ને કાર્તિક વદિ સાતમે ગણિપદથી તથા માગસર સુદિ ત્રીજે પંન્યાસપદથી વિભૂષિત કર્યા હતા અને વિ. સં. ૧૯૬૪ના જેઠ સુદિ પંચમીના દિવસે ભાવનગરમાં આચાર્ય પદવી આપી હતી.
સંવેગી તપાગચ્છીય સાધુસમુદાયમાં લગભગ ત્રણ સૈકા બાદ, યોગાદવહન તેમજ પંચપ્રસ્થાનની આરાધનાયુક્ત શાસ્ત્રીય
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ની
વિધિપૂર્વકના તેઓ સૌથી પ્રથમ આચાર્ય હોવાથી તેમજ પિતાની અદ્દભુત ને અજોડ પ્રતિભાને પ્રભાવ હોવાથી તેઓ શાસનસમ્રાટ કે સૂરિસમ્રાટના નામથી સંબેધાતા હતા. - વર્તમાનકાળે જૈન સાસનની અદભુત પ્રભાવના થાય તથા તેનાં તીર્થો વગેરેનું ગૌરવ કેમ જળવાઈ રહે તે બાબતમાં તેઓ ઊંડી લાગણી ધરાવતા હતા. અને ભગીરથે પુરુષાર્થ સેવતા હતા.
તેમનું શિષ્યમંડળ બહોળું હતું અને તેના પર તેમની આ લાગણી અને પ્રવૃત્તિને પડઘે સારી રીતે પડ્યો હતો.
આવા આચાર્યથી અધિકૃત થયેલા ગુરુકુલમાં વસવાને પ્રસંગ આવે એ નાની સૂની વાત નથી, પણ પૂણ્યને પસાય હોય ત્યાં સર્વ કાર્ય સુલભ થાય છે.
સમયજ્ઞ શાંતમૂર્તિ શ્રી વિજય વિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ સં. ૧૯૬૨ના કાર્તિક વદિ ૩ ને દિને પાટણ (ઉ. ગુજરાત) ના વિશા ઓશવાલ નવયુવક શ્રી ભીખાભાઈએ સંસારને અસાર જાણી શાસનસમ્રાટુનાં ચરણે પિતાનું જીવન ધર્યું અને દક્ષિાને સંસ્કાર ગ્રહણ કરી મુનિશ્રી વિજ્ઞાનવિજયજી તરીકે તેમનું શિષ્યપદ સ્વીકાર્યું. તેમને સંસારી પિતાનું નામ અમૃતલાલ અને સંસારી માતાનું નામ પરસનબાઈ
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૪૩
આ રીતે પૂ. મુનિશ્રી વિજ્ઞાનવિજયજી વ્યાકરણ, કાવ્ય, ન્યાય, તથા શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કરી વિદ્વાન થયા. સં. ૧૯૭૪માં ઘાણેરાવ મુકામે તેમને ગણિપદ તથા પન્યાસપદ આપવામાં આવ્યું, તેમની બહુતતા જોઈને સં. ૧૯૮૭ની સાલમાં અમદાવાદ ખાતે ઉપાધ્યાય પદથી વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા. અને સં. ૧૯૯૧ માં તેમને મહુવામાં આચાર્યપદથી વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા.
પ્રાકૃત વિશારદ પ. પૂ. શ્રી વિજય કસ્તૂરસૂરીશ્વરજી મહારાજ
સં. ૧૯૭૬ના ફાગણ વદિ ૩ના દિવસે અમદાવાદ ખેતરપાળની પિળના વિશાશ્રીમાળી જ્ઞાતીય શ્રી કાંતિલાલે ભયાનક ભવસાગર તરી જવા માટે પૂ. સૂરિસમ્રાટ્રનું શરણ સ્વીકાર્યું. તેમને પૂ. પં. શ્રી વિજ્ઞાનવિજયજીના શિષ્ય મુનિશ્રી કસ્તૂરવિજ્યજી કરવામાં આવ્યા.
પૂ. મુનિશ્રી કસ્તૂરવિજયજી ધાર્મિક સંસ્કારી કુટુંબમાંથી આવ્યા હતા અને ચારિત્રશીલ વિદ્વાન ગુરુદેવની છત્રછાયા મળી, એટલે તેમનું વિદ્યાધ્યયન ખૂબ જોરથી ચાલવા લાગ્યું. અનુક્રમે તેઓ વ્યાકરણ, કાવ્ય, ન્યાય વગેરે વિષયમાં નિષ્ણાત થયા અને પ્રાકૃતભાષામાં વિશારદ બન્યા.
આપણા ચરિત્રનાયકે સંસારને મેહ છોડ હતું અને
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
હવે તેમની છત્રછાયા પામીને સંયમની સાધનામાં ઉજમાળ
અન્યા હતા.
આપણા ચરિત્રનાયક સંયમને વિષે કેવા પુરુષાર્થ આદરી રહ્યા હતા, તેનું સામાન્ય નિરીક્ષણ કરી લઈએ.
૩૪
સંયમને સફળ બનાવવામાં જબ્બર પુરુષાર્થ પ્રાતઃકાળમાં વહેલું ઉઠવુ, પચપરમેષ્ઠિ મંત્રના જાપ કરવા, ધર્મ જાગરિકા-ધ ચિ'તન કરવુ' અને આવશ્યક (રાત્રિ પ્રતિક્રમણ) તથા પ્રતિ લેખનના વિધિ પૂર્ણ કરી ગુરુદેવા સાથે જિનમદિરે જઈ શ્રી જિનેશ્વર ભગવાનની સ્તુતિ-સ્તવના કરવી એ તેમના પ્રાતઃકાળના કાર્યક્રમ રહેતા. પછી પર્વ દિવસ હાય તા ઉપવાસ આય બિલ કે એકાસણાદિ તપશ્ચર્યા કરતા અને છુટા દિવસ હાય તા તેઓ યાચી લાવેલા દૂધ ચાહ વાપરીને ગુરુદેવ પાસેથી પરમ વિનયપૂર્વક સૂત્ર-અર્થ ગ્રહણ કરતા અને કાઈ પદાર્થ સમજાયા ન હાય તે તેના નિર્ણય પૂછતા. ગુરુદેવા પણ તેમના વિનયથી પ્રસન્ન થઈ ને તેમને અથ સારી રીતે ગ્રહણ કરાવતા અને તેમના મનમાં જે જે પ્રશ્નો ઉઠતા તેનું સુંદર સમાધાન કરતા. વળી સાધકે કેવી રીતે ચાલવું, કેવી રીતે ખેલવુડ, કેવી રીતે આહાર--પાણી વ-ઉપધિ-ઔષધ મેળવવા, કેવી રીતે વસ્ત્ર પાત્રની લે–મૂક કરવી અને કેવી રીતે પરિષ્ઠપન વિધિ કરવા તેની પણ બરાબર સમજણ આપતા. ઉપરાંન જૈન યાગસાધનામાં મનેાપ્તિ વચનગુપ્તિ અને કાયગુપ્તિનું શું રહસ્ય છે, તેનુ પણ ક્રમે ક્રમે ઉદ્બાધન કરતા
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૩૫
અને મહાવ્રતની ભાવના સમજાવી તેનું નિરતિચાર પાલન કરવાની પ્રેરણ કરતા. જે સદ્દગુરુની પરમ કૃપા ન હોય તે આ બધું સાધકને શી રીતે સમજાય અને તે પિતાની સંયમ સાધના સફળ શી રીતે કરે?
ગોચરીને સમય થતાં તેઓ અન્ય સાધુઓ સાથે ગૃહસ્થાનાં ઘરમાં જઈને નિર્દોષ ભિક્ષા લઈ આવતા અને તેને ગુરુ આગળ રજૂ કરતા. પછી ગુની સાથે બેસીને તેમની આજ્ઞા પ્રમાણે તેને ઉપયોગ કરતા. “આહાર તે શરીરને ટકાવવાને માટે આપવો પડે છે, માટે તેમાં જરાયે ગૃદ્ધિ ન રાખવી એ ગુરુદેવનો ખાસ ઉપદેશ હતું અને ચરિત્ર નાય કે તેને પોતાનાં જીવનમાં બરાબર ઊતાર્યો હતે.
ગોચરી પછી થોડી વાર વિશ્રાંતિ રહેતી અને ત્યાર બાદ ફરી સ્વાધ્યાય શરૂ થત, તે લગભગ સાયંકાળ સુધી ચાલુ રહે. વચ્ચે પ્રતિલેખનાદિ કાર્યો નિયમ મુજબ થતાં અને ત્યાર બાદ પ્રતિકમણ-આદિ કિયા થતી. શાસ્ત્રજ્ઞાન સારી રીતે સંપાદન કરવું એ આ સમુદાયની રીતિ હતી, એટલે તેઓ સમયને મોટો ભાગ એમાં જ ગાળતા.
પ્રતિક્રમણ પછી આગંતુકે સાથે ધર્મ ચર્ચા થતી અથવા વડીલ સાધુઓ પાસે સૂત્રપાઠની આવૃત્તિ કરવામાં આવતી અને સંથારાપરિસી ભણાવ્યા પછી સહુને પોતાના સંથારે જવાની છૂટ મળતી, ત્યારે ચરિત્રનાયક મંગલભાવના ભાવીને નિદ્રાધીન થતા.
ક્રાંતિ
કહળસ
ત્યાર
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ની
ચાતુર્માસમાં પંડિતની સગવડ રહેતી, એટલે સ્વાધ્યાય અધિક પ્રમાણમાં થતે અને પર્વાધિરાજનું આગમન થતું એટલે તપશ્ચર્યામાં પણ સારી એવી વૃદ્ધિ થતી.
આ જીવનચર્યાથી ચરિત્રનાયકે ૧૧ વર્ષ સુધી ગુરુકુલવાસ સેવ્યો અને ગ્રહણ તથા આસેવવ શિક્ષા પ્રાપ્ત કરવામાં પૂરી કાળજી રાખી, પરિણામે સ્વીકૃત સંયમ સાધનામાં સુંદર પ્રગતિ થઈ. ઉપરાંત વિવિધ શાસ્ત્રોના જાણકાર થયા અને કવિત્વ તથા વકતૃત્વ શકિતથી વિભૂષિત બન્યા. આ સમયમાં તેમને બીજું પણ જેવા - જાણવાનું ઘણું મળ્યું.
| મુનિ સંમેલન
સં. ૧૯૮૭-૮૮-૮હ્નાં ચાતુર્માસે અનુકમે વીરમગામ, ગોધરા અને અમદાવાદમાં થયાં હતાં, અને તે જ્ઞાન-ધ્યાનમાં ઉપકારક નીવડ્યાં હતાં. સં. ૧૯૯૦માં અમદાવાદના આંગણે અખિલ ભારતવષય જૈન વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક મુનિ સંમેલન મળ્યું. તેમાં પૂ. શાસનસમ્રાટે આગેવાની ભર્યો ભાગ ભજવ્યો હતો અને મુનિ સંમેલનની ડોલતી નાવને પોતાની અજબ કુનેહથી ઠેકાણે લાવી દીધી હતી આ વખતે ચરિત્રનાયક ગુરુ દેવોની સાથે સંમેલનમાં હાજરી આપતા, તેની કાર્યવાહીનું રસપૂર્વક અવલોકન કરતા અને ત્યાં પધારેલા અનેક આચાર્ય ભગવંતે તથા મુનિપંગોને પરિચય મેળવી પ્રસન્ન થતા.
તે જ વર્ષે પૂ. શાસનસમ્રાટે ચાતુર્માસ અંગે જાવાલને પવિત્ર કર્યું, ત્યારે આપણું ચરિત્રનાયકને ગુરુદેવ સાથે મભૂમિમાં
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૩૭
વિચરવાને, તેમજ ત્યાં આવેલાં નાનાં મોટા અનેક તને જુહારવાને પ્રસંગ પ્રાપ્ત થયો હતે. જાવાલમાં બહારની વાડીમાં પૂ. શાસનસમ્રાટના હાથે ભારે ધામધૂમ પૂર્વક પ્રતિષ્ઠા થઈ આ પ્રસંગે ચરિત્ર નાયકને જિનમંદિરની પ્રતિષ્ઠા વિધિથી પરિચિત કર્યા હતા.
પાલીતાણુને સંઘ અને તેમાં તેઓની હાજરી
સં. ૧૧માં પૂ. શાસન સમ્રાટની પ્રેરણાથી અમદાવાદ નિવાસી પ્રાગ્વાટ જ્ઞાતીય શ્રાદ્ધરત્ન શેઠશ્રી માણેકલાલ મનસુખભાઈએ શ્રી ગિરનારજી શ્રી સિદ્ધાચલજી તથા શ્રી કંદબગિરિજી વગેરે તીર્થને એક મહાસંઘ કાઢો, તેમાં પૂજ્ય ગુરુદેવની સાથે ચરિત્રનાયક સામેલ હતા. આ મહાસંઘમાં આચાર્યો અને ઉપાધ્યાયે સમેત ૪૫૦ થી ૫૦૦ સાધુઓ તથા ૬૦૦ થી ૭૦૦ જેટલી સાધ્વીઓ હતાં. ઉપરાંત સેંકડો મેટાં કુટુંબ પગે ચાલીને (૭”—રી પાળતાં) યાત્રા કરવા નીકળ્યાં હતાં, યાત્રાળુઓની કુલ સંખ્યા પંદરથી વીસ હજાર જેટલી હતી.
મહુવામાં માસુ સં. ૧૯૯૧નું પૂ. સૂરિસમ્રાટનું ચાતુર્માસ તેમની જન્મભૂમિ મહુવા ખાતે થયું, ત્યારે ગુરુદેવ સાથે આપણું ચરિત્રનાયક ત્યાં પધાર્યા હતા. આ ચાતુર્માસમાં ભવ્ય સમારોહપૂર્વક પૂ ઉપાધ્યાયશ્રી વિજ્ઞાનવિજ્યજી મહારાજને આચાર્યપદથી તથા પૂ. મુનિશ્રી કસ્તૂરવિજયજી મહારાજને પ્રવર્તકપદથી વિભૂષિત કરવામાં
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
આવ્યા હતા. ગુરુની નિશ્રામાં રહીને સંયમ તથા શાસ્ત્રને અભ્યાસ કરતાં ઉત્તરોત્તર કેવા પદે પહોંચાય છે, તેને અહીં ચરિત્રનાયકે પ્રત્યક્ષ અનુભવ કર્યો હતે. આજ વર્ષમાં સૂરિસમ્રાટે ગેધરાના શાંતિલાલ બાલાભાઈને દીક્ષા આપી ચરિત્રનાયકના શિષ્ય બનાવ્યા હતા અને તેમનું નામ મુનિશ્રી શુભંકરવિજયજી રાખ્યું હતું.
કલોલમાં ચેમાસુ ૧૯૨નું ચાતુર્માસ કલેલમાં થયું હતું અને તે બાદ શ્રી શેરિસામંડન પાર્શ્વનાથની યાત્રા કરવાને અવસર પ્રાપ્ત થયો હતો. પૂ. સૂરિસમ્રાટનું સં. ૧૯૩નું ચાતુર્માસ જામનગરમાં થયું ત્યારે પણ આપણું ચરિત્રનાયકને પૂજ્ય ગુરુદ સાથે તેઓશ્રીની નિશ્રામાં રહેવાને લાભ મળ્યો હતે. અહીં ચરિત્રનાયકે ગોદુ વહન કર્યા. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે પૂ. પ્રવર્તક શ્રી કસ્તૂરવિજયજી મહારાજને ગણિ તથા પંન્યાસપદથી વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા હતા, એ જોઈને પરમ વિનીત શિષ્ય તરીકે તેમણે કે આનંદ અનુભવ્યો હશે તેની કલ્પના પાઠકેએ સ્વયં કરી લેવી.
ત્યારબાદ અમદાવાદ, ખંભાત અને સુરતમાં ચાતુર્માસ થયાં તે શ્રાધ્યયન તથા સંયમના અભ્યાસ માટે પ્રગતિકારક નીવડયાં હતા. સુરતના ચાતુર્માસ બાદ એટલે સં. ૧૯૯૭ના પ્રારંભમાં પૂ. પં. શ્રી કસ્તૂરવિજયજી ગણિવર્યને ઉપાધ્યાય પદ આપવામાં આવ્યું, એ પ્રસંગ પણ ચરિત્રનાયકનાં ચિત્ત પર ચાર અસર પાડનારો નીવડયો હતો અને તેમની સંયમ-જ્ઞાન-સાધનાને ઉોજન આપતો ગયો હતે. અહીં પૂજ્ય ગુરુદાએ ધ્રાંગધ્રા બાજુના
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૩૯
એક ભાઈ ને દીક્ષા આપી તેમને મુનિશ્રી શુભ'કરવિજયજીના શિષ્ય મુનિશ્રી જયવિજયજી તરીકે જાહેર કર્યા. વળી આજ અરસામાં ચરિત્રનાયકને એક બહેનની દ્વીક્ષા માટે ખારડોલી મેાકલવામાં આવ્યા હતા.
વલસાડમાં ચેામાસુ
સં. ૧૯૯૭નું ચાતુર્માસ વલસાડ ખાતે થયું, તે પણ સયમ–સાધનાની દૃષ્ટિએ અતિ ઉપકારક નીવડયુ અને ચરિત્ર નાયકને વિશાળ દૃષ્ટિ અપતું ગયું.
આમ ગુરુદેવ સાથે ૧૧ વર્ષ સાથે રહેતાં સયમ સાધનામાં સુંદર પ્રગતિ થઈ અને તેઓ ઉજ્જવલ ભવિષ્યની ઉત્કૃષ્ટ આગાહી આપવા લાગ્યા.
ગુજરાતમાં ધર્મપ્રચાર [સ. ૧૯૯૮થી સં. ૨૦૦૫]
અતિ મહત્વના સમય અને કસોટી
પખી પોતાના બાળકને પાંખ આવે કે માતા તેને છૂટથી ઉડવા દે છે અને એ રીતે તે વિશાળ ગગનપટમાં સ્વયં વિહાર કરતું બની જાય છે. શ્રમણ સમુદાયની રીતિ પણ આવી જ છે. શિષ્યા શાસ્રાભ્યાસ કરીને તૈયાર થાય તથા સયમ માર્ગમાં દૃઢ અને કે ગુરુદેવા તેમને સ્વતંત્ર વિચરવાની છૂટ આપે છે અને તેઓ જુદાં જુદાં ક્ષેત્રોને લાભ આપતા થઈ જાય છે. અને ત્યાં તેઓ સયમની સાધના ઉપરાંત લેાકેાને ધર્મની દેશના
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
આપે છે. સન્માર્ગની પ્રેરણ કરે છે અને ઉત્સવ-મહોત્સવની ચેજના કરીને ધર્મભાવના જાગૃત રાખે છે.
સુરતમાં ચોમાસું ચરિત્રનાયકે શાસ્ત્રાભ્યાસ સારી રીતે કર્યો હતો અને સંયમની આકરી કસોટીમાંથી પણ તે અણિશુદ્ધ પાર ઉતર્યા હતા, એટલે હવે તેઓ સ્વતંત્ર વિચરે એવી ગુરૂદેવાની ઈચ્છા હતી. એવામાં સુરત વડાચૌટા સંઘ તરફથી ચાતુર્માસાથે સારા સાધુઓની જોરદાર માગણી થઈ, એટલે ગુરુદેવાએ સં. ૧૯૮નુ * ચાતુર્માસ તેમને સુરત ખાતે કરવાની આજ્ઞા ફરમાવી. આ ચાતુર્માસમાં મુનિશ્રી મહોદયવિજયજી તથા મુનિશ્રી જયવિજયજી સાથે હતા.
વિનીત શિષ્યની માટે ગુરુદેવને આજ્ઞા અનુલ્લંઘનીય હેય છે, એટલે આ આજ્ઞા શિરોધાર્ય કરીને ચરિત્રનાયક છેડા સાધુઓ સાથે સુરત પધાર્યા અને વડાચૌટા સંઘનું ભવ્ય સ્વાગત સ્વીકારીને ઉપાશ્રયમાં સ્થિર થયાં.
પર્યુષણ, આયંબિલની ઓળી, વીરનિર્વાણ દિન, જ્ઞાનપંચમી વગેરેની પણ ચગ્ય આરાધના થઈ અને આખું ચાતુર્માસ આનંદ મંગલથી પૂર્ણ થયુ.
શેષ કાળે રાષ્ટ્રભરમાં વિચરતા રહેવું એ જિનેશ્વર ભગવંતનો આદેશ છે, એટલે ચરિત્રનાયક ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયા બાદ આસપાસનાં ગામમાં વિચારવા લાગ્યા અને લોકોને વિવિધ પ્રકારની હિતશિક્ષા આપી ધર્મને રસ્તે વાળવા લાગ્યા.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૪૧
વાપીમાં માસુ (સં. ૧૯) સં ૧૯૯ ના ચાતુર્માસ અંગે સ્થળે સ્થળેથી વિનતિઓ થઈ રહી હતી, તેમાં વાપી સંઘનું ભાગ્ય જેર કરી ગયું. આ ગામ શ્રી અજિતનાથ ભગવાનને મનહર મંદિરથી મંડિત છે અને આજે શ્રાવકેની ૧૫૦ ઘરની વસ્તી ધરાવે છે.
અહીં પણ તેમના વ્યાખ્યાનેએ લોકોને ખૂબ રસ લગાડ, એટલે બાળક, બિમાર તથા તદ્દન અશક્ત સિવાયના સહુ કોઈ તેમનાં વ્યાખ્યાનમાં હાજર રહેવા લાગ્યા અને ઉપદેશામૃતનું આકંઠ પાન કરવા લાગ્યા. પરિણામે પયુંષણની આરાધના ઘણું સુંદર થઈ અને જેમણે અંદગીમાં કદી આયંબિલ નહિ કરેલું તેવાં પણ આયંબિલની ઓળી કરવા લાગ્યા. તે વખતે ત્યાં ચીમનલાલ ફેજિદારની હાક વાગતી, તે પણ નિયમિત વ્યાખ્યાન સાંભળવા આવતા. એક સની ભાઈએ ચરિત્રનાયકનું વ્યાખ્યાન સાંભળીને માંસાહારને ત્યાગ કર્યો હતે.
અહીં પૂજ્યશ્રીની પ્રેરણાથી શા. ભગાજી જશાજીએ રૂા. ૪૦૦૦ને સદ્વ્યય કરી શાન્તિસ્નાત્ર ભણાવ્યું અને ઘણું ભાવિકે એ પ્રભાવના વગેરેનો લાભ લઈ સાત્વિક આનંદ માણ્યો.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે વિહાર કરતાં લગભગ દોઢસે ભાઈબહેને બગવાડા સુધી વળાવવા ગયા હતા અને ત્યાં પૂજા ભણાવી સાધર્મિકવાત્સલ્ય કર્યું હતું.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
४
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
વલસાડ (સં. ૨૦૦૦) આ રીતે વાપીને સાચી ધર્મવાપિકા બનાવીને પૂજ્યશ્રી વલસાડ પધાર્યા. અહીં ચાતુર્માસ માટે સંઘની સાગ્રહ વિનંતિ થઈ, જેને પૂજ્ય ગુરુદેવોની અનુમતિથી સ્વીકાર કરવામાં આવ્યું. આ ચાતુર્માસનું વર્ણન અમે ક્યા શબ્દોમાં કરીએ? જેઓ કેઈપણ સાધુસંતનું વ્યાખ્યાન સાંભળવા ભાગ્યે જ જતા, તે પણ પૂજ્ય મહારાજશ્રીનું વ્યાખ્યાન સાંભળવા ઉમટી પડયા અને તેના રસમાં તરબોળ બની ગયા. જેઓ કદી એકાસણું કે આયંબિલ કરતા ન હતા તે છડું, અઠ્ઠમ તથા અઠ્ઠાઈ સુધી પહોંચી ગયા અને જેઓ દાનાદિ નિમિત્તે નાણાં કથળીનું મોટું ભાગ્યે જ છોડતા, તે જ મેટું છોડવા લાગ્યા.
અહીં ચરમતીર્થકર શ્રી વર્ધમાન સ્વામીનું મંદિર છે કે જેને જીર્ણોદ્ધાર થડા વર્ષ પહેલાં જ થયેલ છે. જેનોનાં ઘર ૫ છે, ૬. મારવાડીનાં અને ૩૫ ઘોઘારીનાં, તેમાં ઘોઘારી શાહ બાલુભાઈ છગનભાઈએ પૂજ્ય મહારાજશ્રીની પ્રેરણાથી પિતાનાં માતુશ્રીના સ્વર્ગવાસ નિમિત્તે રૂા. ૭૦૦૦ ને સદ્વ્યય કરી શાન્તિસ્નાત્ર ભણવ્યું તથા સાધર્મિક વાત્સલ્યને લાભ લીધો.
અમલસાડ
ત્યાંથી બીલીમોરા થઈને પૂજ્ય મહારાજશ્રીએ અમલસાડને પાવન કર્યું કે જ્યાં શ્રાવકના ૩૫ ઘર છે, શ્રી શાંતિના
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૪૩
ભગવાનનું એક મંદિર છે અને સાધુ સાધ્વીઓને ઉતરવા માટે ઉપાશ્રયની સગવડ છે.
અહી પૂજ્યશ્રીનાં પ્રાણવાન પ્રવર્ચનાથી પ્રભાવિત થયેલા શાહ કીરચંદ લાલચંદ તથા શાહ ઘેલાભાઈ લક્ષ્મીચંદે રૂા. ૧૦૦૦૦ ના સર્વ્યયથી ફાગણ માસમાં એક ધાર્મિક મહોત્સવ કર્યા. તેમાં પાંચ છેડનું ઉજમણું કર્યું", શાન્તિસ્નાત્ર ભણાવ્યુ અને સાર્મિક વાત્સલ્યના પણ લાભ લીધા. આ ઉત્સવમાં ભાગ લેવા માટે બહારગામથી ૧૫૦૦ જેટલા ભાઈ બહેના
આવ્યા હતા.
સાધર્મિ કાનુ' મિલન, પરસ્પર પ્રેમની વૃદ્ધિ અને ધર્મ ભાવનાની જાગૃતિ તથા પુષ્ટિ એ આવા ઉત્સવ-મહાત્સવાનું પ્રકટ ફળ છે, તેથી જ તે મહાપુરુષા દ્વારા વારંવાર ચેાજાય છે. અહી પણ ચરિત્રનાયકના ઉપદેશથી અન્ય કામના બે ભાઈ આએ માંસમદિરા નહિ વાપરવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી. ફરી વલસાડ
ઉત્સવ પ્રસ`ગે પૂજ્ય મહારાજશ્રીને ખીલીમારા સઘ તરફથી ખૂબ વિન`તિઓ થઈ, પરંતુ શાહ ચંદ્રકાંત કપૂરચ'દે પેાતાનાં માતુશ્રીના સ્વર્ગવાસ નિમિત્તે વલસાડમાં તેઓશ્રીની નિશ્રામાં શાંન્તિસ્નાત્રાદિ મહાત્સવ કરવાની ભાવના પ્રકટ કરી, એટલે તેઓશ્રી વલસાડ પધાર્યા. ત્યાં રૂા. ૭૦૦૦ના સર્વ્યયે શાન્તિસ્નાત્ર–સાધર્મિક વાત્સલ્ય વગેરે કાર્યો તેઓશ્રીની નિશ્રામાં સાનંદસપન્ન થયાં અને લેાકાની ધર્મભાવનાને અનેરા વેગ મળ્યા.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
બીલીમારા (સ. ૨૦૦૧)
ખીલીમેારાના સંઘ તરફથી ઉપરાઉપરી વિનંતિ થઇ રહી હતી અને ચાતુર્માસ માટે વિશેષ આગ્રહ હતા, એટલે સ‘.૨૦૦૧નુ ચાતુર્માસ પૂજ્ય ગુરુદેવાની અનુમતિ પૂર્ણાંક ખીલીમારામાં થયું. અહી પણ વ્યાખ્યાનની રંગત ખૂબ જામી અને તેઓશ્રીની પ્રેરણાથી ૬૦ ઘરની ટૂંકી વસ્તીમાં સાધારણ ખાતાની ટીપ રૂા. ૧૫૦૦૦ સુધી પહેાંચી. અન્ય ધાર્મિક કાર્યો પણ સુંદર થયાં. માગશર માસમાં શ્રી કેશરીચંદ ભાણાભાઈ તરફથી રૂા. ૫૦૦૦ના સર્વ્યયે અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર તથા સાધર્મિક વાત્સલ્યના લાભ લેવાયા. કરચલિયા તથા સાતમ
૪૪
અહીંથી પૂજ્યશ્રી કરચલિયા પધાર્યા કે જ્યાં શ્રી સંભવનાથ ભગવાનનું મંદિર અને શ્રાવકનાં ૪૦ ઘર છે, જયાં લાભનું કારણ હાય ત્યાં સાધુ પુરુષા થાડી સ્થિરતા કરે છે અને પેાતાની વ્યાખ્યાન–વાણીના પ્રભાવ વિસ્તારે છે. એ રીતે અહી તેમની વ્યાખ્યાનવાણીના પ્રભાવ વિસ્તરતાં શ્રાવકોની ધર્મભાવના ખૂબ સતેજ બની અને તેમણે રૂા.૫૦૦૦ના સદૃશ્યયે સાધર્મિક વાત્સલ્ય પૂર્ણાંક શાંન્તિનાત્ર ભણાવ્યું. તયા નિયમે સારા પ્રમાણમાં લીધા. વિહાર સમયે લગભગ દોઢસે। ભાઈબહેના પહેલા મુકામ સુધી સાથે ચાલ્યા અને ત્યાં સંઘ જમણુ કર્યું..
અનુક્રમે સાતમ પધારતાં સદ્દે અષ્ટાનિકી મહાત્સવ કર્યા. અને પૂજ્યશ્રીની પીયૂષ સમ મીઠી વાણીનુ પંદર દિવસ સુધી પ્રસન્ન ચિત્તે પાન કર્યું”,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૪૫
સં.૨૦૦૨ના ચાતુર્માસના લાભ પ્રબળ વિનંતને કારણે નવસારીને મળ્યા કે જ્યાં શ્રાવકાની વસ્તી ૧૦૦ ઘરની છે અને શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથના રમણીય પ્રાસાદ મનુષ્યેાનાં નયનચિત્તને પવિત્ર કરી રહ્યો છે.
અહી પૂજ્યશ્રીની મુખગ'ગામાંથી ઉપદેશના ધોધ વહેતાં વિષય-કષાયમાં અનેક વિટપેા ઉખડી ગયય અને ધર્મારાધનની ધરતી સ્વચ્છ બની. ૧૯ યુવાન ભાઈબહેનેાએ અડ્ડાઈની તપશ્ચર્યા કરી, દેવદ્રવ્યમાં સારો વધારા થયા અને સાધારણ ખાતું તરતું કરવાની પ્રેરણા થતાંજ તેમાં રૂા. પ૦૦૦ ટપોટપ નોંધાઈ ગયા. ગધારતી
છેલ્લા પાંચ વર્ષથી પૂજ્યશ્રી દક્ષિણ ગુજરાતમાં અને ખાસ કરીને સુરત જિલ્લા પર ઉપકારની વર્ષા કરી રહ્યા હતા, એટલે હવે તેમના વિહાર મધ્ય ગુજરાત ભણી થયા. સુરત, અકલેશ્વર ભરૂચ થઈ તે ગંધારતીર્થ પધાર્યા કે જ્યાં એ પ્રાચીન ભવ્ય જિનાલયે આવેલાં છે.
દહેજબ દર
આ તીર્થની યાત્રા કરી તે સપરિવાર દહેજબંદર પધાર્યા કે જયાં શ્રી મહાવીર પરમાત્માનું મોટું પુરાણું મદિર ભૂતકાલીન ગૌરવની યાદ આપી રહ્યું છે. અહી શ્રાવકાની ૨૮ ઘરની વસ્તી છે. તેમણે પૂજ્યશ્રી પધારતાંજ અષ્ટાનિકા મહેાત્સવ શરૂ કરી દ્વીધા અને એક રજપૂત બહેને રૂા.પ૦૦ના સદ્દવ્યયથી નવાણું
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
४६
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
અભિષેકની પૂજા ખૂબ ધામધુમથી ભણાવી. આ રીતે એક રજપૂત બાઈ પૂજા ભણવે એ કેટલાકને આશ્ચર્યજનક લાગતું હશે, કારણ કે આજે જેને માટે વર્ગ વણિક જાતિને છે, પરંતુ જૈન ધર્મના પ્રણેતા ક્ષત્રિય-રાજપુત્ર–રાજપૂતો છે અને એક વખત રજપૂતને મોટેભાગ જૈનધર્મ પાળતા, હવે એ આપણે ભૂલવાનું નથી. આ બહેને તથા બીજા કેટલાક રજપૂત ભાઈઓએ પૂજયશ્રીના ઉપદેશથી માંસ મદિરાને ત્યાગ કર્યો હતે.
આ પ્રગંગે મહારાજ શ્રીનાં વંદન અર્થે આવેલ અંભેટી (હાલ નવસારી) વાળા શાહ-છગનલાલ લલ્લુભાઈએ પૂજ્ય મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી તેમના સ્વર્ગીય પુત્ર ચંદ્રકાન્તના સ્મરણાર્થે રૂા. ૩૦૦૦ ની સખાવત કરી, જેમાંથી આગળ ઉપર એક નાની સરખી ધર્મશાળા બંધાઈ અને તે સંઘને અર્પણ કરવામાં આવી. જે દાનવૃત્તિને ઝરો મનુષ્યનાં હૃદયમાં વહેતે ન રહે તે આવાં કાર્યો શી રીતે થાય ? તેથી જ સુવિહિત સાધુએ દાન અને દયા પર ખૂબ ભાર મૂકે છે અને તેને ધર્મને મૂળ પાયે જણાવે છે.
ખંભાત (સં. ૨૦૦૩) અહીં વિશેષ સ્થિરતા કરવા માટે સંઘને આગ્રહ હતું, પણ હવે પૂજય ગુરુદેવના ચરણમાં જવાની અતિ ઉત્કંઠા હોઈ વિહાર કર્યો અને ખંભાત પધાર્યા. ધન કમાઈને લાંબા વખતે પુત્ર ઘરે આવે ત્યારે જે આનંદ માતાપિતાને થાય છે,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૪૭
તે જ આનંદ શિષ્યો ઘર્મની પ્રભાવના કરીને પાછા ફરે ત્યારે ગુરુદેવને થાય છે, એ કહેવાની જરૂર છે ખરી ?
અહીં મારા કલ્પની સ્થિરતા દરમ્યાન કમલાબહેન નામની એક મુમુક્ષુ બાઈને દીક્ષા આપવામાં આવી અને તેમને પૂજ્ય પ્રવર્તિની સાધ્વી શ્રી સૌભાગ્યશ્રીજી મહારાજના શિષ્યા પૂજ્ય વયેવૃદ્ધ સાધ્વી શ્રી ચંપાશ્રીજી મહારાજના શિષ્યા વિદુષી સાધ્વી શ્રી પ્રભાશ્રીજીના શિષ્યા...તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા.
જે સંઘે પુરુષોની જેમ સ્ત્રીઓને પણ આત્મકલ્યાણ કરવાને સરખે અધિકાર આપે છે, તેનું અભિવાદન કણ નહિ કરે ?
અનુક્રમે ખંભાતના સંઘની પૂજ્ય ગુરુદેવને ચાતુર્માસ માટે વિનંતિ થઈ અને તેને સ્વીકાર થતાં ચરિત્રનાયકે સં. ર૦૦૩નું ચાતુર્માસ પૂજ્ય ગુરુદેવ સાથે ખંભાતમાં કર્યું. અહીં શાસ્ત્રીય ચોદવહન દ્વારા તેમણે પિતાની સંયમસાધનાને વધુ સતેજ કરી અને ગુરુસેવાને લાભ લીધે.
આજ વર્ષમાં વેજલપુર પાસે પરોલી તીર્થમાં ગોધરા ગામના રહીશ બીપીનને દીક્ષા આપી તેમને મુનિશ્રી શુભંકરવિજયજીના શિષ્ય મુનિશ્રી સૂર્યોદયવિજયજી તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા.
સાઠંબા (સં. ૨૦૦૪) ચાતુર્માસ વિત્યે પૂજ્યશ્રી પોતાના સુરિપુંગવ ગુરુદેવો
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
४८
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સાથે ગોધરા પધાર્યા. ત્યાં શાહ મનસુખભાઈ વીરચંદ શરાફે
સાયટીમાં બંધાવેલ નવીન જિનમંદિરમાં શ્રી જિનબિંબની પ્રતિષ્ઠા પૂજ્ય ગુરુદેવના વરદહસ્તે ધામધુમથી થઈ. ત્યારબાદ ચરિત્રનાયક લુણાવાડા થઈને કપડવંજ પધાર્યા કે જેનું પ્રાચીન નામ કર્પટવાણિજ્ય છે અને જે અનેક મહાપુરુષને ઉત્પન્ન કરવાનું ગૌરવ ધરાવે છે. અહીં સાઠંબા સંઘની ચાતુર્માસાર્થે વિનતિ થતાં સં. ૨૦૦૪ નું ચાતુર્માસ સાઠંબામાં કર્યું.
કેટલાય વર્ષો બાદ સુવિહિત મુનિરાજોનું ચાતુર્માસ અને તેમાં વિશદ વ્યાખ્યાનને વેગ, એટલે સંઘના ઉત્સાહનું પૂછવું જશું? ૩૦ ઘરની ટૂંકી વસતિમાં પણ ઉપાશ્રય ભરચક રહેવા લાગ્યા. પર્યુષણમાં ૧૫ અઠ્ઠાઈઓ તેમજ બીજી તપશ્ચર્યા પણ ઘણું થઈ. તપ એ ભાવમંગલ છે અને ગમે તેવા ચીકણ કર્મોને પણ ખપાવી દે છે, તેથી જૈન શાસનમાં તપને મહિમા ઘણે મેટે વર્ણવ્યા છે. ખાસ કરીને પર્યુષણના દિવસમાં તેનું આરાધન વિશેષ પ્રકારે થાય છે. જેણે પર્યુષણ જેવા મહાપર્વમાં કેઈ જાતની તપશ્ચર્યા ન કરી તે પોતાને મળેલો મહા મેં મનુષ્યભવ હારી ગયે એમ સમજવું.
સં. ૨૦૦૫ના માગશર માસમાં શા. કેદરલાલ કસ્તુરચંદ, શા. કસ્તુરચંદ નાથજીભાઈ, શા. મગનલાલ સેમચંદ અને શા.. નાથાલાલ ભેગીલાલ તરફથી રૂા. ૭૦૦૦ના સવ્ય સાધર્મિક વાત્સલ્ય પૂર્વક શાતિસ્નાત્ર ભણાવવામાં આવ્યું અને શા. વીરચંદ કરસનદાસ તરફથી ત્રણ છોડનેઉદ્યાપન મહોત્સવ ઉજવાયો.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
અહી શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનનું નાનું સરખું મંદિર છે.
સાઠંબાથી વિહાર કરી પૂજ્ય શ્રી તારંગા તીર્થે પધાર્યા કે જ્યાં શ્રી અજીતનાથ પ્રભુને કૃપાકટાક્ષ ભવ્યજનોના સર્વ મનોરથ પૂર્ણ કરે છે. ડે-દીપચંદભાઈ, શ્રી છગનલાલ વગેરે ભાઈએ ઠેઠ તારંગા સુધી સાથે રહ્યા હતા. અહીંની યાત્રાએ પૂજ્યશ્રીને અપૂર્વ આનંદ આપે.
સાઠંબા (સં. ૨૦૦૫) ત્યાંથી પાછા ફર્યા બાદ વયેવૃદ્ધ પૂજ્ય મુનિ મહારાજ શ્રી વિજયજીની નાદુરસ્ત તબિયતનાં કારણે ચરિત્રનાયક સાઠંબા રેકાઈ ગયા અને ત્યાંના સંઘની વિનંતિને માન આપી સં. ૨૦૦૫ નું ચાતુર્માસ પણ ત્યાંજ વ્યતીત કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં પણ ઉપકાર ઘણે થયો હતે.
ભાદરવા વદ બીજે આપણું ચરિત્રનાયકે કરાવેલી સુંદર નિમણાપૂર્વક મુનિરાજ શ્રી જયવિજયજી ખૂબ સમાધિપૂર્વક કાળધર્મ પામ્યા. તે નિમિત્તે જૈન-જૈનેતર વગે પાખી પાળી
સ્મશાન યાત્રામાં ભાગ લીધે હતો અને સંઘ તરફથી અષ્ટાહ્નિકા મહોત્સવ કરવામાં આવ્યો હતે.
કેશરિયાજી તીર્થ ચાતુર્માસ બાદ પૂજ્યશ્રી સપરિવાર કેશરિયાજી તીર્થની યાત્રાએ પધાર્યા કે જેનો પ્રભાવ આજે ભારતભરમાં વિસ્તરી
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
રહ્યો છે. શા. વીરચંદ કરસનદાસ તથા શા. કેદરલાલ કસ્તુરચંદ પિતાની મંડળી સહિત આ વિહારમાં સાથે રહ્યા હતા અને એક માસ સુધી પોતાના ખર્ચે સુંદર ભક્તિ કરી હતી.
ખંભાત યાત્રા બાદ પૂજ્યશ્રી સાઠંબા પાછા ફર્યા હતા ત્યાંથી વિહાર કરતાં ઘણું ભાઈ ઓ કયા સુધી સાથે ચાલ્યા હતા.
ત્યારબાદ પૂજ્ય શ્રી વાડાસીનેર, આણંદ અને બોરસદ થઈ ખંભાત પધાર્યા. બાદ મહુવાની પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે પહોંચી જવાની તમન્ના દિલમાં ઉઠતાં ખંભાતથી વિહાર થયે હતો અને સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિમાં પદાર્પણ કર્યું હતું. આ વિહારમાં શા. કેશવલાલ પ્રેમચંદ વગેરે ભાઈ ઓ કેટલાક દિવસ સુધી સાથે રહ્યા હતા અને ઉત્તમ પ્રકારની ગુરુભક્તિ કરી કૃતાર્થ થયા હતા.
ગણિ તથા પંન્યાસપદ પ્રદાન રાજહ સે દૂરથી વિહાર કરીને માનસરોવરની પાળે પહોંચે અને તેનાં નિર્મળ જલરાશિ પર વિહરવા માંડે ત્યારે તેમનાં હૃદયમાં જે આનંદ અને ઉલ્લાસને આવિર્ભાવ થાય છે, તેવો જ આનંદ અને ઉલ્લાસને આવિર્ભાવ મહુવામાં પાદર્પણ કરતાં આપણું ચરિત્રનાયકનાં હૃદયમાં થયો હતો. તેને મુખ્ય કારણે ત્રણે હતાં. એક તે તેને ભૂતકાળ અતિ ભવ્ય બીજું તે શ્રી શાસનસમ્રાટની જન્મભૂમિ અને ત્રીજું ત્યાં પૂજ્ય ગુરુદેવે આદિ વિશાળ મુનિમંડળની હાજરી.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૫૧
અહીં બે ગગનચુંબી દેવાલયમાં પધરાવવાનાં જિનબિંબની અંજનશલાકા–પ્રતિષ્ઠાનાં નિમિત્તે ભવ્ય મહોત્સવ મંડાયે હતું અને તેણે અનેક ભવ્યાત્માઓનું આકર્ષણ કર્યું હતું. મિજલસો અને મેળાઓમાં પ્રાયઃ પ્રાકૃત ભાવનું પોષણ થાય છે, ત્યારે આવા ધાર્મિક ઉત્સવ–મહોત્સવ સુસંસ્કારોનું સિચન કરે છે. અને મનુષ્યનાં જીવન ઘડતરમાં મહત્ત્વને ફાળે આપે છે.
આ મહોત્સવ સંપન્ન થયા પછી તળાજા, કદમ્બગિરિ, સિદ્ધગિરિ આદિ તીર્થોની યાત્રા કરી ચરિત્રનાયક બોટાદ પધાર્યા કે જે પ્રથમ તીર્થપતિ શ્રી ઋષભદેવ, વશમાં તીર્થપતિ શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામી અને ચરમ તીર્થ પતિ શ્રી મહાવીર સ્વામીના રમણીય પ્રાસાદોથી વિભૂષિત છે અને ૨૫૦ લગભગ શ્રાવક ઘરની વસ્તી ધરાવે છે. ચરિત્રનાયકે સં. ૨૦૦૬ નું ચાતુર્માસ પૂજ્ય ગુરુદેવોની નિશ્રામાં અહીં પસાર કર્યું.
આ ચાતુર્માસની એક વિશિષ્ટ ઘટનાની અમે નોંધ લેવા ઈચ્છીએ છીએ, કારણ કે તે ચરિત્રનાયકની ચારુજીવન વાટિકામાં વિકસેલા ધર્યાદિ અનેક ગુણકુસુમને પારચય આપે છે.
આયંબિલાદિ તપશ્ચર્યા, ચિત્તશોધન અને શ્રત પ્રત્યેને ઉત્કટ અનુરાગ એ આ ક્રિયાના મુખ્ય અંગ છે. આ ક્રિયા દરમિયાન તેમની શારીરિક સ્થિતિ નબળી પડી, માંદગીએ તેમને ઘેરી લીધા, પરંતુ તેમણે ચિત્તની સ્વસ્થતા જરા પણ
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ગુમાવી નહિ, એટલું જ નહિ પણ પેાતાની આરાધના નિયમિત ચાલુ રાખી.
પર
સાહિત્યની રચના
આ ચાતુર્માસમાં તેમણે દશઢાળાથી શૈાભતી શ્રી મહાવીર જિનપંચ કલ્યાણક પૂજાની રચના કરી. જે તેમનાં હૃદયમાં વહી રહેલા ભકિતરસનાં તથા કાવ્યકલાનાં સુભગ દર્શન કરાવે છે. ચરિત્રનાયકે આગળ જતાં શ્રી જિન ગુણ નૂતનસ્તવનમાળા, શ્રી આદર્શ સજ્ઝાયમાળા વગેરેની પણ રચના કરેલી છે, તે એમના કાવ્યકલા પ્રત્યેના પરમ અનુરાગ પ્રગટ કરે છે. ચરિત્રનાયકનું સ ́સ્કૃત-પાકૃત ભાષાનું અધ્યયન પણ આ સમયમાં સારી રીતે આગળ વધી રહ્યું હતુ.
ચાતુર્માસ વ્યતીત થયુ અને (સ', ૨૦૦૭ના) ક્રાર્તિક માસના કૃષ્ણ પક્ષ વહેવા લાગ્યા. તેની પાંચ તિથિઓ પ્રશસ્ત વાતાવરણને પ્રસાર કરીને ભૂતકાળના ભંડારમાં વિલીન થઈ ગઈ. છઠ્ઠુંનું પ્રભાત ઉદય પામ્યું, તે અતિ રળિયામણું હતું. પૂર્વાકાશમાં સે।નલ સાથિયા પૂરાયા હતા, વાયુમંડળ મૃદુ મૃત્યુ વીણા બજાવી રહ્યો હતા અને વૃક્ષશાખાઓ પર વિહંગગણે પેાતાનાં મંજીલ ગાન આરંભી દીધાં હતાં. માનવસમુદાય પણ આન મગ્ન હતા. સહ નવી આશાને નવા ઉત્સાહથી પૃથ્વી પર પગલાં માંડી રહ્યા હતા.
બોટાદમાં ગણિપદ અર્પણ
આ વખતે ટાઢના સકલસ`ઘ પૂજ્ય ગુરુદેવાની નિસાંધ્યમાં
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૫૩
એકત્ર થયા હતા અને તેને આનંદ અમાપ હતે. વલસાડ, ખંભાત, બોરસદ, સુરત, સાઠંબા તથા વીરમગામ વગેરે ગામેથી પધારેલા અનેક ભાવિક સ્ત્રી પુરુષોએ આનંદમાં વૃદ્ધિ કરી હતી. કચ્છ-સુથરીથી શ્રી શામજીભાઈ ઉકેડા પણ આવી પહોંચ્યા હતા. અને તેમનાં મુખ મંડળ પર પ્રસન્નતાની રેખાએ તરવરી રહી હતી.
આવા અપૂર્વ આનંદકારી વાતાવરણ વચ્ચે મંગલમુહૂર્ત પ્રાપ્ત થતાં ચરિત્રનાયકને વિધિપૂર્વક ગણિપદ અર્પણ કરવામાં આવ્યું કે જે તારાધના અને કિયા કુશલતાને એક સંઘમાન્ય સંકેત છે. સહસ્રરશ્મિના કિરણોને સ્પર્શ થતાં સમૂહ પાંખડીઓ જેમ વિકાસ પામવા માંડે છે, તેમ ગણિપદ પ્રદાન થતાં ઉપસ્થિત ભક્ત સમુદાયની હૃદય પાંખડીઓ વિકાસ પામવા લાગી અને તેમાંથી પ્રમોદરૂપી પરાગ ચારે તરફ ઉડવા લાગ્યો. આ જ મંગલ-ધન્ય અવસરે મારવાડ–સિયાનું નિવાસી શ્રી તારાચંદજીને ભવતારિણી ભાગવતી દીક્ષા આપવામાં આવી અને તેઓ મુનિશ્રી રિદ્ધિ-ચંદ્રવિજય નામ પામી મુનિ શ્રી વિનયચંદ્રવિજયના શિષ્ય થયા. આનંદમાં આનંદ અને ભરતીમાં ભરતી હોય છે, એ કોણ નથી જાણતું ?
અહીં ખંભાત નિવાસી શ્રાદ્ધવર્ય સેમચંદભાઈ પોપટલાલ તથા તેમના સુપુત્ર હીરાભાઈ વગેરે અનેક મહાનુભાવોએ પિતાના આંગણે ઉપસ્થિત થનાર ઉદ્યાપન મહોત્સવના શુભ પ્રસંગે પધારવાની વિનંતિ કરતાં પૂજ્ય આચાર્યદેવે આપણું
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ચરિત્રનાયક વગેરે વીશ મુનિવરા સાથે ખંભાત પધાર્યા અને ત્યાંના સંઘ અતિ હર્ષ પામ્યા. મેઘનુ આગમન મયૂરસમૂહને અવશ્ય હર્ષનું કારણ થાય છે.
ઉદ્યાપનમહાત્સવ સર્વજ્ઞ શાસનમાં રત્નત્રયીની વિશિષ્ટ ઉપમા પામેલાં જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રની પ્રભાવના માટે ચાજાય છે. જ્ઞાનથી આત્મા તત્ત્વાને જાણી શકે છે. દર્શનથી તેના પર શ્રદ્ધા કરી શકે છે અને ચારિત્રથી તેવા ઉપાદેય અશાને જીવનમાં ઉતારી પાતાનુ* કલ્યાણ સાધી શકે છે. પૂજ્ય ગુરુદેવા આદિ વિશાળ મુનિમ`ડળની ઉપસ્થિતિથી આ મહાત્સવમાં અનેરા રંગ પૂરાયા અને કેઈ આત્માએ રત્નત્રયીના રળિયામણા પ્રકાશ પામી ગયા !
ઉદ્યાપન-મહાત્સવ બાદ ચરિત્રનાયકે અમદાવાદ ભણી વિહાર કર્યા.
અમદાવાદમાં આગમન અને તેનુ મહત્ત્વ ચરિત્રનાયક અત્યાર સુધીમાં અનેકવાર અમદાવાદ આવ્યા હતા, પણ આ વખતનું આગમન નિરાળું હતું. એક સાથે આઠે આચાર્ય ભગત્રતા પેાતાના સવાસે। શિષ્ય-પ્રશિષ્યા ઉપરાંત મૉંગલ અવસર નિમિત્તે અમદાવાદમાં પ્રવેશ કરવાના હતા અને તેમાં તેમને સામેલ થવાનું હતું.
રૌત્ર વિક્રે ૧૧થી પાંજરાપેાળના ઉપાશ્રયે અષ્ટાદ્ભૂનિકા મહાત્સવના આરંભ થયા અને ગામેગામથી શ્રાવકસમુદાય આવવા લાગ્યા. સારૂ યે વાતાવરણ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓથી ધમ
૫૪
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
પપ
ધમી ઉઠયું. દિલ્હી દરવાજા બહાર આવેલી શેઠ હઠીસિંગ કેસરીસિંગની વાડી કે જે રાજનગરના રળિયામણા ઈતિહાસમાં અનોખી ભાત પૂરી જાય છે, તેનાં વિશાળ પ્રાંગણમાં એક ભવ્ય મંડપ ઊભું કરવામાં આવ્યો હતો. તેના મુખ્ય દ્વારની સજાવટ અપૂર્વ કલાકારીગરીને લીધે સર્વ પ્રેક્ષકોનું ધ્યાન ખેંચતી હતી. અને કમાને પણ પોતાની કમનીયતાથી ઘડીભર ભી જવાને સાદ દેતી હતી. સ્થળે સ્થળે બંધાયેલી ધ્વજાઓ અહીં સંપન્ન થનારા ઉત્સવની આગાહી આપતી હતી અને પતાકાએની પરંપરા એ ઉત્સવમાં પ્રવાહિત થનારા પ્રશસ્ત ભાવને સંકેત કરતી હતી.
પંન્યાસ પદવી અર્પણ વૈશાખ સુદિ ૩ને દિવસે પૂજ્ય ગુરૂવર્યોના વરદ હસ્તે આ વિશાળ ભવ્ય મંડપમાં દશ હજાર ઉપરની માનવ મેદની સમક્ષ એક સાથે સત્તર ગણિવર્યોને પન્યાસપદ અર્પણ કરવામાં આવ્યું, જેમાં આપણું ચરિત્રનાયક પણ સામેલ હતા. આ વખતના આનંદનું વર્ણન કેણ કરી શકે ? જ્યાં એક ગણિવર્યની પંન્યાસપદવી પણ અપૂર્વ આનંદનું કારણ બને છે, ત્યાં સત્તર ગણિવર્યોની પંન્યાસપદવી કેવા અને કેટલા આનંદનું કારણ બની શકે? તેને વિચાર પાઠકે એ સ્વયં કરી લે. અમે તે આ પ્રસંગ માટે એટલું જ કહીએ છીએ કે તેને આનંદ વાણીને અગોચર હતો, એટલે તે અક્ષાંકિત થઈ શકે એમ નથી.
આ પુનિત પદપ્રદાન પછી ચરિત્રનાયક “પન્યાસશ્રી
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
યશોભદ્રવિજયજી ગણિવર્યનાં નામથી પ્રસિદ્ધ થયા અને એ નામ હજારો હોઠ પર ચડી અતિ લોકપ્રિય બની ગયું આ પછી ગુરૂવર્યો સાથે ખંભાત તરફ વિહાર કર્યો.
ખંભાત તરફ પ્રયાણ કરવાનું મુખ્ય નિમિત્ત ખંભાતનિવાસી શાહ મેહનલાલ વખતચંદ તરફથી જીરાવલા પાડામાં તૈયાર થયેલ જિનાલયમાં શ્રી અરનાથ પ્રભુ આદિ જિનબિંબોની પ્રતિષ્ઠા કરવાનું હતું. જ્યારે આ મુનિમંડળે ખંભાતમાં પદાર્પણ કર્યું ત્યારે શ્રી હીરાલાલ બાપુલાલ તરફથી ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું.
નિર્ધારિત પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ખૂબ આનંદમંગલપૂર્વક સંપન્ન થયો અને તેજ દિવસે શ્રી હીરાલાલ બાપુલાલ તરફથી તેમની ધર્મપત્નીએ કરેલા જ્ઞાનપંચમી તપની પૂર્ણાહુતિ નિમિત્તો ભવ્ય સમારોહપૂર્વક ઉદ્યાપન મહોત્સવ ઉજવવામાં આવ્યો.
અહીં વટાદરા સંઘની વિનંતિ થતાં પૂજ્ય ગુરૂદેવની આજ્ઞાથી ચરિત્રનાયક આદિ ત્રણ મુનિવરે વટાદરા પધાર્યા અને ત્યાં જિનમંદિરના જીર્ણ થયેલા વજદંડને બદલે નૂતન વજદંડને આરોપણ વિધિ ખૂબ ધામધૂમથી કરવામાં આવ્યો.
આ મહોત્સવની પૂર્ણાહુતિ થયા બાદ ચરિત્રનાયક પેટલાદ થઈ બોરસદ પધાર્યા કે જ્યાં સં. ૨૦૦૭નું ચાતુર્માસ ગાળવાની પૂજ્ય ગુરૂદેવે તરફથી અનુમતિ મળી ગઈ હતી.
ચાતુર્માસ એટલે ધર્મની ખાસ મેસમ. એ વખતે સાધુ મહાત્માઓની સ્થિરતા હોય અને તેમનો ઉપદેશ સાંભળતાં
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
પ૭
શ્રાવક સમુદાયના હૃદયમાં ધર્મની ભરતી આવે. અહીં ચરિત્રનાયકની વિશિષ્ટ ઉપદેશ શૈલીથી અનેકનાં હૃદય ધર્મના રંગે રંગાયાં અને તેથી તપશ્ચર્યાનું પ્રમાણ ઘણું વધવા પામ્યું. સીદાતા સાધર્મિક ભાઈઓની ભક્તિ કરવા નિમિત્તા પૂજ્યશ્રીએ એક ફંડની જરૂર જણાવતાં તેમાં આશરે રૂપિયા બે હજાર ભરાઈ ગયા અને એક ઉદ્યોગમંદિરની સ્થાપના પણ થઈ.
અહીંથી સં. ર૦૦૮ના માગસર સુદિ ૧૩ના વિહાર કરી ચરિત્રનાયક વલ્લભીપુર, શિહેર, ભાવનગર, ઘોઘા, તણસા, ત્રાપજ, દીહોર, ટાણું આદિ મેટા ગામમાં સ્થિરતા કરી
પાલીતાણા સાહિત્ય મંદિરમાં પધાર્યા. ત્યાં શ્રી સિદ્ધાચલની યાત્રાથી અપૂર્વ આનંદ માણ્યા. ત્યાંથી વિહાર કરી ગિરનાર પધાર્યા.
તીર્થાટન પણ માનવજીવનનું એક મહાફળ છે, એટલે સાધુપુરૂષ સમય-સંયોગોની અનુકુળતા દેખતાં જ તીર્થયાત્રા કરે છે અને તેનાથી પોતાની સંયમસાધનાને પુષ્ટ બનાવે છે. ગૃહસ્થોએ પણ વર્ષમાં ઓછામાં ઓછી એકવાર તીર્થયાત્રા કરવી જોઈએ, એવું શાસ્ત્રકારોનું ફરમાન છે, કારણ કે તેથી સમ્યકત્વ નિર્મળ થાય છે, નવા નવા ભાવિકેના સમાગમમાં આવવાથી જ્ઞાનની વૃદ્ધિ થાય છે અને જીવનશુદ્ધિ માટે સંક૯૫ શિથિલતા તજી દેઢ-દઢતર-દઢતમ ભાવને ધારણ કરે છે.
ગિરનાર એટલે ભગવાન અરિષ્ટનેમિનાં ત્રણ કલ્યાણકોથી પાવન થયેલું મહાતીર્થ. એના ગગનચુંબી ભવ્ય જિનાલમાં
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
રહેલાં જિનબિંબને જુહારતાં કેને આનંદ ન થાય? ચરિત્રનાયકે આ યાત્રાથી ઘણે આમેલ્લાસ અનુભવ્યો. ત્યાંથી પાછા ફરતાં જેતપુર, ગોંડલ આદિ અનેક ગામને વ્યાખ્યાન વાણી તથા ધર્મચર્ચાને લાભ આપે. જેમાં મેઘરાજા વર્ષાને લાભ કેઈ પણ જાતના ભેદભાવ વિના સર્વ સ્થાનને આપે છે, તેમ સાધુમહાત્માઓ પણ ઉપદેશનો લાભ કોઈપણ જાતના ભેદભાવ વિના સર્વ સ્થાનને આપે છે.
ચૌત્ર સુદિમાં ચરિત્રનાયક પુનઃ પાલીતાણા પધારી ગયા અને વદિ ૩ના દિવસે શીહોર સંઘના આગેવાને એ આવીને ચાતુર્માસ માટે આગ્રહભરી વિનંતિ કરી. ચરિત્રનાયકે ઉત્તરમાં જણાવ્યું કે જે ક્ષેત્ર સ્પર્શના હશે અને પૂજ્ય ગુરૂદેવની આજ્ઞા થશે તો તમારી ભાવનાપૂર્ણ થશે. આથી સંઘને ઘણે હર્ષ થયો અને તે પોતાની ભાવના ક્યારે સફળતા થાય? તેની રાહ જોવા લાગ્યા, ત્યારબાદ પાલીતાણામાં મુનિશ્રી વિનયચંદ્રવિજયજીનું વર્ષીતપનું પારણું ઘણું સારી રીતે થયું.
પાલીતાણાની સ્થિરતા દરમિયાન મહુવા જઈ રહેલા ૫. પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજને તથા પિતાના શિષ્યનાં પારણું નિમિત્તે પધારેલા પ. પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી વિજયપ્રતાપસૂરીશ્વરજીનાં દર્શન વંદનનો લાભ મળે. ત્યાંથી ચરિત્રનાયક કદંબગિરિ પધાર્યા. પ. પૂ. આચાર્યદેવશ્રી વિજય નંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજ પણ અહીં પધારેલ હતા, એટલે ચરિત્રનાયકને તારક તીર્થયાત્રા અને પૂજ્યને સમાગમ એમ
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ
એવડા લાભ મળ્યા. અહી' વેજલપુર (પંચમહાલ)ની એક બહેન સયમી બન્યા, તેમને સાધ્વીશ્રી પ્રવીણાશ્રીજીના શિષ્યા હષ ગુણાશ્રી તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા. ઉત્તમ તીર્થસ્થાનમાં દીક્ષા થવી એ પણ જીવનનું પરમ સૌભાગ્ય છે.
જીવનપરાગ
ત્યાંથી સેાનગઢ, વલ્લભીપુર અને જાળિયાને લાભ આપી ચરિત્રનાયક વડિયા પધાર્યા, જ્યાં શીહારથી શ્રી પ્રાગજીભાઈ ઝવેરભાઈ આદિશ્રી સઘ વંદન કરવા આવ્યા હતા. અહીં શ્રી પ્રાગજીમાઈ એ પંચકલ્યાણક પૂજા ભણાવી હતી તથા સાધર્મિક વાત્સલ્યના લાભ લીધા હતા. તેમના આગ્રહથી પૂજ્ય પન્યાસજી મહારાજે તેમના બંગલે એક દિવસ સ્થિરતા કરી હતી.
જેઠ વદિ ૧૧ના શુભ દિવસે ચાતુર્માસ નિમિત્તો શિહારમાં વાજતે ગાજતે પ્રવેશ થયેા. અને તે સકલ સ`ઘને પરમ પ્રમાદનુ નિમિત્ત બન્યા હતા. ચાતુર્માસ દરમિયાન સાઘ્વીજી હગુણાશ્રીની વડી દીક્ષા, અનેકવિધ તપશ્ચર્યા, ભવ્ય અષ્ટાનિકા મહાત્સવ, શાંતિસ્નાત્ર, રથયાત્રાના ભવ્ય વરઘેાડા, પાંચ ઉપરાંત સાધર્મિક વાસત્ય, શ્રી આદિનાથ પ્રભુ તથા શ્રી કુંથુનાથ પ્રભુજીના જૂદા જૂઠ્ઠા દિવસોએ નગરપ્રવેશ, શાહ પ્રાગજી નથુભાઈ તરફથી તૈયાર થયેલ શ્રી પૂ. શાસનસમ્રાટ્ તથા પૂ. શ્રી આગમેાદ્ધારકનાં ટેલચિત્રાનું અનાવરણ આદિ અનેક માંગલિક કાર્યો થયાં હતાં.
ત્યાંથી સં. ૨૦૦૯ના કારતક વદ ૬ના દિવસે વિહાર કરતાં કનાડ મુકામે શ્રી પ્રાગજીભાઈ ઝવેરભાઈ તરફથી અને વખતની સાધર્મિક ભક્તિ થઈ હતી અને ચરિત્રનાયકે એ ક
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
હજાર ભાવુકોને ઉદેશી ભવતારક ભવ્ય દેશના આપી હતી. ત્યાંથી મઢડા પધારતાં સે જેટલાં ભાઈબહેને વિહારમાં સાથે રહ્યા હતા. શાહ પ્રાગજી નથુભાઈ તરફથી સાધર્મિક ભક્તિનો લાભ લેવાયા હતા. ત્યાંથી પચાસ ઉપરાંત શ્રાવક શ્રાવિકાના સમુદાય સાથે તેઓશ્રી સિદ્ધગિરિ પધાર્યા હતા. અમૃત જેટલી વાર ચાખીએ તેટલીવાર મીઠું લાગે છે, તેમ તીર્થયાત્રા જેટલી વાર કરીએ તેટલીવાર કર્મનિર્જરાનું કારણ બને છે અને મનવચન-કાયાની પવિત્રતા વધારે છે.
શ્રી સિદ્ધગિરિથી કદંબગિરિ થઈ ચરિત્રનાયક મહુવા પધાર્યા અને ત્યાં શ્રી ગુરૂદેવની પાદુકાનાં દર્શન કરી કૃતાર્થ થયા. ત્યાંથી તેમણે તાલધ્વજ તીર્થ પધારી મન એકાદશી સુધી સ્થિરતા કરી. - ત્યાંથી રાણપુર થઈ વઢવાણ શહેર થઈ જેરાવરનગર પધાર્યા અને ત્યાંની જનતાને લાગલગાટ પંદર દિવસ સુધી પ્રાણવાન પ્રવચનને લાભ આપ્યું હતું. અહીં શિયાણી તીર્થ જીર્ણોદ્ધાર કમીટીના સભ્ય શ્રી વ્રજલાલ ત્રિભવન વગેરેની વિનતિ થતાં ચરિત્રનાયક શિયાણું પધાર્યા હતા. અને પ્રભુજીને ગભારામાં પધારવાનો ઉત્સવ આસપાસનાં ગામમાંથી આવેલ હજારે ભાવુકોની હાજરીમાં ઘણું આનંદોલ્લાસથી ઉજવાયે હતો. અહીં દેવદ્રવ્યની ઉપજ આશરે રૂપિયા ત્રણ હજાર થઈ હતી. શિયાણ એ ઝાલાવાડનું પ્રાચીન તીર્થ છે. ત્યાં સંપ્રત્તિ રાજાના સમયનાં કેટલાંક જિનબિંબ મળી આવેલાં છે. વચ્ચે આ
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
તીર્થની સ્થિતિ સારી ન હતી, પણ તે અંગે જીર્ણોદ્ધાર કમીટી નીમાયા પછી એ તીર્થની સ્થિતિ સુધરી ગઈ છે અને આજે તે ત્યાં લગભગ બધી જાતની સગવડ થઈ ગઈ છે.
ઉપરીયાળ અને શંખેશ્વરની જાત્રા
ત્યાંથી ગ્રામાનુગ્રામ વિહાર કરતાં અને તેને સર્વ પ્રણીતશાસ્ત્રવચને સંભળાવતા ચરિત્રનાય કે ઉપરિયાળા અને શંખેશ્વર તીર્થની યાત્રા કરી. આ બંને તીર્થોની યાત્રા કરવાનો પ્રસંગ તેમના જીવનમાં પહેલે જ હતું, એટલે તે વિશેષ પ્રભાવક નીવડયો. શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થ ઘણું પ્રાચીન છે અને તે આજે પણ જીવતું-જાગતું ગણાય છે. તેના ચમત્કાર અનેક મહાનુભાવોએ અનેકરીતે અનુભવ્યા છે. આજે શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથને અદ્રુમપૂર્વક જપ ઘણાં સ્થળે કરાવવામાં આવે છે અને તે પરમ શાંતિ-તુષ્ટિ-પુષ્ટિદાયક નીવડે છે.
આ રીતે ચોદ દિવસમાં ત્રણ માઈલનો ઉગ્રવિહાર કરીને ચરિત્રનાયક રાજનગર પધાર્યા અને ત્યાં આઠ દિવસની સ્થિરતા કરી. ત્યાંથી આણદ થઈ વડોદરા પધાર્યા. અહીં પ. પૂ. આચાર્યદેવશ્રી વિજયપ્રતાપસૂરીશ્વરજીનું સુભગ મિલન થયું અને ગોધરા, વલસાડ, શાંતાક્રુઝ, ખંભાત તથા સુરતના સંઘની ચાતુર્માસ અર્થે વિનંતિઓ થઈ. ગુણિયલ ગુરૂરાજનું ચાતુર્માસ પિતાને ત્યાં કોણ ન ઈ છે? પરંતુ એ વિનંતિને સ્વીકાર થવામાં પુણ્યની પ્રબળતા જોઈએ છે. આ પ્રસંગે વલસાડનું પુણ્ય અધિક જણાયું, કારણ કે ચરિત્રનાયકે ગુરુદેવની આજ્ઞા
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
મળતાં ત્યાં પઘારવાની ભાવના પ્રદર્શિત કરી.
ચૈત્ર માસની શાશ્વતી આયંબિલની ઓળી અંગે ચરિત્રનાયક સુરત પધાર્યા. ત્યાં નેમુભાઈની વાડીના ઉપાશ્રયે આયંબિલની ઓળીની આરાધના કરાવ્યા બાદ વડાચીટા સંવેગીના ઉપાશ્રયે પધાર્યા.
અહીની અઢાર દિવસની સ્થિરતા આત્મકલ્યાણ માટે ખૂબ ઉપકારક નીવડી. બાદ નવાપુરા, હરિપુરા, સગરામપુરા, છાપરિયા શેરી વગેરે સંઘની આગ્રહભરી વિનંતિ થતાં દરેક સ્થળે ચાર ચાર દિવસની સ્થિરતા કરવામાં આવી અને તેમાં દાન-શીલ-તપ-ભાવરૂપી ચતુર્વિધ ધર્મને ઉપદેશ અનેરી છટાથી સ્થિરતા દરમિયાન નગીનચંદ હોલ અને બેસન્ટ હાલમાં જાહેર પ્રવચને થયાં હતાં, તે દરેકમાં પ્રાયઃ બેથી અઢી હજાર શ્રોતાઓએ હાજરી આપી હતી. કમલવૃંદ ખીલી ઉઠે ત્યાં ભ્રમરોની ભીડ થયા વિના કેમ રહે?
વલસાડનાં ચાતુર્માસ માટે પૂજ્ય ગુરૂદેવની અનુમતિ મળી ગઈ હતી, એટલે હવેને વિહાર તે તરફ લંબાય.
વલસાડ પધારતાં શાહ મગનલાલ વીરચંદના બંગલે સ્થિરતા કરવામાં આવી હતી. બીજા દિવસે ચાતુર્માસ નિમિત્તે ભવ્ય નગરપ્રવેશ થયો હતે. દશ વર્ષ બાદ પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજનું ચાતુર્માસ થતું હોવાથી સંઘને ઉત્સાહ આભને આંબવા મથી રહ્યું હતું. - સં. ૨૦૦નું ચાતુર્માસ વલસાડમાં અતિ આનંદમંગલ
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
3
પૂર્વક વ્યતીત થયું. આ ચાતુર્માસ દરમિયાન શ્રી સિદ્ધચક બૃહયંત્રપૂજન થયું તથા રથયાત્રાનું ભવ્ય વરડા વગેરે બીજી પણ પ્રવૃત્તિઓ ઘણી થઈ.
અહીંથી ચરિત્રનાયકે મુંબઈ ભણું વિહાર કર્યો કે જે ભારતની એક અલબેલી નગરી ગણાય છે અને જ્યાં પંચરંગી પ્રજા મેટા પ્રમાણમાં વસે છે.
મુંબઈમાં મહાઉપકાર વિરાર સ્ટેશનથી આશરે ત્રણ માઈલ દૂર આવેલું, આઠથી દશ હજારની વસ્તીવાળું અગાશી બંદર ઘણું પ્રાચીન છે. તે વશમાં તીર્થકર શ્રી મુનિવ્રતસ્વામીની કૃપાકટાક્ષથી પવિત્ર થયેલું છે કે જેઓ ભક્તોનાં મને વાંછિત પૂર્ણ કરવામાં ક૫વૃક્ષ, કામકુંભ કે ચિંતામણિ રત્નથી પણ અધિક છે. ભવ્યમંદિર આલીશાન ઉપાશ્રય, ધર્મશાળાઓ, સેનેટેરિયમ, પાઠશાળા, પુસ્તકાલય વગેરેથી વિભૂષિત હોવાને લીધે મુંબઈના ઘણા ભાવિકો અહીં અવારનવાર દર્શનાર્થે આવે છે અને રવિવારના દિવસે તે મોટો મેળો જામ્યો હોય તેવું દૃશ્ય ખડું થાય છે.
આપણા ચરિત્રનાયકે જ્યારે આ પ્રાચીન તીર્થમાં પ્રવેશ કર્યો, ત્યારે મુંબઈથી શા ધનજીભાઈ પરસોત્તમદાસ, દલીચંદભાઈ ભીખાભાઈ વજેચંદ, જંબુભાઈ ખુશાલચંદ, ઉમરશી ટોકરશી, રતનશી પાશવીર, નરશી પાશવીર; હેમરાજ પુંજાભાઈ, વિજયકુમાર શામજી, પ્રતાપભાઈ લખમીચંદ પાટણવાલા, હીરજી, કરમશી, લખમીચંદ ઘેલાભાઈ, ઉમરશી ઘેલાભાઈ આદિ અનેક મહાનુભાવે અહીં આવ્યા હતા અને તેઓ
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
६४
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ચરિત્રનાયકનાં દર્શન-સ્વાગત-પ્રવચનને લાભ લઈ કૃતાર્થ થયા હતા. યાત્રાળુઓએ પણ તેમના દર્શન-સમાગમ વગેરેના લાભથી આનંદ અનુભવ્યો હતો.
માટુંગામાં અજબ આકર્ષણ ત્યાંથી વિહાર કરીને બોરીવલી, મલાડ, અંધેરી, પાર્લા, શાંતાક્રુઝ વગેરે સ્થાનને પાવન કર્યા અને સં. ૨૦૧૦ના પોષ વદિ ૧ના દિવસે માટુંગામાં શ્રી કચ્છી વેતામ્બર મૂર્તિ પૂજક જૈન ઉપાશ્રયને અલંકૃત કર્યો.
સૂર્ય અને ચંદ્રના કિરણે દૂર દૂર પહોંચી પ્રકાશ આપે છે, તેમ સપુરૂષેની કીર્તિ દૂર દૂર પહોંચી લેકને અવનવી પ્રેરણા આપે છે. ચરિત્રનાયકની ચારુ કીર્તિ અત્યારે પૂર્વે સૌરાષ્ટ્ર-ગુજરાતની સીમાઓ ઓળંગીને મુંબઈ મહાનગરીમાં આવી પહોંચી હતી અને તેનાં પરિવારોમાં પણ પ્રસાર પામી હતી, એટલે તેમનું આગમન થતાં જ મુમુક્ષુઓ મટી સંખ્યામાં એકત્ર થવા લાગ્યા અને ભમરે જે મમતાથી પદ્મપરાગનું પાન કરે છે, તેવી જ મમતાથી તેઓ ચરિત્રનાયકના વચનામૃતનું પાન કરવા લાગ્યા.
પંદર દિવસનાં પ્રવચનેએ તો માટુંગામાં અજબ આકર્ષણ ઊભું કરી દીધું અને ત્યાંને સકળ સંઘ તેમને ચાતુર્માસને લાભ આપવા આગ્રહભરી વિનંતી કરવા લાગ્યા. પરંતુ ચાતુર્માસને નિર્ણય લાભાલાભને પૂરતે વિચાર કર્યા પછી લેવાય એટલે ચરિત્રનાયકે તેમને વિચાર કરીને જવાબ આપવાનું જણાવ્યું.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૫
સુ'બઈમાં પ્રવચન પર પરા
પરમપૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ વિજયઅમૃતસૂરીશ્વરજી મહારાજની નિશ્રામાં શિવ સાસાયટીમાં, પાયધુની મિનાથના જૈન ઉપાશ્રયે, ભાતબજારના કચ્છી ઉપાશ્રયે, તથા ખારેક બજારમાં આવેલ અને તનાથ જૈન ઉપાશ્રયે એમ વિવિધસ્થળે આપણા ચરિત્રનાયકના પ્રવચના થયાં.
દરેક સ્થળે રવિવારના દિવસે જાહેરપ્રવચના અને રાગરાગિણીપૂર્વક પૂજા થતી હતી.
સારા સાધુઓની અને સમ વક્તાઓની સહુને જરૂર હાય છે તે રીતે કાટ સંઘની વિનતિ થઈ અને ચરિત્રનાયક કાટના ઉપાશ્રયે પધાર્યા. આ અરસામાં આંતરરાષ્ટ્રિય ખ્યાતિ પામેલ શાહ સાદાગર પ્રેમચંદ રાયચંદ્રના સુપુત્ર શેઠશ્રી કીકાભાઈ પ્રેમચંદના સ્વર્ગવાસ થયા અને તે નિમિત્તે શાંતિસ્નાત્ર સહિત અષ્ટાહનિકા મહોત્સવ ઉજવવાનુ નક્કી થયું”.
આ પ્રસગે ચરિત્રનાયકે શ્રી હીરાભાઇ મલબારીની વિનતિથી શેઠ જીવણભાઇ અબજીભાઈના જ્ઞાનમદિરમાં સ્થિરતા કરી. ત્યારબાદ માંડવી, ઘાટકેાપર, મુલુંદ, થાણા, માટુંગા, ભાંડુપ, શીવ, આઝાદનગર વિગેરે ઠેકાણે વ્યાખ્યાન અને ધર્મપ્રભાવના કરતા માટુંગા પધાર્યા. અહિ. જોરદાર ચાતુર્માસની વિનતિ થઈ અને પૂ. ગુરુદેવાની અનુમતિ મળતાં તે વિનતિના સ્વીકાર કર્યો.
૫
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
વિ. સ. ૨૦૧૦નું ચાતુર્માસ માટુ ગામાં થયું. આ ચાતુર્માસમાં રવિવારે જાહેર વ્યાખ્યાના થતાં, ‘જીવનના વિકાસ શેમાં ?’ ‘પ્રગતિના પગથાર.' પ્રભુતામાં પગલા' ‘જીવનના સાહાગ’‘અણુમાલ તક' ‘નંદનવનના માગે' ‘અમરતાની પગઢ'ડી' ‘આધુનિક શિક્ષણ પ્રવૃત્તિની કાયાપલટની જરૂર' આત્મવિકાસના પન્થે’ ‘માણસાઈના દીવડા’ ‘બંધન અને મુક્તિ’ વિગેરે વિવિધ વિષયા ઉપર ચિંતનસભર તેમના વ્યાખ્યાના થતાં. આ વ્યાખ્યાના માટે સ્વતંત્ર મંડપ બાંધવામાં આવ્યા હતા.
૬૬
ચાતુર્માસ દરમિયાન પૂ. ચરિત્રનાયકની પ્રેરણાથી ઉપાશ્રયના બાંધકામમાં ૫૧૫૦૧નું દાન મળ્યું હતું. આ ઉપરાંત ચાતુર્માસ દરમિયાન મુલુંઢના ઉપાશ્રયના જીર્ણોદ્ધાર માટે અને પાલીતાણા પાસેના જેસર ગામના ઉપાશ્રયના જીર્ણોદ્ધાર માટે સારા ફાળા થયા હતા. ભવ્ય સમારાહપૂર્વક ચાતુર્માસ પરિવર્તન થયા બાદ મેરુપર્યંતની રચના, ચાદિકુમારિકા મહાત્સવ વગેરે વિશિષ્ટ શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો થયાં હતાં. જેના અહેવાલ મુંબઈના પ્રસિદ્ધ ‘મુખઈ સમાચાર’વિગેરે વર્તમાન પત્રોમાં ફાટા સાથે આવ્યા હતા.
માટુંગાથી પાષ સુદ-૧ના દિવસે આપણા ચરિત્રનાયકે વિહાર કર્યા ત્યારે સાતસે માણસાની આંખમાં આંસુ હતાં અને તેઓ કુર્લા (ચુના ભઠ્ઠી) સુધી આવ્યા હતા. વિદ્યાય થતાં ચરિત્રનાયકે એક કલાક દેશના આપી હતી.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપ્રાન
૬૭
પૂજ્ય ચ રત્રનાયકે વિહાર કર્યાબાદ મુંબઇ ખભાતનિવાસી ચાપાટી–સીકેસલ નિવાસસ્થાને થાડા
નટવરલાલ નેમચંદ
દિવસની સ્થિરતા કરી સિક્કાનગર, વાલકેશ્વર, મરીનલાઈન્સ, દાદર, વીલેપાર્લા, મલાડ, દોલતનગર-રીવલી થઈ તેઓ મુકુંદ
પધાર્યા.
માટુંગામાં અ’જનશલાકા પ્રતિષ્ઠિ
આ અરસામાં પોતાના પૂજ્ય ગુરુદેવા ખાવીસ મુનિવરે સાથે ઘાટકોપર નિવાસી શાહ નેમિદાસના સુપુત્ર અમરચંદભાઈની દીક્ષા આપવા માટે પધારતા હાવાના સમાચાર જાણી ખૂબ આનંદિત થઈ સુંદ રોકાયા.
આ અરસામાં માટુંગા સ`ઘના આગેવાના શ્રી હરિભાઇ, માણેકચંદ, કસ્તુરભાઈ વિગેરે મળ્યા અને તેઓએ કપડવ’જ અજનશલાકા મહાત્સવમાં પ્રતિમાજી ભગવાને અંજનશલાકા કરાવી તૈયાર થતા નુતન જિનમંદિરમાં પ્રતિષ્ઠિત કરવાના નિર્ણય કર્યા હતા તે પૂજ્ય ચરિત્રનાયકની પ્રેરણાથી માટુંગામાં જ અંજનશલાકા કરાવવાના વિચાર કર્યો. અને શ્રી સઘને પોતાના ગુરૂદેવા જે સુરત હતા તેમને વિન`તિ કરાવી.
આગેવાના સુરત ગયા અને પૂજ્ય ગુરુદેવાની નિશ્રામાં આ અંજનશલાકા મહાત્સવ કરાવવાનું નક્કી કરી આવ્યા. પરંતુ ચરિત્રનાયકના કર્ણાટક તરફ વિહાર કરવાના નિશ્ચિત હતા પણ સંઘની વિનંતિથી અને ગુરુદેવા પધારતા હાવાથી
*
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
६८
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
તે વિહાર બંધ રાખી અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠાની સુગ્ય તેયારી શ્રીસંઘ કરે તેનાં પ્રેરણાદાતા બન્યા.
પૂજ્ય ગુરુદેવ પધારતા હોવાથી ચરિત્રનાયક થાણા સામે ગયા અને ત્યાંથી ગુરુદેવ સાથે મુલુંદ પધારતાં મુલુંદના શ્રી સંઘે પૂ. ગુરૂદેવ સમક્ષ ચરિત્રનાયકને મુલુંદમાં ચાતુર્માસ કરવા વિનંતિ કરી. ગુરુદેવની આજ્ઞા અને શ્રી સંઘની વિનંતિથી સં ૨૦૧૧ના ચાતુર્માસની મુલુંદસંઘની વિનંતિ સ્વીકારાઈ.
ઘાટકોપર પૂજ્ય ગુરુદેવના વરદહસ્તે શ્રી અમરચંદભાઈની દિક્ષા થઈ અને તેમનું નામ વૈ. વદ-૭ના દિવસે શુભ મુહુર્ત અજિતચંદ્રવિજ્યજી રાખવામાં આવ્યું.
માટુંગામાં બંધાયેલ નુતન જિનમંદિરની પ્રતિષ્ઠા માટે જેઠ શુદી ૫ ને દિવસ નિર્ણિત થયો હતો. તે નિમિત્તે ભવ્ય મહોત્સવ થયા. આ મહોત્સવમાં સવા લાખ રૂપિયાને ખર્ચ થયો હતે. અને વીસ હજાર માણસની મેદની હંમેશાં રહેતી. આ અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ખૂબજ યાદગાર તથા મુંબઈ માટે આ અંજનશલાકા વિધિ પ્રથમ હતી. તથા જેશર નિવાસી મણીભાઈને દીક્ષા આપી પૂ મુનિ દેવચંદ્રવિજ્યજી નામ રાખી ચરિત્રનાયકના શિષ્ય બનાવ્યા.
- આ મહોત્સવ દરમિયાન પૂ. આ. કસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજેને માટુંગામાં ચાતુર્માસ કરવા માટે શ્રી સંઘે સાગ્રહ ભરી વિનતિ કરી જે પૂજ્યશ્રીએ જ્ઞાનીએ દેખ્યું હશે તેવી ભવિષ્યવાણી સાથે તેને સ્વીકાર કર્યો. અમે પૂ. વડીલ ગુરૂદેવ વિજ્ઞાનસૂરી
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
શ્વરજી મ.ના ચાતુર્માસ માટે કેાટના ઉપાશ્રયની જય એલાવાઇ. આમ કોટ, માટુંગામાં પોતાના ગુરુદેવાના ચાતુર્માસ અને ચરિત્રનાયકની મુલુંદમાં ચાતુર્માસની ઘોષણા થઇ. અને તે મુજબ પૂજ્ય ગુરુદેવાના ચાતુર્માસ પ્રવેશ કેટ અને માટુંગામાં થયેા જ્યાં આપણા ચરિત્રનાયક પૂજ્ય ગુરુદેવા સાથે હતા. મુલુ‘દમાં વિ. સ. ૨૦૧૧નુ' ચાતુર્માસ
અષાડ સુદિ ૩ના દિવસે આપણા ચરિત્રનાયકના મુલુ દમાં ભવ્યસ્વાગત સાથે પ્રવેશ થયેા. પ્રથમ દિવસના મ‘ગલાચરણ બાદ વ્યાખ્યાન શ્રેણી ચાલુ રહી અને રવિવારે અહી જાહેર વ્યાખ્યાના થતાં. આ વ્યાખ્યાનાના વિષય સત્તાના મેાહટ હવે તે જાગા કરમ તારી કળા ન્યારી' ‘સંસારના રંગ’ “સ...સ્કાર ધન’ ખાવયેલાં હૈયાં’ ‘સર્વાદયટ વૈભવના માહ’ વિગેરે હતા.
આ વ્યાખ્યાનામાં મુંબઈ અને પરામાંથી ભક્તગણુ તા આવતા પરંતુ મુંબઈ રાજ્યના ડેપ્યુટી ઈન્સ્પેકટર પ્રવીણસિંહજી અને પેાલીસ કમીશ્નર શ્રી ખીલીમારીયા, ડે. પેાલીસ કમીશ્નર શ્રી પાર જપે વિગેરે ઘણા સરકારી અધિકારીઓ પણ ચરિત્રનાયકના પ્રવચનેાથી પ્રભાવિત થયા હતા.
આ રવિવારના વ્યાખ્યાના વખતે વ્યાખ્યાન સાથે સામિ ભક્તિ અને તે દિવસે ખૂબજ દબદબાપૂર્વક રાગરાગિણીથી જિનેશ્વર ભગવતની પરમભક્તિરૂપ વિવિધ પૂજાએ ભણાવવાનું પણ રાખવામાં આવતું હતું. આમ વિ. સ. ૨૦૧૧ નું મુલુ"દનું ચાતુર્માસ ખૂબજ શાસનપ્રભાવનાપૂર્ણ થયું.
C
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા ની
દક્ષિણ તરફ વિહાર-ખંડાલા તથા લેનાવાલા
આપણા ચરિત્રનાયકે મુલુંદનું પ્રભાવનાપૂર્ણ ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી કારતક વદી–૫ ના વિહાર કર્યો. આ વિહાર વખતે એક હજાર માણસોએ આપણું ચરિત્રનાયકને અશ્રુભીની આંખે વિદાય આપી.
પૂ. ગુરૂદેવ ખંડાલા થઈ લોનાવાલા પધાર્યા અહીં વચમાં ખંડાલામાં ભેંસવાડી નિવાસી મુમુક્ષુ જીવણલાલ પ્રાગજીભાઈને દીક્ષા આપી અને તેમનું નામ જિનચંદ્રવિજયજી રાખ્યું. અને તેમની વડી દીક્ષા લેનાવાલામાં થઈ. આ વડીદીક્ષા નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ વિગેરે સુંદર ઘાર્મિક કાર્યો થયાં તેમજ નમસ્કાર મહામંત્રની કરાવેલ આરાધના નિમિત્તે શ્રી સિદ્ધચકબૃહત્ પૂજન વિગેરે શાસનની પ્રભાવના કરનાર વિવિધ કાર્યો થયાં.
" તેમજ મહા વદી ૧૧ ના દિવસે પોરબંદરનિવાસી મુમુક્ષુ જગદીશભાઈને દીક્ષા આપી તેમનું નામ નયચંદ્રવિજયજી રાખવામાં આવ્યું. અને તે આપણું ચરિત્રનાયકના શિષ્ય થયા. આ નયચંદ્રવિજયજીની વડી દીક્ષા પ્રસંગે પચીસ ઉપરાંત ભાઈબહેનેએ સમ્યક્ત્વમૂલ વિવિધ વ્રત ઉરચર્યા.
વિ. સં. ર૦૧રનું પૂનામાં ચાતુર્માસ
ત્યારબાદ પૂના સંઘની વિનંતિથી આપણા ચરિત્રનાયક પૂના પધાર્યા.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
ભવ્ય સામૈયાપૂર્વક પ્રવેશ બાદ સિવાજીનગર, પૂના, પૂના કેમ્પમાં તેમના વ્યાખ્યાને થતાં આપણું ચરિત્રનાયકને જોરદાર ચોમાસાની વિનંતિ થઈ. શ્રી બાબુલાલ હરગોવનદાસના ત્યાં થોડી સ્થિરતા ભાઇ ભવ્ય સામૈયાપૂર્વક ચરિત્રનાયકને ચોમાસા માટે પૂનામાં પ્રવેશ થયે.
પૂનાના ચાતુર્માસ દરમિયાન દર રવિવારે જાહેર વ્યાખ્યાને અને ચાતુર્માસમાં અનેક શાસનની પ્રભાવનાપૂર્ણ ધાર્મિક કાર્યો સાથે ઉપધાનતપ થયાં. આ તપમાં ઉપરાંત માળારોપણ કરનાર શ્રાવક શ્રાવિકા જોડાયાં હતાં.
પૂનાના ચાતુર્માસમાં જાહેર વ્યાખ્યાને ઉત્સ તો ઘણા થયા તેમાં પણ પૂ. તપસ્વી મુનિશ્રી વિનયચંદ્ર વિજયજી મ.ને ભા. સુ. ૭ ના રોજ કાળધર્મ થયો તે કાળધર્મ પ્રસંગે સાધુજીવનની અહોભાવના જૈનેતરાએ જે કરી તે અદ્દભૂત હતી અને તેમના સ્વર્ગારોહણ નિમિત્તે અર્હત્ મહાપૂજન સહિત જે મહોત્સવ થયો તે પૂના માટે પ્રથમ હતે.
આપણુ ચરિત્રનાયકના ચોમાસાના પરિવર્તન માટે ઘણાંની વિનંતિ હતી પણ શ્રી પોપટભાઈની પુણ્યાઈ જેર કરવાથી તેમની વિનંતિને સ્વીકાર થયો. અને ખૂબ પ્રભાવનાપૂર્ણ ચાતુમંસ પરિવર્તન થયું.
ઉપધાન તપનું માળારોપણ માગસર સુદ પાંચમના દિવસે થયું. આ નિમિત્તે ખૂબજ શાનદાર વરઘોડો અને ઉત્સવ ઉજવાયો તે વખતે પૂ. આ. યશોદેવસૂરિ આદિ પણ પધાર્યા
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
હતા. આ ઉપધાનની પહેલી માળ શેઠ સુરજમલ સંઘવીના પત્ની લીલીહેને સારી બોલી બોલી પહેરી હતી.
પૂનાનું આપણું ચરિત્રનાયકનું ચાતુર્માસ પૂનાના ધાર્મિક ઈતિહાસમાં ખૂબજ યાદગાર બને રહે તેવું થયું હતું.
પૂનાથી વિહાર માગસર વદી-૩ ના પૂનાથી વિહાર કરી આપણા ચરિત્રનાયક શિવાજીનગર, બાપડી, દાપલી, ચીંચવડ થઈ પાલી (કણ) પધાર્યા.
અહિ ચીંચવડમાં પૂનાથી છસે ભાવિકે પૂજ્યશ્રીના દર્શને પધાર્યા હતા.
આપણું પૂજ્યશ્રી ચરિત્રનાયકની નિશ્રામાં પાલીમાં નુતન ભવ્ય જિનમંદિરમાં આદીશ્વર ભગવાનની ભવ્ય સમારોહપૂર્વક પોષ સુદી-૬ ના પ્રતિષ્ઠા થઈ. આ પ્રતિષ્ઠામાં ૧૯ નવકારશી થઈ હતી. કેકણમાં આ પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ પ્રથમ હતે.
આ પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ દરમિયાન પૂજ્ય ગુરૂદેવોએ મુંબઈ આવવા આપણા ચરિત્રનાયકને ફરમાવ્યું એથી પાલીથી આપણું ચરિત્રનાયક પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ સુસંપન્ન કરી નાગુઠાણા થઈ પનવેલ પધાર્યા.
અહિં પનવેલમાં કચ્છ જખૌ નિવાસી શાંતિલાલની દીક્ષાનું નકકી થયું જેથી મુલુંદ સંઘના આગ્રહથી આપણા ચરિત્રનાયક મુલુંદ પધાર્યા અને મહા વદી–૫ ને દિવસે તેમને
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૭૩
દીક્ષા આપી તેમનુ શ્રેયાંસચંદ્રવિજયજી નામ રાખી આપણા ચરિત્રનાયકના શિષ્ય બનાવ્યા.
પૂનામાં પુનઃ ચાતુર્માસ (વિ. સં. ૨૦૧૩)
મુનિશ્રી શ્રેયાંસવિજયજીને દીક્ષા આપી ચરિત્રનાયક પેાતાના ગુરૂભગવતા પાસે માટુંગા પધાર્યા.
પૂનામાં કરેલી શાસનપ્રભાવનાએ સારી છાપ ઊભી કરેલી હાવાથી પૂનાના શ્રી સ`ઘે પૂજ્યગુરૂદેવા તથા આપણા ચિત્રનાયક સહિત વિશાળ મુનિવૃંદને ચાતુર્માસ માટે પૂના પધારવા વિનતિ કરી.
પૂજ્ય ગુરૂદેવાએ તે વિનતિ સ્વીકારી વિશાલ સાધુવૃંદ સહિત વિહાર કરતાં કરતાં વૈ. શુ. ૧ ના રોજ ભવ્ય સામૈયા પૂર્ણાંક પૂનામાં પ્રવેશ કર્યાં.
શ્રી સ'ઘમ'દિરે પૂજ્ય ગુરૂદેવાનુ અને ચરિત્રનાયકનુ ગોટીવાળા ઘડાના ઉપાશ્રયે ચાતુર્માસ થયું. આ ચાતુર્માસના અહેવાલ તા. ૧-૮-૫૭ના મુંબઈ સમાચારમાં આવ્યા તેમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે આજે પૂનામાં અપૂર્વ શાસ્રન પ્રભાવના થઈ રહી છે પ્રવર પન્યાસ કવિવર યશાભદ્રવિજયજી મ. ગેાટીવાળા ધડાના ઉપાશ્રયે બિરાજે છે. પ્રતિદિન સેાનારની ધર્મશાળામાં જૈન જૈનેતરની અપૂર્વ મેદની તેઓશ્રીના વ્યાખ્યાનના લાભ લઈ રહી છે.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
9૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની.
અહિં ગેટીવાળાના ઉપાશ્રયે સવા લાખ નવકાર મંત્રને. જાપ એકસણાપૂર્વક કરાવવામાં આવ્યા. વ્યાખ્યાનમાં શ્રાદ્ધગુણ વિવરણ અને ભાવનાધિકાર વિક્રમચરિત્ર વંચાતું હતું.
પૂજ્ય ગુરૂદેવોનું ચાતુર્માસ સંઘમંદિર, સોલાપુર બજારમાં પં. શ્રી ચંદનવિજયજી ગણિવર, ખડકીમાં પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય આદિની નિશ્રામાં બુધવારની પયુંષણની સુંદર આરાધના થઈ હતી.
ભાદરવા સુદ પાંચમના ભવ્ય વરઘોડો નીકળ્યો હતો. પૂનામાં પ્રવેશ બાદ પૂજ્ય ગુરુ મહારાજે મુનિશ્રી કુમુદચંદ્રવિજયજી, મુનિશ્રી ચંદ્રોદયવિજ્યજી, મુનિશ્રી કીર્તિચંદ્રવિજયજીને ભગવતી સૂત્રના યુગમાં પ્રવેશ કરાવ્યું હતું. આ ઉપરાંત બીજા બાર મુનિઓને આચારાંગ આદિ સૂત્રના ગદ્દવહનમાં હતા. તથા મુનિશ્રી શ્રેયાંસવિજયજીની વડી દીક્ષા કરવામાં આવી હતી.
પૂનામાં આપણા ચરિત્રનાયક તથા પૂજ્ય ગુરુભગવંતેનું ચતુર્માસ ખૂબજ પ્રભાવના પૂર્ણ થયું હતું.
બેંગ્લોરની વિનંતિ બેંગલર નજીક બંગાર પંઠમાં ખૂબજ ભક્તિ અને ઉદારતાથી શ્રી હિંમતમલજી વીરચંદજી તથા શેષમલજી શંકરલાલજીએ પોતાના ખર્ચે તૈયાર કરેલ નૂતન જિનાલયમાં ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા કરાવવાની હોઈ પૂજ્ય ગુરુદેવને બેંગ્લોર તરફ પધારવા વિનંતિ કરી. પૂજ્ય ગુરુદેવે ગુજરાત તરફ
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૭૫
પધારવાના હોઈ તેમણે આપણા ચરિત્રનાયકને બેંગ્લોર તરફ વિહાર કરવાની આજ્ઞા ફરમાવી. - પૂજ્ય ચરિત્રનાયક ગુરુભગવંતના આશીર્વાદ લઈ પોષ વદી ના દિવસે પૂનાથી વિહાર કર્યો. સાથે પાંચસે ભાવિકે હતા. અરુણેશ્વર વાઈ પંચગીની થઈ કરાડ પધાર્યા. અહિં સાંગલીના આગેવાની જોરદાર વિનતિ થવાથી ઈસ્લામપુર થઈ આપણા ચરિત્રનાયક સાંગલી પધાર્યા. સાંગલીમાં ચાર દિવસ સ્થિરતા કરી મુજ ગિરિની યાત્રા કરી કેલ્હાપુર નિપાણી પધાર્યા. નિપાણીમાં પાંચ જિનમંદિર છે. જેનાં ૧૨૫ ઘર છે. મોટો ભાગ કરિયાણું. અને તમાકુને વેપાર કરનાર છે.
અહિં જાહેર વ્યાખ્યાને થયાં. પૂનર્જન્મ વિગેરેની શ્રોતાઓએ ચર્ચા કરી આના સુંદર દૃષ્ટાંત દ્વારા ઉત્તર આપી આપણુ. ચરિત્રનાયકે લેકીને ધર્મમાં સ્થિર કર્યા.
નિપાણીમાં આપણે પૂજ્યશ્રી બિરાજતા હતા તે દરમ્યાન બેંગ્લેર પધારવાની આપણા ચરિત્રનાયકને જોરશોરપૂર્વક વિનંતિ થઈ અને વિહારમાં દરેક સ્થળે ડાકબંગલા અને બીજે ઉતરવાની. વ્યવસ્થા શ્રી સંઘના ભાઈઓએ સરકારી પરિચય દ્વારા કરી. તે મુજબ બેલગામ, ધારવાડ, હુબલી, હરિહર, દાવનગિરિ, ચિત્તલદુર્ગ, ટુમકુર થઈ આપણા ચરિત્રનાયક બેંગ્લેર પધાર્યા.
હુબલીમાં આપણા ચરિત્રનાયકે છ દિવસની સ્થિરતા કરી આ રીતે પોષ વદી ૬ ના દિવસથી પ્રારંભેલ વિહાર સાડા
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
છ માઈલને કરી રૌત્ર વદી ૩૦ તા. ૧૯-૪–૫૯ ના રોજ પૂરો કરી આપણું ચરિત્રનાયક વૈ. સુ. ૧ ના ખૂબજ ભવ્ય સામૈયાપૂર્વક બેંગ્લોરમાં પધાર્યા.
તા. ૨૦-૪-૫૯ વૈશાખ સુદ ૧ ના પ્રભાતે આપણું ચરિત્રનાયકે બેંગ્લોરમાં સામૈયાપૂર્વક પ્રવેશ કર્યો ત્યારે જૈન જૈનેતર માનવમેદની ઊભરાઈ હતી. સહુથી આગળ બેંગ્લોરના મેયર શ્રી વાય રામચંદ્રરાવ હતા. તેમણે આપણું ચરિત્રનાયકના પ્રથમ દર્શન કરતાં નીચેના શબ્દો ઉચ્ચાર્યા હતા. “આપ પૂજ્ય અહિં પધારતાં અમારૂં નગર અત્યંત આનંદ અનુભવે છે. કેઈ ઈરાનના શાહનું, કોઈ રશિયાના બુબેનનનું સ્વાગત કરતાં પિતાને ભાગ્યશાળી માને છે ત્યારે આજે અમે શાહ અને પાદશાહના કરતાં પણ વધુ ભાગ્યવાન કંચન કામિનીના ત્યાગી ભારતના ગૌરવરૂપ એવા મહાન સંતનું સ્વાગત કરતાં અત્યંત આનંદ અનુભવીએ છીએ.
સામૈયું આગળ ચાલ્યું. ત્યાંની પ્રજા જૈન સાધુથી અપરિચિત હતી. ઉઘાડા પગે અને ઉઘાડે માથે ચાલતા જૈન સાધુઓને નગરના આગેવાનોથી વિંટળાઈ અને વારંવાર તેઓને વંદન કરતાં દેખી પૂછતી હતી. આ કેણ છે કે જેનું સ્વાગત કરવામાં આવે છે તેના ગળામાં નથી હાર કે કેઈ તેમની પાસે નથી દેખાતે દુન્યવી વૈભવ.
સામૈયું ઉપાશ્રયે આવ્યું. પૂજ્ય મહારાજશ્રી એ ધર્મની વ્યાખ્યા કરતાં ધર્મ કે મહાન છે તે જણાવ્યું. અને તેમણે
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
જાણ્યું હતું કે બેંગ્લોરમાં વર્ષમાં ચાર દિવસ અહિંસા પળાય છે. તેમાં તેમણે શ્રી મહાવીર પરમાત્માનો જન્મદિવસ અને લિંગાયતોની વૃષભજયંતીને ઉમેરવાનો અનુરોધ કર્યો. મેયરશ્રીએ તે અનુરોધ વધાવી લઈ વિનંતિ કરી કે હું મારાથી શકય બધુ કરીશ અને તેમણે થોડાજ દિવસમાં એ બે દિવસ વધારી પૂજ્યશ્રી મહારાજશ્રીની આજ્ઞાને ચરિતાર્થ કરી.
બેંગ્લોર સંઘની ખૂબ ખૂબ વિનંતિ ચાતુર્માસ માટે થઈ. આપણું ચરિત્રનાયકે પૂ. ગુરુવર્યની આજ્ઞા આવશે તે તે સ્વીકારવામાં વાંધો નહિ આવે તેમ જણાવી અનુમતિ આપી.
આપણા ચરિત્રનાયકને બંગાર પેઠ પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે જલદી પહોંચવાનું હતું તેથી એકજ દિવસ સ્થિરતા કરી ગાંધીનગર પધાર્યા. ત્યાં વષીતપના પારણા નિમિતે મહોત્સવ હતે. અહિં તેમણે તપધર્મની મહત્તા અને વર્ષીતપનો મહિમા વર્ણવી લોકોને તપાભિમુખ કર્યા.
ગાંધીનગરની એક બે દિવસની સ્થિરતા દરમિયાન તેમના જાણવામાં આવ્યું કે ઉપાશ્રય માટેની જગ્યાની બહુ સંકડાશ છે અને શ્રી પી. વી. શાહે ઉપર હોલ ન બંધાય ત્યાં સુધી પગરખાં નહિ પહેરવાનો નિયમ લીધા છે. તેમણે વ્યાખ્યાનમાં જોરશોરપૂર્વક આ કાર્ય પૂરું કરવાને ઉપદેશ આપ્યો અને ડીજ મિનિટમાં રૂ. ૧૫૦૦૧ જેટલે ફાળે થઈ ગયે.
સાધુભગવંતના ત્યાગ અને જીવનનો એવો મહિમા છે.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૮
જીવન પરાગ,
કે જે કાર્ય વર્ષોના વર્ષો સુધી ન થાય તે તેમની પ્રેરણા માત્રથી બહુજ થોડા સમયમાં થઈ જાય છે.
ગાંધીનગરના સંઘે વિનંતિ કરી કે આપ અમને વચ્ચે વચ્ચે થોડા દિવસને લાભ આપતા રહેશો. મહારાજશ્રીએ તેને સ્વીકાર કર્યો. શ્રી વસનજી શેઠે વષીતપ નિમિત્તે માંડેલ મહેસવ દીપી ઉઠયો. તેમણે પૂજ્યશ્રીના પધારવાથી પોતાનું અહોભાગ્ય માન્યું અને નવાણું અભિષેકની પૂજા મહારાજશ્રીની નિશ્રામાં ભણાવી.
આપણા ચરિત્રનાયકને બંગારપેઠ પધારવાનું હોવાથી ત્યાંથી વિહાર કરી. વૈશાખ-સુદ ૫ ગુરુવારના એલગુન્ડ પાલીયમ પધાર્યા. ત્યાં પણ શેઠશ્રી વસ્તીમલજી તરફથી તેમની માતુશ્રી નિમિત્તે વષીતપને મહોત્સવ હતો અહિં પણ એક દિવસની સ્થિરતા કરી બંગાર પંઠ તરફ વિહાર લંબાવ્યું. બંગારપેંઠમાં ભવ્ય અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
દક્ષિણ ભારતના અલંકાર સમાં બેંગ્લોર શહેરથી મદ્રાસ જવાના મુખ્ય માર્ગ પર ૪૪ માઈલનાં અંતરે ઔદ્યોગિક શહેર બંગારપેંઠ આવેલું છે. ત્યાં ધંધાર્થે વસીને સ્થિર થયેલ શ્રાવકેની ૩૦ ઘરની વસ્તીમાં એક નાનું ઘર દહેરાસર હતું. તેનાં સ્થાને શિખરબંધ સુંદર જિનાલય બંધાવવાની ભાવના થતાં શ્રીસંઘની જમીન ઉપર શેઠ ખુશાલચંદ બેતાજી, શેઠ ભગવાનજી મયાચંદજી તથા શેઠ ખુમાજી હિંમતમલજીના
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
કુટુંબીજનેએ દેવવિમાન સદશ સુંદર જિનાલય બંધાવ્યું હતું અને તેની અંજનશલાકા તથા પ્રતિષ્ઠા માટે પૂના આવી પૂજ્ય ગુરુદેવને વિનંતિ કરી હતી. પૂજ્ય ગુરુદેવોએ આ કાર્ય માટે આપણા ચરિત્રનાયક સમર્થ વ્યાખ્યાનકાર કવિરત્ન પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજને બંગારપેઠ જવાની આજ્ઞા ફરમાવી હતી અને એ આજ્ઞા શિરોધાર્ય કરીને તેઓશ્રી શિષ્ય–પ્રશિષ્યાદિ ૧૧૧ ઠાણુઓ સાથે લગભગ સાત માઈલન ઉગ્રવિહાર કરીને અહીં પધારી રહ્યા હતા, એટલે તેઓશ્રીને સત્કાર કરવા માટે બંગારપેંઠના શ્રાવક સમુદાયને ઉત્સાહ કેવો હોય, એ આપણે કલ્પી શકીએ છીએ.
શાનદાર સ્વાગત વૈશાખ સુદિ ૧૩ ગુરુવારના પ્રાતઃકાળે તેમને આ ઉત્સાહ અનેકગણો વધી ગયો હતો અને તે પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમંડળને સત્કાર કરવા ઘણે દર સામે દોડી ગયો હતો. ત્યાં પૂજ્યશ્રી આદિનાં દર્શન થતાં જ તેમણે ગુરુદેવકી જય બેલાવી હતી અને સમીપ આવતાં વિધિપૂર્વક વંદન કરી સુખશાતા પૂછી હતી. ત્યાંથી તે પૂજ્યશ્રી સાથે ચાલ્યો હતો.
બંગારપંઠ નજીક પધારતાં શ્રીસંઘ તરફથી તેઓશ્રીનું શાનદાર સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું. તેમાં વિશાળ જનસમુદાય ઉપરાંત સ્થાનિક આગેવાને અમલદારે તથા નગરપાલિકાના પ્રમુખ પણ હાજર રહ્યા હતા અને તેમણે વિનમ્રવંદન વડે પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમંડળનું સ્વાર્થત કરીને જેન
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ધર્મના પ્રચારને આવકાર્યો હતો. જે પૂજ્ય મુનિવરો દૂર દૂર પ્રદેશમાં વિચરે અને ત્યાં શ્રાવકવર્ગ પોતાની લાગવગને તથા સ્વોપાર્જિત દ્રવ્યને છૂટથી ઉપયોગ કરે તે જિનશાસનની પ્રભાવનાનું કામ જરાય મુશ્કેલ નથી.
તડામાર તૈયારીઓ પૂજ્યશ્રીની પધરામણી થયા પછી આગામી મહોત્સવ અંગેની તૈયારીઓ તડામાર આગળ વધવા લાગી. આ કાર્ય અંગે શ્રી સંભવનાથ સેવા સમિતિની ખાસ રચના કરવામાં આવી હતી અને તેમાં શ્રીસંઘના આગેવાને, નૂતન મંદિર બંધાવનારાઓનાં કુટુંબીજને, તેમજ બીજા ઉત્સાહી કાર્યકર્તાઓ પણ જોડાયા હતા. દરેક વાતનો નિર્ણય પરસ્પર ઊંડી ચર્ચાવિચારણા કર્યા પછી જ લેવાતો હતો, એટલે તેમાં ખલનાઓ થવાનો સંભવ બહુ ઓછો રહેતો હતો.
આ મહોત્સવ પર નજીક તથા દૂરના પ્રદેશમાંથી ઘણું ભાવિકે હાજરી આપે તે સંભવ હતું, એટલે બંગારપેડની બધી શાળાઓનાં મકાને તથા વિશાળ સ્થાને (ધર્મશાળા) રોકી લેવામાં આવ્યાં હતાં. ભેજન માટે રડાને સુંદર પ્રબંધ કરવામાં આવ્યું હતું અને તેની દેખરેખ આ કાર્યના અનુભવી સજ્જનેને સોંપવામાં આવી હતી. વ્યવસ્થાને ભાર સ્થાનિક સ્વયં સેવક મંડળને સૈપાય હતે.
મહોત્સવના દિવસે નજીક આવતાં નયનાભિરામ શ્રીસ
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૮૧
આમંત્રણ પત્રિકાએ છપાવીને જૂદા જૂદા સ્થળના શ્રીસ`ઘેા
પર મેકલવામાં આવી હતી.
મહાત્સવની મુખ્ય શાભા મંડપ છે, એટલે તેને વિશાળ અને સુશાભિત કરવામાં આવ્યા હતા તથા તેના અનેક સ્થંભા પર કલાના સ્વસ્તિકે પૂરવામાં આવ્યા હતા. પ્રસંગેાચિત અનેક સૂક્તોએ રક્તવસ્ત્ર પર આરૂઢ થઈને મડપમાં યાગ્ય સ્થાન લઈ લીધું હતું અને તેણે એક પ્રકારનું પ્રેરણાત્મક વાતાવરણ સર્જ્યું હતું.
ચાર રમણીય રચનાઓ
વળી આ મડપમાં શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થ, ઈક્ષુરસદાન મેઘરથ રાજા અને પારેવું તથા મેરુપર્યંત એ ચાર રમણીય રચના કરવામાં આવી હતી અને તેણે આ મહાત્સવ પ્રત્યે જૈન–જૈનેતર જનતાનું ભારે આકર્ષણ કર્યુ” હતું. શ્રી શત્રુંજય અને ઈક્ષુરસદાનની રચના અપૂર્વ હતી. મેઘરથ રાજા પારેવાને બચાવવા પેાતાનો સમગ્ર દેહ ત્રાજવામાં મૂકે છે. આ જોતાંજ રાજમહેલમાં હાહાકાર થાય છે અને મત્રીએ, સામતા, મિત્રા, સુહૃદા કહે છે કે ‘મહારાજ ! જે દેહથી આપે પૃથ્વીનુ રક્ષણ કરવુ ઘટે તેને એક સામાન્ય પક્ષીના રક્ષણ માટે આમ કુરબાન કરા, તે ઉચિત નથી. કૃપા કરો અને આપ ત્રાજવામાંથી નીચે ઉતરા.’ મેઘરથ રાજા કહે છે કે આ જગતમાં હું અહિ’સા ધને શ્રેષ્ઠ માનુ છું અને તેના પાલન માટે કાચા કુરખાન
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
થતી હોય તે તેમ કરવાને તૈયાર છું. મારા ઘેરા ધર્મનું પાલન કરવામાં તમે કોઈ આડા આવશે નહિ?
મેઘરથ રાજા આ રીતે પિતાની અપૂર્વ દઢતા બતાવે છે. ત્યાં પારેવું અને બાજ બંને અદશ્ય થાય છે અને તેજના અંબાર સમે એક દેવતા પ્રકટ થાય છે. તે જણાવે છે કે ઈન્દ્રમહારાજે આપની ધર્મપ્રિયતા–ધર્મની દઢતાને ખૂબ ખૂબ વખાણી હતી, તેની પરીક્ષા કરવા માટે મેં તમારી આ કોટી કરી હતી, પરંતુ તેમાં આપ પૂરેપૂરા પાર ઉતર્યા છે, એટલે આપને સેંકડો ધન્યવાદ આપું છું”
દેવ અદશ્ય થાય છે અને મેઘરથ રાજાની કાયા હતી તેવી થઈ જાય છે.
આ રીતે આ રચના દયાધર્મનું ઉત્કૃષ્ટ પાલન કરવાની પ્રબળ પ્રેરણું કરનારી હતી.
મેરુ પર્વતની રચના તેના પર થતા શ્રી જિનેશ્વર દેવના ભવ્ય સ્નાત્ર મહોત્સવની યાદ આપતી હતી.
મહત્સવને પ્રારંભ નિર્ધારિત મંગલ મહોત્સવનો પ્રારંભ વૈશાખ વદિ અગિયારસના રોજ જલયાત્રા, કુંભસ્થાપના અને જવારારોપણની ક્રિયાપૂર્વક થયો હતો. તે દિવસે શ્રાવકેના ઘરે તેણે બંધાયાં હતાં અને આ મહોત્સવ નિર્વિદને પૂર્ણ થાય તે માટે નાનાં મેટાં સ્ત્રી-પુરૂએ આયંબિલની તપશ્ચર્યા આરંભી દીધી હતી.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૮૩
આયંબિલનું બીજું નામ મંગળ છે, કારણ કે તે સર્વ વિદનેને નાશ કરીને આનંદમંગળ પ્રવર્તાવે છે. અહીં એટલી સ્પષ્ટતા કરી દેવી જોઈએ કે આ તપશ્ચર્યા મહોત્સવની પૂર્ણાહુતિ સુધી ચાલુ રહી હતી. મુનિશ્રી ચંદ્રવિજયજીએ આ પ્રસંગે અઠ્ઠમની તપશ્ચર્યા કરી આમિક લાભ લીધો હતે.
સાધમિકનું આગમન આ મહા સવમાં ભાગ લેવા માટે સાધર્મિક ભાઈબહેનો બેંગ્લેર, મદ્રાસ, મૈસુર, નીલગિરિ, કોઈમ્બતુર, દાવણગેરે, રાણીબેનૂર, કોલ્હાપુર, મુંબઈ વગેરે સ્થળેથી પધારવા લાગ્યા હતા અને તેમની સંખ્યા ક્રમશઃ વધતી વધતી પ્રતિષ્ઠાના દિવસે ૭૦૦૦ સુધી પહોંચી હતી.
સંગીતકારો આ મહોત્સવમાં પૂજા ભાવના માટે મદ્રાસથી સંઘવી ચીમનલાલ ગવૈયા તથા મદ્રાસ પાઠશાળાનું બાલમંડળ આવેલ હતું. વળી બેંગ્લોર ગાંધીનગરથી શ્રાવિકા મંડળ અને કન્નડ ભાષા ભાષી સંગીતરત્ન સરસ્વતી દેવી વિમલાકુમારી પણ પધાર્યા હતા તેથી પૂજા–ભાવના બંનેમાં અનેરો રંગ જામતો. શ્રી વિમલાકુમારીએ રાત્રિની ભાવનામાં કન્નડ ભાષામાં સંગીતમય બાહુબલી, દેશભૂષણ કુળભૂષણ યશોધર આદિ ચરિત્ર કહ્યાં હતાં અને તેણે જનતાનું ભારે આકર્ષણ કર્યું હતું. રાજ રાત્રે ભાવનામાં પંદરસેથી બે હજાર જેટલા જૈનેતર ભાગ
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
८४
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
લેતા હતા. તેની વ્યવસ્થા શ્રી સંભવ જૈન સેવા સમિતિ અને રોબર્ટસન પેઠના સ્વયંસેવકમંડળે સારી રીતે સાચવી હતી.
ઉત્સાહની રેલછેલ મહોત્સવ મંડપમાં નિત્ય પૂજ્યશ્રીનું પ્રાણવાન પ્રવચન થતું હતું અને તેમને પટ્ટધર પંન્યાસ પ્રવર શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિ પણ પોતાની પ્રભાવક વાણીને ધોધ વહેતો મૂકતા હતા. ઉપરાંત મુનિશ્રી કીર્તિ ચંદ્રવિજ્યજી ગણિવર્ય અને મુનિશ્રી સૂર્યોદય વિજયજીની લાગણીપૂર્વકની શુભ પ્રેરણાઓ પણ યથોચિતપણે નિરંતર વહેતી તેથી જનતામાં ઉત્સાહની રેલછેલ થઈ હતી અને આ મહોત્સવ શાસન પ્રભાવનાનું મહાન અંગ બની ગયો હતો. રોજ સેંકડો ભાવિકો પૂજ્યશ્રી આદિનાં દર્શન કરવા આવતા હતા અને તેમનાં હિતવચને તથા વાસક્ષેપ ગ્રહણ કરીને પોતાની જાતને કૃતાર્થ માનતા હતા.
ભવ્ય વરઘોડો પ્રતિષ્ઠા અંજનશલાકા મહોત્સવ પ્રસંગે શ્રી જિનેશ્વર દેવના ચ્યવન કલ્યાક, જન્મકલ્યાણક, દીક્ષા કલ્યાણક, કેવળજ્ઞાન કલ્યાણક અને નિર્વાણ કલ્યાણક એ પાંચે કલ્યાણકનાં દશ્યો રજૂ થાય છે અને તેને અંગે ખાસ વરડા નીકળે છે. તેથી તે જિનેશ્વર ભગવતના સમસ્ત જીવનનો જનતાને બંધ થાય છે અને તેમાંથી જીવનવિકાસને લગતી અવનવી પ્રેરણાઓ સાંપડે છે. આ બધાં દયે અહીં ઉત્તમ રીતે રજૂ થયાં હતાં અને વરઘોડાએ ઘણું -- ભવ્ય નીકળ્યા હતા.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૮૫
ખાસ વરઘોડા માટે બેંગ્લોરથી ચોદીને રથ લાવવામાં આવ્યું હતું, જે પ્રાયઃ બધી જગ્યાઓ કરતાં સુંદર અને આધુનિક હતો. વળી વિશાળકાય ગજરાજને પણ આ વરઘોડા માટે જ લાવવામાં આવ્યો હતો અને તે પોતાની વિવિધ ગતિથી તથા અનેરી મસ્તીથી લોકોને ખૂબ આનંદ આપતા હતા. બેન્ડ પણ વરઘેડાને શોભાવનારી ખાસ વસ્તુ છે, એટલે સ્થાનિક બેંડ ઉપરાંત બેંગ્લોર અને બેલગામના સુપ્રસિદ્ધ છેડો બોલાવવામાં આવ્યાં હતાં. આ ત્રણે બેન્ડો સ્વરવાદનની અદ્દભુત કલા છોડીને જનમનનું ભારે રંજન કરતા હતા. દરેક વરઘોડામાં માનવમેદની ખૂબ જ જામતી અને તે જૈનધર્મના કોઈને કઈ સંસ્કાર ગ્રહણ કરી જતી. શ્રી જિનેશ્વરદેવના ભવ્ય વરઘોડાઓ જોઈને ઘણા આમાએ સમ્યક્ત્વ પામ્યાના દાખલાઓ શાસ્ત્ર માંથી સાંપડે છે અને આધુનિક કાળે પ્રત્યક્ષ પણ નિહાળી શકાય છે.
દીક્ષા કલ્યાણકના વરઘોડામાં રૂપિયા ચાર હજારની બોલીથી શા. ગુમાજી લંબાજીના સુપુત્રો ગેનમલજી, શંકરલાલજી, અને ખુમચંદજી ગજરાજ પર આરૂઢ થયા હતા અને તેમણે હજાર રૂપિયા ઉછાળી વરસીદાન આપ્યું હતું. ઉપસ્થિત જનતા માટે આ દશ્ય ઘણું જ આશ્ચર્યકારી હતું. કારણ કે તેમાંના ઘણાયે તે ત્રાંબાના સિક્કાઓને પણ આટલી છુટથી ઉછળતા કદી જોયા ન હતા અને આમાં તે રૂપાના સિક્કાઓ અગ્રસ્થાન લઈ રહ્યા હતા. જૈનસંઘ ધર્મની પ્રભાવના આગળ
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
રૂપિયાના ઢરને તુચ્છ ગણે છે, એ વસ્તુ આ દશ્યમાંથી ખાસ તરી આવતી હતી અને તે જૈનસંઘ માટે ઘણી ગૌરવરૂપ હતી.
વિધિકારક આ પ્રસંગે વિધિવિધાન કરાવવા માટે વળાદવાળા શ્રીયુત કુલચંદ ભુરાભાઈ અમદાવાદથી આવ્યા હતા અને શ્રી જેઠાલાલભાઈ પણ તેમને સારો સહકાર આપી રહ્યા હતા.
અંજનશલાકા-પ્રતિષ્ઠાવિધિ પુણ્યપ્રબલ પૂજ્ય ગુરુ ભગવંતે આયંબિલની આરાધના કરવાપૂર્વક જેઠ સુદિ પાંચમ ને શુકવારે લગભગ પંચોતેર પ્રતિમાજીઓને અંજનવિધિ કરતાં સકલ સંઘમાં આનંદમંગલ પ્રવર્યા હતા. આ પ્રતિમાઓ મુંબઈ, મદ્રાસ, હુબલી, નિપાણી જેવા સુદૂરનાં સ્થળોએથી ભાવિકો તરફથી આવી હતી.
છને શનિવારે મિથુન લગ્ન ધન નવમાંશે પુણ્યાહ પુણ્યાહ પ્રીયઃામ પ્રીયન્તામ્ ના શુભ ઉચારો વચ્ચે શ્રી સંભવનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા થતાં ગભારામાં અમીઝરણું થવા પામ્યાં હતાં બરાબર આજ વખતે શ્રી શ્રેયાંસનાથ ભગવાન આદિ અગિયાર જિનબિંબે, શાસનરક્ષક દેવ-દેવીઓ, શ્રી ગૌતમસ્વામીજી, શ્રી સુધર્મા સ્વામીજી તથા શાસનસમ્રાટ આચાર્ય આચાર્યશ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજીની ચરણપાદુકાઓની પ્રતિષ્ઠા થઈ હતી અને વાતાવરણમાં આનંદ આનંદ વ્યાપી ગયો હતો.
પ્રતિષ્ઠા બાદ પૂજ્ય પંન્યાસશ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્યનું
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૮૭
પ્રવચન થયું હતું. ત્યાર બાદ ભવ્ય મંડપમાં નુતન જિનમંદિર બંધાવનારાઓમાંના બંધુદ્રય શા. હિંમતમલજી તથા જશરાજાએ સજોડે ચતુર્થ વ્રત-બ્રહ્મચર્ય વ્રત ચરિત્રનાયકની નિશ્રામાં ઉચ્ચર્યું હતું.
બપોરના શ્રી બૃહત્ શાન્તિસ્નાત્ર ભણાવાયું હતું અને વિસર્જનવિધિ થઈ હતી.
ઉપજ અને જમણ આ મહોત્સવમાં મુખ્ય નવ ચડવા જિનમંદિર બંધાવનાર ભાઈ એના હતા, એટલે તેની બોલી બોલવાની ન હતી, છતાં પણ ઉપજ રૂપિયા ૫૦૦૦૦ લગભગની થઈ હતી.
જિનમંદિર બંધાવનારાઓ તરફથી છેલ્લા ત્રણ દિવસ નવકારશીનાં જમણે થયાં હતાં અને પ્રતિષ્ઠાને દિવસે જૈનેતર સમાજ તથા ગરીબ વર્ગ મળીને આઠ હજાર મનુષ્યોને જમણ અપાયું હતું.
બે દિવસ કતલખાનાં બંધ વધારે ખુશીની વાત તો એ હતી કે છેલ્લા બે દિવસ શહેરના કતલખાન બંધ રખાયાં હતાં અને ગામમાં કઈ પણ હિંસા ન કરે તે માટે જેનેતરભાઈ એ તરફથી સારો સહકાર સાંપડ્યો હતે.
શુભેચ્છાના સંદેશાઓ આ મહત્સવ પ્રસંગે શુભેચ્છાના અનેક સંદેશાઓ આવ્યા હતા, જેમાં ભારતના ઉપરાષ્ટ્રપતિ ડો. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ભારતના ગૃહમંત્રી શ્રી ગોવિંદવલ્લભ પંત સરસિયા કે. સી. આઈ. ઈ. કેરલના ગવર્નનર બી. રામકૃષ્ણરાવ, ભારતની લોકસભાના સ્પીકર શ્રી અનંતશયન આયંગર, રાજસ્થાનના મુખ્ય મંત્રીશ્રી મેહનલાલ સુખડિયા, માહિતી અને વાયુવાણીના મંત્રી ડો. બી. કેસકર, બેંગ્લોર કેર્પોરેશન ડીસ્ટ્રીકટ કોંગ્રેસ કમિટિના પ્રમુખ શ્રી એસ. જી. એ નાયડુ વગેરેના સંદેશાઓ મુખ્ય હતા.
બંગારપેઠમાં અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ સુસંપન્ન કરી. આપણું ચરિત્રનાયક સુવર્ણભૂમિ તરીકે ઓળખાતી રોબર્ટસન પેઠ પધાર્યા. જ્યાં જૈનેનાં ૧૦૦ ઘર જૈન દેરાસર અને ઉપાશ્રય છે. અહિં પાંચ દિવસની સ્થિરતા કરી માસુ બેંગલેર કરવાનું હોવાથી બેંગલેર તરફ વિહાર કરતાં પહેલાં ફરી બંગારપેંઠ પધાર્યા. અહીં દેરાસર તે સારી રીતે થયું પણ ઉપાશ્રયની ખૂબ આવશ્યકતા હોવાથી ઉપદેશ આપતાં ૧૪૦૦૦ રકમ થઈ ગઈ
બેંગલર પધારતા આપણું પૂજ્ય ચરિત્રનાયકને બંગારપેઠ રોબર્ટસનપેંઠ તુમકુર આદિ વિવિધસ્થળે ચાતુર્માસની વિનંતિ થઈ પણ તેઓએ જણાવ્યું કે અમારા ચાતુર્માસની જય બેંગલેર થઈ હોવાથી અમારે ત્યાં જવું જરૂરી છે.
બેંગલરનું યશસ્વી ચાતુર્માસ આપણું ચરિત્રનાયક આસપાસના પ્રદેશમાં થોડો વખત વિચરી ભવ્ય સામૈયાપૂર્વક બેંગ્લોરમાં ચાતુર્માસાર્થે પધાર્યા.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ,
બેંગલોરનું યશસ્વી ચાતુર્માસ - પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિવરે ચાતુર્માસ સાથે બેંગ્લેર પધારતાં જૈન સમાજમાં અજબ ઉત્સાહનું વાતાવરણ સર્જાઈ ગયું. સહુનાં મનમાં દિલમાં અંતરમાં એક જ તમન્ના જાગી કે ક્યારે પૂજ્ય શ્રી આદિ મુનિવરોના દર્શન-સમાગમને લાભ લઈએ અને તેમના મુખમાંથી ઝરતી અમૃતવાણીનું પાન કરીએ.
વ્યાખ્યાનનું અજબ આકર્ષણ પૂજ્યશ્રીનાં પ્રભાવક વ્યાખ્યાનોને નિયમિત લાભ લઈ શકાય તે માટે આગેવાનોએ નિર્ણય કર્યો કે વ્યાખ્યાનના સમયે દુકાનો બંધ રાખવી અને તેને અમલ થતાં વ્યાખ્યાન સમયે શ્રોતાઓની મોટી સંખ્યા ઉપસ્થિત થવા લાગી. રવિવારના દિવસે ઉપાશ્રયને વિશાળ હોલ સાંકડા પડવા લાગે અને લકે વ્યાખ્યાનના સમય પહેલાં અર્ધા–અર્થે પણ–પણે કલાક વહેલા આવી પોતાનું સ્થાન લઈ લેવા લાગ્યા.
કસ્તુરીની સુવાસ થેડા જ વખતમાં વાયુમંડળમાં ફેલાઈ જાય છે તેમ પૂજ્યશ્રીનાં વ્યાખ્યાનની સુવાસ થેડા જ વખતમાં આખા બેંગલોર શહેરમાં ફેલાઈ ગઈ અને આજુબાજુના પ્રદેશમાં પણ તે વિસ્તરવા લાગી. આથી જૈનેતર વિદ્વાને, પંડિત તથા અમલદારો પણ તેઓશ્રીનાં વ્યાખ્યાનેને લાભ લેવા લાગ્યા.
શ્રી ટી. સુબ્રહ્મણ્યમ કર્ણાટક પ્રાંતના ન્યાય, કામદાર અને નગરપાલિકા
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
વિભાગના સચિવ શ્રી ટી. સુબ્રહ્મણ્યમ મહા સંયે પૂણ્યશ્રીનાં વ્યાખ્યાનની ખ્યાતિ સાંભળી, એટલે તેમણે સ્થાનિક સેવાભાવી પત્રકાર જી. આર. સ્વામીને પૂજ્યશ્રીનાં દર્શન-વ્યાખ્યાન શ્રવણને લાભ લેવાની પોતાની ભાવના પ્રદર્શિત કરી અને તેમની મારફત સમય લઈ પોતાના કર્મચારીઓ સાથે ઉપાશ્રયે પધાર્યા. ત્યાં દેશના રિવાજ મુજબ ગુરૂદેવ આગળ ફલાદિ મૂકી, નમસ્કાર કરીને એક ચિત્તે વ્યાખ્યાન સાંભળવા બેઠા. એ વખતે વ્યાખ્યાન જૈનદ્રષ્ટિએ પંચશીલ પર ચાલી રહ્યું હતુ અને પૂજ્યશ્રી તેની સુંદર છણાવટ કરી રહ્યા હતા. શ્રી સુબ્રહ્મણ્યમ આ વ્યાખ્યાન સાંભળીને ખૂબ જ પ્રભાવિત થયા.
વ્યાખ્યાન પૂર્ણ થયા બાદ તેમણે ઊભા થઈને કહ્યું કે પ્રખર પંડિત નિગ્રંથ મુનિ મહાત્મા આગળ હું બાળક જેવો શું બોલી શકું? પણ એટલું જણાવું છું કે આ મહાત્માઓનાં જીવન અને ખાં છે. તેમના ત્યાગની બલિહારી છે. એક વખત બાલક નરેન્દ્ર (સ્વામી વિવેકાનંદ) શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસના દર્શને ગયા અને તેમની તેજોમય મૂર્તિ જોતાં જ તેમની (નરેન્દ્રની) ભાવનામાં અજબ પરિવર્તન થયું. તેથી જ કહ્યું છે કે “સંત પુરૂષનો સંસર્ગ અજબ ફલદાયક છે.”
આવા મહાત્મા પુરૂષ જ્યારે પૂના જેવા દૂરનાં સ્થળેથી વિહાર કરીને આપણ નગરમાં પધાર્યા છે, ત્યારે તેઓશ્રીની સેવા કરીને તથા તેઓશ્રીનાં પ્રવચનનું શ્રવણ કરીને આપણું જીવનને પવિત્ર બનાવવું જોઈએ.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧
આટલાં પ્રાસ`ગિક વકતવ્ય પછી તેમણે પૂજ્યશ્રીના શુભ હસ્તે વાસક્ષેપ ગ્રહણ કર્યાં હતા અને આવા ત્યાગી નિઃસ્પૃહી મહાત્માને ચાતુર્માસ કરાવી લાભ લેવા બદલ એગ્લારના શ્રી સંઘને ધન્યવાદ આપ્યા હતા. બાદ યુગાદિદેવ શ્રી આદીશ્વર ભગવાનનાં દર્શન કરી તથા શ્રી સંઘનુ· સન્માન સ્વીકારી તેઓ સ્વસ્થાને ગયા હતા.
જાહેર પ્રવચનોની પરંપરા
પૂજ્યશ્રીનાં પ્રેરક પ્રવચનોનો લાભ બે ગલેારની સકળ જનતા લઈ શકે તે માટે થોડા વખત પછી દર રવિવારે તેઓશ્રીનાં પ્રવચનો જાહેર સ્થાનમાં રાખવામાં આવ્યાં અને તેનો કન્નડ અનુવાદ પંડિત એસ. પી. અન"તરાય શાસ્ત્રી દ્વારા થાય એવી ગેાઠવણ કરવામાં આવી. આ જાહેરાત થતાં જ કન્નડ ભાષા ખેલનારા શહેરના સામાન્ય તથા વેપારીવગ પૂજ્યશ્રીનાં પ્રવચના સાંભળવા ઉમટવા લાગ્યા. આ પ્રવચન-પર પરાએ જૈનધર્મ સબંધી પ્રચલિત થયેલા અનેક ભ્રમાનું નિવારણ કરી નાંખ્યુ તથા તેનાં તત્ત્વજ્ઞાન અને આચાર સંખ'ધી સુ’દર પ્રકાશ પાડયો. તપશ્ચર્યામાં આવેલી જખ્ખર તેજી
આત્મશુદ્ધિના ઉપાયામાં જપ તથા તપ વિશિષ્ટ સ્થાન ધરાવે છે, તેથી પૂજ્યશ્રી સિદ્ધાંતવિષયક જ્ઞાન આપવાની સાથે લેાકેાને જપ તપ માટે પ્રમળ પ્રેરણા કરતા અને તે માટે વિશિષ્ટ અનુષ્ઠાનાનું આયેાજન પણ કરતા. આ કાર્ય માં તેઓશ્રીના પટ્ટધર પન્યાસજી મહારાજ શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિ
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
વરની પ્રેરણાઓ ખૂબ ઉપયાગી નિવડતી. ગુરૂશિષ્યની આ પ્રભાવક બેલડીએ પ્રથમ શ્રી શ ંખેશ્વર પાર્શ્વનાથજીના સાડા બારહજાર જાપપૂર્વક અઠ્ઠમની તપશ્ચર્યાનુ આયેાજન કર્યું. તેમાં સઘના આગેવાના તથા ખાર બાર વર્ષના કિશારા સહિત
૯૨
ખસે જેટલાં સ્ત્રીપુરૂષ! જોડાયાં અને તેમણે જપ તથા તપનો અપૂર્વ આહ્લાદ માણ્યા.
ત્યારબાદ વિવિધ જપ-તપાનું આયેાજન થયું જેમાં ચંદનમાળાના અદ્ભૂમ, શ્રી સિદ્ધચક્રજી મહારાજના સામુદાયિક તપ, પંચરંગી તપ, નમસ્કાર મહામંત્રના તપ (નાનો), નમસ્કાર મહામંત્રનો સામુદાયિક જપ તથા અષ્ટમહાસિદ્ધિ તપ મુખ્ય હતા. આ તપનાં એકાસણાં જુદા જુદા ભાવિક ગૃહસ્થા તરફથી કરવવામાં આવ્યાં હતાં.
શ્રી નદીશ્વરદ્વીપની મહાપૂજા
નમસ્કાર મહામત્રનો તપ કરનારા ભાવિક ભાઈબહેનો તરફથી શ્રી નંદીશ્વરદ્વીપની મહાપૂજા ઘણા ઠાઠથી ભણાવવામાં આવી હતી. આ પૂજા અંગે વિશિષ્ટ મંડળનું આલેખન કરવા માટે મુબઈથી શ્રી ગીરધરભાઈ મણિયારને બે લાવવામાં આવ્યા હતા. તેમણે એ મંડપની રચના અતિ સુંદર કરી હતી. ભવ્ય ભાવાલ્લાસ અને કમનીય કલાના સુભગ સયાગને લીધે આ પૂજા હજારા મનુષ્યાનુ આકર્ષણ કરવા સમર્થ બની હતી. તેમાં નોંધપાત્ર બીના તે એ હતી કે જેઓ મૂર્તિપૂજામાં માનનારા નથી તથા ભક્તિના આવા પ્રકારની અસરકારકતા સ્વીકારતા
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૯૩
નથી, તે પણ આગતુકામાં સામેલ હતા અને પૂજાનો ઠાઠ જોઈ ને તેની પ્રસ`શા કરતા હતા. એટલે આવા પ્રસંગેા શાસનપ્રભાવનાનુ એક પ્રબળ નિમિત્ત છે, એમાં કોઈ શંકા નથી. સુમુક્ષુને અભિનદન
મુંબઇ–મલાડમાં ૫. પૂ. આચાર્ય શ્રીમવિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજના વરદ હસ્તે આજન્મ બ્રહ્મચર્ય વ્રત ઉચ્ચારનાર અને પૂ. મુનિશ્રી સૂર્યોદયવિજયજી પાસે બાર મહિનામાં દીક્ષા ન લેવાય તા લુખ્ખુ ભેાજન કરવાની પ્રતિજ્ઞા ગ્રહણ કરનાર મુમુક્ષુ ચીમનલાલ વંદનાર્થે અહી આવતાં. પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં શ્રીસદ્દે તેમને અભિનદન આપ્યાં હતાં.
શ્રી જિનશાસનમાં આય'બિલની મુખ્યતાવાળાં નાનાં મોટા અનેક તપા દર્શાવવામાં આવ્યાં છે, તેમાં શ્રી વમાન આય'બિલ તપની મહત્તા વિશેષ છે, કારણ કે તેનાથી દિનપ્રતિદિન આય બિલનો અભ્યાસ વધતા જાય છે. અને વિષયવાસના પર પૂરા કાબૂ મેળવી શકાય છે. શ્રી ચંદ્નકેવળી પૂર્વભવમાં આ વર્ધમાન આય બિલ તપની આરાધના કરવાથી અત્યંત રિદ્ધિસિદ્ધિ પામ્યા હતા અને પ્રાંતે માક્ષ લક્ષ્મીને વર્યા હતા.
શ્રી વમાન આયખિલ તપની આવી મહત્તા હેાવાથી આજે મેટાં શહેરામાં શ્રી વર્ધમાન આયખિલ તપ ખાતાની સ્થાપના થાય છે અને ઘણા ભાઈબહેનો તેનો લાભ લે છે. ડહેલાવાળા પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી ભુવનવિજજી મહારજની પ્રેરણાથી
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સં. ૨૦૧૦ના મહા સુદિ ૧૩ના રોજ અહીં શ્રી વર્ધમાન આયંબિલ તપ ખાતાની સ્થાપના થઈ હતી, તેને સંગીન પાયે મૂકવા માટે પૂજ્યશ્રીએ શ્રી સંઘને વારંવાર પ્રેરણ કરતાં તેને રૂા. ૭૫૦૦૦ જેટલી સહાય મળી હતી અને સંસ્થાનું પોતાનું ત્રણ માળનું મકાન, રત્નભુવન યાર થઈ ગયું હતું. તેનું ઉદ્દઘાટન પણ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં થયું હતું.
પર્યુષણ પર્વની અપ્રતિમ આરાધના પૂજ્યશ્રીની પુણ્ય નિશ્રામાં પર્યુષણ પર્વની આરાધના અપ્રતિમ થઈ હતી. મુનિ શ્રી નયનચંદ્રવિજયજીએ આઠ, મુનિશ્રી જગતચંદ્રવિજજીએ અગિયાર અને શ્રીમતી સૂરજબહેન ફરનીચરવાળાએ એક મહિનાના ઉપવાસ કર્યા હતા. આ ઉપરાંત ૧૨૫ લગભગ ભાઈબહેનોએ આઠથી માંડી સત્તર સુધીના ઉપવાસો કર્યા હતા અને પ૦૦ જેટલા ભાઈબહેનોએ ત્રણ ઉપવાસથી માંડીને સાત ઉપવા સુધીની તપશ્ચર્યા કરી હતી. ચોસઠ પહેરી પૌષધ કરનારાઓની સંખ્યા એક શતક વટાવીને બીજા શતકના અર્ધભાગે પહોંચી હતી.
પર્યુષણમાં પૂજા, આંગી, ભાવના વગેરેનો ઠાઠ અને રહ્યો હત અને શ્રીફળની પ્રભાવનાઓ વારંવાર થઈ હતી. કલ્પસૂત્ર, પારણું તથા બારસાસૂત્ર પોતાને ત્યાં લઈ જનાર મહાનુભાવોએ ઘણી ધામધુમ કરી હતી.
ગાંધીનગરમાં પર્યુષણ પર્વની આરાધના કરવા માટે
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૯૫
મુનિશ્રી કીર્તિ ચ’દ્રવિજયજી આદિ મુનિરાજોને મેાકલવામાં આવ્યા હતા, ત્યાં પણ પર્યુષણની આરાધનાનો ઠાઠ અનેરી રહ્યો હતા.
ચીકપેટ અને ગાંધીનગર બંને સ્થળે મળીને એલી વગેરેની ઉપજ રૂા. ૨૨૦૦૦ લગભગ થઇ હતી. બહારગામેાનાં કુંડામાં શ્રીસંઘ તરફથી રૂપિયા પચીશ હજારની સુંદર રકમ ભરવામાં આવી હતી. ગાંધીનગરમાં ઉપાશ્રય અાવવા માટે પૂજ્યશ્રીની ઉપદેશ ધારા રેલાતાં દાનનો પ્રવાહ ૨૪૦૦૦ સુધી પહેાંચ્યા હતા. તપસ્વીઓના વરઘેાડા ઘણા ઠાઠથી નીકળ્યા હતા અને તે જનતાને મૂક ઉદ્બાધન કરતા હતા કે–
મનુષ્યાનુ શરીર જે આજ કે કાલ અવશ્ય વિનાશ પામવાનુ` છે. તેનુ' મેાટુ' ફલ એજ છે કે તેના વડે બને તેટલુ સકામનિર્જરાવાળું તપ કરી લેવું.'
શ્રી મિક-મહાપૂજા
શ્રી જૈનસ*ઘના અનેક ભાવિકોનાં મુખમાં આજે નીચેની પક્તિઓ રમે છે :
શ્રી સિદ્ધચક્રની કરા ભિવ સેવના રે,
મન ધરી નિર્મળભાવ;
ભાવની વૃદ્ધિએ ભવભય સવિ ટળેરે,
પ્રગટે શુદ્ધ સ્વભાવ. શ્રી. સિદ્ધચક્ર
આ પરથી શ્રી સિદ્ધચક્રજીનો મહિમા જિનશાસનમાં કેટલેા છે, તે સમજી શકાશે.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પૂજ્યશ્રીની પ્રેરણાથી આ સિદ્ધચક્રજીનું મહાપૂજન ઘણા ઉલ્લાસપૂર્વક થયું હતું...ર...ગર બેગી ફૂલા અને ધ્વજાપતાકાથી શાભતા દેવભુવનસમા જિનમંદિરમાં તરણતારણુ પરમ પાવન શ્રી આદિનાથ ભગવાનની સન્મુખ ૫. પૂ સમર્થ વ્યાખ્યાનકાર પન્યાસપ્રવર શ્રી યશે ભદ્રવિજયજી ગણિવર્ય આદિની પુણ્ય નિશ્રામાં શા. સકળચંદજી બાબુલાલજી તરફથી મહામ’ગલકારી શ્રી સિદ્ધચક્રજી મહાપૂજન હજારો ભાઈબહેનોની હાજરીમાં ઘણા ઉલ્લાપૂર્વક થયું હતું. શેઠ ચીનુભાઈ અમદાવાદવાળાએ ક્રિયા કરાવી હતી ! સાત સાત સંગીતકારાએ સ‘ગીતના સૂરો રેલાવી ખૂબ રગ જમાવ્યા હતા. અંતે સહુ તે દિવસને ધન્ય માનતા શ્રીફળની પ્રભાવના લઈ વિખરાયા હતા.
૯૬
અઢાર અભિષેકની ક્રિયા
આ મહાપૂજનના બીજા જ દિવસે શ્રીસંઘ તરફથી અઢાર અભિષેકની ક્રિયા પણ ઘણા ઉલ્લાસ અને ઘણા ઠાઠથી થઇ હતી. નવપદજીની આળીનુ' સુદર આરાધન
છ વર્ષ પહેલા અમુક મતભેદો ઉત્પન્ન થતાં સ`ઘની એકતામાં ભંગાણ થયું હતું અને તે ધાર્મિક પ્રસગોએ ખૂબ નહતું હતું. આ ભંગાણુ કાઈ રીતે સધાતું ન હતું. તેથી અનેક આત્માઓને દુઃખ થતું હતુ. પરંતુ પૂજ્યશ્રીએ ચાર માસ સુધી સતત પ્રયત્ન કરીને આ ભંગાણ સાંધી દીધું અને જૈનસઘમાં પુનઃ એકતાની સ્થાપના થઈ.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
વિશાળ અને સુશોભિત તીર્થ પટ આસો માસમાં શ્રી નવપદજીની ઓળીનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થતાં પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં સુંદર આરાધના થઈ હતી અને તેમાં ૨૫૦ જેટલા ભાઈબહેનો જોડાયા હતા. પ૦ ભાવિકે શ્રી વર્ધમાન આયંબિલ તપના પાયા નાખ્યા હતા, અને અમે આધ્યાત્મિક પ્રગતિની દિશામાં થઈ રહેલી પ્રગતિનું એક પ્રશસ્ત પગથિયું સમજીએ છીએ.
અહીં પૂજ્યશ્રીના સદુપદેશથી શ્રી સમેતશિખરજી તથા શ્રી સિદ્ધાચલજીના વિશાળ સુશોભિત પટે તૈયાર થતાં તેની બેલી બેલાઈ હતી. એ બોલીમાં શ્રી સમેતશિખરજીના પટને આદેશ રૂા. ૬૨૦૧ની બેલીથી શા. માનમલ રાજાજીની કંપનીને અપાયો હતો અને શ્રી સિદ્ધાચલજીના પટનો આદેશ રૂા. પર૦૧ની બેલીથી શા. ગણેશમલ તેજરાજની કંપનીને અપાયો હતે.
ઉપાશ્રયમાં તૈલચિત્રો અહીં એ વસ્તુની પણ નોંધ કરવી જોઈએ કે પ. પૂ. સૂરિસમ્રાટ, પ. પૂ. આચાર્ય શ્રીમદ્દ વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ, પ. પૂ. આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયકસ્તુરસુરીશ્વરજી મહારાજ, પ. પૂ. પંન્યાસ પ્રવર શ્રી યશોભદ્રવિજયજી ગણિવર્ય તથા પ. પૂપંન્યાસ પ્રવર શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્યના તૈલચિત્રો
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
શા. દેવીચંદજી. જેઠમલજી, શા. સ્વરૂપચંદજી સાંકલચંદજી, શા. મેહનલાલજી મીઠાલાલજી, શા. દેવીચંદ મિશ્રીમલજી તથા શા. હીરાચંદજી ફુલચંદજી તરફથી ઉપાશ્રયમાં મૂકાયાં હતાં. જે ઉપકારી ગુરૂદેવનું સ્મરણ કરાવતા હતા અને તેઓશ્રીએ આપેલા ઉપદેશની ફરી ફરીને યાદ આપતા હતા.
ચાતુર્માસ પરિવર્તન આદિ કાર્તિકી પૂર્ણિમાના દિવસે પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમહારાજે સકલસંઘ સાથે વાજતે ગાજતે દાદાવાડી તીર્થ પટની યાત્રા કરવા માટે પધાર્યા હતા. અને શા. દેવીચંદજી જેઠમલજીની આગ્રહભરી વિનંતિથી તેમને ત્યાં ધામધુમથી ચાતુર્માસ-પરિવર્તન કર્યું હતું. ત્યાં બે દિવસની સ્થિરતામાં ચીફ મિનિસ્ટર શ્રી જટ્ટી વગેરે વ્યાખ્યાનમાં આવ્યા હતા અને તેમણે પૂજ્યશ્રીનાં વ્યાખ્યાનથી ખૂબ પ્રભાવિત થઈને તેઓશ્રીના આશીર્વાદ લીધા હતા. વ્યાખ્યાનમાં બંને દિવસ શા. દેવીચંદજી જેઠમલજી તરફથી લાડુની પ્રભાવના થઈ હતી.
આ રીતે સં. ર૦૧૪નું બેંગ્લોરનું ચાતુર્માસ અત્યંત યશસ્વી નીવડયું હતું. વિશેષ સ્થિરતા કરવાની શ્રી સંઘની વિનંતિ
હવે પૂજ્યશ્રીએ વિહારની ભાવના દર્શાવતાં સકલસંઘે ફાગણ સુદ ૧૫ સુધી સ્થિરતા કરવાની આગ્રહભરી વિનંતિ કરી તેથી લાભાલાભને વિચાર કરી પૂજ્યશ્રીએ એ વિનંતિને સ્વીકાર કર્યો. આથી શ્રીસંઘમાં હર્ષનું વાતાવરણ સર્જાયું અને
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
શાસનદેવકી જય તથા સૂરિસમ્રાટકી જયના ઘેરા નાદથી ઉપાશ્રય ગાજી ઉઠયો.
મહામંગલકારી ઉપધાન તપની આરાધના -
મૌન એકાદશીનાં પ્રતિક્રમણ સમયે પૂજ્યશ્રીના ઉપદેશથી શ્રી સંઘ મહામંગલકારી ઉપધાન તપ કરાવવાનું નકકી કર્યું અને તરત જ હજારોની રકમ ભરાઈ ગઈ તથા નવી અને આયંબિલની ઓળીઓ નોંધાઈ ગઈ. એજ વખતે આ કાર્યનું સફલ સંચાલન કરવા માટે એક સમિતિ નીમવામાં આવી અને તેણે આ કાર્યને ખૂબ ઝડપથી આગળ વધાર્યું. તેણે સુંદર રીતે છપાયેલી વિશાળ પત્રિકા દ્વારા સ્થળે સ્થળના શ્રીસંઘને આ તપમાં જોડાવા માટે આમંત્રણે મેકલ્યાં. પરિણામે મદ્રાસ, રોબર્ટસન પૂંઠ, બંગારપેઠ, મહેસુર, કેઈમ્બતુર, હુબલી, ચિત્તલદુર્ગ, તુમકુર, મંડિયા, હૈદરાબાદ, વેલુર વગેરે સ્થળેથી ભાવિક તપ માટે આવવા લાગ્યા.
તરણતારણ શ્રી આદિનાથ ભગવાનની પુનિત છાયામાં અને પરમ શાંતમૂર્તિ પૂજ્યપાદ વયોવૃદ્ધ આચાર્ય શ્રી વિજય વિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજની શુભ આજ્ઞાનુસાર પૂજ્ય પંન્યાસજીએ સં. ૨૦૧૫ ના પિષ વદિ ૧ અને ૩ ના રોજ ૧૨ ભાઈબહેનને ઉપધાન તપની શરૂઆત કરાવી.
આરાધના ખૂબ ઉત્સાહપૂર્વક થવા લાગ્યું, કારણ કે પૂજ્યશ્રી રોજ પ્રવચનમાં જ્ઞાન અને કિયાને મહિમા પ્રકાશતા
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
તથા ભાવધર્મનું મહત્ત્વ સમજાવતા. તેઓશ્રી સૂર્ય નુ દૃષ્ટાંત આગળ ધરીને કહેતા કે જેમ નાનકડા સૂર્ય અંધકારના સમૂહના નાશ કરે છે, તેમ થાડું પણ ભાવવિશુદ્ધિવાળુ અનુષ્ઠાન સકલ કસમૂહના નાશ કરે છે.
પૂજ્યશ્રીનાં વિદ્વાન શિષ્યરત્ન પન્યાસપ્રવર શ્રી શુભ'કરવિજયજી મહારાજ, મુનિશ્રી કીર્તિ ચ ંદ્રવિજયજી તપસ્વીઓને ક્રિયા કરાવતા અને પ્રસ`ગાપાત તેનું રહસ્ય પણ સમજાવતા તેથી આરાધકાને અતિ આનંદ આવતા.
૧૦૦
ઉપધાન તપની પૂર્ણાહુતિ નિમિત્તે માહ વદિ ૧૧થી મહાત્સવનાં મ*ડાણ થયાં હતાં અને તપસ્વીઓનાં સગાં, સંબધીઓ, મિત્રા વગેરે તથા અન્ય ભાવિકા એંગલેારમાં આવવા લાગ્યા હતા. દરરોજ વિધવિધ પૂજાએ ભણાતી, નવી નવી આંગીએ રચાતી અને હજારા ભાઈબહેનાની સાધર્મિ ક– ભક્તિ થતી. સ’ગીતકાર ઘનશ્યામભાઈ ખભાતવાલાએ સુંદર સ્વર લહરી છેાડીને પૂજા તથા ભાવનામાં અનેરા રંગ જમાવ્યા હતા.
ફાગણ સુદિ પાંચમનાં પ્રશસ્ત પ્રભાતમાં પૂજ્યશ્રીએ પ્રવચનપીઠ પરથી માલારાપણુ અંગે પ્રકાશ પાડતાં જણાવ્યું કેમહાનુભાવેા ! ઉપધાનમાં જે માળા પહેરાવવામાં આવે છે, તેને સામાન્ય કે સાધારણ ન સમજશેા. એ તામુક્તિરૂપી કન્યાની વરમાળા જેવી છે, અર્થાત્ તેના વડે મુક્તિને વરી શકાય છે.’
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૦૧
આ વચનાએ શ્રોતાસમૂહના હૃદય પર વિદ્યુત જેવી અસર ઉપજાવી હતી અને માલાના ચડાવા અજબ ઉત્સાહથી ખેલાવા લાગ્યા હતા. માળવાળા ભાઈ બહેના ૧૨૦ હતા, તેમાં ઉપજ રૂા. ૪૨૦૦૦ની થઈ હતી. અન્ય ઉપજ પણ આશરે રૂા. ૮૦૦૦ની થઈ હતી.
તપસ્વીઓને પ્રભાવના આપવા માટે ધર્મશ્રદ્ધાળુ સજ્જનસન્નારીઓનાં દિલમાં ઉસ્સાહની અજબ ભરતી આવી હતી, પરિણામે એક એક તપસ્વીને સેા સે। પ્રભાવના મળી હતી. જેનુ' મૂલ્ય આશરે રૂપિયા ૨૦૦ થવા જતું હતું. સામુદાયિક પ્રભાવના ગરમ ધાબળાની થઈ હતી.
આટલી બધી ઉપજ અને પ્રભાવનાની વાતા સાંભળી ઘર ઘરમાં હર્ષોંની છેાળા ઉછળવા લાગી હતી અને પૂજ્યશ્રીની અજબ પ્રતિભા સહુની પ્રશંસા પામી હતી.
બપારે આ મહાત્સવના ઉપલક્ષમાં ભવ્ય વરઘેાડા નીકળ્યા હતા. તેમાં ચાંદીના યાંત્રિક ઘેાડાયુક્ત રથમાં પ્રભુજીને બિરાજમાન કરવામાં આવ્યા હતા. પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમ’ડળ, હજારાની માનવમેદની, ત્રણ એંડ અને એકસેસ લગભગ સાંબેલા સહુનું ધ્યાન ખે‘ચી રહ્યા હતા અને મુખમાંથી ધન્ય ધન્યના ઉદ્ગારા કઢાવતા હતા. આ વરઘેાડા લગભગ અઢી કલાક સુધી રાજમાર્ગ પર ફરી ચીકપેટ શ્રી આદિનાથ જિનમંદિરે ઉતર્યા હતા.
ફાગણ સુદિ છઠ્ઠનાં મંગલ પ્રભાતે પૂજ્યશ્રી પાતાના શિષ્ય સમુદાય, તથા ઉપધાનતપવાળા ભાઇબહેના, તેમજ સકલ
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સંઘ સાથે ડેડાણ હોલની બહારનાં વિશાળ પટાંગણમાં તૈયાર થયેલ ભવ્ય મંડપમાં પધારતાં પ્રચંડ જયનાદો થયા હતા. આ વખતે ઉપસ્થિત થયેલી માનવમેદનીની ચેકસ સંખ્યા તે કેણ ગણી શકે? પણ બહુ સંભાળભર્યા અંદાજ પ્રમાણે એની સંખ્યા લગભગ દશ હજાર જેટલી હતી.
આજના ઉત્સવમાં આનંદનો વધારો કરે એવી એક વસ્તુ એ હતી કે પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રીમદ વિજ્યવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજની શુભ આજ્ઞાનુસાર પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજય કસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજના શિષ્યરત્ન વિદ્વાન મુનિરાજ શ્રી કીર્તિચંદ્રવિજયજી ગણિને પંન્યાસપદ અર્પણ કરવાનું હતું. વ્યાખ્યાન પીઠ પર વિરાજીને પૂજ્યશ્રીએ પંન્યાસપદ તથા માલારોપણ વિધિ કરાવ્યું, બાદ કેટલીક ક્રિયા પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી કરવાના હતા. તે જ સમયે શ્રી સંઘે આપણું ચરિત્રનાયકને આચાર્યપદ સ્વીકારવા ખૂબ ખૂબ આગ્રહ કર્યો અને એ વાત શ્રી પોખરાજજીએ ધ્વનિવર્ધક યંત્ર પર વહેતી મૂકી આથી હજારો માનવી તાલીઓના ગડગડાટપૂર્વક એકી અવાજે બોલવા લાગ્યા કે “ગુરૂદેવ અમારી પ્રાર્થના સાંભળો અને આચાર્ય પદ સ્વીકારી દક્ષિણમાં જૈન શાસનને ડંકા વગાડો.” પરંતુ ચારિત્રનાયક છેડે સમય ન રહી શબ્દો દ્વારા તેને ઉત્તર આપ્યું, એટલે સહુ શાંત થયા. ખરેખર ! એ વખત દશ્ય અનેખું હતું.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૧૦૩
આ પ્રસંગે શ્રીસંઘ તરફથી બાર હજાર લગભગ શ્રાવકશ્રાવિકાઓનું નવકારશી જમણુ થયું હતું તથા અનાથ, અપંગ અને ગરીબોને મિષ્ટ ભેજન આપવામાં આવ્યું હતું. તેમાં શ્રી સંઘના આગેવાને તથા સેવાભાવી યુવકોએ ખૂબ ખૂબ સેવા બજાવી હતી.
બપોરે વિજય મુહુર્ત નવા પન્યાસજી તથા મુનિરાજ શ્રી સૂર્યોદયવિજયજી તથા મુબઈથી ક્રિયા માટે પધારેલા શ્રી જીવણભાઈ તથા શ્રી હીરાભાઈએ શાંતિસ્નાત્રની ક્રિયા શરૂ કરાવી હતી.
આ રીતે માલારોપણ તથા પંન્યાસપદાર્પણ મહોત્સવ ખૂબ શાંતિથી સુંદર રીતે ઉજવાયો હતો અને બેંગલોરના ઈતિહાસમાં યાદગાર બની ગયો હતે.
પૂજ્યશ્રી બેંગલોર પધાર્યા ત્યારથી માંડીને અત્યાર સુધીમાં શ્રીસ રૂ ૩૫૦૦૦૦ ત્રણ લાખ પચાસ હજારને સદવ્યય કર્યો હતે, જે પૂજ્યશ્રીના અજબ પ્રભાવની પ્રતીતિ કરાવે છે.
મદ્રાસ ભણી બેંગલરમાં અપૂર્વ યશભરી જિનશાસનની જ્યપતાકા ફરકાવીને પૂજ્યશ્રીએ શિષ્ય-શિષ્યાદિ સાથે મદ્રાસ ભણી વિહાર કર્યો, ત્યારે માનવ મહેરામણ ઉછળવા લાગ્યો હતો અને તેણે પૂજ્યશ્રીને અતિ ભાવભર્યું વિદાય સન્માન આપ્યું હતું. વિદાય વખતે આ માટે માનવસમુદાય એકત્ર થ એને અમે પ્રાપ્ત થયેલી ભારે પ્રતિષ્ઠાનું એક પ્રાણવાન પ્રતિક લેખીએ છીએ.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની.
ઘણું ભાવિકે મહેસુર બેંક આગળ આવેલી કેલેજ સુધી સાથે ચાલ્યા હતા. ત્યાં પૂજ્યશ્રીએ મંગળપ્રવચન સંભળાવી ધર્મકરણમાં સહુને ઉજમાળ રહેવાને અનુરોધ કર્યો હતો. છૂટા પડતાં અનેક આંખે અશ્રુભીની બની ગઈ હતી ‘પૂજ્યશ્રી ફરી ક્યારે પધારશે?’ એજ પ્રશ્ન સહુનાં અંતરમાંથી ઉઠી રહ્યો હતે.
વિહારમાં કેટલીકવાર સપાટ મેદાનમાં ચાલવું પડતું તે કેટલીક વાર ઊંચીનીચી ભૂમિને ઓળંગવી પડતી અને કેટલીક વાર વન–અરણ્ય જંગલમાંથી પણ પસાર થવું પડતું. વળી મુલ્ક અજાણ્યો હતો, ભાષા નવી હતી. પરંતુ સાથે આ પ્રદેશના જાણીતા થડા માણસે રહેવાથી ખાસ મુશ્કેલી પડતી નહિ. સામાન્ય રીતે વિહાર રોજ આઠથી દશ માઈલન થતો. ત્યાંથી વેલુર પધાર્યા ત્યાં મહાવીર જન્મકલ્યાણક ખૂબ ઉત્સાહપૂર્વક ઉજવ્યું.
મદ્રાસની સમીપે વેલુરથી ગ્રામાનુગ્રામ વિહાર કરતાં અને ધર્મોપદેશ આપતા પૂજ્યશ્રી જ્યારે પરમજુર પધાર્યા, ત્યારે મદ્રાસથી ૧૦૦ જેટલાં સ્ત્રી પુરૂષ વંદનાથે આવ્યાં હતાં. “પ્રથમ અસર એ શ્રેષ્ઠ અસર એ ઉક્તિને આપણે માન્ય રાખીએ તો આ દર્શનાર્થીઓ પૂજ્યશ્રીનાં પ્રતિભાવંત વ્યક્તિત્વની શ્રેષ્ઠ અસર પિતાની સાથે લઈ ગયા હતા અને તેમણે બીજા અનેકને પૂજ્યશ્રીનાં દર્શન માટે ઉત્સુક કર્યા હતા. પૂનમલ્લીમાં આ વસ્તુ પ્રત્યક્ષ થઈ હતી
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૦૫
ત્યાં મદ્રાસથી દર્શન કરવા આવનારની સંખ્યા ઘણી મોટી હતી. દાદાવાડીમાં તા દર્શાનાથી એના દરોડા જ પડયા હતા, એમ ક્ડીએ તા પણ અત્યુક્તિ નથી. ભવ્ય નગરપ્રવેશ
સાળ લાખની વસ્તી ધરાવતા મદ્રાસ શહેરમાં હજારા જેના વસે છે. તેમના હૃદયમાં પૂજયશ્રીની પધરામણીએ નવી જ ઉષ્મા પ્રગટાવી હતી, અપૂર્વ ભાવસરિતા રેલાવી હતી. સહુ અહિંસાની આલખેલ પુકારનાર આ મહાન મહાત્માનું ભાવભીનુ* સ્વાગત કરવા તૈયાર થઈ ગયા હતા. પરિણામે પૂજ્યશ્રીના નગરપ્રવેશ યાદગાર બની ગયા હતા. એ વખતે સ્થા, કમાના કે દુકાનાનાં દ્વાર પર લટકેલી ધ્વજા પતાકાઓની ગણના થઈ શકે એમ ન હતી. ગહુહલીએ એક પછી એક દશકા ઝડપથી વટાવ્યે જતી હતી અને તે શતકની સમીપે પહેાંચી ગઈ હતી. વાજિત્રા વિવિધ સ્વરે વાગી રહ્યાં હતાં અને વાતાવરણમાં એક પ્રકારની ઉત્તેજના લાવી રહ્યાં હતાં. પરિણામે હજારો મનુષ્યા પોતાના કામધંધા છેાડીને રસ્તાની બંને બાજુ ઊભા રહી ગયા હતા, દુકાનના એટલે ચડયા હતા, છજા કે અગાશીમાં ગેાઠવાઈ ગયા હતા કે વૃક્ષેા પર ચડીને તેની શાખાને વળગી રહ્યા હતા.
ચાતુર્માસની વિસ્તૃતિ અને તેને સ્વીકાર પૂજ્યશ્રીનાં પધારવાથી શ્રી સદ્યમા અપૂર્વ ઉત્સાહ ફેલાયે હતા અને તેઓશ્રીનું અહી... ચાતુર્માસ થાય એવી ભાવના
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પ્રબળ બની હતી. આથી સમસ્ત તામ્બર મૂર્તિપૂજક જૈન સંઘે એકત્ર થઈને પૂજ્યશ્રીને મદ્રાસમાં ચાતુર્માસ કરવાની વિનંતિ કરી અને પૂજ્યશ્રીએ મુંબઈમાં બિરાજતા પૂજ્યપાદ ગુરૂદેવેની આજ્ઞા મળશે તો અમે અહીં ચાતુર્માસ કરીશું એ ઉત્તર આપ્યો. આ ઉત્તરથી સકલ સંઘ ખૂબજ હર્ષિત થયે અને વાતાવરણ જ્યનાદથી ગાજી ઉઠયું. તે માટે યથા સમયે પૂજ્ય ગુરૂદેવની આજ્ઞા મળી જતાં મદ્રાસનું ચાતુર્માસ નિર્ણિત થઈ ગયું.
આજુબાજુનાં સ્થાને અપાયેલો લાભ હજી ચાતુર્માસને પ્રારંભ થવાને ત્રીસ-પાંત્રીસ દિવસની વાર હતી, એટલે પૂજ્યશ્રીએ આજુબાજુનાં સ્થાનોને લાભ આપવાનો નિર્ણય કર્યો અને તે અનુસાર કેશરવાડી થઈ શલાવેપેરી પધાર્યા. ત્યાં શ્રી સંઘને સચોટ ઉપદેશ આપતાં ઉપાશ્રય બંધાવવાનું નકકી થયુંઉપાશ્રયએ શ્રાવકસમુદાયને ધર્મકરણ કરવાનું મુખ્ય સ્થાન છે અને સમય પર સાધુ-મુનિરાજે પણ તેને ઉપયોગ કરી શકે છે. આથી જ્યાં જૈનેની વસ્તી હોય ત્યાં ઉપાશ્રય હોવું આવશ્યક છે.
ત્યાંથી ચિત્તાદારી પેઠને ધર્મ જાગૃત્તિને સંદેશો આપી પૂજ્યશ્રી શયદાપેઠ પધાર્યા અને ત્યાં સ્થાનિક જિનમંદિરની જરૂર જણાતાં તેઓશ્રીએ શ્રાવક વર્ગને જણાવ્યું કે “મહાનુભાવો! દેવપૂજા, ગુરુની ઉપાસના, સ્વાધ્યાય, સંયમ, તપ અને દાન એ છ ગૃહસ્થનાં દૈનિક કર્મો છે.”
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૦૭
પરંતુ નજીકમાં જિનમંદિર ન હોય તે જિનપૂજા નિત્ય નિયમિત થાય શી રીતે ? માટે એ તરફ લક્ષ આપે અને અહીં એક સુંદર જિનમંદિર બનાવો.”
પૂજ્યશ્રીનો આ સચોટ ઉપદેશ સાંભળી શ્રાવકસંઘે એ વાત મન પર લીધી હતી અને તે અંગેની વિચારણે ગતિમાન થઈ હતી.
આ રીતે આજુબાજુનાં સ્થાનેને સારી રીતે જાગૃત કર્યા પછી પૂજ્યશ્રીએ ચાતુર્માસાર્થે ગોલવાડી ઉપાશ્રયે સુસ્વાગત પ્રવેશ કર્યો હતે અને સહુના હૈયા હરખાયાં હતાં.
વ્યાખ્યાન-વાણી સંઘને–સમાજને જાગૃત કરવાનો મુખ્ય ઉપાય વ્યાખ્યાન વાણીનો વિસ્તાર છે અને એ કલા પર પૂજ્યશ્રીનું પૂરું પ્રભુત્વ જામ્યું હતું, એટલે તેઓશ્રીનાં થોડાં વ્યાખ્યાને થતાં જ મદ્રાસની જૈન જનતામાં જાગૃતિનું એક અપૂર્વ મેજુ ફરી વળ્યું. રેજ વ્યાખ્યાનમાં બારસથી પંદરસો સ્ત્રી પુરૂષની હાજરી રહેતી હતી અને રવિવારે તે સાધારણ ભુવનને વિશાળ હેલ ખૂબ સાંકડો પડતો હતે. પૂજ્યશ્રી પોતાનાં વ્યાખ્યાનમાં દાન, શીલ, તપ અને ભાવ એ ચતુર્વિધ ધર્મને મહિમા સુંદર છટાથી પ્રકાશતા હતા અને તેની અસર લોકોના જીવન પર બહુ ભારે થતી હતી. દાન વૃત્તિ ત્યારે જ ખીલે કે જ્યારે કૃપણુતાકંજૂસાઈનો નાશ થાય અને ઉદારતા આવે. શીલની સુગંધ ત્યારે જ પ્રકટે કે જ્યારે આવરતિ-અસંયમની ભાવના દૂર
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
થાય અને આત્મનિગ્રહનું યથાર્થ મૂલ્ય સમજાય; તપની ભાવના ત્યારે જ તેજ થાય કે જ્યારે શરીર પરનું મમત્વ ઘટે અને આત્મકલ્યાણની અભિલાષા ઉત્કટ બને તેમ જ ભાવવિશુદ્ધિ ત્યારે જ થાય કે જ્યારે શ્રદ્ધા તથા જ્ઞાનનું બળ વધવા પામે અને હદય નિર્મળ થાય.
વિવિધ અનુષ્ઠાને દાન, શીલ, તપ અને ભાવ એ ચારે વસ્તુને સક્રિય બનવાનું સુંદર સાઘન વિવિધ પ્રકારનાં અનુષ્ઠાને છે તેથી પૂજ્યશ્રી અનુષ્ઠાનના આયોજનમાં વિશેષ રસ લેતા. અહીં પણ એ રીતે વિવિધ અનુષ્ઠાનેનું અયોજન થયું અને તેમાં ભાવિક વર્ગ અનુપમ ઉત્સાહથી ભાગ લેવા લાગ્યો. આ અનુષ્ઠાનોમાં શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથજીના અઠ્ઠમ, ચંદનબાળાના અઠ્ઠમ, નવકાર મંત્રનો તપ, સ્વર્ગસ્વસ્તિક તપ, નવલાખ નવકાર મંત્રનો જાપ, શ્રી ગૌતમ ગણધરનો જાપ વગેરે મુખ્ય હતા.
મુનિશ્રી નયનચંદ્રવિજયજીને વષી તપ ચાલુ હતું. તેમાં આઠ ઉપવાસ કર્યા હતા. અન્ય ભાઈબહેનોએ પણ આઠ, નવ, અગિયાર ઉપવાસની તપશ્ચર્યા કરી હતી.
તારાગણમાં ચંદ્ર, સુરવરમાં ઈન્દ્ર, સતીઓમાં સીતા અને વૃક્ષામાં કલ્પતરુ જે સ્થાન ધરાવે છે, તેજ સ્થાન પર્વોમાં પર્યુષણ ધરાવે છે. આ દિવસે માં મોહમાયા અને મમતા છેડવાની હોય છે તથા દિલમાં સમતાનો ભાવ ઠાંસી ઠાંસીને ભરવાનો હોય છે. વળી તપશ્ચર્યાનું આરાધન પણ અવશ્ય
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૦૯
કરવાનું હોય છે. ઉપરાંત સદગુરુનાં મુખેથી કલ્પસૂત્ર સાંભળી કર્ણ તથા ચિત્તને પવિત્ર કરવાનાં હોય છે.
આ મહામંગલકારી પર્યુષણ પર્વની આરાધના સાધારણ ભુવન તથા ગુજરાતી વાડીમાં ઘણી સુંદર થવા પામી હતી. એક મહિનાથી માંડીને આઠ ઉપવાસ સુધીની તપશ્ચર્યા ૨૨૦ ભાઈબહેનોએ કરી હતી. અઠ્ઠમ તપની આરાધનાનો લાભ ૭૨૦ સ્ત્રી પુરૂષો લીધો હતો. આનાથી નાની તપશ્ચર્યાઓની સંખ્યા ગણવાનું કામ અશકય નહિ, તે મુશ્કેલ જરૂર હતું.
કુલ ઉપજ રૂ. ૩૫૦૦૦ પાંત્રીસ હજારની થઈ હતી.
વિશેષ નેંધપાત્ર બીના તે એ હતી કે પૂજ્યશ્રીના ઉપદેશથી આ દિવસેમાં શ્રી સંઘે ઉપધાન તપ કરાવવાનો નિર્ણય લીધો હતો અને તે માટે રૂા. ૬૦૦૦૦ની રકમ એકત્ર કરી હતી. નવી તથા આયંબિલની ટેળીઓ પણ આ જ વખતે નોંધાઈ ગઈ હતી.
શુલાવે પેરીમાં ઉપાશ્રયનું ખાતમુહુર્ત શૂલાવેરીમાં ઉપાશ્રય બંધાવવાની તૈયારીઓ થતાં પૂજ્ય શ્રી તથા શ્રી સંઘની હાજરીમાં શેઠ લાલચંદજી ઢઢાના વરદ હસ્તે ખાતમુહુર્ત થયું હતું.
શયદાપેઠમાં જિનમંદિર બંધાવવા માટે જે ઉપદેશ અપાયું હતું, તે પણ સફળ થયો હતો અને ત્યાં જિનમંદિર બંધાવા લાગ્યું હતું.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ચાતુર્માસની પૂર્ણાહુતિ આસો ગયે અને કારતક માસ આવ્યો. તે પણ પિતાની લીલા વિસ્તારને ચાલવા લાગ્યા, પૂજ્યશ્રી આ બધો વખત પ્રવૃત્તિશીલ જ હતા. આળસ કે આરામ લેવાની વૃત્તિ તેમને કદી સ્પર્શી ન હતી. જેને ધર્મને પ્રચાર કરે છે, શાસનની પુનિત પ્રભાવના કરવી છે, અથવા કોઈપણ મહત્ત્વનું કાર્ય કરવું છે, તેને આળસુ થવું કે આરામ લેવું કેમ પરવડે?
પટદશન અને ચાતુર્માસ પરિવર્તન ચાતુર્માસ પરિવર્તન માટેની વિનંતિ એક માસ અગાઉ ધી સાઉથ ઈન્ડિયન ફલેર મીલ્સવાળા શેઠ પુનમચંદ રૂપચંદ કચ્છ-ભુજવાળાએ કરી હતી. વળી વાંકાનેરવાળા શ્રી સી. જે. શેઠે પણ કરી હતી. પરંતુ પંન્યાસજી આદિ શ્રી ભંવરલાલજી શેઠિયાને લાભ આપી સકળ સંઘ સાથે દાદાવાડી પધાર્યા હતા અને ત્યાં તેઓશ્રીએ તીર્થાધિરાજ શત્રુંજયનાં પટદર્શન કર્યા હતા. ૭૦૦૦ થી ૮૦૦૦ માણસેએ આ ચાતુર્માસ–પરિવર્તનસમારોહમાં ભાગ લીધે હતું અને તેમને બુંદીના લાડુ તથા સેવનું ભાતું આપવામાં આવ્યું હતું.
ત્યાંથી પૂજ્યશ્રી દાદાવાડી પધાર્યા હતા કે જ્યાં આગામી ઉપધાન તપ અંગે તડામાર તૈયારીઓ ચાલી રહી હતી.
ઉપધાન તપનું અપૂર્વ આરાધન દાદાવાડીના વિશાળ પટાંગણમાં બંધાયેલ ભવ્ય મંડપમાં
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૧૧
સં. ૨૦૧૬ના કારતક વદિ ૧૨ને શુક્રવાર તથા માગસર સુદ ૨ ને મંગળવારના રોજ પૂજ્યશ્રીની પુણ્યનિશ્રામાં મહામંગલકારી ઉપધાન તપની શરૂઆત થઈ હતી અને તેમાં ગામપરગામના મળી ૩૩૫ આરકે જોડાયા હતા, જેમાંના ૧૬૫ માળવાળા હતા.
ઉલ્લાસ અને ક્રિયા શુદ્ધિ બંને દૃષ્ટિએ આ આરાધન અપૂર્વ હતું. તેમની પ્રથમ અસર પૂજ્યશ્રીના સરલ, સચોટ અને સુબેધ વ્યાખ્યાનેએ પૂરી પાડી હતી અને બીજી અસર પૂ. પં. શ્રી શુભંકર વિજયજી ગણિ તથા પૂ. પં. શ્રી કીર્તિ ચંદ્રવિજયજી ગણિની પ્રબળ પ્રેરણા પૂરી પાડી હતી.
તપસ્વીઓમાંથી ૧૫૦ લગભગ ભાવિકે એ ત્રણ, પાંચ અને આઠ ઉપવાસની ઉગ્ર તપશ્ચર્યા પૂર્વક આ આરાધન પૂર્ણ કર્યું હતું.
મેટી મારવાડ, નાની મારવાડ તથા ગુજરાતી સમાજે અને ઉપધાન તપ સમિતિએ તપસ્વીઓની સુંદર સેવા બજાવી હતી..
પૂજ્યશ્રીના સદુપદેશથી અહીંના શ્રી સંઘે માલારોપણ મહોત્સવની સાથે અંજનશલાકા મહોત્સવ કરવાનું નક્કી કર્યું હતું. અને તેથી સુવર્ણમાં સુગંધ ભળવા જેવું થયું હતું. જ્યાં એક જ મહોત્સવ મહા આનંદનું કારણ બને તેમ હોય, ત્યાં બે સંયુક્ત મહોત્સવ શું ન કરે? તાત્પર્ય કે આ યોજનાથી સકળ સંઘમાં અતિશય આનંદ વ્યા હતે.
અવની પર પિષ સુદિ તેરશનું આગમન થાય તે પહેલાં
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
દાદાવાડી ધ્વજા, પતાકા, વીજળીની રોશની અને સુંદર સુભાષિતાયુક્ત બોડૅ વગેરેથી ખૂબ રમણીય બની હતી.
પોષ સુદિ તેરશથી મહોત્સવની શરૂઆત થતાં જુદાં જુદાં ગૃહસ્થા તરફથી પૂજાએ ભણાવવામાં આવતી હતી અને પ્રભુજીને નિત્ય નૂતન અંગરચનાઓ થતી હતી, જે જોઈને ભાવિકજને હર્ષઘેલા બની જતા હતા અને અન્ય સ્ત્રી પુરૂષેનું પણ ભારે આકર્ષણ થતું હતું.
વિધિવિધાન માટેના મંડપમાં નવીન પ્રતિમાજીઓ પધરાવવામાં આવ્યા હતા. અંજન માટેના પ્રતિમાજીઓ મુબિહાલ, સુરાપુર, યાદગીરી, બેંગલોર, ઢાંક, બાલાપુર, ચીક બાલાપુર વગેરે દૂર-સુદૂરનાં સ્થળેથી આવ્યા હતા.
અંજનશલાકા સંબંધી પાંચ કલ્યાણકનાં વિધાને પંન્યાસ પ્રવરશ્રીની દેખરેખ નીચે મુનિશ્રી સૂર્યોદયવિજયજી મહારાજ તથા અમદાવાદથી પધારેલા વયોવૃદ્ધ ક્રિયાકારક શ્રી કુલચંદભાઈ, તથા તેમના યુવાનો ઉત્સાહી પુત્રશ્રી ભુરાલાલભાઈ અને અહીંના શ્રી ચંપાલાલજી કરાવતા હતા. શ્રી શાંતિલાલ પી. મહેતા સૌધર્મેન્દ્ર બન્યા હતા, અન્ય ભાઈએ અન્ય ઇંદ્ર બન્યા હતા. શ્રી નગરાજજી અને તેમનાં ધર્મપત્ની પ્રભુના માતપિતા બન્યા હતા અને શ્રી શેષમલજી તથા તેમનાં ધર્મપત્નીએ સાસુસસરા બનવાને લ્હાવે લીધે હતો. છપન્ન દિકુમારિકને મહેસવ તથા મેરુ પર્વત પર પ્રભુજીને અભિષેક ઘણુ ઠાઠથી થયે હતે.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૧૩
માળાને વરઘોડે શાહુકારપેઠના જૂના મંદિરેથી નીકળી શહેરનાં મુખ્ય લતાઓમાં ફરી ચાર કલાકે દાદાવાડી પહોંચ્યો હતો. આ વરઘોડામાં ઈન્દ્રધ્વજ, બે હાથી, ઘોડા, ઊંટ, સવાસે જેટલી મેટર, બે નૃત્ય મંડળીઓ, બે રથ, બેંડે, પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમંડળ અને શેઠ લાલચંદજી ઠઠ્ઠા, શેઠ પુનમચંદભાઈ, તથા બહારગામથી આવેલા અનેક સજ્જનો હતા. વળી નારી વૃંદના કમળ કંઠમાંથી ગીતને અખલિત પ્રવાહ વહી રહ્યો હતા, એટલે આ વરઘોડાને અમે ભવ્ય કે અતિ ભવ્ય કહીએ તે અત્યુક્ત નથી.
મેક્ષમાલાની ઉછામણી થતાં પહેલી માળ શેઠ રતનચંદ કપુરચંદ મદ્રાસ (મારવાડમાં બાબાગામ)વાળાએ રૂા. ૧૧૨૦૧ માં, માળાની કુલ ઉપજ રૂપિયા ૫૧૦૦૦ એકાવન હજારની થઈ હતી. તેમ અન્ય ઉપજ પણ ઠીક થઈ હતી. એકંદર આ મહોત્સવમાં શ્રીસંઘે ચાર લાખ રૂપિયાનો સદ્વ્યય કર્યો હતો. તપસ્વીઓને પ્રભાવના રૂા. ૮૫૦૦૦ની થઈ હતી. આ બંને અસાધારણ આંકડાઓ પૂજ્યશ્રીની પ્રાણવાન પ્રતિભાને આભારી હતા.
શ્રીસંઘ તથા શેઠ ડાયાલાલ છગનલાલ જુના ડીસાવાળા તરફથી એમ બે નવકારશીઓ થઈ હતી. બંને દિવસમાં કુલ ૩૦૦૦૦ ત્રીશ હજાર માણસો જમ્યા હતા. ઉપરાંત દયા સદનમાં આશ્રમમાં ગરીબોને પણ ભેજન અપાયું હતું.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશે।ભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પ. પૂ. આ. શ્રી વિન્ત્યાયસૂરીશ્વરજી મહારાજ પ. પૂ. શ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજ, પ. પૂ. આ. શ્રી વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ, ૫, પૂ. આ. શ્રી વિજયકસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજા આદિના કૃપાભર્યાં આશીર્વાદથી અને આપણા ચરિત્રનાયકપૂજ્ય પંન્યાજીના પુનિત સાંનિધ્યને લીધે આ મહાત્સવ ખૂબ શાનદાર ઉજવાયા હતા. આજે પણ મદ્રાસની જનતા તેને ખૂબ ખૂબ યાદ કરે છે અને તેના માટે પ્રશંસાનાં પુષ્કળ પુષ્પા વેરે છે.
૧૧૪
કેશરવાડીના સઘ
શેઠ શેષમલજી ચિત્તાકરી પેઠવાળા તરફથી કેશરવાડી (પુલાખ તી)ના સંઘ નીકળતાં પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિવરાએ તેને પેાતાનાં સાનિધ્યના લાભ આપ્યા હતા. ત્યાં આઠ હજાર માણસાનું જમણુ થયું હતું, તેમજ પૂજા, આંગી વગેરે શુભ કાર્યો થયાં હતાં.
ધ્વજદડ મહાત્સવ
પૂજ્ય મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી શ્રીસદ્દે નવજણની સમિતિ નક્કી કરી કેશરવાડીના જિનમંદિર પર ધ્વજ, દંડ, કલશ વગેરે ચડાવવાના નિર્ણય કરતાં માહ સુદિ ૩થી સુદ-૧૦ સુધી આઠ દિવસના મહાત્સવ ખૂબ આનંદપૂર્વક ઉજવાયા હતા.
માહ સુદિ દશમનાં મંગલ પ્રભાતે અને મંગલ મુહુતૅ ધ્વજા—શા. ડાહ્યાજી નથમલજી, ઈંડ–શા. મગાજી અચલદાસજી અને કલશ—શા. ભાનમલજી સેાહનમલજી તરફથી ચડાવવામાં
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૧૫
આવ્યા હતા. પૂજ્યશ્રીએ મંત્રોચ્ચારપૂર્વક વાસક્ષેપવિધિ કરી
હતી.
શા. જગરૂપજી શંકરલાલજી તરફથી નવકારશીનું જમણ થયું હતું.
જ્ઞાનપંચમી તપનું ઉદ્યાપન જૈન–શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે તપશ્ચર્યા પૂરી થયા પછી ઉદ્યાપન કરવું તે નવા બનાવેલા જિનમંદિરે કલશ ચઢાવવા સમાન છે, જેનાથી ભરેલાં પાત્ર ઉપર ફળ મૂકવા સમાન છે અથવા ભોજન કરી રહ્યા પછી તાંબૂલ આપવા સમાન છે.” અત્રે શેઠ રૂપચંદ છબીલદાસ કચ્છ ભુજવાલાના પુત્રવધુ અ. સી. ચંદન બહેને તથા પૌત્રી મધુરીબહેને જ્ઞાનપંચમી તપ પૂરે કરતાં તેમના તરફથી ઉદ્યાપન મહોત્સવ ઉજવવાની તૈયારીઓ થઈ હતી અને તે મહત્સવ તેમની સમુદ્રકિનારે આવેલ ધી સાઉથ ઇન્ડિયન ફિલેર મીલમાં માહ સુદ ૧૧થી પૂજ્યશ્રીની પુણ્ય નિશ્રામાં ઉજવાય હતે.
ગૃહમંદિરમાં પ્રભુજીની પધરામણી આ મહોત્સવ પૂર્ણ થયા બાદ કેસરવાડીમાં એક મંગલ પ્રસંગે ઉપસ્થિત થયા. હતા. શા. ભભૂતમલજી સૂરજમલજી લોઢાના સુપુત્રોએ નવીન ગૃહમંદિર તૈયાર કરાવ્યું હતું અને તેમાં શ્રી સંભવનાથ ભગવાનને બિરાજમાન કરવાના હતા. માહ વદિ ૬ ના રોજ શુભ લગ્ન પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં આ વિધિ ઘણી ધામધુમપૂર્વક કરવામાં આવ્યા હતા. આ
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
અનેક મગલ કાર્યો
ફાગણુ વિદે ૩ના રાજ પૂજ્યશ્રીની અહીથી વિહાર કરવાની ભાવના હતી, પણ શ્રી સંઘની આગ્રહભરી વિનંતિ થતાં તેઓશ્રીએ વૈશાખ સુદિ ૩ સુધીની સ્થિરતા ફરમાવી હતી. આ સમય દરમિયાન પણ અનેક મંગળ કાર્યો થયાં હતાં.
વૈશાખ સુદિ પાંચમના રાજ પૂજ્યશ્રીએ પેાતાના શિષ્ય પ્રશિષ્યાદિ મુનિમડળ સાથે બેગલેાર જવા વિહાર કર્યા હતા. તે વખતે લગભગ બે હજાર ભાવિકા દાદાવાડી સુધી સાથે ચાલ્યા હતા. ત્યાં પૂજ્યશ્રીએ માંગલિક સંભળાવ્યું હતું. ખાદ સર્વેની ભક્તિ ઇન્ડા-મલાયા કંપનીવાળા શ્રી પાપટભાઈ તરફથી કરવામાં આવી હતી.
૧૧૬
પુન: બેંગલારમાં
ઉપકારની અનન્ય વર્ષા કરનાર પૂજ્ય ગુરૂદેવ સાધુ–સમુદાય સાથે એગલેારની સમીપે આવતાં શ્રાવક-શ્રાવિકાઓનાં વૃંદ સામે આવવા લાગ્યાં અને દર્શન-સમાગમથી કૃતાર્થ થયાં. પૂજ્યશ્રીએ તેમને ધર્મલાભ આપ્યા અને તેમના કલ્યાણની કામના કરી. આ વખતે વાતાવરણમાં ભાવનાની જે ભવ્ય સુગંધ પ્રસરી હતી તેનુ વર્ણન કાણુ કરી શકે ?
એગલેારના શ્રી સંઘે પૂજ્યશ્રીને ચાતુર્માસ માટે આગ્રહભરી વિનંતિ કરી હતી અને પૂજ્યશ્રીએ સર્વ સ’ચેાગેાના વિચાર કરી તેના સ્વીકાર કર્યા હતા. હવે તેઓશ્રીનુ આગમન થતાં શ્રીસ`ઘે તેમના સ્વાગતની તૈયારીઓ કરી.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૧૭
અહી અમે એમ કહીએ કે મેઘના આગમનથી મયૂરવૃંદની જે અવસ્થા થાય છે અથવા સૂર્યના ઉદયથી પદ્મપાંખડીઓની જે સ્થિતિ થાય છે તેજ સ્થિતિ ભક્તવૃંદની થઈ હતી, તે તે અનુચિત નહિ જ લખાય. સ... ૨૦૧૪નુ” ચાતુર્માસ સહુની નજર સામે તરતું હતું. તે વખતે પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિ–મડળીએ ભક્તજનાના હૃદયમાં ધર્મભાવનાનું જે ખીજારાપણું કર્યું હતું, તે નવપલ્લવિત થયુ હતુ. અને તેથીજ આજે સહુના મુખ પર ગુરુભક્તિની અનેરી આભા ઝળહળી રહી હતી. સામાન્ય મનુષ્યા પણ ગુરુદેવના આગમનથી આનંદ અને ઉત્સાહના અનુભવ કરવા લાગ્યા હતા. શ્રી તીર્થ"કર દેવામાં અપાયાપગમ નામના એક વિશિષ્ટ અતિશય હાય છે, તેના કેટલાક અશ તેમના પ્રતિનિધિરૂપ સાધુ સમુદાયમાં પણ અવશ્ય હાય છે, તેથી જ જ્યાં જ્યાં તેઓશ્રીનાં પગલાં થાય છે, ત્યાં ત્યાં આનંદ-મંગલ વતે છે.
અષાડ સુદિ ૩ના દિવસે શ્રી સ ંઘે કરેલા ભવ્ય સામૈયા પૂર્વક પૂજ્યશ્રીના એંગલેારમાં પ્રવેશ થયા, તે દિવસથી માંડીને વિહારના દિનસુધી ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓની એકસરખી પર પરા ચાલી. તેનું આછું-પાતળું દિગ્દર્શન હવે પછીની પતિમાં કરાવવામાં આવ્યું છે.
જૈન પાઠશાળાના રજતજયંતિ મહાત્સવ પાઠશાળા એ ધાર્મિક જ્ઞાનની પરખ છે તેની સ્થાપના, સ્થિરતા અને પ્રગતિ શાસનને માટે શેશભારૂપ છે. તેથી જ
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પૂજ્યશ્રી પાઠશાળાઓની પ્રગતિમાં રસ લેતા આવ્યા છે અને
જ્યારે પણ પ્રસંગ મળે, ત્યારે પ્રેરણા-પ્રવચનાદિ દ્વારા તેના પાયા મજબૂત કરવાનું ચૂકતા નથી.
અત્રેની શેઠ તારાચંદ ગાંડાલાલ જૈન પાઠશાળાને પચીસ વર્ષ પૂરાં થતાં તેને રજયંતિ મહોત્સવ ઉજવવાનો નિર્ણય થયો અને તેના કાર્યવાહકોએ પૂજ્યશ્રીને તેમની પવિત્ર નિશ્રા આપવા માટે વિનંતિ કરી. પૂજ્યશ્રીએ તેને સેલ્લાસ સ્વીકાર કર્યો. ' અષાઢ વદિ ૨, તા. ૧૦-૭-૬ના રોજ અત્રેના પુટ્ટના ચેટ્ટી ટાઉન હોલમાં પૂજ્યશ્રી આદિ સાધુ મુનિવરેની નિશ્રામાં રજતજયંતિ મહોત્સવની ભવ્ય ઉજવણી થઈ. આ વખતે કાર્યવાહકના આમંત્રણને માન આપી ભાવનગરના મહારાજા તથા મહારાણી, ગોંડળના મહારાજા ઠાકોર સાહેબ, તેમજ મુંબઈથી શેઠ મોહનલાલ તારાચંદ, શેઠ પ્રાગજીભાઈ ઝવેરચંદ, શેઠ દલીચંદ પરસેતમ તથા મદ્રાસથી શેઠ લવજીભાઈ તથા નાગરદાસભાઈ વગેરે પધાર્યા હતા.
વિવિધ કાર્યક્રમ પાછળ પૂજ્યશ્રીએ પોતાની અને ખી શૈલીથી ધાર્મિક જ્ઞાનની મહત્તા ઉપર મંગલ પ્રવચન કર્યું હતું. પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજ્યજી મહારાજે પણ પ્રસંગોચિત બે બેલ કહ્યા હતા. ત્યારબાદ ત્રણેય રાજવીઓએ પૂજ્ય ગુરૂદેવ આગળ આવી આશીર્વાદ માગ્યા હતા અને પૂજ્ય ગુરૂદેવે આશીર્વાદ આપ્યા હતા. શ્રી સંઘે આ ત્રણેય રાજવીઓનું સન્માન કર્યું હતું. છેવટે લાડુની પ્રભાવના થઈ હતી.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૧૯
ખપેારે ગાંધીનગર જૈન મંદિરમાં ભારે ઠાઠથી પૂજા ભણાવાઈ હતી. આ ઉત્સવના કાર્યક્રમમાં શ્રી નાનચ'દભાઈ, શ્રી ચુનીભાઈ, શ્રી હીરાલાલભાઈ, શ્રી નટવરભાઈ તથા શ્રી છેટુભાઈ માસ્તરે સુંદર સેવા બજાવી હતી. વિવિધ તપશ્ચર્યા
પૂજ્યશ્રીની પીયૂષવાણીનું સિંચન થતાં અહી તપશ્ચર્યારૂપી બગીચા પુરબહારમાં ખીલી ઉઠથો હતા તેમાં ચૌદપૂર્વ ના તપ, પચરંગી તપ, ચંદનબાળાના અમ, સિદ્ધિતપ વગેરે મુખ્ય હતા. ઘણા ભાવિક ભાઈ બહેનેાએ તેનેા લાભ લીધેા હતા.
યક્ષ-યક્ષિણી પ્રતિષ્ઠા-મહાત્સવ
શ્રી તીર્થંકર દેવની પ્રતિમાના પ્રતિષ્ઠા-મહેાત્સવ થાય છે, તેમ તેમના શાસનની રક્ષા કરનાર યક્ષ યક્ષિણીની પ્રતિવ્હાના પણ મહોત્સવ થાય છે. આવા જ એક મહાત્સવ કરવાની ભાવના એગલેાર કેન્ટામેન્ટના શ્રીસ ને થઈ હતી. આ સહ્ય પ્રમાણમાં નાના એટલે કે માત્ર ૩૬ ઘરના જ હતા, પણ ભાવના પ્રબળ હેાય ત્યાં નાની વસ્તુ પણ માટી બની જાય છે. તેણે પૂજ્યશ્રીને આ મહેાત્સવ અંગે નિશ્રા આપવા આગ્રહભરી વિન`તિ કરી અને પૂજ્યશ્રી તેના સ્વીકાર કરીને કેન્ટોન્મેન્ટમાં પધાર્યા.
આ પ્રતિષ્ઠા-મહેાત્સવ આઠ દિવસ ચાલ્યેા અને તે ભાવિકાના મનને ભાવનાથી ભરપૂર કરનાર નીવડયો. અહી
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૦
આ. દેવશ્રી યશભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
એ નેંધ કરવી પણ ઉચિત જ ગણાશે કે આ આઠેય દિવસ સાધર્મિક વાત્સલ્ય રૂડી રીતે થયાં હતાં અને યક્ષ-યક્ષિણીની સ્થાપનાની બેલી શા. નારમલજી સોનીના સુપુત્રો તથા બસ્તીમલજી પરવાડ તરફથી થઈ હતી.
આ મંગલ પ્રસંગે પૂજ્યશ્રી તરફથી ઉપાશ્રય અંગે પ્રેરણા થતાં તરત જ રૂા. ૩૦૦૦૦ની ટીપ થઈ હતી ! કે પ્રભાવ! કેવી ભક્તિ !
મહાપર્વની સુંદર આરાધના વૃક્ષમાં જે સ્થાન કલ્પતરુનું છે, ઔષધિમાં જે સ્થાન અમૃતનું છે અને મંત્રોમાં જે સ્થાન નવકારનું છે, તેજ સ્થાન પર્વોમાં પર્યુષણનું છે. અથવા તારાઓમાં જે સ્થાન ચંદ્રનું છે, દેવતાઓમાં જે સ્થાન ઈન્દ્રનું છે અને સતીઓમાં જે સ્થાન સીતાજીનું છે, તેજ સ્થાન પર્વોમાં પર્યુષણનું હોઈ તેને મહા પર્વની સંજ્ઞા પ્રાપ્ત થયેલી છે.
જે સદગુરુનો યોગ હોય તે આ આરાધના રૂડી રીતે થાય છે અને તે ભાવભયનું ભંજન કરનારી નીવડે છે. બેંગલોર સીટી, ગાંધીનગર તથા કેન્ટોનમેન્ટ શ્રીસંઘનું પુણ્ય પ્રબળ હતું કે તેને પર્યુષણ મહાપર્વની આરાધના કરાવવા માટે પૂજ્યશ્રી, પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિ તથા પૂ. મુ. શ્રી સૂર્યોદયવિજયજી મહારાજ આદિની પવિત્ર નિશ્રા મળી હતી.
ત્રિભુવન તારક તીર્થકર દેએ ધર્મના ચાર અંગે કહ્યા છેઃ (૧) દાન, (૨) શીલ. (૩) તપ અને (૪) ભાવ. આ
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૨૧
ચારેય અંગે પર્યુષણ પર્વની આરાધના દરમિયાન સારી રીતે વિકાસ પામ્યાં હતાં, તેમજ પર્યુષણ પર્વની ખાસ આરાધના તરીકે ગણાતા, પૂજા, પ્રભાવના, જીવદયા, સાધર્મિક વાત્સલ્ય આદિ કાર્યો પણ ખૂબજ રૂડી રીતે થયાં હતાં. | બાગમલજી જરીવાલાએ માસક્ષમણ, ૧૫ ભાવિકે એ સિદ્ધિતપ, ૧૦૦ જેટલા ભાવિકેએ અઠ્ઠાઈ તપ અને લગભગ ૭૦૦ ભાવિકોએ ૩થી માંડીને ૭ ઉપવાસ કર્યા હતા. ૧૦૦થી વધારે ચોસઠ પહોરી પૌષધ થયા હતા. શા. ભુરમલજી કુલચંદજી તરફથી તપસ્વીઓને પારણું કરાવવામાં આવ્યાં હતાં.
પ્રભુજીના પારણાની પધરામણું સીટીમાં શા. દેવીચંદ મિશ્રીમલજીને ત્યાં, ગાંધીનગરમાં શા. કે. લવજીભાઈને ત્યાં તથા કેન્ટોનમેન્ટમાં શા. અનરાજજી ગોલેચ્છાને ત્યાં થઈ હતી. કુલ ઉપજ રૂા. ર૩૦૦૦ની થઈ હતી. આ વખતે સાધર્મિક ફંડ પણ થયું હતું અને જેન ઉદ્યોગ કેન્દ્રની સ્થાપના કરવાને નિર્ણય લેવાયો હતે.
વિશિષ્ટ તપ આદિ આ ચાતુર્માસમાં પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય તથા પૂ. મુનિશ્રી શીલચંદ્રવિજ્યજીએ શ્રી વર્ધમાન તપની આરાધના કરી હતી અને પૂ. મુનિશ્રી નયનચંદ્રવિજયજીએ ચમાસી તપ કર્યો હતો. ઉપરાંત ઘણા ભાઈબહેનોએ શ્રી વર્ધમાન આયંબિલ તપના પાયા નાખ્યા હતા, તેમજ નવપદજીની શાશ્વતી ઓળીની આરાધના કરી હતી.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ સ ની
શ્રી સિદ્ધચક્ર મહાપૂજન આ સુદિ ૧૨ તથા આસો વદિ ૬ના રોજ પૂજયશ્રીની નિશ્રામાં શ્રી સિદ્ધચકજી મહાપૂજા ઘણી ધામધૂમથી થયું હતું. હજારો માનવીઓએ દર્શનભક્તિનો લાભ લીધો હતો. શ્રીફળની પ્રભાવનાઓ થઈ હતી. ક્રિયાવિધિ અમદાવાદવાળા શ્રી ચીનુભાઈ તથા મદ્રાસવાળા શ્રી ચંપાલાલજીએ કરાવી હતી.
વ્યાખ્યાન હેલ અહીંના ઉપાશ્રયનો વ્યાખ્યાન હોલ આઠ વર્ષ ઉપર દેવદ્રવ્યથી બંધાયે હતે. તે માટે પૂજ્યશ્રીએ આગેવાન વર્ગનું ધ્યાન ખેંચ્યું અને ઋણમુક્ત થવાને અનુરોધ કર્યો. શ્રીસંઘના આગેવાનોએ પૂજ્યશ્રીના આ અનુરાધને માન્ય રાખી એ રકમ દેવદ્રવ્યમાં તરત જ ભરપાઈ કરી દીધી અને ઋણમુકિત પ્રાપ્ત કરી દેવદ્રવ્યની રક્ષા એ શ્રીસંઘનું પરમક્તવ્ય છે અને તે કઈ પણ ભોગે બજાવવું જ જોઈએ. જેઓ શેહ કે શરમમાં આવી એ તરફ ઉપેક્ષા કરે છે, તેઓ શાસનના અપરાધી બને છે અને ભવભ્રમણમાં ભયંકર વધારો કરે છે.
પાઠશાળાનું નવું મકાન અહીંની શેઠ તારાચંદ ગાંડાલાલ જૈન પાઠશાળાનો ઉલ્લેખ ઉપર આવી ગયો છે. આ પાઠશાળા ધાર્મિક અને વ્યાવહારિક જ્ઞાન આપવાનું મહત્ત્વનું કાર્ય કરતી હોઈ તેને સ્વતંત્ર મકાનની જરૂર હતી. આ વસ્તુ પૂજ્યશ્રીના લક્ષ્યાંકમાં
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૧૨૩
આવી અને તેમણે શ્રાવકવર્ગને ઉપદેશ આપ્યો અને તે માટે સારૂં ફંડ ઊભું કરી આપ્યું.
આ રીતે પૂજ્યશ્રી એક પછી એક પ્રશસ્ત પ્રવૃત્તિ હાથ ધરતા ગયા અને તે દરેકમાં સફળતા મેળવતા ગયા. તે પરથી એમ કહીએ કે તેઓશ્રીએ ધાર્મિક ક્ષેત્રમાં જેટલી નિપુણતા મેળવી હતી, તેટલી જ બલકે તેથી પણ અધિક નિપુણતા વ્યાવહારિક ક્ષેત્રમાં પણ મેળવી હતી અને તેથી જ તેઓ ધારેલ કામ કઈ રીતે સફળતાપૂર્વક પાર પડી શકે ? તેને યથાર્થ નિર્ણય કરી શકતા હતા.
તળાજા તીર્થને જીર્ણોદ્ધાર તીર્થ એ તરવાનું સાધન હોઈને તેની સુરક્ષા માટે સાધુપુરુષો સદા સચંત રહે છે. સૌરાષ્ટ્રમાં શ્રી શત્રુંજય તીર્થથી થોડે દૂર આવેલ તળાજા તીર્થની દહેરી જીર્ણ થઈ જતાં તેને ઉદ્ધાર કરવા માટે પૂજ્યશ્રીએ સચેટ ઉપદેશ આપ્યો. પરિણામે તમામ દહેરીએ લખાઈ ગઈ.
ઉપરાંત તળાજા તીર્થ ઉપર ગુરુમંદિરને જીર્ણોદ્ધાર કરાવવાને ઉપદેશ આપતાં બેંગલોર તથા મદ્રાસના શ્રી સંઘાએ રૂ. ૫૦૦૧) ભરી આપ્યા હતા. આ રીતે પ્રાપ્ત થયેલા દ્રવ્ય સહાયથી સં. ૨૦૧૭ની સાલમાં તળાજાતીર્થની દહેરીઓને જીર્ણોદ્ધાર થયે હતું તથા ગુરુમંદિરને જીર્ણોદ્ધાર થયો હતે.
ઉપધાન તપની આરાધના પૂજ્યશ્રીના ઉપદેશથી શ્રી સંઘ તરફથી મહામંગલકારી
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૪
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ઉપધાન તપની આરાધના કરાવવામાં આવી હતી. તેનું પ્રથમ મુહૂર્ત માગસર સુદિ ૬ અને બીજું મુહૂર્ત ૧૧નું અપાયું હતું. ૧૦૮ જેટલા ભાવિકે આ આરાધનામાં જોડાયા હતા, તેમાં દશથી બાર વર્ષના પાંચ બાલક-બાલિકાઓ પણ હતા.
દીક્ષાદાન માગસર વદિ ૧ના રોજ ભાઈશ્રી રાયચંદ ખીમજી કચ્છતેરાવાળાને તેમના કુટુંબની અનુમતિપૂર્વક પૂજ્યશ્રીના વરદ હસ્તે ખૂબ ધામધુમપૂર્વક દીક્ષાદાન થયું હતું અને તેમનું નામ પૂજ્ય પંન્યાસજીના શિષ્ય મુનિશ્રી દેવચંદ્રવિજયજીના શિષ્ય તરીકે મુનિશ્રી તીર્થ ચંદ્રવિજયજી રાખવામાં આવ્યું હતું.
ઉપધાનની પૂર્ણાહુતિ અંગે ભવ્ય મહત્સવ
ઉપધાનની પૂર્ણાહુતિ નજીક આવતાં શ્રીસંઘ તરફથી જિનભક્તિ મહોત્સવ ખૂબ ઠાઠપૂર્વક ઉજવાયો હતે. આઠેય દિવસ જુદા જુદા ભાઈઓ તરફથી પૂજા, આંગી તથા બહારગામથી આવનારની ભકિત થઈ હતી. જાણીતા જૈન સંગીતકાર શ્રી શાંતિલાલ શાહે પિતાની અને ખી શલિથી હજારો માનવીઓનાં હૈયાં ડોલાવ્યાં હતાં. માળ તથા જળયાત્રાને ભવ્ય વરઘેડે નીકળ્યા હતા. માહ સુદ ૬ના રોજ ગવર્નમેન્ટ ઈન્ટર કેલેજ. ના વિશાળ કંપાઉન્ડમાં હજારોની મેદની સમક્ષ પંન્યાસજીએ માળ પહેરાવવાને વિધિ કરાવ્યા હતા તથા પૂ. મુનિશ્રી તીર્થ ચંદ્ર વિજયજીને વડી દીક્ષાની વિધિ કરાવી હતી.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૨૫
પહેલી માળ શેઠ દેવીચંદજી મિશ્રીમલજીની હતી. કુલ ૫૫ માળવાળા હતા. તેની ઉપજ આશરે રૂપિયા ૧૭૦૦૦) થઈ હતી.
બપોરે શા. સ્વરૂપચંદજી સાંકળચંદજી તરફથી શાંતિસ્નાત્ર મહાપૂજા ભણાવાઈ હતી અને જીવદયાની ટીપ થઈ હતી. તપસ્વીઓ તરફથી દશેક હજારની પ્રભાવના થઈ હતી. આ ઉપધાન તપની આરાધના ગામ પૂરતી હેઈ ખૂબ શાંતિ અને સાદાઈથી થઈ હતી. વિધિ-વિધાન શા. નથમલજી તથા ચંપાલાલજીએ કરાવ્યાં હતાં.
ઉજમણું શ્રીમતી મુકતાબહેન ચીમનલાલ ભાવનગરવાળા તથા શા. ચુનીલાલ પુખરાજ વગેરેએ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રનાં ઉપકરણે મૂકી તપનું ઉજમણું કર્યું હતું. સંસ્કૃત કેલેજમાં જન દર્શનના અભ્યાસનો પ્રારંભ
અત્રેની ચામરાજેદ્ર સંસ્કૃત કેલેજમાં નમસ્કાર મહામંત્ર પર પૂજ્યશ્રીનું પ્રભાવશાળી પ્રવચન થયું હતું. ત્યારબાદ જૈનદર્શનના અભ્યાસનો પ્રારંભ થયો હતે.
આ રીતે પૂજ્યશ્રીનાં બૅગેલેરના બીજા ચાતુર્માસમાં ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓની પરંપરા ચાલી હતી અને તેથી જેન સમાજમાં ખૂબ જાગૃતિ આવી હતી.
વિહાર ગદગ જૈન સંઘના ભાઈઓ ચોમાસાની વિનંતિ કરવા
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
અત્રે આવ્યા હતા. પરંતુ પૂજ્યશ્રીએ જેવી ક્ષેત્ર સ્પનાના જવાબ આપ્યા હતા. ત્યારબાદ શિમાગામાં દેવ-દેવીએ આદિની પ્રતિષ્ઠાના પ્રસંગ પ્રાપ્ત થતાં અને તે માટે ત્યાંના શ્રી સઘની આગ્રહભરી વિનતિ થતાં પૂજ્યશ્રીએ શિમોગા ભણી વિહાર કર્યાં હતા. આ વખતે સેંકડા આંખે। અશ્રુભીની બની હતી અને શ્રાવક–શ્રાવિકાના વિશાળ સમુદાય દૂર સુધી વળાવવા ગયા હતા. પૂજ્યશ્રીએ સહુના હૃદયમાં એવું સ્થાન જમાવ્યું હતું કે વિદાય આપવાની કાઈની હિમ્મત ચાલતી નહિ. હજી પણ તેઓ બેંગલેારમાં જ રહે અને વિશેષ ધર્મારાધન કરાવે એ સહુની હાર્દિક ભાવના હતી, પરંતુ સંચાગાને માન આપવું જ પડે છે, એટલે સહુંએ પૂજ્યશ્રીનાં મુખેથી મંગલાચરણ સાંભળ્યું, છેવટના ઉપદેશ ગ્રહણ કર્યો અને ભારે હૈયે વિદાય આપી. અહા' કેવું હતું એ હૃદય સ્પશી` દશ્ય ! શિમાગા
૧૨૬
ભદ્રાવતી, નેટ્ઠીગે થઈ પૂજયશ્રી શિમોગા પધાર્યા કે જે મૌનાડનું મહાદ્વાર ગણાય છે અને ૪૦૦૦૦ ઉપરની વસ્તી ધરાવે છે. આ શહેર જિલ્લાનું મથક છે અને વ્યાપારઉદ્યોગનું કેન્દ્ર છે. ખાસ કરીને અહીથી સેાપારીની મેટા પ્રમાણમાં નિકાસ થાય છે.
મલૈનાડ અંગે કેટલું ક
અહી મૌનાડ શબ્દ વિષે પણ થાડા ખુલાસા કરી લઇએ. મૌ એટલે પત, નાડ એટલે પ્રદેશ. તાત્પર્ય કે જે પ્રદેશમાં
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૨૭
ના પર્વ
હરિથી કરે છે, તેને
ઘણા પર્વતે આવેલા છે, જે પ્રદેશ પર્વતમય છે, તે મનાડ. ઉત્તરમાં રત્નાગિરિથી દક્ષિણમાં કન્યાકુમારી સુધી સહ્યાદ્રિ પર્વતની હારમાળા પ્રસરેલી છે, તેને જ આ એક વિભાગ છે અને તે પૂર્વ-પશ્ચિમ પચાસ માઈલના અંતરમાં આવેલ છે. પ્રસિદ્ધ તુંગભદ્રા નદી આ પ્રદેશમાંથી નીકળે છે અને રમણીય પર્વત તથા ગાઢ જંગલોને પસાર કરતી આગળ વધે છે. તાત્પર્ય કે અહીની પ્રાકૃતિક રચના ઘણી સુંદર છે.
વિશેષમાં આ પ્રદેશ યોગસાધના તેમજ મંત્રસાધના માટે ઘણે અનુકુળ છે. અનેક સાધકોએ અહીં રહીને સિદ્ધિ મેળવેલી છે.
શ્રી પદ્માવતી શ્રી વાલામુખી તથા શ્રી શારદાદેવીના અતિ પ્રાચીન તીથરથાને આ પ્રદેશમાં આવેલાં છે અને તે આજે પણ ચમત્કાર બતાવે છે. શ્રી મછંકરાચાર્યની પ્રસિદ્ધ ઋગેરી મઠ પણ આ જ પ્રદેશને શેભાવી રહેલ છે.
અહીંના સ્થાનિક જેને મોટા ભાગે દિગમ્બર આસ્નાયને માનનારા છે, પરંતુ રાજસ્થાનમાંથી ધંધાર્થે આવેલા અને અત્રે સ્થિર થયેલા આશરે ૨૫ ઘરે શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક સંપ્રદાયના છે અને તે દેવ-ગુરૂમાં અનન્ય શ્રદ્ધા રાખનારા છે. - સં. ૨૦૧૧ની સાલમાં અહીં ભવ્ય પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ થયો હતે અને મૂળનાયક શ્રી ઋષભદેવ ભગવાન આદિને * શ્રી પદ્માવતીજીનું આ સ્થાન શિમેગાથી ૪૦ માઈલના અંતરે આવેલું છે.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
બિરાજમાન કરવામાં આવ્યા હતા. હવે અહીંના શ્રીસંઘને શાસનરક્ષક દેવ-દેવીઓની તથા ચાર મહાતીર્થના પટની પ્રતિષ્ઠા કરવાની ભાવના થઈ હતી અને તે માટે તેમણે પૂજ્યશ્રી આદિ સાધુસમુદાયને શિમગા પધારવાની વિનંતિ કરી હતી. આ પ્રદેશને વિહાર એક રીતે કઠિન ગણાય, કારણ કે વચ્ચે જૈન વસ્તીવાળા ગામે બહુ જ ઓછાં આવે, આહારપાણીની મુશ્કેલી પડે અને ભાષા કન્નડ હોવાથી દુભાષિયા વિના કામ ચાલે નહિ, પણ પરોપકાર-પરાયણ મહાત્માઓ આવી કઠિનાઈઓને વિચાર કરતા નથી. તેમનું લક્ષ્ય તે કાર્યસિદ્ધિ તરફ જ હોય છે અને તે માટે તેઓ ગમે તેવી કઠિનાઈઓને હસતાં મુખડે બરદાસ કરી લે છે.
શ્રીસંઘે ભવ્ય સામૈયું કર્યું, વાયુમંડળમાં જૈન ધર્મને જયનાદ ઉઠો અને સહુના અંતરમાં આનંદની અવર્ણનીય લહરી છવાઈ ગઈ. પૂજ્યશ્રીએ મંગળ પ્રવચનમાં માનવજીવનની મહત્તા સમજાવી, ધર્મનું મંગલમય સ્વરૂપ પ્રકાશ્ય અને દેવગુરુમાં અનન્ય શ્રદ્ધાવાન બનવાને અનુરોધ કર્યો. શ્રાવકસમુદાયે આ પ્રવચન સાંભળી કૃતાર્થતા અનુભવી અને શ્રીફળની હાણ કરી પ્રભાવનાનો લાભ લીધે.
પ્રતિષ્ઠા-મહોત્સવ - પ્રતિષ્ઠાના દિવસે નજીક આવતાં આઠ દિવસને ઉત્સવ મંડાયે અને તેણે સહુના હૃદયને આનંદથી છલકાવી દીધાં. બેંગલર, ચિતલદુર્ગ, સાગર, ભદ્રાવતી, શિકારપુર, કડુ
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૨૯
અરસીકેરી, ચીક મેંગલોર, મહેસુર આદિ અને ગામેથી ભાવિકે સારા પ્રમાણમાં આવી પહોંચ્યા. ક્રિયા માટે મુંબઈથી જીવણભાઈ તથા હીરાભાઈનું ખાસ આગમન થયું.
ચાતુર્માસ ત્યારબાદ ચાતુર્માસ માટે શ્રીસંઘની આગ્રહભરી વિનંતિ થતાં પૂજ્યશ્રીએ તેને સ્વીકાર કર્યો. આ રીતે સં. ૨૦૧૭ના ચાતુર્માસને લાભ શિમેગાને મળ્યો. બેલારી શ્રીસંઘની આગ્રહ ભરી વિનંતિ થવાથી પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય આદિને બેલારી ચાતુર્માસ કરવાનો આદેશ અપાયો હતો.
શ્રમણ એટલે તપસ્વી જૈન સાધુઓ તથા બૌદ્ધ સાધુઓને માટે શ્રમણ શબ્દને પ્રવેગ થાય છે, પણ શ્રમણ શબ્દનો અર્થ તપસ્વી કરીએ તે એ અર્થને જૈન સાધુઓ જ ચરિતાર્થ કરે છે. તેઓ સદા નાનીમોટી તપશ્ચર્યા કરતા હોય છે અને ચાતુર્માસમાં તેનું વિશિષ્ટ આરાધન કરે છે.
પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી તીર્થચંદ્રવિજયજીએ પર્યુષણ પર્વના આગમન પહેલાં પક્ષ-ક્ષમણ એટલે પંદર દિવસના ઉપવાસની તપશ્ચર્યા આરંભી અને તેણે વાતાવરણમાં એક પ્રકારની ઉષ્મા આણી દીધી.
શ્રાવણ વદિ ૬ના રોજ તેમને સુખરૂપ પારણું થયું અને શ્રીસંઘને અતિ આનંદ થયે. તેણે આ તપશ્ચર્યાની મંગલ
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ઉજવણી નિમિત્તે પૂજા-પ્રભાવના-રાત્રિજાગરણ આદિ કાર્યો ખૂબ ઉલ્લાસથી કર્યા અને શાસનની પ્રભાવના કરનારે સુંદર વરઘોડે પણ કાઢયો. ત્યારબાદ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં જાહેરસભા થતાં જૈન-જૈનેતર વિદ્વાનોએ તપશ્ચર્યાની મહત્તા પર સુંદર પ્રવચન કર્યા. આ રીતે આ પ્રસંગે તપશ્ચર્યાની તથા શાસનની સુંદર પ્રભાવના કરનાર નીવડ્યો.
પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમંડળની નિશ્રામાં પર્યુષણ પર્વની ભવ્ય આરાધના થઈ હતી.
પ્રવચનાદિ પૂજ્યશ્રીનાં પ્રવચનો ચોમાસાના ચારેય માસ નિયમિત ચાલુ રહ્યાં હતાં અને તેણે સમાજમાં ખૂબ જ જાગૃતિ આણી હતી. ઘણે ભાઈ બહેનોએ વિવિધ પ્રકારના વ્રત-નિયમો ધારણ કર્યા હતા અને આત્માની ઉન્નતિ સાધવાને અદમ્ય પુરૂષાર્થ આદર્યો હતે.
દર રવિવારે શ્રીસંઘ તરફથી પૂજા–પ્રભાવનાને કાર્યક્રમ રખાતે અને તેને લોકો તરફથી સારા પ્રમાણમાં લાભ લેવા.
દર્શનને લાભ આ ચાતુર્માસમાં પૂજ્યશ્રીના દર્શન-સમાગમને લાભ આજુબાજુના ઘણુ ગામના લોકેએ લીધા હતા અને બેંગલોરના શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ તે અવારનવાર નાના-મોટા જૂથમાં આવી ઉત્સવ જેવું વાતાવરણ જમાવતા હતા,
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૩૧
શિમેગાથી વિહાર ચાતુર્માસની પૂર્ણાહુતિ થતાં પૂજ્યશ્રીએ વિહારની તૈયારીઓ કરી અને એક મંગલ પ્રભાતે સાધુ–સમુદાય સાથે હરિહર ભણી વિહાર કર્યો. આ વખતે ભાવિકે દૂર સુધી સાથે ચાલ્યા હતા અને વિહારના વિચારે ગમગીન બની ગયા હતા. પૂજ્યશ્રીએ તેમને માંગલિક સંભળાવ્યું હતું. અને ધર્મકરણીમાં ઉજમાળ રહેવાને ઉપદેશ આપ્યો હતો. આખરે તો ધર્મકરણ જ સંસારમાંથી તારનારી છે ને?
કેટલાક મંગલ પ્રસંગે પૂજ્યશ્રી પોતાના પટ્ટધર પ. પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિ આદિ ૧૧ મુનિવરે સહિત છેલ્લા પાંચ વર્ષથી દક્ષિણ ભારતમાં વિચરી રહ્યા હતા અને ઉપદેશ આપી રહ્યા હતા. તેમના ઉપદેશથી ઘણું શ્રાવક-શ્રાવિકાઓએ વ્રત નિયમ અંગીકાર કર્યા હતા અને જૈનેતર વર્ગો માંસ-મદિરા, જુગાર આદિ મહાવ્યસનોના ત્યાગપૂર્વક જીવન-સુધારણ કરી હતી. વળી તેઓશ્રીની છત્રછાયામાં બંગારપેઠ, બેંગલોર સીટી, બેંગલોર ગાંધીનગર તથા કેન્ટમેન્ટ, મદ્રાસ સીટી અને મદ્રાસના
લોવેર, શુલા પટાલ, શયદાપં, વેશરવાડી, દાદાવાડી, કેશરવાડી, સાઉથ ઈન્ડિયા ફોર મીલ તથા ચિત્તલદુર્ગ અને શિમેગા વગેરે સ્થાનમાં અંજનશલાકા-પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઉજવાયા હતા, તેમજ તીર્થ જીર્ણોદ્ધાર, નૂતન જિનમંદિર, નૂતન ઉપાશ્રય, વર્ધમાન તપ આયંબિલ ખાતા, સાધર્મિક સહાય,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સાહિત્ય-પ્રકાશન, પાઠશાળા તથા અન્ય ફંડફાળાપૂર્વક શાસન પ્રભાવનાનાં કાર્યો થયાં હતાં.
હરિહર શિગાથી હરિહર લગભગ ૫૫ માઈલ થાય છે. રસ્તે પાકી સડકને છે. તેમાં થોડા થોડા અંતરે ગામે આવે છે અને વચ્ચે એક નાનકડા પર્વત ઓળંગ પડે છે. એકંદર પ્રદેશ રળિયામણું છે. હરિહર એ પૂના-બેંગલોર રેલ્વે લાઈન પર આવેલું એક ઔદ્યોગિક શહેર છે, પણ ત્યાં શ્રાવકેનાં ઘર તે ચાર કે પાંચ જ છે.
રાણી બેનનુર ત્યાંથી પૂજ્યશ્રી રેલ્વે લાઈને વિહાર કરતાં રાણી બેન્જર પધાર્યું કે જ્યાં એક જિનમંદિર શોભી રહેલું છે તથા શ્રાવકેની ૧૫ ઘરની વસ્તી છે. રાણી બેનૂરના શ્રીસંઘે તેમનું ભાવભીનું સ્વાગત કર્યું તથા મંગળ પ્રવચન સાંભળી પૂજા–પ્રભાવના દિને લાભ લીધે.
હાવેરીમાં દીક્ષાદાન ત્યાંથી રેલ્વે લાઈન પર આગળ વધતાં પૂજ્યશ્રી અનુક્રમે હાવેરી પધાર્યા કે જ્યાં શ્રાવકેનાં ૧૦ ઘર તથા ૧ જિનમંદિર છે. અહીં દીક્ષાદાનને એક પુનિત પ્રસંગે ઉપસ્થિત થયે, તેનાથી અમે પાઠકને પરિચિત કરવા ઈચ્છીએ છીએ. મૂળ ભાવનગરના રહીશ પણ હાલ બેંગલેર નિવાસી શ્રી શરદકુમાર બાબુલાલ વીરચંદ છેલ્લાં ત્રણ વર્ષથી પૂજ્યશ્રી પાસે ધાર્મિક
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૩૩
અભ્યાસ કરતા રહ્યા હતા. તેમને ચારિત્ર લેવાની ભાવના થતાં અને માતા-પિતાની અનુમતિ મળતાં માગસર સુદિ ૩ના દિવસે અહીં દીક્ષા આપવાનું નક્કી થયું. આથી હાવેરીના શ્રીસંઘને અતિ આનંદ થયો.
એક આત્મા સંસારને ત્યાગ કરી વિરતિના પુનિત પંથે વિચરે, એ પવિત્ર ઘટના છે અને લાખો-કરોડો જીવને અભયદાન દેનારી છે, એટલે દેવ-ગુરુ-ધર્મારાધક શ્રીસંઘને અતિ આનંદ થાય એ સ્વાભાવિક છે. તેણે આ પવિત્ર પ્રસંગ નિમિત્તે પૂજા પ્રભાવનાદિ સત્કાર્યો કર્યા અને ચારિત્રનાં ઉપકરણને ચડાવે બોલી લાભ લીધે. આ પુનિત પ્રસંગમાં ભાગ લેવા માટે હુબલી, શિમેગા, બેડી, રાણું બેનૂર, આવનુર, બંકાપુર વગેરે સ્થળેથી ઘણું ભાવિકે આવ્યા હતા. નવદીક્ષિત મુનિશ્રીનું નામ પૂ. મુનિશ્રી સૂર્યોદયવિજયજીના શિષ્ય તરીકે મુનિશ્રી શીલચંદ્રવિજયજી રાખવામાં આવ્યું હતું.
અહીં થોડા દિવસની સ્થિરતામાં ધર્મને ઉદ્યોત ઘણે સારે થયે હતે. વ્યાખ્યાન-વાણીને લાભ જૈન-જૈનેતર પ્રજાએ સારા પ્રમાણમાં લીધું હતું.
હુબલીમાં પ્રવેશ હાવેરીથી વિહાર કરી પૂજ્યશ્રી આદિ સાધુ સમુદાય અનુક્રમે હુબલી પધારતાં શ્રીસંઘને અતિ હર્ષ થયે હતો અને તેણે ગુરૂભક્તિને લ્હાવો લીધો હતે. અને સુંદર જિનભક્તિ મહોત્સવ ઉજવ્યો હતો.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૪
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પૂજા-ભાવના માટે મુંબઈથી સંગીતકાર શ્રી શાંતિલાલ શાહ આવવાથી અને રંગ જામ્યો હતો.
ચાતુર્માસ માટેની વિનંતિએ. આ અવસરે હુબલીના સંધે, તેમજ બીજાપુરના શ્રી સંઘે ચાતુર્માસ માટે જોરદાર વિનંતિ કરી હતી, પણ પૂજ્યશ્રીની ભાવના મુંબઈ તરફ વિહાર કરવાની હોઈ “જેવી ક્ષેત્ર સ્પર્શનારને જવાબ અપાયો હતો.
ગદા ભણી ત્યારબાદ ગદગના શ્રીસંઘે પોતાનું આંગણું પાવન કરવા માટે પૂજ્યશ્રીને આગ્રહભરી વિનંતિ કરતાં તેઓશ્રી સાધુ સમુદાય સાથે ગદગભણી વિહાર કરી ગયા હતા.
આ બાજુ બેલારીના ચાતુર્માસમાં ઉપધાન તપ, ધ્વજદંડ મહોત્સવ આદિ શાસન શોભાનાં કાર્યો કરી પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય ગદગ પધારેલા હતા અને શ્રાવક-શ્રાવિકા સમુદાયને ઉપદેશામૃતનાં પાન કરાવતા હતા.
| ગદગમ પધરામણ
મંગલ મુહૂર્ત પૂજ્યશ્રી આદિ સાધુસમુદાયને ભવ્ય સ્વાગતપૂર્વક ગદગમાં પ્રવેશ થયો અને સમસ્ત વાતાવરણ આનંદમય બની ગયું.
રાજસ્થાન સંઘમાં એકતાની સ્થાપના
આ વખતે પૂજ્યશ્રીની તબિયત કંઈક અસ્વસ્થ હતી, છતાં તેઓ નિત્ય વિશાળ શ્રોતા સમુદાયને વીતરાગની વાણીનું
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પગ
૧૩૫
પાન કરાવતા હતા અને સંપ-સંગઠનનું મહત્ત્વ સમજાવતા હતા. તેઓશ્રીના બે મહિનાના સતત પ્રયાસ પછી અહીંના રાજસ્થાન સંઘમાં પડેલી ફૂટ સંધાઈ હતી અને તેથી ખૂબ જ આનંદભર્યું વાતાવરણ સર્જાયું હતું.
સ્થાનિક પરિસ્થિતિ ગદગમાં રાજસ્થાન, કચ્છ, કાઠિયાવાડ વગેરેનાં મળી ૧૬૦ લગભગ શ્રાવકનાં ઘર છે. તેમાં કચ્છી જૈનેએ બંધાવેલું શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું મંદિર ઘણું સુંદર છે. તેની સાથે ઉપાશ્રય, વાડી, શાળા વગેરે પણ પોતાની શોભા વિસ્તારી રહેલ છે.
અહી રાજસ્થાન સંઘે એક વિશાળ જમીનને પ્લેટ લીધા બાદ ગૃહ જિનમંદિરની વ્યવસ્થા રાખી હતી, ત્યારબાદ શ્રીસંઘને જિનમંદિર બંધાવવાની ભાવના થતાં પરમપૂજ્ય જ્યોતિષ માર્તડ આચાર્ય શ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજે મોકલાવેલ મુહૂર્ત અનુસાર શ્રીસંઘ વિ. સં. ર૦૧૪માં જિનમંદિર બનાવવાનું કાર્ય સોમપુરા હજારીમલ હરજીવાળા હસ્તક ચાલુ કરાવ્યું હતું અને તે શ્રી રાજસ્થાન જૈન સંઘના જ દોઢેક લાખ રૂપિયાના ખર્ચે સં. ૨૦૧૭માં પૂરું થયું હતું.
આ મંદિર ઘણું દેદીપ્યમાન અને સુંદર બન્યું હતું. પરંતુ તેની પ્રતિષ્ઠાને પુનિત પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય તે પહેલાં સંઘમાં મતભેદ ઊભે થયો હતો અને તેથી વાતાવરણ ડહોળાઈ રહ્યું હતું. પરંતુ પૂજ્યશ્રીને સ્તુત્ય અને સબળ પ્રયાસથી એ
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી ચશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
મતભેદનું નિવારણ થઈ ગયું હતું અને વાતાવરણમાં આનંદઉત્સાહના સંચાર થયા હતા. આ મંદિરની પ્રતિષ્ઠા માટે ૫, પૂ. આ. શ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજ તરફથી જે સુદિ ૧૩નુ મૉંગલ મુહ પ્રાપ્ત થયુ હતું.
અ'જનશલાકા-પ્રતિષ્ઠા મહાત્સવના નિય
રાજસ્થાન શ્રી સ`ઘે આ મુહૂર્ત પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમ`ડળની નિશ્રામાં પ્રતિષ્ઠા કરાવવાના તથા તેની સાથે અજનશલાકા મહાત્સવ ઉજવવાના નિય કર્યો અને તે માટે કાવાહક સમિતિની રચના કરતાં શ્રી નેમિચ'દજી, શ્રી હીરાચ’દજી, શ્રી રાજમલજી, શ્રી વસ્તીચક્રજી, શ્રી માંગીલાલજી, શ્રી મિશ્રીમલજી, શ્રી સેાહનરાજજી, શ્રી નરસીગજી, શ્રી થાનમલજી, શ્રી ચ‘પાલાલજી, શ્રી ગામરાજજી, શ્રી ધનરાજજી, શ્રી સરેમલજી, શ્રી રાનમલજી આદિ મહાનુભાવાએ સહષ સાથ આપ્યા. ત્યાર બાદ આગામી પવિત્ર પ્રસ`ગની તડામાર તૈયારીઓ થવા લાગી. વડી દીક્ષા આદિ
૧૩૬
અહીં પૂ ગુરૂવયે ખાલમુનિશ્રી શીલચંદ્રવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી તથા પેતાના પટ્ટધર પૂ પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય ને ગદગમાં સ્થિરતા કરવાની આજ્ઞા આપી પોતે છ સાધુઓ સાથે હુબલી પધાર્યા. ત્યાં એક મહિનાની સ્થિરતામાં ચૈત્ર માસની શાશ્વતી ઓળીનું આરાધન કરાવ્યું તથા ખીજાં પણ માંગલિક કાર્યો માટે શ્રાવકસઘને પ્રેરણા કરી. ત્યાંથી પાછા
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૧૩૭
ગદગ પધારતાં શ્રીસંઘે અનન્ય ભક્તિથી સુંદર સામૈયું કર્યું અને સર્વત્ર આનંદ-મંગલ વર્તાયા. | મહોત્સવ અંગે ભવ્ય મંડપ
અંજનશલાકા-પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ખૂબ સારી રીતે ઉજવવાની શ્રીસંઘની ભાવના હોવાથી જિનમંદિર સન્મુખ ભવ્ય મંડપ બાંધવામાં આવ્યું અને તેને કલામય દ્વારા તથા કમાનેથી સુશોભિત કરવામાં આવ્યો. તેની અંદર વિવિધ વર્ણની સંખ્યાબંધ પતાકાઓ યથાસ્થાને બાંધવામાં આવી તથા વીજળીની રેશની પુરબહારમાં કરવામાં આવી. આથી તે અલબેલી અમરાપુરીને જ એક ભાગ હોય તે જણાવા લાગે,
રમણીય રચનાઓ આ ભવ્ય મંડપમાં ભગવાન પાર્શ્વનાથના દશ ભ, મેરૂ પર્વત, ઈલાચીકુમાર, અમરકુમાર, નાગદત્ત શેઠ વગેરેની હાલતી ચાલતી સુંદર રચનાઓ કરવામાં આવી કે જે પ્રેક્ષકેના મનનું અદ્દભુત આકર્ષણ કરી શકે અને તેને ધર્મના રંગે રંગી શકે. શબ્દ કરતાં આકૃતિની અસર મનુષ્યના મન પર ઘણી ઝડપથી અને ઘણું વધારે થાય છે, તેથી જ પ્રચારને ઈચ્છનારા સહુ કોઈ દર્શન-પ્રદર્શનની યોજના કરે છે અને તેમાં જરૂર સફળતા મેળવે છે. જૈન ધર્મના મહોત્સવમાં આવી રચનાઓ ઘણા કાળથી થતી આવી છે અને આજે પણ તે ભાવિકેના મનને ભવ્ય ભાવોથી ભાવિત કરે છે.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
મ'ગળ મહોત્સવની ભવ્ય ઉજવણી જેઠ સુદ ૬થી માંગલ મહાત્સવના પ્રારંભ થયા હતા અને સાતમના રાજ કુંભસ્થાપના થઈ હતી. ત્યારબાદ દરરાજ હજારો માનવીઓની હાજરીમાં વિવિધ પ્રકારનાં મંગલકારી વિધાના થતાં હતાં અને પંચકલ્યાણકના વરઘેાડા નીકળ્યા હતા. એ હાથી, સાત ઘેાડા, એ ઊટ, ચાંદીના રથ, ઇન્દ્રધ્વજ, બેલગામ તથા ગદ્યગનાં પ્રસિદ્ધ એન્ડા, આશરે પંદર હજારની માનવમેદની તથા પૂજ્ય મુનિવરોનું અગ્રેસરપણું સહુના ચિત્ત પર અનેરે પ્રભાવ પાડતું હતું.
૧૩૮
વિધિ માટે છાણીયી શ્રી સામચ`દભાઈ તથા ચંદુભાઈ વગેરે પધાર્યા હતા અને પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં મુનિશ્રી સૂર્યોદયવિજયજી તથા શ્રી સામચંદભાઈ ઉલ્લાસપૂર્વક ક્રિયાએ કરાવતા હતા. પૂજા અને ભાવનામાં સંગીતકાર શ્રી રસિકભાઈ એ અનેરી રંગત જમાવી હતી. કચ્છી ભાઈ–બહેનેાના દાંડિયા રાસ પણ સહુનાં દિલ જીતી ગયા હતા.
જૈનેતરાને જમણુ
આ મહાત્સવની એક વિશેષતા એ હતી કે પ્રારંભના જ દિવસે રાજસ્થાન જૈન સઘ તરફથી જૈનેતરાને મિષ્ટ ભેાજન અપાયું હતું અને તેમની સંખ્યા લગભગ ૩૦૦૦૦ ત્રીશ હજારની હતી. આથી સર્વ લેાકા જૈન સમાજની મુક્ત ક
પ્રશંસા કરવા લાગ્યા હતા.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૩૯
પિણું બસે પ્રતિમાજીનું અંજનવિધાન
પરમતારક શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતનાં પાષાણનાં વિશાલકાય પંચોતેર લગભગ પ્રતિમાજી અને ચોવીશી, પંચતીથી તથા પંચ ધાતુની પ્રતિમાજી તથા શ્રી સિદ્ધચકજી વગેરે એકસો મળી કુલ પણ બસે પ્રતિમાજીનું અંજન વિધાન થયું હતું.
અન્ય હકીકતો શ્રીસંઘ આમંત્રણ પત્રિકા જે ખૂબ સુંદર સ્વરૂપે ર૩”x ૩૬ના કદમાં આર્ટ પેપર પર પ્રકટ થઈ હતી, તેમાં દસ્તક કરવાને લાભ શા. સાગરમલજી ફેજાજી કુલમોથાએ લીધે હતો
બહારગામથી લગભગ સાત હજાર ભાવિકેનું આગમન થયું હતું. જમવાના સ્થાને જવા માટે ગાડીઓની વ્યવસ્થા રખાઈ હતી. વર્તમાનપત્રોએ આ મંગળ મહોત્સવના સમાચારો અવારનવાર તસ્વીરો સાથે છાપ્યા હતા, તેથી સર્વ લોકોને તેની જાણ થઈ હતી. એકંદર એક લાખ માણસેએ આ મહોત્સવના દર્શનાદિ લાભ લીધો હતો.
પોલીસ બંદોબસ્ત સારો હતે. કલખાનાં બે દિવસ બંધ રહ્યાં હતાં.
શ્રી રાજસ્થાન જૈન મંડળ–ગદગ, શ્રી કચ્છી જૈન મંડળ ગદગ. શ્રી બેલારી જેન મંડળ, શ્રી હુબલી જેન મંડળ વગેરેએ ખૂબ ખૂબ સેવા બજાવી હતી.
પ. પૂ. આચાર્યશ્રી વિજયસૂરીશ્વરજી મહારાજ પ. પૂ. !
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
આચાર્ય શ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજ, પ. પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પ. પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજ્યકતૂરસૂરીશ્વરજી મહારાજની પરમ કૃપાથી અને પ. પૂ. પંન્યાસપ્રવર શ્રી યશોભદ્રવિજયજી મહારાજની સતત દેખરેખથી આ અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ કેઈ પણ જાતના વિદન વિના શાંતિપૂર્વક ઉજવાયો હતો અને તેણે જૈન શાસનની ખૂબજ પ્રભાવના કરી હતી. કુલ ઉપજ રૂપિયા સવા ત્રણ લાખની થઈ હતી.
હુબલીમાં છ માસની સ્થિરતા ગદગના ચિરસ્મરણીય મહોત્સવ દરમિયાન હુબલીન શ્રીસંઘે પૂજ્યશ્રીને ચાતુર્માસ માટે પુનઃ આગ્રહભરી વિનંતિ કરી હતી અને પૂજ્યશ્રીએ સર્વે સંવેગો ધ્યાનમાં લઈ તેને સ્વીકાર કર્યો હતું, એટલે મહોત્સવની મંગલ પૂર્ણાહુતિ બાદ તેમણે શિષ્યસમુદાય સાથે હુબલીભર્ણ વિહાર કર્યો. તેમને વિદાય આપવા માટે ગદગને શ્રાવક-શ્રાવિકા-સમુદાય દૂર સુધી સાથે ચાલ્યા, પણ વિયેગના વિચારે ગળગળે બની ગયે. “પૂજ્યશ્રી’ પુનઃ ક્યારે પધારશે? એ પ્રશ્ન પૂછતાં અનેક આંખે અAભીની બની ગઈ. પૂજ્યશ્રીએ તેમને “
સંગ ત્યાં વિયોગને સિદ્ધાંત સમજાવી ધર્મારાધનમાં વિશેષ ઉજમાળ રહેવા જણાવ્યું તથા છેવટે સર્વે વિને વિનાશ કરનારૂં માંગલિક સંભળાવી વિદાય લીધી.
વિ. સં. ૨૦૧૮ના અષાડ સુદિ ૧૦ના શુભ દિવસે પૂજ્ય
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન૫રાગ
૧૪૧
શ્રીને હુબલીમાં પ્રવેશ થયે ત્યારે વિજા-પતાકાઓ ફરકી હતી. હું બેન્ડવાજા વાગ્યાં હતાં તથા શ્રી સંઘના હૃદયમાં આનંદની અપૂર્વ ભરતી આવી હતી. વળી ગગનમંડળ લાંબા સમય સુધી જયનાદો વડે ગાજતું રહ્યું હતું. અમે તે ગામ–નગર-પુરપાટણને ધન્ય માનીએ છીએ કે જ્યાં પવિત્ર આચારવાળા ત્યાગી મુનિવરોનાં પગલાં થાય છે અને તેમની મંગલમય વાણી નિરાબાધપણે વિસ્તાર પામે છે.
અહીં પૂજ્યશ્રીનાં પ્રવચનોએ ચેડા દિવસમાં જ પ્રાતાઓની વિશાળ સંખ્યાનું આકર્ષણ કર્યું. જેમાં પર્યુષણના દિવસે સિવાય ભાગ્યે જ ઉપાશ્રયે આવતા, તેઓ પ્રવચન સમયે નિયમિત હાજરી આપવા લાગ્યા તથા શિક્ષિત અને અધિકારી કે જે અહીં ભાગ્યે જ ડેકાતે તે પણ પ્રવચન વ્યાખ્યાન શ્રવણ કરવા આવતા.
આ વખતે પૂજ્યશ્રી સાથે પૂ. મુનિરાજશ્રી સૂર્યોદયવિજયજી મહારાજ, પૂ. મુનિરાજશ્રી શીલચંદ્રવિજયજી મહારાજ, પૂ. મુનિરાજશ્રી નયનચંદ્રવિજયજી મહારાજ, પૂ. મુનિરાજ શ્રી હીરવિજયજી મહારાજ, પૂ. મુનિરાજ શ્રી શ્રેયાંસવિજયજી મહારાજ, પૂ. મુનિરાજ શ્રી જગતચંદ્રવિજયજી મહારાજ, પૂ. મુનિરાજશ્રી તીર્થચંદ્રવિજયજી મહારાજ તથા પૂ બાલમુનિશ્રી શીલચંદ્રવિજયજી મહારાજ હતા. તે બધા નિયત શાસ્ત્રાભ્યાસ કરતા યથાશક્તિ તપને આરાધતા હતા તથા સમાગમમાં આવનારને
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ધર્મનું રહસ્ય સમજાવી વ્રત-નિયમેાથી ભાવિત કરતા હતા. શ્રમણ સમુદાયના આ સંયુક્ત પ્રયાસથી વાતાવરણમાં ધર્મના અજબ રંગ પૂરાયા હતા. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તા અહીના શ્રાવક વર્ગ કે જે માટા ભાગે વ્યાપાર અને વ્યવહારમાં મશગુલ રહેતા હતા, તે હવે ધર્મની આરાધના તરફ ઢળ્યા હતા અને દાન, શીલ તપ તથા ભાવની યથાશક્તિ આરાધના કરવા લાગ્યા હતા. હુબલીના આ ધરંગની અસર આસપાસના પ્રદેશ ઉપર પણ બહુસારી પડી હતી અને તેથી ઘણા લેાકા પૂજ્યશ્રી તથા અન્ય સાધુઓના દન સમાગમ નિમિત્તે હુબલી આવતા હતા. અહી દર્શાનાથી એ માટે શ્રીસંઘ તરફથી રસાડાની ખાસ સગવડ રાખવામાં આવી હતી.
૧૪૨
પર્વાધિરાજ પર્યુષણાની ઉજવણી
અનુક્રમે પર્વાધિરાજ પર્યુષણના દિવસે આવ્યા. એ વખતના ઉત્સાહ અને આનંદનું તે પૃવું જ શું ? સહુએ અને તેટલું વધારે ધર્મારાધન કરવા માટે કમર કસી હતી અને પૂજ્યશ્રીનાં પ્રવચને તેમાં પ્રાણ પૂરી રહ્યાં હતાં.
આ પર્વાધિરાજની ઉત્તમ ઉજવણી કરવા માટે ૫૦૦ જેટલાં ભાવિક સ્રીપુરૂષ! બહારગામથી આવ્યાં હતાં. તેમની સ સગવડ શ્રીસ'ધ તરફથી કરવામાં આવી હતી.
અહીના ઉપાશ્રય જે અન્ય દિવસેામાં વિશાળ લાગતા હતા, તે પર્વાધિરાજના દિવસેામાં ખૂબ સાંકડા પડે તેમ હતા,
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૪૩
તેથી એક ખાસ હાલ ભાડે રાખવામાં આવ્યા હતા. જીવદયા પાળવી અને પળાવવી, સાધર્મિક- વાત્સલ્ય કરવું, પરસ્પર ક્ષમાપના કરવી, અઠ્ઠમના તપ કરવા તથા ચૈત્યપરિપાટી કરવી, એ પર્વાધિરાજ પર્યુષાનાં પાંચ વિશેષ વ્યા મનાય છે. તે અહી રૂડી રીતે થયાં અને એલીએ પણ સારા પ્રમાણમાં થવા પામી. અઠ્ઠાઈ વગેરે તપશ્ચર્યાં પણ વિપુલ સખ્યામાં થઈ,
પૂ. મુનિશ્રી તી ચંદ્રવિન્યજીએ ૧ મહિનાના ઉપવાસ કર્યા હતા. તેમને પારણું કરાવવાના લાભ રૂપિયા ૧૦૦૦ના ચઢાવા ઓલવાપૂર્વક મે. તારાચંદ શંકરલાલ એન્ડ કંપનીના કાર્ય વાસ્તુકાએ લીધેા.
મહામ`ગલમય ઉપધાન તપની આરાધના
ધર્માભાવનાની વૃદ્ધિ થતાં અહી મહામ ગલમય ઉપધાન તપની આરાધના કરાવવાનું નક્કી થયું. તેનું પ્રથમ મુદ્ભુત આસા સુદિ ૧૦, તા. ૯-૧૦-૬૨નુ અને ખીજુ` મુર્હુત આસા સુદિ ૧૧, તા. ૧૩-૧૦-૬૨નું આપવામાં આવ્યું. તે અંગે સર્વ વ્યવસ્થા સ્ટેશનરોડ પર શેઠ અરજણુ ખીમજી પ્રેસી’ગ ફેકટરીના વિશાળ કપાઉન્ડમાં કરવામાં આવી.
માળારોપણ નિમિત્તે અષ્ટાનિકા મહોત્સવ
ઉપધાન તપની આરાધના નિવિને આગળ વધતાં માળા૨ાપણના પ્રસંગ નજીક આવ્યા, એટલે તે નિમિત્તે કારતક વદિ ૧૩થી શ્રી શાંતિનાથજી તથા શ્રી અજિતનાથજીનાં મંદિશએ અષ્ટાહુનિકા મહે।ત્સવની શરૂઆત કરવામાં આવી.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૪
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
માગશર સુદિ ૪ના દિવસે બપોરે જલજાત્રાને ભવ્ય વરઘોડો, નીકળે અને તે જ દિવસે સવારના વ્યાખ્યાનમાં માલારોપણને ચઢાવે બેલાયો. માગસર સુદિ ૫ ના દિવસે સવારમાં તપસ્વીઓને ચઢાવાના ક્રમ અનુસાર માલારોપણ કરવામાં આવ્યું, પણ તે વખતે સમગ્ર દેશમાં લડાઇનું વાતાવરણ વ્યાપેલું હતું એટલે બધી ક્રિયાઓ બને તેટલી સાદાઈથી કરવામાં આવી. બપોરે શાંતિસ્નાત્ર ખૂબ ભાવથી ભણાવામાં આવ્યું. ક્રિયાવિધાન માટે છાણથી શ્રી સેમચંદભાઈ તથા શ્રી ચંદુલાલભાઈ વગેરે આવ્યા હતા.
પ્રતિષ્ઠાદિ મંગલ કાર્યો ઉપધાન તપની આરાધના દરમિયાન અંજનશલાકા તથા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવનું નકકી થતાં કરછીભાઈઓના શ્રી અજિતનાથ સ્વામીના મંદિરમાં શ્રી ગૌતમસ્વામી અને સુધર્માસ્વામીની મૂર્તિઓની અંજનશલાકા તથા પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી હતી તથા રાજસ્થાની ભાઈ એના શ્રી શાંતિનાથ જૈન મંદિરમાં પાષાણના તીર્થ પટે વિધિપૂર્વક સ્થાપવામાં આવ્યા હતા.
શસ્ત્ર-ચિકિત્સા અહીં પૂજ્યશ્રીની આંખે ઝામરાની અસર જણાતાં શસ્ત્રચિકિત્સા કરાવવામાં આવી હતી અને તે સફળ નીવડી હતી.
ઉપસંહાર આ પ્રકરણ સમાપ્ત કરતાં પહેલાં એટલું જણાવીશું કે હુબલીની છ માસની સ્થિરતામાં અનેક ધાર્મિક કાર્યો થયાં હતાં અને તે સમસ્ત કર્ણાટકમાં પ્રભાવ પાડનારાં નીવડ્યાં હતાં.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૪૫
પ્રશસ્ત પ્રવૃત્તિઓની પરપરા શસ્ત્રચિકિત્સા પછી આરામની જરૂર જણાતાં પૂજ્યશ્રી કેશવપુરા પધાર્યા કે જે હુબલીથી માઇલ દોઢ માઈલના અંતરે આવેલુ' એક શાંત સુદરે ગામડુ છે. અહીં એક મહિનાની સ્થિરતામાં તેમના શરીર તથા મનને ઠીક ઠીક આરામ મળ્યા. હાવેરીમાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
અહીંથી પૂજ્યશ્રીનાં પગલાં હાવેરી ભણી મંડાયાં કે જ્યાં ગત વર્ષે તેઓશ્રીના વરદ હસ્તે એક મુમુક્ષુને દીક્ષાદાન થયુ હતું. અહી વિ. સ. ૨૦૧૧ની સાલમાં પ.પૂ. શાંતમૂર્તિ મુનિરાજશ્રી ભુવનવિજયજી મહારાજ (ડહેલાવાળા) પધાર્યા હતા અને તેઓશ્રીના સદુપદેશથી જિનમંદિર બાંધવાના નિય લેવાયા હતા. એ નિર્ણય અનુસાર જિનમંદિર તૈયાર થઈ ગયુ હતું, પણ હજી સુધી પ્રતિષ્ઠા થઈ ન હતી. આ કાર્ય કાઇ ત્યાગી મહાપુરુષની નિશ્રામાં થાય, એવી સકલ સંઘની ઈચ્છા હતી, તેથી તેણે પૂજ્યશ્રીને હાવેરી પધારવાની વિનંતિ કરી હતી. આમ તે પૂજ્યશ્રી મુખઈ ભણી વિહાર કરવાની ભાવનાવાળા હતા, પણ કલ્યાણુનું કારણ જાણીને તેમણે હાવેરીના શ્રીસ’ઘની વિન*તિના સ્વીકાર કર્યા હતા અને તે અનુસાર હાવેરી ભણી પગલાં માંડયાં હતાં. શ્રદ્ધા, ભક્તિ, સવિચાર અને સદાચારને પાષણ આપતી પ્રવૃત્તિઓ પ્રશસ્ત ગણાય છે અને તે સાધુપુરૂષો માટે વિહિત
૧૦
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
છે તેથી જ પૂજ્યશ્રીને પ્રયાસ એ દિશામાં વધારે ગતિમાન રહ્યો હતે. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તે તેઓ દક્ષિણમાં પધાર્યા ત્યારથી જ પ્રશસ્ત પ્રવૃત્તિઓની પરંપરા ચલાવી રહ્યા હતા અને હજી સુધી તેમાં જરાય ઓટ આવી ન હતી.
અનુક્રમે તેઓશ્રી શિષ્ય સમુદાય સાથે હાવેરી પધાર્યા, શ્રીસંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું અને પ્રતિષ્ઠા–મહોત્સવ અંગે તડામાર તૈયારીઓ થવા લાગી. જૈન મહર્ષિઓએ કહ્યું છે કે જે સમય પ્રશસ્ત પ્રવૃત્તિઓની પાછળ જાય છે. તેને જ સાર્થક સમજ. તે સિવાય થતા સમયક્ષેપ નિરર્થક છે, એટલું જ નહિ પણ ભવભ્રમણને વધારનાર હોઈ ભયંકર દુઃખને આમંત્રણ આપનારો છે. આ વસ્તુ લક્ષ્યમાં રાખીને આપણી પ્રવૃત્તિઓની ચકાસણી કરવી ઘટે, એટલે કે તેમાંથી અપ્રશસ્ત પ્રવૃત્તિઓને છોડવી ઘટે અને પ્રશસ્તનો પૂર્ણ ઉલ્લાસથી આદર કરવો ઘટે.
માહ સુદિ ૨ અને રવિવારના પ્રાતઃકાળથી પ્રતિષ્ઠામહોત્સવની શરૂઆત થઈ. તેમાં ભાગ લેવા માટે ઘણું ભાવિકે બહારગામથી આવ્યા હતા. શ્રીસંઘે તેમના ઉતારા તથા ભેજનની સુંદર સગવડ કરી હતી. માહ સુદિ ૭થી સવારસાંજના સાધર્મિક વાત્સલ્ય શરૂ થયાં હતાં અને તે માહ સુદિ ૧૦ની સાંજ સુધી ચાલુ રહ્યાં હતાં. તેને લાભ જુદા જુદા પુણ્યશાળી આત્માઓ તરફથી લેવાયો હતો.
પ્રતિદિન વિવિધ રાગ-રાગિણીઓમાં જુદી જુદી પૂજા ભણાવી હતી, શ્રીફળ, સાકર, પતાસાં વગેરેની પ્રભાવનાઓ
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૪૭
થતી હતી, અને પ્રભુજીને નિત્ય નવી અંગરચના કરવામાં આવતી હતી. પૂજ્યશ્રીનાં પ્રવચને આ મહોત્સવનું અનેરૂં આકર્ષણ બન્યાં હતાં. - માહ સુદ ૧૦ને રવિવારના રોજ પ્રાતઃકાલમાં શુભ મુહૂર્ત “ૐ પુણ્યાતું પુણ્યાહન મંત્રોચ્ચારપૂર્વક શ્રી આદીનાથ ભગવાન તથા અન્ય જિનબિંબને ગાદીનશીન કરવામાં આવ્યા હતાં તથા યક્ષ-યક્ષિણીઓની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. વિશેષમાં આ જ દિવસે મંદિર પર વજદંડ ચડ્યું હતું અને કલશારો પણ થયું હતું. બપોરે શ્રી અષ્ટોત્તરી બૃહત શાંતિસ્નાત્ર ભણાવવામાં આવ્યું હતું. કિયા કરાવવા માટે છાણીથી શ્રી સેમચંદભાઈ આદિની મંડળી આવી હતી.
આ મહોત્સવ સાસંદ સંપન્ન થતાં સારાયે કર્ણાટકમાં ધર્મની સુવાસ પ્રસરી હતી. | બાગલકેટમાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
આ જ બીજે મંગલ પ્રસંગ કર્ણાટકની ભૂમિ પર આવેલા ભાગલકેટ નગરમાં ઉપસ્થિત થયો હતે. અહીંના શ્રીસંઘે જિનમંદિરમાં મૂળનાયક શ્રી વિમલનાથ ભગવંતની બંને બાજુ શ્રી શાંતિનાથ ભગવંત તથા શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગ વંતની પ્રતિષ્ઠા કરાવવાનો નિર્ણય કર્યો હતે અને તે માટે ચાતુર્માસ રહેલ પૂજ્યશ્રીના શિષ્યરત્ન પન્યાસપ્રવર શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્યને બાગલકોટ પધારવાની વિનંતિ કરી હતી.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પૂજ્ય પંન્યાસશ્રી એ વિનંતિનો સ્વીકાર કરી પૂ. મુનિરાજશ્રી રાજચંદ્રવિજયજી મહારાજ સાથે બાગલકોટ પધાર્યા હતા.
અહીં પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે પાંચ દિવસનો મંગલ મહોત્સવ યોજાયો હતે.
માહ સુદિ ૧૦ને રવિવારે સવારના ૧૦-૦૫ વાગતાં વાજતે ગાજતે બંને પ્રમુખને ગાદીનશીન કરવામાં આવ્યા હતા. બપોરે વિજય મુહૂર્ત અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર ભણવાયું હતું. સાંજના શા. પદમશી વેલજી સુથરીવાલા તરફથી સાધર્મિક-વાત્સલ્યને લાભ લેવાયો હતે.
આ બધા દિવસેએ પ્રભુજીને સુંદર અંગરચના થઈ હતી અને રાત્રિએ સંગીતમય ભાવના બેસતાં જિનભક્તિને અપૂર્વ રંગ જામ્યો હતો.
હુબલીમાં પુનરાગમન ગત વર્ષે પૂજ્યશ્રીનાં પગલાં રાણી બેનૂરમાં પણ થયાં હતાં અને તે આનંદ તથા મંગલની વૃત્તિ કરનાર નીવડ્યાં હતાં. અહીંના શ્રી સંઘને શ્રી સુવિધિનાથ આદિ જિનબિંબની તેમજ દેવદેવીઓની પ્રતિષ્ઠા કરાવવાની ભાવના થતાં ન્યાયવિશારદ તિષમાર્તડ પરમપૂજ્ય આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજ પાસે મુહૂર્ત જોવડાવ્યું હતું, તેમાં વૈશાખ સુદિ ૬ને દિવસ વિશેષ મંગલકારી જણા હતા. આ પ્રસંગ પૂજ્ય પંન્યાસજી આદિ મુનિમંડળની નિશ્રામાં ઉજવાય તે માટે રાણી બનુરના શ્રી સંઘે પૂજ્યશ્રીને વિનંતિ કરી હતી
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૪૯
અને પૂજ્યશ્રીએ તેને સ્વીકાર કર્યો હતો, પણ તે પ્રસંગને હજી ત્રણ માસની વાર હતી, એટલે પૂજ્યશ્રીએ હુબલી ભણું વિહાર કર્યો. વિશેષ કલ્યાણનું કારણ જણાય ત્યાં જ સાધુ પુરૂષની ગતિ અને સ્થિરતા હોય છે.
હુબલીને શ્રાવકસમુદાય ભાવિક હતો, એટલે તેણે પૂજ્યશ્રીનાં પ્રવચનોને લેવાય તેટલો લાભ લીધે અને વ્રત્ત–નિયમ પણ સારા પ્રમાણમાં ગ્રહણ કર્યા.
અનુક્રમે પૂજ્યશ્રીએ પ. પૂ. મુનિરાજશ્રી સૂર્યોદયવિજયજી મહારાજ આ દ ઠાણાને મુંબઈ ભણી વિહાર કરાવ્યું અને પોતે રાણ બેનૂર તરફ પગલાં માંડ્યાં, લગભગ બે અઠવાડિયાના વિહાર પછી તેઓશ્રી રાણીબેનૂર પધાર્યા, શ્રીસંઘે ભાવભીનું સ્વાગત કર્યું અને પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવની તૈયારીઓ આગળ વધવા લાગી.
રાણીબેનૂરમાં પ્રતિષ્ઠા–મહોત્સવ અહીં ઉત્સાહ ઘણે હતો અને સહુએ સ્વોપાર્જિત લક્ષ્મીને સદ્દવ્યય કરવાની ભાવના રાખી હતી, એટલે દશ દિવસને ભવ્ય કાર્યક્રમ ઘડવામાં આવ્યા. પૂજ્યશ્રીની પ્રેરણા તેમાં નિમિત્તા બની.
ત્યારબાદ શ્રીસંઘ આમંત્રણ પત્રિકા સુંદર સ્વરૂપે પ્રકટ કરવામાં આવી અને તે નજીક તથા દૂરનાં અનેક સ્થળોએ મેકલવામાં આવી. પરિણામે મહત્સવના આગલા દિવસે રાણીબેન્જરની શેરીઓ માણસેથી ઉભરાવા લાગી.
, આથી
"
" .
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની.
રૌત્ર વદિ ૧૧થી મંગળ મહોત્સવને પ્રારંભ થશે અને તે કમે કમે આગળ વધતે ગયે. રોજ પૂજા, પ્રભાવના અંગરચના, સંગીતમય સ્તવને તથા વિવિધ પ્રકારની ક્રિયાઓને લીધે વાતાવરણમાં ધાર્મિકતાને રંગ પૂરાતે ગયો અને છેલ્લા દિવસે વૈશાખ સુદ છઠ્ઠના દિવસે તે ચરમસીમાએ પહોંચ્યો, પ્રાતઃકાળમાં શુભ મુહ મૂળનાયક શ્રી સુવિધિનાથ ભગવાનને ગાદીનશીન કરવામાં આવ્યા અને તેજ સમયે અન્ય જિનબિંબ તથા દેવ-દેવીઓની પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી. ધ્વજદંડ કલશારે પણ પણ તેજ સમયે થયું અને વિજય મુહૂર્ત અષ્ટત્તરી સ્નાત્ર પૂબ ઠાઠથી ભણાવવામાં આવ્યું. સવાર-સાંજની નવકાશી છેલ્લા ત્રણ દિવસથી ચાલુ હતી. સર્વ ક્રિયાવિધાન પૂનાવાળા યતિશ્રી નેમવિજયજી તથા અમદાવાદથી પધારેલ સુજ્ઞ શ્રાવકેએ કરાવ્યું હતું. વિશેષમાં મુંબઈના જૈન સંયુક્ત મંડળે ત્રણ દિવસ સુધી પૂજા તથા ભાવનામાં અનેરો રંગ જમાવ્યો હતે.
નિર્ધારિત કાર્ય સાનંદ સંપન્ન થયું અને તેમાં કઈ વિન આવ્યું નહિ, એટલે સહુને ઉત્સાહ છેવટ સુધી એવો ને એ ટકી રહ્યો. વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તે ઉત્સાહમાં અનેકગણી વૃદ્ધિ થઈ અને રાણીબેનૂરને પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ શાસનના
પડે સુવર્ણાક્ષરે લખાયે. ઉપજને આંકડે પ૦૦૦૦ ઉપર પહોંચ્યો હતે.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૫૧
ચાતુર્માસની વિન'તિ
અહી. પૂજ્યશ્રીને ગઢગ, પૂના, વીલેપાલે તથા માટુંગાના
શ્રીસ'ધ તરફથી ચાતુર્માસની વિનતિ થઈ હતી, તેમાંથી પૂજ્યશ્રીએ માટુંગા તપાગચ્છની વિનતિના સ્વીકાર કર્યા હતા. હવે વિહાર માટે દિવસે બહુ ટુંકા રહ્યા હતા, એટલે પૂજ્યશ્રીએ વૈશાખ સુદિ આઠમના દિવસે જ પ્રયાણ કર્યું.
સુલુ'દમાં પધાર્યા
તેઓશ્રી હુબલી, પૂના વગેરે સ્થળાએ થઈ અષાઢ સુદિ ૨ ના રાજ મુલુંદ પધાર્યાં.
માટુ ગા-ચાતુર્માસ આદિ
અષાડ સુદિ ના શુભ દિવસે પૂજ્યશ્રીએ શિષ્યસમુદૃાય સાથે માટુંગામાં પ્રવેશ કર્યો, ત્યારે શ્રીસદ્ય દૂર સુધી સામે આવ્યા હતા અને ભવ્ય સામૈયું કરીને કૃતા થયા હતા. શ્રી જીવણલાલ અમજીભાઈ જ્ઞાનમંદિર કે જ્યાં પૂજ્યશ્રી ચાતુર્માસ અર્થ સ્થિરતા કરવાના હતા, તેણે આજે અનેરી શાભા ધારણા કરી હતી. વિવિધરંગી ધ્વજા-પતાકા તા ઠીક પણ ત્યાં જે આનંદ અને ઉત્સાહ ઉછળી રહ્યો હતા, તેણે સમસ્ત જ્ઞાનમંદિરની રોનક જ ફેરવી નાખી હતી. સુદર સામૈયુ થયું. દરરોજ વ્યાખ્યાન ચાલતું. સારી સખ્યામાં ભાવિકા લાભ લેતા હતા.
અનુક્રમે પર્યુષણ પર્વ નજીક આવ્યા, એટલે જુદા જુદા સંઘા તરફથી સાધુ·મુનિરાજ માટે માગણી થઈ. તેને અનુલક્ષીને
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫ર
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પૂ. મુનિરાજ શ્રી સૂર્યોદયવિજયજી મહારાજ તથા પૂ. મુનિરાજ શ્રી શ્રેયાંસચંદ્રવિજયજી મહારાજને કુર્તા મોકલવામાં આવ્યા અને પૂ. મુનિરાજ શ્રી હીરવિજયજી મહારાજને ગુલાલવાડીગોડવાડ હાઉસમાં આરાધના કરાવવાનો આદેશ આપ્યો.
માટુંગા તથા અન્યત્ર પર્યુષણ પર્વની આરાધના ઉત્તમ રીતે થઈ અને અઠ્ઠાઈ વગેરેની તપશ્ચર્યાએ આગળના સર્વ આંકડા વટાવી દીધા. પૂજ્યશ્રીના શિષ્યરત્ન મુનિશ્રી તીર્થ ચંદ્રવિજયજી મહારાજે માસક્ષમણની તપશ્ચર્યા કરી અને “શ્રતીતિ શ્રમણ જે તપશ્ચર્યા કરે તે શ્રમણ” એ વ્યાખ્યા ચરિતાર્થ કરી. આ વખતે ચાલુ ટીપે ઉપરાંત ગોધરા જ્ઞાનમંદિર માટે બહુ સારે ફાળો એકત્ર થયો.
અનુક્રમે આસો માસ આવતાં શ્રીનવપદજીનું આરાધન કરાવવામાં આવ્યું અને આયંબિલાદિ તપશ્ચર્યા મોટા પ્રમાણમાં થઈ. T વિલેપારલેમાં ઉપધાન તપની આરાધના
વિલેપારલે મુંબઈનું એક માતબર પરૂ ગણાય છે અને શાંતાક્રુઝની માફક તે પણ જૈનેની સારી વસ્તી ધરાવે છે. ત્યાં ઘર્મની સારી જાગૃતિ આવી હતી અને શેઠ ઘેલાભાઈ કરમચંદ ના સેનેટેરિયમમાં ઉપધાન તપની આરાધના કરાવવાનું નક્કી થયું હતું. તેનું પ્રથમ મુડૂર્ત સં. ૨૦૨૦ને બીજા કાર્તક સુદિ ૧૧ ને બુધવારનું તથા બીજું મુહૂર્ત બીજા કાર્તિક વદિ ૧ ને રવિવારનું અપાયું હતું.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૫૩
અહીં શિષ્યસમુદાય સાથે પૂજ્યશ્રીની પધરામણ થતાં શ્રીસંઘે ભાવભીનું સ્વાગત કર્યું હતું અને આરાધકને ઉત્સાહ વૃદ્ધિ પામ્યો હતો. કુલ ૧૦૧ ભાવિકે ઉપધાન તપની આરાધનામાં જોડાયા હતા. અત્રે ખાસ બંધાયેલા મંડપમાં પૂજ્યશ્રીનાં પ્રવચને શરૂ થયાં જેથી લોકો વધુ ને વધુ ધર્મ માર્ગે જોડાયા શ્રીસંઘમાં નવચેતના જુવાળ આવ્યા અને આરાધક આત્માઓને પણ સુંદર માર્ગદર્શન મળવા લાગ્યું.
પ્રતિષ્ઠાને નિર્ણય અને વિનતિ અહીં શ્રીસંઘ સંચાલિત શેઠશ્રી હીરાલાલ બકોરદાસ જિનમંદિરમાં મૂળનાયક શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ બિરાજમાન હતા. તેમના ભવ્ય બિંબને મૂળસ્થાને કાયમ રાખીને આ મંદિરને જર્ણોદ્ધાર કરાવવાનું શ્રીસંઘે નક્કી કર્યું હતું. આ કાર્ય પરિપૂર્ણ થતાં સુંદર શિખરબંધ જિનમંદિર તૈયાર થયું હતું.
આ મંદિરમાં હુબલી, ગદગ અને પૂનાથી લાવેલ શ્રી મહાવીર સ્વામીજી, શ્રીપદ્મપ્રભુજી, શ્રી આદિનાથજી તથા શ્રી શાંતિનાથજી, એ ચાર જિનબિંબની તથા નવીન ભરાવવામાં આવેલા કમલાસનારુઢ શ્રી ગૌતમસ્વામીજીની ભવ્ય પાષાણમય પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરાવવાની હતી. તે સાથે જ શ્રી પદ્માવતી દેવી, શ્રી ચકેશ્વરી દેવી આદિ મૂર્તિઓની તથા મૂળનાયક શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથના નવા તૈયાર થયેલ પરિકરની પ્રતિષ્ઠા કરાવવાને પણ શ્રી સંઘે નિર્ણય કર્યો હતો અને તે માટે પૂજ્ય
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
શ્રીને પધારવાની વિનંતિ કરી હતી. પૂજ્યશ્રીએ સર્વ સંગે ધ્યાનમાં લઈને એ વિનંતિને સ્વીકાર કર્યો હતો અને પોતાના શિષ્યસમુદાય સાથે અહીં પધરામણી કરી હતી.
શ્રી જિનેન્દ્ર ભક્તિ મહોત્સવ આ પવિત્ર પ્રસંગ નિમિત્ત ૧૧ દિવસને શ્રી જિનેન્દ્ર ભક્તિ મહોત્સવ યોજવામાં આવ્યો હતો અને તે માટે ઘણી સારી તૈયારીઓ કરવામાં આવી હતી.
પોષ વદિ ૧૨ને શનિવારના પ્રાતઃકાળથી આ મંગલ મહોત્સવની શરૂઆત થઈ હતી. આ મહોત્સવ દરમિયાન પૂજ્યશ્રીના વરદહસ્તે પૂ. શ્રેયાંસચંદ્રવિજયજી મ. ના શિષ્ય મુનિશ્રી પુષ્યચંદ્રવિજયને વડી દીક્ષા આપવામાં આવી હતી.
માહ સુદિ ને સેમવારે સવારે શુભલગ્ન જિનબિંબોને ગાદીનશીન કરવામાં આવ્યાં હતાં. ત્યારબાદ માલારોપણને વિધિ થયા હતા અને બપોરે વિજય મુહૂર્ત અષ્ટોત્તરી બૃહસ્નાત્ર તથા શ્રી વિલેપારલે મારવાડી જૈન સંઘ તરફથી સાધર્મિક વાત્સલ્ય થયું હતું અને તેની સર્વ વ્યવસ્થા નજીકમાં આવેલા મહેસાણું મેશનના પ્લોટમાં કરવામાં આવી હતી.
માહ સુદિ ૭ને મંગળવારે શુભ મુહૂર્ત દ્વારાઘાટનની કિયા થઈ હતી અને બપોરે ખંભાતનિવાસી શેઠ મણિલાલ વાડીલાલ પરીખ તરફથી સત્તરભેદી પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. - આ મહોત્સવ દરમિયાન દરરોજ પ્રભુજીને સુંદર અંગરચના કરવામાં આવી હતી તથા સાયંકાળે રોશની પુરબહાર
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૫૫
માં થતી હતી. વળી પ્રભાવના તથા ભાવનાનો લાભ પણ પ્રતિદિન લેવાતો હતો. વિશેષમાં આ પ્રસંગને અનુરૂપ પાંચ અદ્દભુત દાની રંગોલી રચના ડાઈવાળા શ્રી રમણીકલાલ ચિત્રકાર પાસે કરાવવામાં આવી હતી, એટલે આકર્ષણમાં ઉમેરો થયા હતા. મુંબઈ શહેર, પરાં તથા બહારગામના હજારો ભાવિકેએ આ મહોત્સવમાં ભાગ લઈ કૃતાર્થતા અનુભવી હતી અહીં બિરાજમાન વિશાળ સાધુસમુદાયનાં દર્શન કરીને પોતાનાં નયન તથા મનને પવિત્ર કર્યા હતાં. આજે પણ આ મહોત્સવને લોકે યાદ કરે છે અને તેના પેજકને શતશત ધન્યવાદ આપે છે.
શ્રી જિનેન્દ્રભક્તિ મહોત્સવની સફળ પૂર્ણાહુતિ બાદ પૂજ્યશ્રી શિષ્યસમુદાય સાથે માટુંગા જ્ઞાનમંદિરમાં પધાર્યા હતા.
ખંડાલા ઉપધાન તપની આરાધના ત્યારબાદ ખંડાલાનિવાસી શા. રતનલાલ અદેચંદ તથા શા. બાબુલાલ અદચંદને પૂજ્યશ્રીની પવિત્ર નિશ્રામાં મંગલમય ઉપધાન તપની આરાધના કરાવવાની ભાવના થતાં પૂજ્યશ્રી ખંડાલા પધાર્યા હતા અને ઉપધાન તપની આરાધના કરાવી હતી. તેનું પ્રથમ મુહર્ત માહ વદિ ૧૧ ને રવિવાર તા. ૯-૨-૬૪નું તથા બીજું મુહૂર્ત માહ વદિ ૧૪ ને મંગળવાર તા. ૧૧-૨-૬૪નું અપાયું હતું.
ખંડાલામાં આ પ્રસંગ પહેલે જ હતું અને ઉપધાન કરાવનાર પુણ્યાતમાઓના પરિણામખૂબ વૃદ્ધિ પામ્યા હતા. અહિં માલારોપણનો મહોત્સવ પણ ખૂબ સાનંદ સંપન્ન થયો. હતો. ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્ર તરફ પધારવા ગુરૂમહારાજને આદેશ થવાથી પૂજ્યશ્રીએ શિષ્યમંડળ સાથે સૌરાષ્ટ્ર તરફ વિહાર કર્યો.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
આચાય પદ પ્રદાન
સ. ૨૦૦૭ના કાર્તિક વઢિ ૬ના રાજ ચરિત્રનાયકને ખાટાદ મુકામે ચતુર્વિધ સંઘ સમક્ષ ગણિપદ અર્પણ થયું હતું અને એજ વર્ષોંના વૈશાખ સુદિ ૩ના દિવસે રાજનગરમાં હજારો માણસેાની હાજરીમાં પંન્યાસ પદ્મથી વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ તેમણે સાધુધર્મની સુંદર આરાધના કરવા સાથે જુદા જુદા પ્રદેશામાં વિચરીને જિનશાસનની સુંદર પ્રભાવના કરી હતી. તેમાં દક્ષિણ દેશના ી વિહારે એક ઉજ્જવલ ઇતિહાસ સર્જ્યો હતા અને તેથી ભાવિકાના મનમાં ભારે આદરની લાગણી પેદા થઈ હતી. વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તેા તે એમ ઈચ્છતા હતા કે આવા સુયેાગ્ય સાપુરૂષને આચાર્ય પદે આરૂઢ કરવા જોઇએ, એટલે તેમણે પૂજ્ય ગુરૂવર્યાને તે માટે વિનતિએ કરી હતી. તેમાં અમદાવાદ, ખંભાત, સુરત, વલસાડ, પૂના, બેંગલાર, મદ્રાસ, હુબલી, ગગ, મુંબઈ તથા તેના ઉપનગરામાં વસતા કચ્છીભાઈ એ તરફથી સવિશેષ આગ્રહ થયેા હતા. ટુંકમાં છેલ્લાં બે વર્ષોંથી ચરિત્રનાયકને આચાર્ય પદ અર્પણ કરવા માટે વિશિષ્ટ વાતાવરણનું નિર્માણ થયું હતું.
સ. ૨૦૧૯ના ચૈત્ર માસમાં કગિરિની છાયામાં પ. પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયાદયસૂરીશ્વરજી મહારાજની નિશ્રામાં પૂ. પન્યાસશ્રી ચદ્રોદયવિજયજી ગણિવર્ય શાશ્વતી ઓળીની આાધના કરાવી રહ્યા હતા. તે વખતે શ્રીસદ્યા તથા આગેવાનાની વિનતિ પર વિચાર કરતાં પૂજ્ય આચાર્ય શ્રીએ . ચરિત્રનાયકને
૧૫૬
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૫૭
આચાર્યપદ અર્પણ કરવા માટે પિતાની સંમતિ દર્શાવી હતી અને તે સાથે પ. પૂ. આચાર્યશ્રી વિજયઅમૃતસૂરીશ્વરજી મહારાજના શિષ્યરત્ન પૂજ્ય પન્યાસશ્રી દેવવિજ્યજી ગણિવર્યને પણ આચાર્યપદથી વિભૂષિત કરવાનો પોતાને અભિપ્રાય પ્રકટ કર્યો હતે. પ. પૂ. આચાર્યશ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજે તેમાં પૂર્ણ સંમતિ આપી હતી. આ રીતે ચરિત્રનાયકને વિ. સં. ૨૦૨૦ વૈશાખ વદિ અગિયારસે આચાર્યપદ અર્પણ કરવાનો નિર્ણય લેવાયો હતે.
આ નિર્ણયની જાણ થતાં જ જુદા જુદા સ્થળના શ્રી સંઘએ આ મંગલ મહોત્સવ પોતાને ત્યાં ઉજવાય તે માટે વિધિસર વિનંતિ કરી હતી, તેમાં ભાવનગર ભાગ્યશાળી નીવડયું હતું. અહીં એટલી સ્પષ્ટતા ઉચિત ગણાશે કે શાસનસમ્રાટ આચાર્યપ્રવર શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજને ભાવનગર પર ઘણે ઉપકાર હતા, તેમજ તેમના શિષ્ય-પ્રશિષ્ય રત્નો અનેકવાર ભાવનગર પધારેલા હતા અને તેમની વિદ્વત્તા તથા શાસનસેવાની ઘગશે અહીંના શ્રીસંઘને પ્રભાવિત કરેલો હતે. વળી છેલ્લાં બે ચાતુર્માસને લાભ પણ તેમના સાધુસમુદાયે તેને આપેલો હતો અને તે દરમિયાન ધર્મભાવનાની સારા પ્રમાણમાં વૃદ્ધિ થવા પામી હતી, એટલે ભાવનગરના શ્રીસંઘને આ મંગલમહોત્સવ પોતાના આંગણે ઉજવવાને ભાવેલ્લાસ થયો હતો અને તેણે પૂજ્ય ગુરૂવર્યો ને કદંબગિરિ તથા પાલીતાણા ખાતે આગ્રહભરી વિનંતિ કરી હતી. પૂજ્ય ગુરૂવર્યોએ
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૮
આ દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ અને ભાવને વિચાર કરી તેમની વિનંતિને સ્વીકાર કર્યો હતો, એટલે તે ભાગ્યશાળી તે ખરૂં જ ને?
વિનંતિનો સ્વીકાર કરતાં સકલ સંઘમાં આનંદનું એક વિરાટ મેજું ફરી વળ્યું હતું અને આચાર્યપદ મંગલ મહોત્સવની અતિ ઉત્સુકતાપૂર્વક પ્રતીક્ષા થવા લાગી હતી.
શ્રી સંઘની વિનંતિ થતાં પ. પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયભેરૂપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજે ભાવનગરમાં સ્થિરતા કરી હતી, જ્યારે પ. પૂ. આચાર્યશ્રી વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ, પ. પૂ. આચાર્યશ્રી વિજયકસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પૂ. પં. શ્રી ચંદ્રોદયવિજ્યજી ગણિવર્ય પાલીતાણામાં ઉપધાન તપની આરાધના કરાવી માહ માસમાં ભાવનગર પધાર્યા હતા અને ૫ પૂ. આ. શ્રી વિજયેાદયસૂરીશ્વરજી મહારાજે વૈશાખ માસના પ્રારંભમાં ભાવનગરને પાવન કર્યું હતું.
આચાર્યોની ઉપસ્થિતિ આચાર્ય પદવને આ પ્રસંગ વર્ષો બાદ ભાવનગરના આંગણે ઉજવવાનું હોવાથી સહુના મનમાં અનેરો ઉમંગ હતો અને તેના પરિણામ સ્વરૂપે શ્રી અષ્ટાનિકા મહોત્સવ શાંતિસ્નાત્રાદિ શાસનપ્રભાવનાપૂર્વક ઉજવવાને નિર્ણય થયે હતે. પૂજ્ય ચરિત્રનાયકના પૂર્વાવસ્થાના કુટુંબીઓ સુથરી તેરા (કચ્છ) વાળા, તેમજ કર્ણાટક, આંધ્ર, મહારાષ્ટ્ર વગેરે ગામના ભાવુકોને આ મહોત્સવ પ્રસંગે લાભ લેવાની ભાવનાવાળાઓને આદેશ આપ્યા હતા, જ્યારે મહોત્સવના પરમ અંગભૂતશ્રી
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૫૯
શાંતિસ્નાત્રને લાભ શ્રીસંઘે પોતે લેવાનો નિર્ણય કર્યો હતે. અન્ય તૈયારીઓ પણ ઝડપથી આગળ વધી હતી.
ત્યારબાદ શ્રીસંઘ આમંત્રણ પત્રિકા સુંદર સ્વરૂપે તૈયાર કરી ભારતભરમાં મેકલી આપવામાં આવી હતી. આ આમંત્રણ પત્રિકાને માન આપી સેંકડે ભાવિકે સમયસર ભાવનગરના આંગણે આવી પહોંચ્યા હતા અને વાતાવરણમાં અનેરી ઝલક આવી હતી. અનેરા ઉમંગ અને તૈયારી સાથે મંગલ
મહત્સવનો પ્રારંભ વૈશાખ વદિ ૩થી અહીંના દાદાસાહેબના ભવ્ય જિનાલયમાં મંગલમહોત્સવનો પ્રારંભ થયો હતો અને હજારે હૈયાં હરખાયાં હતાં. વદિ ૩ના શ્રી રતનભાઈ ભાણજી દેવજી તેરા (કચ્છ)વાળા, વદિ ૪ના શા. નરશીભાઈ ભેજરાજ સુથરી (કચ્છ)વાળા અને વદિ પના શા, નારણજી શામજી વસાડિયા (કચ્છ)વાળા તરફથી જુદી જુદી પૂજાએ ભણાવાઈ હતી અને ભાવનાદિને લાભ લેવાયો હતો.
વૈશાખ વદિ ૬ના શ્રી ઝવેરબાઈ તથા શ્રી નવલબાઈ સુથરી (કચ્છ)વાળા તરફથી પૂજા તથા ભાવનાદિ થયા હતા, તેમ જ તેજ દિવસે ભાવનગરના સુશ્રાવક શ્રી હિંમતલાલ વિઠ્ઠલદાસના યુવાન પુત્ર શ્રી ચંદ્રકાંતભાઈને દીક્ષાદાન કરવામાં આવ્યું હતું. વર્ષીદાન વરઘોડે ઘણુ ઠાઠથી નીકળે હતો. નૂતન મુનિશ્રીને પ. પૂ. આ. શ્રી વિજયેાદયસૂરીશ્વરજી મહા
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
રાજના શિષ્ય શ્રી ચંદ્રસેનવિજયજી તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. વિશેષમાં પૂ. પં. શ્રી યશોભદ્રવિજયજી ગણિવર્ય તથા પૂ. પં. શ્રી દેવવિજયજી ગણિવર્યને આજે ઉપાધ્યાયપદથી વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા હતા. આ રીતે રંગમાં રંગ ભળતાં મહોત્સવની શોભા અત્યંત વૃદ્ધિ પામી હતી અને તેણે જનતાનું અનેરું આકર્ષણ કર્યું હતું.
વદિ ૭ના શ્રી ગેલાભાઈ લીલાધર તથા શ્રી શામજી હંસરાજ સુથરી (કરછ)વાળાએ, વદિ ૮ના શ્રી દામજી જેઠાભાઈ તથા વેરશી ખાનાભાઈ સુથરી (કચ્છ)વાળાએ તથા વદિ ત્રા શા. ચત્રભુજ નરશી તથા નેણશી ખેતશી (સુથરી)વાળાએ પૂજા તથા ભાવનાદિને લાભ લીધો હતે.
વદિ ૧૦ની સવારે પ. પૂ. આચાર્યશ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજ પાલીતાણાથી ઉગ્ર વિહાર કરીને અહીં પધારતાં અપૂર્વ આનંદ છવાયો હતો. મહોત્સવ અંગે કુંભસ્થાપના, નવગ્રહપૂજન, દશદિપાલપૂજન તેમજ અષ્ટમંગલપૂજન મંગલમુહૂર્ત થયાં હતાં. તેને લાભ ભાવનગરવાળા શાહ શાંતિલાલ પરસેતમ ગીગાભાઈ એ લીધો હતો, જ્યારે પૂજા, ભાવનાદિને લાભ સુથરી (કચ્છ)વાળા શ્રી રતનશી કેશવજી કાટાણી તથા ટોકરશી વેરશી તરફથી લેવાયો હતો.
જન આગેવાનોની વિશાળ હાજરી આ રીતે મંગલ મહોત્સવ આગળ વધતાં વૈશાખ વદ
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાસનપ્રભાવક
(=)
પૂ. આ. વિ. અશેાભદ્રસૂરિજી મ. સા. ની એક લાક્ષણિક તસ્વીર
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૦)
કરી ને
હક્ક સર્કી :
-
.
*
*
S
પૂ. આચાર્ય દેવશ્રી વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ભાવનગરમાં વિ. સં. ૨૦૨૦ ના વૈશાખ વદ ૧૧ શાસનસમ્રાટ્રના આચાર્યભગવંતની શુભનિશ્રામાં થયેલ પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. તથા પૂ. આ. વિ. દેવસૂરિજી મ. ની આચાર્ય પદવી પછીના ફેટે.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૧)
ife
ઉપર પૂ. આ. વિ. નંદનસૂરિજી મ. સા., વચ્ચે પૂ. આ. ઉદયસૂરિજી મ. સા., પૂ આ. વિ. વિજ્ઞાનસૂરિજી મ. સા., નીચે પૂ આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા., પૂ. આ. વિ. કસ્તુરસૂરિજી મ. સા., પૂ. આ. વિ. મેરૂ પ્રભસૂરીશ્વરજી મ. સા., પૂ આ. વિ. દેવસૂરિજી મ. સા.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૨)
રજ
છે.
સં. ૨૦૨૮ માં જામનગરમાં પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી
મ. સા. ઉપધાન તપના આરાધ કે સાથે.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૩).
-
ક
ક
:
જ
સં. ૨૨૯ માં પાંજરાપેળેથી નીકળેલ રથયાત્રાનું દશ્ય જેમાં પૂ. આ. વિ. કસ્તૂરસૂરિજી મ. સા., પૂ. આ. વિ. મોતિપ્રભસૂરિજી મ સા., પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂારજી મ. સા., પૂ. આ. વિ. કુમુદચંદ્રસૂરિજી મ. સા., પૂ. આ. ચંદ્રોદયસૂરજી. ભ. શ્રી. બાદિ.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૪)
Sજ અસર
કરી
:
સં. ૨૦૩૦ માં અષાડ સુદ ૧૧ પૂ. આ. વિ. નંદનસૂરિજી મ. સા. ની શુભ નિશ્રામાં થયેલ શાસનસમ્રાટુ ગ્રંથની પ્રકાશન વિધિનું એક દશ્ય જ્યોતિષમાત“ડ પૂ. આ. વિ. નંદનસૂરિજી મ સાહેબ વ્યાખ્યાન આપે છે.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૫)
જ
.
જ
( RSS
.
છે
સં. ૨૦૩૫ માં મહા સુદ ૬ નવરંગપુરામાં થયેલ અંજનશલાકામાં પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. તથા પૂ. આ. વિ. સૂર્યોદયસૂરિજી મ. સા. અંજનશલાકાની ક્રિયા કરાવે છે.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
દિશા
સં. ૨૦૩૩ કારતક વદ્રમાં કૃષ્ણનગરમાં પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. તથા પૂ. આ. વિ. કીર્તિચંદ્રસૂરિજી મ. સા. ના દર્શનાર્થે પધારેલ એસ. આર. પી. ગ્રુપના વડા ચાવડા તથા ચીનુભાઈ અમૃતલાલને પૂ. આ, મ. જિનમદિર તથા જિનેશ્વર ભગવાન અંગે સમજાવતનું દશ્ય.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૬૧
૧૧, તા. ૬-૬-૬૪, શનિવારનો દિવસ આવી પહોંચ્યો હતો અને તે સાથે જ ભાવનગરમાં–
જૈન આગેવાની વિશાળ હાજરી દૃષ્ટિગોચર થતી હતી. મદ્રાસથી શેઠશ્રી મેહનલાલ ટેલીઆ, હુબલીથી શ્રી દેવશી નેણશી માયા, શ્રી દામજી જાદવજી, પૂનાથી હીરાલાલ ડાહ્યાલાલ, લેણાવલાથી શ્રી રસિકલાલ મેહનલાલ, મુંબઈથી શ્રી રમણલાલ નગીનદાસ પરીખ, શ્રી બાવચંદ રામચંદ દૂધવાલા, શ્રી વાડીલાલ ચત્રભુજ ગાંધી, શ્રી મણિલાલ ચત્રભુજ ગાંધી, શ્રી મેહનલાલ તારાચંદ, શ્રી દલીચંદ પરસેતમ, શ્રી હરગોવિંદદાસ રામજી, શ્રી નટવરલાલ નેમચંદ, શ્રી નટવરલાલ સેમચંદ, શ્રી શનાલાલ દલસુખભાઈ પાદરાવાળા ભાઈઓ શ્રી નટવરલાલ છોટાલાલ, શ્રી કાંતિલાલ મણિલાલ પરીખ, શ્રી ધનકુમાર સ્વરૂપચંદ, શ્રી સેવંતીલાલ નગીનદાસ કરમચંદ, શ્રી દેવચંદ ગુલાબચંદ, શ્રી ઉમરશી નરશી, શ્રી પ્રવીણચંદ્રભાઈ, વલસાડથી શ્રી રાયચંદ હરખચંદ, શ્રી ચંદ્રકાંત કપૂરચંદ, શ્રી ધનસુખલાલ શાંતિલાલ કોઠારી, સુરતથી શ્રી શાંતિલાલ સંઘવી, શ્રી નેમચંદભાઈ લાકડાવાળા, શ્રી કાંતિલાલ દલપતભાઈ શ્રી ચીમનલાલ કણિયા, શ્રી તલકચંદભાઈ ઝવેરી, અમદાવાદથી શ્રી બકુભાઈ ભગુભાઈ, શ્રી કુલચંદ છગનલાલ સલોત, શ્રી સકરચંદ મણિલાલ, શ્રી હીરાભાઈ મશરૂવાળા, શ્રી પોપટલાલ મગનલાલ, શ્રી ધનસુખભાઈ હીરાભાઈ સુરેન્દ્રનગરથી શ્રી
૧૧
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
બાપાલાલ મનસુખલાલ, પાલીતાણાથી ડો. ભાઈલાલ બાવીશી, શ્રી વીરચંદભાઈ વકીલ, શ્રી શામજીભાઈ માસ્તર, આગમમંદિરના વ્યવસ્થાપક શ્રી બુલાખીદાસભાઈ જેસરથી શ્રી અમરચંદ કામદાર, શ્રી ભગવાનભાઈ, તથા મેવાડ-સલેબરથી શ્રી લાલજી ભાઈ, પધાર્યા હતા, તેમજ લીંબડી, બોટાદ, બરવાળા, વલ્લભીપુર, શીહોર, વરતેજ, સાવરકુંડલા, મહુવા, જશપરા; હૈદરાબાદ સિકંદરાબાદ, નાંદેડ, સેલૂ, આકોલા તથા મધ્ય પ્રદેશના અન્ય ભાવુકે પણ સહુનું ધ્યાન ખેંચતા હતા. જ્યાં ભક્તિ અને ભાવની છોળે ઉછળતી હોય ત્યાં અનુપમ દો ખડાં થાય, એમાં કઈ આશ્ચર્ય નથી.
પદપ્રદાનની મંગલક્રિયા દાદાસાહેબના વિશાળ પ્લેટમાં તૈયાર થયેલા ભવ્ય મંડપમાં સવારના ૭–૪૫ વાગતાં પૂ. આચાર્યો, ૭૫ મુનિઓ તથા ૧૦૦ ઉપરાંત સાધ્વીઓની હાજરીમાં પદપ્રદાનની મંગલક્રિયા શરૂ થઈ હતી. અહા! કેવું હતું એ અનુપમ દશ્ય !
સમસ્ત શ્રી સંઘને શ્રી નંદીસૂત્રનું શ્રવણ કરાવ્યા બાદ શ્રી સંઘના મંત્રી શ્રી જગુભાઈ એ આ પ્રસંગની મહત્તા સમજાવી હતી તથા તે અંગે શ્રી સંઘે કરેલી કાર્યવાહીને ખ્યાલ આપતાં જણાવ્યું હતું કે આ પ્રસંગ સંઘના ચેપડે એક ઐતિહાસિક ઘટનારૂપે નેધાઈ રહેશે. ત્યારબાદ શ્રી સંઘના પ્રમુખ શ્રી ભોગીલાલ મગનલાલે મનનીય વક્તવ્ય રજૂ કર્યું હતું,
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૬૩
સંદેશા વાચન
ત્યારબાદ આ પવિત્ર પ્રસંગને અંતરના ઉમળકાથી વધાવી લેતા તથા તેની સંપૂર્ણ સફલતા ઈરછતા તાર અને ટપાલ દ્વારા આવેલા સંદેશાનું વાંચન થયું હતું. જેમાં પ. પૂ. આ. શ્રી વિજય અમૃતસૂરીશ્વરજી મ. પ. પૂ. આ. શ્રી વિજયપદ્ધસૂરીશ્વરજી મ. પ. પૂ. આ. શ્રી વિજયસમુદ્રસૂરીશ્વરજી મ. પ. પૂ. આ. શ્રી વિજય ઘમસૂરીશ્વરજી મ. પ. પૂ. આ. શ્રી વિજ્યચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ. પ. પૂ. આ. શ્રી વિજ્યદક્ષસૂરીશ્વરજી મ. પૂ. 9. શ્રી કૈલાસસાગરજી મ. પૂ. મુનિરાજશ્રી કાંતિસાગરજી મ. આદિના
સંદેશાઓ મુખ્ય હતા. ત્યારબાદ તપગચ્છ, પાયચંદ , અચળગચ્છ, ખરતરગચ્છ વગેરેના શ્રમણ-શ્રમણીઓના પ૦થી ૬૦ જેટલા સંદેશાઓ આવ્યાની જાહેરાત કરાઈ હતી.
શ્રી સંઘના આગેવાનેમાં મુંબઈથી શ્રી માણેકલાલ ચુનીલાલ, શ્રી જીવતલાલ પ્રતાપશી, શ્રી રતિલાલ નાણાવટી, શ્રી લક્ષ્મીચંદ લાલજી રામજી, અરજણ ખીમજી કંપનીવાળા શ્રી કબુશેઠ, શ્રી રતનબહેન ભવાનજીભાઈ, શ્રી કલ્યાણજીભાઈશ્રી પ્રાગજી ઝવેરભાઈ, શ્રી ધરમદાસ ત્રિકમદાસ પુરવાળા,મદ્રાસથી શ્રી જીવણચંદ્ર સમદડીયા, શ્રી નેમિચંદજી ઝાબક, શ્રી માણેકચંદજી બેતાલા, શ્રી પુનમચંદ મેલાપચંદ, શ્રી ભંવરલાલજી શેઠિયા, બેંગલોરથી શ્રી સૂરજમલ મગરાજ, શ્રી દેવીચંદ મિશ્રીમલ, ખંભાતથી શ્રી કેશવલાલ બુલાખીદાસ, સ્તંભનતીર્થ જૈન સંઘ હ. શેઠ હીરાલાલ
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પરસોતમદાસ, પં. છબીલદાસ કેશરીચંદ, ગદગથી શ્રી જૈનસંઘ તથા શ્રી માંગીલાલજી, શ્રી વતાવરમલ નેનમલ, શ્રી દલીચંદજી વસ્તીચંદજી, શ્રી રાજમલજી કુંદનમલજી, શ્રી રણમલ મુલતાન મલજી, શ્રી શાંતિલાલ હરખચંદ, વેલજી મુળજી, શ્રી લખમશી લધાભાઈ, શ્રી વીરચંદ કાનજી, શ્રી હીરાચંદ સેનમલ, હુબલીથી શ્રી સંઘ તથા તારાચંદ શંકરલાલ શ્રી મુલતાનમલજી બાફણા, કરછી શ્રી સંઘ, શ્રી ધનજીભાઈ રાયચંદ, શ્રી નારાયણજીભાઈ, શ્રી મતીચંદભાઈ, શ્રી હીરજીભાઈ પૂનાથી શ્રી સંઘ તથા શ્રી ગેડીજી પાર્શ્વનાથ જૈન ટેમ્પલ ટ્રસ્ટના ટ્રસ્ટીઓ, ગોટીવાલા પંચસમસ્ત, શ્રી કાંતિલાલ ગગલભાઈ શ્રી કેશવલાલ મણિલાલ, શ્રી કેશરીચંદ લલવાણી, શ્રી સૂરજમલ સંઘવી, શ્રી મેતીલાલ મેઘાજી, શ્રી તારાચંદ કપુરચંદ વગેરેના સંદેશા ઉપરાંત અમદાવાદ, સુરત, નવસારી, બીલીમેરા, અમલસાર, વલસાડ, દોલતનગર, વિલેપારલેના શ્રી સંઘે, માટુંગા તપગચ્છ સંઘ, અચલગચ્છ સંઘ, શ્રી ગેડીજી વિજયદેવસૂર સંઘ તેમજ માંડવી, સાંગલી, કેલ્હાપુર, ઈસ્લામપુર, શીગા, કેઈમ્બતુર, કલકત્તા અને મારવાડ માળવાના અનેક સંઘના મળી ૨૫૦ જેટલા સંદેશા આવ્યા હતા.
વંદનવિધિ પાંચ આચાર્યવરોની નિશ્રામાં બંને ઉપાધ્યાયને ક્રિયાઓ કરાવી, લોકેના ઉલ્લાસિત વાતાવરણ વચ્ચે અને શ્રી શાસન દેવની જયઘોષણા સાથે આચાર્ય પદવી અર્પણ કરવામાં આવી
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૧૬૫
હતી. ત્યારબાદ અભિનવાચાર્ય શ્રી વિજયશોભદ્રસૂરિજી તથા શ્રી વિજયદેવસૂરિજી મહારાજને મુખ્ય સ્થાને બેસાડી પાંચેય આચાર્યો તેમજ વિશાળ મુનિસંખ્યાએ વંદનાવિધિ કર્યો હતો. લોકોત્તર શાસનની આ રીતિ જોઈને હજારો ભાવુકેનાં હૈયાં ડોલી ઉઠ્યા હતાં
કામળ વહોરાવવાની ક્રિયા ભાવનગરના શ્રીસંઘ તરફથી શ્રી ભેગીલાલ મગનલાલે નૂતન આચાર્યોને પ્રથમ કામળે ઓઢાડી હતી. ત્યારબાદ આચાર્યશ્રી વિજયભદ્રસૂરિજીના સંસારી સંબંધીઓ શ્રી રતનશીભાઈ, શ્રી નરશીભાઈ, શ્રી શામજીભાઈ, શ્રી મેઘજીભાઈ, શ્રી લક્ષ્મીચંદભાઈ વગેરેએ કામળીઓ ઓઢાડી હતી. કચ્છ વરાડીવાળા શ્રી નારણજી શામજી તરફથી ભક્તિનિમિત્તે વિશાળ સંખ્યામાં કામળી આવી હતી.
ગુરૂ પૂજન આદિ આ પ્રસંગે ગુરૂપૂજનને લાભ શ્રી વાડીલાલ ચત્રભૂજ ગાંધીએ લીધું હતું. છેવટે શ્રી ચત્રભૂજ ગાંધીના સુપુત્ર શ્રી વિાડીલાલભાઈ, શ્રી મણિલાલભાઈ તથા શ્રી તુલસીભાઈ તરફથી શ્રીફળની પ્રભાવના થઈ હતી. બપોરે શ્રી સંઘ તરફથી શાંતિસ્નાત્ર શુદ્ધ મંત્રોચ્ચારપૂર્વક ભણાવવામાં આવ્યું હતું.
આ મહોત્સવ અંગે દાદાસાહેબ જિનાલયમાં ખાસ મંડપ ઊભું કરવામાં આવ્યા હતા, તેમજ પદવી પ્રદાન અંગે બીજો ભવ્ય મંડપ જિનાલયની બાજુમાં ઊભું કરવામાં આવ્યું હતું. દાદા
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સાહેબ જેન બોડીંગમાં પૂજ્ય મુનિરાજે તેમજ અતિથિઓને ઉતરવાની સગવડ કરવામાં આવી હતી. અહીંના શ્રીસંઘે ખાસ રડું બોલીને અતિથિઓ તથા સાધર્મિકેનું વાત્સલ્ય કરવાને લાભ લીધો હતે.
મહોત્સવ અને કેટલુંક આ મહોત્સવ અંગે શ્રી શત્રુંજયગિરિરાજની રચના કરવામાં આવી હતી, તેમજ સમવસરણ ગઠવવામાં આવ્યું હતું. વૈશાખ વદિ ૩થી ૧૧ સુધીના નવ દિવસ દરમિયાન પૂજા–ભાવનામાં શ્રી શાંતિલાલ શાહ આવેલ હોવાથી અપૂર્વ રમઝટ જામતી હતી અને તેનો લાભ હજારો જૈન-જૈનેતરો લેતા હતા. વિધિવિધાન માટે પાલીતાણાથી માસ્તર કુંવરજી દામજી તથા કુલચંદ ઘડિયાળી પધાર્યા હતા.
છેવટે વૈશાખ વદિ ૧૨ના મહોત્સવની પૂર્તિ નિમિતે શ્રી પશુભાઈ હીરજીના સુપુત્રો શ્રી રતનશીભાઈ તથા શ્રી નરશીભાઈ સુથરી (કચ્છ)વાળા તરફથી સત્તરભેદી પૂજા ભણાવાઈ હતી આમ સુંદર શાસનપ્રભાવના પૂર્વક આ મંગલ મહોત્સવ પૂરે થયો હતો અને તેણે ભાવનગરના શ્રી સંઘના ઈતિહાસમાં સુવર્ણાક્ષરે પંક્તિઓ લખાવી હતી.
આ પદપ્રદાન પછી ચરિત્રનાયક શ્રી વિજયયશોભદ્રસૂરિજી ના નામથી વિખ્યાત થયા આજે તે એ નામ હજારે હોઠેએ ચડીને અતિ લોકપ્રિય બની ગયું છે અને ભક્તો વડે ભાવપૂર્વક સ્મરાય છે.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૬૭,
ધર્મપ્રચારક મહાપુરૂષ આચાર્યપદ જેટલું મહાન છે, તેટલું જ જવાબદારીભર્યું છે. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તે વીતરાગ પ્રભુએ જે શાસન સ્થાપ્યું તેને યથાર્થ પણે ચલાવવાની સર્વ જવાબદારી તેમના શિર ઉપર છે. તેમણે શાસ્ત્રાભ્યાસ તથા ગુરૂ પરંપરા દ્વારા જે જ્ઞાન મેળવ્યું હોય, તેને શિષ્યસમુદાયમાં યોગ્ય રીતે વિનિયોગ કરવા ઉપરાંત તેમને વિહિત માર્ગે પ્રવર્તાવવા પડે છે અને તેમાં કંઈ શિથિલતા કે ત્રુટિ દેખાય તે તેને દૂર કરવા માટે પૂરા પ્રયત્નશીલ રહેવું પડે છે. વિશેષમાં શાસનની સામે કોઈ વિકટ પ્રશ્ના ખડા થાય તે તેનું નિરાકરણ કરવા માટે ઝઝુમવું પડે છે અને શાસનની સુંદર પ્રભાવના થાય તે માટે સતત ચિંતનક્રિયાશીલ રહેવું પડે છે.
પૂજ્યશ્રીએ આચાર્યપદની આ જવાબદારી બરાબર સમજી લીધી હતી અને તે અનુસાર પ્રવૃત્તિનું મંડાણ કર્યું હતું. ખાસ કરીને તેઓ હાલના વિદ્યાર્થીઓ તથા યુવકને સહૃદયતાભરી સમજાવટથી ધર્માભિમુખ કરતા હતા અને તેમને ધર્મનું રહસ્ય સમજાવવા માટે વિવિધ ઉપાયો કામે લગાડતા હતા. તેમની આ પ્રવૃત્તિનું પ્રતિબિમ્બ જૈન સાપ્તાહિકના તા. ર૭-૩-૬૫ના અંકમાં આ પ્રમાણે આવેલ છે.
સ્વ. આચાર્ય મહારાજશ્રી નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજના સમુદાયના આચાર્ય શ્રી વિજયયશોભદ્રસૂરિજી મહારાજ સમતા કેળવીને અને મમતાને રસ વહાવીને સામાના દિલને જીતી
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
લઈને એમાં ધર્મભાવનાના બીજનું વમન કરવાની કળાના જાણકાર એક ઘર્મપ્રચારક મહાપુરૂષ છે.
ગયે વર્ષે ઉનાળામાં આ. શ્રી વિજયભદ્રસૂરિજી ભાવનગર-દાદાસાહેબની બોડીંગમાં કેટલોક વખત રહ્યા હતા, અને પછી તે એમણે ચોમાસું પણ ત્યાં જ કર્યું હતું. આ વખતે
ડીગના વિદ્યાર્થી ઓ પ્રત્યે સમતા અને મમતાભર્યું વર્તન રાખીને એમણે એમનામાં જે રીતે ધર્મભાવના જાગ્રત કરી એને લીધે આજે પણ ત્યાંના વિદ્યાર્થીઓ એમને સંભારતા રહે છે, એટલું જ નહીં આવા માયાળુ, મમતાળુ અને સમભાવી આચાર્યશ્રીએ એમના જીવનને ધીમે ધીમે જે રીતે ધર્માભિમુખ કર્યું, એમનામાં ધર્મકરણ પ્રત્યેની અચિ જાગ્રત કરી, એ માટે તેઓ એમને ઉપકાર માને છે.
બે-એક મહિના પહેલાં અમારા તા. ર૩-૧-૬પના અંકમાં આ લાભ મેળવનાર એક વિદ્યાર્થી ભાઈ એ “સંતને સમાગમ' એ નામે એક નાને લેખ લખીને આ અંગે પિતાની આભાર અને આનંદની લાગણી વ્યક્ત કરી હતી, તેની અમે અમારા વાચકને યાદ આપીએ છીએ. પોતાની આવી લાગણી ભાવભીની ભાષામાં વ્યક્ત કરતાં એ ભાઈ કહે છે કે
આજના જમાનાની નાડના પારખું એવા આચાર્યશ્રી કમે કમે અમારા અભ્યાસ તથા સ્થિતિ-સંજોગો, દિનચર્યા તરફ નજર રાખતા રહ્યા અને કમેકમે અને સફળતાપૂર્વક માર્ગદર્શન આપતા રહ્યા. એક જૈન તરીકે દિવસ દરમિયાનના ધર્મ
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૬૯
કાર્યો પ્રત્યે અમારા મનને કેન્દ્રિત કર્યું. અભ્યાસ સાથે આવા ધર્મ કાર્યોમાં દોરવવામાં એમની જે કાળજી હતી, તે જોઈ અને મુનિવર્યોના સમાગમને અણગમે દૂર થયે. અને જ્યારે
જ્યારે સમય મળતે તેવા સમયે વિદ્યાર્થીઓ તેમની પાસે જઈ માર્ગદર્શન માગતા રહ્યા. કેઈ વિદ્યાર્થીને સ્થિતિસંગને લઈ પડતી મુશ્કેલી નિવારવામાં પણ તેમણે અમુક અંશે ધ્યાન આપ્યું. આમ તેઓશ્રીની પ્રેરણાને મોટા અંશે જીવનમાં ઉતારીને શક્તિ પ્રમાણે અનુષ્ઠાન કરવા લાગ્યા.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયું- વિહારને સમય થયો. આચાર્ય શ્રીએ સૌને પિતાના ગણ અમારામાં જે ઉત્સાહ પ્રેર્યો. તેથી તેમના વિહારથી અમારા મનને ઘણું દુઃખ થાય, પરંતુ સ્વપર-કલ્યાણના અર્થે નીકળેલ મહાન વિભૂતિઓ વિહાર કરતા કરતા અનેક ભવ્ય જીવોને ઉદ્ધાર કરે તેવી વિશાલ દષ્ટિ રાખી અધેવાડા મુકામે અમે એ જમણ ગોઠવી ભાવભીની વિદાય આપી.
વળામણું સમયે આચાર્યશ્રીએ જે વિચારો રજૂ કર્યા, તે આગેવાનોને વિચારણીય હાઈ અત્રે રજૂ કરું છું. અભ્યાસ કરી રહેલાં બાળકને પિતાના જ બાળકે ગણીને રાખવાની ભાવના રાખશે. આનાથી તેઓ ધર્મમાર્ગે જરૂર જોડાશે કોલેજિયને (એટલે નાસ્તિક) કહેવાનું રાખશે તે એકબીજાનું અંતર વધશે અને તેનું પરિણામ પણ સારું નહિ જ આવે. પૂ. મુનિવરે પણ ઉચ્ચ કેળવણ લેતા અભ્યાસકેને પિતાના
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા ની
ગણી રુચિકર યાગ્ય ઉપદેશ આપતા રહે તે પરિણામ જરૂર સુદર આવે તેમ માનું છું.
આવા સરળ, આની સંતના સમાગમથી મન કૃતજ્ઞતાપૂર્ણાંક એટલી ઉઠે છે કે આપે અત્રે પધારી અમારામાં જે ધ જાગૃત્તિ લાવી, ધ સ‘સ્કારનુ સિંચન કરી જીવનવાડીને મઘમઘતી બનાવી જે ઉપકાર કર્યો છે, તે બદલ બે શબ્દો લખવાની ઈચ્છા થઈ
૧૭૦
ઇશ્વરના ગેબીનાદના ગુંજારવ કરનાર, ઊંઘતાને ઉદ્દેાધન કરવામાં ઉત્સુક, શાંત, સમભાવી આપે માહનિદ્રાને ઉડાડવા જે પરિશ્રમ ઉઠાવ્યા છે, તે ચિરસ્મરણીય રહેશે. આપના ઉપદેશ પ્રવાહમાં જ્ઞાન-ક્રિયા ઉમયની જરૂરિયાત સ્પષ્ટ ભાષામાં સમજાવી, રગેરગ ઉતરી જાય તેવી મા ભરી ભાષામાં ઉદાહરણ્ણા આપી દીન તરફની જે શ્રદ્ધા કરાવી છે, તેના ઉપકાર કઢી ભૂલી શકાશે નહી. અમારી આ શુષ્ક વાટિકાને આપશ્રીએ જ્ઞાનામૃત છાંટી નવપલ્લવિત કરી નંદનવન બનાવા છે. આ વાટિકા તેમજ રહેવા પામે તે માટે અવારનવાર આ ખૂણાના શહેરને સ્મરણપટમાં રાખી લાભ આપતા રહેશેા. કયારે ય પણ આશાતના થઈ હોય તે! તે બદલ હૃદયપૂર્વક ક્ષમા માગુ છું.” આ વિદ્યાર્થી એ પેાતાના ઉપકારી આચાર્ય શ્રી અંગે કેવું હૃદયસ્પર્શી બ્યાન ઉપર રજૂ કર્યું... છે!
બાકી આજની કેળવણીને, ઉછરતી પેઢીને કે અત્યારની પરિસ્થિતિને નિદવી એ પેાતાની જવાબદારીમાંથી છટકવા
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૭૧.
માટેની એક છટકબારીરૂપ ફેશન બની ગઇ છે. પણ ખરીરીતે એ આપણી જાતને જ નિંદવારૂપ અકાય છે! ધર્મ પમાડવાના સાચા માર્ગ આ. વિજયયશેાભદ્રસરિજીએ અપનાવ્યા એ સમ તાથી શેાલતા મમતાના માર્ગ છે.’
આચાર્યપદ પર આરૂઢ થયા પછી પૂજ્યશ્રીએ કેટલાક વખત ભાવનગરમાં સ્થિરતા કરી હતી અને શ્રીસધની આગ્રહભરી વિનતિથી ૨૦૨૦ની સાલનું ચાતુર્માસ પણ ત્યાં કર્યું હતું. તે દરમિયાન તેમણે કેવી પ્રવૃત્તિઓ કરી હતી અને તેનું કેવુ પરિણામ આવ્યું હતું, તે ઉપરની નોંધ વાંચતાં સ્પષ્ટ સમજાય છે. પૂજ્યશ્રીમાં ધર્મ પ્રચારક મહાપુરૂષની યાગ્યતા ખૂબજ ખીલી હતી એટલે તેઓશ્રી જ્યાં જાય ત્યાં ટુંક સમયમાં જ નાના-મોટા સહુને ધા રંગ લગાડી દેતા અને વિશેષ નોંધપાત્ર શ્રીના તા એ છે કે જેનેતા પણ તેમનાથી અતિ પ્રભાવિત થતા. અને તેઓશ્રીના સદ્રુપદેશથી શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રની ગણના તથા જિનદર્શન કરવા લાગી જતા. કચ્છની ભૂમિ પાવન થઈ
આચાર્ય પદપ્રદાન-પ્રસંગે કચ્છની ભૂમિને પાવન કરવા માટે અનેક આગ્રહભરી વિનતિ થઈ હતી અને પૂજ્યશ્રીએ તેના સ્વીકાર કર્યા હતા, એટલે ચાતુર્માસની પૂર્ણાહૂતિ થતાં તેઓશ્રીએ એક મંગલપ્રભાતે ભેટ બાંધી અને ૯ ઠાણાં સાથે ભાવનગરથી વિહાર કર્યા. એ વખતનુ' દૃશ્ય ખરેખર ! હૃદયસ્પી હતું. અનેક આંખેા અશ્રુભીની બની ગઈ હતી.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
અહીંથી પૂજ્યશ્રી તલાજા પધાર્યા અને ત્યાંથી મહુવાની પુણ્યભૂમિને સ્પશી પાલીતાણા પધારતાં શ્રી શત્રુંજયગિરિરાજની યાત્રા કરી ઘણા વર્ષે દાદાના દર્શન થયાં.
પાલીતાણથી રાજકોટ એરબી કચ્છનું રણ વટાવી પૂજ્યશ્રી કટારીયા પધાર્યા. કટારીયામાં સુંદર સામૈયું થયું. ત્યાં થોડા દિવસ સ્થિરતા કરી.
અંજાર, ભુવડ થઈને માહ સુદિ ૫ ના પૂજ્યશ્રી ભદ્રેશ્વરજી (વસઈ તીર્થ) પધાર્યા હતા. ત્યાં આંગી પૂજા, પ્રભાવના આદિ કાર્યો જુદી જુદી વ્યક્તિઓ તરફથી થયાં હતાં. મુનીમ શ્રી નેમચંદભાઈ તથા મુનિમ શ્રી શશિકાંતભાઈ એ સર્વ વ્યવસ્થા કરવામાં ભારે ઉત્સાહ દાખવ્યો હતો. પૂજ્યશ્રીના સંસારી બહેન પૂ. સાધ્વીજીશ્રી વિદ્યુતપ્રભાશ્રીજી મ. પૂજ્યશ્રીનાં દર્શન કરવા માટે માંડવીથી વિહાર કરીને અહીં બે દિવસ અગાઉ આવી ગયા હતા.
આ તીર્થનું સૂક્ષ્મ નિરીક્ષણ કરી પૂજ્યશ્રીએ આનંદ અને સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. અહીં પૂજ્યશ્રીને વંદન કરવા માટે અનેક મહાનુભાવો આવી પહોંચ્યા હતા, જેમાં મુંબઈથી પધારેલ સુથરીવાલા શ્રી શામજીભાઈ હંસરાજ (ભૂ ધુ શેઠ), શ્રી લક્ષ્મીચંદભાઈ દોસત, શ્રી નરશીભાઈ પાશુ તથા ભુજપુરથી પધારેલ પંડિત આણંદજીભાઈ દેવશી, તાલુકા પંચાયતના પ્રમુખ શ્રી મગનલાલ વેલજી વગેરે મુખ્ય હતા.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૭૩
ત્યાંથી દેશલપુર, મોટી ખાખર, નાની ખાખર, બીદડા, તલવાણા અને કેડાય થઈ માંડવી જૈિન આશ્રમમાં પધાર્યા હતા. ત્યાં બે દિવસની સ્થિરતામાં આજુબાજુનાં કેટલાંક ગામને સારો લાભ અપાયો હતો.
ત્યાંથી માંડવી શહેરમાં પધારતાં અતિ ઉષ્માભર્યું. શાનદાર સ્વાગત થયું હતું.
અહીં માંડવીના શેઠ હીરાલાલ ભૂલાણી તેમના ધર્મપત્ની મણિબાઈએ પોતાની વાડી પ્રેમ કુટિરમાં, તેમજ નરશી નાથા ધર્મશાળાના મુનિમ શ્રી ઉમરશીભાઈ દેવશીએ પોતાને ત્યાં પગલાં કરાવી કૃતાર્થતા અનુભવી હતી.
વિશેષમાં અહીં જૈન યુવક સેવા સમાજના ઉપક્રમે જાહેર પ્રવચન યોજાતાં જંગી માનવમેદની ઉપસ્થિત થતી હતી. પ્રવચનને વિષય હતો હાર કે જીત?”
પ્રવચનમાં તેમણે એ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે બાહ્ય જીવનમાં ઓતપ્રેત થઈને કામ, ક્રોધ, કપટ, લેભ તથા માનનું સેવન કરવું એ જીવનની મોટી હાર છે અને અધ્યાત્મ તરફ દૃષ્ટિ રાખી દાન, શીલ, તપ તથા ભાવનું સેવન કરવું એ જીવનની જવલંત છત છે, તેથી દરેક સુજ્ઞ મનુષ્ય દાનાદિ ગુણેનું સેવન કરવામાં તત્પર રહેવું જોઈએ.”
ત્યાંથી ગોધરા, લાયજા થઈ સંસારપક્ષના મેસાળ તથા કુઈના ગામ બાયડ પધારતાં ખૂબ જ ઉત્સાહ નજરે પડ્યો હતે
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ત્યાં ઘરે ઘરે પગલાં કરાવ્યાં હતાં અને સહુએ અંતરના ઊંડા ઉમળકાથી પૂજ્યશ્રીને વધાવ્યા હતા.
ત્યાંથી દેઢિયા, સાભરાઈ હાલાપુર થઈ ડુમરા પધારતાં બેન્ડ-વાજથી ભવ્ય સ્વાગત થયું હતું.
ત્યાંથી પૂજ્યશ્રી ફાગણ સુદિ ૧ તા. ૪–૩–૬૫ના રોજ સુથરી પધાર્યા હતા.
સુથરીમાં પ્રવેશ આજે સુથરીના આંગણે સેનાને સૂરજ ઉગ્યું હતું અને અમૃતને મેહ વરસ્યો હતે. સહુના અંતરમાં આનંદની ભરતી થઈ રહી હતી અને તે એક સરખે ઉલ્લાસ પામી રહી હતી. વર્ષોના ઈતિહાસમાં જે દ્રશ્ય જોવા મળ્યું ન હતું તે આજે સાક્ષાત્ થઈ રહ્યું હતું. સુથરીને એક સપુત ત્યાગી વિરાગી મહાત્મા બનીને અહિંસાની આલબેલ પોકારતો ભારતના ભિન્ન ભિન્ન ભાગોમાં સંચર્યો હતે અને લાખ લોકેના હદયનું આકર્ષણ કરી આચાર્યપદ પર આરોહણ કરવા પૂર્વક આજે માભોમમાં પધારી રહ્યો હતો. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તે પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રી વિજયકસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજના પટ્ટપ્રભાવક કવિરત્ન સમર્થ વ્યાખ્યાનકાર પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયયશોભદ્રસૂરિજી મહારાજ સુથરીન શ્રીસંઘની આગ્રહભરી વિનંતિને સ્વીકાર કરી આજે સુથરી પધારી રહ્યા હતા અને તેમનું ભવ્ય સ્વાગત કરવાની તડામાર તૈયારીઓ ચાલી રહી હતી.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૭૫
તેઓશ્રી સુથરીની નજીક આવતાં સેંકડો માણસે સામા ગયા હતા અને તેમને ભક્તિભાવથી વંદન કરીને કૃતાર્થ થયા હતા. વળી એ વખતે જયનાદને જમ્બર ધ્વનિ વાતાવરણમાં ગુંજી ઉઠ્યો હતો અને તેના પડઘા દૂર દૂર સુધી પડ્યા હતા.
આખા ગામને ધ્વજા-પતાકાથી શણગારવામાં આવ્યું હતું અને ગામના પ્રવેશમાર્ગ પર શેઠ દામજી જેઠાભાઈને બંગલા પાસે સુંદર પ્રવેશદ્વાર તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યાં સૂરિજી પધારતાં વિવિધ રંગના અક્ષતથી તેમજ સેના-રૂપાનાં ફુલેથી તેમનાં વધામણાં થયાં હતાં. હમણાં તેઓશ્રીએ સત્તાવનમાં વર્ષમાં પ્રવેશ કરેલ હોવાથી ત્યાં ૫૭ ગહેલીઓની રચના થઈ હતી. જેમાં પાવલીઓ તથા સોના-ચાંદીનાં કુલેની ગહેલીઓ મુખ્ય હતી. તેના પર સોનાની ગીનીએ મૂકવામાં આવી હતી.
પૂજ્યશ્રીને નિહાળવા માનવમહેરામણ ઉમટયો હતો અને ચૌટે ચૌટે તથા શેરીએ શેરીએ ભાવભીનાં વધામણાં થયાં હતાં. ભક્તિરસ જાણે મૂર્તિમંત થઈને સુંદર સરિતા રૂપે વહી રહ્યો હતું. તેનું વર્ણન અમે શું કરીએ? આ વખતે સાધુ-સાધ્વીએના વિશાળ વૃંદ ઉપરાંત અંચલગચ્છીય પ. પૂ. આચાર્ય શ્રી ગુણસાગરજી મહારાજ પણ સાથે જ હતા, એટલે એક સાથે બે આચાર્યોને પ્રવેશ થયે હતું અને તેણે આનંદને બમ બનાવી દીધું હતું. ' સૂરિજી સહુથી પ્રથમ મુનિર્વાદ સાથે શ્રી ઘતકલેલ પાર્થ નાથ ભગવંતના દર્શને ગયા હતા અને સંયમ ગ્રહણ કર્યા
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પછીનું આ પ્રથમ દર્શન હોઈ ભાવથી ગદગદિત બની ગયા હતા.
પૂજય આચાર્યદેવ સુથરી પધારવાના છે, એ જાણીને ખાનદેશ, મુંબઈ અને મલબાર જેવા દૂરના પ્રદેશથી કેટલાક મહાશયો પોતાના લાખના વેપાર અને કિંમતી રોકાણોને છોડી સુથરી આવ્યા હતા અને સુથરીના આંગણે સુંદર મહાસવનું સર્જન થાય તે માટે તૈયારી કરવા કામે લાગી ગયા હતા. સુથરીના ઠાકોર સાહેબ જાડેજા સરદારસંગજી અને ઇન્દુભાની હાજરી પ્રસંગને ભવ્ય બનાવતી હતી. શેઠ આણંદજીભાઈ માલશી, મેઘજીભાઈ માલશીનાં ધર્મપત્ની વેલબાઈ, ઝવેરીલાલભાઈનાં ધર્મપત્ની લીલાવતી બહેન, જામનગરવાસી શેઠ મથુરદાસભાઈ ધુલિયાથી શેઠ ચત્રભુજ નરસી મેટરવાલા, વિગેરે સુથરી આવ્યા હતા અને તેઓએ તન, મન અને ધનથી જૈન શાસનની સેવા કરવાને અનુપમ લાભ મેળવ્યો હતે.
સુથરીમાં માહ વદિ ૧૩ ને સેમવાર તા. ૧-૩-૫ થી અષ્ટાનિકા મહોત્સવની શરૂઆત થઈ હતી. આ દિવસે પૂજ્યશ્રીને સુથરીમાં પ્રવેશ થશે એવી પાકી ગણતરી હતી, પણ સગવશાત્ રસ્તામાં ત્રણ દિવસનું વધારે રોકાણ થયું હતું. એટલે પૂજ્યશ્રી આ મહોત્સવના ચોથા દિવસે સુથરીમાં પધાર્યા હતા. આજ દિવસે તેરાવાલા શેઠ ભાણજી દેવજી (કબૂ શેઠ)ના ધર્મપત્ની રતનબહેને આચાર્યશ્રીની નિશ્રામાં આનંદસાધના મંદિર
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૭૭
નામથી નૂતન ઉપાયશ્રનું ઉદ્દઘાટન કર્યું હતું અને પૂજ્ય આચાર્યશ્રીએ ચતુર્વિધ સંઘશ્રી સાથે તેમાં પ્રવેશ કર્યો હતે. આ વખતે સુથરીના શેઠ આણંદજી માલશીનાં સુપુત્ર ઝવેરીલાલનાં ધર્મપત્ની અ.સૌ. મીઠીબહેન ઉર્ફે લીલાવતી બહેને હૃદયની ઉર્મિઓ વડે ભક્તિભર્યા ગીત ગાઈને ભક્તિનું વાતાવરણ જમાવ્યું હતું. તથા શ્રી સંઘે નીચેનું સ્વાગતમ્ વાંચી સંભળાવ્યું હતું. ભલે પધાર્યા ભલે પધાર્યા પરમપૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમવિજયયશોભદ્રસૂરીશ્વરજી સમર્થ વ્યાખ્યાનકાર કવિવર્યને અંજલિબદ્ધ વંદના સાથે અર્પણ.
આપશ્રીએ અમારી આગ્રહભરી વિનંતિ સ્વીકારી પાંત્રીસ વર્ષના લાંબા ગાળા પછી અમારા ઉપર ઉપકાર કરવા પધાર્યા તે માટે આપશ્રીના ઋણી છીએ અને કચ્છ સુથરીના જૈનેતરો આપ સૌનું બહુમાન સહિત સપ્રેમ સ્વાગત કરીએ છીએ.
આપશ્રી કચ્છના અબડાસા તાલુકાના સુથરી નામે આ ગામમાં શ્રી કચ્છી દશા શામજીભાઈ ઉકેડાના સંસારી પુત્ર હતા. આપશ્રીને જન્મ આપશ્રીને સંસારી માતુશ્રીના ધન્ય કૃપે સંવત ૧૯૬૪ના આસો સુદ ૧૩ના રોજ થયેલ હતું. બાળવય લાડકોડથી ઉછરી ભણગણુ યુવાનવયે સુખીભર્યા સંસારને ત્યાગી સંવંત ૧૯૮૭ના મહાસુદ ૬ના દિવસે શાસનસમ્રાટ આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્દવિજયનેમિસૂરીશ્વરજીના પટ્ટાલંકાર પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવ શ્રીમદવિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રીના પટ્ટધર પૂજ્યપાદ ૧૨
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
આચાર્યદેવ શ્રીમદ્દવિજય કસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રીના પટ્ટશિષ્ય તરીકે કલોલ પાસે છત્રાલ ગામે ભગવતી દીક્ષા લઈ મુનિશ્રી ચશેભદ્રવિજયજી થયા, અને ચાણસ્મા ગામે વડી દીક્ષા થઈ આપશ્રી સંયમ સાધનામાં આગળ વધવા માટે સદગુરૂઓની સમીપે વસી તેમની અનન્ય મને સેવા કરી અગિયાર વર્ષ સુધી ગુરૂકુલવાસ સેવી, ત્યારબાદ પૂજ્ય ગુરૂઓની સંમતિથી સ્વતંત્ર ચાતુર્માસ કરવા લાગ્યા.
સંવત ૨૦૦૭ના કારતક વદ ૬ના દિવસે પૂજ્ય ગુરુવર્યોએ બેટાદના શ્રીસંઘ સમક્ષ આપશ્રીને ગણિપદથી વિભૂષિત કર્યા, અને તેજ વર્ષના વૈશાખ સુદ ૩ના મંગલ દિવસે અમદાવાદમાં દશ હજારની માનવમેદની વચ્ચે પન્યાસપદ અર્પણ કર્યું.
આપશ્રી સંવત ૨૦૨૦ના વૈશાખ વદિ ૧૧ના આચાર્યપદ મેળવી નમસ્કાર મહામંત્રના ત્રીજા પદમાં બિરાજમાન થયા.
આપશ્રીને કાવ્ય પ્રત્યે ઊંડે પ્રેમ હાઈ સ્વયં રચના કરી શકે છે. આપશ્રીનાં રચેલાં સ્તવને, સજ્જા આજે ભક્તવર્ગમાં બહુ ચાહનાથી ગવાય છે. આપશ્રીએ રચેલી શ્રી મહાવીર પંચકલ્યાણક પૂજા ઘણી લોકપ્રિય નીવડી છે. આપશ્રી સંસ્કૃત– પ્રાકૃત ભાષાના સારા અભ્યાસી છો. અને ધનપાલ કહે, આરામશોભાકહા, મહાપાધ્યાય શ્રી ભાનુચંદ્રગણિચરિત્ર, સૂર્યસહસ્ત્રનામમાળા અને શ્રી સ્થભનપાર્શ્વનાથ મહામ્યના સંપાદનમાં આપની વિદ્વત્તાને પરિચય આપી ચૂક્યા છે.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૭૯
આપશ્રીએ સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, આંધ્ર, કર્ણાટક, તામિલનાડ વગેરે દેશામાં વિહાર કરી અનેક પ્રકારની કઠિનાઈ આ સહી જનતાને ભગવાન મહાવીરના સદેશે! પહાંચાડયો છે. ઉપરાંત આપશ્રીની નિશ્રામાં ઉપધાન, ઊજમણાં, પ્રતિષ્ઠા અને અંજનશલાકા મહેાસવા તથા અન્ય ધાર્મિક અનુષ્ઠાના ઘણાં થયાં છે. એ રીતે આપે શાસનની પ્રભાવના ખૂબ કરી છે.
આજે સત્તાવન વર્ષની ઉંમરે આપશ્રી નવયુવાન જેવા ઉત્સાહ ધરાવા છે. શાસનસેવા આપશ્રીના દિલમાં ઠાંસી ઠાંસીને ભરેલી છે, આપશ્રી સ્વભાવે નમ્ર અને માયાળુ છે। અને ગમે તેવી મુશ્કેલીઓ કે પ્રતિકુળતાના સામનો કરી સફળતા
મેળવી શકેા છે.
આપશ્રી એક સમર્થ વ્યાખ્યાનકાર છે અને અનેક વિષય ઉપર કલાર્કા સુધી વાણીના ધેાધ વહાવી શકેા છે. સરળતા અને સચાટતા એ આપશ્રીની પ્રવચન શકિતની અસાધારણ વિશેષતા છે.
અમારા ગ્રામવાસીએ આપશ્રીને અને આપશ્રીના વિશાળ મુનિ સમુદાયને કરાડા વંદના સાથે આપની સંયમયાત્રા સફળ થવા તંદુરસ્તી અને લાંબુ આયુષ્ય ઇચ્છે છે.
સ્થળ :
લિ.
કચ્છ—સુથરી તાલુકા અબડાસા
આપશ્રીના દર્શનાભિલાષી
શ્રી કચ્છી દશા ઓશવાળ જૈન કચ્છ સુથરી સંઘ
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૦
આ. દેવશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
મિતિ ઃ
સવત ૨૦૨૧ના ફાગણ
સુદ ૧ ને ગુરૂવાર તારીખ :
અને
શ્રી સુથરી ગ્રામવાસીઓની કેડિટ કૈટિવ...દના
તા. ૪-૩ ૧૯૬૫
આ પ્રસંગે મંગલ પ્રવચન કરતાં પૂજ્યશ્રીએ જણાવ્યુ હતુ કે માનવજીવનના ઉદ્ધાર ધમય જીવનથી થનાર છે, માટે જીવન ધર્મ મય બનાવા અને આસસ્કૃતિને પુનર્જીવિત
કરી.
શેઠ દામજી જેઠાભાઇના ધર્મ પત્ની સુશીલાબહેને પ્રભુજીને અનુપમ અંગ રચના કરવામાં ઉત્સાહપૂર્ણ ભાગ લીધેા હતા. પૂજા, ભાવના આદિ કાર્યક્રમ પણ બહુ સારી રીતે થયા હતા.
બીજા દિવસે મહાજનવાડીમાં જાહેર પ્રવચન થયું તેમાં શેઠ આણંદજી માલશીએ કરાવેલ નૂતન ઉપાશ્રય શ્રીસંધને અર્પણ કરવાના વિધિ થયા હતા અને શ્રીસંઘે તેમના જાહેર સત્કાર કર્યાં હતા. શ્રીસ`ઘ તરફથી આણંદજીભાઈ એ પૂ. આચાર્ય દેવાને કામલીએ વહેારાવવાના લાભ લીધા હતા. આ વખતે આસા અને ચૈત્ર માસમાં કાયમી આયખિલ થાય તે માટે રૂપિયા ૧૫૦૦૦ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. તેમાં ૫૦૦૦ શેઠ આણજીભાઈ માલશીએ રૂા. ૫૦૦૦ શેઠ મેઘજીભાઇ માલશીએ તથા રૂા. ૫૦૦૦ શેઠ નરશીભાઈ ભેાજરાજ હા. ભવાનજીભાઈ કલ્યાણજીભાઈ એ નોંધાવ્યા હતા.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૮૧
પ્રભુજીને અઢાર અભિષેકની ક્રિયાવિધિ અમદાવાદવાળા શેઠ ચીનુભાઈ લલ્લુભાઇએ કરાવી હતી. રથયાત્રા, ઘીની ઉછામણી વગેરે શાસનપ્રભાવનાનાં સુંદર કાર્યો થયાં હતાં.
ફાગણ સુદિ અને રાવવા૨ે ગામોગામથી પધારેલ મહેમાન અને સુથરીની સમગ્ર જનતામાં આનંદ અને ઉત્સાહનું વાતાવરણ સજા વતુ મહામાંગલ્યકારી શ્રીસિદ્ધચક્રપૂજન સવારે સ્ટા.ટા. ૧૦-૩૦ વાગતાં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જે સાંજના સ્ટા. ટા. ૪-૩૦ સુધી ચાલુ રહ્યું હતું. છ કલાક એક સરખી અબ ડિવિધ ચાલી હતી, તેની સર્વ ક્રિયા અમદાવાદવાળા શેઠ ચિનુભાઈ લલ્લુભાઇએ કરાવી હતી. આ પ્રસ ́ગ પૂ. પ.... શ્રી ક્રુમદચંદ્રવિજયજી મહારાજ આદિ, પૂ. મુનિરાજશ્રી જ'ભૂવિજયજી મહારાજ આદિ તથા પૂજ્ય સાધ્વી સમુદાય ટાણા ૩૯ની હાજરીથી અતિ દેઢીપ્યમાન બન્યા હતા.
છેલ્લે દિવસે શ્રીસંઘ તરથી ધુઆબંધ આખા ગામને સવાશેર ગાળની લાણી કરવામાં આવી હતી. બહારગામના અતિથિઓની પ્રતિદિન ભકિત થતી હતી.
અહી એ વાતની નાંધ લેતાં સવિશેષ આનદ થાય છે કે આ સર્વ કાર્યોમાં વિદુષી સાધ્વી શ્રી વિદ્યુતપ્રભાશ્રીજી મહારાજે સુંદર માર્ગદર્શન આપ્યું હતું. વળી તેમણે મુ`બઈના દરેક સુથરીવાસીને તથા કચ્છી દશા ઓશવાળ જ્ઞાતિના આગેવાનાને
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
છ મહિના પહેલાં પત્ર લખીને પૂજ્યશ્રીનું' ચેાગ્ય સ્વાગત કરવા માટે પ્રબળ પ્રેરણા કરી હતી.
૧૮૨
અહીં અમે એમ કહીએ છીએ કે પૂજ્યશ્રીને ધર્મ પ્રચારની અદ્ભુત શકિત વરેલી હતી. તેમ સાધ્વી શ્રી વિદ્યુતપ્રભાશ્રીજી મહારાજને વ્યવસ્થાની અજબ શકિત વરેલી હતી, તે તે અતિશયેાક્તિ નહિ જ લેખાય. ભાઈના કેટલાક ગુણા બહેનમાં પણ હાય એમાં આશ્ચર્ય શું ?
અનુપમ યાત્રાવિહાર
સુથરીમાં પૂજ્ય આચાર્ય શ્રીનું આગમન અને તેઓશ્રીની નિશ્રામાં ઉજવાયેલ મહાસવ એક ચિરસ્મરણીય ઘટના બની ગઈ હતી. મુબઈ તથા અન્ય સ્થળેથી આવેલા ભાઈ-બહેના મહાત્સવની પૂર્ણાહુતિ થતાં ક્રમે ક્રમે વિદાય થયા હતા. હવે પૂજ્યશ્રીએ અબડાસાની પ`ચતીથી પૂરી કરવા માટે પ્રયાણ કર્યું.
પૂજ્યશ્રી સાયરા થઈ કાઠારા પધાર્યા. ત્યાં પણ ૨૨ ગહુલીયુકત ભવ્ય સામૈયું થયું અને જાહેર પ્રવચન ચેાજાતાં અજાણી કુટુંબ તરફથી સાટાની તથા શેઠ કાનજી પાલાણી તરફથી પેડાની પ્રભાવના થઈ. શેઠ ચાંપશીભાઈ ખેાખાવાળાએ સાધર્મિક વાત્સલ્યના લાભ લીધા.
ત્યાંનું ભવ્ય જિનાલય સ. ૧૯૧૮માં સેાળ લાખ કોરીના ખર્ચે શેઠ કેશવજી નાયક અને શેઠ વેલજી મલ્લુએ બંધાવેલુ છે. આટલુ વિશાળ મદિર આખા કચ્છમાં નથી. તેની લખાઈ ૭૮ ફીટ પહેાળાઈ ૬૪
શોધ્યું જડે તેમ ફીટ અને ઊંચાઈ
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૮૩
૭૫ ફીટ છે. તે સુંદર શિલ્પવાળાં ૧૨ શિખરોથી સુશાભિત છે અને જાણે કાઇ ગરવા ગિરિરાજ ઊભા હોય તેવી છટા ધારણા કરે છે. આ જિનાલયને જીહારતાં પૂજ્યશ્રીને અવર્ણનીય આનદ થયા.
પૂજ્યશ્રીકેાઠારાથી લાલા થઈ જખૌ પધાર્યા હતા. આ દરેક ગામમાં ભવ્ય સત્કાર થયા હતા તથા ભાવિકા તરફથી સાટા, પેડા વગેરેની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી.
જખોમાં સરપ’ચશ્રી ઝવેરચંદ કુંવરજીના આગ્રહથી એ દિવસ રાકાણ થયું હતું. તે દરમિયાન ત્યાંના આઠેય મદિરાને જીહારવામાં આવ્યાં હતાં અને તેમાં વિવિધ પ્રકારની અંગરચના કરવાપૂર્વક પૂજાએ ભણાવવામાં આવી હતી. રાત્રે ભાવનાના કાર્યક્રમ પ્રસ ંગે દાંડિયારાસ તથા ઢાલની રમતે અનેરા રંગ જમાવ્યા હતા. ત્યાં સાર્મિક વાત્સલ્ય થયું હતુ તથા પ્રવચનના કાર્યક્રમ પણ ઘણા સુંદર રહ્યો હતા.
ત્યાંથી નલિયા પધારતાં ભારે સ્વાગત થયું હતું. પ્રવેશ માટે ધ્વજા-પતાકા તથા અન્ય શણગારથી યુકત ખાસ દ્વાર ઊભું કરવામાં આવ્યું હતું.
પૂજ્યશ્રીએ ત્યાંના ચારેય મદિરનાં દર્શન કર્યા. હતાં અને પ્રવનચાદિના લાભ આપ્યા હતા. તેમની પ્રેરકવાણીનું પાન કરવા માટે લેાકેાની જખ્ખર મેદની જામી હતી. શેઠ નરશી નાથી ખાલાશ્રમમાં પણ ખાસ પ્રવચન થયું હતું. આંગી, પૂજા, પ્રભાવનાદિ કાર્યો ઉત્તમ પ્રકારે થયાં હતાં.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ત્યાંથી તેરા પધારતાં મંગલ કલયુક્ત ગડુલીઓથી ભવ્ય સ્વાગત થયું હતું. શેઠ અરજણ ખીમજી કંપનીવાળા કબુશેઠ તરફથી સાધર્મિક વાત્સલ્યને લાભ લેવાયો હતો અને શ્રી કલ્યાણજીભાઈ તથા શિવજીભાઈ દેવજીભાઈના આગ્રહથી બે દિવસનું રોકાણ થયું હતું. ત્યાં એક જિનાલયમાં શ્રી જીરાવલા પાર્શ્વનાથના તથા બીજા જિનાલયમાં શ્રી શામળા પાર્શ્વનાથનાં દર્શન કરતાં અપૂર્વ ભાલાસ દિયે હતું. બંને મંદિરની ભવ્યતા તથા સુંદરતા બેનમૂન છે.
આ રીતે પૂજ્યશ્રીએ પંચતીથી પૂરી કરી હતી અને અનેક ગામોને પાદસ્પર્શદિન લાભ આપી અનેરી ધર્મચેતના જગાડી હતી. | તેરાથી પૂજ્ય આચાર્યદેવ ફરી નલિયા પધાર્યા, કારણ કે ખેના વેલજી જેવતને ત્યાં મુંબઈથી આવેલા પ્રભુજીને પધરાવવાના હતા અને તેના ઉપલક્ષમાં કેટલેક ધાર્મિક વિધિ કરવાનું હતું. જે ધર્મભાવનાની વૃદ્ધિ થતી હોય તે મહાપુરૂષે તે માટે ગમે તે પરિશ્રમ કરવામાં પાછા પડતા નથી, નલિયામાં રથયાત્રાને વરગોડો બહુ સુંદર નીકળ્યો હતો તથા પૂજા-ભાવનાદિ કિયાઓ ઉત્તમ પ્રકારે થઈ હતી.
કોઠારાથી વરાડીઆ પધાર્યા. ત્યાં પૂજ્યશ્રીના સ્વાગત માટે ૭ નાકાં ( પ્રવેશ દ્વારો) તૈયાર કરવામાં આવ્યાં હતાં. આંબાના તારણે અને ધ્વજા-પતાકાથી આખા ગામને શણગાર્યું હતું. દહેરાસરમાં પ્રભુજીને ભારે અંગરચના કરવામાં આવી
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૮૫
હતી. હેનાએ વિવિધરંગી અક્ષિતાથી સુંદર ગડુલીએ રચી હતી અને મસ્તક પર મંગલકલશેા ધારણ કર્યા હતા. ધર્મ પ્રેમી ચુવાન કાર્યકર શેઠ કુલીનકાંતભાઇ નારણુજીની પ્રખલ ધર્મ ભાવના અને હાંશ સત્ર નજરે પડતા હતા. અહી` શ્રીસ`ઘના આગ્રહથી એ દિવસ રાકાણ થયું હતુ... શેઠશ્રી જેઠાભાઈ જેવત તરફથી સાટાની પ્રભાવના થઈ હતી.
ત્યાંથી મેાથાળા, સણેાસરા, મજલ અને પાનકુવા થઈ કચ્છના પાટનગર ભુજમાં પધારતાં બેન્ડવાજા સાથે ભવ્ય સામૈયું થયુ' હતું અને સખ્યાબંધ ગ ́હુલીએ રચાઈ હતી. દન માટે માનવમહેરામણ ઉમટથો હતા. તપગચ્છ ઉપાશ્રયે સ્થિરતા કરી હતી. બીજા દિવસે પરમતારક ત્રિલેાકનાથ શાસનનાયક શ્રી મહાવીરપ્રભુજીના જન્મકલ્યાણક દિન હાઈ આ માંગલિક પ્રસ`ગ એકતા તથા ગૌરવથી ઉજવાય તે માટે તેઓશ્રીએ મંગલપ્રવચનમાં ખૂબ ભાર મૂકયો હતા.
બીજા દિવસે તેઓશ્રીની પવિત્ર નિશ્રામાં શ્રી મહાવીર જન્મ કલ્યાણના દિવસ ખૂબ સારી રીતે ઉજવાયા હતા. શ્રી જિનશાસનની સુંદર પ્રભાવના થઈ હતી.
ત્યાં જૈન જ્ઞાતિના વડામાં તેઓશ્રીના પ્રવચનની વ્યવસ્થા થઈ હતી. તેના લાભ જૈન-જૈનેતર પ્રજાએ બહુ સારા પ્રમાણમાં લીધા હતા. ઘેર બેઠા ગંગા આવે અને તેના લાભ લેવાનું મન ન થાય તેા સમજવું કે હજી ભાગ્યના ઉદય થવાને ઘણી વાર છે. સુજ્ઞ-સમજુ જના તે આવી તક કી ચૂકતા જ નથી.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પંદર દિવસ સુધી પ્રવચનામૃતનું પાન કરાવ્યા બાદ પૂજ્યશ્રીએ ભુજથી વિહાર કર્યો અને ભદ્રેશ્વર તીર્થની પુનઃ યાત્રા
કરી.
પૂજ્યશ્રીએ પ્રયાણ કર્યું અને કોઠારાની દિશા પકડી. ત્યાંના શ્રીસંઘે જિનમંદિરની શતાબ્દી અંગે અષ્ટાહુનિકા મહેસવની યોજના કરી હતી અને તેમાં નિશ્રા આપવા માટે પૂજ્યશ્રીને આગ્રહભરી વિનંતિ કરી હતી. પૂજ્યશ્રીએ તેને સ્વીકાર કર્યો હતો, એટલે તેમનું કોઠારા પધારવું અનિવાર્ય હતું.
આ પવિત્ર યાદગાર પ્રસંગમાં ભાગ લેવા માટે પ. પૂ. આ. શ્રી ગુણસાગરજી મહારાજ પણ પધાર્યા હતા, એટલે ઉત્સાહ દ્વિગુણિત થયો હતો.
ત્યાંથી વિહાર કરી વરાડિયા પધાર્યા અને ત્યાં થોડી સ્થિરતા કર્યા બાદ સુથરીની સમીપે આવ્યા કે જ્યાં વિશાળ ભક્તસમુદાય તેમના આગમનની ઉત્સુક્તાભરી પ્રતીક્ષા કરી રહ્યો હતે.
ચાતુર્માસની ચારૂ પ્રવૃત્તિ સ્થળે સ્થળે જય જયકાર વર્તાવીને ચાતુર્માસ નિમિત્તે પૂજ્યશ્રી સુથરી પધારતાં સંદર સામૈયું થયું હતું અને તે આખા ગામમાં ફર્યું હતું. ઠેર ઠેર ગહુંલીઓની રચના થઈ હતી. મંગલ પ્રવચનમાં આગામી કર્તવ્યોને નિર્દેશ થયા હતા અને તે માટે શ્રદ્ધા તથા સમજણપૂર્વકને પુરુષાર્થ કરવા પર ભાર મૂક્યો હતો.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૮૭
દરરોજ પ્રવચન થતું હતું. તેને લાભ શ્રોતાગણ સારી સંખ્યામાં લેતે હતા વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તે સુથરીમાં આ પહેલો જ પ્રસંગ હતો કે જ્યારે સર્વ કઈ જૈન, હિંદુ, મુસલમાન વગેરે સર્વ કેમના મનુષ્યએ આટલી મોટી સંખ્યામાં શ્રવણને લાભ લીધો હોય. આ ઘટનાની નેંધ લેતાં એક સામયિકે જણાવ્યું હતું કે “પૂ. આચાર્યશ્રીના પ્રાસંગિક સામચિત માનવધર્મને લગતાં પ્રવચને લાક્ષણિક ઢબે અને વિશિષ્ટ લઢણીથી સમજાવવાની રીતે શ્રોતા સંખ્યામાં વધારો થવાનું ખાસ કારણ હતું.”
વરાડિયાને જિનાલયને હીરક મહોત્સવ
આ અવસરે વરાડિયા ગામે શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ જિનમંદિરમાં શ્રી જિનેન્દ્ર પ્રતિષ્ઠા, શ્રી શાસન દેવીઓની પુનઃ પ્રતિષ્ઠા, ધ્વજદંડની પુનઃ સ્થાપના તથા શ્રી જિનાલયને હીરક મહોત્સવ ઉજવવા નિમિત્ત અષ્ટોત્તરી શાંતિસ્નાત્ર સહિત દશ દિવસને શ્રાવણ સુદિ ૧૩ તા. ૯-૮-૬૫થી શ્રાવણ વદિ ૬ તા. ૧૮-૮-૬૫ને મહત્સવ જાયે. આ શુભ કાર્ય નિમિત્તે શ્રી વરાડિયા જૈન સંઘના આમંત્રણને સ્વીકાર કરી પૂજ્યશ્રી સાધુસમુદાય તથા ૩૦૦ જેટલા શ્રાવક-શ્રાવિકા સમુદાય વરડિયા પધાર્યા. ત્યાં આનંદ આનંદ છવાયો અને દરેક કેમે તેમના પ્રવચનને લાભ લીધે. કેટલાકે જીવનભર જુગાર નહિ રમવાની તથા દારૂ નહિ પીવાની પ્રતિજ્ઞા સ્વેચ્છાએ લીધી.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પર્યુષણ પર્વની ઉત્સાહભરી આરાધના
પર્યુષણ પર્વની શરૂઆત થતાં તેની ઉજવણમાં જૈન અને જૈનેતરોએ ખૂબ ઉત્સાહથી ભાગ લીધે હતે. આશરે ૧૨૫ ભાઈબહેનો મુંબઈ અને દેશાવરથી પર્વની આરાધના નિમિત્તે સુથરી આવ્યાં હતાં.
કલ્પસૂત્રની પોથી ૨૩૫ મણ જેવા સારા ચડાવાથી શેઠ શ્રી આણંદજી માલશી કે ચીનવાલા તરફથી પધરાવવામાં આવી હતી. રવિ જાગરણ અને પ્રભાવના ખૂબ ભાવપૂર્વક થયાં હતાં.
પર્યુષણ પર્વ નિમિત્તે બે પંદર ઉપવાસવાળા તથા છવ્વીશ અઠ્ઠાઈવાળા એમ કુલ ૨૮ મેટી તપશ્ચર્યાઓ થઈ હતી. નાની તપશ્ચર્યાઓને પાર ન હતું. દરેક તપસ્વી ભાઈ-બહેનેને મહાજનવાડીમાં પારણું કરાવવામાં આવ્યાં હતાં.
શેઠ ટેકરશી કાનજી નીમચવાળા તરફથી સાધર્મિકવાત્સલ્યને લાભ લેવાયો હતો અને જેને સિવાય પણ આખા ગામમાં કુટુંબ દીઠ ચાર ચાર લાડુની પ્રસાદી આપીને સહુનું મેઢું મીઠું કરાવ્યું હતું.
ચાતુર્માસ પરિવર્તન અનુક્રમે ચાતુર્માસ પૂર્ણ થતાં પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિવરે શ્રી રતનશી પાસુભાઈ શાહની વિનંતિ સ્વીકારી સુવાગત તેમને ત્યાં પધાર્યા હતા. આ વખતે હાજર રહેવા શ્રી નરશી પાસુ ભાઈ શાહ સહકુટુંબ મુંબઈથી આવી પહોંચ્યા હતા.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૮૯
હવે પૂજ્યશ્રી થોડા દિવસ બાદ વિહાર કરશે અને ગુજરાત ભણી સીધાવશે એ ખ્યાલથી અનેકનાં અંતર અસ્વસ્થ બન્યાં હતાં અને તેઓ પ્રથમ કરતાં પણ પૂજ્યશ્રીની વિશેષ ભક્તિ કરવા લાગ્યા હતા.
| ગુજરાતમાં ગુરૂદશન આદિ
માગશર સુદિ ૩, તા. ૧૬-૧૧-૬૫ ના રોજ સવારના ૮-૩૦ વાગતાં પૂજ્યશ્રીએ સાધુસમુદાય સાથે સુથરીથી વિહાર કર્યો. આ વખતે ૪૫૦થી વધુ ભાવિકે સાથે ચાલ્યા. સામૈયામાં લગભગ દોઢેક હજારની સંખ્યામાં સામેલ થઈ લેકેએ ભવ્ય વિદાયમાન આપ્યું.
સુથરીની સ્થિરતા દરમિયાન પૂજ્યશ્રીએ પોતાના મિલનસાર સ્વભાવ તથા સુંદર ઉપદેશ દ્વારા જૈન અને જૈનેતરને ઘણો મેટે ભાવિક વર્ગ ઊભું કર્યો હતે.
પૂજ્યશ્રી ભદ્રસ્થર થઈ અનુક્રમે ગુજરાતમાં દાખલ થયા અને રાધનપુરને પાવન કર્યું. ત્યાં સ્વાગતાદિ સર્વ કિયાએ ઉત્તમ પ્રકારે થઈ. ભાવિકોએ દર્શન–સમાગમ અને પ્રવચનને સારો લાભ લીધે.
ત્યાંથી શંખેશ્વર, ભયણ તથા શેરીસાની યાત્રા કરી અમદાવાદ પધાર્યા કે જ્યાં પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રી વિજયેદયસૂરીશ્વરજી મહારાજ, પૂજ્યપાદ આચાર્યશ્રી વિજયપધસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રી વિજયદક્ષસૂરીશ્વરજી
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૦
આ. દેવશ્રી યશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
મહારાજ બિરાજમાન હતા. તેમનાં દર્શન કરી પૂજ્યશ્રી કૃતાર્થ થયા. વડીલેને વિનય એ જૈન ધર્મની મહાન શિક્ષા છે અને તે આધ્યાત્મિક વિકાસને મૂળ પાયો છે, જેણે વિનયાદિ વડે ગુરૂની કૃપા પ્રાપ્ત કરી નથી, તેને કઈ પણ વિદ્યા ફળતી નથી.
ત્યાં ચાર દિવસની સ્થિરતામાં ઘણા ભાતિકએ દર્શનસમાગમ આદિને લાભ લીધો અને કચ્છમાં થયેલા ધર્મના જય જયકાર અને પિતાને હર્ષ પ્રકટ કર્યો. પૂજ્યશ્રીએ જણાવ્યું કે “એ બધે શ્રી જિનેશ્વર દેવના શાસનને પ્રતાપ છે અને ગુરૂકૃપાનું ફળ છે. હું તે માત્ર નિમિત્ત બન્યો છું.” કેવી નમ્રતા ! કેવી સરલતા ! !
ત્યાંથી પૂજ્યશ્રી ખંભાત પધાર્યા કે જ્યાં પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવશ્રી વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવશ્રી વિજયકસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજને પુણ્યપ્રભાવ વિસ્તરી રહ્યો હતો. આ ગુરૂવર્યોના દર્શનથી પૂજ્યશ્રીને અતિ આહૂલાદ થયે અને તેમને પંચાંગ પ્રણિપાત કરી કૃતાર્થતા અનુભવી. પૂજ્ય ગુરુવર્યોએ તેમની યશસ્વી કચ્છયાત્રાની પ્રશંસા કરી અને ભવિષ્યમાં તેઓશ્રીના હાથે અનેક યશસ્વી કર્યો થાય એવા આશીર્વાદ આપ્યા.
ત્યાંથી પૂજ્યશ્રી સાધુસમુદાય સાથે સુસ્વાગત ગોધરા પધાર્યા. ત્યાં પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય આદિ, પૂ. સાધ્વીજીશ્રી રાજેન્દ્રશ્રીજી મ. આદિ, પૂ. સાધ્વીજીશ્રી પ્રવિણાશ્રીજી મ. આદિ તથા પૂ. સાધ્વીજીશ્રી જશવંતશ્રીજી મ. આદિ બિરા
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીિવનપરાગ
૧૯૧
જમાન હતા. તેમણે ગેધરાના શ્રાવક-શ્રાવિકા-સમુદાયમાં ચેતનની ચિનગારી પ્રકટાવી હતી, તેથી ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ સારા પ્રમાણમાં થઈ રહી હતી. આ અવસરે શ્રી યશભદ્રશુભંકર જ્ઞાન શાળાનું ભવ્ય મકાન તૈયાર થઈ જતાં શ્રી જિનેન્દ્રભક્તિ મહોત્સવ પૂર્વક ધર્મપ્રેમી શેઠશ્રી મણિલાલ પાનાચંદ દોશીના હાથે તેનું ઉદ્દઘાટન કરાવવામાં આવ્યું.
પૂજ્યશ્રી ગોધરાથી વેજલપુર થઈ વડોદરા કઠી પળના ઉપાશ્રયે પધાર્યા. ત્યાં ખંભાત મુકામે પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રીવિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ કાલધર્મ પામ્યાના સમાચાર આવતાં પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિમંડળે તથા પૂ. સાધ્વીજી શ્રી પ્રવિણાશ્રીજી મ. આદિએ ઘણે આઘાત અનુભવ્યો. ત્યાં સકલ સંઘ સાથે દેવવંદન કર્યા અને તે નિમિત્તે પૂજા, આંગી તથા જીવદયાનાં કાર્યો થયાં.
અનુક્રમે મહાનગરી મુંબઈમાં
વડોદરાથી વિહાર કરી પૂજ્યશ્રી સુસ્વાગત સુરત પધાર્યા ત્યાં તેઓશ્રીની નિશ્રામાં ગોપીપુરા–મેહનલાલજી મહારાજના ઉપાશ્રયની સામે જીર્ણોદ્ધાર થયેલ જિનમંદિરમાં મૂળનાયક શ્રી સંભવનાથ આદિ જિનબિંબ, દેવ-દેવીઓ તથા પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવશ્રી વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજની ચરણપાદુકાની પ્રતિષ્ઠા વૈશાખ સુદ ૫ ના રોજ અપૂર્વ શાસનપ્રભાવનાપૂર્વક
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
કરવામાં આવી. દેવદ્રવ્ય તથા સાધારણ ખાતાની ઉપજ રૂપિયા પિણા બે લાખ લગભગ થઈ હતી. નોકરશી જમણ પણ થયું હતું.
ત્યાંથી ઉગ્ર વિહાર કરી સસ્વાગત નૌગામા (નવસારી પાસે) પધાર્યા કે જ્યાં પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય આદિની પવિત્ર નિશ્રામાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઉજવાઈ રહ્યો હતે. વૈશાખ સુદિ ૮ના રોજ નવીન મંદિરમાં મૂળનાયક શ્રી સુમતિનાથ ભગવાન આદિ જિનબિંબની પ્રતિષ્ઠા પૂજ્યશ્રીના વરદ હસ્તે થઈ. ગામ નાનું, છતાં ઉત્સાહ બહુ સારું હતું. સારી ઉપજ થઈ હતી. દરરોજ સાધર્મિક વાત્સલ્ય કરવામાં આવ્યું હતું.
પૂજ્યશ્રી પુનઃ સુરત પધાર્યા હતા. ત્યાં પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રી વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજના સ્વર્ગવાસ નિમિત્તે શ્રી સૂરજમંડન પાર્શ્વનાથ જિનમંદિરમાં શ્રી ઋષિમંડલ પૂજન સહિત પાંચ દિવસને જિનભક્તિ મહોત્સવ તેઓશ્રીની નિશ્રામાં અનેરા ભાવોલ્લાસપૂર્વક ઉજવાયા હતા. આ પ્રસંગે સદ્દગત આચાર્યશ્રીને જીવન પ્રસંગોને આલેખતી રંગોળીની રમ્ય રચના ભાવનગરના સુપ્રસિદ્ધ કલાકાર શ્રી મોતીલાલ પાસે કરાવવામાં આવી હતી, તેણે પણ જનતાનું ઘણું આકર્ષણ કર્યું હતું.
ત્યાંથી વિહાર કરતાં સુસ્વાગત વલસાડ પધાર્યા.
ત્યાંથી વાપી પધારતાં શ્રીસંઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું અને પ્રવચનાદિને લાભ લીધે.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩
જીવનપશગ
જીવન જોબન રાજમદ, અવિચલ રહા ન કેય; જે દિન જાય સંગમેં, જીવનકા ફળ સોય.
જીવન, જુવાની અને રાજભવ આદિ કોઈ અવિચલ રહ્યું નથી. જે દિવસ સત્સંગમાં જાય તેને જ જીવનનું સાચું ફળ માનવું.
ત્યાંથી વિહાર કરતાં અગાશીતી પધાર્યા કે જે મહાનગરી મુંબઈનું પ્રવેશદ્વાર મનાય છે. ત્યાં ગેડીજ ઉપાશ્રયેથી પણ ઘણું ભાવિકેનું અહીં દર્શનાથે આગમન થયું હતું તથા ગોડીજીના આગેવાનોએ પૂજા, પ્રભાવના તથા સાધર્મિક વાત્સત્યને લાભ લીધું હતું.
ચાતુર્માસ અથે ગોડીજી ઉપાશ્રયમાં પ્રવેશ
ત્યાંથી વિહાર કરી બોરીવલી-દોલતનગર પધાર્યા હતા કે જ્યાં પ. પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજય મેરૂપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ બિરાજમાન હતા. ત્યાં તેઓશ્રીને વંદના કરી એક દિવસની સ્થિરતા કરી હતી. એક જ સમુદાયના મનમેળવાળા બે આચાર્યોનું મિલન થાય ત્યાં સમુદાય અને શાસનના અનેકવિધ પ્રમનેની ચર્ચા-વિચારણા થાય એ સ્વાભાવિક છે.
ત્યાં માટુંગા કરછી જૈન સંઘના આગેવાને માટુંગા પધારવા માટે વિનંતિ કરવા આવ્યા હતા અને તેને સ્વીકાર કરી પૂજ્યશ્રી માટુંગા પધાર્યા હતા. ૧૩
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ત્યાંથી વિહાર કરી (સં. ૨૦૨૦)ના જેઠ સુદિ ૧૦ તા. ૧૩-૬-૬૬ બુધવારના મંગલ પ્રભાતે પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજ્યજી ગણિવર્ય આદિ મુનિમંડળ સાથે પૂજ્યશ્રીએ ગેડીજી જૈન ઉપાશ્રયમાં ચાતુર્માસ સુઅર્થે સ્વાગત પ્રવેશ કર્યો હતો અને શ્રી ગોડી પાર્શ્વનાથ આદિ જિન ભગવંતેને જુહારી કૃતાર્થતા અનુ ભવી હતી.
અનેક પ્રકારની આરાધના અહીં પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં અનેક પ્રકારની આરાધના થવા પામી હતી. સૌ પ્રથમ પૂ. મુનિરાજશ્રી તીર્થચંદ્રવિજયજી મહારાજે ૨૧ ઉપવાસની તપશ્ચર્યા કરી હતી. અને તે નિમિરો સુંદર જિનભક્તિ મહોત્સવ ઉજવાયો હતો. બાદ ૮૧ કુમારિકાઓએ આયંબિલ તપ કર્યું હતું. આયંબિલ કરાવવાને લાભ એક ગૃહસ્થ લીધા હતા અને તેણે રૂપિયાની પ્રભાવના કરી હતી. બાદ સામુદાયિક નવકારમંત્રના જાપપૂર્વક ૧૧૦૦ જેટલા ભાવિકેએ આયંબિલ કર્યા હતાં. આ આયંબિલ કરાવવાને લાભ શ્રી રતિલાલ તરીવાલા તરફથી લેવાયો હતે.
પ્રથમ શ્રાવણ સુદ ૭ના રોજ મહેતા ખીમચંદ મુલચંદ અમરેલીવાળા તરફથી શ્રી સિદ્ધચક મહાપૂજન ઘણુ ઠાઠથી થયું હતું. ક્રિયા માટે સંઘવી બાબુભાઈ કડીવાળા આવ્યા હતા. રૂ. ૩૦૦૦ જીવદયાની ટીપમાં લખાયા હતા. શ્રી ગૌતમસ્વામીના છઠ્ઠની આરાધના ૪૦૦ ભાઈબહેને એ કરી હતી.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૫
શ્રી સિદ્ધિ તપની આરાધનાને લાભ ૭પ જેટલી બહેનોએ લીધું હતું.
પૂજ્યપાદ આચાર્ય દેવશ્રી વિવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મહારાજના સ્વર્ગવાસ નિમિતે ઘણા ઠાઠથી જિનભક્તિ મહોત્સવ ઉજવાયો હતે. આઠેય દિવસ જુદા જુદા ભાવિકે તરફથી પૂજા, આંગી તથા પ્રભાવનાઓ થઈ હતી. શાંતિસ્નાત્ર મહાપૂજનને લાભ શ્રી ગોડીજી જૈન મિત્રમંડળ તરફથી લેવાયો હતે. દરેક ઉપાશ્રયેથી પૂ. આચાર્યદેવ, મુનિરાજે આદિ પધાર્યા હતા.
ધર્મસ્થાને પરત્વે ખાસ લક્ષ્ય આરાધનાની આ પરંપરા ઉપરાંત પૂજ્યશ્રીએ ધર્મસ્થાનના નિર્માણ પરત્વે પણ ખાસ લક્ષ્ય આપ્યું હતું. તેઓશ્રીના સદુપદેશથી મોડાસા જૈન ઉપાશ્રય તથા ગોધરા જ્ઞાનશાળા માટે સારી રકમે નોંધાઈ હતી તથા શ્રી ગોડીજી જૈન ઉપાશ્રય જીર્ણોદ્ધાર ખાતાને રૂા. ૧૫૧૧૧ની માતબર રકમ પ્રાપ્ત થઈ
હતી.
પર્યુષણુપર્વની ઉત્તમ આરાધના એમ કરતાં ભાવિકના મનને ભવ્ય ભાવનાથી ભરી દેતાં પર્યુષણ પર્વ આવ્યાં. તેની આરાધના પૂજ્યશ્રી આદિ મુનિવરોની નિશ્રામાં ઉત્તમ પ્રકારે થઈ હજારો ભાઈબહેનોએ તેને લાભ લીધો. પર્યુષણ પર્વની મહત્તા અંગે સુંદર શૈલીમાં પ્રવચને થયાં. શ્રી કલ્પસૂત્રનાં વ્યાખ્યાનોએ પણ અનેરું આકર્ષણ જમાવ્યું. આઠ ઉપવાસથી માંડીને પીસ્તાલીશ ઉપવાસ સુધીની
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
તપશ્ચર્યા સેંકડોની સંખ્યામાં થઈ છ-અમને આંકડે હજારો પર પહે. વિશાળ ઉપાશ્રયના પાંચ માળમાં ભાવિકોએ સાંવત્સરિક પ્રતિકમણ ઘણી શાંતિથી કર્યું.
પૂજ્યશ્રીના ઉપદેશથી પીવાને ઉકળેલા પાણીની બારે માસની કાયમી તિથિએ નેંધાતાં રૂ. ૪૦૦૦૦ લગભગ ફંડ થયું. સુપન આદિની ઉપજ રૂા. ૩૯૦૦૦ થઈ. ૬૦૦૦ આરાધકો પારણમાં જમ્યા. તપસ્વીઓને વરઘોડો ખૂબ સુંદર, ભવ્ય અને વિશાળ જનસંખ્યા પૂર્વક નીકળ્યા. શ્રીસ લગભગ સવા લાખ રૂપિયાને લાભ લીધે. ગોડજી જેવું પ્રથમ પંક્તિનું સ્થળ પૂજ્યશ્રી જેવા પ્રેરણ કરનારા, એટલે શેની મણ રહે?
પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્યે લુહારચાલ–દેવકરણ મેન્શનમાં પર્યુષણ પર્વની આરાધને રૂડી રીતે કરાવી. ત્યાં પણ ભાવિકે એ અઠ્ઠાઈ આદિ નાનાં મોટાં તપે સારા પ્રમાણમાં કર્યા અને ઉપજ પણ સારી થઈ. તપસ્વીઓનાં પારણું અપૂર્વ ભક્તિભાવથી કરાવવામાં આવ્યાં અને વરઘોડે પણ સુંદર ચો .
પૂ. મુનિરાજ શ્રી જિનચંદ્રવિજયજી મહારાજ તથા પૂ. મુનિરાજશ્રી જશવિજયજી મહારાજની નિશ્રામાં આદીશ્વરજી ધર્મશાળામાં પર્વારાધના થઈ. રાજસ્થાની સમાજે ઉદાર બોલી બેલતાં સ્વપ્નની ઉપજને આંકડે રૂપિયા ૯૦૦૦૦ (નેવું હજાર) સુધી પહોંચ્યું.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૯૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર મહાપૂજન આ સુદિ ૩ના રોજ ઉપાશ્રયના વિશાળ હોલમાં સુરત નિવાસી હાલ મુંબઈવાળા શ્રી બાબુભાઈ સી. જરીવાલા તરફથી શ્રી સિદ્ધચકજી મહાપૂજન ઘણુ ઠાઠથી ભણાવાયું હતું અને લાડુની પ્રભાવના થઈ હતી. કયા માટે બાબુભાઈ કડીવાળા તથા સંગીત માટે નવસારીથી સંગીતકાર શ્રી નટવરલાલ પિતાની ખાસ મંડળી સાથે આવ્યા હતા.
નવપદજીની આરાધના બાદ ઓળીના દિવસે આવતા નવપદજીની આરાધના અતિ ભાલ્લાસપૂર્વક થઈ હતી. આયંબિલની સંખ્યા ઘણી મોટી હતી.
ચાતુર્માસ–પરિવર્તન ચાતુર્માસ-પરિવર્તન અંગે ઘણી વિનંતિઓ થઈ હતી પણ પૂજ્યશ્રી દેવકરણ મેન્શનની વિનંતિ સ્વીકારી ત્યાં પધાર્યા હતા. ત્યાં શ્રીસંઘ તરફથી ભવ્ય મંડપ બંધાયો હતો અને પૂજ્યશ્રીના મંગલ પ્રવચન પછી લાડુની પ્રભાવના થઈ હતી. ત્યાંથી પૂજ્યશ્રી વાજતે ગાજતે સાધુ સમુદાય તથા શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ સાથે ભાયખલા શ્રી શત્રુંજયગિરિરાજના પરદર્શન માટે પધાર્યા હતા. બીજા દિવસે પૂજ્યશ્રી ગેડીજી પધાર્યા હતા.
મલાડમાં ઉપધાન તપની આરાધના તથા અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
મલાડના શ્રીસંઘે ઉપધાન તપની મંગલ આરાધના કરાવવાનું નક્કી કર્યું. તેનું પ્રથમ મુહૂર્ત કારતક વદ ૮ને સેમ
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૮
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
વારનું તથા બીજું મુહૂર્ત કારતક વદિ ૧૧નું અપાયું હતું.
ત્યાંના શ્રીસંઘે પૂજ્ય આચાર્યશ્રીને નિશ્રા માટે વિનંતિ કરતાં તેઓશ્રી પૂ. પં. શ્રી શુભંકરવિજયજી ગણિવર્ય, પૂ. મુનિરાજશ્રી સુશીલચંદ્રવિજયજી મ. પૂ. મુનિરાજશ્રી જિનચંદ્ર વિજયજી મ., પૂ. મુનિરાજશ્રી શ્રેયાંસચંદ્રવિજયજી મ., પૂ. મુનિરાજ શ્રી પુષ્પચંદ્રવિજયજી મ., પૂ. મુનિરાજ શ્રી વિદ્યાચંદ્રવિજયજી મ. આદિ વિશાળ પરિવાર સહિત કારતક વદિ ૭ ને રવિવારે સુસ્વાગત મલાડ પધાર્યા હતા.
આ ઉપધાન તપમાં બધા મળીને ૩૦૫ આરાધક આત્માએ જોડાયા હતા, જેમાં ૨૧૨ને માળ પહેરાવાની હતી. શેઠ દેવકરણ મૂળ ની વાડીમાં આરાધના અંગે સર્વ વ્યવસ્થા થઈ હતી.
પૂજ્યશ્રીની પુનિત નિશ્રામાં આ મંગલ આરાધન નિર્વિદને આગળ વધી હતી. માલારોપણનો દિવસ નજીક આવતાં અનેક મંગલ પ્રસંગોથી ભરપુર એ આઠ દિવસને મહા મહોત્સવ
જવામાં આવ્યો હતો. વધુમાં અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. જેને લઈ ભગવાનના પાંચ કલ્યાણકના પાંચ વરઘેડા ભવ્ય રીતે થયા હતા. મહોત્સવની આઠમા દિવસે પોષ સુદિ ૧૫ તા. ર૬-૧ ૬૭ના પ્રાતઃકાળ સમયે ઘેડબંદર રોડ પર આવેલ શેઠ એન. એમ. હાઈસ્કુલના કંપાઉન્ડમાં જમ્બર માનવમેદની જમા થઈ હતી તેની હાજરીમાં પૂજ્યશ્રીના વરદ હસ્તે લગભગ સો જેટલી મૂર્તિઓની અંજન શલાકા તથા બે મૂર્તિઓની પ્રતિષ્ઠા થઈ.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૧૯૯
બાદ પૂ પં. શ્રા શુભંકરવિજયજી ગણિવર્યને વિધિપૂર્વક ઉપાધ્યાય પદ અર્પણ કરવામાં આવ્યું. તે પછી હજારે હૈયાંની પ્રબળ ઉત્સુકતા વચ્ચે માલારોપણનું મંગલ વિધાન શરૂ થયું હતુ. બસો તપસ્વીઓને માળા પહેરાવવાનું કાર્ય સરલ તે ન જ હતું, પરંતુ શાસનદેવની કૃપાથી કેઈપણ અનિચ્છનીય બનાવ વિના એ કાર્ય પાર પડ્યું હતું.
૨૫૦૦૦ માણસો નોકારશીમાં જન્મ્યા હતા. દેવદ્રવ્ય આદિની આવક રૂપિયા દોઢ લાખ પર પહોંચી હતી. પહેલી માળની બેલી રૂા. ૨૧૦૦૦માં થઈ હતી. આ પ્રસંગે ૧૧ છોડનું ઉજમણું પણ થયું હતું. ઉપાશ્રય ફંડમાં રૂા. ૧૩ હજાર ભરાયા હતા. દવાખાના તથા ઉદ્યોગ મંદિરમાં પણ સારી રકમ મળી
હતી.
વિધિ માટે જીવણભાઈ ડાઈવાળા તથા સંગીત માટે ગજાનંદભાઈ અમદાવાદવાળા આવ્યા હતા. તેમણે પૂજા-ભાવનામાં ખૂબ રંગ જમાવ્યો હતો. પૂજ્યશ્રીનાં પ્રેરક પ્રવચનોએ પણ આરાધક આત્માઓ તથા અન્ય શ્રોતાઓમાં ધર્મની પ્રબળ ભાવના ઉત્પન્ન કરી હતી. એકંદર આ મહોત્સવ યાદગાર બની ગયો હતો.
કલાબામાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ત્યાંથી ગોડીજી ઉપાશ્રયમાં પધારતાં ભાવિકને ઘણે આનંદ થયો હતે.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
શ્રી આદીશ્વર મહારાજ જૈન ચેરીટીઝ ટ્રસ્ટ પાયધુની મુંબઈ હસ્તકના શ્રી શાંતિનાથ મહારાજ ન દહેરાસરને જીર્ણોદ્ધાર થયા હતા અને શ્રી સંઘે તેની પ્રતિષ્ઠા ભવ્ય મહોત્સવપૂર્વક કરાવવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. તે અંગે આ. શ્રી વિજય મેરુપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પ. પૂ. આ. શ્રી વિજયયશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પ. પૂ. 9. શ્રી પ્રિયંકરવિજયજી મહારાજ આદિને પધારવા વિનંતિ કરી હતી, તેથી પૂજ્યશ્રી પિતાના શિષ્ય સમુદાય સાથે કોલાબા પધાર્યા હતા.
ત્યાં મહા સુદિ ૩ તા. ૧૨-૨-૬૭ રવિવારથી મહોત્સવને પ્રારંભ થયે હતું અને માહ સુદિ ૧૦ તા. ર૦-ર-૧૭ સોમવારના રોજ જિનબિંબની પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી હતી. બપોરના વિજ્યમુહૂર્ત કલાબા શ્રીસંઘ તરફથી શ્રી શાંતિસ્નાત્ર ભણાવવામાં આવ્યું હતું.
માહ સુદિ ૧૧ના રોજ આ મહોત્સવ પૂરો થયો હતે. પૂજા, પ્રભાવના, ભાવના આદિ અનેકવિધ મંગળ કાર્યો થયાં હતાં.
જિનમંદિરની પચાસ વર્ષની ઉજવણી
દેવકરણ મેન્શનમાં આવેલા શેઠ મૂળચંદ બુલાખીદાસ જિનમંદિરને ૫૦ વર્ષ પૂરા થતાં તેની ઉજવણી નિમિત્ત શેઠ મૂળચંદ બુલાખીદાસના ધર્મપત્ની શ્રી જશીબહેન તથા સુપુત્ર શ્રી રતિલાલ. શ્રી પ્રવિણભાઈ તથા શ્રી હસમુખભાઈ તરફથી ફાગણ સુદ ૧૧થી ફાગણ સુદિ ૧૫ સુધીને પાંચ દિવસને ઉત્સવ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં યોજવામાં આવ્યું હતું આ પાંચેય
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૦૧
વિનાનાં અનેકવિશ્રીની મુત
દિવસ પૂજ્યશ્રીનાં પ્રભાવશાળી પ્રવચને થયાં હતાં અને આંગી પૂજા, પ્રભાવના તથા ભાવનાદિ મંગલ કાર્યોને ચડતા પરિણામે લાભ લેવા હતો. છેલ્લા દિવસે અષ્ટોત્તરી બૃહતસ્નાત્ર ઘણા ઠાઠથી ભણાવાયું હતું.
આ રીતે પૂજયશ્રીની મુંબઈની સ્થિરતામાં શાસનપ્રભાવનાનાં અનેકવિધ કાર્યો થયાં હતાં અને મંગલમાલા ઉત્તરોત્તર વિસ્તરતી રહી હતી.
માટુંગામાં ચાતુર્માસ ગેડીજીમાં ફાગણ ચાતુર્માસ કર્યા બાદ પૂજ્યશ્રીએ સુરત કલ્યાણ પાર્શ્વનાથના મંદિરની પ્રતિષ્ઠા હોવાથી ત્યાંના ટ્રસ્ટીઓને આગ્રહ થવાથી સુરત તરફ વિહાર કર્યો. પરંતુ માટુંગા સંઘની આગ્રહભરી ચાતુર્માસ માટે વિનંતિ હોવાથી તે સ્વીકારી વચગાળાના સમયમાં પૂજ્યશ્રી સુરત વડાચૌટા પધાર્યા.
અહીં વૈશાખ સુદ ૬ના ખૂબજ ધામધૂમપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા થઈ. પરંતું ચોમાસાની વિનંતિ માટુંગાની સ્વીકારી હોવાથી પૂજ્યશ્રીએ ફરી મુંબઈ તરફ વિહાર કર્યો અને અષાડ સુદ ૯ ના ચાતુર્માસ માટે માટુંગામાં પ્રવેશ કર્યો.
આ ચોમાસામાં માટુંગામાં અનેકવિધ શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો થયાં. ચોમાસાનું પરિવર્તન વડાલામાં કચ્છી ખજૂરવાલાને ત્યાં ખૂબ ધામધુમથી થયું. પરંતુ તે દરમિયાન પૂજ્યશ્રીએ સહસ્ત્રફણા પાર્શ્વનાથ મંદિર માટે તેમજ સોપારા સફાળા વિગેરે માટે સારો ફાળો કરાવી આપે.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પૂનામાં આચાર્ય પદ પ્રદાન તથા ચાતુર્માસ ચામાસા બાદ પૂ. આ. શ્રી નંદનસૂરીશ્વરજી મ.ની આજ્ઞાથી ઉપા. પ્રિય’કરવિજયજી મ. ઉપા. શુભ કરવિજયજી મ. તથા પન્યાસ મહિમાવિજયજી મ.ને પઢવીપ્રદાન માટે પૂજ્યશ્રી પૂના પધાર્યા. પૂનામાં વિ. સં. ૨૦૨૪ પાષ વદ-૬ના દિવસે બન્ને ઉપાધ્યાયાને આચાર્ય પદ પ્રદાન અને પન્યાસશ્રી મહિમાવિજયજી ગણિને ઉપા. પદપ્રદાન પૂજ્યશ્રીના વરદહસ્તે ખૂબજ ધામધુમ અને અને મહાસવપૂર્વક થયું.
૨૦૨
પૂનામાં અપૂર્વ શાસન પ્રભાવના કરી પૂજયશ્રી લેાનાવાલા . પધાર્યા. અહી તેઓશ્રીની નિશ્રામાં ચૈત્રીની ઓળી ખૂબ ઉત્સા હપૂર્વક થઈ. ત્યાં તલેગામ દાભડાના સંઘની પ્રતિષ્ઠા માટે વિનતિ થતાં સામૈયાપૂર્વક પૂજ્યશ્રી તલેગામ દાભડા પધાર્યા અહી મહાત્સવપૂર્ણાંક વૈશાખ સુદિ ૬ની પ્રતિષ્ઠા કરાવી. તે દરમિયાન પૂનામાં ચાતુર્માસ માટે આગ્રહભરી વિનંતિ થતાં . વિ. સ’. ૨૦૨૪ના ચાતુર્માસની વિનંતિ સ્વીકારી.
પૂનામાં વિ. સ'. ૨૦૨૪ના ચાતુર્માસમાં અનેકવિધ ધમકાર્યા તા ઘણાં થયાં પણ સૌથી વિશિષ્ટ કાર્ય પૂનામાં જૈન . ભાજનશાળાની સ્થાપના થઈ.
ધામધૂમપૂર્ણાંક ચાતુર્માસ પરાવર્તન બાદ શ્રી ચાકના સંઘની પ્રતિષ્ઠા માટેની આગ્રહભરી વિનંતિ થવાથી પૂજ્યશ્રી ચાક પધાર્યા. ત્યાં વિ. સં. ૨૦૨૪ના ફાગણ માસમાં ધામધુમપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા કરી ચૈત્રી મેળી થાણામાં પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં થઈ. .
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૦૪
વ્યારામાં ચાતુર્માસ આ પછી પૂજ્યશ્રીએ ગુજરાત તરફ વિહાર કર્યો. વૈશાખ વમાં કિમમાં પ્રતિષ્ઠા અને ચાતુર્માસાર્થે વ્યારામાં ભવ્ય સામૈયા પૂર્વક પ્રવેશ કર્યો. વિ. સં. ર૦રપનું ચોમાસું પૂજ્યશ્રીએ વ્યારામાં કર્યું. જેમાસા દરમિયાન પર્યુષણમાં ખૂબ સુંદર આરાધના અને પર્યુષણ બાદ ભવ્ય વરઘોડે શ્રી સિદ્ધચક પૂજન આદિ ઘણાં ધાર્મિક પ્રભાવક કાર્યો થયાં.
અમદાવાદમાં ચાતુર્માસ ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયા બાદ પૂજ્યશ્રી ગોધરા થઈ સાઠંબા પધાર્યા ત્યાં ઉપાશ્રયને જિર્ણોદ્ધાર અને સાઠંબાથી કેસરીયાજી ની યાત્રા કરી પૂ. આ. વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મ.ની નિશ્રામાં વિ. સં. ૨૦૨૬નું ચાતુર્માસ પાંજરાપોળે કર્યું. પૂજ્યશ્રીની પ્રેરણાથી હઠીભાઈની વાડી, લાલાભાઈની પળ, કૃષ્ણનગર, નગરશેઠના વંડા વિગેરેના ઉપાશ્રય માટે સારી રકમ થઈ.
ચાતુર્માસ બાદ ખંભાત માતર આદિ વિવિધ સ્થાનમાં વિહાર અને ધર્મોપદેશ આપતા પૂજ્યશ્રીએ પુનઃ બીજુ વિ. સં. ૨૦૨૬નું ચાતુર્માસ પણ પ. પૂ. આ. દેવ વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મહારાજની નિશ્રામાં કર્યું.
વિ. સં. ૨૦૨૭ દરમિયાન ભાભા પાર્શ્વનાથ ડોશીવાડાની પિળની પ્રતિષ્ઠા આદિ વિવિધ કાર્યો કરી બેટાદમાં વડીલોની નિશ્રામાં પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગ ઉપર ઉપસ્થિત રહી પૂજ્યશ્રી પાલીતાણું યાત્રા કરી તેમની પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગ ઉપર પધાર્યા.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી ચશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
જામનગરમાં ચાતુર્માસ
અહી. જામનગરની વિનતિ થવાથી વિ. સ. ૨૦૨૮નુ ચાતુર્માસ જામનગર કર્યું. ચામાસામાં વિવિધ ધર્માનુષ્ઠાન સાથે ઉપધાન તપ અને પૂજ્ય સૂરિસમ્રાટના શતાબ્દિ મહાત્સવ ઉજવી પૂજ્યશ્રી ચામાસા બાદ ગિરનાર તરફ વિહાર કરતાં જામકંડારણા પધાર્યા. અહી. પાષ ઇસમની સુ ંદર આરાધના કરાવી ધારાજી થઇ ગિરનાર પધાર્યા. પરમાત્મા દેવાધિદેવ નેમિનાથ ભગવાનની યાત્રા કરી. આ દરમિયાન જામક ડારણાના શ્રી પ્રભુદાસભાઈ એ પેાતાના પિતાજીના શ્રેયાર્થે મહોત્સવ કરવા ધારેલ તે મહાત્સવ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં ઉજવાય તેવી તેમની ભાવના થવાથી તેમના અતિઆગ્રહ થતાં જામક ડારણા પધાર્યા. અહી પંચાહૂનિકા મહાત્સવમાં રંગ જમાવી પૂજ્યશ્રી જેતપુર પધાર્યા. ત્યાં મહા સુદ-૬ના પુંડરિક સ્વામિ વિ. મૂર્તિઓની પ્રતિષ્ઠા કરાવી ફાગણ સુદ ૧૩ની છ ગાઉની ગિરિરાજની સ્પના કરી બોટાદમાં ચૈત્રી આળી કરાવી. તેવામાં નાગજી ભુદરની પાળ અમદાવાદની ચાતુર્માસની વિનતિ થતાં પૂજ્યશ્રી અમદાવાદ નાગજી ભુદરની પાળના ઉપાશ્રયે સામૈયાપૂર્વક પધાર્યા.
અમદાવાદ નાગજી ભુદરની પાળ તથા નવરંગપૂરાનું ચાતુર્માસ
આ ચાતુર્માસમાં વિવિધ તા ઓચ્છવ મહોત્સવ થયા. તદુપરાંત કૃષ્ણનગરના ઉપાશ્રય માટે સારી રકમના ફાળેા થયા. આ ચામાસામાં પાર્શ્વનાથચરિત્રના પ્રકાશન માટે પણ સારી
૨૦૪
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૨૦૫
રકમ થઈ. આમ વિ. સં. ર૦રનું ચાતુર્માસ પૂજ્યશ્રીનું ખૂબ ધર્મ પ્રભાવનાપૂર્ણ થયું
ચાતુર્માસ બાદ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં ચાણસ્મા ખેરાળુ તારંગાદિની યાત્રા દરમિયાન ઠેક ઠેકાણે ઉત્સવ મહોત્સવ થયા.
વિ. સં. ૨૦૩૦નું ચાતુર્માસ માટે નવરંગપુરા જૈન ઉપાશ્રયની જય બાલાવેલી હોવાથી તેઓ ફરી રાજનગર અમદાવાદ પધાર્યા અને વિ. સં. ૨૦૩૦નું ચાતુર્માસ નવરંગપુરા ઉપાશ્રયે કર્યું. અહીં પણ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં ઓચ્છવ મહોત્સવ તથા તપશ્ચર્યાની વિશિષ્ટ સારી આરાધનાઓ થઈ. ચાતુર્માસ પરિવર્તન શ્રી વિમળદાસ નગીનદાસના ત્યાં ખૂબ ધામધુમપૂર્વક થયું.
પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં નવરંગપુરા શ્રીસંઘે અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઉજવવાને નિર્ધાર કર્યો. અગિયાર દિવસનો કાર્યક્રમ રાખ્યો. સવાસે જેટલી પ્રતિમાજી ભગવંતની અંજનશલાકાવિધિ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં થઈ અને ખૂબ ધામધૂમપૂર્વક મહા સુદ ૬ના દિવસે પ્રતિષ્ઠાદિન ઉજવાય.
આમ વિક્રમ સંવત ૨૦૩૦નું ચાતુર્માસ નવરંગપુરા ઉપાશ્રેયે કર્યું. અને નવરંગપુરા શ્રી સંઘમાં અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવને યાદગાર પ્રસંગ ઉજવી પૂજ્યશ્રીએ રાજકેટ તરફ વિહાર કર્યો.
રાજકોટમાં જાગનાથ પ્લોટના મંદિરમાં વૈશાખ સુદિ ૧ ની પ્રતિષ્ઠા કરાવી. આ પ્રતિષ્ઠામાં રાજકોટના વતનીઓ ઉપરાંત
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
२०६
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
નવરંગપુરા અમદાવાદના ભાઈ ઓ એ પણ સારે લાભ લીધે હતા. ઓપેરા સાસાયટીમાં ચાતુર્માસ તથા સામુદાયિક પારણા
પૂજ્યશ્રીને ચાતુર્માસ માટે ઓપેરા જૈન ઉપાશ્રયની આગ્રહભરી વિનતિ હોવાથી તેઓ રાજ કેટથી થોડા દિવસ જામનગરના જિનમદિરોની યાત્રા કરી ઓપેરા સેસાયટી ઉપાશ્રયે ધામધુમપૂર્વક ચાતુમાસાર્થે પધાર્યા વિ. સં. ૨૦૩૧નું ચાતુર્માસ. ઓપેરા સેસાયટીમાં થયું. આ ઉપાશ્રય બંધાયા પછી પૂજ્યશ્રીનું પ્રથમ ચાતુર્માસાર્થે હતું. જેને લીધે સંઘમાં ખૂબ ઉત્સાહ અને ધર્મભાવના હતી. આ ચાતુર્માસમાં ખેરાળુના ઉપાશ્રય માટે સારી રકમને ફાળે થયે તદુપરાંત વિવિધ તપશ્ચર્યાઓ થઈ અને પાલડી વિસ્તારમાં અઠ્ઠાઈ અને તે ઉપરાંત તપશ્ચર્યા કરનારના સામુહિક પારણાં થયાં. તથા પંચાનિકા મહોત્સવ ઉજવાયે.
ચાતુર્માસ પરિવર્તન બાદ વિ. સં. ૨૦૩રના માગશર સુદ ૧૦ના અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ સાબરમતીમાં પૂ. આ. શ્રી વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મ. સા. તથા પૂ. આ. કસ્તુરસૂરીશ્વરજી મ સા.ની શુભનિશ્રામાં ઉજવાતો હોવાથી ત્યાં પધાર્યા.
પેટલાદમાં પ્રતિષ્ઠા અહીં પૂજ્યશ્રીને બાપુનગરના શ્રી સંઘે દહેરાસરની શિલાસ્થાપન મુહૂર્ત પ્રસંગે આગ્રહભરી વિનંતિ થવાથી તે શ્રી બાપુનગર પધાર્યા. આ કાર્ય પૂર્ણ થાય ત્યાં તો તેમને પેટલાદ
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૦૭
શ્રીસંધની મનમેહન પાર્શ્વનાથ ભગવાનના દહેરાસરની મહા સુદ ૬ની પ્રતિષ્ઠા માટે આગ્રહ થયે તેથી તેઓ શ્રી અત્યુત્તમ કાર્ય પ્રસંગે પેટલાદ પધાર્યા. અહીં તેઓશ્રીની નિશ્રામાં ખૂબજ મહોત્સવ પૂર્વક પ્રતિષ્ઠાનું કાર્ય સુસંપન્ન થયું.
- પેટલાદમાં પૂજ્યશ્રી પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે છે. તે જાણી શ્રી ખંભાતના ભાઈઓએ ખંભાત પધારવા પૂજ્યશ્રીને વિનંતિ કરી જેથી પૂજ્યશ્રી ખંભાત પધાર્યા અને અહીં ફાગણ સુદ-૫ના ધામધુમપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા કરાવી. પૂજ્ય વડીલ ગુરૂવર્યોના કાળધર્મ નિમિત્તોના
મહોત્સવમાં હાજરી પ. પૂ. તિર્વિશારદ આ. દેવ વિજયનંદનસૂરીશ્વરજી મ. તથા પ. પૂ. પ્રાકૃતિવિશારઃ ગુરૂદેવ વિજય કસ્તુરસૂરીશ્વરજી મ. ના સ્વર્ગવાસ નિમિરો જેઠ વદ૧૦થી અષાડ સુદ-૭ સુધીને તેર દિવસને મહેસવા પાંજરાપોળના ઉપાશ્રયે ઉજવવાને હોવાથી પૂજ્યશ્રી ખંભાતથી અમદાવાદ પધાર્યા આ મહોત્સવ પૂજ્યશ્રી ઉપરાંત પૂ. આ. ધર્મધુરંધરસૂરિજી, પૂ. આ. પ્રિયંકરસૂરિજી, પૂ. આ. પરમપ્રભસૂરિજી, પૂ. આ. ચંદ્રોદયસૂરિજી, પૂ. આ. કીર્તિચંદ્રસૂરિજી મ. નિશ્રામાં ઉજવાયો હતો.
ઉત્સવ બાદ પૂજ્યશ્રીને સૈજપુર કૃષ્ણનગર નરેડાની ર૩રના ચાતુર્માસાર્થે વિનંતિ હોવાથી તેઓ કૃષ્ણનગર પધાર્યા. અહીં પર્યુષણાદિમાં વિશિષ્ટ ધર્મકાર્યો થયાં. તદુપરાંત ઉપધાન તપ પ્રારંભ આસો સુદ-૧૦મે થયે. ચાતુર્માસ પરિવર્તન સૈજ
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પુર કુંદેલીમાં ખૂબ શાનદાર રીતે થયું. ઉપધાન માલારાપણુ માગશર સુદ–૩ના રાજ મહા-સવપૂર્વક થયું. તથા શાંતિનાથ ચરિત્રનું પ્રકાશન થયું.
૨૦૮
•
કૃષ્ણનગરમાં ધમ ભાવના
કૃષ્ણનગરમાં ધાર્મિકપ્રભાવક કાર્યો કરી પૂજ્યશ્રી નગરશેઠના વંડામાં શાસનસમ્રાટશ્રીના આચાર્યાની નિશ્રામાં શાનદાર ઉજવાતા ઉપધાન મહેાત્સવમાં હાજર રહ્યા બાદ સેાજીત્રામાં ફાગણ સુદ-૩ના પૂજ્ય ગુરૂમહારાજની પાદુકાના પ્રતિષ્ઠા મહેાત્સવમાં પધાર્યા. સાજીત્રામાં ગુરૂપાદુકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
સેાત્રામાં પૂજ્ય ગુરૂદેવ આ. શ્રી કસ્તૂરસૂરીશ્વરજી મ. કાળધર્મ પામ્યા હેાવાથી ત્યાં ગુરૂપાકા બનાવવામાં આવી હતી. પાદુકાના પ્રતિષ્ઠા મહાત્સવ શાસનસમ્રાટના આચાર્ય ભગવંતાની નિશ્રામાં ખૂબજ શાનદારરીતે ઉજવાયા હતા. અહી ગુરૂભગવંતની પાદુકાની પ્રતિષ્ઠાસ પન્ન કરી પૂજ્યશ્રી અમદાવાદ. વિતરાગ સેાસાયટી-પરમાનંદ જૈન સંઘના ઉપાશ્રય ચાતુર્માસાથે પધાર્યાં. આ ચામાસામાં વિવિધ તપશ્ચર્યાએ ઉપરાંત શ્રીસ'ધના કેટલાક ખાતાઓમાં તેાટા હતા તે તેમના ઉપદેશથી પૂર્ણ કર્યાં અને સાધારણ ખાતામાં બાવીસ હજાર જેવી સારી રકમ તેમના ઉપદેશથી કરાવી આપવામાં આવી.
ચાતુર્માસ પરિવર્તન નવીન સ્ટીલ ઇન્ડસ્ટ્રીઝવાળા છેોટાલાલ મેાહનલાલ ત્યાં ધર્મેન્દ્ર સેાસાયટીમાં ખૂબ ધામધુમ પૂર્વક કર્યું.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
હોય . જેના માતા નું છે છે. એ જ ર ી .
શકો જો જી રહી
કે વખ સરકાર સીશિ
છે કે
જો
કે
સ. ૨૦૩૦ અષાઢ સુદ ૧૦ ના પાંજરાપોળ ઉપાશ્રયે પૂ. આ. વિ. નંદનસૂરિજી મ. સા. તથા પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. ઉપાધ્યાય સૂર્યોદયવિજયજી મ. સાહેબને આચાર્ય
પદની ક્રિયા કરાવે છે તે પ્રસંગનું એક દૃશ્ય.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ. આ. વિ. નદનસૂરિજી મ. સા. પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા. પૂ. આ. વિ. પ્રિયંકરસૂરિજી મ. સા. પૂ. આ. વિ. કીર્તિચંદ્રસૂરિજી મ. સા. પૂ. આ. વિ. સૂર્યોદયસૂરિજી મ. સા. આદિઠાણી કેશુભાઇ વકીલને ત્યાં પગલા કરવા પધારે છે તે
વખતનું એક દૃશ્ય.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
.
ક
18
જામનગરના ઉપધાન મંડપમાં પ્રવેશ કરતા પૂ. ચરિત્રનાયક
સં. ૨૦૨૮ આસો સુદ ૧૦
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
કa
જ
સં. ૨૦૧૩ વૈ. સુદ ૫ બેંગલોરથી ચરિત્રનાયકને એગુન્ડ
છે. પાલીયમ તરફ વિહાર
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૭).
સં. ૨૦૩૩ માં કૃષ્ણનગરમાં માગશર સુદ ૩ના માળારોપણનું દૃશ્ય. જેમાં પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. તથા પૂ. આ. વિ. ધર્મ ધુરંધરસૂરિજી મ. સા. તથા પહેલી માળારોપણ પહેરનાર
સુધાબહેન છનાલાલ શાહ
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૮)
ક
:
}
વિ. સં. ૨૦૩૪ માં ચાતુર્માસ પરિવર્તન પ્રસંગે વિતરાગ સોસાયટી નજીક આવેલ ધમેન્દ્ર સોસાયટીમાં નવીન ફરનીચરવાળા શ્રી છોટાલાલભાઈ તથા પૂ. આ. વિ. યશોભદ્રસૂરિજી મ. સા.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૯),
હાથી
''
::
H
*''''
::
મહાવીર જૈન સોસાયટી- ગોધરામાં આવેલ - શ્રી યશોભદ્રશુભકર જ્ઞાનશાળા
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
]]
(૨૦)
at
જમણીબાજુથી તારાચંદ શામજી ધરમશી, (કચ્છસુથરી) પૂ. આ. વિ. યશાભદ્રસૂરિજી મ., પૂ. ગણિ. શ્રેયાંસવિજયજી
มู
મ., જયંતકુમાર તારાચંદ ધરમશી, હિતેશ રમણીકલાલ શાહ, વી આઈ. પટેલ (નાયબ ઇજનેર) પાછળ પૂ. મુનિ વિદ્યાચંદ્રવિજયજી મ., સેનબાઈ શીવજી, નિર્મળાબેન તારાચંદ ધરમશી
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૦૯
બોરસદમાં 'જનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
આ પછી પૂજ્યશ્રી વિશ્વન‘દીકર સંઘના ઉપાશ્રયે ભગવાનનગરના ટેકરે પધાર્યા. અહીં મુનિશ્રી શ્રેયાંસવિજયજી મ. તથા પૂ. આ. શ્રી કીર્તિ ચંદ્રસૂરીશ્વરજીના શિષ્ય મુનિશ્રી જયકીતિ વિજયજી મ.ને ભગવતીસૂત્રના યેાગમાં પ્રવેશ કરાવ્યા.
એરસદમાં વૈશાખ સુદ-૩ના અંજનશલાકા તથા પ્રતિષ્ઠા ભવ્ય મહાત્સવ ઉજવવાના હાઈ પૂજ્યશ્રીને આગ્રહભરી વિન‘તિ થઈ તેથી તેઓશ્રી બારસદ પધાર્યા. આ મહોત્સવમાં પૂજ્યશ્રીની સાથે પૂ. આ. શ્રી વિજયદેવસૂરીશ્વરજીમ.ના પૂ.આ. શુભ‘કરસૂરિજી, પૂ. આ. કીર્તિ ચંદ્રસૂરિજી પૂ. આ. સૂર્યદયસૂરિજી આદિ હતા. આ ઉત્સવ દરમિયાન મુનિશ્રી શ્રેયાંસવિજયજી તથા મુનિશ્રી જયકીર્તિવિજયજીને ગણિપદ્મથી વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા હતા. વધુમાં એ બહેનાની દીક્ષા પણ ખૂષ ધામધૂમ પૂર્વક થઇ હતી.
ત્યારબાદ અમદાવાદ પધારતાં પૂ. આ. ધુરંધરસૂરિજી મ.ના સ્વર્ગવાસ નિમિત્તે ભવ્ય મહાત્સવ પાંજરાપેાળના ઉપાશ્રયે ઉજવાયા ત્યાં પધાર્યા.
ગોધરામાં વિવિધ ધમ ભાવના
ચાતુર્માસની વિનતિ ગાધરા શ્રીસ*ઘની હાવાથી ઉત્સવની પૂર્ણાહુતિ બાદ પૂ. આ. શુભંકરસૂરિજી મ. આદિની સાથે ગાધરા ચાતુર્માંસાથે પધાર્યા. આ ચાતુર્માસમાં વિવિધ તપાની આરાધના,
૧૪
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પાંચ દિવસના બે મહત્ય, સંઘપૂજા, સ્વામિવાત્સલ્ય, બાળકેની શિબિર, ઉપદેશપ્રાસાદ ભાગ-૧નું પ્રકાશન આદિ વિવિધ ધર્મકાર્યો થયાં.
ચાતુર્માસ બાદ પોલી તીર્થની યાત્રા અને યાત્રા પછી પૂનઃ ગોધરા આવી મૌન એકાદશીની આરાધના તથા માગસર વદ-૧ની દહેરાસરની સાલગિરિ ઉજવી બાલાસિનોર સાઠંબા દહેગામ થઈ અમદાવાદ પધાર્યા.
ખાનપુરમાં ચાતુર્માસ તથા ગણિપદપ્રદાન
અમદાવાદમાં કીકાભટની પળે ફાગણ સુદ-રના પ્રતિષ્ઠા લુણસાવાડે રૌત્ર વદ-૧૩ની પ્રતિષ્ઠા આદિ કાર્ય સંપન્ન કરી પૂજ્યશ્રી મુનિશ્રી વિદ્યાચંદ્રવિજયજીને પારણું પ્રસંગે કૃષ્ણનગર પધાર્યા. અહીં ત્રણ દિવસની સ્થિરતા બાદ મોડાસા જેઠ સુદ-૬ ના પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે પધાર્યા. અહીં ચાર ભગવાનની ખૂબજ મહત્સવપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા સંપન્ન કરી ખાનપુર સંઘની વિનંતિથી ચાતુર્માસા માકુભાઈ શેઠના બંગલે પધાર્યા. આ ચાતુર્માસ દરમિયાન પૂ. મુનિશ્રી પાર્ધચંદ્રવિજયજી મ. પૂ. મુનિશ્રી મહાબલવિજ્યજી મ. તથા પૂ. મુનિશ્રી રત્નપ્રભવિજયજી મ.ને મહાનિશીથસૂત્રના ગહન કરાવી ર૦૩૬ના માગસર વદ-રના બને મુનિઓને ગણિપદથી વિભૂષિત કર્યા.
આયંબિલ ભવનનું ઉદ્ઘાટન માસા બાદ પાંજરાપોળના ઉપાશ્રયે છેડો વખત સ્થિરતા કરી પાલીતાણું તરફ પધાર્યા ત્યાં યાત્રા કરી વૈશાખ
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૧૧
વદમાં ભાવનગરમાં આયંબિલભવનનું ઉદ્દઘાટન હોવાથી ત્યાં પધાર્યા. અહીં પૂ. શાસનસમ્રાટશ્રીને આચાર્ય ભગવંતની નિશ્રામાં ભવ્યસમારેહપૂર્વક ઉદ્દઘાટન થયું આ પ્રસંગે અહંદુ મહાપૂજન આદિ વિવિધ પૂજન થયાં.
અમદાવાદ વિજયનગરમાં ઉત્સવ પૂજ્યશ્રી આયંબિલભુવન ઉદ્દઘાટનવિધિ સમારોહ પૂર્ણ થયા બાદ અમદાવાદ પધાર્યા. જેઠ સુદ-૧ના વિજયનગર દહેરાસરની સાલગિરિ નિમિત્તે પાંચ દિવસને ઉત્સવ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં ઉજવાયે.
પાંજરાપોળમાં છેલ્લું ચાતુર્માસ જેઠ વદ-૧૦ના રોજ સામૈયાપૂર્વક ચાતુમાસાર્થે પાંજરા પિળે પૂજ્યશ્રી પધાર્યા. આ તેમના જીવનનું છેલ્લું ચાતુમાંસ નિર્માયું હતું. તેઓશ્રીની પ્રેરણાથી નગરશેઠના વંડાને ઉપાશ્રય, હઠીભાઈની વાડીને ઉપાશ્રય વિ. સ્થળોએ દેવદ્રવ્ય વિગેરેની સારી ઉપજ થઈ હતી. ઉપદેશ તરંગિણું ભાષાંતરનું પ્રકાશન અને ધાર્મિક શિક્ષણ શિબિર પણ દિવાળીના વેકેશન દરમિયાન ચોજાઈ હતી.
ચાતુર્માસ પરિવર્તન પંચાહુનિકા મહોત્સવપૂર્વક આંબલી પળના ઉપાશ્રયે થયું હતું.
પોષ વદ-૧ના રોજ દેવા મુકામે શ્રી સિદ્ધચક મહાપૂજન ભણવવાપૂર્વક નૂતન ઉપાશ્રયનું ઉદ્દઘાટન પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં સારી રીતે થયું હતું.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૨
આ. દેવશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
ખેડામાં સિધ્ધચક્રપૂજન નિમિત્તે વિહાર અને અકસ્માત્ ખેડા વર્તમાનના તંત્રી ખાખુભાઈ મણીલાલ શેઠે ખેડામાં શ્રી સિદ્ધચક્રપૂજન આદિ તેમની નિશ્રામાં ભણાવવાની કુમકુમ પત્રિકા કાઢી હતી. પૂજ્યશ્રીએ સિદ્ધચક્રનું ધ્યાન ધરતા મહા સુદ ૧૨ના વિહાર કર્યા. તેરસે બારેજા પધાર્યાં. ચૌદસે સવારે મારેજાથી ખેડા જવા વિહાર કર્યો. સ્કુટરસવાર પૂજ્યશ્રીને અથડાયા અકસ્માત્ થયેા. અકસ્માત કરનાર સ્કુટરચાલકને લેાકાએ પકડવો પરંતુ પૂજ્યશ્રીએ ભાનમાં હાવાથી તેને હેરાન નહિ કરવાનું કહ્યું અને તેને છોડી દીધા. તે પૂજ્યશ્રીને પગે લાગ્યા. પૂજ્યશ્રીએ તેને ક્ષમા આપી તે ગળગળા બની પૂજ્યશ્રીને પગે લાગી તેમની કરૂણાને બિરદાવતા ચાહ્યા ગયા. પણ આચાર્ય મહારાજ બેભાન બની ગયા. વાડીલાલ સારાભાઈ હેાસ્પીટલમાં લાવવામાં આવ્યા. સમાચાર વીજળીવેગે સારા અમદાવાદમાં પ્રસર્યા. શહેરમાંથી અને પરામાંથી ભાવિકા ઉપરાંત પૂ. આ. દેવેન્દ્રસાગરસૂરિજી, પૂ. આ. પ્રિયંકરસૂરિજી પૂ. આ. ભાનુચદ્રસૂરિજી મ. પૂ. આ, મહિમાપ્રભસૂરિજી મ. આદિ આચાય પુ'ગવા મુનિએ સાધ્વીજી મહારાજો જેમણે સમાચાર સાંભળ્યા તે બધા હાસ્પીટલમાં એમની સુખશાતા પુછવા આવ્યા. ગુરૂભગવાનનું અંતિમ દર્શન
અકસ્માતના સમાચાર સાંભળતાં જ પૂ. ગણિવર્ય શ્રેયાંસચંદ્ર વિજયજી, પૂ. મુનિરાજ રત્નપ્રભવિજયજી, પૂ. મુનિરાજ ચંદ્રગુપ્તવિજયજી પૂ. મુનિરાજ પ્રકાશચ'દ્રવિજયજી આદિ તા પરિચર્યામાં હાજર થઈ ગયા હતા. હઠીસીગ કેસરીસીંગ ટ્રસ્ટના
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૨૧૩
ટ્રસ્ટી પંકજભાઇ વિ. ફુલચંદભાઈ સલાત, છોટાલાલભાઈ નેમાણી, અજીતભાઈ, બાબુભાઈ ટમટમ, કાંતીભાઈ, પ્રફુલભાઈ, અવનીશભાઈ ફડીયા વિગેરે ગૃહસ્થા પણ સતત હાસ્પીટલમાં પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંતની સેવામાં ઉપસ્થિત રહ્યા.
પૂ. આ. મહારાજનું નિર્વાણ અને નિહરણ યાત્રા
‘તુટી તેની ખુટી નહિટ બરાબર સાંજના ૫-૧૦ મિનિટે પૂ. આ. ભગવંતે સંઘને નિરાધાર મૂકી સિદ્ધચક્ર પૂજનના ઉત્સવમાં જતા હતા તે ધ્યાનમાં ખાવાઈ આ નશ્વર દેહને નશ્વર જગતમાં છેડી સ્વર્ગે સ‘ચર્ચા. તેમના દેહને પાંજરાપેાળે લાવવામાં આવ્યું. જરીયાન સુંદર પાલખી બનાવવામાં આવી અને મહા સુદ-૧૫ના દિવસે જે ટાઇમે સિદ્ધચક્રપૂજન ભણાવવાનુ હતુ. તે ટાઇમે તેમની ‘જય જય નંદા જય જય ભદ્દા’ની ઉદ્માષણા કરતી હજારા મનુષ્યાની નિહરણ યાત્રા નીકળી રાજનગર અમદાવાદના મોટા પહેાળા માર્ગ પણ ભક્તવની અવરજવર માટે સાંકડા બન્યા. લશ્કરી બેન્ડના અવાજો એ જૈનેતરોને પણ તે પૂજ્યપુરૂષના દર્શન કરી કૃતાર્થ બનતા અનાવ્યા. સ્મશાન માનવમેદનીથી ઉભરાયુ'. તેમના કાકાના પિત્રાઈ ભાઈ લખમશી ઘેલાભાઈએ ‘જય જય નંદા જય જય ભદ્દાના અવાજો વચ્ચે અગ્નિદાહ ીધા.
ચતુવ ધસ’ઘનુ દેવવ‘દન
પાંજરાાળના ઉપાશ્રયે દેવવંદન થયુ.. પૂ. આ. [પ્રય કરસૂરિજી, પૂ. આ. મહિમાપ્રભસૂરિજી, પૂ. આ. ભદ્રંકરસૂરિજી,
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૪
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની.
પૂ. આ. ભુવનભાનુસૂરિજી આદિએ તેમના ગુણાનુવાદ કર્યા.
ગુણાનુવાદ સભા મહા વદી ૭ના રોજ સકળસંઘની સભા પાંજરાપોળના ઉપાશ્રયે જાઈ. આ સભામાં પૂ. આ. દેવેદ્રસાગરસૂરિજી, પૂ. આ. પ્રિયંકરસૂરિજી, પૂ. આ. મહિમાપ્રભસૂરિજી, પૂ. આ. કીર્તિચંદ્રસૂરિજી પૂ. ૫. હેમપ્રભ વિજયજી, પૂ. ગણિવર્ય શ્રેયાંસવિજયજી, પૂ. મુનિ રત્નપ્રભવિજયજી મ. મફતલાલ પંડિત. શેઠશ્રી શ્રેણિકભાઈ, રમણલાલ સકરચંદ, કૃષ્ણનગરના ભાઈઓ ભીખાભાઈ તથા નવીનભાઈ વિગેરેએ ગુણાનુવાદ કર્યા. ચતુર્વિધ સંઘની સભામાં ગુણાનુવાદ ઠરાવ થયો.
કાળધર્મ નિમિતે મહત્સવ પૂજ્યશ્રીના કાળધર્મ નિમિત્તે ૨૪-૫-૮૧ વૈશાખ વદ-૫ રવિવારથી ૯ દિવસને સિદ્ધચક્રપૂજન અને શાંતિસ્નાત્ર સહિત મહત્સવ રાખવામાં આવ્યા. પૂજાએ જુદા જુદા ભાઈએ તરફથી રાખવામાં આવી. સિદ્ધચક પૂજન અને શાંતિસ્નાત્ર ઘેલાભાઈ લીલાધરના કુટુંબ તરફથી રાખવામાં આવ્યું હતું. રોજ પ્રભાવના અને ભારે આંગી થતી હતી આ મહોત્સવ પૂ. આ. મતીપ્રભસૂરિજી મ. પૂ. આ. પ્રિયંકરસૂરિજી મ. પૂ. આ. મહિમાપ્રભસૂરિજી મ. પૂ. આ. કીર્તિચંદ્રસૂારજી મ. પૂ. આ. નીતિપ્રભસૂરિજી મ. આદિની નિશ્રામાં સંપન્ન થયેલ
પૂ. ગણિવર્ય શ્રેયાંસચંદ્રવિજયજી તથા પૂ. મુનિવર્ય રત્નપ્રવિજયજીની પ્રેરણા તેમાં મુખ્ય હતી.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૧૫
કાંતિભાઈ ગાંડાલાલ તથા કાંતિભાઈ પાલણપુરવાળાની જહેમત અનુમાનીય હતી.
પૂજ્ય આ. મ. તા ગયા પણ તેમના નિરીહસ્વભાવસ્પષ્ટ વકતૃત્વપણું, ગુણાનુરાગ અને લેાકેાપકારતા આદિ ગુણા જેના જેના પરિચયમાં આવ્યા તે બધા કઈ કાળસુધી સંભાર્યા કરશે અને તેમણે તેમના પવિત્ર સયમ જીવન દરમિયાન કરાવેલા પ્રતિષ્ઠા, ઉપાશ્રયા અને અનેકવિધ ધાર્મિક કાર્યો તેમને તેવાને તેવા જીવંત રાખશે. આજે તેમના પાર્થિવ દેહ નથી પણ તેમની જીવનની કૃતિએ વર્ષોના વર્ષો સુધી તેમને જીવંત રાખશે, વંદન હૈ। તે પૂ. આ. ભગવંત યશાભદ્રસૂરિને.
પરમપૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રી યશાભદ્રસૂરિશ્વરજી મ. સા. ના કાળધર્મ અંગે આવેલા શાકસ દેશા
૧-૫. પૂ. આચાર્ય મહારાજ મેાતીપ્રભસૂરિ મહારાજ
ગાડીજી જૈન ઉપાશ્રય, ભાવનગર મહા સુદ-૧૫ દિગિરિ સાથે જણાવવાનુ` કે આચાય યશેાભદ્રસૂરિજી મહારાજને કાંઈક અકસ્માત્ થતાં તેની ખિયત ગંભીર થતાં વી. એસમાં દાખલ કરેલ ને સાંજના સમાધિપૂર્વક કાળધમ પામ્યાના સમાચાર એકાએક જાણીને ખૂબ જ દિલગીર થયા
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
છીએ. તેમના જવાથી આપણા સમુદાય તથા શાસનને ખેાટ પડી છે. શાસનદેવ તેમના આત્માને શાંતિ આપે. આચાર્ય વિજય માતિપ્રભસૂરિ મ. તથા આચાર્ય વિજય નયપ્રભસૂરિ મ આદિ ઠાણા-૪
૨૧૬
-પૂ. આ. શુભકરસૂરિજી મ.પૂ. આ.સૂર્યોદયસૂરિ મ.આદિ ગાડીજી જૈન ઉપાશ્રય ૧૨, પાયની મુ`બઈ-૩
તા. ૧૯-૨-૮૧
પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજીનાં એકસ્માથી થયેલ કાળધર્મનાં સમાચાર જાણી ઘણા ઊંડા આઘાત લાગેલ છે.
ગાડીજી ભાયખલા તથા અન્ય સ્થળે દેવવંદન આદિ કરેલ છે. ને મહાત્સવ થશે.
ગાડીજીમાં મહા વટ્ઠ ૧૦ના ગુણાનુરાગની સભા રાખેલ છે. ત્યાં પણ ગુણાનુરાગની સભા સારી રીતે થાય તેવું કરશેા. પૂજ્યશ્રીના કાળધથી આપણને સૌને આઘાત લાગેજ, પણ શું થાય. આ પ્રસ`ગ જ એવા છે.
પૂજ્યશ્રીમાં જે સરળતા નિખાલસતા ઉદારતા ગુણગ્રાહિતા આદિ અનેક ગુગૢા હતા. કેાઈનુ પણ કરી છુટવાની ભાવના શાસન માટે તેમજ નાના મોટા સ્થાનેા માટે જે લાગણી હતી તે બહુ જ અનુમાદનીય અને અનુકરણીય હતી તેમાંના થોડા પણ ગુણુ
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૧૭
આપણામાં આવે. તેઓશ્રી જ્યાં હોય ત્યાંથી આપણને આશિર્વાદ આપે.
વિજય શુભંકરસુરિ
વિજય સૂર્યોદયસુરિ
મુનિ શિલચંદ્રવિજય આદિ ૩-પૂ. આ. ચંદ્રોદયસૂરિ મહારાજ
કે સંબા, મહા વદ-૩ શનિ ભાવિમિથ્યા કેઈ કરી શકતું નથી. પરંતુ એકાએક આ રીતની પરિસ્થિતિથી દુખ થાય. પૂજ્ય વિજ્ઞાનસૂરિજીના પરિવારમાં અમે પરસ્પર હકિકતેને સમજી શક્તા. પણ મારે હવે તે વ્યક્તિની ખેટ પડી.
વિ. ચંદ્રોદયસૂરિ ૪-પૂ. આ. કૈલાસસાગરસૂરિ મહારાજ
આચાર્યશ્રી વિજ્ય થશેભદ્રસૂરિજી મ. કાળધર્મ પામ્યના સમાચારથી અને દિલગિરિ થયેલ છે. તેઓશ્રીએ લાંબે - દીક્ષા પર્યાય પાળી અનેક દેશમાં શાસન પ્રભાવના કરી છે.
કૈલાસસાગરસૂરિ પ-પૂ. આ. પદ્મસાગરસૂરિ મહારાજ
બેલારી (કર્ણાટક) તા. ૬-૩-૮૧ પૂજ્ય આચાર્ય દેવ યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. શાસન પ્રભાવક હતા. અમારા માટે તથા શાસન માટે અત્યંત દુઃખદાયક છે. જેની ખટ શાસનમાં પુરાય તેમ નથી.
આચાર્ય પદ્ધસાગરસૂરિ
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
રેટ
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
૬-પૂ આ કીતિચંદ્રસૂરિ મહારાજ
પેટલાદ : પરમપૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.. વિહાર કરીને ખેડાના પ્રસંગ નિમિત્તે જતાં બારેજા પાસે, સ્કુટર મારફત એકસીડન્ટ થતાં કાળધર્મ પામ્યા છે. તેવા સમાચાર મળતાં ઘણો જ આઘાત લાગ્યા. અને તેના કરતાં પણ તમને ઘણે આઘાત લાગે છતાં તેમાં આપણે કેઈ ઉપાય નથી. આપણે સમુદાયના એક વડિલ અને મહા પ્રભાવિક આચાર્ય ભગવંત વાથી આપણને બધાને મહાન બેટ પડી છે. તે પુરાય તેમ નથી.
આચાર્ય કીર્તિચંદ્રસૂરિ ૭–પૂ.આ. અશોકચંદ્રસૂરિ મ પૂ. આ.જયચંદ્રસૂરિ મ.
પાર્લા (ઈસ્ટ) મુંબઈ-પ૭
મહા વદ–૧ ચૌદસના સંધ્યા સમયે ભાયખલાથી સમાચાર આવ્યા કે આપણે આપણું શિરછત્ર ગુમાવ્યું. જાણ ઘણે આઘાત થયા.
તેઓ પોતાના જીવનમાં અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા ઉપધાનાદિ. ઘણું કાર્યો કરી ગયા.
આવતા રવિવારે ગુણાનુવાદ તથા શ્રી સિદ્ધચક પૂજનાદિ. રાખેલ છે.
આચાર્ય વિજય અશોચંદ્રસૂરિ
આચાર્ય વિજય જયચંદ્રસૂરિ પન્યાસશ્રી અજિતચંદ્રવિજયજી - ગણિવર્ય નરચંદ્રવિજયજી
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
ર૧૯
૮-૫ ઉ. વિજયચંદ્રવિજયજી ગણિવર
કરચેલીયા (વાયા મહુવા)
મહા વદ-૫ મંગળવાર
સ્વ. પૂજ્યપાદ યશોભદ્રસૂરિજી મ. સમાધિપૂર્વક કાળધર્મ પામતાં ભવ્ય સ્મશાન યાત્રા, શાસન પ્રભાવનાપૂર્વક નિકળી તે જાણી સંતોષ.
પૂજ્યશ્રી નિમિતે મહોત્સવ નક્કી થયે હશે. અત્રે સંઘમાં મહા સુદ ૧૫ સવારે દેવવંદન તથા રાત્રે શોકસભા ભરાઈ હતી. તેમાં સ્વર્ગસ્થના ગુણાનુવાદ કરી મહા વદ-૧૧ને સમવારે ૮૧ આયંબિલ તથા સંઘ તરફથી ભવ્ય આંગી પૂજા ભણાવવાનું નક્કી થયું છે.
ઉપાધ્યાય વિજયચંદ્રવિજયજી ગણિ ૯-પૂ. ગણિવર શ્રી પ્રદ્યુમ્નવિજયજી મ.
કંઠ મહાવદ-૩ આજે અત્રે તમારો પત્ર મળ્યો. બહુ દુઃખદાયક બની ગયું. સાવ અચાનક જ થયું.
આપણું સમુદાયની આગલી બીજી હરોળ પણ હવે અસ્ત થવા માંડી. આપણે દિવસે દિવસે રંક બનતા જઈએ છીએ.
શાસનદેવને પ્રાર્થના છે કે આપણે સમુદાય સત્ત્વરે
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સમૃદ્ધ બને, અને સંખ્યાની કે સંપની આપણને ક્યારેય બેટ ન પડે.
ગણિવર્ય પ્રદ્યુમ્નવિજય ૧૦-પૂ ઉપા. ચંદ્રવિજ્યજી ગણિ તથા પૂ. મુનિ પાર્થચંદ્રવિજયજી ગણિ
કરચેલીયા તા. ૧૯-૨-૮૧
(જી. સુરત) આજરોજ સવારે ૮ વાગે ગુજરાત સમાચારમાં પૂજ્ય થશેભદ્રસૂરિજી મ. બારેજા રેડ ઉપર અકસ્માતથી કાળધર્મ પામ્યા શોક થયે છે. ભાવિભાવ થયા જ કરે છે. આજરોજ સવારે સંઘ સહિત દેવવંદન કરી શોકસભા રાખી છે. કરચલીયા સંઘમાં તેમને ઘણેજ ઉપકાર છે. - પૂજ્યશ્રીના કાળધર્મથી આપણા પૂ. વિજ્ઞાનસૂરિજી મ.ના સમુદાયમાં મહાન બેટ પડી છે.
ઉપાધ્યાય ચંદ્રવિજ્યજી ગણિ
પાશ્ચચંદ્રવિજ્યજી ગણિ ૧૧-પૂ. મુનિ દેવેન્દ્રવિજ્યજી ગણિ
અંબાજીને ચેક
બોટાદ તા. ૧–૨-૮૧ * પૂજ્યશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા ના કાળધર્મનાં સમચાર જાણ અમને ઘણે ઊંડે આઘાત લાગ્યો છે. ગુરૂદેવના
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૨૧.
છેલ્લા દર્શન અમેએ ભાવનગરમાં કર્યા હતા. તેઓશ્રીની ભક્તિ તમેાએ છેવટ સુધી કરી. અમારા કમભાગ્ય અમારાથી તેમની સેવા થઈ શકી નહિ. શાસનદેવ તેમનાં આત્માને શાંતિ અર્પે એજ અભ્યર્થના. મુનિ દેવચંદ્રવિજય ગણિવર્ય મુનિસુમતિચંદ્રવિજજી
૧૨-પૂ. અશોકસાગરજી ગણ
નેમુભાઈની વાડી જૈન ઉપાશ્રય ગેાપીપુરા, સુરત તા. ૨૩-૨-૮૧
છાપા મારફત પૂજ્યપાદ શાસન શણગાર આચાર્ય ભગવંત શ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. શ્રીના અકસ્માત્થી કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર વાંચી અત્યંત ખેદ થયા.
તેઓશ્રીના શાસન ઉપરના રાગ અનહદ હતા. ગત સાલ મારી સાથે સાબરમતીમાં તેઓશ્રીએ આજે ચાલી રહેલા સંઘ વ્યવસ્થા અંગે મહત્ત્વની વાતા મને સમજાવેલ. ખરેખર તેઓશ્રી સાહસિક તથા શાસન દાઝ ધરાવતા હતા.
અશાકસાગર ગણિ
૧૩-પૂ. મુનિ મહેાદયસાગરજી
વડાદરા તા. ર૪–૨૦૮૧.
પ. પૂ. સ્વ. ગુરૂદૈવ આચાર્ય શ્રી કે સ્વગમનકા વિગતવાર અહેવાલ પત્ર મુઝે મિલા, કથા કરે. હમારી પુણ્યાઈ કમ હૈ. ૨૫ વર્ષ કા સમય નિકલ ગયા. દર્શન ભી નહિ કર સકે. ખરતરગચ્છાચાર્ય ઉદયસાગરજી મ.ના શિષ્ય મુનિ મહેાદયસાગર..
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
૧૪-પૂ. મુનિ ચદ્રોદયવિજયજી મ.
કૈાસ`ખા મહા સુદ–૧૫
આજરોજ સ ંદેશ પત્રમાં આપણા વડીલ પૂજ્ય આચાર્ય -મહારાજશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી માને ખારેજા જતાં સ્કુટરથી એકસીડન્ટ થયા અને વી. એસ.માં કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર વાંચી પારાવાર દુઃખ થયું.
મુનિચ'દ્રોવિય
૧૫-પૂ. મુનિ નયકીતિ વિજયજી મ.
ખંભાત મહા સુદ ૧૫ પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજીના કાળધર્મના સમાચાર જાણી ખૂબ આઘાત થયા છે. આજરોજ એશવાલના ઉપાશ્રયે દેવવ`દન કરેલ છે. તેઓએ શાસનના ઘણા કાર્યો કર્યા. છે. એમના જીવનમાં એમણે કરેલા સુકૃતાની અનુમોદના કરીએ મુનિ નયકીર્તિવિજય
૧૬-પુ. ઉપા. ચંદ્રવિજયજી મ.
સિરાહી તા. ૨૨-૨-૮૧ પરમપૂજ્ય આચાર્યશ્રી યÀાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. અચાનક કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર જાણી ઘણું દુઃખ થયુ' છે.
સ્વસ્થ આત્મા શાસનના પ્રભાવક આચાય હતા. અને શાસનસમ્રાટશ્રીની પાટને દીપાવનાર હતા. તેમના જવાથી શાસનને માટી ખેાટ પડી છે.
ઉપા. શ્રી ચ'નવિજયજી મુનિશાલિભદ્રવિજયજી
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૧૭-પૂ મુનિ દાનવિજયજી મ
૨૨૩
કેસરીયાનગર પાલીતાણા
આજરોજ દૈનિક પત્ર દ્વારા સમાચાર જાણ્યા અને ખૂબ જ દુઃખ થયું. પૂજ્ય આચાર્યશ્રીના કાળધથી આપણા સમુદાયમાં જ નહિ પરંતુ સમગ્ર શાસનને ખોટ પડી છે
મુનિ દાનવિજયજી
૧૮-પૂ. આ. ગુણસાગરસૂરિ મ.
મુંબઈ તા. ૨૪-૨-૮૧ આચાર્ય મહારાજશ્રી યશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના કાળધર્મના સમાચાર સાંભળી આઘાત અનુભવ્યા છે. તેઓશ્રીને શાશ્વત સુખ થાય એજ શુભેચ્છા.
આચાર્ય ગુણસાગરસૂરિ. દાદાસાહેબ, ભાવનગર
મહા વદ ૨
પ. પૂ. આચાર્ય દેવેશ યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સાહેબના અણધાર્યા ચિંતા હૃદયને ગમગીન બનાવનાર કાળધર્મ ના દુઃખદ સમાચાર સાંભળ્યા, ચાલતી ટ્રેન જેમ અચાનક સ્ટેશન વગર વચમાં અટકી જાય અને અંદર બેઠેલા મુસાફાની જે આંતરિક દશા થાય તેવી જ દશા અમારી થઈ.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
પૂ. સ્વર્ગસ્થ આચાર્ય ભગવ'તે પોતાની બુઝર્ગ વય હેાવા છતાં શાસનસેવા હમેશા બજાવી હતી.
૨૨૪
સાધ્વીજી પ્રવિણાશ્રીજી સૂર્ય પ્રભાશ્રીજી, કલાવતીશ્રીજી શેઠ નરશી નાથા જૈન ધર્મશાળા
પાલીતાણા તા. ૨૦-૨-૮૧
દુઃખદ સમાચારનેા તાર મળ્યા. ખૂબજ આઘાત લાગ્યા
દેવવંદન કર્યો.
સંસારીભાઇ તરીકે મારે મન એમનુ સ્થાન પ્રથમ હતું. શાસનદેવ તેઓનાં આત્માને શાંતિ આપે.
સાધ્વીજી નરેન્દ્રશ્રીજી વિદ્યુત્પ્રભાશ્રીજી પાલીતાણા તા. ૨૭-૨-૮૧
પૂજ્યપાદ ભાઇ મહારાજના કાળધથી હૈયુ. હાથ ન રહે.
ખૂબ લાગી આવેલ છે. પણ તુટીની ખુટી જ નથી. તેઓ જન્મીને જીવી ગયા અને અમર બની ગયા.
બહારથી ભલે તેને અકસ્માત્ થયા. પરંતુ અતરામા શુદ્ધ નિર્મળ હતા. જરૂર સમતા સારી હશે. પાછળ શાલે તેવું વાતાવરણ થઈ ગયુ. તેથી બહુજ સાષ થયા છે. સર્વે સ'સારી સબધીઓએ પેાતાની ફરજ અદા કરી લાભ લીધા. એની પણ અનુમેાદના કરી છે.
સાધ્વીજી વિદ્યત્ત્પ્રભાશ્રીજી
.,
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન પરાગ
૨૨૫
પૂ. આ. અશોકચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ. તથા
પૂ. આ. જયચંદ્રસૂરિ મ.
પાર્લ મુંબઈ તા. ર૦-૧-૮૧ પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ વિજય થશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજના અચાનક કાળધર્મનાં સમાચાર પૂ. આચાર્ય મહારાજ પાસેથી જાણ્યા છે. તેથી ખૂબ જ દિલગિર થયા છીએ.
શાસનને તેમજ સમુદાયને આચાર્ય મહારાજની ખોટ પડી ગઈ છે. તેમની ઉદારતા કેઈ અને ખી હતી.
પૂજ્ય આચાર્ય વિજય અશોકચંદ્રસૂરીશ્વરજીની નિશ્રામાં પાર્લાનાં શ્રીધે આચાર્ય વિજય અશોકચંદ્રસૂરીશ્વરજીની નિશ્રામાં પાર્લેનાં શ્રીસંઘે સામુદાયિક દેવવંદન કર્યા છે. તથા બીજી ત્રીજને રવિવારે પૂ. આચાર્ય ભગવંતનો કાળધર્મ નિમિત્તે શ્રી સિદ્ધચક મહાપૂજન રાખ્યું છે.
વિજય અશોકવિજયજી જયચંદ્રસૂરીશ્વરજી વિગેરે
૯૩ જવાહરનગર
ગેરેગાંવ મુંબઈ તા. ૨૪-૧-૮૧ આપના તરફથી તાર મળે. કમળ જેવા કેમળ હૃદયને બાળીને ભસ્મીભૂત બનાવે તે તાર મળ્યો. વાંચી હૃદય ખંભિત થઈ ગયું. ઈદ્રિયે અચેતન બની. એકાએક આ શું ૧૫
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
થયું? જૈન શાસનનુ અણુમાલ રત્ન છીનવાઈ ગયું. સાથે આપણા જૈન સમાજમાં મહાન શાસન રત્નની ખેાટ પડી.
૨૨૬
તે પુણ્યવાન સરળ અને ભદ્રિક આત્મા હતા. ભવ્ય જીવાના ઉદ્ધાર કરવામાં ઉત્સુકતાવાળા તે પુણ્યાત્મા પેાતાના આત્માનું સાધી ગયા.
જૈન સમાજના ઇતિહાસમાં તેમનું નામ સુવર્ણાક્ષરે અતિ રહેશે.
સાધ્વીજી રવીન્દ્રપ્રભાશ્રીજી રત્નમાલાશ્રીજી આદિ
શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક સંઘ હેમચ`દ્રાચાર્ય માર્ગ, જૈન દેરાસરજી ધંધુકા, તા. ૧૮-૨-૮૧
આજાજ છાપા દ્વારા જાણવા મળ્યું કે પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ યોાભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા અકસ્માતથી કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર જાણી અત્રેના શ્રીસ ઘ ઢીલગીર થયા છે. શાસનદેવ સદ્ગતનાં આત્માને ચિરશાંતિ અર્પે. પેાપટલાલ પાનાચંદ ગાંધી ચીમનલાલ ચત્રભુજ, ટ્રસ્ટીએ
શ્રી ગેાડીજી મહારાજ જૈન દેરાસર અને ધર્માદા ખાતાઓ ૧૨, પાયધુની મુંબઈ-૩. તા. ૧-૩-૮૧
પરમપૂજ્ય શાસનસમ્રાટ આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજના પરિવારનાં પરમપૂજ્ય સમ
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ,
૨૨૭
વ્યાખ્યાનકાર કવિરત્ન શાસનપ્રભાવક આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજય ચશભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજનાં સંવત ૨૦૩નાં મહા સુદી ૧૪ મંગળવાર તા. ૧૭-૨-૧૯૮૧ના રોજ અમદાવાદ મુકામે થયેલ કાળધર્મથી શ્રી જૈન સંઘને મહાન ખોટ પડી છે.
સ્વ. પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ વર્ષો અગાઉ આપણે ત્યાં શ્રી ગોડીજી જૈન ઉપાશ્રયે (પાયધુની) સંવત ૨૦૨૨માં ચાતુમંસ કર્યું હતું અને તે દરમ્યાન આપણે શ્રી વિજય દેવસૂર સંઘ ઉપર તેઓશ્રીએ અનેક ઉપકાર કર્યા હતા.
પરમપૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજય સૂર્યોદયસૂરીશ્વરજી મહારાજના સાનિધ્યમાં સંવત ૨૦૩૭ના મહા વદિ ૧૦ રવિવાર તા. ૧-૩-૮૧ના રોજ શ્રી ગોડીજી જૈન ઉપાશ્રયમાં શ્રી વિજય દેવસૂર સંઘના ઉપક્રમે મળેલી ચતુર્વિધ શ્રી સંઘની જાહેરસભા, પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજને સ્વર્ગવાસથી ભારે આઘાતની લાગણી અનુભવે છે. તથા સ્વ. પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રીને આત્માને શાંતિની પ્રાર્થના કરે છે.
અમરચંદ રતનચંદ ઝવેરી
મેનેજિંગ ટ્રસ્ટી શ્રી જેતપુર જૈન શ્વેતામ્બર તપગચ્છ સંઘ
જેતપુર તા. ૨૭-૨-૮૧ પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંત શ્રી વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ મહા સુદ ૧૪ મંગળવારે કાળધર્મ પામ્યાના
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૮
આ. દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
સમાચાર જાણી અમારા સકળ સંઘમાં દુઃખની લાગણી થયેલ છે. તેમનાં દેહાવસાનથી શ્રીસ ́ઘને ન પુરાય તેવી ખેાટ પડી ગણાય. તેઓશ્રી શેષાકાળમાં જેતપુર પધારેલા અને શ્રી સધને ધર્મ પરાયણ કરવામાં સારા એવા નિમિત્ત બન્યા હતા.
પરમકૃપાળુ શાસનદેવતા સ્વર્ગસ્થના આત્માને ચિર શાન્તિ અર્પે તેવી અમારા સકળ સંઘની પ્રાર્થના છે.
મનસુખલાલ ગુલાબચંદ શાહ ઉપપ્રમુખ શ્રી શ્વેતામ્બર મૂ. સંધ સાંગલી તા. ૩-૩૮૧
પરમપૂજ્ય આચાર્ય દેવશ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના કાળધર્મના દુઃખદ સમાચાર જાણી અતિ દુઃખ થયું છે. તેમની ખાટ પુરાય તેવી નથી. કુદરતની ઈચ્છા.
શાસનન્દેવ તેમના આત્માને શાંતિ અર્પો.
રતનશી જેઠાભાઈ શાહ અને સાંગલી જૈન શ્વે. સંઘ
શ્રી કચ્છી દશા ઓશવાળ જૈન મહાજન, હુબલી (કર્ણાટક) તા. ૨૮-૨-૮૧
આપના પત્ર તા. ૧૮-૨-૮૧ને મહા સુદ ૧૫ના અત્રે તા. ૨૭–૨–૮૧ ના રાજ મળ્યા. પરમપૂજ્ય આચાર્ય દેવશ્રી વિજયયશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સમાધિપૂર્વક મહા સુદ્ર ૧૪ મગળવાર તા. ૧૭-૨-૮૧ ના રાજ સાંજે ૫-૧૦ મિનિટે કાળધર્મ પામ્યાનાં સમાચાર જાણી સઘને અત્યંત દુઃખ થયુ છે.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૨૯
પૂજ્ય આચાર્યશ્રીએ અત્રે સંવત ૨૦૧૮ માં ખૂબ જ ધામધુમપૂર્વક માસું કરાવેલ એ દશ્ય આંખ સામે ખડું થઈ ગયું. અશ્રુભીની આંખે સંઘે પરમપૂજ્ય આચાર્યશ્રીને યાદ કર્યા અને શાસનદેવને પ્રાર્થના કરી કે તેમના આત્માને ચિર શાંતિ આપે.
ચીમનલાલ નારણજી કપડવંજ (જિ. ખેડા) તા. ૨૪–૨-૮૧ પૂજ્ય આચાર્ય દેવશ્રી વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબનાં કાળધર્મનાં સમાચાર જાણી સંઘમાં દિલગીરી પ્રવતી છે.
તેઓશ્રી ખૂબ શાંત સ્વભાવી, શાસનનાં સાચા સેવક હતા. તેઓશ્રીના જવાથી શાસનમાં એક મોટી બેટ સાલશે. તેઓશ્રીના આત્માની શાંતિ ચાહીએ છીએ. લી મીઠાભાઈ ગુલાબચંદ ઉપાશ્રયના
આરાધકો તરફથી રમણલાલ જેચંદભાઈ પેટલાદ જૈન સંઘ
તા ૨૦-૨-૮૧ શેક ઠરાવ પ.પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ
કચ્છ-સુથરીની અંદર જન્મ પામી, માતા પિતાનાં સુંદર સંસ્કારોને પામી, ભુવનને પવિત્ર બનાવવા માટે ભાગવતી
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૦
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
દીક્ષાને ભરયુવાન વયમાં આપે સ્વીકારેલ હતી. - ગુરુ ભગવંત શ્રી કસ્તુરસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના પ્રથમ શિષ્ય થયા. ગુરુકૃપાથી ટુંક સમયમાં આગળ વધી શાસન પ્રભાવનાનાં સુંદરમાં સુંદર કાર્યો કર્યા હતાં. આજદિન સુધીમાં લગભગ ૧૦૮ થી ઉપર સંઘના જિનમંદિરો, ઉપાશ્રયે ઉપધાનતપ, ઉજમણું, અંજનશલાકા, પ્રતિષ્ઠા વગેરેનાં કાર્યો મહા મહોત્સવપૂર્વક આપની નિશ્રામાં ઉજવાયાં હતાં.
સં. ૨૦૩૨ માં પેટલાદ મુકામે શ્રી મનમેહન પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા કરવા પધારેલ અને ખૂબ જ ઉત્સાહ પૂર્વક તે પ્રસંગ ઉજવાય હતે.
આપશ્રી મહાન ઉપકારી અને સંઘને સાચી સલાહ આપનાર હતા.
પૂજ્ય આચાર્ય કીર્તિચંદ્રસૂરીશ્વરજીના સાનિધ્યમાં શોક સભા ભરવામાં આવી હતી. તથા પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી.
પેટલાદ જૈન સંઘ વતી શા. ઉજમશીભાઈ લલ્લુભાઈ શા. મણિલાલ પાનાચંદ આદિ. શ્રી જૈન વેતામ્બર મૂર્તિ પૂજક સંઘ મુ. સાધી (તા. પાદરા, જી વડોદરા)
તા. ૨૬-૨-૮૧ પરમપૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજીના અકાળ અને અકસ્માતથી કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર વાંચી એક
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૩૧
આંચકે લાગે છે. શ્રી સાધી જન સંઘ શોકમાં ગરકાવ થઈ ગયો છે. જૈન શાસનનું આકાશ આજે અંધકારમય બન્યું છે.
મહા સુદ ૧૪ નાં આ ગોઝારા દિવસે કાળ જીતી ગયો. મૃત્યુ પૂજ્ય ગુરુદેવને હડપ કરી ગયું, અને શ્રાવકે રડતા રહી ગયા.
પૂજ્યશ્રીની શાસનને જ્યારે ખૂબજ જરૂર હતી. ત્યારે જ દેવે અમારી પાસેથી ચીલઝડપ કરીને અમને રઝળતા કરી મૂક્યા.
- પૂજ્ય વિના ઠપકારીને શાસનના કાર્યોમાં જોડનાર, વિભૂતિ વિલિન થઈ ગઈ છે. કડવા લીંબડાની છાંય, મીઠી હોય તેમ કડક ભાષાની પાછળ મૃદુ હૃદય ધબકતું હતું. જેટલી કડક ભાષામાં ખબર લઈ નાખે તેના કરતાંય અદકરા વાત્સલ્યથી ફરી પાછી કુશળતા પણ પુછતાં.
અમારા જેવા નાના અને સાધારણ સંઘની સંભાળ લેનાર પૂજ્યશ્રી ગોપાલક સમ હતા.
આજે પૂજ્યશ્રીના કાળધર્મથી એક એવો અવકાશ સર્જાય છે. જે પુરાવો અશક્ય છે, છતાંય પૂજ્ય પ્રબોધેલા માર્ગે ચાલીને આપણે પૂજ્યશ્રીને જવાથી પડેલા અવકાશને પૂરવા પ્રયત્નશીલ બનીએ, પૂજ્યશ્રીને બધ જીવનમાં ઉતારી સાચા સ્મારકની રચના કરી શકીએ એજ અભ્યર્થના.
શાહ કાન્તિલાલ મેંતીલાલ
વહીવટદાર.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૨
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
શ્રી તાલધ્વજ જૈન . તીર્થ કમિટિ તળાજા (સૌરાષ્ટ્ર) પીન-૩૬૪૧૪૦
તા. ૨૮-૨-૮૧ દિલગીરી સાથે જણાવવાનું જે પૂજ્ય આચાર્યદેવશ્રી થશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજના કાળધર્મ પામ્યાને દુઃખદ સમાચાર જાણ અત્રે સંઘ સમસ્તને ખૂબજ આઘાત લાગ્યો છે. તેમની ચિર વિદાયથી જૈન શાસનને મેટી ખોટ આવેલ છે. જે કદી પુરાય તેમ નથી.
શાસનદેવ તેમના આત્માને ચિર શાંતિ આપે એવી અભ્યર્થના.
શ્રી તળાજા જૈન સંઘ તથા શ્રી તાલધ્વજ જૈન . તીર્થ કમિટી વતી
- જમનાદાસ વાકાણી
શ્રી શાંતિચંદ્ર સેવા સમાજ હાજા પટેલની પોળ, રીલીફરોડ,
અમદાવાદ, તા. ૧૯-૨-૮૧ - પરમ પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા મહા સુદ ૧૪ ના રોજ વિહાર કરતાં કાળધર્મ પામ્યાનું દુઃખદાયી સમાચાર સાંભળી અમારી સંસ્થાના કાર્યકર્તાઓને અત્યંત દુઃખ થયું છે.
સ્વ. આચાર્ય મહારાજ સાહેબે અમારી સંસ્થાના વાર્ષિક
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૩૩
ઉત્સવ સમારંભમાં પધારી મંગલ પ્રવચન આપી અને સુંદર પ્રેરણા આપી હતી.
સ્વર્ગસ્થ આચાર્ય મહારાજ વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ શાસન પ્રભાવક ઉપદેશક અને ભદ્રિક હતા.
તેઓશ્રીએ સુંદર ચારિત્રધર્મની જે આરાધના કરી તેની અમે ઘણી ઘણી અનુમોદના કરીએ છીએ.
પરમપૂજ્ય શાસનસમ્રાટ શ્રી નેમિસૂરીશ્વરજીના સમુદાયને ઉત્તમ કોટિના આચાર્ય મહારાજની જે ખોટ પડી છે તેવી જ સકળ સંઘને પણ બેટ પડી છે.
- વિનોદચંદ્ર ચીમનલાલ શાહ
સહમંત્રી શ્રી મહાવીર વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક જૈન સંઘ પ્લેટ-૧ વિજયનગર પાસે, નારણપુરા,
અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૩.
તા. ૪-૩-૮૧ શ્રી સંઘના તા. ૧-૩-૮૧ની શોકસભાના ઠરાવની
અસલ નકલ આપણા શ્રી સંઘની આ સભા આપણું મહાન આર્ષ. દ્રષ્ટા, મહાન પરોપકારી, સત્યવકતા, ઉપકારી એવા પ્રખર વ્યાખ્યાનકાર, શાસનપ્રભાવક વૃદ્ધ આચાર્યદેવશ્રી યશભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. જેવા સમર્થ આચાર્ય ભગવંતના
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૪
આદેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
જવાથી આપણા જૈન શાસનને વણપૂરાય તેવી બેટ પડી છે. આપણા શ્રી સંઘ ઉપર તેઓશ્રીએ મહાન ઉપકાર કરેલ છે. જે કદી ભૂલી શકાય તેમ નથી. તેઓશ્રી વાવૃદ્ધ હોવા છતાં હમેશા કંઈ કાર્ય કરી છૂટવાની તેઓશ્રીની ધગશ ઉત્સાહ ખંત અને તમન્ના આજના યુવાનને શરમાવે તેવી હતી.
તેઓશ્રીના જીવનમાંથી તન-મન અને ધનથી શાસનના કાર્યો કરવાની સાચી પ્રેરણા લઈશું તેજ આપણે તેમને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ આપી કહેવાશે.
સેવંતીલાલ સી. શાહ
સેક્રેટરી શ્રી કૃષ્ણનગર જૈન શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક સંઘ
પોસ્ટ કૃષ્ણનગર, ૩૮૨૩૪૬,
અમદાવાદ, તા. ૩-૩-૮૧ શેક પ્રદશિત ઠરાવ " स जातो येन जातेन, वंशो याति समुन्नतिम्"
તેનું જ જમ્મુ અને જીવ્યું સાર્થક છે. કે જેનાથી કુળવંશને દેશ ઉન્નતિને પામે. આમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ આ અસાર સંસારમાંથી વિદાય થયા પરંતુ તેમને જન્મ આ શાસનને દિપાવનાર બની ગયે.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૩૫
પૂજ્યપાદનો સ્વભાવ ભલે આખાબોલે અને તીક્ષણ ધારદાર હતું, પરંતુ “કડવા હૈયે લીમડા શીતળ તેની છાંય” તેમ તેમનાં કડવા શબ્દોની પાછળ વાત્સલ્યને વારિધિ ઘુઘવતે હતો.
અમારા શ્રી કૃષ્ણનગર જૈન સંઘને માથે તે જાણે આભ તૂટી પડયું છે. અમારી સાર સંભાળ લેનાર એક વડિલ વિદાય થયા છે. અમે ઘેઘુર વડલાની વિશાળ છાયા ગુમાવી છે.
આવું જ કેટકેટલાય સંઘ માટે બન્યું છે. પૂજ્યશ્રીએ કેટલીય સંસ્થાઓને તથા સંઘને સદ્ધર પાયા પર મુકી આપ્યા હતા.
- પૂજ્યશ્રીને માયાળુ સ્વભાવ, વાત્સલ્યભર્યા સૂચનો, દરેકના કલ્યાણની કારુણ્ય ભાવના અને વ્યવહાર દક્ષતા આમ અનેક ગુણોથી પૂજ્યશ્રી અલંકૃત હતા. - પૂજ્યશ્રીને કાળધર્મથી જિનશાસનને એક ઝળહળતે સીતારો અસ્ત પામે છે. શાસન આજે સેંધારૂં બન્યું છે. એક એવો અવકાશ સર્જાયે છે. જે પુરી શકવા આપણે અસમર્થ છીએ.
પૂજ્યશ્રીએ કૃષ્ણનગરમાં ચોમાસુ કરીને ઉપધાન તપની આરાધના કરાવી હતી. તેમને સંઘ ઉપર મહાન ઉપકાર હતે.
જયંતિલાલ ચંદુલાલ શાહ
સેક્રેટરી
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૬
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
શ્રી કૃષ્ણનગર જૈન સંયુક્ત મંડળ
કૃષ્ણનગર, સૈજપુર, નરોડા રોડ, અમદાવાદ-૩૮૨૩૪૬ તા. ૩-૩-૮૧
શોક ઠરાવ સૂનાં રે પડ્યાં અમ અંતરના આંગણ, વિગ નહિ રે સહેવાય, ગુરુજી લેતાં વિદાય.” પણ પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજય યશોભદ્રા સૂરીશ્વરજી મ. સા. અકાળે કાળધર્મ પામવાથી જૈન શાસનનું આકાશ આજે અંધકારમય બન્યું છે.
અમારા જેવા સંગીત મંડળ પ્રત્યે ખૂબજ લાગણી રાખી અમારી પ્રગતિમાં દરેક રીતે સહાયભૂત થનાર અમને સલાહ તેમજ પ્રેરણા આપનાર એક “વત્સલ પિતામહ” અમોએ ગુમાવેલ છે.
પૂજ્યશ્રીની શિખામણે જીવનમાં ઉતારી તેમનું સાચું સ્મારક રચીએ.
પ્રમુખ દિનેશભાઈ બી. મહેતા સેક્રેટરી ભીખુભાઈ એન. શાહ ખજાનચી રમેશચંદ્ર સી. શાહ
શ્રી જન ધાર્મિક શિક્ષણ સંઘ શ્રી શાંતિનાથજી જૈન દેરાસર, પાયધુની મુંબઈ-૩
તા. ૧૯-૨-૮૧ પ.પૂ. આ. ભ. શ્રીમદ વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૩૭
નાં અકસ્માતથી થયેલ કાળધર્મને સમાચાર જાણી સાંભળીને અમને ઘણેજ આઘાત થયેલ છે. તેમના અણધાર્યા અવસાનથી સમસ્ત ચતુર્વિધ જૈન સંઘને એક મહાન પ્રભાવક આચાર્યશ્રીની ન પૂરી શકાય તેવી બહુ ભારે ખેટ પડી છે.
પૂ. આ. ભ. શ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની સાથે મારો ઘણાં વર્ષોને બહુજ નિકટને પરિચય હતું. તેમને મારા પ્રત્યે ખૂબ જ લાગણી અને સદ્દભાવ હતું. તેમને સ્વભાવ ખૂબજ આનંદી અને મળતાવડો હતે. શાસનદેવ તેમના આત્માને પરમ શાંતિ અર્પે.
ચીમનલાલ પાલીતાણકર. શ્રી જૈન સંઘ ખેરાળુ,
તા. ૧૯--૮૧ પૂ. આચાર્યદેવશ્રી વિજય યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. નાં દુઃખદ કાળધર્મનાં સમાચાર જાણી અમારા સંઘે વાઘાત સમાન દુઃખની લાગણી અનુભવી છે. આ મહાપુરૂષની બેટ સમગ્ર જૈન સમાજને સાલે છે.
તેઓશ્રીની શુભ પ્રેરણાથી અત્રે બનાવેલ પૌષધશાળા હાલ અમને તેમની સ્મૃતિ કાયમ કરાવે છે.
અંતમાં સકળ સંઘ પૂજ્યશ્રીના આત્માને ચિરશાંતિ મળે તેવી અંતઃકરણ પૂર્વક પ્રાર્થના કરે છે.
શ્રી ખેરાળુ જૈન સંઘ
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૮
આ. દેવ ચશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
શ્રી ખાંભડા જૈન શ્વે. મૂ. સઘ વાચા બરવાળા (ઘેલાશાહ ) ખાંભડા (તા. ધંધુકા જી. અમદાવાદ)
તા. ૨૬-૨-૮૧
પ. પૂ. આ. વિજય યÀાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા નો કાળધર્મ ના સમાચાર જાણી અમે સઘના સૌ માણસા ખુબજ દિલગાર થયા છીએ.
બીજું' આપણા જૈન શાસનમાં આવા અમૂલ્ય તેજસ્વી રત્ન જેવા આચાર્યશ્રીના કાળધમથી ખૂબજ માટી ખેાટ પડી છે. આ ખાટ કદીપણ પૂરી શકાય તેવી નથી.
શ્રી ખાંભડા જૈન સ’ઘ
શ્રી જૈન સઘ
આપશ્રીના મહા સુદ ૧૫ ના ચશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. કાળધર્મ
વાંચી ઘણાજ દિલગીર થયા છીએ.
વડાલી મહા વદ ૪ પ. પૂ. આચાર્ય દેવશ્રી પામ્યાના પત્ર મળ્યા.
તેઓશ્રી ખૂબ જ શાસન પ્રભાવક હતા. તેઓશ્રી તા પેાતાનુ... આત્મકલ્યાણ સાધી ગયા. આપણને તેમની મહાન ખાટ પડી છે.
વડાલી જૈન સ`ઘ વતી
અમૃતલાલ શીવલાલ
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૩૯
શ્રી વિસનગર જૈન સઘ વિસનગર (જી. મહેસાણા) તા. ૨૪-૨-૮
વિસનગર સમગ્ર જૈન સંઘની સભા તા. ૨૧-૨-૮૧ ના રાજ ૮-૩૦ વાગે જૈન ઉપાશ્રયમાં સૉંઘના પ્રમુખ શ્રી ડોકટર કાન્તિલાલ મણીલાલ શાહના પ્રમુખપદે મળેલી તેમાં નીચે પ્રમાણે શાક ઠરાવ સર્વાનુમતે પસાર કરવામાં આવેલ છે.
પ.પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રી યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના સ્કુટર દ્વારા એકસીડન્ટ થવાથી થયેલ કાળધર્મ થી સકલ જૈન સમાજને ન પૂરાય તેવી મહાન ખેાટ પડી છે. આ દુઃખદ સમાચારથી શ્રી વિસનગર જૈન સંઘ ઉંડા આઘાતની લાગણી અનુભવે છે. તેએશ્રી કચ્છ-સુથરી પ્રદેશના હતા. તેઓશ્રી અત્યત વૈરાગ્યવત બની ૫૦ વર્ષના દીર્ઘ ચારિત્રપર્યાય પાળી ૭૪ વર્ષની ઉંમરે કાળધર્મ પામ્યા છે.
આ સભા આચાર્ય ભગવ'તશ્રીના આત્માને પરમ શાંતિ મળે તેવી પરમકૃપાળુ પરમાત્માને પ્રાના કરે છે.
કાન્તીલાલ મણિલાલ શાહ ડાંબીવલી તા. ૨૪-૨-૮૧
યશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા.
પૂજ્ય આચાર્ય દેવશ્રી કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર વાંચી અમેાને તથા અમારા કુટુંબને ઘણા આઘાત લાગ્યા છે. પ્રભુજી એમના આત્માને
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
२४०
આ. દેવ યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની ચિર શાંતિ આપે એવી અમે પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
શા. પદમશી પુંજાભાઈ જૈન સંઘ” જામનગર તા. ૨૪-૨-૮૧ પરમ પૂજ્ય આચાર્ય યશભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના આકરિમક કાળધર્મને સમાચારથી અમને બધાને ખુબજ દુઃખ થયું છે. તેઓશ્રીને મિલનસાર, ઉદાર અને નિખાલસ સ્વભાવ કયારેય ભુલાય તેમ નથી. સમાજને ન પૂરી શકાય તેવી બેટ પડી છે.
પ્રવીણચંદ્ર તથા નવલચંદભાઈ
ધંધુકા તા. ૧૯-૨-૮૧ વયેવૃદ્ધ જૈનાચાર્ય શ્રી યશોભદ્રસૂરિજી મહારાજ સ્કુટર અકસ્માતથી કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર સાંભળીને ખૂબ જ દુઃખ થયું છે તે મહાન પુરૂષના જવાથી એક અમદાવાદને નહિ, પરંતુ ભારતભરનાં તમામ જૈન સંઘને એક મહાન ખોટ પડી છે. જે શાસનદેવ વહેલી તકે પુરી કરે તેવી મારી. પ્રાર્થના છે. તેઓશ્રી સ્વભાવે ખૂબ જ ભદ્રિક હતા.
શૈલેશકુમાર મણીલાલ બગડીયા ૬૪૦ દેરીરોડ, ભાવનગર
તા. ૧–૨-૮૧ પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંતના અચાનક કાળધર્મથી ઉંડા શોકની લાગણી થઈ છે.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
૨૪૧
ધર્મ ઉપર અગાધ શ્રદ્ધા, કાર્ય કુશળતા, નવી વિચાર શ્રેણને સમય અનુસાર અપનાવનાર, વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ એક શકિતને દીપક બુજાયે. હવે આવી શકિત જોવા નહિ મળે. પરમાત્મા તેમના આત્માને શાંતિ પમાડે તેવી પ્રાર્થના.
મહાસુખરાય હીરાચંદ કે. ડી. ઓ. જૈન સાયટી
મલકાપુર (મહારાષ્ટ્ર)
તા. ૧૯-૨-૮૧ આચાર્ય મહારાજશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ કાળધર્મ પામ્યા છે. તેવા સમાચાર પેપર દ્વારા જાણ મનને ઘણું જ દુઃખ થાય છે. તેઓ અમારા સંસારી બનેવી થતા હતા. તેમની ઘણી ખેટ પડી છે.
વામજી પુંજાભાઈ પ. પૂ. આચાર્ય મ. નંદનસૂરીશ્વરજી ધર્મારાધન ટ્રસ્ટ
| મુ. તગડી તા. ૧૮-૨-૮૧ પ. પૂ. આચાર્ય દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. નાં અચાનક કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર વાંચી અત્યંત આઘાત અને દુઃખની લાગણી અનુભવીએ છીએ.
પ. પૂ. આચાર્ય દેવના સંઘ ઉપર તથા અમારા ઉપર અનેક ઉપકાર હતા. શાસનદેવ તેમના આત્માને શાંતિ અર્પે.
નવીનચંદ્ર
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવ યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સાબી
: ઈસાઈ વીરચંદ હેમચંદ કાપડના વેપારી, બજાર, બોટાદ
તા. ૨૦-૨-૮૧ પ. પૂ. આચાર્ય મ. સા. વિજય થશેભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. એકસીડન્ટથી કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર પેપરમાં વાંચીને અમે ખૂબજ દિલગિરિ થયેલ છે.
તેઓશ્રીને અમે ભાવભરી શ્રદ્ધાંજલિ અર્પીએ છીએ. તેઓને આમા ઉચ્ચગતિ પામે એજ અભ્યર્થના
રમેશચંદ્ર વીરચંદ દેસાઈ પ્રવીણચંદ્ર વીરચંદ દેસાઈ
ઔરંગાબાદ તા. ર૩-૨-૮૧ રાષ્ટ્રીય પત્ર મુંબઈ સમાચાર દ્વારા જાણવા મળ્યું કે પ. પૂ. આચાર્ય મહારાજશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. કાળધર્મ પામ્યા છે. આ ખેદજનક સમાચાર વાંચી અમોને ભારે દુઃખ થયું છે.
તેઓશ્રીના કાળધર્મથી જૈન સમાજ સંઘ તેમજ શાસનને ભારે ખોટ પડી છે. તેમને પરમ પવિત્ર આત્મા જ્યાં હોય ત્યાં ચિર શાંતિને પામે એમ ઇચ્છીએ છીએ.
તેમના જીવન અને કવનને આલેખતું કોઈ પ્રકાશન પ્રગટ થયું હોય તે અનુમોદનાથે અને અવશ્ય મોકલી આપશે. '
હંસરાજભાઈ શાહ
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરા
૨૪
મહાલક્ષમીનગર
ભાવનગર મહા સુદ ૧૫ પ. પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. એકસીડન્ટથી કાળધર્મ પામ્યાના દુઃખદ આઘાતજનક સમાચાર જાણું ઘણું દુઃખ થયું છે. કર્મની ગતિ ન્યારી છે. અત્રે ૩-૪ વખત પધારેલા ત્યારે યથાશકિત સેવાને લાભ આપેલ. તેઓશ્રી ખૂબજ શાસન પ્રભાવના કરી ગયા છે.
આપશ્રી જેવા તેમનાં શિષ્યને તેમની અધુરી રહેલી ભાવના મુજબ જૈન ધર્મને અજોડ કે વજડાવી તેમના શાશ્વત આત્માને ચિર શાંતિ બક્ષે.
શાસનદેવ તેમના આત્માને ચિર શાંતિ અર્પે. અને જૈન શાસનને જયજયકાર થાય એવી નમ્ર પ્રાર્થના છે.
રમણીકલાલ ર. શાહ
મેડાસા તા. ૨૮-૨-૮૧ પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ સાહેબ યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. વિહાર કરતાં રસ્તામાં સ્કુટરના એકસીડન્ટથી પડી જવાથી કાળધર્મ પામ્યાના દુઃખદ સમાચાર જાણું ઘણું જ આઘાત થયા છે. તેઓશ્રીએ શાસનનાં ઘણાં કામે કરેલ છે. અને અમારા ઉપર તે તેઓશ્રીને ઘણેજ ઉપકાર હતે. પરમાત્મા તેમના આત્માને શાંતિ આપે. એજ
રમણલાલ સાકરચંદ
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા.ની
વડાદરા તા. ૧૮-૨-૮૧
મારા પરમ ઉપકારી શાસન પ્રભાવક ગુરૂદેવ પ. પૂ. જૈનાચાય શ્રીમદ વિજય શેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના કાળ ધર્માંના સમાચાર સાંભળી મને બહુજ દુઃખ થયું છે.
મને જીવનમાં ચારિત્ર ઉદય આવ્યું એ પૂજ્યશ્રીના પ્રતાપથી જ. તેઓશ્રીના આત્માને શાંતિ મળેા એજ શાસનદેવ પ્રત્યે પ્રાર્થના છે,
૨૪૪
મુનિ મહેાય સાગર
૭૯, મિ સેાસાયટી બ્લેક ખરાડા ૩૯૦૦૦૧ તા. ૧૮-૨-૮૧
આજે શ્રાવકવર્ગની પાસેથી, ચંદ્રની પેઠે શીતલ, સૂર્ય સમાન તેજસ્વી, સાગર જેવા ગંભીર એવા અનેકાનેક ગુણગણાલકૃત, પરમ ઉપકારી શાસન પ્રભાવક ગુરૂદેવશ્રી વિજય ચશેાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના અચાનક થયેલા કાળધનાં સમાચાર જાણી અમને બહુ જ દુ:ખ થયું છે.
પુજ્યશ્રી ગુરૂદેવના અમર આત્માને શાંતિ મળેા એજ શાસનદેવ પ્રત્યે આ સેવકની પ્રાર્થના છે.
ધનજી દામજી મેસેરી
5
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવનપરાગ
. .
૨૪૫
પૂ. આ. શ્રી કાળધર્મ પામ્યા તે નિમિત્ત જે જે સંઘએ કરાવે પસાર કર્યો તેની યાદી –
પાંજરા પોળ, અમદાવાદ. વિજયનગર જૈન સંઘ નારણપુરા, અમદાવાદ. કૃષ્ણનગર જૈન સંઘ (નરોડા) અમદાવાદ ગેડીજી જૈન સંઘ મુંબઈ તીર્થ કમિટિ તળાજા બરવાળી જૈન સંઘ બરવાળા કચ્છી દશા ઓસવાલ જૈન સંઘ ખુબલી પેટલાદ જૈન સંઘ પેટલાદ તપગચ્છ જૈન સંઘ જેતપુર (કાઠી)
પૂ. આ. શ્રી કાળધર્મ પામ્યા તે નિમિત્તા જે જે ગામ માં ગુણાનુવાદ સભા જાયેલ તેની યાદી –
પાંજરા પોળ અમદાવાદ. ગેડી મુંબઈ પાર્લી ઈસ્ટ અમદાવાદ. કૃષ્ણનગર (નરોડા રોડ) બેટાદ ખાંભડા (બરવાળા) ખડચલીયા (સુરત)
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ. દેવશ્રી યશોભદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સાની
* પૂ. આ. શ્રી ના કાળધર્મ પામ્યાના નિમિત્તે મહોત્સવે જે જે સ્થળે યોજાયા તેની યાદી :
પાંજરાપોળ અમદાવાદ કૃષ્ણનગર (નરોડા રોડ) ગોડીજી મુંબઈ ભાયખલા મુંબઈ પાર્લા-ઈસ્ટ મુંબઈ પૂના (મહારાષ્ટ્ર) બોટાદ ડભેાઈ
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
સ્વ. ચારિત્રકાર પૂ. આ. મ. ને અતિપ્રિય લોક
દૂહાદિ સંગ્રહ દ્વિત્રિય નાભિસુત સંવાદદ્યાપિ ધર્મસ્થિતિકપલ્લી ચેપ્તપૂર્વત્રિજગજજનાનાં નાનાંતરાનંદફલાનિ સૂતે સદોદ હદગહનસ્થિતાનામપિ વ્યય યસ્તમમાં વિધ જયપૂર્વી મૃગલાંછનેડલ્સ શ્રી શાંતિનાથઃ શુચિપક્ષયુગ્મ: ૨ ચાણુરજિદર્પ મહાસમુદ્ર વ્યાલેડનસ્વગિરિબાવીયા રાજીમતિ નેત્ર ચકોર ચંદ્ર શ્રી નેમિનાથ શિવતાતિ, ૩ ય સપ્ત વિશ્વાધિપતિત્વસૂયાનુયાન ભેગીન્દ્ર ફણતપત્ર વિભાતિ દેવેંદ્રકૃતાંબ્રિસેવૈ શ્રી પાર્શ્વનાથ સ શિવાય ભૂયાત્ ૪ આસ્વાદ્ય યદુવાક્યરસ બુધાનાં પીયૂષપાનેડપિ ભવેત વર્ણવ , નમામિ તે વિશ્વજનીનવાચં વાચંચમેન્દ્ર અનવર્ધમાન છે
માંગલીક લોકો તથા દુહાઓ ! જયઈ જગ જીવ જેણે વિયાણુઓ જગગુરૂ જગાણું દો, જગનાહે જગબંધુ જયઈ જગપિયામહો ભયવં , ૧ જયઈ સુઆણું પભવો તિસ્થયરાણુ અપ૭િમે યઈ . જ્યઈ ગુરૂગાણું જયઈ મહપ્પા મહાવીર . શ્કાર બિંદુ સંયુક્ત નિત્યં ધ્યાયંતિ ગિન કામદં મેક્ષદ ચિવ શ્કારાય નમે નમઃ અજ્ઞાનતિમિરાંધાનાં જ્ઞાનાંજનશલાકયા નેવમુન્મીલિતં યેન તમે શ્રી ગુરવે નમઃ નમે દુર્વાસાગાદિ વરિવારનિવારિણે અહંતે ગિનાથાય મહાવીરાય તાધિને
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪૮
યસ્યાભિધાન મુનડપિ સર્વે ગૃહૂણગતિ ભિક્ષાભ્રમણસ્યકાલે મિષ્ટાન્નપાનાંબરપૂર્ણકામાઃ સ ગૌતમે યચ્છતુ વાંછિત મે ૬ અંગુઠે અમૃત વસે લખિતણ ભંડાર શ્રી ગુરૂ ગતિમ સમરીએ વછિત ફલ દાતાર મંગલં ભગવાન વીરે મંગલ ગૌતમ પ્રભુ મંગલ સ્થલિભદ્રાઘા જૈન ધર્મોસ્તુ મંગલ ચત્તારિ પરમંગાણિ દુલ્લહાણીહ જંતુણે માણસત્ત’ સુઈ સદ્ધ સંજમંમિ ય વિરિય બુદ્ધ ફલ તત્વવિચારણું ચ દહસ્ય સાર વ્રતધારણું ચ અર્થસ્ય સાર કિલ પાત્ર દાન વાચઃ ફલ પ્રીતિકરે નરણ ૧૦ દિને દિને મંજુલ મંગલાવલિ સુસંપદ સૌખ્ય પરંપરા ચ ઈષ્ટાર્થસિદ્ધિ બહુલા ચ બુદ્ધિ સર્વત્ર સિદ્ધિ સૃજતાં ચ ધર્મ ૧૧ અંગે ગલિત પલિત મુંડ દશાવિહીને જાત તું વૃદ્ધો યાતિ ગૃહિવા દંડ તદપિ ન મુંચત્યાશાપિંડ ૧૨ સાધૂનાં દર્શન પુણ્ય તીર્થભૂતા હિ સાધવઃ તીર્થ ફલતિ કાલેન સદ્ય સાધુસમાગમ શાસ્ત્રાણ પઠનું જ્ઞાન બેધન સુકર કિલ દુષ્કર તુ પર નાથ ? જીવને સ્વે પ્રવેશ દ્રષ્ટિપૂત ન્યત્પાદું વસ્ત્રપૂત જલ પિબેત સત્યપૂત વદે વાણું મન પૂર્ત સમાચરેત્ કુતકર્મક્ષયે નાસ્તિ કલ્પકેટિશતરપિ અવયમેવ ભોક્તવ્ય કૃતકર્મ શુભાશુભ
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪૯
૨૦
દાન સુપાત્રે વિશદ ચ શીલ તપે વિચિત્ર શુભ ભાવના ચ ભવાર્ણત્તારણયાનપાત્ર ઘર્મચતુર્ધા મુન વદતિ ૧૦ કર્મણે હિ પ્રધાનતં કિ કુર્વતિ શુભ ગ્રહો વસિષ્ઠદત્તલડપિ રામઃ પ્રવજીને વને અષ્ટાદશપુરાણેષ વ્યાસસ્ય વચનદ્રય, પરોપકારઃ પુણ્યાય પાપાય પરપીડને પૂર્વે વયસિ તસ્કુર્યાત્ યેન વૃદ્ધ સુખ વસંત યાવાજજીવેન કુર્યાત્ યેન પ્રેત્ય સુખં વસેતુ મજજે વિસય કસાયા નિઃા વિકહા ય પંચમિ ભણિયા એએ પંચ પમાયા જીવ પાડતિ સંસારે અનિત્યાન શરીરાણિ વિભ નૈવ શાશ્વતઃ નિત્ય સંનિહિત મૃત્યુ કર્તવ્ય ધર્મ સંગ્રહ ચેષાં ન વિદ્યા ન તપ ન દાન જ્ઞાન ન શીલ ગુગો ન ધર્મ તે મૃત્યુ લેકે ભુવિ ભારભૂતા મનુષ્યરૂપેણ મૃગાશ્ચરતિ રર આહાર નિદ્રાલય મૈથુન ચ સામાન્યમેતત્ પશુમિરાણું ધર્મો હિતેષાં અધિકે વિશેષ ધર્મોણ હીન પશુભિઃ સમાન ૨૩ જિન ભક્તિ જિને ભક્તિ જિને ભક્તિ દિને દિને સદા મેડસ્તુ સદામેતુ ભવે ભવે
૨૪ ચલા લક્ષમૌલા પ્રાણશ્ચલે સ્વજનમંદિરે ચલાચલે ચ સંસારે ધર્મ એકે હિ નિગ્નલ ભિક્ષુકા નૈવ ભિક્ષતે બધયંતિ ગૃહે ગૃહે .
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________
રાયાં હતાં નિત્યં અતુલસીદ અર્થનાશ મનસ્તાપ ગહે દુશ્ચરિતાનિ ચ વચન ચાપમાન ચ મતિમાન પ્રકાશયેત્ ચનાનુસારિણી વિદ્યા લક્ષમી પુણ્યાનુસારિણી દાનાનુસારિણી કીર્તિ બુદ્ધિ કર્માનુસારણ ભેગા ન ભુકતા વયમેવમુક્તા તપે ન તપ્ત વયમેવ તપ્તા કાલ ન યાતે વયમેવ યાતા તૃષ્ણા ન જીર્ણ નયમેવજીર્ણ ૨૯ ન કર્યા દિદ્ધરણું ન કર્યા સાહમિઆણવચ્છલ હિયયંમિ વિયરાઓ ન ધારિએ હારિઓ જમે ૩૦ નિંદ, નીતિનિપુણા યદિ વ સ્તુવંતુ લક્ષ્મી સમાવિશ૮ ગચ્છતુ વા યથેષ્ઠ અદેવ વા મરણમતુ યુગાંતરે વા જાણ્યાત્ પથઃ પ્રવિચનંતિ પર્દ ન ધીરા: અત્યારે નરકદ્વારા પ્રથમ રાત્રિભોજન પરસ્ત્રીગમન શૈવ સંધાનાતકાચિકે નાગુણી ગુણિન વેત્તિ ગુણ ગુણષ મત્સરી, ગુણ ચ ગુણરાગી ચ વિરલઃ સરલે જન: લેક કૃતિ વાર્તા શરીરે કુશલ તવ, કુતઃ કુશલમમ્માકમાયુયંતિ દિને દિને મિથ્યાદ્રષ્ટિસહલેષ પરમેકે હ્યણુવતી આવતીસહસવુ વરમેકે મહાવતી મહાવ્રતીસહસવુ વરમેકે હિ તાત્વિક
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૧
તાત્વિકેન સમ પાર્ગ ન ભૂતં ન ભવિષ્યતિ ભવબીજાંકુરજનના રાગદ્યા: ક્ષયમુપાગતા યસ્ય. બ્રહ્મા વા વિષગ્ર હરો અને વા નમરતસ્મઃ દેય સ્તકાદપિ તૈક નવ્યપેક્ષામહોદયે, ઈચ્છાનુસારિણુ શકિતઃ કદા કસ્ય ભવિષ્યતિ આનંદાશ્રુણિ રોમાંચે બહુમાન પ્રિયં વયઃ તથાનુમોદના પાત્રે દાનભૂષણપંચક અનાદરો વિલંબ% વિમુખ વિપ્રિયં વચઃ પશ્ચાતાપશ્ચ દાતઃ સ્યાત્ દાનદૂષણપંચક અપૂર્વજ્ઞાનગ્રહણું મહતી કર્મનિર્જરા સમ્યગ્દર્શનર્નિર્મલ્યા કૃત્વા તત્વપ્રબોધત શ્રદ્ધાનાં પાત્રતાનાં કાર્પષ્યદોષમુક્તયે, દેશના દાનધર્મસ્ય દેયા તીર્થહિતેચ્છશિઃ ચાકુર્યાત્ કાર્તિકીરાકમંત્રાધાનતત્પર સ ભુકૃત્વા સર્વસૌખ્યાનિ નિવૃત્તિ લભતે તતઃ એકેનાડુપવાસન કાર્તિક્યા વિમલાચલે, ઋષિસ્ત્રીબાલહત્યાદિ પાતકાળ્યુચ્યતે જનઃ કદા કિલ ભવિષ્યતિ મદ્રગ્રહાંગણભૂમયઃ શ્રી સંઘચરણભેજર રાજપવિત્રિત ચઉહિં ઠાણેહિં નયાઉએ બર્જતિ જીવો ત જહા મહારંભયાએ મહાપરિગ્રહાએ કણિમાહારેણં, પંચિંદિઓ વહેણમિતિ
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૨ દાન ભેગે નાશસ્તિસો ગત ભવતિ વિત્તસ્ય ય ન દદાતિ ન ભુત તસ્ય તૃતીયા ગર્ભવતિ કારયંતિ નરા ધન્યા ભાવાતુ પૌષધશાલિકા સંસારસાગર તીત્વ તે લભતે પરં પદ જિનકે પિષધીક જૈનાગમસુલેખન, સાધી સાધર્મિક ભકિત કુર્વજ્ઞ૫ ભવેત્ દર્શનાદ દુરિતધ્વંસી વંદનાદ્વાંછિતપ્રદા પૂજનાત પૂરક: શ્રીણું જિના સાક્ષાત્ સુરક્રમા દયા દિનેષ વૈરાગ્ય વિધિવજિનપૂજન, વિશુદ્ધા ન્યાયવૃત્તિશ પુણ્ય પુણ્યાનુબંધ્યતઃ ઉપસર્ગો ક્ષય યાંતિ છિને વિદનવલય, મનઃ પ્રસન્નતામેતિ પૂજ્યમાને જિનેશ્વરે
જબ તુમ આયે જગતમેં લેક હસત તુમ રોય એસી કરણી અબ કરે તુમ હસત જગ રોય બડા બડાઈ ના કરે બડા ન બેલે બેલા હિરા મુખ સે ને કહે લાખ હમારા મિલ શાઅપંડિત બહ ભ ભ ન પંડિત કેય હાઈ અક્ષર પ્રેમકા પઢે સે પંડિત હોય અગન પલિત રાજદંડ ચોર મુશલે જાય, ઈતના દંડ દુનિયા સહ ધર્મ દંડ સહ ન જાય
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૩
ધર્મ વધતાં ધન વધે વઘત વધત વધી જાય, ધર્મ ઘટતાં ધન ઘટે ઘટત ઘટત ઘટ જાય તુલસી હાય ગરીબ કી કબુ ન ખાલી જાય, મુએ ઢોર કે ચામ સે લેહા ભસ્મ હો જાય તુલસી ઈસ સંસારમેં ભાતભાત કે લેગ, સબ સે હીલમીલ ચાલીયે નદી નાવ સંજોગ છપ્પન વખાર ને ભારે કુંચી, વેપાર થોડે ને નજરે ઉચી જનની જણજે ભકતજણ કાં દાતા કાં શૂર, નહિ તે રહેજે વાંજણી મત ગુમાવીશ નૂર કાતર સમાન દુર્જન કહ્યા સજ્જન સેય સમાન, કાતર કાપી દૂર કરે સેય કરે સંધાન વા ફરે વાદળ ફરે ફરે નદીના પૂર, ઉત્તમ બેલ્યા નવ ફરે પશ્ચિમ ઉગે સૂર કથની કથે સહુ કોઈ રહેણી અતિ દુર્લભ હોય જ્ઞાની સે જ્ઞાની મીલે કરે જ્ઞાન કી બાત, ગધે સે ગધ્ધા મીલે કરે લાતમ લાત. આવ નહિ આદર નહિ નહિ નયને મેં નેહ, ઈસ ઘર કબું ન જઈએ કંચન વર્ષે મેહ દેખદેખ રંડી ચાલો શિર મુંડાયા મુહ ભી કાલા, દેખદેખ મરદ કી ફેરી મા મેરી કે તેરી કાલ કરે સે આજ કર આજ કરે સે અબ,
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________
- ૨૫૪
અવસર બીત જાયગા ફીર કરેગા કબ જાત જાતને વેરી જાત જાતને ખાય, પંડાપડિત કુતરા ખદેખ ઘુરકાય જીભમેં અમૃત વસે વિષ ભી ઉનકે પાસ, એક બોલે કેડીગુણ એકે કેડી વિનાશ જીવ વધંતા નરક ગઈ અવધતાં ગઈ સગ્ગ, હું જાણુ દો વાટડી જીણે ભાવે તિણે લગ્ન માગણ છેરૂ મહિપતિ ચોથી ઘરની નાર, છત અછત સમજે નહિ લાવલાવને લાવ
ચૈિત્યવંદન ૧. શાંતિનાથ ભગવાનનું ચૈત્ય વંદન વિપુલનિર્ભરકીર્તિભરાન્વિતે, યતિ નિર્જરનાથનમસ્કૃતઃ લઘુવિનર્જિતમેહધરાધિ, જગતિ યઃ પ્રભુ શાંતિજિનાધિપઃ ૧ વિહિત શાંત સુધારસમજજન, નિખિલદુર્જયદષવિવર્જિત, પરમપુણ્યવતાં ભજનીયતાં, ગમતગુણ સહિત સતાં રે તમચિરાત્મજમીશમધીશ્વર, ભવિક પદ્વવિદિનેશ્વર , મહિમધામ ભજામિ જગત્રયે, વરમનુત્તર સિદ્ધિસમૃદ્ધયે .
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૫
૨. પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું ચૈત્યવંદન શ્રયામિ ત જિન સા મુદ્દા પ્રમાદવર્જિત સ્વકીયવાગ્વિલાસતા જિારૂમેઘગર્જી ત જગપ્રકામકામિતપ્રદાન દક્ષમક્ષત પદ્મ દ્ધાનમુચ્ચકુરકતવાપલક્ષિત’... ૧ સતમાવદ્યભેદક’ ‘પ્રભૂત સ’પદ્માં' પદ વલક્ષપક્ષસ'ગત' જનેક્ષણક્ષણ પ્રદ સદૈવ યસ્ય દર્શીન* વિશાંવિઈિ તેનસાં નિહન્ય શાતાતમામભક્તિરક્તચેતસાં...૨ અવાપ્ય યપ્રસાદમાદિતઃ પુરુશ્રિયા નરા ભવન્તિ મુક્તિગામિનસ્તતઃ પ્રભાપ્રભાસ્વરાઃ ભયમાધસેનદૈવ જૈવમેવ સર્પદ તમુચ્યમાનસેન શુદ્ધઓધવૃદ્ધિાભદ...૩
(3)
આશ પુરે પ્રભુ પાસજી ત્રોઢે ભવપાસ
વામા માતા જનમીયા અહિં લછન જાસ ૧
અશ્વસેન સુત સુખકરૂ, નવ હાથની કાય,
કાશી દેશ વાણારસી પુણ્યે પ્રભુ આયા
એકસા વનું આયખું એ પાળી પાર્શ્વકુમાર,
પદ્મ કહે મુગતે ગયા નમતાં સુખ નિરધાર ૩
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૬
છે નમ: પાર્શ્વનાથાય, વિશ્વચિંતામણીયતે હીમાં ધરણેન્દ્ર વૈરોટયા પવાદેવી યુતાયતે ૧ શાંતિ તુષ્ટિ મહાપુષ્ટિ ધૃતિ કીર્તિ વિધાચિને છે હી દ્ધિ વ્યાલ વૈતાલ સર્વાધિ વ્યાધિનાશિને ૨ જયાછતાખ્યા વિજ્યાખ્યા પરાજીતયાન્વિત દિશપાલૈહૈિ યહ વિદ્યાદેવીમિરન્વિતઃ ૩ છે અસિઆઉસાય નમસ્તસ્ત્ર શૈલેક્યનાથતાં ચતુષ્ટિ સુરેન્દ્રાસ્તે ભારતે છત્ર ચામઃ ૪ શ્રી શંખેશ્વર મંડન ! પાર્શ્વજિન પ્રણતકલ્પતરૂક૯૫ ! ચૂય હૃષ્ટવાત પૂરય મે વાંછિત નાથ ! "
૫. સિદ્ધચક્રજીનું ચૈત્યવંદન જે ધુરિ સિરિ અરિહંત મૂલ દઢપિઠ પઈઠ્ઠિઓ સિદ્ધ સૂરિ ઉવજઝાયસાહુ ચિહુ પાસ ગરિઠ્ઠિઓ ૧
દંસણ નાણ ચરિત્ત તવ પડિસાહ સુદરૂં તતકૂખર સરવગલદ્ધિ ગુરૂ પયદલદુંબરૂ ૨ દિસિપાલ જફખજખિણી પમુહરકુસુમેહિ અલંકિયા સે સિદ્ધચકકે ગુરૂ કપતરૂ અહમનવંછિય ફલ દિયે ૩
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૭
૧. સિદ્ધાચલજીનું સ્તવન સિદ્ધાચલને વાસી પ્યારી લાગે મારા રાજુદા ઈણીરે ડુંગરીએ ઝીણી ઝીણી કેરણી ઉપર શિખર બિરાજે
મેરા રાઈદા.૧ સિ. કાને કુંડલ માથે મુગટ બીરાજે બાહે બાજુ બંધ છાજે
મેરા રોજીંદા..૨ સિ. ચૌમુખ બિંબ અને પમ છાજે અદભૂત દીઠે દુઃખ ભાંજે
મારા રાજુદા...૩ સિ ચુવા ચુવા ચંદન એર અગરજા કેસર તિલક વિરાજે
મારા રાજ ઠા...૪ સિ. Uણગિરિ સાધુ અનંતા સિદ્ધ કહેતાં પાર ન આવે
મારા રાજદા...૫ સિ. જ્ઞાન વિમલ પ્રભુ એણે પેરે બાલે આ ભવ પાર ઉતારે
| મારા રાજીંદા...૬ સિ.
માતા મરૂદેવીના નંદ દેખી તાહરી મૂરતિ મારું
મન લેભાગુંજી કે મારું દિલ લેભાગુંજી ૧ માતા કરૂણાનાગર કરૂણાસાગર કાયા કંચનવાન
ધરી લંછન પાઉલે કાંઈ ધનુષ પાંચસે માન ૨ માતા વીગડે બેસી ધર્મ કહેતા સુણે પર્ષદો બાર
જન ગામિની વાણી મીઠી વરસંતી જલધાર ૩ માતા ઉર્વશી રૂડી અપચ્છરાને રામા છે મનરંગ
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૮
પાયે તેપુર રણઝણે કાંઈ કરતી નાટારંભ ૪ માતા તુતિ બ્રહ્મા હિ વિધાતા તું જગતારણહાર તુજ સરીખે નહિ દેવ જગતમાં અરવડીયા આધાર ૫ માતા તુંહિ જાતા તેહિ ત્રાતા તેહિ જગતને દેવ,
સુર નર કિન્નર વાસુદેવા કરતા તુજ પર સેવ ૬ માતા શ્રી સિદ્ધાચલ તીરથ કેરે રાજા ઋષભ આણંદ, કીર્તિ કરે માણેક મુનિ તાહરી ટાળે ભવ ભય કંઇ ૭ માતા
૩ સંભવનાથ જીન સ્તવન
સંભવ છનવર વિનતિ અવધારે ગુણ જ્ઞાતારે,
ખામી નહિ મુજ ખીજમતે કદિય હેશો ફળ દાતારે-૧ કર જોડી ઉભું રહું રાત દિવસ તુમ ધ્યાને રે,
જો મનમાં આણે નહિ તે શું કહીએ છાને રે–૨. બેટ ખજાને કે નહિ, દીજે વાંછિત દાને રે, કરૂણા નજર પ્રભુજી તણું વાવે સેવક વાને રે કાળલબ્ધિ નહિ મતિ ગણે ભાવલબ્ધિ તુમ હાથે રે, લડથડતું પણ ગજબચું ગાજે ગયવર સાથે રે દેશે તો તુમ હિ ભલા બીજા તે નવિ જાચું રે, વાચક જશ કહે સાંઈશું ફળશે એ મુજ સાચું રે
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૫
૪ સુવિધિનાથ જૈન સ્તવન
મે* કીના નહિ તુમ બીન ઔર શું રાગ હિનદિન વાન વધત ગુરુ તેરે। જયુ કચન પર ભાત, ઔર નમે હૈ કષાયકી લીમા સેા કયુ સેવા લાગ. ૧ મે’કીના રાજહંસ તું માન સરાવર ઔર અશુચિ રૂચિકાગ વિષય ભુજંગમ ગરૂડ તું કહીયે ઔર વિષય વિષનાગ ૨ મેકીને ઔર દેવ જલ છિલ્લર સરીખે તુતા સમુદ્ર અથાગ, તુ' સુરતરૂ મનવ તિ પુરણુ ઔર તા સુકે સાગ, તુ પુરૂષાત્તમ તુ ંહિ નિરંજન તુ શંકર વભાગ, તું બ્રહ્મા તુ બુદ્ધે મહાબલ તુહિજ દેવ વીતરાગ ૪ મેકીના સુવિધિનાથ તુમ ગુણુકુલના મેરા દીલહે માગ, જશ કહે ભ્રમર રસીક હાઈ તાકે લીજે ભક્તિ પરાગ
૩ મેકીના
૫ મૈકીના
૫. અનંતનાથજીનું સ્તવન
ધાર તલવારની સેાહલી દોહલી ચૌદમા જિનતણી ચરણુસેવા, ધાર પર નાચતા દેખ ભાગરા સેવના ધાર પર રહે ન દેવા ૧ ધાર એક કહે સેવીયે વિવિધ કીરિયા કરી કુલ અનેકાંત લેાચન ન દેખે, કુલ અનેકાંત કિરિયા કરી આપડા રડ વડે ચાર ગતિમાંહિ લેખે
૧ ધાર
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬૦
ગચ્છના ભેદ બહુ નયણ નિહાળતા તત્વની વાત કરતા ન લાજે, ઉદર ભરણાદિ નિજ કાજ કરતા થકી મેહનડીયા કલિકાલ રાજે
૩ ધાર વચન નિરપેક્ષ વ્યવહાર જુઠે કહો વચન સાપેક્ષ વ્યવહાર સાચે, વચન નિરપેક્ષ વ્યવહાર સંસાર ફળ સાંભળી આદરી કાંઈ રાચે
૪ ધાર દેવગુરૂ ધર્મની શુદ્ધિ કહ કિમ રહે શુદ્ધ શ્રદ્ધા ન આણે, શુદ્ધ શ્રદ્ધાન વિણ સર્વ કિરિયા કરે છાર પર લીપણું તેહ જાણે
૫ ધાર પાપ નહિ કેઈ ઉત્સત્ર ભાષણ આપું ધર્મ નહિ કેઈ
જગ સૂત્ર સરિખો, સૂત્ર અનુસાર જે ભવિક કિરિયા કરે તેનું શુદ્ધ ચારિત્ર પરિ
૬ ધાર એહ ઉપદેશને સાર સંક્ષેપથી જે નરા ચિત્તમાં નિત્ય ધ્યાવે, તે નરા દિવ્ય બહુકાળ સુખ અનુભવી નિયત આનંદઘનરાજ
પાવે ૭ ધાર. ૬ શાંતિનાથ જીનનું સ્તવન મારો મુજરો ને રાજ સાહિબ શાંતિ સલુણા, અચિરાજીના નંદન તેરે દરિસણ હેતે આવ્યા. સમતિ રીઝ કરેને સ્વામી ભક્તિ ભેંટણું લાવ્યા. ૧ મારો. દુઃખભંજન છે બિરૂદ તમારું અમને આશા તુમારી, તમે નિરાગી થઈને છુટા શી ગતિ હશે અમારી ૨ મારે.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬૧
કહેશે લક ન તારું કહેવું એવડું સ્વામીની આગે, પણ બાળક જો બેલી ન જાણે તે કિમ વહાલો લાગે. ૩ મારો. માહરે તો તું સમરથ સાહિબ તો કિમ ઓછું માનું, ચિંતામણી જેણે ગાંઠે બાંધ્યું તેહને કામ કિશ્યાનું ૪ મારે. અધ્યાતમ રવિ ઉચે મુજઘટ મહતિમિર હર્યું જુગતે વિમલવિજય વાચકને સેવક રામ કહે શુભ ભગતે ૫ મારે.
૭ પાર્શ્વજિન સ્તવન પરમાતમ પરમેસરૂ જગદીશ્વર જિનરાજ જગબંધવ જગભાણુ બલિહારી તુમતણી ભવજલધિમાંહિ જહાજ, ૧ પરમા તારકવારક મેહને ધારક નિજ ગુણ ઋદ્ધિ અતિશય વંત ભદંત રૂપાળી શિવ વધુ પરણી લહી નિજ સિદ્ધિ. ૨ પરમ જ્ઞાનદર્શન અનંત છે વળી તુજ ચરણ અનંત ઈમદાનાદિ અનંત ક્ષાયિક ભાવે થય ગુણ તે અનંતાનંત ૩ પરમ બત્રીસ વરણ સમાય છે એકજ ક મઝાર, એક વરણ પ્રભુ તુજ ન માયે જગતમાં કેમ કરી ભૃણીએ ઉદાર ૪પરમા તુજ ગુણ કોણ ગણી શકે છે પણ કેવલ હાય, આવિર્ભાવથી તુજ સયલ ગુણ માહરે પ્રરછન્ન ભાવથી જેય ૫ પરમા શ્રી પંચાસરા પાસજી અરજ કરૂં એક તુજ આવિર્ભાવથી થાય દયાલ કૃપાનિધિ કરૂણા કીજેજી મુજ ૬ પરમા શ્રીજિન ઉત્તમ તાહરી આશા અધિકી મહારાજ, પદ્ધવિજય કહે એમ લહું શિવનગરીનું અક્ષય અવિચલ રાજ ૭ પરમા
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________
એવે લાગે છે...
એ લાગે છેઅમને આ દુનિયાને રંગ જેથી લાગે ના હૈયે તારી ભક્તિને રંગ ઊંચે આભમાં ઊડે છે પેલે પાપને પતંગ.... કાચના શણગારે માંગે કાચી આ કાયા આંખ મીંચીને મૂકે માટીમાં માયા એવા રંગરાગમાં સૌએ ફૂખ્યા અંગેઅંગ... જાણીને બોલીએ રે જુઠ્ઠી રે વાણી માખણને બદલે વલવીએ રે પાણી કે જામે છે ઝેરભર્યા જીવતરને જંગ... સંસારી સુખ અમને લાગે છે પ્યારું તારું જ નામ લેવું લાગે અકારું તારી ભક્તિમાં વારે વારે પડતા રે ભંગ...
도
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________
જંદગીમાં કેટલું કમાણુ
જંદગીમાં કેટલું કમાણા રે, જરા સરવાળો માંડજો સમજુ સજજન ને શાણું રે, જરા સરવાળો માંડજો.
મોટર વસાવી તમે બંગલા બાંધ્યાં ખુબ કીધાં એકઠાં નાણાં રે, જરા સરવાળે માંડજો.
ઊગ્યાથી આથમણા સુધી ધંધાની ઝંખના ઉથલાવ્યા આમ તેમ પાન રે, જરા સરવાળો માંડજો.
ખાધું પીધું ને તમે ખૂબ જ માની તૃષ્ણાના પુરમાં તણાય રે, જરા સરવાળો માંડજે.
લાવ્યા'તા કેટલું ને લઈ જવાના કેટલું ? આખર તે લાકડાં ને છાણાં રે, જરા સરવાળો માંડજો.
મહાવીરના નામને જેણે નથી જાણ્યું, સરવાળે મીંડાં મૂકાણ રે જરા સરવાળો માંડજો.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬૪
અવસર બેર બેર નહીં આવે
એર બેર નહિ આવે અવસર, ખેર ઠેર નહિ આવે જ્યું જાણે ત્સુ કર લે ભલાઈ, જનમ જનમ સુખ પાવે.અવસર૦ તન ધન જોબન સબહી જૂઠા, પ્રાણ પલકમે. જાવે... અવસર૦ તન છૂટે ધન કૌન કામકા, કાહેડુ કૃપણ કહાવે... અવસર૦ જાકે દિલમેં સાચ ખસત હૈ, તાકુ જૂઠ ન ભાવે......અવસર૦ આનંદઘન પ્રભુ ચલત પથમે', સમર સમર ગુણ ગાવે....અવસર
'
જિન તેરે ચરણુકી શરણુ ગ્રહ
હૃદય કમલ મે* ધ્યાન ધરત હુ" શિર તુજ આણુ વહુ...જિન તુમ સમ ખાળ્યા દેવ ખલકમે, પેયૈા નહી કબહુ...જિન તેરે ગુણુકી જપું જપ માલા, અહર્નિશ પાપ દેંહુ... જિન મેરે મનકી તુમ સખજાના, કયા મુખ બાત કહુ'...જિન કહે જસવિજય કરો ત્યુ સહિમ યું' ભવ દુઃખ નલહુ'. જિન
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિભાગ-૨
પદ્યવિભાગ
પંચકલ્યાણક મહાપૂજા
પ. પૂ. આચાર્ય વિજય થશેભદ્રસૂરિજી વિરચિત.
શ્રી ચરમ જિનપતિ મહાવીર પ્રભુ પંચકલ્યાણક પૂજા
| દુહા છે વંદુ શ્રી મહાવીરને, પૂરણ પ્રેમ સહિત
શારદ કરતુર ગુરુ નમી, રચું કલ્યાણક ગીત. ૧ દે યમ ઉત્સવ કરે, નંદીશ્વર શુભ કામ.
ત્યમ કલ્યાણક પૂજના, કાપે કષ્ટ તમામ. ૨ શાસન સૂર્યમણિ સમા, શ્રી મહાવીર ભગવંત
સમકિત રૂડું પામીયા, ભવ નયસાર કહત. ૩ મુનિવર નંદનના ભવે, પૂજી પ્રભુ નિષ્કામ;
વીશસ્થાનક પદ સેવીને, બાંધ્યું શ્રી જિનનામ. ૪ દેવરૂપ પામી રહ્યા, વગે સાગર વીશ;
દૈવી સુખ અધિકતર, ભેગવતાં અહોનિશ ૫
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ચ્યવન કલ્યાણક પૂજા પ્રારંભ
॥ દુહા ।।
પૂરણ પ્રેમે પૂજીએ, પ્રભુ નવ અંગ ઉદાર; ચ્યવન કલ્યાણક વીરતણું, ચઉગતિ ચૂરણહાર. ૧
( રાગ-આશાવરી ઢાળ પહેલી )
ભવિયા શ્રી જિન પૂજો ભાવે
સ્વામી સેવાથી સુખ થાયે.
ભવિયા
જમૃદ્ધીપે સુદર નયરી, માહણકુંડ સાહાવે; વિપ્ર ઋષભદત્ત દેવાનંદા, પત્ની તાસ કહાવે. ભવિયા ૧ આષાઢી બ્લૂ નિશી જિનવર, તાસ ઉત્તર ચ્યવી આવે; ચૌદ સુપન દેખી તે વિપ્રા, અતિશય આનંદ પાવે ભવિયા, ૨ અવધિજ્ઞાને ઇન્દ્રે જાણ્યું, પ્રભુની સન્મુખ આવે; નમુક્ષુણ... ઉચરી શીર નામી, નિજ સ્થાનક પ્રતિ જાવે;
,
ભવિયા ૩
સૌધર્મેન્દ્ર સંશય કીધા, જિન ક્ષત્રિય કુલ આવે; અતિમ જિનવર નીચ કુલ આવ્યા, વિપરીત કયમ એ થાવે ?
ભવિયા ૪
મરીચીને ભવ ઉત્તમ કુલમદ; નીચ ગાત્ર બંધાવે, તા પણ જિનવર કેરી જન્મ, નીચ કુલે નવી થાવે. ભવિયા પ
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________
હરિણગમેષીને તેડાવી, ઈન્દ્ર કહે શુભ ભાવે; ઉત્તમકુલમાં જિનને મૂકવા, સત્ય સહુ સમજાવે. ભવિયા ૬ સિદ્ધારથ નૃપ ક્ષત્રિયકુંડ, નગરને રાય કહાવે; તસ પટરાણી ત્રિશલા કન્યા, કેરો ગર્ભ ધરાવે. ભવિયા ૭ તે કન્યાને દેવાનંદા, કેરા ગર્ભે લાવે; શ્રી મહાવીરને ત્રીશલા રાણુની, કુખમાં પધરાવે. ભવિયા ૮ ચૌદ સુપન દેખે તવ રાણી, અદ્દભુત રૂપ બતાવે; ચશોભદ્ર પ્રફુલ્લિત જિનજનની, પતિને વાત જણાવે. ભવિયા ૯
| દુહા ||
ચૌદ સુપન દેખી અનુપ ત્રિશલા જાગ્રત થાય;
પતિ પાસે જઈ પ્રેમથી, વાત કહે સુખદાય. ૧ (રાગ ઓ પ્રેમનગરના પંખેરુ તને પૂછું એકજ વાત-ઢાળ બીજી) ઉલ્લાસભરી સિદ્ધારથને જઈ કહેતી પ્રભુની માત, સુંદર સ્વપ્નાકેરી વાત, સુંદર સ્વપ્નાકેરી વાત. (ટેક) પહેલે સ્વપ્ન ગજવર દીઠે, વૃષભ પછી હે નાથ; કેશરીસિંહ વલી શ્રીદેવી, દેખી થાઉં સનાર સં. ૧ માલ કુસુમની પંચમ સ્વપ્ન, છ શશી સુખકાર તમનાશક અવલોક્યો સૂરજ, ધ્વજ સેહે મનહાર. સં. ૨ કલશ અનુપમ પદ્મ સરોવર, પક્વથકી સહાય ક્ષીર સાગર સ્વપ્ન અગિયારમું, દેખી કૌતુક થાય. સં. ૩
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________
બારમે દેવવિમાન, તેરમે ગંજ રત્નને રમ્ય, ચિદમે સ્વપ્ન ધૂમ વિનાને, અગ્નિ દીઠ અગમ્ય. સું. ૪ ચિંતન કરતાં ચૌદ સુપનના, અર્થ ઘટાવે રાય; સુંદર સદગુણવાળ થાશે, સુત સહુને સુખદાય. સું. ૫ ત્રિશલા રાણી પ્રમુદિત ડેલે, ધર્મ કરે બહુ ભાત; સ્વપ્ન પાઠકને રાજા પૂછે, જ્યારે થયું પ્રભાત. સું. ૬ જોષી કહેતાં સ્વપ્ન ચતુર્દશ, દેખે જિનની માત, ચકી જનની તેટલા દેખે, વાસુદેવની સાત. મું. ૭ ચાર સ્વપ્ન બલદેવની માતા, નીરખે સત્ય વિચાર; જનની મંડલીકકેરી નિહાળે, સ્વપ્ન એક ઉદાર. સં. ૮ કુલ અજવાલે જગ અજવાલે, થાશે પુત્ર મહાન; ચકવર્તી તીર્થકર થાશે, ત્રિભુવન તિલક સમાન સું. ૯ હર્ષિત નૃપતી દાન દીએ વલી, ધર્મ કરે બહુભાત;
દ્ધિ સિદ્ધિ દંપતી પામ્યા, ટળ્યા સહુ ઉત્પાત. સં. ૧૦ દોહદ ઉપજે ત્રિશલાજીને પૂર્ણ કરે સહુ રાય; અરિહા ભક્તિ પૂજન કરતાં, યશભદ્ર ગુણ ગાય. સં. ૧૧
| કાવ્યમ છે જસ્સાવયારે તહ જમ્મલ્મિ
ચરિત્તનાણે સિવસુફખકાલે ! મહં કરે જાસુરસુરઈદા
જએક સે વીર જિણિંદનાહો !
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________
મંત્ર
કહી શ્રી પરમપુરુષાય, પરમેશ્વરાય, જન્મજરા મૃત્યુ નિવારણાય, શ્રીમતે જિદ્રાય, જલં ૧, ચંદનં, ૨, પુષ્પ ૩, ધૂપં ૪, દી૫ ૫, અક્ષત ૬, નૈવેદ્ય ૭, ફુલ, ૮. યજામહે સ્વાહા
આ કાવ્ય તથા મંત્ર દરેક પૂજા દીઠ કહેવાં છે શ્રી ચ્યવન કલ્યાણક પ્રથમ પૂજા સમાપ્ત . ૧ છે
II શ્રી જન્મ કલ્યાણક પૂજા પ્રારંભ |
| | દુહા | અચળ રહ્યા પ્રભુ ગમમાં, માતની જાણી દાઝ; વિપરીત સમજી મા રડે, સવળ્યા ત્રિભુવન રાજ. ૧ માતપિતા જીવતાં સુધી, દક્ષા ન લેવી હારે, અંતર્યામી તે સમે, અભિગ્રહ એ ધારે. ૨ મંગલ દિન મંગલ ઘડી, મંગલ ગ અનપ; મંગલ કારણ જગતમાં, જમ્યા ત્રિભુવન ભૂપ. ૩
છે ઢાળ ૧ | (પારેવડા જાજે વીરાના દેશમાં–રાગ)
સેહામણું ધન્ય ઘડી એક આવતી, વીર જન્મના વધામણ લાવતી સોહામણી.
૧
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________
રત્ર શુદી તેરશની રાતડી અનેખી, તિ ત્રિલોકમાં ફેલાવતી. સેહામણી. ૨
સાતે નરક પણ અજવાળા પામીયા, સ્થાવરના દુખડા મીટાવતી. સોહામણી.
છપન્ન દિફકુમારી તિહાં હેશથી. સૂતીકરણ કાજ આવતી. સેહામણ.
- પ્રભુને નમી પ્રભુ માતને નમીને, નિજનિજ કરણી બજાવતી. સોહામણી.
જે જન ક્ષેત્રની શુદ્ધ કરી ધરણી, જલ કુસુમ વ ર સા વ તી. સેહામણ. ૬
વિંજણ ચામર દર્પણ દીપક, કલશ ભરી ભરી લાવતી. સેહામણી.
ન વણ ક ર વી મા ત પ્રભુને, રંભા ગૃહે પ ધ ર વ તી. સોહામણી.
શણગારી બાંધતી રક્ષાની પિટલી, ચરણમાં શીર નમાવતી. સેહામણી. - દુનિયાને દવે જાય એ માતને, ધન્યવાદ આપી ગુણ ગાવતી. સેહામણી. ૧૦
સુત ઘણું જીવજે આશિષ દઈ સંચરે, યશોભદ્ર મન ભાવતી. સેહામણી. ૧૧
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________
| દુહા છે
આસન કંપે ઈદ્રનું, પ્રભુ જમ્યા સમજાય, જઈ જિનને વંદન કરી, હરી હર્ષિત અતિ થાય. ૧ નિદ્રા આપી માતને, મૂકી બિંબ અનુપ; સુરગિરિ પ્રભુને લાવીયા, હરી ધરી પંચરૂપ. ૨ ચોસઠ સુર સુરનારીએ, મલીયા સુરગિરિ શંગ; પ્રભુ જન્મોત્સવ કારણે, અંતર અતિ ઉમંગ. ૩
છે ઢાળ ૨ / (જબ તુમહી ચલે પરદેશ-રાગ) ભક્તિથી ઉર ભરપૂર, ચોસઠ સુર, સુરગિરિ આયા, અભિષેક કરી સુખ પાયા. (ટેક) માગધ વરદામ ક્ષીરોદધિ જલ,
પૂજા સામગ્રી રચી નિર્મલ પાંડુશિલા પર આસન રમ્ય બનાયા અભિષેક. ૧ હરિ પ્રભુબળની શંકા લાવે, અંગુઠે મેરુ પ્રજાવે ભ્રમ દૂર થતાં ચરણમાં શીર, નમાયા. અભિષેક અભિષેકે ચાસઠ સહસ કલશ,
એવા અઢીસે અભિષેક સરસ વૈમાનિક સુર સુરનારી મળીને ચડાયા અભિષેક. ૩
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________
'
પ્રભુ અંગ લુછી ચચી ચંદન,
કુલ ધુપ દ્વીપ ધરી રમ્ય વસન; ગીત નન નવનવ ભાવ કરી રીઝાયા. અભિષેક.
હરિ જિનજનની પાસે આવે,
વંદન કરી પ્રભુને પધરાવે; અવસ્થાપિની નિદ્રાખિ અને દૂર હટાયા અભિષેક
અંગુઠે અમૃત રસ ધરતા,
ઋદ્ધિ સિદ્ધિ નવનિધિ ભરતા; નિજ કૃત્ય કરી ચાલ્યા હરખે સુરરાયા. અભિષેક.
નદીશ્વર પર સહુ સુર જતા,
અઠ્ઠાઈ મહાત્સવ ઉજવતા. અદ્ભુત આનંદ સમીરે મન લહેરાયા. અભિષેક.
વીર જિનનાં ગુણગાન કરી,
પૂજા કરીએ ભવ ભાવ ધરી; ચીભદ્ર જિન જન્મ કલ્યાણક ગાયા. અભિષેક.
॥ કાવ્યમ્ ॥
જસ્સાવા૨ે તહ જમણમ્મિ ચરિત્તનાણે સિવસુખકાલે
મહ કરેજ્જાસુરસુરઇ દા
જએઉ સા વીરણિદનાહા ।
७
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________
મંત્ર
ૐ હ્રી શ્રી પરમપુરૂષાય, પરમેશ્વરાય, જન્મજરામૃત્યુનિવારણાય. શ્રીમતે જિને દ્રાય, જલ‘૧. ચંદન. ૨. પુષ્પ ૩, ધૂપ′ ૪. ટ્વીપ ૫. અક્ષત' ૬. નૈવેદ્ય ૭. ફૂલ ૮, યજામહે સ્વાહા
।। શ્રી જન્મકલ્યાણક દ્વિતીય પૂજા સમાપ્ત ।
।। શ્રી દીક્ષા કલ્યાણક પૂજા પ્રારંભ ।
॥ દુહા ॥
જન્માત્સવ લાવી ઉષા, સિદ્ધારથને ધામ. અંધ છુટયા હરખી પ્રજા, નાસે દુઃખ તમામ. ૧ દશ દિન ઓચ્છવ ખારમે દિન, કરેનામાભિધાન; સુખસ પદ વૃદ્ધિ થતાં, ધરે નામ વર્ધમાન. ૨
ના ઢાળ ૧ |
(આવા આવા દેવ મારા-રાગ) ત્રિશલાજીના લાડકવાયા, સિદ્ધારથા નંદ, પ્રગટયા દુનીઆના દીવા.
...28. સકલ સુઅ°ગ સુગધિત સુંદર, વમાન સુકુમાર; વર્ણ સુવર્ણ વળી સિહ લછન,
વદન કાંતિ મનેાહાર.
પ્રગટયેા. ૧
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્વેત રક્ત ચુત નિર્મલ કાયા, સુગંધિત શ્વાસોશ્વાસ; ત્રણ જ્ઞાનને જ્ઞાતા જમે,
પૂરે મનની આશ. પ્રગટ. ૨ ઇદ્ર સભામાં પ્રભુના બળના, ભક્તિથકી ગુણ ગાય; . શંકા કરતે દેવ મિથ્યાવી,
આવ્યો અવની માંદ્ય, પ્રગટયે, ૩ આમ્સકી કીડા ખેલે જિનજી, નિજ વય બાળક સંગે સર્પ બની વૃક્ષે વીંટડા,
સુર પણ તેજ પ્રસંગે પ્રગટ. ૪ સર્પ ફુફાડે બાળક ભાગ્યા, પ્રભુ ભયભીત ન થાવે; કરમાં ઝાલીને દૂર ફેં ,
ભીતિ સકળ શમાવે. પ્રગટ. ૫ પ્રભુને પૃષ્ઠ પરે લઈ સુર તે, સાત તાલ રૂપ ધારે; વજ મુક્કીને પ્રહાર દઈને,
શંકા તેની નિવારે. ... પ્રગટ. ૬ મહાવીર નામ દઈને સુર તે, ચા શિષ નમાવી; અભય અતુલ બળને ધરનારા,
કેઈ શકે ના ફાવી. ... પ્રગટયો. ૭ વીર વિભુને ભણવા મૂકિયા, આઠમે વર્ષે નિશાળે, જિતેંદ્ર વ્યાકરણ પ્રગટયું ત્યારે,
ગુરુને સંશય ટાળે. ...પ્રગટો. ૮
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧
સુદર્શના નામે છે ભગિની, નંદિવર્ધન ભાઈ યૌવન વયમાં વીરજી પરણ્યા,
યશેમતી સુખદાઈ. પ્રગટા. ૯ માતા પિતા સ્વર્ગે સીધાવ્યા, અઠાવીસમે વરસે; યશભદ્રના સ્વામી સંયમ,
લેવા કાજે તલસે. પ્રગટો. ૧૦
| દુહા ! સંયમ કાજે સંમતી, વડીલ ભ્રાતની હાય; દાય વરસ થંભી જવા, વિનવે પ્રભુને ત્યાંય. ૧ વડીલ વચન હૈયે ધરી, થલ્યા જગદાધાર; બ્રહ્મચર્ય પાળે વલી, કરે પાસુક આહાર. ૨
છે ઢાળ ૨ | (સાંભળજો મુનિ સંયમ રાગ-રાગ) સંયમ રસીયા રહી શુભ ધ્યાને, દય વરસ વીતાવે રે, અવધ થયે લેકાંતિક દેવ, વિનવે પ્રભુને ભારે સં. ૧ જ્ય જ્ય નંદા જય જયભદ્રા, ધર્મતીરથ તુમે થાપ રે; બુઝબુઝે હે ત્રિભુવન નાયક, જગજનનાં દુઃખ કાપે રે. ૨ સંયમ અવસર જાણી જિનજી, દેતાં વરસીદાન રે; એક કોડ અડ લખ સેનીયા, પ્રતિદિન દે વર્ધમાન રે. ૩
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________
એમ સંવત્સર દાન દીએ પ્રભુ, હરી સહુ ધન ઉપજાવે રે, જિનવર હાથે દાન રહે છે, પીડા રહિત તે થાવે રે. ૪ સંમતિ પામી દીક્ષા કાજે, વીરજી તત્પર થાય રે; ચોસઠ ઈદ્રો દેવ દેવી સહુ, ક્ષત્રિય કુડે જાય રે. ૫ કનકમણિના કલશ અનુપમ, તીરથ જળ ભરી લાવે રે, પ્રેમ કરી પ્રભુને નવરાવી, નવ શણગાર સજાવે રે. ૬ ચંદ્રપ્રભા શિબિકા અતિ સુંદર, સિંહાસન પધરાવ્યા રે; સુર ઉપાડે મંગળ ગાવે, કુસુમ નાથ વધાવે રે. ૭ દુંદુભી વાજે જય જય ગાજે, આવ્યા જ્ઞાતિ ઉદ્યાને રે, પ્રભુ મુખ પદ્ધ નીહાળી જનસહુ, ધનધન જીવન માને. ૮ શુભ મુહૂર્તી અશોક નીચે, આભૂષણ સવિ ત્યાગે રે, લેચ કરે નમી સિદ્ધ ધરે વ્રત, મન:પર્યવ જ્ઞાન જાગેરે. ૯ ઈન્દ્ર પ્રભુને ડાભે ખંધે, દેવદુષ્ય પધરાવે રે, વંદન કરી નંદીશ્વર જઈ સુર, નિજનિજ સ્થાનક જાવેરે. ૧૦ છોડી સહુ સંસાર સંબંધી, વીર બન્યા અણગારી રે, વીતરાગી વીરચરણે વંદન, યશોભદ્ર સુખકારી રે. ૧૧
- કાવ્યમ્ ! જરૂાવયારે તહ જમ્મણશ્મિ
ચરિત્તનાણે સિવસુફખકાલે ! મહં કરે જજાસુરસુરદા
જએઉ સે વીર જિણુંદનાહે છે.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩
મંત્ર
૩૪ હીં* શ્રી પરમપુરુષાય, પરમેશ્વરાય, જન્મજરામૃત્યુનિવારણાય, શ્રીમતે જિદ્રાય, જલં ૧. ચંદન, ૨. પુષ્પ, ૩. ધૂપં ૪. દીપ પ. અક્ષત ૬. નૈવેદ્ય ૭. ફલ ૮. યજામહે સ્વાહા
શ્રી દીક્ષા કલ્યાણક તૃતીય પૂજા સમાપ્ત . ૧ || શ્રી કેવળજ્ઞાન પૂજા પ્રારંભ છે
| | દુહા | વિહાર કરતાં વીરજી, છોડી સહુ સમુદાય; કુમાર ગામે આવીયા, બે ઘડી દીન દેખાય. ૧ કાઉસ્સગ્ગ મુદ્રા ધારીને, જિનવર ઉભા જ્યાંય; પીડા કરતા ગોપને, હરી સમજાવે ત્યાંય. ૨ ઉપસર્ગો પ્રભુને અતિ, સહાય થવાને કાજ; સ્વામી સંગે વિહરવા, વિનતી કરે સુરરાજ. ૩ અન્ય બળે અરિહંત નવ, ચાહે કેવલજ્ઞાન, એમ કહીને વિહરતા, અવની પર ભગવાન. ૪
મે ઢાળ ૧છે (નવણની પૂજા રે નિરમલ આતમા રે-રાગ) પ્રભુજી સીધાવ્યારે, કર્મળ જીતવારે. (ટેક) વરજી સીધાવ્યા; કર્મળ જીતવારે,
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪
સહેતા પરિસહ અતિ દુઃખકાર, અભિગ્રહ ધારે વિવિધ પ્રકાર
કર્મ ખપાવેશે સમ્યગ્ ભાવથીરે... પ્રભુજી. પીડા શૂળપાણી લેઈ લાગ, ડસીયા ચડકેાશીઓ નાગ; નાગકુમારરે પ્રભુજીને દુભવ્યા રે......પ્રભુજી.
ગાશાલા
પુતના ક્રૂર, વ્ય તરી શાલાય મગરૂર; સૉંગમ ધ્રુવે રે ઉપસર્ગો કર્યાં રે...પ્રભુજી
મનમાં આણી અતિશય કાપ, કણે ખીલા હાકે ગાપ નાદ કરતારે ભૈરવ વન થયુ રે..પ્રભુજી. ચંદનમાળાને ભૂવન, હારે ખાકુળ ભાજન, અભિગ્રહ ધારે રે અગણિત કષ્ટનારે પ્રભુજી. ષડૂમાસી પંચણ ષડમાસી;
નવ ચામાસા એ ત્રણ માસી;
એ અઢી માસીરે ષડ બેમાસી કરીરે પ્રભુજી.
એ દોઢ માસી દ્વાદશ માસ, ખ્વાંતેર કીધાં છે અર્ધ માસ;
દ્વાદશ કીધાંરે અઠ્ઠમ તપ ભલાં રે...પ્રભુજી.
૧
૩
૫
૬
७
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________
છઠ્ઠ તપ બસે ઓગણત્રીસ,
દો ચાર દશ દીન ત્રિભુવન ઈશ પ્રતિમા ધારેરે ભદ્રાદિક તણી રે..પ્રભુજી. ૮
પારણા ત્રણસેં ઓગણપચાસ,
તપીઆ તપ ઈમ ધરી ઉલ્લાસ - જલ વિણ કીધાંરે પ્રભુએ તપ સહુરે . . પ્રભુજી. ૯
પ્રભુએ પારણું કીધા જ્યાંય,
કરતાં પંચ દીવ્ય સુર ત્યાંય; જગ ઉપકારી જગમાં વિહર્યારે ... પ્રભુજી ૧૦
વિહર્યા વર્ષ તે સાડાબાર,
યશોભદ્ર જીવન આધાર; ધીરજ ધારીરે કર્મ વિદારીયાં રે... પ્રભુજી ૧૧
છે દુહા છે આઠે પ્રવચન પાળતા, શુદ્ધ ચારિત્ર અપાર; પંચ મહાવ્રત ધારતા, વીર પ્રભુ અણગાર. ૧ નિરાશ્રવ નિર્ભય સદા, નિસ્નેહી નિગ્રંથ નિર્લેપી નિર્મલ અચલ, વલી નવ ચઉ પ્રતિબંધ ૨
છે ઢાળ ર છે
(લાખ લાખ દિવડા-રાગ) લાખ લાખ કર્મોની ફેજને વિદારતા, રાગદ્વેષ દૂર કરનાર; વીતરાગી વર જિન પૂછએ.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________
મમતા ન ઘાતા સમતા સેહાવતા,
ચારિત્ર ગુણ ભંડાર. વીર. નિરાલંબન પંચઈદ્રિયને વશ કરે, સમરથ સૂર્ય સમા તેજસ્વી અઘ દહે.
નિંદ શયન ત્યજનાર વીર. ૧ શાંતિ ક્ષમા જ્ઞાન દર્શનમાં રમે, આર્જવ માર્દવ નિર્લોભતા ગમે,
સાધ્ય પદે રમનાર વીર. ૨ વૈશાખ સુદ દશમીને મધ્યાહને, ક્ષ પ ક શ્રેણી ચઢી શુકલધ્યાને;
ઘનઘાતી કીધાં સંહાર વીર. ૩ શાલ વૃક્ષ નીચે સુશોભિત અવસરે, કે વળ જ્ઞા ન અ ણ મૂલું પ્રભુ વરે;
વર ત્યાં જ્યા જ્યકાર. વીર. ૪ લેક આલેકના ભાવે જાણે બધા, સમવસરણમાં દીધી જ્યાં દેશના
નિષ્ફલ જાય તેણીવાર વીર. ૫ નયરી અપાપા મહાસેન વનમાં, સમવસરણ સુર રચતા ઉમંગમાં
ત્રણ ગઢ ચઉ દ્વારા વીર. ૬
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭
રત્નસિ’હાસને જિનજી બિરાજતા, માલાષ રાગમાં દેશના ત્યાં આપતાં; વાણી ચેાજન વિસ્તાર.
વીર.
ગૌતમ આદિના સÖશય ટાલીયા, ચારિત્ર દઇ ગણધર પદે સ્થાપિયા; સમજાવ્યા સ્યાદ્વાદ સાર સ્થાપીએ ચતુર્વિધ સંઘ તેણે સમે, સૂર નરતિચ“ચ સર્વ સુખમાં
મે;
ઉત્સવ રંગ અપાર. શાસનસ્વામી દેવછંદે સાહાવતા, યશાભદ્ર અરિહંત ગુણ ગાવતા; ભવ ભય ભજનહાર.
વીર.
વીર.
૮
વીર. ૧૦
।। કાવ્યમ્ ।।
જસ્સાવયારે તહ જન્મણસ્મિ ચરિત્તનાણે સિવસુક્ષ્મકાલે 1 મહં કરે જાસુરસુર દા
જએઉ સા વીર િિ દનાહા ।
મત્ર
ૐ હ્રી શ્રી પરમપુરૂષાય, પરમેશ્વરાય, જન્મજરામૃત્યુનિવારણાય. ચંદન. ૨. પુષ્પ ૩, ધૂપ′ ૪. કુલ ૮, યજામહે સ્વાહા
શ્રીમતે જિને ડ્રાય, જલ' ૧. દીપ' પ. અક્ષત' ૬. નૈવેદ્ય ૭.
શ્રી કેવળજ્ઞાન કલ્યાણક ચતુર્થ પૂજા સમાપ્ત । ૧ ।।
ર
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮
|શ્રી નિર્વાણ કલ્યાણક પૂજા પ્રારંભ છે
| | દુહા !
તીર્થકર જિન કેવલી, ચેત્રીશ અતિશયવંત; પ્રેમથકી પૂજે ભવી, સિદ્ધ બુદ્ધ ભગવંત. ૧ ચાર અતિશય જન્મથી, કેવળી થયે અગીયાર નવ દશ અતિશય સુર કરે, અદ્દભુત ગુણ ભંડાર ૨
|| ઢાળ ૧ |
(કરપી ન્યૂ સંસારમાંરાગ) આનંદકારી અરિહંતજીરે; ચોવીશમાં જિનરાજ પરમાનંદી પરમાતમારે, શાસનના શીરતાજ. આ. ૧ નિર્મલ નીરોગી તન અતિરે, શ્વાસે સુગંધ અપાર; માંસ રુધિર અતિ ઉજળું રે, દેખે ન કેઈ આહાર. આ. ૨ યોજનગામી વાણી વદે રે, પાંત્રીશ ગુણયુત સાર; તાપ ત્રિવિધ નડે નહીરે, પાંચશે કેશ વિસ્તાર. આ. ૩ ધર્મચક વ્રજ ચામરે રે, સિંહાસન ત્રણ છત્ર; કનક કમલ પ્રભુ પગ ઠરે, મંદ પવન સર્વત્ર. આ. ૪ વરષ કુલ સુગંધ જારે, ઋતુ અનુકુળ થાય; નખ કેશ વધતા નહિરે, સુર કેડી સેવે સદાય. આ. ૫
9.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯
ચાર મુખે દીયે દેશનારે, ચેત્રીશ અતિશયવંત; વિહરતા અવની પરેરે, કરે ઉદ્ધાર અનંત. આ. ૬ માત પિતા પ્રસન્નચંદ્રજીરે, દશાર્ણ આદ્રકુમાર શા લી ભદ્ર ધનશેઠજીરે, શ્રેણિક મે ઘ કુ મા ૨. આ. ૭ ચંદનબાલા ને મૃગાવતીરે, સુચેષ્ટા સનાર, નર નારી એમ તારીયા, જિનવર પરમ ઉદાર. આ. ૮ ચૌદ સહસ સાધુ થયારે, ગણધર છે અગીયાર; છત્તીસ સહસ તે સાધવી, કેવળી સાતસે સાર. આ. ૯ અવધિજ્ઞાની તેરસેરે, વાદી ચઉ શત સાચ; વેકિયલબ્ધિ મુનિસાતસેરે, મન:પર્યવ શત પાંચ. આ. ૧૦ નવ સહસ્ત્ર દોઢ લાખ છે રે, શ્રાવક શુદ્ધાચાર સાહસ અઢાર ત્રણ લાખને રે, શ્રાવિકા પરિવાર આ. ૧૧ ચતુર્દશ પૂરવી ત્રણસેં રે, સુર સુરનારી વિશેષ; અધમ ઉદ્ધારણ નાથજી રે, વિચરે દેશ વિદેશ. આ. ૧૨ ચંપા ભદ્રિકા ને મિથિલા રે, વૈશાલીપુર વાસ; રાજગૃહી આદિ પુરી રે, સ્વામી રહ્યા ચોમાસ. આ. ૧૩ આવ્યા અંતે પાવાપુરી રે, ચરમ ચોમાસા કાજ; યશોભદ્ર વીર વદીયે રે, જગજીવન જિનરાજ. આ. ૧૪
છે દુહા છે કાર્તિક માસ અમાવસી, રજની સ્વાતી ચંદ; સેળ પ્રહર દઈ દેશના, શ્રી મહાવીર જિર્ણોદ.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦
છઠ તપશાલી નાથજી, સુરવંદિત જગભાણ પુરણ પરમાનંદ ચુત, પામ્યા પદ નિર્વાણ. ભાવ દીપક જાતા થકાં, દીવડા કરતાં રાય; સુર સહુ નિજ કરણી કરે, જય જય ધ્વનિ ત્યાં થાય. દાઢાદિક લઈને રચે, રત્ન સ્થભ મહાર; નંદીશ્વર ઉત્સવ કરે, કલ્યાણક સુખકાર.
છેઢાળ ૨ | ( રાગ-ભરવી)
જ્ય જ્ય મહાવીર જગત ઉપકારી–ટેક ત્રિભુવન નાયક તીર્થકર પ્રભુ, તાર્યા કંઈ નરનારી. જ્ય. સિદ્ધ બુદ્ધ મુક્તાત્મા સ્વામી, આત્માનંદી આતમરામ;
ત્રી શ અતિશયધારી. જય. ૧ પૂર્ણ પુરુષ પરમાતમ દેવા, સુર નર ઇંદ કરે નિત સેવા; જિનવર તિધારી.
જય. ૨ અજર અમર પ્રભુ નાથ નિરંજન, કર્મ અનંતા કરે નિકંદન, સકલ જંતુ હિતકારી
- જય. ૩ અકલ અસંગ વળી અવિનાશી, કેવલી લેકાલે પ્રકાશી અભુત આનંદકારી.
જય. ૪ મહાપ મહામાહણુસ્વામી, દોષ અઢાર રહિત નિષ્કામી ગુણ અનંતાધારી.
જય. ૫
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧
દ્રવ્ય ગુણ પર્યાયને જાણે, સહજાનદ સમાધિ માણે અક્ષય પદ દાતારી.
જય.
વર્ષ ખ્વાંતરકેરું આયુ, પૂરણ પુન્યથકી સહાયું આપ વર્યા શિવનારી.
ગૌતમ દૂર હતા તે ટાણે, સુણી નિર્વાણુ વિષાદ તે આણે; શાક કરે બહુ ભારી.
શેાક કરતા સમતા ધારે, કેવલજ્ઞાન થયું તે વારે; ઉત્સવ શેાભા ન્યારી.
પારસનાથને વીર જિનેશ્વર, વરસ અઢીસેકેરું અ’તર; શાસનને સુખકારી.
પંચકલ્યાણક ઉત્સવ કરિયે, પૂજન કરતાં ભવદુઃખ હરીએ; મૂતિ મં ગ લ કા રી.
પૂજા કરતાં ભાવના ભાવા, ઘર ઘર આનંદમ'ગલ ગાવા; ગાવા જિનવર જયકારી. તીર્થોદ્ધારક નેમિસૂરીશ્વર, સૂરિ વિજ્ઞાન ને કસ્તૂર ગુરુવર; યશાભદ્ર જાઉં વારી.
॥ કાવ્યમ્ ॥
જસ્સાવયા તહ જન્મણુમ્મિ ચરિત્તનાણે સિવસુક્ષ્મ કાલે । મહ` કરેાઽસુરસુરઇ દા
જએઉ સા વીરિજિંદનાહ। ।।
જય. ૭
જય. ૮
જય. ૯
જય. ૧૦
જય. ૧૧
જય. ૧૨
જય. ૧૩
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨
મત્ર
ૐ હી શ્રી પરમપુરુષાય, પરમેશ્વરાય, જન્મજરા મૃત્યુનિવારણાય, શ્રીમતે જિનદ્રાય, જલ' ૧, ચંદન, ૨, પુષ્પ′ ૩, ધૂપ ૪, દ્રુપ' પ, અક્ષત' ૬, નૈવેદ્ય ૭, ફૂલ', ૮. યજામહે સ્વાહા
।। શ્રી નિર્વાણ કલ્યાણક પાંચમી પૂજા સમાપ્ત ૧ ।।
: કળશ :
( જિષ્ણુદા પ્યારા સુણિદા પ્યારા રાગ )
જિનેશ્વર ગાયા.
ભવત્તુઃખભજન; જિનેશ્વર ગાયા.
આજ મેં તેા ગાયા, મહાવીર જિનરાયા ચાવીશમા અરિહંત, વીર્ ત્રિશલાનંદન, ભવદુઃ ખભજન, સિદ્ધ યુદ્ધ ભગવંત, વીર્ તપગચ્છ દીવા સિંહ સૂરીશ્વર, સત્યવિજય ગિણરાજ મણિ મુદ્ધિ વૃદ્ધિ મુનિરાયા, સવૅગી શિરતાજ. વી. ર તેહની પાટે વીરશાસનમાં, સૂરિજી જગતપ્રસિદ્ધ; વી. ષટ્ટનમાં જ્ઞાની અનુપમ, બેધ્યા નૃપ બહુવિધ. વી. ૩ સિ ́હ સમ શૂરા તીર્થોદ્ધારક, સૂરિસમ્રાટ કહાય; વી. બાલબ્રહ્મચારી પ્રખર પ્રતાપી, વિજયનેમિસૂરિરાય. વી. ૪
(૨)
(ટેક)
૧
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩
વિજય વિજ્ઞાનસૂરિ તસ પટ્ટધર, ગુણગણના ભંડાર; વી. સયમ દાતા છે સૂરિરાયા, મુજ આતમના ઉદ્ધાર. વી. તેહના પટ્ટધર શાસ્ત્ર પ્રવીણ છે, કસ્તૂર સૂરિ ગુરુરાજ; વી. મન વચ કાર્ય પાવનકારી, શ્રતદાતા સૂરિરાજ વી. ૬ મેટાઇનગરે રમ્ય મનેાહર, ત્રણ ચૈત્યેા સેાહાય; વી. વિક્રમ દાય સહસને છમાં, ચામાસુ ત્યાં થાય. શિષ્ય શુભકરવિજય આગ્રહથી, પૂજા રચી શ્રીકાર; વી. ભગવતી સૂત્રના યાગને કરતા, ગુરુનિશ્રા સુખકાર. વી. ૮ ચશેાભદ્રવિજયે જિન ગાયા, સંઘ સકલ હરખાય. વી. મહાવીર પંચકલ્યાણક પૂજતાં ઘરઘરમંગલ થાય.
વી. ૭
વી. ૯
શ્રી ....જિન.....સ્તવન
( જખ તુમહી ચલે પરદેશ–રાગ )
જય જિનજી ખડા મહાવીર પ્રભુ મહાવીર; જય જિનજી પ્યારા, નિરાગી નાથ હમારા.
જગ સારા ફીરફીર આયા હું, સબ દેખકે ખુબ મુંઝાયા હું દૂર તુમહી કરેા દુઃખ સારા પ્રભુજી પ્યારા. નિરાગી.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________
મેં કરુણ બહેતી હય, ઓર જ્યોતિ ઝગમગ જલતી હય;
તુજ દરશન હય સુખકારા, પ્રભુજી પ્યારા. નિરાગી. દેવાધિદેવા ભજતા હું, વીર વંદન કેટી કરતા હું. અબ ચાહે યશોભદ્ર, પ્યારા મુકિત કિનારા. નિરાગી.
(રઘુપતિ રાઘવ રાજારામ-રાગ) આદીશ્વર અલબેલું નામ, ભાવે ભજીએ થઈ નિષ્કામ; થઈ નિષ્કામ થઈ નિષ્કામ, ભાવે ભજીએ થઈ નિષ્કામ આદી. પ્રથમ નરેશ્વર તિવ્રત ધાર, પહેલા તીર્થકર ભગવાન. આદી. ચુગલા ધર્મ નિવારક દેવ, કર્મ હટાવે દૂર તમામ આતી. જીવનધન જગહિત કરનાર, ઋષભ જિર્ણોદા છે સુખધામ. આદી. યશોભદ્ર શિવદાયક નામ જપી લે ને તું આઠે યામ. આદી.
(હા ભાભી તમે થોડા થોડા–રાગ)
હે નાથ ! મને લાગી લાગી લગની તમારી હે નાથ ! મને લાગી લાગી લગની તમારી. (ટેક)
નમું શાંતિ નિણંદ સુખકારી. હે નાથ. મૂરતિ મધુર મને રોજેરોજ જોવી ગમે, હૈયું પુલકિત બને ભક્તિથી શીષ નમે
આગ અંતરકેરી બુઝાવનારી. હે નાથ. જાણે કેવું રૂડું રૂડું ચંદ્ર જેવું મુખડું;
ઝગે નયનમાં ત કંઈ ભારી. હે નાથ.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫
હે નાથ.
સુંદર સુઅંગ બધા જોઈ જોઈ હરખાવું, મનહરણ મૂરતિના શા શા હું ગુણ ગાવું
સદા સેહી રહી શાંત સુખકારી. અચિરાના નંદને આંખડીએ આજ દીઠાં, દેવાધિદેવનાં ગાયા મેં ગીત મીઠાં;
જાવું યશોભદ્ર બલિહારી.
હે નાથ.
(લાખ લાખ દીવડાની આરતિ–રાગ) લાખ લાખ હૈયામાં ભાવના પ્રગટાવજે, ભક્તિના ઝુલે ઝુલાય, મંદિરીયે ચાલો જિર્ણોદના.
| લાખ લાખ તિનાં ઝુમખાં નિહાળશે, લાખ લાખ અંધારા જાય, મંદિરીયે ચાલે નિણંદના.
ધીમે ધીમે વાતા વાયરાઓ કાળનાં,
દર્શનથી તૂટશે સાંધા જંજાળના, લાખ લાખ કર્મો કપાય, મંદિરીયે ચાલો જિણુંદના.
ચાલો ચાલે પ્રભુજીને રીઝાવજો,
હયાં યશોભદ્ર નિર્મલ બનાવજે, લાખેણું જીવન જીવાય, મંદિરીયે ચાલ જિણંદના.
(મારી વેણીમાં ચાર ચાર કુલ-રાગ) મારા અંતરથી થાશો ના દૂર,
જિર્ણદજી મુક્તિ સુખ આપજે મધુર. (ટેક) કામ ક્રોધ લેભ બહુ મુજને સતાવતા, મેહ બનાવે ગાંડોતુર;
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬
માયાની જાળમાં હુ· તા ફસાયા, વિષયે બન્યા ચકચૂર જિ. જીવનના પથ બહુ કારમા દીસે છે, જાવું મારે ઘણું દૂર; દુનિયા બધી મારે કાઈ ના કામની, એક મારે તારી જરૂર. જિ. જીવન તણા છે કાઈ ના ભરાસા, એતા છે ક્ષણભંગુર, ક્ષણ ક્ષણ તારા મધુર નામથી ગુ.જી ઉઠે છે મારું... ઉર. જિ. નેમિસૂરિ વિજ્ઞાનતા છે સૂરિ સાચા કસ્તૂર; મુક્તિસુખ પામવા દીન બની યાચતા, યશાભદ્ર આતૂર. જિ. ( અખીયાં મીલા કે—રાગ )
જિનજીકા ધ્યાકે શાંતિકો પાર્ક, પ્રભુ ગુણ ગાના હા હા પ્રભુ. ધ્યાવા જિનઘ્યાન મનકી ચંચલતા કેા રાક લેગા, ધ્યાન સે* જિનકી મુરતકા મધુર દર્શન મીલેગા. જિ. શાંતિકા પાયેગા તું હરદમ પ્રભુકા નામ લેના, જાદુભરી હૈ જગ કી માયાસે તું દૂર રહેના.જિ. જિનજીકેા ગાનેવાલા જો તું જિનજીકા મનાયે. કહેતા હય યશાભદ્ર તબ તેરા ફેરા મીટ જાયે. જિ. ( આઇદીવાલી-રાગ )
પા જિણદા પાર્શ્વ જિર્દા, દૂર હટા મેહકા ફંદા; મૈં તુજકા સ્મરૂ` પાર લગાજા.
જીવન અજ્ઞાન સંગ નાચકે ચલા ગયા, જગતકી સુન્હેરી જાલમેં મુજે ફ્સા ગયા; શિવધામી સ્વામી જરા આ મેં તુજકા સ્મરું પાર લગાજા.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭
તુમ તા દયાલુ દેવહે દયા દીખાવાગે, આર યશાભદ્રકી પુકાર દીલમે' લાવેાગે; શિવધામી સ્વામી જરા આ, મૈં તુજા સ્મરુ' પાર લગાજા.
( આજ મારી નણદીએ—રાગ )
સાચું શરણુ એક પ્રભુ જગમાં હારુ, જગનાં સંબંધ બધા સ્વાર્થ ભર્યા ભાસતા; હાયે જરૂર છતાં કામ નહી આવતાં, મ્હારું' સમજુ છતાં ના થાયે મ્હારું. સાચું જેણે શરણ હારું ધર્યું, તેનું સવિ કાજ સયું; મેાતી અણુમૂલ મળ્યું કેમ વીસારું. સાચુ મિથ્યા અજ્ઞાનમહીં ભટકયા છું ખૂખ ભવે, દેવાધિદેવ હારે શરણે આવ્યા . હવે; ચશેભદ્ર ચરણ શરણ માગે પ્યારું. સાચુ*
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિભાગ-૨
શ્રી ચંદ્રરાજાની સઝાય
| દુહા | વંદુ શ્રી અરિહંતને અક્ષયપદ દાતાર, માતા સરસ્વતીને સ્મરૂં અર્પે સત્ય વિચાર–૧ રાજર્ષિપદ પામીઓ ચંદ નૃપતિ સરદાર, ગુરુપદ પ્રણમીને રચું તેને જીવન સાર-૨
– ઢાળ ૧ – ( આવો આવો દેવ મારા-રાગ ) ઇંદ્રપુરીસમ આભાનગરી, જંબુદ્વીપ સહાય,
સુણજે ભવીયા ભાવેથી.. વીરમતી પટરાણી એ, વીરસેન છે રાય,
સુણો ભવીયા ભાવેથી. વગતી એક અશ્વ લઈ, એ મૃગયા કરવા જાતે; મૃગની પાછલ ભમતે રાજા, ઘણે તૃષાતુર થાત–સુ. ૧ વાપીમહીં જલપાન કરતાં, જાલી એક નીહાલી, અંદર જાતાં ગી સંગે; રૂપ કન્યા એક ભાલી–સુ. ૨.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯
સહાય માગતાં વીર ભૂપે, ચેાગીને દૂર નસાડયા, પદ્મ શેખરને ચંદ્રાવતીના, ' સંદેશા પહેાંચાડયા—સુ. ૩
કહાવે—સુ. પ
પદ્મ શેખરે ચંદ્રાવતી, વીરસેન સાથે પરણાવી, દંપતી સુખ ભાગવતાં સ્નેહે, શુભ ઘડી એક આવી—સુ. ૪ ચંદ્રાવતીને ગર્ભ રહ્યો ને, ચંદ્રનું સ્વપ્ન આવે, પ્રસન્થેા ચંદ્રસમા સુત સુંદર, ચંદ્ર કુમાર આભાનગરી હિત દીસે, ઘર, ઘર મંગલ વાગે, સાવકી માતા વીરમતીના હૈયે હાળી લાગે—સુ. ૬ ઘડી ઘડી નીસાસા નાખે, ઇર્ષા મનમાં લાવે, દૈવયેાગે એક પોપટ આવી, પૂછવા લાગ્યા ભાવે—સુ. ૭ મ્હેન તું શાને ચિંતા કરતી, એવું શું દુઃખ હારે, રાણી ખાલી પુત્ર વિનાનું, જીવન ઝેર છે મારે—સુ. ૮ શુક એલ્યેા તું ચૈત્રી પુનમનિશા, ઋષભ જિનાલય જાજે, મલે વહ્ય જો અપસરાનાં, તેા હારૂ′ દુઃખ ભાંજે સુ. ૯
ચૈત્રી પુનમનશી વીરમતી ત્યાં, જાય બહુ અનુરાગે, અપસરાનાં વચ્ચે હરીને, પુત્ર તાણેા વર માગે—સુ. ૧૦ ખેલી અપસરા ભાગ્યમહીં, તુજ પુત્ર નવી દેખાયે, વિદ્યા એવી આપું જેથી, સહુ તારે વશ થાય—સુ. ૧૧ ગ્રહી વિદ્યા સહુ વીરમતી, આવી આનન્દે મલકાયે, વશ કીધાં વિદ્યાથી સૌને, કુલી નહિ સમાયે—સુ. ૧૨
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦
ગુણાવલી નારી પરણાવી, રાજ્ય છે।ડીને દીક્ષા લીધી, નેમિ-વિજ્ઞાન કસ્તૂરસૂરિના, યશાભદ્ર મુખ ગાવે, વીરમતી શું પ્રપ`ચ કરતી, વિદ્યા કેરા પ્રભાવે સુ. ૧૪
ચંદ્રકુવરને તાતે, ચદ્રાવતીની સાથે—સુ. ૧૩
ઢાળ ૨
( લાખ લાખ દીવડાની આરતી-રાગ )
લાખ લાખ દુર્ગુણ છે દુર્જનની વાતમાં, સુણતાં સતાપ અતિ થાય, દુર્જનની શીખ નવી માનીચે.
ચંદ્રરાજની સુકીર્તિ સર્વ દીશ વ્યાપતી, રાણી ગુણાવલી પતિ સંગે રાચતી, વીરમતી યુક્તિ કરે ત્યાંય—દુર્જનની ૧ સાસુજી ખેાલ્યાં વહુ તુંતા આ જગમાં જોવાં જેવાં ઘણાં ઘર માં એ માં ના ૐ ખા ય
કૌતુક દેખાડું તને એક રાતમાં જઈને લગ્ન તણા ઉત્સવ ત્યાં
આભાપુરી ને ચંદથી શું સુંદર નરનાર જીવા શાભા શાભા જેની ના ક ળા ય
મજાણુ છે, સ્થાન છે,
—
આભી બની, વિદેશની,
દુ
દુર્જનની — ૨.
જ ન ની
વિદ્યા મારી ખરી, આવશું
-
---
૩
વિમળાપુરી, થાય—દુનની — ૪
-
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________
ૐ ખા
દેજો
જેથી
ક ણે ૨ ની
હેમકાર ત્રણ તે નિદ્રાધીન
કમાના હેમકા દઈ હાંશે હાંશે જઈ
ચદરાય
ભાળી ગુણાવલી ખા શકિત બનીને ચંદ એવા કે શૈયામાં જાણે
સુતા
માત્રુ
નગર તણા લેાક ટ્વાર વાડીમાં આવી અને
ચંદ પણુ વૃક્ષમાં
વિદ્યા પ્રભાવથી
વી મ ળા પુ રી જવા મા ર ગ માં તી ો
ચ'ની
થાય
આંબા
નગરીમાં આજ લગ્ન તણેા ઉત્સવ પ્રેમલા લચ્છી જે
૩૧
આવી વ મ ળા પુરી સાસુ વહુ હાથ
ચ ૬ રા ય પા છ લ થી
જાય પણ પુ ઠે
સ તા ચ
―
રાય –
દુનની
ગુણાવલી,
--
સાસુજીને મલી, - દુર્જનની નિંદમાં પડઘા,
આમ્રવૃક્ષે
ચાલી
રાત ડી એ,
સેજડીએ,
દુર્જનની
લેવા ગઈ
ટચા
તહિ,
દેખા ય
જાલી નગર
ગગને
ચડયા,
પવન વેગે ઉપડયેા,
દુજ ન ની
જન
――――
--
વનમાં સહુ ઉતર્યા, જોવા નીસર્યા,
—
દ્વીસે આનંદ અતી ઘણા છે રાયપુત્રી તા,
ક હા ય
1
ચડયા,
દુર્જનની –– ૮
11
૭
જા ચ——દુર્જનની—૧૦
દુનની--૧૧
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________
સિંહ લ રાજ નો પુત્ર કનક ધ્વજ, આવ્યો પરણવા સુંદર થઈને સજ્જ લગ્ન તણી તૈયારી થાય –- દુર્જનની -- ૧૨ સેવક વરપક્ષનાં ચંદને નીહાલે જ્યાંય, ચંદ્રરાજ કેરી જય બોલ્યા મુખેથી ત્યાંય, રાજા વિસ્મિત અ તિ થાય –- દુર્જનની -- ૧૩ ને મિ-વિજ્ઞાન કે સ્તૂર આ લં બને, ય શો ભદ્ર કહે સે વ કે ચંદને વરના ઉતારે લઈ જાય -- દુર્જન ની - ૧૪
છે ઢાળ ૩ (શ્રી સ્યુલિભદ્ર મુનિગણમાં–રાગ) અકલકળા કુદરતની ના સમજાય છે, વરના સેવક સંગે આભા રાયજે આદર પૂર્વક જાની પાસે આવીયાં --૧ સિંહલ રાજા સામે આવી ભેટયા જે, તમ પગલે હમ દુઃખડાં સર્વે મેટલ્યા જે, ચંદ કહે શી રીતે મુજને ઓળખ્યો જે–૨ હિંસક મંત્રી કહેતે લાગે ત્યાંય જે, પુત્ર નહિ હોવાથી સિંહલ રાયજે, કુલદેવીને પ્રેમ સહીત આરાધતાં જે-- ૩.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩
૩૩
જન્મ થતાં પણ કુષ્ટરોગ દીલ વ્યાપ્યા જો, પુત્ર કનકધ્વજ તેથી છુપા રાખીચેા જો -
--
લેાકેા સમજ્યા પુત્ર મહા બહાર ન નીકલે તેથી નૃપ દેશ વિદેશે તેની કીર્તિ
રૂપવાન જજે, સ'તાન જો,
વ્યાપતી જે,
―
૪
૫
સુણી પ્રશંસા એવી મકરધ્વજ રાજ જો, પ્રેમલાલચ્છી કેરા વિવાહ કાજ જે, ચાર પ્રધાના સિ'હલપુરમાં માકલે જો--૬
ભર જોયા વીણુ કીધી સગાઈ ત્યાંય જો, લગ્ન તણી ઝડપી તૈયારી થાય જો, કુલદેવીને રાય ફરી આરાધતા જો---૭ દેવી ખેલ્યા સાંભલ રાજા વાત જો, વિમળાપુરીમાં લગ્ન તણી જ્યાં રાત જો, ચંદરાય શ્રી માતની પાછલ આવશે જો––૮
પ્રેમલા પરણી આપશે રાજા ચંદજો, કાઈ નહિ ત્યાં જાણે તારા ક્દ જો, એવુ ખાલી હિ...સક પ્રણમે ચંદને જો--૯
ચંદ કહે કે મુજથી એમના થાય જો,
કાઈને કાજે મુજથી કથમ પરણાય જો, પણ સહુ કગર્યાં ત્યારે ચંદે હા ભણીને--૧૦
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૪
બની કનકવિજ ચંદ તો ઘડે ચડીયાં જે, દુભી ઢોલ નગારા ત્યાં ગડગડીયા જે, મંડપ આવી લગ્ન કયા પુરી કરી જે--૧૧ ગુણાવલી ત્યાં વીરમતીને પૂછે છે, વર તે રાજા ચંદના જે દીસે જે, સાસુ કહે વહુ બેટી શંકા ના કરે જે-૧૨ પરણી ઉઠતાં વર વહુ પાસા ખેલે છે, ચંદરાય શબ્દોની સમશ્યા મેલે જે, કે પાસા મુજને ગમતા રાજા ચંદના જે-૧૩ ભેજન જમતાં સુરસરિતા નીર માગે છે, પ્રેમલા કેરા દિલમાં સંશય જાગે છે, કે કનકધ્વજ કેમ ગાય ગુણ આભ તણા--૧૪ પ્રેમલ પ્રેમે રાજા ભુલ્ય ભાનજે, ત્યાં તે હિંસક મંત્રી કરતા શાન. ચંદરાય કચવાતે ત્યાંથી નીસર્યો જે––૧૫ આંબાના દરમાં રાજા સંતાયાં છે, સાસુ વહુ પણ હરી ફરી ત્યાં આવ્યાં છે, સૂર્યોદય પહેલાં આભાપુરી ગયાં જે–૧૬ નેમિ–વિજ્ઞાન – કસ્તુરસુરિ કેરીને, થશેભદ્ર અનુપમ ગુણડાં ગાયે જે, ચંદરાય શૈયામાં જઈ પઢી ગયાં જે,–૧૭
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૫
૫ ઢાળ જ છે (વર્ધાના વડલાની નીચે બેઠે એકવી જોગી-રાગ).
કેને કોની સગાઈ ભાઈ, સહુ સ્વારથના સાથી. ચંદરાય શૈયામાં સુતે, બેટી નીદ્રા આણી, ગુણવલી આવીને જગાડે, બેલે કપટી વાણ—કને ૧ ઉઠો રાયજી પ્રભાત પ્રગટે-તે પણ શે નવ જાગે, રજની આખી બહુ ઘેર્યા છે, હવે તે નિદ્રા ત્યાગ–કોને ૨ આળસ મરડી એમ બોલતાં, ચંદરાય ત્યાં જાગે, રાણજી તમ આંખલડીમાં, ઉજાગરે ક્યમ લાગે—કને ૩ રાણી ત્યાં જિન ભક્તિમાં રાતડી આખી ગાળી, ચંદ કહે કે મેં પણ સ્વપ્નામાં વિમળાપુરી ભાળી–કોને ૪ તમને હોંશે ફરતાં દીઠા, સંગે વીરમતી માતા, ગુણાવલી બેલી કે સ્વપ્ના, સાચા કદી ન થાતા–કેને ૫ ત્યાં તે રાણી મીઢલ જેતી, ચંદરાયના હાથે, મનમાં સાચે જરૂર તેઓ, આવ્યા હશે હમ સાથે કોને ૬ વીરમતી પાસે જઈને કહેવા લાગી રાણી, હે સાસુજી તમ પુત્રે સહુ, વાત લીધી છે જાણી કોને–૭ તમ વિદ્યા તે મારે માટે, નકલી છે દુખ કરણી, પ્રેમલા લચ્છી જરૂર મારા, ચંદની સાથે પરણી-કેને ૮ વીરમતી ક્રોધિત થઈ ચાલી, પુત્રતણે વધ કરવા, તે દેખીને ગુણાવલી ત્યાં, લાગી ઘણું કરગરવા-કેને ૯
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________
બની કુમાતા કુકર્મ કીધું, દોરે મંત્રી લીધે, ચંદરાયને ગળે બાંધીને, કુકડે બનાવી દીધ–કોને ૧૦ ધ્રુસકે રેતી ગુણવલી ત્યાં, અહા કેવું છે ભાવી, રાજાઓને રાજા તેની, પક્ષીની ગતિ આવી—કોને ૧૧ કર્મ ન છુટે એવું સમજી, ગુણાવલી ધીર ધરતી. રાતદીન કુર્કટ પતિ કેર, જતન પ્રેમથી કરતી–કોને ૧૨ નેમિ-વિજ્ઞાન કસ્તુરસૂરિને, યશભદ્ર નમું પાયે, પ્રેમલા લચ્છી કેરી હાલત, સુણો કેવી ત્યાં થાયે કેને–૧૩
– ઢાળ ૫ - (નરનારી જાયે હારી–રાગ) પુન્ય ઉદય જ્યાં થાયે, કપટીને કપટ ના ફાવે, હિંસક હવે જાલ બીછાવે, પ્રેમલા લચ્છીને ફસાવે. ચંદ જતાં કનકદેવજ આવે, પત્ની કહી પ્રેમલાને બોલાવે,
રાણી રેષ બતાવે, કપટી–૧ કેણ તું કુષ્ટી દંભી કામી, રંગરૂપાળા હારે સ્વામી, તું કયમ મુજને સતાવે–૨ હિંસક ત્યાં આળ ચઢાવે, કુછી થયો કનક અહીં આવે, વિષ કન્યાના પ્રભાવે. કપટી–૩ પિતા પ્રેમલાના ત્યાં આવ્યા, નિજ પુત્રી પર રોષે ભરાયા, દિલમાં દયા ને લાવે, કપટી–૪
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૭
પુત્રી વધ કરવાને કાજે, ચંડાલો તેડાવ્યા રાજે. મંત્રી ત્યાં સમજાવે, કપટી–પ રાય પૂછયા વીણ બેટું થાશે, જન્મતણે કુણી આભાષે, પ્રેમલા વચન સુણાવે. કપટી–૬. તાત નહિ આ જમાઈ તમારો, સ્વામી આભારાય છે હારો. કહું સમસ્યાના દાવે. કપટી–૭ કરતુક હિંસકના નવ ફાવ્યા. સહુને બંદીવાન બનાવ્યા; પ્રેમલા જિન ગુણ ગાવે. કપટી–૮ ચંદરાયની શેધ કરતાં, હરનીશ એની યાદ ધરતાં, પ્રેમલા જીવન વિતાવે. કપટી–૯ હવે ચંદની દશા છે કેવી, નેમિ-વિજ્ઞાન-કસ્તુર સેવી, ચશેભદ્ર કહું ભાવે. કપટી–૧૦
– ઢાળ ૬ –
(જીવન હે સંગ્રામ-રાગ) ઈર્ષાની ઓળખ નવ કરીએ, ઈર્ષા દુઃખની ખાણ ભવીયા (૨) ઈર્ષાથી નિજ અંતર સળગે, બેટાંએ એંધાણ ભવીયા
ઈર્ષા દુઃખની ખાણ-૧ ચંદરાય તે કુકડો બનીયે, વીરમતીના પાપે (૨) શક્યપણુંના કુટીલ કુકર્મો, સુણતાં હિંચું કપે-ભવિયા-૨ શક્યતણા સુતને દુઃખ દેતી, મનમાં ઈર્ષા લાવી, ધીફ ધીફ હો એવી નારીને, એનું શું ભાવી--ભવીયા ૩
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮
શાકય પુત્રને નિજ પુત્રોમાં, ભેદ જે નારી જોતી, તે તેા પોતાના પાપે નિજ, પુત્રતણું સુખ ખેાતી--ભવીયા ૪ શાકચ સુત પેાતાના જાણે, માતૃ પ્રેમ બતાવે. વંધ્યા મેણુ દુર થશે જો, આશિષ પામે ભાવે--ભવીયા ૫ અન્યતા પુત્રોને પણ, માતાનું વ્હાલ બતાવે, જેવા દીલના ભાવા તેવા, મલશે તમને લહાવા---ભવીયા ૬ શાકયને સાચી મ્હેન ગણીને, સ‘પથકી જે ચાલે, તે નારી સસાર સુધારી, નિજપરના દુઃખ ટાલે--ભવીયા છ વીરમતી તા ખની કુમાતા, રાજ કરે મન ફાવે. ચંદતણી કોઇ વાત પૂછે તા, ક્રોધ કરી દખડાવે—–ભવીયા ૮ ગુણાવલી પાસે મંત્રીએ, કુકડા ીઠા ત્યારે.
સાન કરીને રાણી કહેતી, એ છે રાય તમારા--ભવીયા ૯ મંત્રી ધીરજ ધરવા કહે તેા રાણીને અણસારે, રક્ષણ કરો કુ ટ કેરૂ, એમ કહી સીધા રે——ભવીયા ૧૦ નેમિ–વિજ્ઞાન સ્તસૂરિનાં, વંદનથી સુખ થાયે, યશાભદ્ર કહે સુણો ભાવે, કુકડા કયાં કયાં જાએ--ભવીયા ૧૧
--
ઢાળ છ
(કલાવતી સાહાવે–રાગ )
ભવનાટક ભરમાવે-પ્રાણી, ભવનાટક ભરમાવે, અગણિત રંગ દીખાવે, પ્રાણી ભવનાટક ભરમાવે.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________
રાય હેમરથચંદ વિહેણી, આભા જીતવા આવે,
હાર પામીને વીરમતીનાં ચરણે શીશ ઝુકાવે–પ્રાણ ૧ * રાજસભામાં શીવકુંવરનટ, નાટક કરવા આવે, સંગીત હાસ્ય વિવિધ કલાથી, સહુ જનમન રીઝાવે–પ્રાણી ૨ શીવબાળા નટ પુત્રી વસે, ચડી સમતુલા બતાવે, એવી રીતે ખેલ કરીને, ચંદતણી જય ગાવે પ્રાણ ૩ દાન ન આપે વીરમતીતે, કુર્કટને નવભાવે રત્ન કચેલું ચાંચથી ફેંકયું નટ સૌ આનંદ પાવે–પ્રાણી ૪ બીજે દિન પણ ખેલ કરી નટ, ચંદ તણે યશ ગાવે, કુકડે બીજું કચોલું ફેકયું, કોધિત વીરમતી થાવે-પ્રાણ પ ખડગ લીધું ફુટને હણવા, સભા બધી સમજાવે, શીવબાળા રાણીને રીઝવવા, નાટક ફરી સજાવે–પ્રાણી ૬ નટ પુત્રીને નિજ ભાષામાં, કુકુટ ત્યાં સમજાવે, વીરમતી પાસે તું લેજે, દાનમાં મુજને ભાવે-પ્રાણું ૭ દાનમહીં કુકડે મેળવીયે, મંત્રી ત્યાં સમજાવે, ચંદરાય છે કુકડારૂપે, સાચવજો સહુ ભાવે-પ્રાણી ૮ કુર્કટ રાજને લઈને નટ સહુ, દેશવિદેશ સીધાવે, ગુણાવલીના આદેશે, સામતે સંગે જાવે-પ્રાણી ૯ પિતનપુરમાં વહેલી સવારે, કુર્કટ શબ્દ સુણાવે, તે સુણતાં મંત્રી પુત્રીને, પતિ પરદેશ સીધાવે-પ્રાણ ૧૦ લીલાવતી કુકડે મંગાવી, કડવા વેણ સુણાવે, આંશુ લાવી કુકડો પણ પોતાનું દુખ સંભલાવે-પ્રાણી ૧૧
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦
પક્ષીરૂપે ચંદને જાણી ભાઈ કહી મેલાવે,
નટને સેપ્ચા પ્રેમ કરીને. દુઃખ સઘણું વીસરાવે-પ્રાણી ૧૨ ઋદ્ધિસિદ્ધિ નટ મેળવતા. કુટરાજ પ્રભાવે, ફરતાં ફરતાં વિમળપુરીમાં, નટ કેશ સ`ઘ આવે-પ્રાણી ૧૩ નેમિ-વિજ્ઞાન-કસ્ત્ર સૂરીશ્વર, પ્રણમુ શુદ્ધ સ્વભાવે, યશાભદ્રે કહુ' ચંદ પ્રેમલા, મીલન સુર્ણા ભવીભાવે-પ્રાણી ૧૪
ના ઢાળ ૮ ॥
( મીઠા લાગ્યા તે મને આજના ઉજાગરા-રાગ )
સિદ્ધગિરિ રાજની શીતલ તલેટીએ વિમલપુરી સાહાયરું, પ્રેમથી વંદા તીરથને—૧ મકરધ્વજ દરબારમાં ખેલવા,
નટ કુકુટ સંગ જાય રે-પ્રેમથી ૨ પ્રેમલા લચ્છી કુટ નીરખી,
મનમાં અતી હરખાયરે—પ્રેમથી ૩ નટ પાસેથી કુકડા મેળવી,
સેવા કરે છે સદાય રે—પ્રેમથી ૪ કુટ સ`ગે પ્રેમલા લચ્છી,
સિદ્ધગિરી યાત્રા જાયરે—પ્રેમથી ૫ ઋષમ પ્રભુના દર્શન પામી,
કુટ પણ હરખાયરે — પ્રેમથી ૬ જિનવર ભક્તિ કરતાં સરવે,
આવ્યા સુરજકુંડ જ્યાંચરે—પ્રેમથી ૭
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________
પક્ષી રૂપથી કંટાલી કુકડા,
કુંડમાં ડુબકી ખાયરે– પ્રેમથી ૮ પેઠે પડી પ્રેમલા એ પકડતાં,
મંત્રેલ દોર તુટી જાય—પ્રેમથી ૮ ચંદરાજા ત્યાં પક્ષી મટીને,
મનુષ્યરૂપ થઈ જાયરે– પ્રેમથી ૧૦ સુરજકુંડને પ્રભાવ ભારી,
મન વાંછિત ફલદાયરે–પ્રેમથી ૧૧ આદિ જિનેશ્વર પૂજન કરતાં,
તરથના ગુણ ગાયરે– પ્રેમથી ૧૨ મકરધ્વજ પણ ભેટયા જમાઈને
પ્રેમલા હર્ષિત થાયરે – પ્રેમથી ૧૩ સિદ્ધગિરી રાજની સેવા કરતાં,
કેટી કરમ ક્ષય થાયરે–૧૪ નેમિ-વિજ્ઞાન-કસ્તુસૂરિ સેવતાં,
યશોભદ્ર દુઃખ જાયરે– પ્રેમથી ૧૫
– ઢાળ ૯ :( હુતિ આરતી ઉતારૂં રાગ) સદા સે ચરણ શ્રી જિર્ણોદ નારે જેથી કાજ સર્યા રાયચંદનારે– સદા. મટયા પક્ષીને પામી આ મનુષ ગતીરે,
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________
વાત સુણતા કોધિત થઈ વિસ્મતીરે ખડગ લઈને ઉડી ચંદની પ્રતીરે—સદા ૧ દીઠી ચંદે પછાડી શીલા ઉપરે રે પ્રાણ છેડી છઠ્ઠી નરક સંચરેરે દેવતાઓ ત્યાં પુષ્પની વૃષ્ટિ કરે રે–સદા ૨ ત્યાં તે અભાથી કાગલ આવીયારે, પ્રેમલા સંગે રાય સીધાવીયા રે; માર્ગ જાતાં પતનપુર આવીયારે–સદા ૩ મલ્યા ચંદને લીલાવતી બેનડીરે ત્યાં તો આવ્યો ભરથાર તેને તે ઘડીરે; અહો કેવી અકળ ભાગ્યની કડીરે–સદા ૪ શીલકેરી કટી દેવતા કરે, સત્ય પંથેથી ચંદ જરી નવ ફરેરે; દઈ આશિષ દેવ સ્વર્ગ સંચરેરે–સદા પ કંઈક રાજાઓ શીર ઝુકાવતારે, નિજ પુત્રી પ્રીતે પરણાવતારે; એમ સાતસે રાણી ચંદ લાવતારે–સદા ૬ ત્યાંથી આભાપુરીમાં સહુ આવીયારે પ્રજા મંત્રી હર્ષથી વધાવીયારે; રાણુ ગુણાવલી મન ભાવીયારે–સદા ૭ રાજ્ય સંસાર સુખ સહુ ભેગરે; બેઉ રાણીને પુત્ર બેઉ પ્રસરે; ગુણશેખર મણશેખર હવે–સદા ૮
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૩
ત્યાં તે મુનિસુવ્રત સ્વામી આવીયારે દીધી દેશનાને ચઢે મન ભાવીયારે પુરવભવ સુણવા ઈચ્છા લાવીયારે—સદા ૯ વિજય નેમિ-વિજ્ઞાન કસ્તુર સૂરિરે; યશાભદ્ર ચાહે શીવ માધુરીરે; સુર્ણા કથની પુરવ ભવની પુરીરે—સદા ૧૦
મા ઢાળ ૧૦ ||
( એક યાગી ચાલ્યા જાય.)
નહિ કર્મ કરેલા જાય, લાખ કરેા ઉપાય (ટેક.) તિલક મંજરી મિથ્યાત્વધમી, રાજપુત્રી કહેવાય; રૂપમતી મંત્રીની પુત્રી. જિનવરના ગુણ ગાય—નહિ ૧ સાધ્વી ઉપર આળ ચડાવે, તીલકા દ્વેષી થાય; કલંક ખાટુ' દેખી સાધ્વી, ફ્રાંસે ખાવા જાય—નહિ ૨ સુરસુંદરી નામે સન્નારી, આવી રાકે ત્યાંય; સાધ્વી આખર શાંત થઈ ને, સમતા રાખે જાય—નહિ ૩ તીલકા રૂપમતી બન્નેનેા, શુરશેન પતી થાય;
કાબર પાળે તીલકા, રૂપમતી કાશીને ચાહાય—નહિ ૪ કાબર કરતાં મુરખ કાશી, રૂપમતી ચીડાય;
રક્ષક રાકે પણ કાશીની, પાંખેા કાપી ત્યાંય—નહિ પ કાશી વીરમતી ખની, નૈ રૂપમતી ચંદરાય;
સાધ્વી કનકધ્વજ થઈ ને, તીલકા પ્રેમલા થાય—નહિ ૬
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૪
સુરસુ દરી ગુણાવલી થઈ, રક્ષક મંત્રી થાય; શુરશેન શીવકુંવર નટ, દાસી શીવખાળા થાય—નહિ ૭ પુથ્વભવ સુણતાં રાજાને, સત્ય ખરૂ' સમજાય;
રાણી મંત્રી નટ સહુ સાથે, ચારિત્ર લીધું ત્યાંય—નહિ ૮ ઘનઘાતી કર્મો ક્ષય કીધાં, સિદ્ધાસ્થાને જાય; મોક્ષ સુખના મીઠા મેવા, મેળવીયા ચંદરાય—નહિ માહભર્યા સ’સારે પ્રાણી, અજ્ઞાને અથડાય;
કમ ન છેડે કાઈને જગમાં, ર'ક હાય કે રાય—નહિ ૧૦ વિજય નેમિ-વિજ્ઞાન સૂરિ, કસ્તુરસૂરિ સુખદાય; ચશેામદ્ર જિન ભક્તિ કરતાં, સકલ કમ ક્ષય થાય—નહિ ૧૧
કળશ
( રાગ-ગજલ- શીતલજિન શાંત સુખકારી. ) મુનિસુવ્રત જિનરાયા, નમેા શીવ સુખ લડાયા; સ્તવ્યા મે ચંદ રાષ, ત્યયા જે જગતની માયા—૧ તપાગચ્છ વિષે સાહે, સૂરીશ્વરસિંહ ગભીરા; ગણીવર સત્યવિજય પાર્ટમાં, મણીવિજય ધીરા— ૨ થયા બુદ્ધિવિજય તસ પટ્ટધર, જિનધના જ્ઞાતા; મુનિવૃદ્ધિવિજય ત શિષ્ય સયમ શાંત સુખ દાતા—૩ સુશિષ્ય તાસ સૂરિ સમ્રાટ, તીરથ ઉદ્ધાર કરનારા, વિજયનેમિસૂરીશ્વર અષ્ટ, સૂરિ શિષ્ય ધરનારા—૪ પરમ ગીતા શાંત સદા, વિજય વિજ્ઞાન સૂરીશ્વર, સૂરિ કસ્તુર પટ્ટધર તાસ, શાસ્ત્ર પ્રવીણ ગુરુવર—પ
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૫
કીધું ચોમાસું સ્થભ, તીથે વિક્રમ બે હજાર ત્રણમાંય, પ્રશિષ્ય જય–સૂર્યોદય કાજ રચી રચના ભવી સુખદાય-૬ ગુરુ આશિષનાં ફલથી, સદા આનંદ રસ પાયા, ચરિત્રો ચંદના પ્રીતે, યશોભદ્રવિજય ગાયા.
ચંદનબાલાની સઝાય
( લાખ લાખ દિવડા–રાગ)
શુદ્ધ ભાવનાથી જેણે જીવન દીપાવીયાં, મહાવીરનાં શાસનની માંય, ચંદનબાલા સતી સાધવી. મહાવીર પ્રભુને જેણે હરાવ્યાં બાકુલા, કૌશાંબી નગરીની માંય, ચંદનબાલા સતી સાધવી–૧. ચંપાપુરીના રાયકેરી એ બેટડી, પૂર્વ કર્મકેરી વીજ એના શીરે પડી, કૌશાંબીમાં એ વેચાય, ચંદનબાલા–૨ શ્રેિષ્ઠી ધનાવહ પુત્રી પેરે લાવીએ, મુલા શેઠાણને બેટે વહેમ આવી; છાને બહુ દુઃખડાં દેવાય, ચંદનબાલા-૩ મસ્તક મુંડાવીયું પગમાં બેડી પડી, અંધારા ઓરડામાં પુરી એકલડી; ત્રણ દીનની ઉપવાસી થાય, ચંદનબાલા-૪
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________
બકુલા અડદના સુપડામાં આવીચા, ઉંબરામાં બેસી અતિથીને સંભારીયા; આને કેાઈ ગીરાય, ચંદનબાલા-૫ છ માસથી અભિગ્રહ ના પુરે થયે, એવા પ્રભુને જોઈ આનંદ ઉછલી રહ્યો; બાકુલા વહોરાવા જાય, ચંદનબાલા..૬ પુરે ગણાય ના અભિગ્રહ રૂદન વિના, પાછા ફર્યા પ્રભુ ભિક્ષા લીધા વિના; ચંદનબાલા રડે ત્યાં, ચંદનબાલા—૭ રૂદન દેખીને પ્રભુ તરત પાછા વલ્ય, બાકુલા વહાર્યાને દુઃખે સર્વે હર્યા, બાર કેટી હેમ વૃષ્ટિ થાય, ચંદનબાલા–૮ સુપાત્રે દાન દઈ પ્રેમે દીક્ષા લઈ, પામી કેવલ જ્ઞાન શિવપુર વાટે ગઈ ચશભદ્ર ગુણ ગાય, ચંદનબાલા–૯
સીતાજીની સઝાય
(આ આ દેવ મારા–રાગ) રાયજનકની પુત્રી જેના રામસમા ભરથાર, સતા શીયલવંતી નાર, રાજ્યતણ વૈભવ છોડીને પતિસંગે વન જાય સતા શીયલવંતી નાર;
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૭
કુડ કપટથી રાવણ એને, લંકામાં લઈ જાય, દુખ પડે પણ કેઈ પ્રકારે, સતી ચલિત ન થાય-સીતા ૧ રામની સાથે યુદ્ધ થયું, રણમાં રાવણ રેડાય, રામલક્ષમણની સંગે સહુએ, નગરી અયોધ્યા જાય–સીતા ૨ સીતાને ત્યાં ગર્ભ રહ્યોને, સહુ આનંદે ફરતાં, નગરજને પણ સતી વિષે, કંઈ બેટી શંકા ધરતાં–સીતા ૩ છ છ માસ રહી રાવણું ગૃહ, તે કેમ સતી મનાય, એ સુણતાં ત્યાગ કર્યો, રામે સીતાને ત્યાંય-સીતા ૪ રડતી રજડતી સતીએ વનમાં, બહુ વેદના સાંખી, વજવંઘ રાજાએ એને, બહેન ગણીને રાખી–સતા ૫ લવકુશ નામે પુત્ર થયા છે, પરાક્રમી મહાબલીયા, મેટાં થતાં એ બન્ને રામની, સામે યુદધે ચઢીયા–સીતા ૬ પિતાના પુત્રોને દેખી, રામ ઘણું હરખાયા,
અગ્નિ પરીક્ષા આપી સતીએ, સહુના વહેમ હઠાયા-સીતા ૭ પૂર્વ કર્મના બળે કરીને, સતી મહા દુઃખ પામી, સંયમ લઈને યશેભદ્રએ, ઉત્તમ ગતીને પામી–સીતા ૮
શ્રી સ્યુલીભદ્રમુનિની સઝાય
(પ્રનેત્તરરૂપે-રાગ ગઝલ) વેશ્યા–આજ મલીયા પ્રાણ પ્યારા, આ અવસર શુભ સારે, સ્થૂલિભદ્ર-ભૂલી જા તું વાત જૂની, આજ મારો પંથ ન્યારે.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૮
વે-વર્ષ બાર વિત્યા છે રંગે, આજ રંગો પ્રેમ રંગે,
દીન દાસીને સ્વીકારે, આવ્યા અવસર શુભ સાર–૧ છુ-સંયમ રંગે રંગ્યુ જીવન, પ્રભુ ચરણે અરડું તનમન,
અન્ય વાણે નવ ઉચ્ચારે, આજ મારે પંથ ન્યારો-૨ વે–રૂપ સુધાની છલકે પ્યાલી, લતા યૌવનની છે ફાલી,
સત્ય સુખ શાને નકાર, આ અવસર શુભ સારી-૩ સ્થળ- ગણે અમૃત છે હલાહલ, યુવા જશે બની વાદલ,
છોડ તું બેટા વિચારો, આજ મારો પંથ ન્યારી વે-અગ્નિ સાથે રૂ બળે છે, નારસંગે મન ચલે છે,
ટેક અહિં જાશે તમારો, આવ્યો અવસર શુભ સારોસ્થળ-કમળ પાણીમાં રહે છે, પણ કદાપી નવ ભજે છે,
એ છે નિશ્ચય હમારે, આજ મારો પંથ ન્યારો-૬ વેબની વેશ્યા જીવન ગાળ્યું, આજ સાચું રૂપ નીહાળ્યું,
પાપ પચેથી ઉગારો, આવ્યા અવસર શુભ સાર-૭ સ્થળ-ઉચ્ચારે વ્રત બાર પ્રીતે, ઘરી સમક્તિ શુદ્ધ ચિત્તો,
થઈ જશે ઉદ્ધાર તારે, આજ મારે પંથ ન્યારો-૮ ગયા શુલિભદ્ર જ્યારે, ગુરુ બોલ્યા હો ત્યારે, ધન્ય સંયમ આજ તારો, આવ્યા અવસર શુભ સારે– નેમિ-વિજ્ઞાન–સૂરિ શરણે ગુરુ કસ્તુર પુન્ય ચરણે, યશોભદ્રવિજય બેલે, આ અવસર શુભ સારો-૧૦
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪
શીયલના પ્રભાવથી તેણી, હસ્ત નવીન પ્રગટાવે, પુત્રને લઈ ને તાપસની, સ`ગે તે વનમાં જાવે—૮ રાય સત્ય વસ્તુ સમજીને, ખેદ અતી દીલ લાવે, લાવતીને શોધવા ચારે, તરફ્ દુતા દોડાવે—૯ ભાલ મલી જ્યાં તેની રાજા, હ સહિત ઘેર લાવે, પુષ્પકળશ દઈ નામ પુત્રનું, જન્માત્સવ ઉજવાવે—જગમાં ૧૦ અમિત તેજ મુનિ પાસે રાજા, રાણી અને આવે, પૂર્વ કર્મનું સ્વરૂપ જાણવા, વિનતી કરતા ભાવે—જગમાં ૧૧ પૂર્વ જન્મમાં કલાવતીને, રાજપુત્રી ખતલાવે, પોપટના ભવ હતા રાયનો, મુનિવર એ સમજાવે—જગમાં ૧૨ પોપટની પાંખા કાપીતી, તેનું ફૂલ તું પાવે, પૂર્વનો બદલા લેવા રાજા, તારા હાથ કપાવે—જગમાં ૧૩ મુનિનો એ ઉપદેશ સુણી, વૈરાગ્ય અતી દીલ લાવે, રાજારાણી દીક્ષા લઈ ને, સ્વર્ગામહીં સીધાવે—જગમાં ૧૪ તપગચ્છ નાયક નેમિ સૂરિજી, સૂરિ વિજ્ઞાન સાહાવે, વાચક ગુરુ કસ્તુર સાનિધ્યે, યશાભદ્ર ગુણ ગાવે—જગમાં ૧૫ શીયલવતી સતીની સઝાય
( રાગ-શ્રી સ્થૂલિભદ્ર મુનિગણમાં સરદારો ) શીયલવતીએ શીયલવતી નાર જો, સદ્ગુણુવાલી બુદ્ધિનાં ભડારજો; શીયલથી આ જગમાં કુલ દીપાવીયાં જો–૧
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________
'
નંદપુરે રત્નાકર શેઠને ત્યાંય જે. અજીતસેનની નારીયે સેહાય જે પશુ પક્ષીની ભાષા સમજે જ્ઞાનથી જે-૨ શિયાળણુંનો શબ્દ સુ મધરાત જે, ઘડુલો લઈને ચાલી વીણ સંગાથ જે સસરાજી તેના પર શંકા લાવીયાં જે–૩ અજીતસેનને કીધી સર્વે વાત , શ્રી તારી દીસે છે કુલટા જાત જે માટે તેને પીયર પંથે વલાવીએ જે,–જ સસરા સાથે પીયર પંથે જાય છે, નદી ઉતરી મોજડી રાખી પગમાંય જો; આગળ જાતાં મગનું ક્ષેત્ર આવીયું જે-૫ શેઠે કીધું ધાન ધણીને સારૂં જે, વહુ બેલી કે શેઠજી વચન તમારું જે નવી જે ખાધું હોય તે સત્ય જાણીયે જે-૬ ધનિકનગરને ઉજ્જડ દીલમાં ધારે જે, એક સુભટને બીકણ કહી પોકારે જે, વડની છાંય તને તડકે બેસીયાં જે-૭ ઉજજડ ગામને વસ્તીવાળું કીધું જે, વહુનું વર્તન ઉધું સસરે દીઠું જે દિલમાં શીયલવતી પર બહુ ગુસ્સે થયા જે–૮
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૧
મામાને ઘેર ભેજન પણ નવ ખાધું જે, જંગલમાં જઈ બેઠા ખાવા ભાથું જે; કાગડે ત્યાં આવીને લાગ્યો બેલવા જે-૯ કાગની સાથે વહુએ કીધી વાત છે, પતિ વિયોગ મલ્યા છે મુજ લલાટ જે તે સુણીને શેઠ અચંબો પામીયા જે–૧૦ વહુએ શેઠને કાગની વાણી કીધી જે, વૃક્ષતલે જઈ ખોદણ ચાલુ કીધી જો; કુંભ સેનાના ચાર તીહાંથી નીકલ્યાં જે-૧૧ શીયલવતીએ કીધે પૂર્વ વૃત્તાંત જે, શિયાળણીને શબ્દ સુણી મધરાત જે, લેવા ઘરેણાં ગઈતી હું ગાગર લઈ જે-૧૨ કંકર આદિનાં ભયથી ઓ તાત જે, કીધી નદીને પારમેં મેજડી સાથે ; ગીર ક્ષેત્ર જે હોય તે ધાન્ય નવી મલે જે-૧૩ સબંધવીણ શહેરને ઉજડ ભાળું જે, સ્નેહી જ્યાં તે ગામડું વસ્તીવાળું ; સુભટને સૌ ઘાવ પીઠપર વાગીયાં જે-૧૪ કાગડો આવી સ્ત્રી ઉપર ચરકે જે, પતિતણું સુખ તેનાથી દુર સરકે જે તેથી વૃક્ષ તજીને તડકે બેસીયાં જે–૧૫
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________
શેઠે કીધું કે મને સંતોષ જે, ક્ષમા કરો તમે મારા સર્વે દોષ જે; નિજપુરમાં વહુ સાથે પાછા આવીયાં જે-૧૬ અજીતસેન નૂપસંગ વિશે જાય છે, સતીએ ફુલની માલા અપી ત્યાંય જે; જે ફુલ કરમાશે તો મુજ શીયલ જશે જે ૧૭ મારગ જાતાં રાજા વિસ્મિત થાય છે, ફુલની માલા કેમ નહિ કરમાય જે અજીત બોલ્યો શીયલને પ્રભાવ એ જે-૧૮ કરવા પરીક્ષા રાજા ચાહે ચિત્ત જે, મેકલીઆ છે સતીને ત્યાં નિજ મિત્ર જે; સતીએ યુક્તિ કીધી શીયલને રક્ષવા જે-૧૯ તંતુયુક્ત પલંગ કર્યો તૈયાર છે, ખાડા ઉપર ગઠવીએ તે વાર જે જે આવ્યા તે ખાડામાં કેદ થયા જે-૨૦ રાજાએ સહુ વાત જ્યારે જાણી જે, સતીનું શીયલ યુક્તિને લખાણી જે બહેન ગણીને વસ્ત્રાભૂષણ આપીયાં જે-૨૧ ધમષસૂરિ આવ્યા નગર મઝાર જે, સુણે દેશના પ્રીતે સકલ નરનાર જે; સતીએ પૂર્વ ભવની કથની સાભલી જે-રર
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૩
પ્રગટ છે વૈરાગ્ય ઉરે તે વાર જે, દીક્ષા લીધી લઈ આજ્ઞા ભરથાર જે; સંયમપાલી પાંચમે સ્વર્ગ સતી ગયાં જે-૨૩ નેમિસૂરિ-વિજ્ઞાન છે ગુણની ખાણ જો, વાચક કસ્તુર મુજ જીવનની લ્હાણ જે; ચશભદ્ર ચરિત્ર સતીનું વર્ણવે જે-ર૪
અંજના સતીની સઝાય
(રાગ-મીઠાં લાગ્યા છે. ) સતી શીરોમણું અંજના સુંદરી, પવન જયની નારરે, શીલવંતી સેહામણ-૧ માહેદ્રપુરના રાજાની બેટડી, રૂ૫ ગુણના ભંડાર--શીયલવંતી--૨ ગવી પતિનું સુખ નવ પામે, દુઃખમાં દીવસ જાય–શી ય લ વં તી––૩
એકદી રાવણ સાથે પવન જય, વરૂણને જીતવા જાયરે શીયલવંતી––૪ ચકવાકીનું રૂદન જોઈને, મારગમાં પસ્તાય રે શી ય લ વ તી––૫ પાછો ફર્યો પ્રિયાની પાસે દીધું ૨ તી સુખ ત્યાં ય રે શીયલવંતી–-૬
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૪
પ્રભાતે પાછે. વલીએ પવન જય, વૈરીને જીતવા જાયરે——શી ય લ વ‘તી---૭ અજના સતીને ગર્ભ રહ્યો ત્યાં, સાસુજી ક્રોધે ભરાયરે શી ય લ વ· તી-−૮ પતિ તણી મુદ્રિકા બતાવી,
હાયના સત્ય
ગણાયરેશીયલવંતી--૯
સાસરે પીયરમાં કાઇ નવ રાખે,
સતી અરણ્યે જાયરે શીયલવ’તી--૧૦ પૂર્વ કર્મીનુ લ છે આતા, તપસીએ કીધું ત્યાંયરે શીયલવંતી--૧૧ પુત્રના પ્રસવ થયેા ગુફામાં,
રાણી રૂદન કરે ત્યાંયરે—શીયલવતી—૧૨ ત્યાંથી પ્રતિસૂય નામે વિદ્યાધર, વિમાનમાં લઈ જાય રે— શીયલવ‘તી—૧૩ મારગમાં પુત્ર પડીએ પર્વતપર,
C
ચૂર્ણ શિખર કર્યું. ત્યાંયરે—–શીયલવતી––૧૪ મેાસાળમાં ઉછેરે છે પવનસુત,
હનુમાન નામ અપાયરે –– શીયલવ...તી––૧૬ પવન જય ઘેર પાછે ફરતાં, સતી વિના અકળાયરે પ્રિયા વિયેાગે દુ:ખી થઈ ને, અગ્નિમાં મળવા જાયરે – શીયલવ તી
શીયલવતી—૧૬
――
૧૭
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________
પપ
તે સુણ અંજના હનુમાન સંગે, આવ્યા પ્રતિસૂર્ય ત્યાંયરે --શીયલવતી –- ૧૮ હર્ષ થયે સહુના અંતરમાં, • સતી તણા ગુણ ગાયરે -શીયલવંતી–૧૯ અંજના પવનજય દીક્ષા લઈને, શીવપુર પંથે જાયરે – શીયલવંતી –– ૨૦ હનુમાન બનીઓ બલીઓ દ્ધો, રામને કીધી સહાયરે– શીયલવંતી–૨૧ તે પણ શત્રુંજયે જઈને, મેક્ષ પામ્યા સુખદાયરે--શીયવંતી–૨૩ તપગચ્છ નાયક નેમિસૂરીશ્વર, સૂ રિ વિ જ્ઞા ન સહાયરે-શીયલવંતી–-ર૩ વાચક કસ્તુર ગુરુ પ્રતાપે, યશોભદ્ર ગુણ ગાયરે -- શીયલવંતી––૨૪
સ્કંદ મુનિની સઝાય ( રાગ-પીલુ-પલમાં થાય આશ નીરાશ.)
મુનિવર સ્કંદ નમીયે પાય, શુદ્ધ ચારિત્ર્ય સદા સહાય-મુનિવર. શ્રાવસ્તી નગરીમાં જમ્યા, સુંદર જેની કાય; મલય સુંદરી કનક કેતુ છે, જેના માતા પીતાય --- મુનિવર ૧
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિજયસેન સુરિને ઉપદેશ, કુંવરને લાગે ક્યાંય. આ સંસાર અસાર ગણી, વૈરાગ્ય થ દીલમાંય -મુનિવર ધન દોલતને માતપિતાનો, સ્નેહ તો પલમાંય, રાજ્યતણ વૈભવ છોડીને, પ્રીતે સંયમી થાય—–મુનિવર ૩ મેહાદિકનાં બંદ હઠાવી, તપતપતા મુનિરાય, અહિંસાને દવજ ફરકાવાને વિચરે પૃથ્વીમાંય--મુનિવર ૪ વિહાર કરતાં આવી પહોંચ્યા, ભગિનીનાં પુરમાંય, રાણી સુનંદા ભ્રાતને દેખી, મનમાં બહુ હરખાય-મુનિવર પ નિજ રાણપર શંકિત થઈને, રાજા ક્રોધે ભરાય, કરવા ઘાત મહાનિ કેરે, વિચાર કીધો ત્યાંય - મુનિવર ૬ મૃત્યુને સન્મુખ દેખીને, મુનિવર નવ ગભરાય, સમતાથીએ ઘાત સહીને, દેવલોકમાં જાય –– મુનિવર ૭ રક્ત ટપકતી મુહપત્તિ લઈ, પક્ષી મહેલમાં જાય, નિજબંધુનો મરણ જોઈ, સુનંદા શોકે ભરાય-મુનિવર ૮ બંધવ કેરી બેનડી રોતી, ખડખડ આંસુ જાય, રાજમહેલનાં પથ્થર રોતાં, રડે સકલ સમુદાય--મુનિવર ૯ હાય અભાગી હું પુરી. મુજ નગરમાં ભાઈ હણાય, વહાલન દીધાં હાલન પૂછયાં, વ્યર્થ જીવન મુજ થાય-મુનિવર ૧૦ રાજા નિજકરણને માટે અંતરમાં પસ્તાય, રાણી સંગે દીક્ષા લીધી, રાજ્ય છોડીને ત્યાંય—મુનિવર ૧૧ તીર્થોદ્ધારક નેમિસૂરિ, વિજ્ઞાનસૂરિ સુખદાય, વાચક કસ્તુર ગુરૂને પ્રણમી, યશોભદ્ર ગુણ ગાય-મુનિવર ૧૨
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૭
ઔપદેશિક સજઝાય
( રાગ-ગઝલ )
આજીવન એળે જાય છે, ભગવાનને ભજશા કયારે; આયુષ્ય ઓછું થાય છે, ભગવાનને ભજશે। કયારે; ઘરની સ્ત્રી ઘરેણાં માગે, નાના કીકેા છાતીએ લાગે, સૌ સ્વારથમાં રાચે છે, ભગવાનને—૧
નોકર ચાકર સેવા કરતાં, હાઠે એના નામે રમતાં, એ રામા ઘાટી ભૂલીને, ભગવાનને—૨ રંક જનો પર છુરી ચલાવી, શેઠ ખન્યા તુ શાંશાલી, એ નિર્દયતાને છેડીને, ભગવાનને—૩ ઝટપટ દોડે મેટર તારી, લક્ષ્મી છે વૈભવ છે ભારી, પણ ખાલી હાથે જાવુ છે, ભગવાનને—૪ કપડા સફાઈવાલા છે, પણ અંતરમાં કાલાં જાલા છે, નિલ અંતર કરવાને, ભગવાનને—પ્ સુખશાંતિ સદાયે માર્ગેા છે, પણ ધર્મ ધ્યાનથી ભાગા છે, અનુપમ સુખ મેળવાને, ભગવાનને ૬
નેમિ-વિજ્ઞાન સૂરિ સારા, વાચક કસ્તુર ગુરૂ સુખકારા, મશાભદ્ર કહે છે. ચેતન, ભગવાનને—૭
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૮
ઔપદેશિક સજ્ઝાય
(રાગ-કાનુડા કાલા કાલા. )
મનવા વિચાર દ્વીલમાં, કોને ગણે તું હારા. જેને ગણે તુ હારા, થાશે પલકમાં ન્યારા—મનવા મન સ્થિર કરી વિચારા, સૌ ભેદ ત્યાં જણાશે; સાચા તમારા સુખના, તા દુર છે મીનારા—મનવા ૨ માતા કહે તુ' મ્હારા, ભગિનીનો ખંધુ પ્યારી; પત્ની કહે તું સહારા, સહુ વ્ય ખેલનારા; મૃત્યુને પંથ જાતાં, કેાઈન સંગ આવે; નિજ સ્વાર્થ કાજ દુરથી, સૌ અશ્ર સારનારા—મનવા ૪ દુનિયા છે ધર્માંશાલા, પંથી નણા ઉતારા; ભેગા મળે મુસાફીર, થાયે પછીથી ન્યારા—મનવા ૫ ખાટુ' મમત્વ ત્યાગી, ને સત્યને પીછાનો; નહિ તેા પછીથી થાશે, તમ હાલ સૌ નઠારાં—મનવા ર આવ્યે જગતમાં જ્યારે, નવ સાથે કંઈ તું લાવ્યા; તેવીજ રીતે જાવું, પડશે ત્યજીને પ્યારા—મનવા ૭ છે ધર્મ એક હારા, ગણજે તું તેને પ્યારે; આખર સમય હુંમેશાં, રહેશે એ સંગ ત્હારા−૮ નેમિસૂરિને પ્રણમુ, વિજ્ઞાનસૂરિ પ્યારા; વાચક કસ્તુર-યશાભદ્ર તણા સહારા—મનવા હું
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્મની સક્ઝાય (રાગ-મીશ્ર ભીમપલાશ-શાને બ બ
મસ્તાન)
નરનારી જાએ હારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી; રાયક સૌ સરખા એને, ઉંચ નીચના કેઈ તેને; સૌની થાયે ખુવારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી–નર ૧ દાનવ દેવ કે હેયે ગણધર, હરિહર હોય કે હો તીર્થકર; સુખ દુઃખ પામે ભારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી–નર ૨ બાર વરષ વન સેવ્યાં રામે, સીતા સતી પણ મહાદુઃખ પામે; રાવણ ગયો ત્યાં હારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી-નર ૩ હરિશ્ચંદ્રની તારા રાણી, કર્મ થકી ચૌટે વેચાણ; નીચ ઘર ભરીયાં વારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી–નર ૪ સવંત કુમાર મહારોગી બનીયા, નલરાજા વનવનમાં ભમીઓ; તજી દમયંતી નારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી-નર ૫ ખીર રાંધી મહાવીરનાં પગમાં કર્મથી છુટે કેઈ ન જગમાં, સાધુ યા સંસારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી–નર ૬ કર્મો કંઈ કંઈ નાચ નચાવે, કદી હસાવે કદી રડાવે, પલમાં કરે ભીખારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી—નર ૭ કમરાજને જે કઈ જીતે, શીવપુર જાયે તે તે પ્રીતે જિનસેવા સુખકારી, જ્યાં કર્મની આવે સ્વારી–નર ૮ સૂરિ નેમિ-વિજ્ઞાનને શરણે, વાચક ગુરૂ કસ્તુરને ચરણે, યશોભદ્ર સુખકારી, જ્યાં કમની આવે સ્વારી–નર ૯
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૦
ઔપદેશિક સજ્ઝાય
( રાગ-ગઝલ )
ફેાકટ ફુલણજી તું ફુલાય છે શાને, છે જુઠી જગની ખાજી હરખાય છે શાને. લક્ષ્મીના મદમાં તુ ફરતા, સત્ય કથા ના તુ અનુસરતા, અજ્ઞાની અધારે, અટવાય છે શાને—ફાકટ ૧ વૈભવમાં મહાલે તું કેવેા, નથી ઉતાર્યા તે પરસેવા, ખીજાની મહેનતથી, મલકાય છે શાને—ફેાકટ ૨ સદા વિહરતા નારી સગે, પડતા ખેલ ઝીલે ઉમંગે, એ માહતણી જ ઝીરે, અકડાય છે શાને-ફેકટ ૩ મીલના ભૂંગળા વાગે તારા, કંઈક જીવા થાયે દુઃખીયારા, હિ'સાથી હાથા તારા, રંગાય છે શાને ફેાકટ—૪ પલમાં ઉઠી જાશે ગાડી, સ`ગ ન આવે લાડી વાડી,
અન્ય તણા વિશ્વાસે, અથડાય છે શાને—ફેકટ પ મુરખ જ્ઞાની રક તવંગર, બળતા એક ચીતાની અ ંદર,
મોટાઈમાં મુરખ તું, છલકાય છે શાને—ફેાકટ ૬ કરી નેમિ-વિજ્ઞાનને વંદન, યશાભદ્ર કહે ચેતતું ચેતન,
પ્રભુ ભક્તિ વીણ ભવમાં, ભટકાય છે શાને—ફ્રાકટ ૭
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________
શીયલની સજ ઝાય
(રાગ-આશાવરી)
મહિમા અપર'પાર, શીયલનો મહિમા અપર'પાર, બ્રહ્મચર્ય વ્રતધાર પ્રાણી, મહિમા અપર’પાર—શીયલનો ૧ મદનરાજની માયા ભારી, પલમાં કરે વિકાર,
જેણે જીત્યેા એ દુશ્મનને, જાયે તરી સ`સાર—શીયલનો ૨ વિજય શેઠને વિજયા નારી, યૌવન વય ધરનાર, બ્રહ્મચર્ય વ્રત આચરી જેણે, સફલ કર્યાં અવતાર-શીયલના ૩ સીતા સુભદ્રા ચ`દનબાલા, શીયલવંતી નાર,
એ સતીઓના અનુપમ ગુણને, ગાયે સહુ નરનાર—શીયલના ૪ વિષય વમળમાં જે જન ક્સીયા, ભુલ્યા સત્ય વિચાર,
જ્ઞાની પણ અજ્ઞાની બનીયા, આખર થયા ખુવાર-શીયલનો ૫ સુજ અને મહાખળીએ રાવણુ, લ’કાનો સરદાર,
પર સ્ત્રીમાં કામાંધ ખની, રેડાયા રણ માઝાર-શીયલનો ૬ સૌવણુ વણી જે કાયામાં, શું રાખે છે પ્યાર, મુરખ વિચારી જોતું આખર, એ છે નરકાગાર-શીયલનો ૭ ઘરડાં છતાં ઘેાડે ચડવાને, જે થાચે તૈયાર,
એવા નીચ લંપટ કામીનો, ધીર્ધી ્ ધીર્ અવતાર-શીયલનો-૮ બની પૂજારી વાસના કેરા, ભૂલે પ્રભુનો પ્યાર,
પશુ પક્ષી સમજીવન વીતાવે, થાયે ભૂમિપર ભાર પ્યાર,
રે
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાસનસમ્રાટ નેમિ-સૂરિ, વિજ્ઞાન સૂરિ હિતકાર, વાચક કસ્તુર ગુરૂને પ્રીતે, પ્રણમી વાર હજાર-શીયલને ૧૦ ચંદ્રકાંત કપુરચંદ કાજે, રચના કીધી સાર, ચોમાસું રહીને વલસાડે, યશોભદ્ર અણગાર-શીયલ-૧૧
ઔપદેશિક સજઝાય (મલમુત્રથી ભરેલી છે. માનવીની કાયા-એ રાગ) સ્વાથી જગતની માંહી, સ્વાર્થી સહુ સમાયા; મારા ગણીને મૂર્ખ કે, મેહમાં ફસાયા-સ્વાથી
સાખી વિષ હલાહલ છે છતાં, સમજે તે રસ ધાર; અંધ બની અજ્ઞાનીઓ, ભટકે ભવ મઝાર.
અંતરે જેને ગણે છે સ્નેહી, વખતે જશે છુપાઈ તું ચુત ચુત ચેતન, જુઠી જગતની માયા–સ્વાર્થી
સાખી ચડતીમાં ચાહે સહુ, ઝીલે ખરતાં બેલ; ધન યૌવન ઉડી જતાં, સમજાયે સહુ પોલ.
કહે યશોભદ્ર ધારે, નિસ્વાર્થ વૃત્તિ જગમાં, સત્કાર્ય કે કરી લે, થાશે સફલ આ કાયા–સ્વાર્થી.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________
3
ઔપદેશિક સજ્ઝાય
( રાગ-ગઝલ-ભૈરવી )
ચાલી જશે પલકમાં, મદમસ્ત આ યુવાની; ચેતા જરા યુવાના, દીલમાં વિચાર આણી—ચાલી ૧ બચપણુ વહે રમતમાં, વૃદ્ધત્વ રાગમાંહી;
સદ્ધમ કાજ જગમાં, અવશર ખરી યુવાની—ચાલી ર નાટક સીનેમા જોતા, હાટલ નહિ વિસરતા; વિષયાની જ્વાલાઓમાં. હૈામાય જીંદગાની—ચાલી ૩ દન પ્રભુના કરવા, તુજને વખત ન મલતા; નટીઓને નીરખવામાં ભૂલે તું અન્ન પાણી—ચાલી ૪ સધ્ધ કાજ રૂપી, વાપરતાં મન મુ*આયે;
થાયે હજારા કેરી, ફેશનમાં ધુળધાની—ચાલી ૫ આજે ભલે હસે તું પાછળથી રાવુ' પડશે; કહે યશાભદ્ર સમજીને, ઉજાલા આ યુવાની—ચાલી ૬
ઔપદેશિક સજ્ઝાય
( દુર દેશકે જાનેવાલે-રાગ )
ચાર દીનકે રહેનેવાલા માયા તુઝે ભુલાયે, મનકાચે ખાશ બના કર સત્યકા ભેદ છીપાચે;
માયા તુઝે ભૂલાયે-ચાર ૧
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________
લક્ષમી બતાકર બેલે મીઠી બોલી, આઓ મુસાફિર ભરલ અપની ઝોલી;
દુનીયા શીર ઝુકાયે માયા–ચાર ? દે જુઠા બેલવો દીખા રહી હૈ, દીખા, તુમકે ફસા રહી હૈ,
તું ના કહીં ફસ જાયે-માયા–ચાર ૩ જસને જિન ભક્તિમેં સદા મન જેડ દીયા, માયાકા સબ સાજ સેચકર છોડ દીયા;
ઉસને દુઃખ ન આયે-માયા–ચાર ૪ વહ જીવનકે હાર ગયા બેહોશ હુવા, યશોભદ્ર જીતેગા જીશમેં હોંશ હવા સુખ પાયે તરજાયે. સુખ પાયે તરજાયે;
માયા તુઝે ભૂલાયે–ચાર ૫
ઔપદેશિક સજઝાય (નિષ્ફર હૃદયના માનવી-રાગ-ગઝલ) માયામહીં લપટાયેલા, ભવપર શું કરે,
ચરણે ખુવે તાકાત જ્યાં પગથાર શું કરે—માય ૧ જેણે ધર્યું છે તનપર, જિન ભકિત કે બખતર;
ત્યાં જાદુ ભરી મેહની તલવાર શું કરે—માયા ૨
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૫
છે દંભને કપટથી, જેનું જીવન ભરેલું;
પ્રભુ પ્રેમ તેના દીલમહીં, સંચાર શું કરે—માયા ૩ માણેકતી કેરાં, ભંડાર વ્યર્થ થાશે;
મૃત્યુને ફાંસે જ્યાં, હીરાના હાર શું કરે-માયા ૪ ક્યારે જશે જીવન આ, પળને નથી ભરોસે
કહે યશભદ્ર ચેતી લે, તું વાર શું કરે—માયા ૫
ઔપદેશિક સક્ઝાય (રાગ-હૃદયવીણા આવી બજાવ કદી તે.) હૃદયમાં જિર્ણોદા વસા કદી તે, નિરાગી નિરજનને ધ્યાવે કદી તો હદયમાં ૧ ત્યજી જગતજઝાલ કેરીએ બંસી, પ્રભુ પ્રેમવીણ બજાવે કદી તે – હૃદયમાં–ર જલે જે હૃદયમાં ચિતા વાસનાની, જરા ભકિત જલથી બુઝાવે કદી તે–હૃદયમાં ૩ જુઠા મોહ કાજે લુંટાવે છે લક્ષમી, દયા ધર્મકાજે લુંટાવે કદી તે--હૃદયમાં ૪ યશોભદ્ર જિન રાજનાં ગુણ ગાઈ, સફલ અંદગાની બનાવે કદી તે– હૃદયમાં ૫
( શ્રી ગુરૂ સ્તુતિ )
(પારેવડા જાજે વીરાનાં દેશમાં–રાગ) નમું ગુરૂ નેમિસૂરિ સંસારમાં,
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ્યતિ મુંજ જાણે અંધારમાં–નામું ૧ તપગચ્છ નાયક જગદગુરૂ જે
નર ઉત્તમ નરનારમાં–નમું ર શાસન સમ્રાટ સૂરિચક ચક્રવર્તિ
અષ્ટ સૂરિ શિષ્ય પરિવારમાં નમું ૩ બાલ બ્રહ્મચારી ચારિત્રશાલી
પંચ મહાવ્રત આચારમાં–નામું ૪ પૂર્ણ પ્રભાવક શાસ્ત્ર વિશારદ
* ધીર વીર ગંભીર વ્યવહારમાં-નમું ૫ કદંબગિરિ આદિ તીર્થોને સ્થાપીયા
મસ્ત સદા તીર્થના ઉદ્ધારમાં–નમું ૬ મેવાડ મારવાડ આદિ પ્રદેશ
કષ્ટ અતિ વેઠયાં વિહારમાં નમું ૭ સિંહ ગર્જના સમ વણ વદંતા
શંકા હર પળ વારમાં–નમું ૮ જન્મીને જેણે જીવન વીતાવ્યું
જિન શાસન ઉદ્ધારમાં–નમું કારતક સુદ એકમ દિન સાથે
જન્મ અને અગ્નિ સંસ્કારમાં–નમું ૧૦ યશોભદ્ર એવું અણમોલ જીવન
સહાય થશે ભવ પારમાં–નમું ૧૧
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચ'દરાજાની સજ્ઝાયના અથ
પરમ સુખનો માર્ગ ચીંધનાર તારક પરમાત્મા અરિહંતને નમસ્કાર કરવા પૂર્વક યથાવાદીના માર્ગોને સત્ય રીતે સમજાવવામાં ઉપકારીભૂત માતા સરસ્વતીનું સ્મરણ કરીને તથા સંસારતારક ત્યાગી ગુરૂભગવંતના ચરણેામાં નમસ્કાર કરીને સર્વ રાજાએમાં મુગુટ સમાન શ્રી ચંદરાજાની ટુંક કથા નીચે મુજબ છે.
જ બુદ્વીપમાં ઈન્દ્રપુરી સમાન આભાનગરી વસેલી છે તેમાં વીરમતી પટ્ટરાણી સાથે વીરસેન રાજા રાજ્ય કરે છે. એક દિવસ વક્રગતિવાળા અશ્વ ઉપર બેસીને તે શિકારે ગયા. મૃગની પાછળ ગાંડા બન્યા. પણ મૃગ પલાયન થઈ ગયેા. રાજાને તરસ લાગવાથી તેણે એક વાવડી પાસે પાણી પીને સ'તાષ મેળવ્યા. વાવડીની અંદર પ્રવેશ કરતાં તેને થાડે દૂર એક બારી નજરે પડે છે. ત્યાં એક ચેાગીની સાથે કરૂણ રૂદન કરતી રૂપવંતી નારી દેખે છે. રાજા ચેાગીની મનોગત ભાવના જાણી ગયેા.. .તેથી પરાક્રમના બળે ચેાગીને પલાયન કર્યાં. સહજ રીતે તે કન્યાને પૂછતાં રાજાને ખખર પડી કે આ પદ્મશેખર રાજાની પુત્રી ચંદ્રાવતી છે. પદ્મશેખર રાજાને સમાચાર માકલવામાં આવ્યા. પિતાના ચરણામાં કન્યાએ નમસ્કાર કર્યા. મારી પુત્રીનો પતિ વીરસેન
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________
બને તેવી મહેચ્છા પશેખરની થઈ. તે ઈચ્છાનુસાર કાર્યસિદ્ધ
થયું.
સંસારના ભૌતિક સુખ ભોગવતાં અને સમય પસાર કરે છે. સ્વપ્નવિલાસમાં રાણીએ નિર્મલ ચન્દ્રમાનું દર્શન કર્યું - ગર્ભવતી રાણીએ સ્વ-જીવનને અધિક્તર ધર્મના માર્ગે વાળ્યું. સમય જતાં તેજસ્વી પુત્રને રાણીએ જન્મ આપ્યો. તેવા સમાચાર પ્રાપ્ત થતાં રાજા-પ્રજા-નગરજને અત્યંત આનંદિત થયા. ચિતરફ જન્મોત્સવ ભવ્ય રીતે ઉજવાયે, દીનદુઃખીયાના દુઃખે. દૂર થયા. નગરીમાં આનંદ-આનંદ જ વર્તાય છે. પણ રાજાની અન્ય પટ્ટરાણી એવી વીરમતી પુત્રવિનાની હતી તેથી તે ચન્દ્રાવતી ઉપર દ્વેષભાવ કરતી હતી, તેના હિંયામાં ઈર્ષાની આગ પ્રજ્વલિત બની.
ભવિતવ્યતના ગે એક પોપટ વીરમતીના પ્રાસાદે આવી મનુષ્યની ભાષામાં વીરમતીને પૂછે છે કે “બેન! તને શું ચિંતા છે! તું શા માટે નિઃસાસા નાખે છે. રાજાની રાણીને શું દુઃખ હોય ખરૂં ?
વીરમતી કહે... હે પોપટ પુત્ર વિનાની હોવાથી સુખ ઝેરમય લાગે છે. સુખ પણ દુઃખ લાગે છે.”
પોપટ કહે “હે બેન ! તું રૌત્ર પુનમની રાતે ભગવંત ઋષભદેવનાં જિનાલયે જઈ બુદ્ધિથી કાર્ય સાધજે. ત્યાં અપ્સરાઓ, આવશે, તેમનાં વસ્ત્રો મેળવવા બુદ્ધિનો ઉપયોગ કરજે.” દેવી પાસે પુત્રની યાચના કરી લેજે. શુભ સંકેતની વાત જણાવી પોપટ અદશ્ય થઈ ગયા.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________
દુઃખને દૂર કરવાનો સમય મળે તે દુઃખીયારા શું શું પુરૂષાર્થ ન કરે ! તે ન્યાયે વીરમતી કેઈને સહકાર લીધા વિના એકાકી ઋષભ પ્રભુના જિનાલયે ગઈ. સ્નાન કિયા માટે અપ્સરાઓએ કપડાં દૂર મૂક્યાં. તેવામાં ચતુરાઈથી ભરેલી વારમતી કપડા લઈ મંદિરના દરવાજા બંધ કરી સંતાઈ ગઈ. વસ્ત્ર ન જેવાથી દેવીએ કહ્યું. જેણે અમારાં કપડાં લીધાં હેય તે અમને આપી દે.”
રાણીઓ પ્રત્યુત્તર આપ્યું કે “કપડાં જોઈતાં હોય તે પુત્રનું વરદાન આપો, દેવી કહે “તારા ભાગ્યમાં જ પુત્ર નથી તે વરદાન કેવી રીતે આપું ! પણ તને સર્વ વશ થાય તેવી ચમત્કારિક વિદ્યા આપું?” વિદ્યા મેળવી કપડાં પાછાં આપી દીધાં. વિરમતી મહેલે આવી તેણે વિદ્યાના બળે સર્વને વશ ક્ય.
વીરસેન રાજાએ પુત્રને ચંદ્રકુંવર નામથી અંકિત કરી ચંદ્રાવતી રાણી સાથે દિક્ષા ગ્રહણ કરી. બાલ ચંદરાજા તથા નવેઢા ગુણાવલી વીરમતીને વશ થઈ ગયા. ગુણાવલી પણ સાસુને સમર્પિત થઈ. પુણ્યદયના પ્રભાવે ચંદરાજાની કીર્તિ ફેલાઈ તે વીરમતીને જરા પણ ગમતું નથી. અંદરાજા અને ગુણાવલી આનંદથી રહે તે પણ ગમે નહિં.
વીરમતી ગુણાવલીને કહે “તું ઘણી સમજુ છે. પણ દુનિયાથી અજાણ છું. દુનિયા ઘણી વિશાલ છે. કેવા કેવા પ્રસંગો બને છે તે રાજમહેલમાં રહેવાથી ખબર ન પડે. મારી પાસે જે વિદ્યા છે તેના પ્રભાવે તને ઘણું કૌતુકે દેખાડું.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________
७०
આ પૃથ્વીતલ ઉપર વિમળાપુરી નામે અલબેલી નગરી છે. ત્યાં પ્રેમલાલચ્છી નામે રૂપમાં રભા જેવી નારીના લગ્નમહા-સવ થવાના છે માટે ત્યાં જોવા જઇએ. મારી પાસે ક બાકણેર છે. તેને મંત્રીને હું આપું છું. જ્યારે ચંદરાજા સૂઈ જાય ત્યારે તેની શય્યા ઉપર ત્રણવાર હાથ પછાડજે, જેથી તે ભક જેવા નિદ્રામાં પોઢી જશે.' ભેાળી-નિર્મળ ગુણાવલી તેમ કરવા ગઈ પણ ચંદરાજાને કંઈ શકા જવાથી ગુપ્તપણે છૂપાઈ ગયા. ગુણાવલી પાનાના પતિને શય્યામાં સૂતેલા જાણી ઠબકારા મારીને વીરમતીની પાસે હાંશે હાંશે ગઈ પ્રતિવ્રતા નારી પણ વીરમતીના કપટના પટ્ટાંગણમાં ફસાઈ ગઈ.
સાસુ વહુ શુ કરે છે—કયાં જાય છે ? તે જોવા જાણવા માટે પાછળ પાછળ ચંઢરાજા ગયા. નગરજના ભરનિદ્રામાં પોઢી ગયા છે ત્યારે ગુણાવલીને લઈ વીરમતીવાડીના આંબા વૃક્ષ ઉપર આરૂઢ થયા. ચંદ્રરાજા પણ તે જ વૃક્ષની ખખાલમાં સંતાઈ ગયા. વિદ્યાના પ્રભાવથી આકાશમાર્ગે વૃક્ષને ઉડાડયુ. અનેક કૌતુક જોતાં જોતાં વિમળાપુરીનગરની બહાર તેને ઉતાર્યું. અને જણાં ઉતરી નગર દર્શનાર્થે ગયાં. ચંદરાજાએ પણ પાછળથી તેમ કર્યું. ચંદરાજાએ ઈષ્ટ સ્મરણપૂર્વક નગર પ્રવેશ કર્યા તેટલામાં સિ'હરાજા વિગેરે સન્મુખ આવ્યા. જાનના ઉતારે સ્વાગતપૂર્વ ક લઈ જઈ ને જણાવ્યું કે ‘તમારી પધરામણીથી અમારા દુઃખ
દૂર થયા.’
ચંદરાજાએ કહ્યું ‘મારાથી તમારા શુ... દુઃખ દૂર થયાં?”
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૧
ત્યારે રાજાના હિંસક મત્રીએ જણાવ્યુ` કે અમારા રાજાને પુત્ર ન હેાવાથી કુલદેવીની આરાધના કરીને પુત્ર મેળવ્યા પણ કાઢીયેા થયેા. તેથી રાજાએ ભેાંયરામાં જ ઉછેર્યા અને બહાર કાઢતા નથી માટે લેાકા સમજ્યા કે ઘણેા રૂપાળા છે માટે નજર ન લાગી જાય. તેથી ભેાંયરામાં રાખ્યા છે. તે કીતિ વિમળાપુરીના રાજાએ સાંભળી પ્રેમલાલી સાથે સગાઇ ચાર પ્રધાનોને મેાલી વર જોયા વિના કરી સ`હલ રાજાએ દેવીની પુનઃ ઉપાસના કરી ત્યારે દેવીએ કહ્યું ‘લગ્નના દિવસે માતા અને પત્નિની પાછળ ચંદરાજા આવશે તે તમને પ્રેમલાલી સાથે ભાડુતી લગ્ન કરી આપશે ? ત્યારે ચદરાજા મેલ્યા કે વિશ્વાસ ઘાત કરાય નહિ.' પણ બહુ વિનવણી કરી જેથી ભાગ્ય ઉપર વિશ્વાસ રાખીને ચંદરાજા કનકધ્વજ વર બનીને વરઘેાડે ચઢયા વરઘાડા ઉતર્યા બાદ ધામધુમથી લગ્ન કર્યાં.
આ
તરફ ગુણાવલી વીરમતી સાથે નગર જોઈ લગ્ન જોવા ગયાં. ગુણાવલી કહે. આ વર તેા મારા ચંદ જેવા લાગે '....‘જા-જા-તારાચંદ કથાંથી હાય ! ચંદના મુખ જેવા ઘણા પુરૂષો છે !’
પ્રેમલાલચ્છી સાથે લગ્ન કરીને ચંદરાજા સાગટા માજી રમે છે. પ્રેમલા પાસે ગંગા નીનું પાણી માંગે છે. ત્યાં તેવા સમયે આભાનગરીનુ વર્ણન, પ્રશંસા ચંદરાજા કરે છે ત્યાં પેલા હિંસક મત્રીએ ચક્રને ઈશારા કર્યા. જવાની ઇચ્છા ન હાવા છતાં અનિચ્છાએ ચંદરાજા પેાતાને સ્થાને ગયા. સાસુ
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________
७२
વહુ વૃક્ષ પર આવી ગયા અને વૃક્ષ ઉડતું ઉડતું આભાનગરીના પાદરે આવી પહોંચ્યું. છૂપી રીતે નીકળી ચંદરાજા શય્યામાં પોઢી ગયા.
ગુણુવલી પોતાના પતિને જગાડવા માટે કપટયુક્ત શબ્દોથી બેલી કે “હે સ્વામિ ! હજી કેમ ઉતા નથી, સવાર થવા આવ્યું. આખી રાત્રી ઉંઘવા છતાં કેમ આળસ છોડતા નથી.” ચંદરાજા આળસ મરડીને બેલ્યા કે “તારી આંખમાં હજી ઉંઘ કેમ દેખાય છે. ગુણાવલી “હે સ્વામિ! આજે તે આખી રાત જિનભક્તિમાં પસાર કરી છે ત્યાં ચંદ બોલે છે કે મેં રાત્રિના સ્વપ્નમાં વિમળાપુરી જોઈ. તથા તેમાં હરખાતાં હરખાતાં તમે સાસુ-વહુ ફરતાં જોયાં.”
ગુણુવલી કહે “સ્વપ્ન કદાપી સત્ય હોતાં નથી તેવામાં તે ચંદરાજાના હાથે મીંઢલ બાંધેલું જોયું. વિચારવા લાગી કે જરૂર વિમળાપુરી મારા પતિ આવ્યા હશે!
વીરમતીને કહે છે સાસુજી! તમારી વિદ્યા મારા માટે આપત્તિરૂપ બની, પ્રેમલાલચ્છીએ મારા ચંદરાજા સાથે લગ્ન કર્યા છે.” આ સાંભળી વીરમતી કોધના આવેશમાં પુત્રને વધ કરવા દોડી પણ વહુની વિનંતિને માન આપી વધ ન કરતાં મંત્રેલ દોરો ચંદના ડોકમાં બાં કે તુરત જ ચંદરાજા કુકડા સ્વરૂપે બન્યા.
પતિદેવને કુકડાના રૂપમાં નિહાળી ગુણાવલી આકંદપૂર્વક ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડવા લાગી. અંતે કર્મસત્તા પ્રત્યે ધ્યાન દોરી કર્મ કરે તે ખરૂં! એક સમયનો રાજા હાલના તબક્કે કુકડાના
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૩
રૂપે પરાવર્તન પામ્યા ! પતિદેવનું અસલ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત થાય તેવી શુભભાવનાપૂર્વક ભગવાનની ભક્તિ કરવા લાગી.
આ બાજુ પ્રેમલાલચ્છીનું શું થાય છે. તે જોઈએ! ચંદરાજા ગયા પછી કઢી કનકધ્વજ આવ્યો. પ્રેમલાને પત્નિ કહી પ્રેમથી બોલાવે છે પણ કુષ્ઠરોગવાળે નિહાળવાથી પ્રેમલાએ તેને તિરસ્કાર કર્યો. દુષ્ટ હિંસક મંત્રી આ જોઈને પ્રેમલા ઉપર કલંક લગાવે છે. પ્રેમલાના પિતા ત્યાં આવીને બધી વાતથી વાકેફ બન્યા. જમાઈને કઢવાળે જોતાં પુત્રી ઉપર ગુસ્સે થઈ બોલ્યા કે મારી પુત્રી વિષકન્યા લાગે છે. તેણે ચાંડાળે તેડાવી મંગાવ્યા.
પ્રેમલાના પિતાને મંત્રી કહે છે કે “સત્ય બાબત જણાય ત્યાર પછી જે નિર્ણય કરે હોય તે કરજે. પુત્રી કરતાં તમારે જમાઈ જન્મથી કઢી લાગે છે.” ત્યાં પુત્રી પિતાને કહે છે! હે પરમ ઉપકારી ! આ તમારા સાચા જમાઈ નથી. કારણ કે સમશ્યાને કારણે મારા પતિ તે આભાનગરીમાં છે.”
રાજા પેલા હિંસક મંત્રીને કહે “સત્ય બોલ! અન્યથા આ તલવાર તારે શિરચ્છેદ કરશે. હવે રાજા ચંદરાજાની ચારે તરફ તપાસ કરાવે છે. પતિના વિયોગમાં ધર્મની આરાધના પ્રેમલા કરે છે ને કરાવે છે. આ બાજુ વીરમતીના પાપે ચંદરાજા કુકડો બન્યા છે. સાવકી માતાના હૃદયમાં ઈર્ષાને અગ્નિ સળગતે હોય છે. રાજ્ય મેળવવા માટે સુખના સાધનની ઝંખના પૂર્ણ કરવા માટે આ આત્મા શું કરતે નથી? વીરમતી મન
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________
७४
ફાવે તેમ રાજ્ય ચલાવે છે. પ્રેમલાના પિતા તથા મંત્રીને પણ કુકડા બન્યાની માહીતિ મળી ચૂકી હતી. ગુણાવલીને સૌ કોઈ વ્યક્તિ આશ્વાસન આપે છે. ધીરજનાં ફળ મીઠાં હોય છે. માટે પ્રાણથી અધિક ચંદરાજાનું રક્ષણ કરજો.
આ તરફ ચંદને વિયાગમાં પ્રતિશત્રુ રાજા હેમરથી વીરમતિને જીતવા આવ્યા. પણ હાર પામવાથી વીરમતીના ચરણોમાં નમવું પડયું.
એક દિવસ આભાનગરીની રાજસભામાં શીવકુંવર નટ નાટક કરવા આવે છે. સુંદર નાટક જોતાં લોકે આનંદવિભેર બન્યા. નટપુત્રી શીવબાળા વાંસ ઉપર ચઢી અનેક દા બતાવે છે. ચંદરાજાને જય થાઓ. એમ બિરદાવલી બોલે છે. વીર મતી દાન આપતા નથી પણ પાંજરામાં રહેલ કુકુટરાજા પિતાની ચાંચથી રત્નનું કાળું પાંજરામાંથી નટ ઉપર નાંખે છે. નટ વિગેરે ખૂબ આનંદમાં આવી ગયા. વીરમતી પિતાનું અપમાન થવાથી કુકુટને હણવા માટે જાય છે. સભા તથા શીવબાળા પણ વીરમતીને શાંત પાડીને નાટક કરે છે.
કુકુટરાય.. શીવબાળાને ઉદ્દેશીને કહે છે કે હે બાળામાંગ, માંગ...પણ મને જ માંગજે, જેથી મારાથી તારી જેટલી ભક્તિ થાય તેટલી કરીશ પૂર્વના પુણ્યગે કુકુટરાય નટ લોકેએ મેળવ્યા. મંત્રી વિનવણરૂપે કહે છે કે આ અમારા ચંદરાજા છે. માટે ખૂબ સાચવજે...
ગુણાવલી પતિના વિયેગથી રૂદન કરવા લાગી. મંત્રીએ
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૫
તેમને આશ્વાસન આપી કહ્યું કે “અહીં રાજાનું રક્ષણ થશે નહિ. સૌ સારૂં થશે.” ગુણાવલીની હૃદયની ભાવનાને સાકાર કરવા માટે કુકુટરાયના રક્ષણાર્થે સામંત રાજાઓને સાથે મોકલ્યા, નટની મંડળી ફરતી ફરતી પિતનનગરીમાં આવી. તે નગર વિષે મંત્રીપુત્રી લીલાવતી હતી. લીલાવતીને પતિ પણ પરદેશ ગયેલ હોવાથી શકાતુર હતી. તેણે પણ કુકુટરોને પાસે બોલાવી કડવા શબ્દપૂર્વક વાણી ઉચ્ચારે છે. અંતે કુકુટરાય પિતાની સમગ્ર વાત સમજાવી આંખમાંથી. સરિતા વહેડાવે છે. લીલાવતીને ખ્યાલ આવ્યો કે આ અન્ય. કેઈ નથી પણ ચંદરાજા છે. પોતાના ભાઈ સમાન ગણવા લાગી અને કુકડો પાછો સોંપ્યો. નટ કે ચંદરાજાના પ્રભાવે ઘણું ઋદ્ધિ સિદ્ધિ મેળવી ફરતાં ફરતાં વિમળાપુરીમાં નટકોએ કુકુટરાય સહિત પ્રવેશ કર્યો, પ્રેમલાલચ્છી ખૂબ જ આનંદિત બની...અને દુઃખ વિસરી ગઈકુકુટરાયને સાથે રાખી સિદ્ધાચલગિરિરાજના દર્શનાર્થે ગયા. પ્રથમ તીર્થપતિ આદિનાથ ભગવંતના દર્શન કરી અનંતગણું પુણ્ય ઉપાર્જન કર્યું ! અપૂર્વ શાંતિનો અનુભવ થયે. ભગવંતની ભક્તિ કેઈ દિન નહિ પણ આજે સુરજકુંડની પાસે ગયા.
કંટાળેલો માણસ જે કંઈ કરવું પડે તે કરીને કંટાળાથી રહિત થવા પ્રયત્ન કરે તેમ કંટાળી ગયેલા. કુકુટરાય પિંજરામાંથી ધડાક લઈને સુરજકુંડમાં પડ્યા. પ્રેમલાલચછી પણ પતિ દેવની પાછળ પડી. પતિના ચરણેની આ સેવિકા પત્ની. પતિને જ અનુસરે છે.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૬
તરત જ પોતાના પતિને હાથ વડે ગ્રહણ કરે છે. ગળામાં મત્રિત દરે જે વીરમતીએ બાંધ્યું હતું તે દોરો પ્રેમલા- * લછીના હાથે તુટી ગયોતેથી કુકુટરાય મુકુટરાય મટી ચંદરાજા બની ગયા
\ પતિદેવને સાક્ષાત નિહાળતાં પ્રેમલા અતિ હર્ષિત થઈ. પ્રેમલાના પિતાને સમાચાર પ્રાપ્ત થતાં તેઓ ઉપસ્થિત થઈ જમાઈરાજને નિહાળી ખુશી થયા.
વાસ્તવિક રીતે ખરેખર આ પ્રભાવ આદિનાથ ભગવંતને હતા. જેના દર્શન માત્રથી તથા આદીશ્વર ભગવંતના પ્રક્ષાલના પાણીવાળા સુરજકુંડના જલના સ્પર્શથી સ્વ. સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કર્યું. સૌ ગુણગાન કરતાં કરતાં વિમળાપુરીમાં પધાર્યા. પરંતુ આ વાત વીરમતીને વિષરૂપ લાગી. તેથી કલેઆમ કરવા તલવાર લઈને જાય છે. પણ જેનું ભાગ્ય સારું છે. ભાગ્યવંતા પુરૂષને કેણું મારી શકે ? સમ્યગ્દષ્ટિ દેવતા સાવધાની રાખવાનું અદશ્યપણે જણાવે છે. શુરવીર–નિડર એવા ચંદરાજાએ પરાકમથી વીરમતીને પત્થર ઉપર પછાડી યમાલયમાં પહોંચાડી. મૃત્યુ પામીને છઠ્ઠી નરકે ગઈ. દેવતાઓએ ચંદરાજા ઉપર પુષ્પવૃષ્ટિ કરી. ગુણવલીને પણ ચંદરાજા ઉપર પત્ર આવ્યો કે હે સ્વામીનાથ..આભાપુરી પધારો અને આપનું શાસન ચલાવો કમને હાર પમાડનારને જય જયકાર થાય છે, પુયેન પાપ ક્ષય–પુણ્ય વડે પાપ ક્ષય થાય છે.
ચંદરાજા પ્રેમલાલચ્છી સાથે વિહર્યા. અનેક રાજકન્યા
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________
G૭
એના સ્વામી બનેલા ચંદરાજા આભાપુરીમાં પધાર્યા. અંધારપટમાં ચન્દ્રમાં આકાશતલને વિષે ખીલે, ઉદય પામે. અને અંધકાર દૂર થાય તેમ આભાપુરીમાં ચંદરાજાના ચંદને ઉદય થતાં અંધકાર દૂર થયો. સમગ્ર પ્રજા આનંદ કલેલ કરવા લાગી.
સંસારના સુખને અલિપ્ત ભાવે ભેગવતાં ભોગવતાં ગુણાવલીને ગુણશેખર અને પ્રેમલાલચ્છીને મણીશેખર નામે પુત્ર થયા.દિવસો–વર્ષો પસાર થતાં થતાં શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી પધાર્યા.
સ્વામિ જેવા સ્વામી પધારે તે તેના દર્શનાર્થે કો સેવક બાકી રહે?
પરમાત્માની પરમ તારક–સંસાર નિસ્તારિણી દેશના સાંભળવા ચંદરાજા સહિત નગરજને સી આવ્યા. દેશના સાંભળી અંતરમાંથી આનંદ પ્રાપ્ત કર્યો. પરમાત્માને ચંદરાજાએ પોતાના પૂર્વભવ વિષે પૂછયું.
પરમાત્માએ મીઠી-માધુરી વાણીમાં જણાવ્યું કે કર્મ દરેકને ભેગવવા પડે છે. તિલક મંજરી નામની રાજપુત્રી, મિથ્યાત્વી હતી. રૂપમતી મંત્રીની પુત્રી હતી. તે જિનમતના સિદ્ધાંતને અનુસરતી હતી. રાજપુત્રીએ અભિમાનના પગલે ચઢી સાધ્વીજી મહારાજ ઉપર આરોપ કર્યો જેથી સાધ્વીજી. મહારાજ નિર્દોષ હોવાથી સહન કરી શક્યા નહિં અને ફસ, ખાવા જતાં અટકાવી તેમને શાંત પાડ્યાં.
તિલકસુંદરી અને રૂપવતી બન્નેના પતિ સુરસેન થયા. તિલકસુંદરીએ કાબર નામનું તથા રૂપમતીએ કેશી નામનું પક્ષી પાળી જીવને સુખાકારી અપી, કાબર ચતુર ત્યારે કેશી,
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________
७८
બુદ્ધિહીન હાવાથી રૂપમતીએ ક્રેાધના આવેશમાં કેાસીની પાંખા છંદી નાંખી. કાશી મૃત્યુ પામીને વીરમતિ થઈ અને રૂપતિ ચંદરાજા બન્યા. સાધ્વીજી કાળધમ પામીને કનકધ્વજ થયા તિલકસુદરી પ્રેમલાલચ્છી બન્યા. ગુણાવલી બન્યા તે સુરસુંદરી, રક્ષક મર્યા બાદ મંત્રી થયા. સુરસેન મૃત્યુ પામીને શીવકુવર નટ થયા. શીવમાળા બની તે પેલી દાસી. આ પ્રમાણે પૂર્વભવને સાંભળી રાણી, મંત્રી, નટ સાથે ચંદરાજા વિગેરે. સર્વે ચારિત્રના પથ ઉપર આરૂઢ થયા.
ચંદરાજા આદિ ને કમ્મે શુરા એ ધમ્સે શુરા’ એ ન્યાયે ઘનઘાતી ક ખપાવી કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી અંતર આત્માના શુષ્ણેા પ્રાપ્ત થયા. અંતરઆત્માનું જ્ઞાન પ્રકટ થયું. અજરઅમર પદ પામ્યા. કારજ સઘળા સિદ્ધ બન્યા.
ધન્ય છે એ ચ`દરાજાને. ધન્ય છે એ ગુણાવલીને. ધન્ય છે એ જિનશાસનને.
શાસન સમ્રાટ પ. પૂ. આચાર્ય ભગવ ́ત નેમિસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના પટ્ટધર પ. પૂ. આચાર્ય દેવશ્રી વિજયવિજ્ઞાનસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના પટ્ટધર પ. પૂ. આચાર્યદેવશ્રી વિજયકતુરસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના પટ્ટધર પ્રથમ શિષ્યરત્ન પ. પૂ. આચાર્ય દેવશ્રી વિજયયશાભદ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. કહે છે કે અજ્ઞાનભર્યા-માહથી વ્યાપ્ત બનેલા આ સંસારમાં અજ્ઞાનથી પ્રાણીઓ અથડાય છે. રાજા-હાય કે રંક, કર્મ સને ભાગવવા પડે છે. તે કસત્તા ધર્માંસત્તાના બળે દૂર થાય છે. પ્રકાશથી અંધકાર દૂર થાય જ તેમ જિનભક્તિના પ્રભાવે કર્મરૂપી અંધકાર દૂર થયા વિનારહેતા નથી. સૌ ભદ્રિકભાવને પામેલા જીવા કર્યાંથી મુક્ત બનવા પ્રયત્ન કરો.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૮
ચરિત્રનાયકના હસ્તે થયેલ વિશિષ્ટ શાસન
પ્રભાવનાના કાર્યો
અંજનશલાકા-પ્રતિષ્ઠા ૨૦૧૪ બંગારપેંઠ કર્ણાટક અંજનશલાકા અને પ્રતિષ્ઠા ૨૦૧૫ મદ્રાસ
અંજનશલાકા ૨૦૧૬ બેંગ્લોર
પ્રતિષ્ઠા ૨૦૧૭ સીમેગા
પ્રતિષ્ઠા ૨૦૧૮ ગદગ
અંજનશલાકા અને પ્રતિષ્ઠા ૨૦૨૦ મુંબઈ
પાર્લા પ્રતિષ્ઠા ૨૦૨૩ મલાડ
અંજનશલાકા ૨૦૨૩ સુરત
પ્રતિષ્ઠા ૨૦૨૯ જેતપુર
પ્રતિષ્ઠા ૨૦૩૧ નવરંગપુરા
અંજનશલાકા ૨૦૩૧ રાજકેટ
પ્રતિષ્ઠા ૨૦૩૨ પેટલાદ
મનમોહન પાર્શ્વનાથ પ્રતિષ્ઠા ૨૦૩૨ ખંભાત
પ્રતિષ્ઠા ૨૦૩૩ લુણસાવાડા મેટી પોળ અમદાવાદ
પ્રતિષ્ઠા ૨૦૩૪ બારસદ
અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા ૨૦૩૫ કીકાભટની પાળ અમદાવાદ પ્રતિષ્ઠા ૨૦૩૫ મોડાસા
પ્રતિષ્ઠા
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચરિત્રનાયકના ઉપદેશથી થયેલ ઉપાશ્રય (૧) મદ્રાસ વેપારી સુલા (૬) વિજયનગર (અમદાવાદ) (૨) નાનસેાપારા(મુંબઈ પાસે) (૭) કૃષ્ણનગર (સૈજપુર ખાઘા) (૩) મેડાસા (૮) મરાલી બજાર (સુરત પાસે)
૮.
(૪) ખેરાળુ
(૯) સાઠ‘ખા
(૫) દેવા (પૂ. આ. ઉદયસૂરીશ્વરજી મ.ની દીક્ષા ભૂમિ) સેાજીત્રા પાસે ચરિત્રનાયકે કરેલ ગ્રંથચના
(૧) શ્રી સ્તંભન પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર તથા જિનગુણુ સ્તવનમાલા (૨) જિનસ્તવનાદિ (૭) સિરિ આરામ સેાહા કહા
સંપાદક
(૩) આદર્શ સજ્ઝાયમાલા (૪) શ્રી મહાવીર પ’ચકલ્યાણક પૂજા(૮) ધમવાલ કહા સ‘પાદક (૫) સંસ્કાર જ્યાત ભાગ-૧ (૯) શ્રી ભાનુચંદ્ર ગણિચરિત્ર ભાગ-૨ (૧૦) સૂર્ય સહસ્ર નામ સ્તંત્ર
(૬)
,,
99
ઉપધાન
૨૦૧૨ પૂના સિટી ગાડીજી ઉપધાન ૨૦૧૪ એગ્વાર ચિકપેડ ઉપધાન
૨૦૧૫ મદ્રાસ દાદાવાડી
૨૦૧૬ એગ્લાર ચિક પેઠ
૨૦૧૮ હુમલી (કર્ણાટક)
૨૦૨૦ મુંબઈ પાર્લા વેસ્ટ ફરી મહા મહિનામાં ખડાલા ૨૦૨૩ મલાડ વેસ્ટ ૨૦૨૮ જામનગર માહનવિજય પાઠશાળા ૨૦૩૨ કૃષ્ણનગર સૈજપુર બધા
અમદાવાદ
૨૦૩૨ નગરશેઠના વડે
અમદાવાદ
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ FEE REFEREEFEREFEREFEREFEREFEREFER HERE સિદ્ધચક્રના ગુણઘણું કહેતા નાવે પાર વાંછિતપુરે દુખહરે વંદુ વાર હજાર 1 અચિંત્ય ચિંતામણી ક૯પશાખિને વિશુદ્ધસદ્દબ્રહ્મ સમાધિ શાલિને દયાણું વાયાર્થિત દાયિને સતાં નમો નમઃ શ્રી ગુરૂનેમિસૂરયે 2 પિપળપાન ખરંત હસતી કુંપળીઆ મુજ વિતિ તુજ વિતશે ધીરિ બાપલીયા 3 દુજે નકી કરૂણા બુરી ભલે સજજનકો ત્રાસ બાદલ જબ ગરમી કરે તબ બરસનકી આશ 4 જાશે કુછ પાઈએ વાકી કરીએ આશ શુકે સરોવર પે ગયે કૈસે બુજે ખાસ 5 સર્વ મંગલ માંગલ્ય સર્વ કલ્યાણ કારણું પ્રધાન સર્વ ધર્માણાં જૈન જયતિ શાસનમુ 6 શિવ મરતુ સર્વ જગતઃ પરહિતનિરતા ભવતુ ભૂતગણીઃ દેાષાઃ પ્રયાતુ નાશ સવત્ર સુખી ભવતુ લેક: 7 441451461441451461451461451741474145146145454545459.5i એમ બાબુલાલ પ્રિન્ટરી રતનપોળ અમદાવાદ. ફોન 337577