Book Title: Sattveshu Maitri
Author(s): Sunandaben Vohra
Publisher: Sunandaben Vohra
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004904/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sunaMdAbahena vohorA Vain Educon International PRrivate & ! Souse any Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattveSu maitrI sunaMdAbahena vohorA maitrInA pavitrapAtra, pramodanI sugaMdhathI zobhatA karuNA ane upekSAthI pratIkSA karavA lAyaka evA yogasvarUpa he paramAtmA ! tamane namaskAra thAo.'' Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : guNAnurAgI mitro amadAvAda - amerikA prakAzana varSa : vI. saM. 2524 vi.saM. 2054 vaizAkha suda trIja akSayatRtiyA prathama AvRtti : 1500 prApti sthAna : sunaMdAbahena vohorA 5, mahAvIra sosAyaTI elisabrija, amadAvAda-380007 | phona : 6587954 dakSAbahena niraMjana mahetA 39, mANekabAga, surendra maMgaLadAsa roDa, amadAvAda-380015 1 phona : 407910 mukhapRSTha citra : vIra rAmAnuja TAIpaseTiMga : zAradA mudraNAlaya jummA masjida sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380001 mudraka : bhagavatI oseTa 15/sI, baMsIdhara esTeTa bAraDolapurA, amadAvAda-4 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrInuM pavitra jharaNuM roje roje maitrI jharaNuM, DuMgara koratuM jAya, bhAgyayoge kyAre tUTyo ! vera-pApano aMtarAya. A janme tethI mAro udyama saphaLa thayo. A jagatamAM janmelA mAnavInuM AyuSya alpa, aniyata ane kALane AdhIna che. tyAM jIve konAthI, konI sAthe bagADavuM ane vaLI svanuM ja ahita karavuM ! zA mATe ? he buddhimAna ! tAre A dharA paNa gaNatarInAM varSo gALavAnAM che, to premathI - maitrIthI jIvI jA. jIvanane maitrI Adi bhAvanAothI ThAMsIne bharI le. loDhAnA goLAmAM khIlI kaMDArI na zakAya tema tAruM komaLa hRdaya A bhAvanAo vaDe saghana banAvI de. jethI temAM vera-jhera, IrSA asUyA praveza na pAme. tuM sukhI, tArA sukhI, jagata sukhI. mAnavadehamAM rahelI cetanAnI viziSTatA che tema zArIrika aMgonI paNa viziSTatA che. mAnavane mana ane magaja be vikasita maLyAM che. A mAnava dehanuM mana maMdira che, manamaMdiramAM vera-jhera, mAyA-kapaTa, IrSA-asUyA, ahaMkAra-mamatvano kacaro padharAvI na zakAya. vaLI mAnavanuM magaja, zarIranuM uttamAMganuM sthAna che, e uttamAMganI tijorImAM paNa kacaro bharI na zakAya. temAM asabuddhino, svachaMdatAno vAsa na hoya. sabuddhi, vinaya, sajjanatA jevA padArtho temAM zobhe. jo tAruM manamaMdira ane uttamAMga AvA ziromaNI tattvathI bharapUra che to temAM maitrI jevI bhAvanAono nivAsa kara. to tAruM jIvana svargIya banaze. arthAt te vacanAtIta che maitrInAM jharaNAMo jUnA saMskAranA DuMgarone khodIne vahetAM thaI jaze. tArA vera-jheranA pApanA aMtarAyo vikharAI jaze. tArI A janmanI e sAdhanAno udyama saphaLa thaze. doSono rakAsa, guNono vikAsa, AtmAno jJAna-prakAza-maitrI AdibhAvanA vaDe saraLatAthI sAdhya bane che. caMdra-puSpa-nI-kalpanA A zabdo sAMketika che. teno marma samajatAM pahelAM eka bhUmikA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMdhavI che. devagurunA anugrahe nivAse barAbara eka dasakAthI aviratapaNe svAdhyAya-satsaMgano yoga rahyo. ghaNA jijJAsu mitronA sahayogathI sva-para zreyarUpa pravRtti thatI rahI. mahadaMze saunA jIvanamAM anekavidha zAstranAM bodhavacano dvArA prakAza patharAto gayo. jIvananA besUrA tAra have sUrIlA banyA che, tema kahuM to asthAne nathI. jIvananI sAcI parivartanazIlatAnI keDI kaMDArAtI jAya che. saune dhanyavAda abhivAdana. sanmArgamAM sAtha ApavA mATe zuM lakhuM ? pustaka lakhyuM paNa ahIM zabdo zodhavA paDe tevuM che. A mitramaMDaLI dara varSe pustaka dvArA ziSTa sAhityanI prabhAvanA karatI rahe che. kyAreka upakaraNo paNa hoya che. A varSe paNa pustaka prabhAvanA thaI. tyAre caMdrikAbahena pUnAtara kahe, ''bahena, mArI bhAvanA adhUrI rahI, mAre ApanA ja lakhelA pustakanI prabhAvanA karavI che.'' temAM puSpAbahena kApaDiyAe sAtha pUryo ke temAM mAro bhAga kharo. nItAbahena nANAvaTI kahe jJAnAvaraNane haLavuM karavA jJAnaprabhAvanAmAM mArI bhAvanAne sthAna Apajo tyAM kalpanAbahena (kapu) kahe mane paNa lAbha Apajo. e saunuM abhivAdana karuM chuM. Ama A cAra satsaMgI mitronI bhAvanAthI prerAIne dasa divasamAM cAra bhAvanAonuM Alekhana saheje thayuM. joke temAM prerakabaLa pU. paMnyAsajIno graMtha AtmotthAnano pAyo, temAM maitrI Adi cAra bhAvanAonuM pU. paMnyAsajIe adbhuta rIte avataraNa karyuM che. te meM mArA mAnasa gAgaramAM jhIlyuM ane tenA phaLasvarUpe A pustikA dvArA e cAra mitronI bhAvanA pUrNa karI zakI tenA AnaMda sAthe tamArA saunA varadahastamAM pustikA arpaNa karuM chuM. have tamane samajAze ke caMdra-puSpa-nI(tA) kalpanA zuM che ? aMtamAM pU. paMnyAsajI graMtha dvArA mAre mATe sAkSAta che. temanA anugraha mATe RNI chuM. avataraNa cinhamAM mUkelA phakarA temanI prasAdI che. - sunaMdAbahena vohorA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM namo nANassa zrI sadgurubhyo namaH bhAvanAonI bhUmikA "maitrI nikhila sattveSu, pramodo guNa zAliSu mAdhyasthamavinIteSu, karuNA sarvadehiSu / dharmakalpadrumasyetA mUlaM maitryAdi bhAvanAH yerna na jJAtA na cA bhyastAH sa teSAmati durlabhaH" // O sarva prANIone viSe maitrI, O guNavAnone viSe pramoda, O avinItone viSe mAdhyacya, O sarva dehadhArIone viSe karuNA. A cAre metyAdi bhAvanAo dharmakalpavRkSanuM mULa che. jeoe A cAra bhAvanAone jANI nathI, teno abhyAsa karyo nathI, teone dharmanI prApti ati durlabha che. A cAra bhAvanAothI manane bhAvita karavuM te zreya che. A cAra bhAvanAo AtmavikAsanI saraLa zreNI che. A cAra bhAvanAo dharmadhyAnanuM pravezadvAra che. A cAra bhAvanAo mAnavane daivatva Ape che. A cAra bhAvanAo vairAgyanI saMtati che. A cAra bhAvanAo muktimArganI keDIne kaMDAre che. A cAre bhAvanAo premarUpa, dharmarUpa, dharmanA marmarUpa, kSemarUpa ane nemarUpa (niyama) che. caumukhI bhAvanAonuM hArda maMgaLakArI A cAra bhAvanAnA praNetA ane upadekhA tIrthaMkara che. temanA samavasaraNanI racanA caumukhadhArI hoya che. tema ApaNA satveSa maitrI - 1 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananuM rahasya caumukhI jevuM A cArabhAvanAthI bhUSita hovuM joIe. sukha icchavA chatAM jo duHkha maLe che to mAnave vicAravuM joIe ke e duHkha dUra thaI zake tevuM che ke nahi ? athavA mane je duHkha che tenI pAchaLa zuM kAraNa che ? bhAI ! tuM A bhAvanAothI jeTalo vaMcita rahIza teTaluM duHkha tane zodhI leze. duHkhane dUra karavAno saraLa nikTa ane sthAyI upAya che, ke anyanA duHkhane dUra karavA tatpara thA. du:kha ApavAno to svapne paNa vicAra nA karIza. sau sukhI to huM sukhI AvI udAra zailIne prANanI jema jatana kara. pachI jo ke tane duHkha choDI deze. pachI tuM AgaLa pragati karIza. guNIjano pratye tane Adara-mAna thaze, temAM tAruM mAna paNa vadhe che. ane jyAM duHkha ke koIne duHkhI joIza tyAM to tArA hRdayano karuNAno srota saheje vaheto thaze. te tArA zvAsano dhabakAra banI jaze. chatAM evuM bane ke tAro avAja koInA zravaNe paDato nathI. koI jIvo kevaLa raMgarAgamAM ja rAce che. dharmano apalApa kare che. teo nirarthaka karmabaMdhana na kare tevI bhAvanAthI prerAI tuM temane sabhAna karavAno prayatna kare. te paNa jo vyartha jAya to tAre mUMjhAvuM nahi paNa madhyastha banI javuM. A tArI potAnA jIvananI caumukhI che. jo upayoga bahAra che to prabhunA caumukhanAM darzana karaje. aMtaramAM jAya to tArI A cAra bhAvanArUpI caumukhInAM darzana karaje. tuM sukhI thaIza, vizvamAM te sukha prasAra pAmaze. zubha saMkalpo, zubha vicAro e bhAvanAo che, anityAdi bAra ane maitrI Adi cAra kula soLa bhAvanAnI mukhyatA che. yadyapi bhAvanAo aneka prakAranI che. atre maitrI Adi cAra bhAvanAo abhipreta che. vizvanA tamAma jIvo sukhI thAo, saunuM maMgaLa thAo, sarvajIvo 2 sattveSu maitrI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa na Acaro, sarva jIvo karmathI mukta thAo. sarva jIvo mokSanAM anaMta avyAbAdha sukha pAmo. sarvatra zAMti vistaro, sarvatra sajJAna, savicAra ane saAcAra prasAra pAmo. mAnava mAtra prabhAte jo AvI bhAvanA kare to teno divasa sukhamaya bane che. vaLI A bhAvanAothI savicAronI AkRtinuM nirmANa thAya che. tenuM eka vAyumaMDaLa bane che, te cAre dizAmAM phelAya che. e sUkSma bhUmikA dvArA te AkRtio anya manuSyonA mAnasapaTa para upase che. tethI temanAmAM paNa savicAra jAgRta thAya che. AvI bhAvanA je bhAve che, tenI saghanatA madhyabiMdu banI pANImAM jema telanuM TIpuM prasarI jAya che tema prasare che. AthI jyAM jyAM vicAronI sAmagrI paDI hoya te saghaLI kAryazIla thAya che. vaLI e bhAvanA karanAranI saMsArayAtrAmAM sUkSma jagatamAM vyApelI tenI bhAvanAo tenA ja zreyanuM kAraNa bane che. zubha bhAvanAo tame ekAMte karo ke lokamAM karo, gharamAM karo ke bahAra karI, beThAM karo ke sUtAM karo te vyartha thatI nathI. kAraNa ke tenI sAthe caitanya mahAprabhunI amogha zaktinuM baLa hoya che. bhAvanA jaDa padArthono artha nathI. citi zaktino arka che. jyAM prasare tyAM sadbhAvanuM AkarSaNa pedA kare che. zubha bhAvanA jyAre jAge che. tyAre vartamAnane sukhamaya banAve che. vyakta thayelI e bhAvanAo zubha prakRti-karmanuM nirmANa kare che. vaLI bhUtakALanA aniSTanA - azubha karmanA udayanI prakRtine naSTa kare che. Ama traNe kALamAM A bhAvanAo sArthaka che. tethI te zubha bhAvanAothI prerAIne mAnava satkAryo karavA utsuka bane che. e bhAvanAothI vicAronuM sat AcArane nirmaLa banAve che. te vyaktino vyavahAra sajjanatAbharyo hoya che, tethI A bhAvanAo paraMparAe Atma utthAnanuM kArya saraLa banAve che. aho ! A bhAvanAono vAsa jenA hRdayamAM niraMtara thAya sanveSa maitrI : 3 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tenuM hRdaya kholIne joI zakAtuM nathI. paNa tenI vANI-vartananI haLavAza, mIThAza ja priyatva pedA kare che. kAraNa ke tenAmAM IrSA ane dveSa jevA doSo nAza pAme che. aMte te guNono sarvajJa thAya che. sarva guNa tenAmAM pragaTa thAya che. maitrI Adi cAre bhAvanAo azubha dhyAnathI choDAvI dharmadhyAnamAM praveza karAvanArI che, je dharmadhyAna zukladhyAnanuM bIja che. cAre bhAvanAonuM bhAvana saMklezane zamAve che. manovRttimAM ghaNo palaTo Ave che. jenA hRdayamAM A bhAvanAonuM sthAna nathI te vicAre che, huM sukhI thAuM, loko mane guNI mAne prazaMsA kare. mane duHkha na maLo, mArA doSo sau kSamA kare. paNa Ama banavuM saMbhavita nathI. Ane kAraNe te duHkhI thAya che. have jo ema vicAre ane Acare ke sarva sukhI thAo, sarva guNavAna bano, sarva duHkhamukta thAo, sarva doSarahita thAo. athavA anyanA sukhanI ciMtA karavI, bIjAnA guNa joI rAjI thavuM, temanAM duHkha dUra karavA prayatna karavo. ane temanA doSone udAre dile kSamA ApavI. A kleza ane duHkha nivAraNano upAya che. bhAvanAonuM e hArda che. jene duHkha ke karmathI chUTavuM che temaNe A bhAvanAno sahayoga karavo. jema jJAna vaDe AtmAnA zuddha svabhAvane jANI zakAya che tema bhAvanA vaDe AtmAno zuddha svabhAva pAmI zakAya che. zuddhabhAvanA vagara jJAna aphaLa bane che. jJAnanA phaLamAM virati che to viratimAM samatA nihita che, samatAmAM parahitaciMtAnI mukhyatA che. AvI gUMthaNI kare te jJAna svarUpano sAkSAtkAra kare. jJAna padArthane jANe che, bhAvanA sva-zuddhi kare che. jema jJAnanuM AvaraNa eTale ajJAnatA rUpa aMdhakAra che, tema bhAvanAno abhAva sakriyA pratyenI kartavyahInatA che. tene mATe koI AlocanA nathI. paraMtu bhAvanAthI ja bhAvita thavuM te prAyazcitta che. jJAna sva-para prakAzaka che. bhAvanA cittanI zuddhi mATe che. A zubha 4 sattveSu maitrI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanuM sAtatya tuccha, kSudra ane daihikabhAvanuM dahana kare che. ane samyagdarzanAdi guNonI satata rakSA kare che. uttama maitrI Adi bhAvanAnA adhikArI mukhyapaNe saMyamImuni che. cothA guNasthAnake te gauNatAe hoya che. pAMcame madhyamabhAve hoya che. te pahelAnA guNasthAnake zubha bhAvanAo hoya che. je A bhAvanAo pratye laI jAya che. "maitrI vagere bhAvanArUpa amRtarasamAM pUrNamagna ane potAne sarva jIvothI abhinna jANatA munine klezano aMza sparzato nathI" maitrIbhAvanA AvI saghana ane saMgIna che, tyAM verajhera, kleza, zatrutA, dveSa ke asUyA praveza karI zakatAM nathI. pU. paMnyAsajI cAre bhAvanAnuM bIja paropakAra. mAnavazarIra vizva pAse niraMtara yAcanA mATe nathI. vizvanI racanA AdAnapradAnanI che. mAnavazarIra, temaja temAM rahelI viziSTa sva-para hitakArI vicArazakti jo paropakAra jevA kAryamAM kAryazIla na bane to te manuSya aparAdhI che. potAnI sthiti ane zakti pramANe teNe paropakAranA raMge raMgAvuM temAM uttama jIvananI sArthakatA che. jaMtu, prANI, vanaspati anicchAe paNa paropakAra kare che. ane potAnA duHkhano bhAra haLavo kare che. mAnavane icchAzaktinuM prabaLa sAdhana maLyuM che, teno sva arthe nahi paNa sarvane arthe upayoga thAya to mAnava jIvana sArthaka bane che. jIvamAtra yathAzakti upakAramAM phALo ApavA baMdhAyelo che, jo tema na kare to te devAdAra thaIne gunegAra bane che. saheje athavA bhAvanApUrvaka paropakAra karavo te vizeSatA mAnavanI che. gRhastha ke tyAgI dareka svabhUmikAne yogya paropakAra kare che. te koI AtmAmAM arihaMta pada sudhI vistAra pAme che. athavA AtmAne te pAramArthika sukha sudhI pahoMcADe che. sarveSa maitrI : 5 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhastha vastra, pAtra Adi sAdhano vaDe paropakAramAM tatparatA rAkhe. sAdhu-tyAgI jIvamAtranI rakSA mATe ke jJAnadAnanI pravRtti upadeza dvArA karI zake. adhyAtmayogI jIvananI zuddhatA dvArA jIvone svarUpanA jJAna pratye dorI jAya te temano akartAbhAve paNa thato paropakAra che. AvI paropakAranI vRtti ane pravRtti jIvane prathama guNasthAnakethI upADIne cothA guNasthAnaka sudhI laI javAmAM nimitta banne che. jyAMthI dharmadhyAna zarU thAya che. maitrI Adi cAre bhAvanAo vaDe jIva saphaLatAnA mArge saheje prayANa kare che. tArI pAse je sAdhana ke zakti che te vaDe paropakAra karaje. sAdhujanone to paropakAra jIvananuM eka aMga che. paramAtmA to sahaja ja parArtha parAyaNa che. Ama mAnava AkRtivALo koI jIva paropakAranI bahAra nathI. bahAra rahe to teno jIvanabhAra vadhe che. paropakAranA kAryathI maitrI Adi bhAvanAono Adara Ave che. paropakAramAM tyAga bhAvanA paNa vikase che. tyAga vagara vizvanI suvyavasthA paNa asaMbhava che. jema ke vAdaLA pANIno tyAga karavA varase che, vRkSo paNa potAnuM badhuM ja ApI de che. tyAgavRtti vagara gRhastha prathama dharmarUpa dAnamArgamAM jaI zakato nathI. tyAga vagara kRtajJabhAva thato nathI. e kRtajJabhAvanuM mULa paropakAra che. jenuM vaheNa maitrImAM laI jAya che. gRhasthanI dazA vyavahAranA bhedavALI che. tethI paropakAranI vividhatA che. dhana, vastra, pAtra jyAM jyAM je je yogya che te ApavuM e paropakAra che. e paropakAranI bhAvanA sahaja saMskArarUpa bane che tyAre koI eka janmano avasara evo maLe che ke jIva nirvANa pAmI siddha thAya che. siddhAtmA nigodanA jIvane akAraNa-sahaja upakArI thAya che. arihaMta vAtsalyabhAvanAnI sahajatAthI vizvanA sakaLa jIvonA udyota karanArA che. AcAryAdi paNa jJAnadAna, jIvarakSA, ane sAdhanA mArgane darzAvatA hovAthI lokottara upakArI che. 6 sattveSu maitrI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama jaMtuthI mAMDIne samagra sRSTi paropakAramAM pravRtta che 'parasparaupagraho jIvAnAm'' " e bodha mAnavane thAya to kRtajJabhAve tyAga ane dAna sahaja bane, tyAre tene cittanI prasannatA prApta thaIne saghaLI mUMjhavaNa ane prapaMca TaLI jAya che. jIvana bhAvanAothI sabhara thaIne jIva svayaM dhanya banI jAya che. saMsAranA jIvanapravAhamAM sAmAnya rIte vyavahArazuddhi jALavavI kaThaNa thaI paDI che. tevI paristhitimAM kRtajJatA ane paropakAra jevA guNo vyavahAra zuddhimAM prerakabaLa bane che. kRtajJatA vaDe pramodabhAva vikase che. paropakAra vaDe maitrI ane karuNA vikase che. kRtajJatA eTale anyanA upakAranuM vismaraNa na karavuM. paropakAra eTale parane upakArI mAnavo. huM upakAra karuM chuM tema nahi, paNa mane upakAra karavAno avasara maLyo, tema mAnavAthI paropakAra karIne ahaMkAra poSAto nathI. kRtajJatAno bhAva rAgadveSane kSaya karavAnuM sAmarthya Ape che. tethI temAM mAdhyasthyabhAva paNa saMbhava bane che. kRtajJatAno guNa anya guNono dAtA bane che. AvA guNono vikAsa ane vyaktapaNuM e kharekhara paramAtmAnI kRpA ja che. mATe niSkAraNa karuNAsiMdhu AvA guNonA dAtA upakArI arihaMta paramAtmAnA upakArone satata smaraNamAM rAkhavA te mAnavajIvananI garimA che. dhArayati dharma-vizvane dhAraNa karanAra dharma che. te dharmanuM bIja maitrI Adi bhAvanAo che. tethI jagatamAM jaMtuthI mAMDIne manuSya sudhInA sarve jIvo duHkhabharyA saMsAramAM kaMIka sukhane anubhave che. satpuruSonA sattnuM e yogabaLa che. "eka paNa bhAgyavAna puruSanA hRdayamAM jyAM sudhI maitrI haze tyAM sudhI dhAraNa kArya cAlu raheze. maitryAdi svarUpadharmamAM rahelI dhAraNa karavAnI zakti zabdomAM Ave tema nathI. tene zabdadeha ApavAnuM sattveSu maitrI * 7 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya azakya prAyaH che. chatAM paNa sparza thatAM samajAya che ke dharma evo eka premakuMja che ke jenAthI ApaNe sahu dhAraNa karAI rahyA chIe." pU. paMnyAsajI A bhAvanAo vaDe jyAre paramAtmatattva sAthe anusaMdhAna thAya che, tyAre AtmA svayaM AnaMdathI jhaMkRta thaI UThe che. madhuratAne pAme che. te madhuratA vizvanA cetana sAthe bhAvAnusaMdhAna kare che tyAre te avarNanIya bane che. yogIonA jIvanano e arka che. AvI uccatama apekSAo vaDe maitrI Adi bhAvanAonuM mAhAlya Ave te te bhAvanAonI mahAprabhAvikatAno bodha thAya che. bhAvanA bhavanAzinI - pApanAzinI "piDe te brahmAMDe, brahmAMDe te piDe." vyaktimAM samaSTi ane samaSTimAM vyakti kema pratiSThita thatI haze ? teno paraspara kevI rIte meLa thato haze ? te A maitrI Adi bhAvanAo AtmasAta thAya tyAre samajAya che. samAna lakSaNavALA caitanyano emAM mahimA mokSanuM sAdhana ratnatrayI che te ratnatrayIne aDIne alaMkAranuM rUpa ApanAra maitrI Adi bhAvanAo che. je dharmadhyAnanuM dvAra kholI zukladhyAna sudhI pahoMcADe che. vrata paccakakhANa vaDe jema aviratino Azrava rokAya che. tema mithyAtvane rokavA apekSAe maitrI Adi bhAvanAo che. kAraNa ke teno marma e che ke koI pApa na Acaro, sau karmathI mukta thAo. tethI pApamUlaka karmano Azrava rokAya che. valI rAgadveSarUpI phleza maitrI Adi bhAvono ghAtaka che. kAraNa ke rAgabhAvanI preraNA e che ke mane sarva sukha maLo. mAruM sarva duHkha TaLo e veSa che. rAgadveSa phleza che to IrSA asUyAdi upakleza che. sukhI pratye IrSA, duHkhI pratye upekSA, guNI pratye asUyA ane pApI pratye tiraskAra janme che te sarve upakleza che. jo Ama 8 sarveSa maitrI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza-upakleza ja jIvamAM sthAna le to mAnavajIvananI bhayaMkara vyarthatA sarjAya. mATe tenuM nivAraNa thavuM joIe. jJAnIjanoe jIvonI A dazA lakSamAM laI suMdara upAya batAvyo che. tAruM sukha sacavAya ane duHkha TaLe tevo e upAya "mAruM duHkha TaLo tema sarvanuM paNa TaLo, mane sukha maLo ema sarvane sukha maLo." AvI bhAvanAthI klezanI maMdatA thAya che. vaLI e maMda klezane paNa nivAravA, duHkhanA dveSane dUra karavA pApaDheSa tarapha vaLAMka levo ane sukharAgane dharmanA rAga pratye vaLAMka Apavo. dharmano rAga guNavAna pratyenI asUyAne dUra karI maitrI pedA kare che. pApano dveSa pApInA tiraskArane badale karuNA pedA kare che. bhautika sukha-duHkha sAthe hoya che, tevA sukha-duHkha pratye mAdhyacya rahevuM te vairAgya che. vizvanI vaicitryabharelI paristhiti pratyenuM mAdhyathya viveka kahevAya che. sAmAyika Adi sarva anuSThAno mAdhyathyavRttivALA mahApuruSonA hRdayamAMthI bodharUpe pragaTa thayA do. ApaNuM hRdaya bhAvanAothI bhUSita thayeluM haze to Atma paramAtmAnuM aMtara ghaTatuM jaze. bhAvanA cittazuddhinuM kArya che. je zuddhi samatvane prApta kare che. aMte jIva zivasvarUpe pragaTe che. A cAra bhAvanA bhavanAzinI ke pApanAzinI che. mATe potAnA jIvanarathane A ja dhorImArga para calAvanArA puNyAtmA chAMye chAMye mokSanagaramAM pahoMce che, pahoMcyA che. ane pahoMcaze. jo A dhorImArgethI ratha UtarI gayo to bhavabhramaNanA lekha lakhAze. mATe A cAra bhAvanAne cittamAM dhAraNa karavI saune mATe zreyaskara che. sAMsArika pravRttiomAM rahevuM, vRttionuM rAgAdimAM rokAvuM, karmajanya prakRtinA avirata pravAhanuM vahevuM, tyAM zubha bhAva TakAvavo satveSa maitrI - 9 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durlabha che. chatAM puNyayoge zubha anuSThAnAdi vaDe zubha bhAva thAya che. e zubha bhAvanI rakSA sarva jIvo pratyenA hitanA zubha pariNAmathI zakya che. e zubha pariNAma sarvAtmAne svatulya jANavAthI, te pramANe AcaravAthI sthAyI bane che. tethI rAga, dveSa ajJAnarUpI karmanI graMthi tUTe che. ane AtmajJAna darzanAdi guNothI vibhUSita thAya che. A mokSamArga che. zubha bhAvanAno akhaMDa strota jJAnAdi bhAvaprANI vaDe nirmaLa rahe che. tethI te bhUmikAe tuccha bhAva, svArtha, dehAdi mamatva, ke ahaMma jevA doSa mAthuM UMcakatA nathI. tevA mahAtmAono jIvanaratha niSkaTaka evA mokSamArge nirvighna pahoMce che. azubha bhAvanA saghaLA saMskAro ke vikArone zubha bhAva dUra kare che, temaja jagatanA anya jIvo mATe tevuM vAtAvaraNa racAya che, tethI te jIvo paNa zubha bhAvanAmAM joDAya tevo avasara temane maLe che. jema pavananA saMyoge suvAsa vistare che tema uttama jIvanano vistAra thAya che. mAnavajIvananI kAryazIlatAnI e addabhUta zailI che. mATe uttama jIvananAM sAdhanone sevIne kRtArtha thavuM. te sAdhanamAM zreSTha sAdhana namaskAra maMtra, sAmAyika ane jinabhakti che. kalyANano grAhaka sarvakalyANanI bhAvanAmAM udgama sthAnarUpa vaprANInI rakSA karato rahe te svAbhAvika che." pAra bhAvanAnuM anuzIlana 1 maitrIbhAvanA, 2 pramodabhAvanA, 3 karuNAbhAvanA, 4 mAdhyazmabhAvanA maitrIbhAvanA : nirvera buddhi. anyanA duHkha pratye hitabuddhi. karuNAbhAvanA. paranA duHkha dUra karavAno vicAra te karuNAbhAvanA pramoda bhAvanAH (muditA) anyanA sukhamAM saMtoSa mAnavo. mAdhyasthabhAvanAH avinIta ke para doSa pratye upekSA karavI. 10 ka satveSa maitrI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhAvanAo paikI koI paNa eka bhAvanA anya bhAvanAonA sahayogathI pUrNa bane che. A bhAvanAo vizvavyApI bane to sukhamaya vAtAvaraNa varNanAtIta bane. mAnavajagata to sukhI thAya paraMtu prANIjagata paNa sukhI thAya. mATe sajjana mAnavoe, sAdhu-saMtoe, saMnyAsIjanoe prathama A bhAvanAne sAkAra karI pachI vyavahAramAM AkAra ApI de to bhAvanAono vyApa vistAra pAme. sarvatra sukha ane zAMti prasAra pAme. to have ApaNe prathama maitrIbhAvanAmAM maMgaLa praveza karIe. manuSya e sattAthI Izvara che. divyatAnI badhI vibhUtio tenAmAM sutI paDI che. evo koI guNa nathI ke je manuSyamAM vikasI na zake evuM koI patana nathI ke jemAMthI manuSya UMce na AvI zake evuM koI baMdhana nathI ke je manuSya na toDI zake. svabhAva eTale AtmabhAva. AtmabhAva jAge eTale parabhAva vidAya thAya. parabhAvane jhIlavo eTale dhagadhagatA lAlacoLa aMgArAne hathelImAM jhIlavA karatAM paNa vadhu anarthakAraka che. AtmAne bhAva ApavAthI bhAva pragaTe che. AtmAne bhAva apAya eTale saMsAranA koI paNa jIvane asuvidhA na pahoce. pU. paMnyAsajI sarveSa maitrI - 11 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanA maitrIbhAvanAH samAna prati prema, nirverabuddhi. parahita citA samAnaprati prema vaDe mAnava saumyabhAva pAme che. anyanA guNa, saMpatti, parivAra, yazakIrti lokapriyatA jevA prakAro potA samAna joIne hRdaya pulakita bane che. potAnA sukhanI jema te anyanA sukhano - guNano Adara kare che. caitanya lakSaNathI sau samAna che. maitrIno viSaya samasta jIvarAzi che, te ja sAcI athavA pUrNa maitrIbhAvanA che. samasta jIvo pratye snehabhAva sthAyI rahelo che. tenuM AdAnapradAna maitrI vaDe thAya che. vibhAvanA dveSAdinA udaya ke nimitta dUra thatAM te ja dazA sneharUpe parivartana pAme che. sAmAnya mAnavanI zakti samasta jIvarAzine bhUla sukha ApavA jevI paNa nathI. tethI bhAvanA vaDe te jIvonA hitane siddha karI zake che. ane jenI sAthe teno saMbaMdha che tyAM te pratyakSa maitrIne Acare che. maitrIbhAvanA - nirverabuddhi pedA kare che. sAmAnya rIte jagatamAM janma letA jIvo pUrva saMskAravaza vera jevA doSothI grasita hoya che. paraMtu jo tenAmAM A bhAvanA pariNAma pAme to vairabuddhinuM zamana thAya che. snehabhAva utpanna thAya che. vera e premanuM viparIta ke vikRta pariNAma che, jema malina jaLamAM katakaphaLa nAMkhavAthI jaLazuddhi thAya che, tema vairabhAvamAM maitrIbhAvanA bhaLe, manazuddhi thatA vera naSTa thAya che. mATe maitrI sneha pariNAma che. maitrI : parahita citA: saMsArano sAmAnya prakAra svahitaciMtA ke parivArahitaciMtA che. atre maitrI bhAvanAno AviSkAra samagra sRSTi che. bhale ApaNe mATe 12 * sarveSa maitrI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNI duniyA nAnI hoya paNa bhAvanAthI bharapUra hRdaya mA jevuM che. mAtA dareka hAlatamAM putranA hitanI ciMtA karatI hoya che. putranA guNathI tenuM hRdaya pulakita bane che. tenA duHkhe duHkhI thAya che. tenA avaguNa joI ekAMtamAM AMsu sAre che, ane doSane kSamA Ape che. maitrIbhAvanAnuM hArda A che. mAnuM vAtsalya potAnAM bALako pratye apAra chatAM tyAM ja sImita bane che. maitrIbhAvanAnuM vAtsalya samasta jIvarAzi hovAthI asIma che. maitrIrUpI mAtAnI upAsanA karavAthI jIvano bhAva vizvavyApI bane che. e upAsanAnA mULamAM paMcaparameSThinI bhakti ane AjJApAlana sahAyaka che. mAtAnuM vAtsalya apekSAe laukika che. tyAM potAnA putra-putrAdinuM AlaMbana vibhAvarUpa che. mAnA vAtsalya sAme putraputrAdinI ceSTA thavI te vibhAva che. AliMganAdi vaDe te vAtsalyane mANe che. ane saMyogaviyoga jevA prasaMge harSa-zoka thAya che temAM vAtsalyano ja saMcAra che. samasta jIvarAzi pratye vAtsalya e lokottara prakArano AlaMbana vibhAva (zubhabhAva) che. ane jIvarAzinuM sukha pAmavuM te vibhAva (zubha bhAvarUpa) che. e jIvasamUhamAM je je rIte snehanuM uddIpana thAya che te vibhAva che. (zubha bhAvarUpa che) jemake snehanuM udIpana sukhI pratye maitrIrUpe, duHkhI pratye karuNArUpe, guNIjano-puNyavAna pratye pramodarUpe ane aparAdhI pratye mAdhyayyarUpe abhivyakta thAya che. A bhAvanAo dharmadhyAnarUpa hovAthI te zubha bhAvanA che. maitrIbhAvathI viparIta jenA cittamAM IrSA, asUyA, krodhAdi bhAvo che te A bhAvanAo vaDe naSTa thaI jAya che. ane kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSAdi guNo pragaTe che, te saMcArI bhAva-sahakArI bhAva che. Ama mithyAbhAvo TaLI jatAM zubha AtmapariNAmarUpa samyagdarzana pragaTa thAya che, te maitrIbhAvanuM ananya pariNAma che. maitrIbhAva eTale Apo, vizva pAse mAnava ghaNuM meLave che. satveSu maMtrI 13 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvI Adi tattvo tenA sukha mATe svAbhAvika upakArI che. A upakArano badalo mAnavI tuM kevI rIte vALIza ! "paraspara upagraho jIvAnAmane kema caritArtha karazo. Apo tamArI pAse che te Apo, na hoya to meLavIne - keLavIne Apo. zuM Apazo ? samAnane sneha, duHkhIne dayA, guNIne anumodana, aparAdhIne kSamA, caitanya jevA zuddha tattva upara A bhAvo sivAya anya vibhAva-bhAva Apavo te upakAranI sAme apakAra che. duHkhane AmaMtraNa che. adharmano panAro che. mATe ekavAra mana, hRdaya, citta saune eka ja nAdathI bharI do. satveSu maitrI, guNizu pramoda kliSTeSu jIveSu kRpAparatvam mAdhyasthaM viparItakRtI sadAmamAtmA viddhAtu devaH samAna sAthe maitrI, guNavAna pratye pramoda, du:khI jano pratye karuNA, avinIta pratye mAdhyazma. he devo mArA AtmAmAM A bhAvanA sadA raho. dharma kone kahezo ? tenuM lakSaNa zuM? maitrIno zuM saMbaMdha che ? dharma eTale svabhAva, athavA svabhAva tarapha laI jatAM pariNAmo, e pariNAmone sahAyabhUta nimitto dharmarUpa che. dharmahIna sRSTinI kalpanA ja kaMpAvanArI che. bhale bhinnatA hoya chatAM alpa saMkhyAmAM mAnava dharmamaya jIve che, mATe dharatI zobhAyamAna che. pazuo paNa potAnA prAkRta svabhAvane anusare che. mAnavane satya pavitratA Adi zuddhatAnA lakSaNathI maLelA che. arthAt zuddha svarUpamaya bhAva te dharmanuM lakSaNa che. ApaNo viSaya maitrI AdibhAvanAo che. tethI ahIM te bhAvanAonA zubha pariNAmane dharmanuM lakSaNa kahyuM che. je svarUpa pratye laI jAya che. vAstavamAM dharmanA anuSThAna mAtramAM maitrI, pramoda, 14 - satveSa maitrI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNA ke madhyasthabhAvane sthApanA mATe prayojyAM che. A bhAvanAo prazasta che. aprazastabhAva sAthe dharmano saMbaMdha thato nathI. vAstavamAM dharmanuM mULa dayA che, dayAno viSaya samagra jIvasRSTi che. mAnavano te mahAnaguNa che. dayAbhAvamAMthI phUTatuM vAtsalyanuM jharaNuM jIvane arihaMta pada sudhI pahoMcADe che. athavA AvI uttamadayA utpanna thavAmAM paMcaparameSThino ja anugraha che. tethI dayAno bhAva vizva vyApta bane che. tethI tIrthakaranA janma kSaNe sarva vizva palakavAra mATe sukha anubhave che. duHkha ane dayA joDakA jevA paraspara saMbaMdhavALA che. duHkha che to tenA auSadharUpe dayA che. dayArUpI dharma vaDe jIvone durgatithI bacAvI sadgatimAM praveza karavAnuM zakya bane che. dayA sAthe dAnano anivArya saMbaMdha che. baMnenuM aikya parahitaciMtAmaya bane che. AthI dAnanuM sAdhana kevaLa dhanAdi nathI, paraMtu hRdayanA parahitaciMtAnA bhAva che. jemAM dayA nihita che. je dharma jagatanA jIvone dhAraNa kare che, te maitrI AdibhAvayukta che. maithyAdi jevI mahAna, sarvatomukhI, dharmezvarI bhAvanA vagara jagatane koNa dhAraNa karI zake ? e maitrIbhAvanAnI pUrNatA kevI che? eka paNa pavitra puruSanA hRdayamAM jyAM sudhI A maitrIbhAva haze tyAM sudhI A maitrIbhAva dhAraNa karavAnuM kArya aviratapaNe cAlaze. sRSTi kyAre paNa ethI nagaNya thavAnI nathI ke tenI dharA paNa bhAgyavAna jIvo janma dhAraNa karIne dayAnA pravAhanuM sAtatya jALavI na rAkhe. e bhAva jarUra vaheto raheze. adharmanuM sevana karanAranAM atyaMta tIvra azubha pariNAma hoya tenA karatAM vizeSa azubha pariNAma te jIvomAM na thavAnuM kAraNa satapuruSonA hRdayamAM rahelA maityAdibhAvanI sUkSma asarano prasAra che. eTale 104 DigrI karatAM 103 DigrI tAva ocho gaNAya che. tema tIvra azubha pariNAmanI apekSAe maMda azubhabhAva zubha manAya sarveSa maitrI ke 15 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che." che. tenA mULamAM parahitaciMtaka satpuruSonuM yogabaLa che. maitrAdi svarUpadharmamAM jIvane dhAraNa karavAnI zakti akathanIya che. chatAM te anubhavAtmaka che, saMvedanAtmaka che. dayArUpa ke maitrIrUpa dharma e saghana premajja che, ethI jIvasRSTi temAM dhAraNa thaI zakI che. je AtmA vaDe AtmAnA saMvedanarUpa che. te vacanAtIta paNa che, jANe che te mANe che. te samatArasathI bharapUra che. maitrI sAmyaguNathI ullasita hoya che. evI maitrI guNathI pavitra ane saMbhramAdi doSothI mukta puruSane karma svayaM mukta kare - pU. paMnyAsajI maitrIbhAvanuM sAmarthya maitrIbhAva e nirvera buddhirUpa zubha bhAva che, paraMtu tenI caramasImAthI ahiMsAdharma pragaTe che. maitrIbhAvanA sadUbhAvathI sRSTimAM sukhada vAtAvaraNa sarjAya che. maitrIbhAvano abhAva saMgharSa pedA kare che. jemAMthI hiMsAnuM sarjana thAya che. hiMsA eTale kevaLa prANano ghAta nathI paraMtu bhayajanaka paristhiti pedA thavI, jIvonA arakSaNanI sthiti pedA thavI te maitrIbhAvanA sadbhAvanI anaupasthiti che. maitrIbhAvanA sadbhAvamAM anya bhAvanAo kAryazIla bane che. vaLI parahitaciMtArUpa maitrIbhAva vagara samadarzitva ke kSamAdi dharmo paNa jIvamAM pariNAma pAmatA nathI. ethI maitrIbhAvanA ghaNI vizada che. koInI sAthe vera na hovuM enI vizadatAe che ke jIvamAM koInA pratye paNa ahita ciMtanano abhAva hovo. e parahitacitanano bhAva jo jIve pUrve evI utkRSTa dayA pALI hoya to naisargathI hoya che, athavA adhigama-nimitta maLatAM pragaTe che. daDhaprahArIne gAyanuM vAcharaDuM taraphaDatuM joIne dayA UpajI. mAnavone mAravAnI krUratA zamI gaI. 16 sanveSa maitrI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svanuM sukha icchavuM te svArthajanita moha che. sarvanuM sukha icchavuM te svArtha rahita vivekarUpa dharma che. vaLI sarvanA sukhamAM potAnuM sukha samAI jAya che. paNa avivekane kAraNe jIvo e tathya jANI zakatA nathI. tethI svArthamaya saMkucita jIvana jIve che. aMte duHkha pAme che. "mATe sarvatra hitaciMtanarUpa maitrI sakala sattvahitAzaya e dharmamAtrano, yogamAtrano pAyo che." maitrIbhAvano zo mahimA gAvo ? rajasa ane tamasanI prakRtine dUra karI jIvane sAttvikamAM mUkI de che. pachI maitrInA tAtvika svarUpane grahaNa karI te dharmadhyAnano svAmI bane che. sAttvikatA zuM che ? cha prakAranA jIvonI, SaTakAya jIvanI rakSAnuM jJAna ane yatanA maitrIbhAvanI sAttvikatA che. e prakAramAM samagra jIvasamUhanA hitaciMtanano bhAva janme che. maitrI Adi bhAvanAo aucitya jevA guNone sAdhI le che. punaH dIrghakALano saMsAra Ubho na rahe tevI apunardhadhaka dazA maitrI bhAvanAne puSTa kare che. dharmanA anuSThAna mAtrAmAM maitrI bhAvanAnuM preraka tattva raheluM che. maitrI bhAvanAnAM pariNAma anyanA zubha bhAvanuM nimitta bane che. maitrIbhAvanA sAMsArika mitratAthI AgaLanI avasthA che. maitrI saune arasaparasa kalyANamitra banAve che. vaLI paramAtmA parama kalyANa mitra che. maitrI bhAvanAnI tAtvikatAH sarvajJanA bodhano sAra ahiMsA che, ahiMsA maitrIthI ujvaLa bane che, pracAra pAme che. kSamAdi guNomAM paNa maitrInI jhalaka rahelI maitrInuM svarUpa evuM vyApaka che te jIvane tattvathI sarvavyApI banAvI zake che, arthAt sarva jIva pratye A bhAvanA sAkAra thaI satveSa maitrI - 17 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake che. tethI samasta lokamAM jIvanuM prabhutva sthApita thAya che, mATe upayogane niraMtara maitrI bhAvathI bhUSita rAkhavo. maitrIno bhAva deDhatara rahe te mATe parama vatsala zrI tIrthaMkara paramAtmAnA darzanAdinI upAsanA karavI. "jIvano mitra jinano bhakta hoya che" jIvamaitrInI vRddhi tapa vaDe saMyamanI zuddhithI thAya che. saMyamathI ahiMsAnI zuddhi thavAthI jIvamaitrI sadhAya che. tapa vaDe pravRttithI nivRtti ahiMsA mUlaka che. tapathI icchAo zAMta thavAthI ahiMsA dharma vizeSa pariNAma pAme che. saMyama dvArA indriyonA viSayo chUTI jatAM te kAraNe thatI hiMsAthI mukta thavAya che. temAM ahiMsA ja nipaje che. A ahiMsA jIvamaitrInuM nimitta bane che. jIvamaitrIno mULa strota pAmezvarI tattva che. tIrthakara che. tethI temanI bhakti karavAmAM jIvamaitrInI sAmagrI - AMtarika sadUbhAvanA vikase che. paramAtmAnuM dhyAna jIvamaitrInI sAmagrI pUrNa kare che. maitrI bhAvanAnuM ahiMsA prathama caraNa che to samAnabhAva - samatA bIjuM caraNa che. dhyAna vaDe zuddha thayelo upayoga samabhAvamAM rame che. dhyAna ane samatA baMne vaDe mokSamArga saraLatAthI prApta thAya che. zuddha upayoga ane samatAdhArI jJAnadhyAna manohArI. karmakalaMkadhu dUra nivArI, "jIva' vare zIva nArI. avadhu sadA maganameM rahenA. Ama bhakti ane maitrI paraspara saMkaLAyelAM che. je paramatattva ane jIvanI vaccenI mULabhUta AtmIyatAnA pradhAnakAraNa che" jIvamaitrI dvArA RNamukti : mAnava jANato hoya ke na jANato hoya paNa tenA jIvanano ratha anyanA RNa para cAle che. pRthvI, pANI, agni vAyu ke vanaspati jevAM aneka sattvo para tAruM jIvana nabhe che. A uparAMta 18 satveSa maitrI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavonA samUhathI tathA anya prANIonA jIvananA bhoge tArI sukhasAmagrI utpanna thAya che. A RNa kyAM jaIne cUkavIza ? zAstrakAra kahe che jIvamaitrI dvArA tuM e RNa cUkavI zakIza. e jIvamaitrI jinabhakti vaDe nipaje che. ane RNamuktino bhAva tane navakAra ke navapadanA AlaMbanathI prApta thaze. jIvanA bhAva AvA AlaMbana vaDe siddha thAya che. abhayadAnathI mAMDIne dAnanI sarva kriyA sarvatra RNamukti karAve che. zIla ke sadAcAra vaDe jIvamaitrIno bhAva sthApita thAya che. tapamAM savizeSa jinabhakti dhyAnanuM AlaMbana che. jo RNamukti vagara tAro deha chUTyo to eka paramANunuM RNa cUkavyA vagara tane sukhanI prApti saMbhava nathI. jIvamaitrI vaDe jUnuM cUkavAya che. navuM RNa aTake che. tane temAM kaMI kaSTa nathI. mATe RNamukti karIne bhavAMtane pAmI jA. vairAgya vaDe maitrI : dilhI javA mATe jema mArganI vividhatA che, tema maitrInA mArga mATe vividhatA che. ahiMsA, saMyama, tapa jevA AlaMbana vaDe maitrI sthApita thAya che, bhakti ane dhyAna vaDe jIvamaitrI nipaje che. tevuM sthAna vairAgyanuM paNa che. vairAgya : viSayo pratye virakti, arati che, vairAgyanA bhAvo jAge tyAre paNa kaSAyonA saMskAro UThe che tyAre te kaSAyanuM zamana maitrIbhAvathI che. vairAgyathI bhautika padArthono saMbaMdha chUTe che, paraMtu te saMbaMdhathI thayelo baMdha hajI sattAmAM paDyo che. mATe virakitathI ane bhaktithI nirmaLatA pedA thAya che, tyAre maitrI Adi bhAvanAonuM uddIpana thAya che. te vairAgyane dRDha kare che. "vairAgyathI mamatA jAya che, maityAdinA abhyAsathI samatA pragaTe che" sattveSu maitrI * 19 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIna che. mIra nidana paNa na nathI. "eka apekSAe ema kahI zakAya ke mauna eTale koI pAse mAMgavuM nahi. ane maitrI eTale saune ApavuM. mAgavA mATe mauna, ane ApavA mATe maitrI" mauna ane maitrIne Avo saMbaMdha che. avinIto pratye maunathI mAdhyasthabhAva Take che. maitrI pramoda ane kAruNyane keLave che. vairAgya vaDe jema maitrI jaLavAya che. tema nirdoSa nehathI maitrI jaLavAI che. kAraNa ke jyAM vairAgya che tyAM rAgAdinuM dUSaNa nathI, jethI Sa jevA bhAva vaDe ke vaira jevA bhAva vaDe maitrI naSTa thatI nathI. maitrI che tyAM vera TakatuM nathI. eka myAnamAM be talavAra TakatI nathI tema eka ja pariNAmamAM vaira ane maitrI TakatAM nathI. rAga e paudgalikabhAva che, eTale naSTa thaI zake che. mauna ane maitrI AtmAnI zaktio che. AtmAnA Azraye ja e pragaTe che, Take che. vikase che. "je puruSe maitrI Adi bhAvanAonI vAsanArUpa suvAsathI cAre dizAone suvAsita karI che, evA puruSanI pAse siddhirUpI bhramarIo svayameva Ave che. ane suvAsa sarvatra phelAya che." maitrInuM prabhutva-maMgaLagAna : maMgaLagAna eTale saunA sukhano aMtaranAda. sarvathA sau sukhI thAo. sarvatra zAMti vistaro. cAre bhAvanAnuM potAnuM eka sauMdarya che. jyAM je bhAvanA yogya che tyAM tene vyakta thavA do. jo temAM prapaMca bhaLe to mahA aparAdha thAya. guNIjano pratye pramoda ane du:khI jIvo pratye karuNAne badale madhyastha rahIe to aparAdha thAya. hRdayazUnyatA ke kaThoratA Ave. vaLI eno artha e paNa thAya ke ApaNe svayaM caitanya svarUpa chatAM jaDatAmAM ja, dehAtmabuddhimAM ja ke avidyA vaDe jIvIe chIe. A jagatamAM jene ApaNe ApaNA - mAmakA mAnyA che, tenA 20 sarveSa maitrI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhe duHkhI thaIe che. paNa maitrIbhAva ApaNane vizva sAthe joDe che, tethI parahite ciMtAno bhAva sahaja bane che. jo anyanA duHkhe duHkhanI saMvedanA na thAya to ApaNA jIvanamAM teTalI truTi che. dayA paramadharma chatAM maitrI vaDe te pUrNatA pAme che. dayAno abhAva pApa manAya che, paNa maitrIno abhAva to ApaNane kaSAyajanita pApanI paraMparAnI bheTa Ape che. maitrI sahitanI dayAnuM mUlya che. khAmemi savva jIveno bhAva ghUMTAvo joIe. zAbdika padArtha bhAvAtmaka bane tyAre samabhAva Ave. parahitaciMtA mAnavanI Atmazaktino pratisAda che. potAnA sukhanI ciMtA, ke kAyAnI mAyA kIDI jevA jaMtune paNa hoya che. mAnavanI eTalI kSudra sImA nathI. paramAtmAnA paMthano pathika parahitacitAno premI hoya. "tIrthaMkara paramAtmAe jIvamaitrInuM jIvanI jema jatana karavAnuM pharamAvyuM che." maitrInuM mAhAbhya : mA mArSIta ko'pi pApAni mA ca bhUta ko'pi duHkhitaH mucyatAM jagatpyeSA matimaitrI nigadyate. zrI hemacaMdrAcArya ma. sA. O koI prANI pApa na karo. O koI prANI duHkhI na thAo. O prANI mAtra mokSa pAmo. O e maitrInI prasiddhi che. samasta sRSTinA sarva jaMtuthI mAMDIne mAnava Adino hArdika uddagAra ekamatano uparanA kathanamAM maLe che. mane duHkha na thAo, huM ja sukhI thAuM. matanI, vicAranI, saMjJAnI, ke prakRtinI anekavidha bhinnatA chatAM jIvamAtranI IcchA ahIM samAna che ke mane lezamAtra duHkha na ho, jagatamAM jene sukha kahevAya sanveSa maitrI - 21 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te mane maLo. bhale A IcchA pUrI na thAya. paraMtu saMsArI jIva A IcchAne AdhIna rahyA che. tyAM jJAnIoe pokAra karyo ke : icchA e ja duHkhanuM mULa che. IcchAno abhAva sukha che." tyAre maitrI kahe che te koInA sukhamAM bAdhA na pahoMcADato. sukhI thavAno e upAya che. sukhanI bhAvanA jeTalI vyApaka teTaluM sukha najIka che. badhA ja kliSTa durbhAvo tArA ja duHkhamAM pariNamaze. je ghaNA dAna, tapa ke zIlathI paNa dUra thavA durlabha che. mATe saunA sukhamAM prasanna thA. huM sukhI thAuM te zudra bhAva tyajIne sau sukhI thAo e bhAvanI niraMtara puSTi kara. to tArAmAM rahelA saMkalezita bhAva dUra thaze. e maitrIbhAvanuM mAhAbhya che. mitra ho ke zatru ho, upakArI ho ke apakArI ho paNa jo tArA cittamAM temanA sukhanI bhAvanA che, to tene tenuM rokaDuM phaLa e maLe che ke tuM aMtarazAMtine anubhave che. maitrIbhAvano Avo mahimA zA mATe ? he cetana ! A bhAvanAnuM jJAna ane bhAna karAvanAra tenA Adi upadeSTA arihaMta paramAtmA che. aMtanA trIjA bhavamAM munipaNe rahIne maitrIbhAvanAne temaNe mUrtasvarUpa ApyuM. samabhAvanI parAkASThAe pahoMcI, eke eka Atmapradeze temaNe maitrIne sthApita karI. pariNAme jyAre teone jJAnasvarUpe vizvavyApa maLyo tyAre te bhAvanAo jagatane kalyANakArI banI. zAMtinAtha bhagavAne pUrvabhavamAM eka holA jevA pakSI mATe pUrNapaNe dehano aMta svIkArI lIdho. "Atmavat sarva bhUteSu' temaNe pAradhirUpe AvelA devane samajAvyuM. jevo mane mAro AtmA priya che, tevo prANImAtrane AtmA priya che. anyanI priya vastu chInavI levI ke teno nAza karavo te mahA aparAdha, svanA duHkhane AmaMtraNa che, ane parapIDAno tuM svayaM kartA thAya che. saune mATe samabhAva 22 ka satveSa maitrI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAva e ja mAnavajIvananI kRtArthatA che, tema vicAravuM. trevIsamA tIrthaMkara neminAtha koDabharelI navayauvanAne paraNavA AvyA. sAthe jAna hatI, jAnaiyA hatA. paNa A zuM jAnaiyAnA svAdasukha mATe pazuonA jAna levA paDe. asaMbhava-asaMbhava. te dareka pazuo sAthe maitrIbhAvane sthApita karI, saune svataMtratA bakSI, mukta karI, tyAMthI vidAya thayA. jagatanA sarva jIvone sukhano mArga batAvavA sva-sukhano tyAga karyo. pariNAme parama sukha pAmyA. bhagavAna mahAvIre ghora upasarga karanAra govALa, zUlapANi, saMgama saunI sAthe mAnasika maitrI sAdhI. tIrthaMkara paramAtmAe potAnA ja prayoga vaDe jagatane maitrInuM mAhAsya samajAvyuM. have jo tArAmAM parahitaciMtA nathI to tuM paramAtmAnA zAsanano anuyAyI nathI. vaLI maitrIbhAvanAnA upadezaka tIrthaMkara paramAtmA che. to tene siddha karanAra siddha paramAtmA che. je azarIrI che temanA vaDe koI jIvane kaMI hAni pahoMcatI nathI. temanA svarUpanA dhyAnamAtrathI jIvo sukhane prApta kare che. tenA mULamAM temano AtyaMtika samabhAva che. vaLI A maitrIbhAvanAnuM jharaNuM jagatanA jIvonA hRdaya sudhI pahoMcADanAra cAritrazIla AcAryo che. je chakAyajIvanI rakSAnA niraMtara udyamI che. A sarvene karelA namaskAramAM maitrIbhAvanA jAge che, ane verarUpa pApabhAvano nAza thAya che. sarvatra snehabhAvanAM maMgaLagAna guMjI UThe che. maitrI, maitrI, maitrI. jema ahiMsA parama dharma che, tema hiMsA atyaMta pApajanaka che. jenuM pariNAma duHkha che. tenAthI mukta karanAra A maitrIbhAva che. je paramAtmA maitrIbhAvanAthI pUrNapaNe bharelA che, temanA caraNanA zaraNathI utkRSTa maitrIbhAva vikAsa pAme che, je muktigamana sudhI svayaM mitra banIne rahe che. mATe maitrI mahA uttama puNyanuM kAraNa che. temAM paramAtmAnA satveSa maitrI - 23 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsananI AstikatA che. parama siddha ane sat svarUpa samagra jIvano svIkAra, Adara ane satkAra che. sarva jIvamAM caitanyasvarUpa ekatAno bhAva janme che. anaMta guNono guNakAra-guNazreNi nirjarA karAvanAra che. atyaMta vizALa kSetra maitrInuM che. jenA dvArA jIva svastha-sneha pariNAmano anubhava kare che. jo jIvamAM AvI maitrI nathI to amaitrIrUpa moTuM pApa che, te ja mahAmithyAtva che. anaMta AtmAonI upekSA anAdara ane avagaNanA che. bhAvasaMkucitatA che. AvA aneka doSonI graMthine maitrI toDI nAMkhe che. "maitrIbhAvane mULathI, phaLathI patrathI, puSpathI, skaMdha, zAkhA prazAkhAthI jeoe siddha karyo che temane karelo namaskAra zaraNAgati, kSamApanA, bhakti ane samarpaNa, ane temanI ja ananya bhAve thatI ArAdhanA jIvanI amaitrI bhAvarUpI ayogyatAno nAza karI, maitrIbhAvarUpI yogyatAne vikasAve che. tenuM ja nAma namaskArathI thato pApanAza ane maMgaLanuM Agamana kaheluM che. tAtparya ke maMgaLa dharma che, tenuM mULa maitrI che amaMgaLa pApa che. tenuM mULa amaitrI che. maitrIbhAva e dharmanuM mULa che, namaskAra, zaraNAgati, kSamApanA, bhakti jevA bhAvo phaLa, patra vagere che. jema paramAtmAnI pUjA puSya phaLa vagerethI thAya che tema maitrIbhAvano vikAsa ke svIkAra namaskArAdithI thAya che. sarvahitAya-sakalatattvahitAzaya koInI sAthe vaira na hovuM eTale jIvamAtranA ahitanA bhAvano abhAva. mATe sarva jIvonI hitabuddhi jo jIvane svAbhAvika na hoya to nimitta vaDe, bodha vaDe, ke bhakti vaDe keLavI levI. to temAMthI kSamAdi dharmo paNa khIlI UThaze. maitrIbhAvanAnA vRkSa para guNarUpI phaLo pAkaze. 24 : satveSa maitrI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdi kALathI Aja paryata jIve dehalakSI banIne potAnA ja sukhane iccharyuM hatuM. Aje paNa tema karI rahyo che. te vicAragraMthine kholavA "sarva hitAya'nI cAvI che. te dharmano ke adhyAtmayogano pAyo che. sarvajIvanA hitanI ciMtArUpa maitrIbhAva svarUpa ramaNatAmAM sahAyaka che. bhava bhramaNatAne bAdhaka che. bhavabhramaNanI samAptimAM zukladhyAnanI pradhAnatA che. jenuM bIja dharmadhyAna che. zukla dhyAnanuM bIja dharmadhyAna che. dharmadhyAnamAM praveza karAvanAra maityAdi bhAvanA che. mokSa bhAvAtIta che, paraMtu maitryAdibhAva vaDe mokSabhAva daDha thAya che." mAnavanuM mana eTaluM ja svIkAre che teno janma ja maitrI mATe, anyane sukha ApavA mATe, anyanA sukhe sukhI thavA mATe che, to kevuM mahattvanuM kArya siddha thaI jAya paraMtu kaSAyothI gherAyelo, viSayothI AkrAMta, saMjJAothI parAbhava pAmelo, svArthamAM jIvavA TevAyelo evI maitrI sAdhI nahi zake. paNa jo ekavAra jIvane evI samaja pedA thAya ke A sarve karmavazatA che, huM koInuM apamAna karuM, koI mAruM kare, e duzcakrane toDavA mane AvI uttama bhAvanAno avasara maLyo che, sau mArAM bAMdhava-bhaginI che. sau sukhI thAo. maitrIbhAvanAmAM sahiSNutAnI eka gajabanI zakti che. mitra, mitra mATe potAno prANa ApI de. kamala nAmanA eka yuvAnane koIe khUnanA AropamAM phasAvyo. te vidhavA mAno eka ja saMtAna hato. vimala teno mitra hato. teNe vicAryuM mAre bhAI che, mA bApa che, huM mitrano guno mAthe lauM, mane sajA thAya to kaMI kamala jevI muzkelI mane nathI. teNe korTamAM pote A guno karyo che, tema nivedana karyuM. purAvo kamala sAme hato. A vigatathI nyAyAdhIzane Azcarya thayuM. temaNe vicAryuM ke AvI maitrIbhAvavALo khUna na kare. kesanI UMDI tapAsa karavAmAM AvI kamala nirdoSa Tharyo. baMne mAnabhera mukta thayA. satveSa maitrI - 25 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saunAM duHkha dUra thAo. verajhera zamI jAo. saunA roSa-doSa dUra thAo. sau upazama bhAva pAmo. zatrutA TaLI jAo. saune mukti maLI. A maitrIbhAvanA che. rAmAnuja eka AzramamAM gurUkuLavAsamAM hatA. temanI sevAthI prasanna thaI gurue temane eka muktiprApaka maMtra Apyo. ane kahyuM ke A maMtra tAre koIne Apavo nahi. jo Apaze to vacanabhaMga thaI adhogati pAmIza. rAmAnuje vicAryuM jo A maMtramAM AvuM sukha che, to te bhale saune maLo. saunA sukhamAM mAruM sukha che. ane teNe saune bhegA karI maMtra Apyo, pote adhogatinA duHkhane svIkArI lIdhuM. paraMtu tenI AvI vizALa maitrIbhAvanAthI guru prasanna thayA. tamAruM hRdaya tAttvika maitrIthI paripUrNa thaze tyAre tame ja svaya arihaMtathI abheda thazo. sAdhu ke zrAvakanI AtmadaSTi evI samartha che. arihaMtano prema-maitrI jema sarvatra prasarelI che. tema tamAro prema vikAsa pAme to te abheda pariNAma sAkSAt thaze. te arihaMta padanuM tAtparya che. maitrIno marma maitrIbhAvanA kahe che, tAre A duniyAmAM koI duzmana nathI. re koIne zatru mAnavA jevuM nathI. maitrIbhAva e satapuruSonuM svAbhAvika aMga che. A dharatI para paMcamakALamAM janmelA mAnavanuM AyuSya alpakAlIna che, anizcita che. sAthe kaMI laI javAnuM nathI. pachI zA mATe vera karavA ane saMgharSa karavA ? vaLI temAMthI kaMI sukha to maLavAnuM nathI. A janmamAM sajjanatA jevA sanmAnanIya guNo gumAvavA ane veranuM poTaluM UMcakIne vidAya thavuM ? temAM zI kuzaLatA che ? 26 ka sarveSa maitrI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava kevaLa buddhi nahi paNa saddabuddhi vaDe jIve to tene zatra thatA nathI. saunI sAthe maitrI rahe che. vaLI jaDa ke cetana sarve padArtho koI ne koI rUpe tArA upakArI che. jaDa padArtho vastrAdi ke AhArAdi rUpe upakArI che. cetana padArtho tArA ja sagA-svajano che. ema vicArI maitrIbhAvanA rAkhavI. anaMtakALanA paribhramaNamAM te eka eka mAnavIya saMbaMdho grahaNa karIne choDyA che. tArA zarIranA pudgalo anyanA zarIramAM grahaNa thayA che. te te janmomAM tuM koIno pitA, putra, bhAI bhagInI ke mA rUpe hato Aje te ja jIvo pAchA tArA paricayamAM AvyA che, temAM have tAre zatrutA kevI ! vaLI je je pudgalo te grahaNa karIne choDelA te ja pudgalo anyanA zarIra rUpe thayA te paNa pUrve tAruM ja zarIra hatuM have tAre konA para vera karavuM ? tArA ja upara ! mATe e apalakSaNa javA de. Aje pArivArika saMbaMdho saMgharSamaya nIvaDyA che. e saMbaMdhomAM maitrI-prema gauNatA pAmyA che. vaLI darekane ema lAge che ke huM to maitrI-prema rAkhuM chuM. anya mArI sAthe rAkhatA nathI. AthI maitrI maitrIrUpe TakatI nathI. kAraNa ke temAM anyanA doSanuM AropaNa chidra pADe che. e chidramAMthI prema ke maitrInA AMzika bhAvo dUra thaI jAya kathaMcita prAraMbhamAM prema ane maitrI ekamArgIya praveza jevA lAge che. tenI daDhatAthI teno prasAra thAya che. te na thAya to paNa tamArI e bhAvanA tamAre mATe sukhad che. e sukha tame vaheMcI dezo tyAre jIvasRSTi tenA grAhaka tarIke sadaiva tatpara haze. Avo meLa thavo te maitrInI uccatA che. tAruM jIvana yogI jevuM abheda nathI. tuM vyavahAranA bhedavALo che. vyavahAramAM tuM tArA parivAranA hitanI ciMtA kare che. have teno vistAra karavAno che. agAu kahyuM tema tArI saMsAranI dIrthayAtrAmAM satveSa maitrI 27 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sau tArA parivAra svarUpa che. teno A mAnavamanathI svIkAra kara ke A vaizvika parivAra mAro che. huM e parivArano chuM. mAre zatru-mitranA bheda kevA ? paNa parivAranA saMbaMdhomAM saMgharSa che tenuM zuM ? maitrIbhAvanAno marma che parahitaciMtA. arthAta jeo potAnA hitanI ciMtA karI zakatA nathI, evA nirbaLa mananA mAnavInI ciMtA A maitrIbhAvanAnuM aMga che. temanA manamAM rahelI malinatA dUra thAo. koI pApa na Acaro. temanAmAM rahelI zatrutA dUra thAo. sau sukhI thAo. A bhAvanA tArA manoyogane prabaLa banAvaze. tuM mitronI ja maitrI karIza tevuM nathI. paraMtu tuM zatrune mitra banAvavA mATe prayatna karIza. temAM ja tArI kuzaLatA che. jethI saMgharSa dUra thaze. are je jIvono tArI sAthe mUka saMbaMdha che, tevA ekendriyAdi jIvo paNa duHkhathI mukta thAya ane devagurudharmano yoga pAmI baudhidharma prApta karI bhavabhramaNathI mukta thAya tevI bhAvanA kara. tArI A pAramArthika bhAvanA sUkSma jagatanA vAyumaMDaLamAM phelAI jaze. ane sarvane sadaiva sparzatI raheze. AvI bhAvanA koI paNa sajjana kyAre karI zake ? manuSya jyAre potAnA hRdayamAM A bhAvanAne sthAna Ape. temAM nispRhatA hoya to te anya mATe paNa A bhAvanA hArdikapaNe karI zake. sarvAgapaNe maitrIbhAvanAnA adhikArI paramAtmA che. paramAtmAe jyAre AtmAmAM pAramArthika sukha joyuM tyAre te mArga nisvArthabhAve jagatanA jIvone karuNA vaDe batAvyo. sau jIvo paribhramaNanA duHkhathI mukta thAo. sAcA saravarIe doDyA Avo. ahIM sukha ja sukha che. tame bodhidharmanI prApti karo, AtmAne oLakho, tenI zodha karo, tamane te avazya prApta thaze. 28 : satveSu maitrI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajjana vicAre che ke mane duHkha priya nathI. tema koI jIvane duHkha priya nathI. mATe mAre mana, vacana ke kAyAthI koIne koI prakAre duHkha na ApavuM. saune sukha priya che. mATe mAre saune sukha ApavA prayatna karavo. O upakArI pratye maitrI : sAmAnya maitrI. O apakArI pratye maitrI : svajanamaitrI O svajana nirapekSa maitrI : uttama maitrI O svAbhAvika maitrI : parahitaciMtA - maitrI. saMsArI jIvane hajI vyavahArano bheda che tethI maitrInA AvA prakAranI vicAraNA che, uttama maitrImAM kaMI bheda nathI. zrI vinaya vijayajI mahArAje svasaMbodhanathI jaNAvyuM che ke : noMdha : tane puNyayoge paramArtha mArga maLyo che, mATe bhAvanA kara ke karmonI vicitratAnA bhoga banI cAre gatimAM bhramaNa karatA jIvo paribhramaNathI mukta thAo. mitrabhAve AvuM ciMtana karo. A duniyAmAM sau mArA mitro che. koI mAro duzmana nathI. mAnava karmaprakRtivaza krodhAdine vaza thAya, temanI A prakRti zAMta thAo. vaLI jIvane mAna-apamAnAdi potAnA ja karmanuM pariNAma che. temAM zatrutAnA bheda karavA jevuM nathI. paraMtu bhAvanA karavI ke A jIvo AvA kaSAyathI kyAre chUTe ? kyAre teo paNa niSkaSAyI thaI sukha zAMti pAme. vaLI ApaNAM pApakarmo paNa evAM hoI zake ke anyane ApaNA upara dveSa ke tiraskAra Ave, mATe sahiSNutA vaDe sahI levuM. maitrIbhAvanA kevI rIte karazo? O huM krodhanI sAme krodha nahi karuM. O mAnanI sAme abhimAna nahi karuM. satveSa maitrI - 29 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyA sAme kapaTa nahi karuM lobha sAme lobhane nahi TakarAuM jagatanA jIvo karmAdhIna che. O te saune sadbuddhi maLo. A jagatanA sarva jIvo pratye baMdhubhAva rAkhuM. sarvanuM sukha joI rAjI thAuM. koI mAruM kaMI bagADI zakatuM nathI. saumAM maitrI sthApita karuM. mAtA-pitAmAM maitrI, patnI-putramAM maitrI. bhAI-bhaginImAM maitrI. svajana-parajanamAM maitrI paDozamAM maitrI. zeTha-sevakamAM maitrI. deza paradezamAM maitrI. sarvatra maitrI. manano ke vizvano eka eka khUNo maitrIthI bharI do. pachI tamArI saMsArayAtrA nirvighne pUrNa thaze. arthAt tame muktipaMthe prayANa saraLatAthI karI zakazo. AvA maitrIbhAvanAnA virodhIo - pratipakSI tamArA hRdayamAM - manamAM che. te che krodha, mAna, roSa, abhAva, dveSa, IrSA, matsara. tene mAthe beThelA jherI jaMtunI jema kSaNa mAtramAM pheMkI do. ane maitrIne varasAvI do. vasAvI do. anyanA doSa paratve evuM ciMtavo ke tenA doSo zamI jAva, ane te unnati mArge caDhI samatArasanuM pAna kare. eka rUpaka che. rAjasthAnanI sUkI bhUmi para ekavAra vAdaLo gherAyAM. vAdaLI varasavAnI jANe veLA AvI. tyAM eka jaLabiMdune thayuM A raNamedAnamAM vasIne chevaTe sukAI javAnuM che. to pachI zA mATe varasavuM ? tyAM teNe dharatI para najara karI. be-cAra bALako ramatAM hatAM. te joIne jaLabiMdune thayuM lAva eka bALaka para paDuM. bALaka para jevuM te jaLabiMdu paDyuM. bALaka to sAzcaryathI nAcI UThyo. A joIne anya jaLabiMduo varasI paDyAM, bALako hasyAM, dharatI hasI ane lIlIchama thaI. 30 : sarveSu maitrI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rUpaka eTalA mATe ApyuM ke tane ema thAya cAre bAju saMgharSamAM mArI maitrIthI zuM thaze ? tuM ema vicArIne anyanI haroLamAM na besato. basa svaye maitrIbhAvanAne varasAvI de. pelA jaLa biMdunI jema anya jaLabiMdu varasI gayAM. tema tArI bhAvanA paNa vistAra pAmaze. tuM sukhI, sau sukhI. pelA krodhAdi pratipakSIone dUra karavA tArI pAse upazama bhAvanuM, maitrIbhAvanuM sabaLa sAdhana che. samatArasamAM magna raho. vivekathI bharapUra raho. puNya-pApanA yugalane laIne ApaNe A deha dhAraNa karyo che. kadI taDakA kadI chAyA Avaze tyAre maitrIbhAvanuM baLa tane TakAvI deze. tArA zatruo paNa bUjhI jaze. temanI zatrutA paNa dUra thaze. mATe maitrInuM jharaNuM vahetuM karI de. maitrIbhAvanI nipaja samAnabhAva che. tethI bhAvita thaIne tuM bhAvanA kara. mAre koI zatru na ho. zatru ho to te paNa buddhine prApta karI sukhI thAo. samatAnuM pAna AvA bhAvane vahetA kare che. tethI te nirbhaya, tArA sarva sthAno nirbhaya. maitrI dhAraNa karavAmAM jema vivekabuddhi jarUrI che tema tene TakAvavA samatA jarUrI che. sarva zAstrono upadeza samatA svarUpa AtmAne niraMtara samatAnuM pAna karAvavAno che. je jIvo paramArtha svarUpe maitrIbhAvanAmAM tatpara thayA che. teo vizvanA sarva jIva pratye atyaMta jAgRta che. sarva jIvo mokSa jevuM abAdhya sukha kema pAme tenI hRdayamAM bhAvanA che. te vicAre che ke prANIo zA mATe pApa AcaratAM haze ! ane tene samajAya che. ahaMkAravaza temane bhAna rahetuM nathI ke karelAM pApo du:khasAdhya che. bhogavyA vagara chUTako nathI. ethI maitrIbhAvanAvALA jIvo jinavacanane anusare ane dharma pAme tevuM icche che, bhAvanA kare che. ahiMsA dharmane pUrNapaNe varelA siddha puruSo ane tIrthaMkara paramAtmAnI upasthiti hoya tyAM te te kSetramAM hiMsAbhAva zamI jAya satveSa maitrI - 31 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ahiMsA-maitrInuM anupama vAtAvaraNa sarjAya che. koI verabhAvathI tevA puruSone hAni ke hatyA karavA Ave to tyAM ja thaMbhI jAya che. kaSAyavijetAnA aMtaHkaraNanI pavitratAno e AvirbhAva che. temanAM bodhavacano jIvamAM rahelA kalahanA bhAvane zamAvI de che. kAraNa ke pUrNa maitrIbhAvanAnA te sraSTA che. maitrIbhAvanA zAMti pedA kare che tethI bRhad zAMtimAM te bhAvanAo yojavAmAM AvI che. putra, mitra, svajana Adi, sajjana ho ke durjana ho, sAdhu ho ke zrAvaka ho. janapadanuM rAjapadavALAnuM, pUrA vizvamAM vasatA sau jIvone gRhegRhe sarvatra akhaMDa brahmAMDamAM zAMti thAo. zAMti thAo. sau sukhI thAo sukhI thAo. zivamastu sarvajagataH parahita niratA bhavantu bhUtagaNAH doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavantu lokAH O samagra jagatanuM kalyANa thAo. O sarva prANI pArakAnuM hita karavAmAM tatpara bano. O sarvanA doSo nAza pAmo, sarvatra sukha pravarte. AvI bhAvanAyukta mahAtmAnuM jIvone hAni thavAnA sAmAnya ke vaijJAnika paddhatinA vyApaka, prakAro joIne haiyuM raDe che. kakaLI UThe che. mUka pazuonAM katalakhAnAM temanA dilane dhrujAve che. koIpaNa evA prayogothI duHkhI thatA jIvo joIne temanI vedanA vadhe che. vaLI temanI A bhAvanA korI ke niSkriya nathI. paNa zakya teTalA prayAsa vaDe te jIvone du:khathI bacAvavA prayatnazIla rahe che. jainazAsana pAmelA tane je vAraso maLyo che. teno vicAra kara ke aparAdha karanAra saMgama para paNa jenI AMkho azrubhInI banI. e paramAtmAnI zAsana-daSTi paNa jIvonuM kalyANa kare che. tethI temanA cyavana Adi prasaMgo kalyANaka kahevAya che. jIvo sAthenI abhedatA maitrIthI sAdhya che. tame jyAM je kSetramAM hova tyAM maitrIne sAdhya karo. 32 - sanveSa maitrI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanamAM pravezelA eka eka tattvanuM svarUpa evuM che ke ekane saMpUrNapaNe jANe ke ArAdhe to tene anuzAMgika anya tattvo temAM samAhita thAya. eka maitrIbhAvanuM jharaNuM evuM che ke temAM anya bhAvanAo samAya che. chatAM bhAvanI vividhatAne AtmasAt karavI. maitrIbhAvanuM jharaNuM : daSTAMta kahe che ke gRhasthajIvananA AraMbha samAraMbha ane parigrahanI mUccha evI che ke jIvane pagale pagale pApa karAve che. chatAM karUNAzIla mahAtmAoe bhAvanAono evo adbhuta abhigama Apyo ke gRhastha pagale pagale puNya karI zake. te maitrIbhAvanA eka dRSTAMtathI samajIe. rAma manohara lohiyA bhAratanI lokasabhAnA saddasya hatA. khUba khyAtanAma ane janapriya hatA. potAnA kSetre pratibhAsaMpanna hatA. garbhazrImaMta kuTuMbanA vArasadAra hatA. aMtarathI vizALabuddhi hatA. teo ekavAra dhorImArge gADI calAvatA hatA. AgaLa eka Traka jatI hatI, tenI sAthe temanI gADI athaDAI, akasmAta thayo. Trakano cAlaka atyaMta AvezamAM AvI gayo. lohiyAjI paNa gADImAMthI UtaryA. pelo TrakacAlaka to bolavA ja mAMDyo. mUrkha ! aMdha ! dArU pIne gADI calAve che ? hakIkatamAM tenI Trakane kaMI evuM moTuM nukasAna thayuM na hatuM. paraMtu te AvezamAM AvI gayo. lohiyAjIne zAMta joI te vadhu uzkerAyo. ane apazabda bolavA lAgyo. paNa lohiyAjI to jANe phrIjano barapha. chatAM tene zAMta pADavA pote kSamA mAMgI. paNa pelo to AvezamAM bhAna bhUlyo hato. lohiyAjI to pUrvavat zAMta rahyA. AthI te thAkyo ane polIsacokIe gayo. - lohiyAjI tenI rAha joIne UbhA rahyA. lokoe kahyuM have tame cAlyA jAva. paraMtu jenA hRdayamAM nirdoSatA ane parahitaciMtA sarveSa maitrI - 33 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tenAthI tevuM khoTuM pagaluM kema bharAya ? thoDIvAramAM TrakacAlaka ekalo pAcho Avyo, ane have polIsavALAne apazabdo bolavA lAgyo. chevaTe lohiyAjIe kahyuM, mitra ! tuM zA mATe uzkerAI gayo chuM ? tAre polIsa pAse mane sajA karAvavI che ne ? tuM ja pote ja mane daMDa-sajA je karavuM hoya te kara, mane vAMdho nathI. lohiyAjIno Avo maitrIbhAva ane samatA joI pelo TrakacAlaka agnithI mINabattI ogaLe tema ogaLI gayo. ane svayaM lohiyAjIne page paDyo. chatAM teo potAno paricaya ApatA nathI. bhalA ! nAmano paricaya sajjano ApatA nathI. potAnI sajjanatA ja svayaM paricaya Ape che. je sva-para hitakArI che. sajjana ane buddhimAna gALanI sAme gALathI ke krodhanI sAme krodhathI javAba nathI ApatA. gALa sAme maitrI ane krodha sAme kSamA, e temanA jIvananuM sattva che. AvAM jIvaMta dRSTAMto mAnavo mATe vidyApITha che. pramAda tyajIne tame AvA sajjanonA jIvana prasaMgone tamArA cittapaTa para aMkita karo, tamArA sukha saMpattimAM vRddhi thaze. saMsAramAM koInI paNa paristhiti ke saMyogo ekasarakhA TakatA nathI. kyAreka sukha, kyAreka du:kha. kyAre vastuno abhAva ke sadbhAva thayA kare. anukULa ke pratikULa saMyogo Ave. kAraNa ke potAnI pUrvakaraNInAM pariNAma tenA samaye tamArI sAme upasthita thavAnAM che. evA prasaMgomAM tamArI pAse jo maitrIbhAvanAnA arkarUpa samatA haze to tamane prasaMgo vicalita nahi kare. aMdhakArano samaya pUro thatAM prakAza thavAno che. tame prakAzanI pratIkSA karo, prakAza tamArAM pagalAMne AgaLa laI jaze. ane tame durgamatAne ullaMghI jazo. tamArA jIvananI e ja saphaLatA che. cAlo have pramodabhAvanAmAM praveza karIe. 34 satveSa maitrI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramodabhAvanA pramoda : prakRSTapaNe pulakita thavuM : anyanA sukhanI vRddhi, guNonI vRddhi, jJAnAdinI vRddhi, sanmAnanIya unnati joIne te sarvamAM tArA hRdayamAM pramoda-prasannatA pulakitabhAva, guNagrahaNatAnuM sthAna jamAvI de. tArA putrane maLelI cAra DigrIothI tArA hRdayamAM kevA umaLakA Ave che ? maitrIbhAvathI bhAvita thayelo tuM, vAtsalyathI bhareluM tAruM hRdaya. anyanA AvA guNo joIne nAcI UThe che. haiyuM nRtya kare che. pramoda ane pramAdamAM phakta eka mAtrano ja taphAvata che. paNa pariNAmamAM behada taphAvata che. pramoda amRta che, to pramAda mRtyu che. pramodabhAva jIvane kSaNe kSaNe AnaMdanA srotamAM snAna karAve che. pramAda kSaNe kSaNe bhAvamaraNathI jIvane niHsattva kare che. dharmamArgano mahAzatru pramAda che. tene dUra karavAnuM sAdhana kathaMcita pramoda che. sAdhanAmArgamAM viSaya kaSAyarUpa anAdaraNIya jevA doSo pramAdanI saMtati che, te mahA vighno che. pramodabhAva guNagrahaNatAvALo hovAthI pramAdathI thatA doSone TALavA samartha che. vaLI guNiyalajanonA pramoda-prazaMsAbhAvathI temanI sadbhAvanA tamArAmAM guNanuM saMkramaNa kare che. zreSThamAM zreSTha pramodabhAvanAnA adhikArI paMca parameSThi che. tenI upAsanAthI pramodabhAvanA tAttvika bane che. sAdhaka jeno pramoda kare che, tevA guNane AkarSI le che. pramodabhAvanA 'namo' ne hRdayastha banAve che. tethI te dharmadhyAnanuM praveza dvAra che. dareka prakAranI stuti ane stavanono khajAno pramoda bhAvane AvirbhAva kare che. navakAramaMtra, namrutyurNastava, logDasa sUtra. sattveSu maitrI 35 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggahara bhaktAmara, kalyANamaMdira vagere stotro jIvanI pramodabhAvanAne sarvotkRSTa banAve che. ane pAramezvarI tattvanuM pradAna kare che. stuti dhyAnarUpa bane che tyAre bhaktAmara jevI stutio mahAna pavitratA pragaTa karI camatkAra sarje che ne ? pramodabhAvanAmAMthI pragaTa thatuM paramAtmAnuM dhyAna pratyeka kriyAne amRtAnuSThAnathI abhibhUta kare che. anuSThAnonI pUrNAhutinI phaLazruti pramodabhAvanAmAM pariName che. tIrthaMkara nAmakarmanI A nikAcanA pUrNa maitrIbhAvamAMthI nipaje che tyAre sAthe pramodabhAvanAno saMbaMdha anivAryapaNe hoya che. jIvonA Adara, sanmAna ke pramodabhAva vagara maitrIbhAvanA pravRSTa kema bane ? mA bALakanI pApA pagalI joIne paNa AnaMdita thaI UThe che. tema jenA hRdayamAM pramodabhAva che te anyanA alpa guNane jotAM ja atyaMta pulakita thaI UThe che. evo saghana bhAva pachI kyAre paNa kSati pAmato nathI. suthAranuM mana bAvaLIye hoya tema A sAdhakanuM mana vastumAtramAMthI guNa zodhe che. dharmIne vasavAno ane adharmIne vasavAno saMsAra judo nathI, paraMtu baMnenA abhiprAya judA che. baMnenI dRSTimAM aMtara che. baMnenAM jIvanamUlyo judAM che. dharmIne sarvatra maitrI ane pramodI jano dekhAya che. adharmIne sarvatra naguNA ane durjana loko ja jaNAya che. enI daSTino A doSa tenA ja duHkhanuM kAraNa bane che. "doSadaSTi e viSa che, te bhavobhava mAre che. guNadaSTi e amRta che, te ajarAmara pada apAve che." dRSTino bodha : jo tuM dharmabhAvanAthI bhUSita chuM. to tAre bAhya ke aMtara dharmanI sAdhanA nirvighna karavA mATe haMmezAM, pratyeka prasaMgamAM, pratyeka vyaktimAM, tArA aMtaramAM pramodabhAvanA ke je guNagrahaNatA che, temAM 36 - satveSa maitrI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatpara rahevuM. te jovA mATe tArI nirmaLadRSTino ughADa kara. dharma maMgaLa che, temAM zubha nimittonI AvazyakatA rahe che, guNa dRSTithI guNIjanonA AzIrvAda maLe che, tuM pote guNa samRddha bane che. pramodaguNano bIjo zatru IrSA che. anyanA doSa jovAmAM, ke IrSA karavAmAM kaMI maLavAnuM nathI. paraMtu guNa jovAthI tAro AtmA saMtuSTa thaze, AnaMda thaze. mAnava janmamAM tuM saMskArayukta kuLamAM janmyo chuM to pachI jIvanane unnata banAva, udAra banAva. te mATe anyanA yaza, dhana, samRddhi, baLa, guNa ke rUpanI tulanA ane IrSAno tyAga kara. tane maLelo mAnavajanma pUrvanA kusaMskArone naSTa karavA maLyo che tema vicAravuM. pUrve azubhayogamAM teM evA durguNone poSyA che, tethI A janmamAM te tArA hRdayamAM sthAna laIne AvyA che, eTale najIkamAM bhAI vageremAM, dUramAM mitro AdimAM tuM AnaMda mANavAne badale IrSAthI baLe che. tAre tArI jAtanuM saMzodhana karavuM ke tArA koI sagAMsaMbaMdhI ke mitrane khUba sanmAna maLyuM, tuM te prasaMge hAjara rahyo, tyAre te dRzya joIne tuM pulakita thayo ne ? tArA hRdayamAM Urmi jAgIne ke A vyakti prazaMsAne pAtra che. jo tema thayuM to tuM mahApuruSonA paMthano pathika chuM. paraMtu jo tane vikalpa UThyo ke mArAmAM AnAthI vizeSa zakti che. A vyaktine mAna ApavA jevuM zuM che ? vaLI tane kyAMya doSo paNa dekhAI jAya. to samajavuM ke tuM saMsAranA paribhramaNa paMthano pathika chuM. jAtane tapAsIne nirNaya karaje. jo guNagrahaNatA thAya che to temAM vRddhi karaje. na hoya to koI sajjanane, ke saMtane pakaDIne te guNapramodano pATha zIkhaje, he dRSTi ! tuM zuM mane dago devA cAhe che ? koIno paramANu jevo doSa tane parvata jevo dekhAya che. mahAna guNa rAInA dANA jevo lAge che ? tAro doSa aNu jevo ane nAno guNa prazaMsApAtra sattveSu maitrI 37 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge che ! tArI najIkano doSa jovA jevo che te tane dekhAto nathI. ane paradeza vasatA koI vyaktinI bhUla - nAno sarako doSa roja vAgoLyA kare che. kaI guNa saMpannatA vaDe tuM anyanA doSa jue che ? ke pachI tArA doSonI vikRti tane anyanA doSa batAve che. tuM te jovAmAM kuzaLatA mAne che. Ama karIne tuM tAruM bhavabhramaNa zA mATe vadhAre che ? vaLI saMsArI jIva sarvaguNayukta hovo saMbhava nathI. mATe ApaNe to temAMthI guNone grahaNa karavA. - anyanI dAnAdi kriyAomAM paNa tane doSa dekhAya che. kadAca dAna karanAra anyatra lobha karato hoya to paNa tenI dAnakriyA to sArI che. tuM dAnakriyA karato nathI ane lobha kare che. tArA beya prakAromAM durgaNa che. pramodabhAvanA tane preraNA Ape che. tuM koIne dhanavAna jue che, ane tAruM hRdaya sukha anubhave che. tuM koI dAnIne maLe che, ane tenA te kAryamAM joDAya che. koI tapa jue che, temanI sevA karavA pravRtta thAya che. temanA zIla-sadAcAranI prazaMsA tuM mukta kaMThe kare che. mahAtmA puruSonA guNagAnathI tArA kaMThane haMmezAM bhIno rAkha. pachI koI nirAMtanI paLe joje tAruM hRdaya nirdoSa sukhamAM nAcatuM haze. koI Apatti prasaMge bahAramAM tArA svajano, mitro tane haMmezAM sahAya karavA tatpara raheze. tArI aMtaraavasthA tyAre paNa anUkuLa haze. guNadRSTi sahanazIlatAnuM anusaraNa kare che pramodabhAvanAnuM phaLa tane A ja janmamAM A rIte maLe che. sukhada prasaMgamAM tuM duHkha-ciMtAnI chAyA rahita sukha mANI zake che. vizva vidyApITha : ekavAra guNadaSTi vikAsa pAmI pachI to jyAM jyAM tArI dRSTi jaze tyAM tene sarvatra sauMdarya, mAdhurya, audArya, jevAM anupama tattva jovA maLaze. pRthvI, pANI ke vanaspati jevAM sattvo paNa 38 ka satveSa maitrI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNabharyA dekhAze. jaLanI nirmaLatA, komaLatA, ane upayogitA vicAratAM tAruM hRdaya jaLakAya pratye pramodathI bharAI jaze. pRthvInI padArthone ApavAnI AdhAra kSamatA, sthiratA joI tuM vArI jaIza. vRkSonI tAruM jhera pacAvIne amRta ApavAnI udAratA tane jhukAvI deze. vAyu vagara to tAruM jIvana ja niprANa banI jaze te tuM jANe che. vizva tAre mATe vidyApITha banaze. tyAra pachI jaMtuthI mAMDIne pUrI sRSTi tane keTaluM zIkhave che ? pati-patnImAM tema ja anya saMbaMdhomAM A pramodabhAvanA e puNyano mahAsAgara che, ratnAkara che. ekavAra temAM DUbakI mAra pachI jo tane zuM maLe che ? vItarAga svarUpa sarva tIrthakaro paNa AvI bhAvanA vaDe ja pUrNatA prApta karI siddhine varyA che. prathama tane sAmAnya mAnava ke vastumAMthI guNa na maLe to sarvotkRSTa paramAtmAnA guNasAgaramAM DUbakI mAra. teo zA mATe sarvane pUjanIya thayA. temanA pUrvabhavothI aMta sudhImAM zuM banyuM ? te vicAravuM. vItarAgatAnA prabaLa guNa vaDe temaNe sarva guNa saMpannatA prApta karI. te guNothI tArA hRdayane bharI de. tyAMthI tArI pramodabhAvanA jAgRta thaze. kaMI AkAra leze, pachI tuM je sthAne che tyAMthI guNa grahaNatA karato jA. zeThe sevakane halako gaNIne durvyavahAra na karavo. patie patnIne, samAje strIne halakI gaNI asanmAnanIya na mAnavI, nahi to tamane je zAsana maLyuM che, sarvamAM samadaSTinuM te eLe jaze. ane khAlI hAthe vidAya thazo. mAnava janmyo tyAre bAMdhI muThThI hatI. jAya tyAre guNothI bAMdheluM hRdaya puNya karmanA saMskAro laIne jaze. je tane krame karIne paramatattva sudhI laI jaze. strI ke puruSa, zeTha ke sevaka, rAjA ke raMka guNaprazaMsA mATe sarve sanmAnanIya che. jema guNa jovA AMkha-daSTi maLI che tema guNaprazaMsA mATe tane vAcA sahita vicArazakti maLI che. AMkha ane pAMkha jevI A daSTi ane vANImAM sarveSa maitrI - 39 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo pramodabhAvanA rasAI jAya to tenAM jIvanavRtto koI ananya banI jAya. enI vizALatA cAre dizAe vyApta bane che. enuM manorAjya devI duniyAmAM sthAna le che. haiyuM nRtya kare che. bhAI pramodabhAvanAnI AvI uccatA vaDe ja mahApuruSo jIvananI uccatAnA zikharane AMbI siddhigatine pAmyA che. AvI guNa prAptino saraLa ane sIdho upAya guNapramoda che. temAM bheda nathI. Aje jenA guNa gAyA tenA vaLI anya avasare avaguNa kahevAno vAro Ave, tevuM nathI. guNa prazaMsaka guNavRddhimAM potAne evI hAni zA mATe pahoMcADe ? ghaNI vAcALatA paNa anyanA doSone kahevAnI bhUla kare che mATe hita ane mita bolavuM. aDhAra pApasthAnakathI Avarita saMsArIne te pApothI UgaravAno kaSTarahita mArga guNa anumodana che, hA, te sAcA dilathI thavuM joIe. manamAM kaDavAza ane vANImAM mIThAzathI kyAreya karmanA rAjyamAM zubhano yoga thato nathI. aDhAre pApasthAnakanI sAme tAre guNaprazaMsAnI puNyasamRddhinuM patraka jovuM che. dayALutA, satyatA, vidvattA, namratA, udAratA, vinayatA, kuzaLatA, pavitratA, madhyasthatA, mitratA, sabhyatA, saraLatA, premALatA, vitarAgatA, jitendriyatA, janapriyatA, nirlobhatA, AvA to keTalAya guNAMzo pragaTa thAya che. je aDhAre pAponA kAphalAne hAMkI deze. navakAra maMtra jema sarva pApanAzaka che tema A bhAvanA sarva doSa ane du:khanAzaka che. mahApuruSo ane mahAsatIonA kathAprasaMgo dvArA temanA Adarzo, temanI pavitratA, temanI tattvaniSThA, temanI pAramerI zraddhAne jANIne tenuM smaraNaciMtana karavAthI pramodabhAvanA vikAsa pAme che. haiyuM mAruM nRtya kare ! jo ApaNe satyanA mArge nathI, satya ApaNA hRdayamAM agrimatAe nathI to aMtaranirIkSaNa karatAM tamane kevaLa kacaro 40 satveSa maitrI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malinatA ja dekhAze. paNa tame udAtta jIvananA arthI cho, uttama jIvanarathanA mahArathI cho to temAM tamane tamArA hRdayamAM uttama sattvanAM darzana thaze. te sattvonuM eka aMga che guNa pramoda. jenA ahaMkAranuM zIrazAsana thayuM hoya te ja AvA guNonI prazaMsAne hRdayamAM dhAraNa karI zake. maisura rAjyanA mahArAjA zrIkRSNarAya vADiyAra eka vAra jarmanI gayA hatA. teo vividha viSayonA adhyayananI rucivALA hatA. temaNe tyAMnA vizvavidyAlayonI mulAkAta lIdhI. eka vAra vidvat-pariSadamAM temane AmaMtraNa hatuM. teo tyAM aneka prasiddha vidvAnone maLyA. tyAM eka mitre eka vidvAnane mahArAjAno paricaya Apyo. tyAre pelA vidvAna sautsAha bolI UThyA ke tame DaoN. rAmazAsrInA maisura rAjyamAMthI padhAryA cho ! mane tamane maLIne AnaMda thayo. huM temane maLyo nathI. paNa tame temane mArI zubhecchA kahejo.'' DaoN. rAmazAstrI kevA vidvAna che ? mahArAjAe paNa DaoN. rAmazAsrInI udAra dile prazaMsA karI. temane evo vikalpa paNa nA Avyo ke huM mahArAjA chuM. maisura rAjyanA mahArAjA tarIke Avyo chuM ke DaoN. rAmazAstrInA maisurathI Avyo chuM ? paraMtu DaoN. rAmazAsrInI prazaMsA sAMbhaLI temanuM hRdaya pulakti thaI gayuM. teo jyAre maisura AvyA tyAre temaNe DaoN. rAmazAstrIne maLIne gauravathI kahyuM ke, maisuramAM tame mArA prajAjana cho. paNa jarmanImAM huM to tamArA prajAjana tarIke oLakhAyo, teno mane atyaMta AnaMda che. kevI pramodabhAvanA ! tame konI prazaMsA karI zako cho ? patinI, patnInI, pitAnI, paDozInI ke potAnI ? mitranI ke zatrunI ? tamArAthI adhika guNavAnanI ke guNahInanI ? tamArA jevA ja saMpattivAnanI ke sAmAnya mANasonI ? tamArA sevakanI ke svAmInI ? vicAra karajo. ane jarUrathI guNonA svAmI banavA guNonA (nAmathI) nAcI UThajo. - sattveSu maitrI 41 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAbhAvanA karuNA : anukaMpA, dayA, adhRNA, dinAnugraha vagere samAna arthavALA zabdo che. karuNA : duHkhanAM duHkha dUra thAo, mane kema duHkha apriya che, tema saune duHkha apriya che, bIjAnuM duHkha te mAruM duHkha che. tevI bhAvanAnuM AcaraNa. anukaMpA : anu-anya duHkhI jaNAya. tenAthI hRdayamAM te duHkha dUra karavAnI lAgaNI thAya te anukaMpA che. anyanAM duHkha joIne hRdaya dravI javuM, saMvedana thavuM, kaMpa thavo. dayA : anyane duHkha na thAya tevo vicAra ane AcAra te dayA. adhRNA : avinIta, hanaguNI, duHkhathI pIDAtAne vadhu duHkha thAya tevo tiraskAra na karavo. dInAnugraha : duHkhI mAnavonuM du:kha je prakAre dUra thAya tevo yatna - anugraha karavA. Avo karuNAbhAva upajavo te paNa pAtratA mAMge che, mArgAnusAra dharma sanmukha jIvamAM ja karuNAnA aMkuro phUTe che. te sivAya jagatanA jIvone moha mizrita karuNA ke dayA hoya che, je mohadayA manAya che. je potAnA che, potAnA mAnyA che, tenuM du:kha joI dayA UpajavI te mohadayA ke mohajanita karuNA che. vAstavamAM te dayA nathI paNa sahAnubhUti che. paraMtu koInuM paNa duHkha joI tenA du:khane dUra karavAno sahRdaya upAya karavo te karuNAnuM hArda che. vyaktinA bhAva sApekSa, saMyogAdhIna, ke dharmadhyAnanA prakAre A karuNAbhAvanAnA aneka bheda che. atre cha prakAra abhipreta che. 42 sarveSa maitrI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 laukika, 2 lokottara, 3 svaviSaya, 8 paraviSayaka 5, vyAvahArika, 6 naithiyika vagere. 1. lokika karuNA : duHkhI mAnavane joIne tene vastra, pAtra, anna, dhana, sthAna vagere ApavAM. pazuo pratye paNa temane yogya je kaMI vyavasthA karavI paDe te. 2. lokottara karuNA : A prakAramAM dharmathI cuta thayelA ke dharma sanmukha na thayelAM prANIono samAveza thAya che. AthI du:kha dUra karavAnA kAraNa karatAM duHkhanuM mULa, pApane dUra karavA tene dharmabodha Apavo. tattvaruci karAvavI. tenAM upakaraNo ApavAM. dharmaprApta thAya tevA sthAnonuM Ayojana karavuM. 3. svaviSayaka karuNA : azubhayoge potAne koI du:khada paristhiti pedA thAya tene AdhyAtmika upAyo vaDe devagurunA darzAvelA dharma dvArA dUra karavAnA upAya karavA. 4. para viSayaka karaNA : anyanA mAnasika-(bhAva) ke bAhya-divya) baMne prakAranAM duHkha dUra thAya tenA samyagu upAyo batAvavA. 5. vyAvahArika karuNA : je vyaktinI je jarUriyAta hoya tevI bAhya sAmagrI ke anna vastrAdi ApavAM. 6. naizciyika karuNA : zreSTha karuNA che, uparanI koI paNa karaNA niSkAma hoya to chevaTe teno sAra AtmAno zubha adhyavasAya che. svalakSa ke svaAzraye thatI karuNA nirjarAno hetu bane che, te naiRyika karuNA che. zubha adhyavasAyanuM Ayojana ane prayojana : sAmAnya rIte naisargika ane naizcayika karuNA thatAM pahelAMnI eka bhUmikA hoya che, jemAM lokottara, ke vyAvahArika karuNA thatI hoya che. vaLI kyAreka pahelAM bhAva thAya che pachI tene yogya pravRtti satveSa maitrI : 43 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. to koIvAra te pravRtti karatAM bhAva jAge che. duHkhanI nivRtti sarva prANI icche che. paNa jo vyakti ema vicAre ke mane duHkha na thAo, to temAM mArA pratye rAga ane duHkha pratye dveSa thaze, vaLI ema karavAthI duHkha kaMI tyAgI jatuM nathI. mATe sattvazIla manuSyo duHkha Ave tyAre teno svIkAra karI samatAthI duHkhanA mULane zodhe che. kAraNa ke udayakarmamAM jIvaparAdhIna che, paraMtu te du:khano dveSa na karavAmAM te svAdhIna che. ane jo jIvamAM AvI samAdhAnavRtti Ave to du:kha haLavuM bane che. vaLI temAM paNa jo naiRRyika karuNA samajAI hoya to tene duHkharUpe sparzatuM nathI. athavA anyanA duHkha-pratye karuNA rAkhavAthI paNa duHkha haLavuM thAya che. temAM rahelA zubha bhAvanuM e pariNAma che. naizcayika karuNA ratnatraya jevA tattvanI - guNonI sAdhanAthI nipaje che, ane te pAramArthika hovAthI bhavAta kare che. potAnuM du:kha bhUlI jyAre jIvamAM uttama adhyavasAyane kAraNe sarvanA du:khanI karuNA Ave che tyAre te sAdhanAno marma che. jyAre duHkha paDe tyAre potAnA karatAM vadhu duHkhI jIvonuM duHkha tArA udvegane ghaTADI de che. te mATe mahApuruSo duHkho sahana karIne kevI unnati pAmyA tenI vicAraNA lAbhadAyaka che. vaLI anya jIvonI apekSAe huM sukhI chuM. nAnAmoTA aparAdha karuM chuM to paNa sukhethI vasA-annAdi prApta karuM chuM. mATe mAre AvA puNyodaya vaDe anyanAM duHkha dUra karavA prayatna karavA. AvI zubha bhAvanA tArA koIpaNa prakAranA mada-mAna-matsarane dUra karI deze. lokottara karuNAno chUpo marma e che ke sarvAtmamAM samAnadaSTi. e karuNAnuM kSetra ati vizALa che, tethI tArI e bhAvanA zubha adhyavasAyanA zikhare pahoMce che. joke adhyavasAya te koI sthAne hAnikara ke hitakara hoI zake che. azubha adhyavasAyo arthAt viSaya-kaSAyomAM joDAtA 44 ka satveSa maitrI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgAdibhAvo hAnikara che. e adhyavasAyo zubha hoya to hitakara che. dharmaprema hitakara che. saMsAranA prakArono prema hAnikara che. karuNAbhAvanAnI uttamatA caramasImAe pahoMce che tyAre te uttama jIvane sarvanA duHkhamAM karuNAnA bhaNakArA saMbhaLAya che. tethI sarvanA sukhamAM te tatpara hoya che. evI karuNAmaya vRtti dvArA mahAna jIvo sarvottama padane prApta karI karuNA varasAvI gayA. ane dharmatIrthanuM pravartana karI sarva jIvonA duHkhanA nAzanA upAyanI avirata sthApanA karI gayA. e dharmanA anuSThAnanI je uttama jIvone prApti thaI temaNe vaLI A bhAvanAnuM jharaNuM vahetuM rAkhyuM. ethI jJAnIjano kahe che, sarva sankriyAomAM, dharma anuSThAnomAM jinavacanamAM sva-para karuNAnuM rahasya raheluM che. mATe karuNA bhAvarahita sAdhanA ke anuSThAnamAM zubha adhyavasAya Takato nathI. anuSThAnanI tAttvikatA cittavRttione nirmaLa karavAmAM che, tenI pAchaLa AvI bhAvanAonuM baLa hoya che. mokSanI raTaNA karato jIva mokSathI dUra kema raheto haze ? kAraNa ke tenAmAM duHkhI pratye ke duHkha pratye tiraskAravRtti che. tethI tenA du:kha samaye tene mAnavIya ke daivI koI sahAya maLatI nathI. subhadrA satInA jIvanamAM vaDIlane roSa chatAM satIne temanA pratye Adara hato. jagatanA jIvonI sukhanI bhAvanA hatI, tene kA2Ne khare samaye divyatA pragaTa thaI. subhadrA satI tarIke Adara pAmyAM. arthAt jyAM sudhI jenA hRdayamAM virodhI ke anya jIvo pratye sukhanI bhAvanA che to tene sukha zodhI leze. te samaye vItarAgaprabhunA bhakto devo tArI sahAyamAM hAjara thaze. tyAre tAruM puNya kAma karaze. karuNAbhAva vaDe jugupsA, dhRNA, tiraskAravRtti jevI azubhavRttiono vilaya thAya che. naisargika rIte e bhAva na thato sattveSu maitrI 45 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya to karmanI citravicitratA joIne paNa te bhAva keLavavo. te keLavavA mATe dAnAdi dharmo, tIrtha paryaTana, paropakAranA kAryo karavAM jarUrI che. pavitra parvonA divaso, zubhAzubha prasaMgo sahAyabhUta thaze, tAre te avasara pAmIne udyamI thavuM joIe. parahitasAgara-svahita saritA tIrthaMkara paramAtmAe anekavidha bodha Apyo che, temAM jo temanA hRdayano marma pAmavo hoya to te temanI karuNAmaya dRSTi che. temanA bodhamAM sva-para hitanI mukhyatA che, kathaMcita parahita - saunA hitanI bhAvanAmAM svahita samAI jAya che. parahita sAgara che to svahita saritA che. karuNAbhAva sAdhu-zrAvaka-sAdhaka saune upakArI che. kevaLa paranA duHkhanuM nivAraNa thAya che, tevuM nathI te bhAvanA jyAre AcAramAM Ave tyAre potAnuM e zubha bhAvanA vaDe hita ja thAya che. are ! karuNAbhAvanA vagaranA jJAnAdi sarva prayojana mabhUmi jevA sUkA-zuSka che, jyAM eka aMkura paNa phUTato nathI. tema karuNAbhAva rahita jIvanamAM dharma anuSThAno kare to paNa sAcA sukhano aMkura phUTato nathI. "je dharmaanuSThAnonA mULamAM dayA-karuNAno bhAva nathI, te dharmAnuSThAno vAstavika dharmAnuSThAna gaNAtuM nathI. karuNAmaya jina pravacananAM rahasyo hRdayamAM karuNAbhAva pragaTavAthI ja samajAya che." pachI bhale te dAnAdi ho, pUjA-bhakti ho, utsava-mahotsava ho, te jarUrI che chatAM karuNAbhAva vagara pAramArthika phaLadAyI nathI. jainadharma ja karuNA pradhAna che. jinano mArga rAgadveSa rahita arthAt karuNAyukta che. mAnava buddhimAna prANI che. tenAmAM duHkhInAM duHkho nAza karavAnI vRtti thAya tyAre yathAzakti pravRtti thaI jAya che. evI zubhakAmanA - 46 satveSa maitrI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA jhaMkhanA ja dharmane - kriyAne amRta banAve che. e dharmarUpI amRta ja paramapadadAyaka che. glAni ke duHkhI janonI sevAnA avasare ApaNe ApaNA ja svArthamaya anuSThAno kevI rIte karI zakIe ? tIrthamAM mAnavano ghaNo samUha parvamAM ekaTho thAya. te bhIDamAM becAra yAtrIo paDI gayA hoya, tyAre potAne darzana karavAnAM rahI jaze tema mAnI tenA para paga mUkI, jANavA chatAM bedarakAra rahI doDe ane kadAca teno dvArapravezamAM pahelA naMbara lAge. prabhunAM darzana kare, paNa prabhu te svIkAre kharA ! zuM prabhu pASANarUpa jaDa tattva che ? tArI bhAvanAmAM jo te jIvaMta svAmI che, to temanI karuNAmaya bodhanuM tArA hRdayamAM zuM sthAna che ? te jIvaMta hovuM joIe. jIvane kevaLa camatkAra ja game che ? te sAMbhaLe ke mArgamAM koI glAni bImAranI sevAmAM rokAI gayelo pravAsI pAchaLa hato. paNa jyAre sau maMdiramAM pahoMcyA, tyAre A zuM ? te to saunI pahelAM prabhudarzana mATe Ubho hato ? zuM sAcuM ? te rokAyo hato te, ke pachI prabhu sAme Ubho hato te ? ene camatkAra mAnI jIvo ne vAto vAgoLyA kare paNa jIvane potAne e camatkAra potAmAM utAravo kema kaThaNa lAge che ? bhAI ! paramArtha svArtha mATe nathI. prabhune vahAlA te tane vahAlA hovA joIe. prabhune koNa vahAlA che, te mane khabara che. tArI zakti eTalI vyApaka na hoya to paNa tuM jyAM hoya tyAM yathAzakti karuNAne amalI banAvI de. pANI gALIne pInAro, pAMca tithi vanaspatino tyAga karanAro, tuccha phaLano tyAga karanAro, AvI ahiMsA bhAvanAvALo tArAmAM karuNAno AnaMda kema na hoya ? karuNAthI dAnadharma ke dAnadharmathI karuNA ? jenAmAM karuNA ke udAratA jevA guNo nathI tenuM dAna zubhabhAvavALuM hovA chatAM mAna pAse AvIne aTakI jaze. je mohanIya karmanI prakRtiyukta haze, tuM sattveSu maitrI * 47 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja vicAra ke te tene kevuM phaLadAyI banaze ? karuNAyukta tAruM dAna haze te tArI citta prasannatAne vadhArI deze. lenAra paNa khuzI thaze. dAna kevaLa dhana AdhArita nathI. temAM to ghaNI vividhatA che. vizvasaMsthAnI vyavasthA dAnadharma para nabhI che. te kudaratano pravAha amAnuSI tattvothI bAdhA pAmaze tyAre chaThTho Aro - duHkhano yuga zarU thaze. prANIo kevaLa duHkhathI jIvaze. karuNA karanAra koI nahi hoya ke tene jhIlanAra koI nahi hoya. vaizvika vyavasthA : vaizvika vyavasthA AdAnapradAna para avalaMbita che. vastunuM, bhAvanuM, jJAnanuM, premanuM, AdaranuM, jIvitanuM ema vizvamAM niraMtara AdAnapradAna thatuM ja rahe che. kudaratano krama prakRtithI kaMIka Ape che, mAnava saMskRtithI Ape che. jo na Ape to tenA mAthe RNa vadhI jAya che. vRkSa phaLa ane chAyA Ape che, saritA jaLa ane vAdaLa Ape che, vanaspati bhojana ane auSadha Ape che, pRthvI sthAna ane annAdi Ape che, agni-prakAza jIvana ane padArthadarzana Ape che, vAyu prANa pUre che. mAnava jJAna, prema, jIvitanuM pradAna kare che." jo AdAnaprAdana nathI to kudarata vyartha jAya ane mAnavanI saMskRti vyartha jAya. sAgaramAM jaLano saMgraha hovA chatAM te khArAza ane rasAtalane pAme che, vAdaLa sarvene jaLa Ape che, AkAze caDhIne gAje che. Ama kudaratI racanA paNa bodhadAyaka bane che. je jIvamAM karuNA sthAna le che te pApathI nivRtta thato jAya che. ane te je jIvo para karuNA kare che, te jIvo svaye pApathI nivRtta thavAno bodha pAme che. ethI karuNA sva-para hitakArI manAI zRMgArAdi soLa prakAranA rasamAM zAMtarasa zreSTha sudhArasa che, 48 sanveSa maitrI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM karuNArasa rasAdhirAja che. baMne anyonya pUraka che. zAMtarasa che tyAM karuNA che, karuNA che tyAM zAMtarasa che. te rasa anyanA du:khanA nimittathI pravAhita thAya che, te pUrNapaNe zrI tIrthakara devothI pragaTa thayo che, tethI te karuNAsiMdhu, karuNAsAgara, kAruNya mUrti kahevAya che. tevI niSkAma karuNA varasAvanAra ane tene jhIlanAra baMne prasanna rahe che. ethI vItarAgano dharma saMpUrNa dayA maya manAyo che. karuNArasanuM AlaMbana AtmAnA ja zubha adhyavasAya che, potAnuM du:kha nahi. jJAnIjanoe cAra gatinA ke corAsI lAkha yoninAM je duHkha batAvyAM te bhaya mATe nahi, paNa karuNArasanA udIpana mATe che. bhISaNa ane dAruNa bhavanamAM bhaTakatA jIvo mATe caitanyatva jAtinI tulanAthI karuNA jAgavI joIe. aho ! A jIvo kyAre prabhunuM udAra zAsana pAmaze ? saMpUrNa Agama prabhunI AjJArUpa che, temAM karuNA e AjJA che tema jANavuM. mATe svArtha ane moha tyajIne karuNAbhInA hRdayavALA banavuM. komaLa pANI paththarane suMvALo banAve che. tema karuNA hRdayanI kaThoratAne pIgaLAvI deze. "lAkho jojanano svayaMbhUramaNa samudra paNa jenI harIphAI nathI karI zakato, te devAdhidevanI karuNA sAce ja kalyANakAriNI, bhavajalatAriNI che jyAM jinarAjano vAsa che, tyAM dayAnI suvAsa che. mATe karuNAsAgara jinezvaradevanI bhaktimAM otaprota banIe." karuNA upajavAnA adhigamo : pUrva pUrvanI utkRSTa sAdhanAyukta uttama jIvomAM keTalAka guNothI saMpanna hoya che, paramoda tIrthakaranI saMpadA ja maitrI, savizeSa karuNA che. te sivAya dharmamArge janArane karuNAbhAva adhigamathI Upaje che. e adhigamano vicAra karIzuM. satveSa maitrI : 49 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNA e anyanAM duHkho dUra karavAno bhAva che. jema maitrIbhAva vaDe rAgane prazastapaNe vizva sudhI vistAratA te vizALa banI laya pAmI maitrIpaNe pragaTa thAya che. jema vaiSano tyAga dayAbhAvane laMbAvatAM thAya che. tema karuNA anyanA duHkhane potAnuM jANI tene bacAvavA je bhAvanA vizvavyApI bane che te mahAkaruNA che. karuNA siMdhusAgaranuM rUpa le che. koI puNyazALI, vicAravAna jIvone anya prANInAM duHkho kevAM che te jovAnuM ane tene dUra karavAnuM hure che. kAraNa ke prANInI prakRtinI vikRtimAMthI UbhI thayelI karmajanya du:khada dazAno kaMI aMta nathI. chatAM tene keTale aMze TALI zakAya tevuM karavuM te mAnavIya mUlya che. karuNA e mAnavamananuM pavitra skUraNa che. ane tene vahetuM karavA mATe bAhya citravicitratA nimitta che. mAnavazarIra sAthe udara maLyuM, te zarIra ane udara lakSaNa anusAra vastra - anna mAMge che. jene te vastuono abhAva che, te te vastu meLavavA AkuLa che, ciMtA grasta che. tene daridratA varelI che. AvA jIvo karuNAne pAtra che. have je dhanavAna che tenI pAse vastrAdinI vipula sAmagrI che. te zuM khAvuM, zuM vasAvavuM, kone jamADuM, mArI vAha vAha kema thAya te mATe AkuLa che. keTaluMye pahere - Aroge paNa dharAto nathI. mAnavajIvana tenuM AvA prakAromAM asthira bane che. ciMtAgrasta hoya che. vastuono sadUbhAva chatAM te AkuLa che, tethI te paNa jJAnIjano mATe karuNAne pAtra che. janmyo tyArathI nirogI rahevuM, mAtA-pitAnuM rakSaNa TakavuM, prema maLavo, yuvAnImAM viSayonI vyAkuLatA. strI-parivAra maLyA to tene sAcavavAnI ciMtA. khuza rAkhavAnI ciMtA. vicArono meLa karma prakRtinI vicitratA karavA detI nathI tethI sAdhanasaMpannatA hovA chatAM mAnavI trividha tApathI gherAyelo che, te mAnavadazA pAmIne zuM meLavaze 50 ka satveSa maitrI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI temanI ajJAnatA karuNAne pAtra che. vyApAra ityAdimAM keTalAM kaSTa veThe to paNa saphaLatA maLe ke nA maLe. maLe to saMtoSa nA hoya to tene duHkha che. saMsAramAM dhana, mAna meLavavAnA keTalAye prakAro ajamAvavAnI AkuLatA cittamAM satata vekyA kare. enuM dhAreluM na thAya tyAre mUMjhavaNano pAra nahi. tenA kAraNe keTalAya rogano bhoga bane te dazA karuNA upajAvanArI temAMya jo koI durAcAranA ke vyasananA sevanamAM caDhI gayo to pachI tene koI saMta paNa ugArI na zake. bhautika jagata tene ghaNuM raMgIna dekhAya che, paNa te saMgIna - TakavAvALuM nathI te to tenI kalpanAmAM Ave tema nathI. temAMya jaDavAde vadhArelA ajJAnanA mArgomAM te yAtrI banI jIvana hArI jAya che. tethI karuNAne pAtra AkharI karuNA to te jIvonI karavAnI che ke durlabha evo mAnavajanma, ucca saMskArI kuLa, dharmazAsananA yogo maLavA chatAM, jIvane dharmanI ruci thatI nathI. sajjanatA pratye ke dAnAdi jevA kAryo pratye abhigama thato nathI. jIvanadRSTi satyamUlaka hovI joIe. jo mAnavacittamAM satya, saMtoSa, zIla, sadAcAra, sahakAra, ke sahiSNutA jevA guNo nathI to te sthAna vikRtio leze. A yugamAM cAre bAju vikRtiono vistAra thaI rahyo che, tyAM sajjane bacavAnuM che. karuNA jevA guNo vagara kevI rIte tamArI jAtane bacAvazo ? kadAca paristhiti anukULa na hoya to paNa dhIraja ane sahiSNutA rAkhIne e dayanIya paristhitimAMthI mukta thajo. jIvana karuNAnuM apekSita kSetra che : jIvana ane dharma jema judA nathI tema jIvana ane karuNA judAM satveSa maitrI pa1 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. zvAsa-prazvAsanI kriyA jevA che. mane ruce ke svArtha hoya tyAM dharma ke karuNA pALuM to te vAstavika nathI. jo tAre durbhAvathI, saMsAranI parAdhInatAthI chUTavuM hoya to tane tArI ja karuNA hovI jarUrI che. tane e vAta samajAyA pachI duHkhI jIvo pratye karuNA tAre vicAravI nahi paDe tArAthI thaI jaze. janma ane mRtyunI ghaTamALathI koNa bacyuM che ? to pachI zAne mATe tAre IrSA ke anya doSonuM sevana karavuM ? Ama to tuM buddhimAna thaIne jItavA nIkaLyo chuM pachI kSaNanI mAyA lobha ke mAna-apamAnAdimAM kema hArI jAya che ? karuNAnA sAttvika guNane badale hIna sattva kema banI jAya che ? ema tAre tArA viSe vicAravuM. samasta vizva viSayonI vizrAMti vaDe vyAkuLa thaI rahyuM che, temAM tuM kema bhaLI jAya che ? tane uttamayoga maLyA che, tene AcarIne anya jIvone paNa tevI dayanIyadazAmAMthI ugAravA sahAya karaje. 'je prANIo hitano upadeza sAMbhaLatAM nathI, dharmanI eka paNa vAta manamAM letAM nathI, to pachI emanI upAdhiono aMta paNa kevI rIte Ave ? e jIvo pratye kevaLa karuNAbhAvanA rAkhavI eka mAtra upAya che'' temAM svapara hita che. vaLI tAre ahIMtahIM rajhaLavAnI jarUra nathI. AtmabhAva bhUlIne tuM ghaNuM rakhaDyo chuM, have jinazAsana maLyuM che. agAdha saMsArasAgara taravA mATe paramAtmAnA vacanarUpI naukA maLI che. temAM yathArtha jIvanadRSTi rahelI che. temanA mArgane je anusare che te sukha pAmaze. vaLI te mArge nirvighne cAlavA tAre sadgurunI paNa AvazyakatA raheze paNa sAvadhAna raheje. game tene guru mAnI na leto. paramAtmAnA bodhane anusaratA jJAnI-satyagaveSaka gurune zodhaje. to tane satyanA rAhe laI jaze. pachI to tArI tattvadRSTi ja tane AgaLano mArga batAvaze. 52 % sattveSu maitrI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAnuM kSetra vizALa che karuNAnuM kSetra vizALa che. kyAM kyAM karuNA thaI zake te ApaNe tenI bhAvanAmAM joyuM. karuNA kevaLa dharmanA kSetra sudhI sImita nathI. jo ema ja hota to lAkaDAmAM baLatA sarpayugala sudhI te pahoMcI na hota. vAsudevanA sArathinI (gautamasvAmIno jIva) karuNA maraNAMta siMha sudhI pahoMcI na hota. kaDavI tuMbaDInuM zAka ArogIne dehano neha tyajI mRtyuno svIkAra karI jaMtune bacAvavAnI karuNA muninA hRdayamAM upajI na hota. karuNAnuM kSetra ghaNuM vizALa che. dharmathI paDatA jIvane bacAvavo, enuM rahasya ghaNuM UMDuM che. paraMtu jyAM je jIvane zAtA pahoMce tyAM te pramANe karavuM tenuM nAma vAstavika karuNA che. dArU pInArane dUdha pIto premathI - karuNAthI karI zakAze paNa tiraskArathI nahi karI zakAya. khUnIne muninI kakSA sudhI laI javAmAM prabhunI karuNA ja hatI. nizcaya dharma tarapha javAno e sAco vyavahAra che. gujarAta ane saurASTramAM loka kavi zrI meghANInuM nAma prasiddha hatuM. kavitAo kevaLa kalpanAthI lakhatA na hatA paraMtu tenI pAchaLa koI jIvaMta prasaMgonI kathAo paNa hatI. bhale e prasaMga sAmAnya jaNAto hoya paNa temAM karuNAno strota vaheto hato. teo ekavAra koI gAme gayA hatA. tyAM koI aparicita vyaktie temane premapUrvaka jamavAnuM AmaMtraNa ApyuM. meghANIbhAI potAnA mitranI sAthe tyAM gayA. eka nAnI sughaDa jhUMpaDImAM nimaMtraka temane laI gayo. tenA manamAM ghaNo harSa hato. samaya thatAM dUdhapAka-pUrInuM jamaNa pIrasAyuM. meghANIbhAIe eka TIMpA jeTalo dUdhapAka laIne pachI kahyuM ke mane dUdhapAka anukULa Avato nathI. mATe vadhu na Apazo. jamI paravArIne teo potAne utAre pahoMcyA. mitra jANato hato ke meghANIbhAI taMdurasta che. dUdhapAka bhAvatuM bhojana hatuM chatAM sarveSa maitrI : 53 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teoe TIpuM laIne choDI kema dIdho ? javAbamAM meghANIbhAIe kahyuM ke tamArI vAta sAcI che, paNa e jhUMpaDInA nAnAsarakhA rasoDAmAM traNacAra bALako mAne vIMTaLAIne beThAM hatAM, mA sAthe vAta karatAM hatAM "mA ame traNa divasathI dUdha pIdhuM nathI. Aje amane dUdhapAka ApIzane ?' nimaMtrake ApaNane ghaNA premathI AmaMtraNa ApyuM hatuM. te huM jANato hato paNa mArI najare paDeluM peluM dazya ane zravaNe paDelA pelAM bALakonA ArjavabharyA zabdo, mArA manane dUdhapAka levAnI nA pADatA hatA. eTale meM TIpuM laI nimaMtrakanuM mana manAvyuM ane mAruM mana manAvyuM ke pelA bALako kevA premathI dUdhapAkanI moja mANatAM haze. temanI tRpti e mArI ja tRpti che. anya rIte ApaNA jIvanamAM paNa AvuM banatuM haze. paraMtu hRdayamAM karuNAnuM jharaNuM vahetuM hoya tenI AMkho AvuM tAravI zake, mana dravI zake. karuNA saheje thaI jAya. parahita ciMtAsvarUpa karuNA kAtila ThaMDInA divaso hatA. eka saMnyAsIe ghaNA parizrama pachI gRhastho pAsethI rakama laIne eka zAla kharIdI lIdhI. te divase hADa gALe tevI ThaMDI hatI. eka basa-sTenDa AgaLa loko basanI rAha jotA UbhA hatA. sau pAse kaMIka garama vastra hatuM. sau kevI sakhata ThaMDI che tenI carcA karatA hatA. basa AvatAM sau basamAM caDyA, te basanA daravAjA pAse eka garIba bAI potAnA bALaka sAthe UbhI hatI. ThaMDA pavananA jhapATe te ane tenuM bALaka dhrUjI rahyAM hatAM. sau pravAsIo A bAIne joIne dayA to khAtA hatA. tyAM pelA saMnyAsI paNa e basamAM caDyA. temaNe A dazya joyuM ane tarata ja ghaNA parizrame meLavelI pelI zAla pelI bAIne ApI dIdhI te vakhate jemaNe zAlanI rakama ApI hatI te gRhasthoe A joyuM. sau samajI gayA. A to saMta-saMnyAsI che. karuNA temanA hRdayanuM aMga che. 54 : satveSu maitrI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthyabhAvanA madhyastha : rAga ane dveSanI madhyamAM sthira rahe. bhAvanA : koI paNa paristhitimAM rAgadveSanA bhAva na thAya tevuM punaHpunaH ciMtana te mAdhyasthyabhAvanA. mAdhyasthyabhAvanI anya avasthAo upazama, prazama, zAMti, vairAgya, upekSA vagere. madhyastha kayAM rahevuM ? upekSA kyAM abhipreta che ? mAdhyasthyabhAvanA vinayaguNathI TakI zake che. jinadharma pravacana ke siddhAMta mAdhyasthyabhAvayukta hovAthI anekAMta ane syAdadvAda zailInuM vistaraNa thayuM. jethI Agraho, durAgraho ke matAgraho gauNatA pAme che. madhyasthano sAmAnya artha avinIto pratye, pApayukta vyavahAra pratye, svArtha ane vaira jevA rAgadveSanA prakAro pratye madhyastha rahevuM. karmaprakRtionA ahitakArI paripAkamAM madhyastha rahevuM. jethI punaH tevAM karmonuM nirmANa na thAya. mAdhyasthyabhAvanA vagara mAnavI zreSTha jIvananuM sarjana karI zakato nathI. sarva jIvamAM samAnavRtti keLavIne, duHkhI pratye karuNA keLavIne, guNavAno pratye pramoda rAkhIne aMte avinito, virodhIo, vighnakartAo pratye mAdhyasthyabhAva kalagI samAna che. saMsAramAM puNyayoge sukhanAM sAdhana maLavA chatAM, nirogI zarIra maLavA chatAM buddhizakti sapramANa hovA chatAM. kaMI yazano paNa yoga hoya pachI tAre have A jagatamAM rAgAdinI pracUratAmAM ke AkuLatAmAM jIvavAnI zuM jarUra che ! jyAM je bhAvanAnI AvazyakatA che tene jIvaMta rAkha. jema tIrthaMkaranA samayamAM bharAvelI-sthApita karelI pratimA jIvaMta svAmI kahevAya che tema tuM paNa jIvaMta zubhecchA saMpanna caitanya chuM. sajyeSu maitrI 55 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udaranI kSamatA karatAM vadhu khAvAthI roga thAya, vadhu vAcALatAthI vera thAya, tenA karatAM jo mAdhyathya jALave to na roga na zoka. zarIra ane mana baMnenuM rakSaNa zakya bane che. mAdhyathyanuM kendra : dareka bhAvonuM kendra AtmA che, tema mAdhyathyanuM kendra AtmA che. manAdi traNa yoganI pravRttionuM kendra AtmA che. jo dareka pravRtti ane pariNAmanA kendramAM AtmA che to mAdhyacyuM che. paNa jo temAM rAgAdibhAvathI gUMca paDI to kendramAM ajJAna AtmA che. AtmA kendramAM eTalA mATe che ke bhAvo parivartita thAya che to paNa AtmA nitya ja che. AthI dareka uttama bhAvanAmAM jJAna ke AnaMdano AvirbhAva temAMthI ja Ave che. A AtmAnuM vismaraNa thavA na devuM te kendrastha-madhyastha che. guNonA svAmI AtmA che. sukhaduHkha pratye vairAgya che te mAdhyasthatA. viSayo pratye upazAMtatA te mAdhyasthatA che. karmanI citravicitratA vaizvika svarUpa pratye viveka te mAdhyasthatA che. pApIjano pratye upekSA te mAdhyasthatA che. te uparAMta sarva zubha anuSThAno mAdhyacyavRttivALA che. sAmAyika jevA AtmA dyotaka niravadya anuSThAna mAdhyazmabhAvanI pUrti che. rAga dveSa pratye mAdhyasthatA, sva-paranA bheda TALI sAmAyika rUpa dharma vaDe AtmapariNAma pAme che. te pariNAma zuddhinA zikhare pahoMcI kevaLa jJAna pAmavA samartha bane che. paraMtu je kevaLa potAnuM hita cAhe che, anaMtA jIvonuM hita cAhato nathI. te mAdhyasthatA samajyo nathI. te samatvane pAmyo nathI. samatvane sthira karavA mATe mAdhyasthatA jarUrI che. sva-paranA bhedamAM aTake ke bhaTake te trizaMkunI jema AkAzamAM laTake che. jene e bheda khaTake che, te mAdhyazmabhAvano cAhaka thAya che. sAco dharmArAdhaka pa6 ka satveSa maitrI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evA bheda pADI kone parAyA mAne ? sAdhakane bheda apriya che, abheda priya che. sAdhanA bheda TALe, adharma bhedanuM aMtara vadhAre che. mAdhyacya bhAvanAnA jIvanA pariNAma bhede keTalAka prakAro che. 1. pApI viSayaka mAdhyazma, 2. vairAgya viSayaka mAdhyacya, 3. sukha viSayaka mAdhyayya, 4. duHkha viSayaka mAdhyayya, 5. guNa viSayaka mAdhyacya, 6. mokSa viSayaka mAdhyathya, 7. sarva viSayaka mAdhyathya. vagere. 1. pApI jIvo pratye mAdhyastha : pApa karanAra kharekhara pApI nathI, tenuM kRtya pApajanaka che. AthI garama loDhuM TIpatAM agni loDhA sAthe TipAya tema pApa karanAra - AtmA pApanuM phaLa bhogave che. tevA jIvone samajAvavA chatAM pApathI aTake nahi to madhyasthatA rAkhavI. ane te sudhare tevo sadbhAva rAkhavo, jethI teno tiraskAra ke dveSa vadhavA pAme nahi ane tene sudharavAnI taka maLe. 2. vairAgya viSayaka mAdhyacya : vairAgya eTale saMsArika sukha pratye dveSa abhAva ke aruci. A dvaSajanita vRtti prazasta che. tethI te rAgAdi ke sAMsArika sukha prata mAdhyazya rAkhe che. sukha upara dveSa ane du:kha para rAga karmalayanuM nimitta bane che. tethI apekSAe te vicAraNA hitakArI che. 3. sukha viSayaka mAdhyastha : tIrthaMkaranA puNyAtizayo jANIne, ke cakravartI jevA puNyanA upabhogane jANIne, sudarzana ke AnaMda jevA zrAvako atyaMta dhanADhya chatAM tene tyajIne saMyama mArga lIdho. dhannA zAlibhadra devI sukhanA svAmI chatAM sarva tyajIne cAlI nIkaLyA. AvA bhAvo sukha viSayaka mAdhyazmabhAvanAthI Ave che. mATe vicAravuM AvA ati vaibhavane kSaNavAramAM tyajIne cAlI nIkaLyA te jIvone dhanya che. sarveSa maitrI ke pa7 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. duHkha viSayaka mAdhyathyaH upasargAdinA yoge dehanA kaSTamAM deha pratye udAsIna rahI sahI lIdhuM tevA gajasukumAra Adi mahAtmAone dhanya che. upasarga samaye cittamAM AkuLatA nathI, ane zamI jAya to hAzano bhAva nathI. e uttama mAdhyathya che. 5. guNa viSayaka mAdhyastha : A mAdhyacya labdhivaMta munione hoya che, vaLI AvI labdhio kSayopazabhAvanI hovAthI AtmAnI apUrNatA che. ema mAnI temAM te mahAtmAo mAdhyazya rahe che. kvacita ja labdhino upayoga kare che. 6. mokSa viSayaka mAdhyacya apramattAdi uparanA guNasthAnake hoya che, te asaMga anuSThAna nijAtmAnI ramaNatAmAM lIna mahAtmAone hoya che. mokSasvarUpano sAkSAtkAra thavAthI have mokSanI abhilASA paNa zamI gaI che te mAdhyacyuM che. 2. sarva viSayaka mAdhyacya : A sarvotkRSTa mAdhyayyanA svAmI kevaLI bhagavaMto che. vaLI . vaLI bhagavaMtoe prarUpelAM tattvone anekAMta daSTithI ciMtana karanArA mahApuruSone A mAdhyacya pragaTe che. sRSTinA samasta jIvo pratye temane rAgAdi rahita mAdhyastha che. jema parAdhanI saMkhyAmAM sonI saMkhyA samAI jAya che tema aneka naya, vidhi-niSedha, anya darzanonA savicAra te sarvane mAdhyazmabhAve mahApuruSo samAvI zake che. mAdhyathyane kAraNe teonAM vacana sAgara jevAM gaMbhIra saumyatAthI bharapUra hoya che. satyanA Azraye hovAthI teo svadarzana pratye rAga ke para darzana-pratye dveSa rahita hoya che. jeTaluM 58 eka sarveSa maitrI Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna sUkSma teTaluM zuddha hovAthI, temAM sarvotkRSTa mAdhyastha hoya che. sarvotkRSTa mAdhyayya jinadarzana mAdhyathyanA bhAvathI bharapUra che. kAraNa ke tenA praNetA sarvajJa jinezvaradeva che. temaNe prarUpelA tattva viSayaka siddhAMto mAdhyathya lAve che, karmanA vipAkanuM ciMtana paNa mAdhyazya lAve che. ahiMsAno AcAra ke ciMtana mAdhyacya bhAva lAve che. satya paNa mAdhyathya lAve che. kAraNa ke temAM rAgAdi bhAva thatA nathI. rAgAdibhAvathI hiMsA ke asatya thavAnI saMbhAvanA che. anyanuM duHkha potAnA duHkha jevuM lAge che tyAre bhAvaahiMsA hoya che. saMsAra jIvo ane jIvANuothI khIcokhaca bharelo che to pachI hiMsAthI kema bacavuM ? teno upAya samabhAva che, mAdhyazmabhAva che ja. jinavacananI prarUpaNA mAtramAM mAdhyacya bhAvanI pradAnatA che. jinezvaradeva svayaM tenA parama prarUpaka che. tethI jinapravacanamAM jIvAdi nava tattvo, tripadI, triratna ke tattvatrayI saghaLA rAgadveSa rahita mAdhyazmabhAvanA prarUpaka che. anityAdi bAra bhAvanA, dAnAdidharmo, dasa yati dharmo, vrata, tapa, samiti, gupti sarvanI praNAli rAgadveSanA bhAva rahita mAdhyayyatAnI prarUpaka che. bhavabhramaNanuM mULa kAraNa rAgadveSa ane ajJAna che. jinezvara praNita dharmano prAraMbha rAgadveSa rahita thavA mATe che. mAdhyacya rAgadveSa rahitapaNAnuM nirdezaka che. sarvazAstronI racanA tene mATe thaI che. AthI mAdhyacyabhAva sarva vyApaka che. navakAra mahAmaMtrathI paNa e abhipreta che, kAraNa ke paMca parameSThinuM svarUpa ja evuM zuddha che. jaDa ke cetana koI paNa padArtha pratye rAga bhAva thavAthI temAM Asakita Upaje che, pachI jyAre temAM koI aNadhAryuM parivartana Ave tyAre mANasa duHkhI thAya che. paNa jo vyakti tevA saMyogomAM mAdhyazmabhAva rAkhe to duHkhane nivArI zakAya che. mANasane zarIranI roga pIDAkArI nathI teTalo manoza rAga satveSa maitrI - 59 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIDA Ape che. roga phakta zarIravyApI che. rAgano vistAra tArI AsaktinA vistAra jeTalo vadhe che. rAga vistare che tenI sAthe dveSa vistare che, je tArA du:khanuM kAraNa che. have jo tAre sukha joIe che to tuM mAdhyathyane AtmasAta karI le. vaLI karmono jyAre tIvra vipAka thAya che, tyAre hRdaya jevA marmasthAnane te hataprabha karIne du:khadAyI bane che. sau e karmono AdhIna che, temAM tuM konA para rAga kare ane dveSa kare ? temAM tAruM zuM vaLe ? mATe tuM svayaM madhyastha thaIjA. madhyastha e zreSTha jIvananI bhAvanA che. mAdhyacya bhAva na hoya to kaleza, IrSA, asUyA, bhaya, zoka jevA doSo ghara karIne jAmI jAya che.' are ! kadAca tuM zubhecchAthI prerAIne anyane dharmano upadeza Ape ane tene ruci na thAya, paNa tene dveSa thAya ke virodha kare to paNa tAre madhyastha rahevuM. guNIjano para prazastabhAva rAkhavo, nirguNI pratye dveSa na karavo, paNa madhyastha rahevuM. mAdhyazmabhAva e manovRttino ucca pradeza che. ApaNe mAnasavidyAno jeTalo paricaya karazuM teTaluM temAM UMDANa ane vistAra thaze. zuddha svarUpanI prApti mATe mananuM saMzodhana jarUrI che, mAbathya te saMzodhanamAM TakAve che. vizALaSTine vikasAve che. rAgadveSa para adbhuta saMyama Ave che. mAdhyacyabhAvamAM niSpharatA tiraskAra ke niSkALajI nathI, paraMtu mArgamUta pathikane kevI rIte mArgamAM lAvavo. te jIva mAnavajanmanI saphaLatA pAme tevI bhAvanAnuM te nidarzana che. temAM upekSA karavI paDe to paNa temAM zreSabuddhi thatI nathI. tethI mAdhyacya udAsInatA ke upekSA zabdathI prasiddha che. udAsInatA : rAgadveSane UThatA ja zamAvI devA, teno nirodha karavo te udAsInatAno prAraMbha che. eTale svAbhAvikapaNe rAgAdithI nirbaddha 60 - satveSa maitrI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahevuM te udAsInatAnI dRDhatA che. udAsInatA AtmAne vikaTa paristhiti ke virodhIo - avinIto sAme adhyAtmayogathI mUta thavA detI nathI. adhyAtmayoganI te jananI che. tethI te saMsArabhAvathI ke rAgAdi kaMThathI chUTavAnuM amogha sAdhana che. jagatamAM karmAdhIna aneka prakAranI vicitratA cAle che. tene AdhIna sI jIve che. temAM konA para rAjI thavuM ke rIsa karavI ? rAga ane rIsa baMne doSa che. koIne AvakAravA jevo nathI, mATe udAsIna rahevuM te lAbhakArI che. huM jIvone dharma pamADI dauM tevo ahaM zA mATe ? tIrthakara koIne baLajabarIthI upadeza ApatA na hatA. koIne dIkSA paNa baLajabarIthI ApatA na hatA. teo upadeza mATe bAhyADaMbarane sthAna ApatA na hatA. teo zuddha dharmanA svarUpane vividha prakAre upadezatA hatA. pAtra jIvo tene grahaNa karI AtmakalyANa sAdhI letA hatA. upekSA : madhyasthano eka bheda upekSA che, sAmAnya upekSA eTale niSkALajI ke tiraskAra thAya. durAcArI ke pApI pratye madhyastha ke udAsInatA hoya che. paraMtu tevAM kAryo pratye upekSA hoya che. pApa karanAra pratye upekSA e rIte rahe che ke javA do enA karmanuM phaLa e bhogavaze. puNyakAryamAM jema prazaMsA che tema pApakArya pratye upekSA che. madhyastha prakAranI upekSAmAM tiraskAranI mukhyatA nathI paraMtu te mATe vikalpa na karatAM te taraphathI ApaNuM citta haTAvI levuM, te upekSA che. jema kahIe chIe ke je gAma javuM nahi tenuM nAma na levuM. te upekSA che. upekSA madhyasthabhAva poSaka che. tethI duHkhIonI upekSA ke tiraskAra nathI. tevI upekSAvRtti te jinAjJA viruddha che. aMtara-bAhya koI prakAre rogAdithI gherAyelA jIvonAM duHkho joI temanI vyathAne jANIne sahAnubhUti thavI joIe. paraMtu teo temanAM karma bhogave satveSu maitrI ke 61 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che mAre zuM ? tevI upekSA uttama mAnava karato nathI. tenAM pApakarmonI upekSA che, paraMtu tenI vyathA ke duHkha mATe to anukaMpA che. aMtamAM A bhAvanAonI vizeSatA e che ke jIvanane eka satyanA rAhe laI jAya che. dIrghakALathI bhUlA paDelA jIvane anupama mArge caDhAvI de che. cAre bhAvanAo maLIne caitanyanuM sAmarthya pragaTa thAya che. tema darekanuM alaga alaga ane aneruM sthAna paNa che. maitrIbhAva e pavitra jharaNA jevo che. jenuM vaheNa vizvanA sukha pratye che. pramodabhAvanA vaDe guNIjano pratyenA Adara sanmAnathI haiyuM nAcI UThe che. e guNo jIvanano Adarza bane che. vaLI dIna duHkhiyAM joIne karuNAbhInuM haiyuM raDI UThe che. aMte mArga bhUlelA koI jIvanapathikane AMgaLI cIMdhe che. hAtha ane sAtha Ape che, bhAI cAla huM tAro sAthI chuM. paraMtu te hAtha pakaDavAmAM kRpaNa che. to mAdhyastha bhAvanA samatA vaDe bhAvanAnI pavitratAnuM rakSaNa kare che. Avo uttama jIva A bhAvanA vaDe zuddha banI AgaLanA paMthe prayANa karI paramapadane pAme che. madhyasthabhAva AMtarika baLa che muMbaI jevA nagaramAM rAjasthAnathI sumanalAla vyApAranA aramAnathI Avyo hato. paraMtu nasIbe sAtha na Apyo. je kaMI laIne Avyo hato te paNa pUruM thaI gayuM ane vyApAranI koI UjaLI rekhA dekhAI nahi. jyAM jAya tyAM jAkAro maLe. dezamAM rahelo parivAra to jema tema karI nibhAva karI leto. paraMtu sumanalAlane to sAMja paDe udarapUrtinAM paNa phAMphAM thaI gayAM. Ama divaso pasAra thatA hatA. sumanalAlanI nirAzAno pAra na hato. tyAM vaLI koI jUnA mitrano meLApa thayo. kRza thAya zarIra, mukha para atyaMta nirAzA, mAnasika bhAra, AvI dazA joI te mitrane manamAM sadUbhAva pedA thayo. teNe sumanalAlane sAtha ApI vyApAranI sagavaDa karI ApI. 62 ka satveSa maitrI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAno ke azubhanAM coghaDiyAM samApta thayAM hatAM. ane zubhanAM coghaDiyAM zarU thayAM hatAM. sumanalAla pote paNa nItimAna hatA. dharmanI zraddhAvALA hatA. potAnI avadazAnuM temane bhAna hatuM, tethI paropakAravRtti saheje temane varI hatI. vyApAra khUba vikasyo. AthI thoDA samayamAM ghaNI kIrti meLavI. have sumanalAlajI zeTha kahevAtA hatA. jAkAro ApanArA paNa temanI sAthe vyApAra karavA IcchatA. sumanalAlajInuM bhAgya cAre bAjuthI khIlyuM hatuM. moTA adyatana phaleTamAM saparivAra sukhapUrvaka rahetA hatA. ophisa paNa ghaNI vizALa hatI. dezavidezanA vyApAramAM saphaLatA maLatI hatI. | divALInA divaso AvyA. sau vyApArI mitro vagere sumanalAlajIne bheTa vastuo laIne abhinaMdana ApavA, zubhecchA pAThavavA AvatA hatA. divALInA pUjanane divase to sumanalAlajI sAthe hAtha milAvavAnI paDApaDI hatI. sau bheTa mUkatA. sumanalAlajI premathI bheTa svIkAratA ane bAjumAM moTI tijorI hatI tene bhaLAvatA. sau sAMbhaLe tema bolatA. "bhaLAvuM chuM' eka sajAga vyApArIne Ano khyAla Avyo. jyAre bhIDa ochI thaI tyAre te zeTha pAse AvyA. ane be hAtha joDI vinayapUrvaka beThA, pachI pUchyuM, "zeThajI mApha karajo paNa eka vAta pUchavI che. tame badhI bheTa letA ane bolatA hatA ke "bhaLAvuM chuM." teno bheda zo che ?" sumanalAlajI mArmika rIte hasyA, pachI javAba Apyo ke, bhAI, A nagarInA phUTapAtha para pharato, keTalAya vyApArInI dukAnanAM pagathiyAM ghasato, sAMja paDe nirAzAthI koI kholImAM pahoMcato, rAtre bhUkhyo sUI jato, savAre AzAmAM UThato, sAMja paDe e nirAzAne pAmato. koI subhaga paLe eka mitranI saMbhAvanAthI vyApAramAM saphaLatA maLI." Aje e ja sau bheTa laIne Ave che ke jyAMthI mane jAkAro maLato hato. A sarva pratApa A tijorImAM rahelAM lakSmIdevIno satveSa maitrI ke 63 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. huM to e ja sumanalAlajI chuM. ethI saunI ApelI bheTa lakSmIdevIne bhaLAvuM chuM.' hA paNa eka vAta kahuM, mane Aje koI paNa vyakti pratye nArAjI nathI. ane maLelI A lakSmI ke kIrti mATe khuzI ke moTAI nathI. mArA ja azubha karmanA yoge je kaMI banyuM te banyuM. Aje zubhanA yoge je kaMI thAya che te madhyastha banI jouM chuM. pelA vyApArI kahe, "koI vyApArIone tamArI IrSA paNa Ave che. ke A phUTapAtha para pharanAro to zeThajI thaI beTho. "mArA manamAM evo vikalpa ja nathI. saune bhagavAna sadabuddhi Ape." arthAt IrSA karanAra pratye paNa temanI upekSAbhAva tarI Avato hato. paropakAravRttine kAraNe temanuM citta zubha bhAvathI bhareluM hatuM, tethI temane pahelAnA duHkhanA divaso pratye ke vyaktio pratye dveSa na hato ke temanI khuzAmata karanAra pratye rAga na hato. saune mATe madhyasthabhAva te temano saguNa hato. koI temanA pratye dveSa rAkhe che tevuM vicArIne duHkhI thatA na hatA paNa temanA pratye teo udAsIna rahetA. madhyasthabhAva Avo sukhadAyaka che, kAraNa ke te AMtarika baLa che. A vizvamAM mAro eka paNa apakArI che nahi, badhA ja mArA upakArI che - evI vicAraNAne vartanamAM lAvavAthI sAco arihaMtabhAva pariNata thAya che. temAM bhArobhAra kRtajJatA rahelI hoya che. "namo arihaMtANa - pada paNa A ja tAtparyane prakAze che. koI eka paNa jIvane apakArI mALyo eTale arihaMtabhAvano apalApa thayo - ema mAnIne sarva sAthe AtmIyatApUrNa vartana keLavavAmAM svaparahita che. pU. paMnyAsajI 64 : satveSu maitrI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra maitsA sarveSa sanveSa pramodana guNAdhike mAdhyaccenA vinIteSa kRpayA duHkhiteSa. koI puNyazALInuM citta sarva prANIo para maitrI guNAdhika pratye pramoda, avinIta pratye mAdhyacya ane du:khI pratye karuNA vaDe vAsita banIne beMtAlIsa prakAranuM zubha karma bAMdhe che. jema saMsAramAM bhAgyazALIone sAcA mitro maLe che, tema puNyazALIone - sattvazIlane kalyANamitra ke sanmitra maLe che. savizeSa to munio maitrI Adi bhAvanAnA adhikArI che. sAco mitra sukhamAM sabuddhi Ape che. duHkhamAM potAnuM sukha dhanAdi jatAM karIne paNa mitranA duHkhamAM sahAya karavA tatpara rahe che. kalyANamitra to sarvaprakAranA duHkhathI mukta thavAmAM sAtha Ape che. arthAt avyAbAdha sukhanI prAptino te bhomiyo che. uparanA kathana anusAra satveSa maitrI e paNa sattvazIla mAnavanuM lakSaNa hoya che. jaMtuthI mAMDIne sarva jIvasamUha pratye maitrInI uttama bhAvanA thavI, temAM sthira thavuM, vyavahAramAM tenuM avataraNa karavuM ane paramArtha mArgamAM maitrIbhAvanAnuM samatAsvarUpe sthira thavuM, tevuM paribaLa sattvazIla ke prAjJapuruSamAM saMbhava che. sattvahInamAM te asaMbhava jema harino mAraga zUrAno che tyAM kAyaranuM kAma nathI, tema klezajanita vRttivALA jIvomAM A maitrIbhAvanA sthAna letI nathI. pAtra jIvamAM te samagrapaNe prasAra pAme che. caramAvartimAM pravezelA jIvamAM yatkiMcita A bhAvanAo hoya che. yogIjano tenA sahaja ja praNetA che. satveSa maitrI ka 65 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanI sarvatomukhI ucyatA che, tethI dehAMta-maraNAMta upasarga thatAM paNa sAdhu-sAdhaka upasarga karanAra pratye paNa maitrIbhAvanAmAM sthira rahe che. upasargakartA pratye krodha nathI. indrAdi vaMde to kaMI noMdha nathI. mArgamAM kAMTA hoya ke kamaLa sarvatra samabhAva te yogIjanonuM aMtaHkaraNa che. pramoda : pramoda guNamAM vinayanI vizeSatA hovAthI te atyaMtara tapa svarUpa banIne nirjarAnuM kAraNa bane che. tethI pramodaguNa paNa paraMparAe paramapadanuM pradAna kare che. he mAnava ! sAmAnya jagatavAsI jIvane kaMI levuM game che, cakravarti jevA paNa kaMI meLavavA icche che. sattvazIla mAnava vicAre che ke mAre kaMI levuM ja che to sarva dravyAdimAMthI guNa ja grahaNa karuM. temAM paNa guNIjanono saMparka mAtra tenA haiyAne jhaMkRta kare che. Dhela joIne mora nAcI UThe tema prAjJapuruSanuM haiyuM guNIjanone joIne nAcI UThe che. Avo nirdoSa virSollAsa paNa nirjarAnuM kAraNa bane karuNA : karuNA e to zrI tIrthakaronA Atmapradeza pradezathI pragaTa thatuM tattva ane sattva che. meghane koI varasavAnuM kahetuM nathI, bhUmino bheja tene cAre dizAmAM varasAvI de che. tema karuNAnA svAmIne koI kahetuM nathI tame karuNA karI. temanA zvAsa sAthe dhabakatI karuNA sarvatra abhedapaNe varasatI rahe che. tevI karuNAne pAtra banavAnuM puNya hoya che. te karuNA sAsarika duHkha dUra kare che te tenI ADapedAza che. mukhyatayA svarUpa brAMtinuM duHkha dUra karI avyAbAda sukha sudhI pahoMcADe che. e karuNAsAgaranAM biMduo ja ApaNA hRdayamAM sthAna le to 66 ka sarveSa maitrI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te biMduo bhAvanArUpa banI hRdayanA klezajanita durbhAvone dUra karI de che. ane pachI te jIva ja svayaM karuNA meLavavAnA bhAgyane prasArI karuNA karanAro bane che. mAdhyastha : mAdhyazmabhAvanI kSitijo batAvIne paramAtmAe ajaba- gajabanI sukhada cAvIo ApI che. mAdhyazya eTale jJAnasvarUpa AtmAe jJAnarUpe ja sthira thavuM. na rAga na virAga, na prema na Sa, na zatru, na mitra. je jema che tema ThIka che. jagatanI vyavasthA niyamathI cAle che. temAM tAre kaMI Dakhala karavAnI nathI. chatAM prAjJapuruSe je kaMI karavA jevuM hatuM te maitrI, pramoda ane karuNA bhAvanAmAM caritArtha karyuM. pokArI pokArIne kahyuM. je taravAnA kAmI che temaNe tene AtmasAta karyuM. paraMtu jene hajI ajJAnarUpI aMdhakAra che, hajI tenuM bhAgya nabaLuM che, hajI paribhramaNano tAga pAmyo nathI, tenA pratye karuNAyukta mAdhyacyabhAva che. aMtaraMgamAM samAna bhAva che, jIvo sukha pAme. jyAM upAya nathI tyAM dhIraja kartavya che. Ama cAra bhAvanAo cAra ciMtAmaNI ratna samAna che. jenA zravaNe Ano bodha paDyo nathI tenA hatabhAgyanI paNa karuNA che. tuM maitrI citave ane tene sarvatra prema maLe. tuM pramoda ciMtave tArAmAM guNo sthAna le. tuM karuNA citave tArAM duHkho dUra thAya. tuM mAdhyazya ciMtave kartAbhAva vagarano haLavo phUla jevo thaI jAya. bIjI rIte vicAre to maitrIbhAvanA ahaMkAranuM visarjana kare. pramodabhAvanA ajJAnanuM prakSAlana kare. karuNAbhAvanA mohane tilAMjali Ape. mAdhyacya bahirmukhatA-dehAtmabuddhinI bhramaNA bhAMgI nAMkhe. tyAra pachI sarva AdhyAtmika kramika vikAsano prAraMbha sahaja ane saraLa bane che. mArgAnusAritAthI, apunabaMdhaka avasthAmAM praveza karI carama yathApravRttakaraNamAM puruSArtha phoravI. guNasthAnakane sparze che. karmapravRttionA rasAdine zamAvato, guNa zreNie ArUDha thaI. ghAtakarmono sarvathA nAza karI svarUpanI prApti kare che. satveSa maitrI ka 67 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhAvanAo suSupta cetanAne jAgRta kare che. ahaMkArAdi vRttio dUra karIne zuddhabhAvane sthira kare che. svasvarUpamAM praveza karavAnA bIja samAna che. je bIja vaTavRkSanI jema vistarI mokSanuM phaLa apAve che. kALakrame anaMta avyAbAdha svarUpamAM sthiti karAve che. tattvadRSTie jotAM A cAre bhAvanAo mAnavajIvananuM divya svarUpa che. manuSyanA dehanI racanA evI che ke temAM paulika paNa apekSAe divya zaktio tirohita che. to pachI mAnavazarIranI cetanAmAM divyatA hoya temAM Azcarya nathI. te divyatA pragaTa thavA mATe mAnavadeha maLyo. vaLI te divyatA guNorUpe ke bhAvarUpe pragaTa thavA mAnavanA sthUla jIvanamAM paNa prayatna kare che. manuSyane potAnI AvI UrdhvagAmitA para vizvAsa thavo joIe. to ja suSupta cetanamAM rahelI e zaktio pragaTa thAya. AvI adbhuta zaktivALI potAnI cetanAne kSudratAmAM veDaphIne anAdara kema thAya ? ane anyano tiraskAra paNa kema thAya ? mATe svanI ke anyanI AvI divya zaktio pragaTa karavAmAM tatpara rahevuM. anyane sahAyabhUta thavuM. A cAre bhAvanAno sAra e che ke sarvamAM samabhAva, uccatama prema. mahApuruSone cetanAnI A zakti para atyaMta vizvAsa hato tethI temaNe saumAM siddhasama satkArano upadeza Apyo. pU. paMnyAsajIe temanA graMthomAM zrutasAgarane relAvyo che, te suvAcya, saraLa ane sugama rahasyothI sabhara che. jIvananuM saurabha che. tene jANo, mANo ane pAmo. iti zivama 68 sattvaSa maitrI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. * maitrIbhAva jagatameM merA - - saba jIvase nitya rahe, dIna du:khI jIva para mere, urase karUNA strota bahe. durjana krUra kumArgaratoM para, kSobha nahIM mujhako Ave, sAmyabhAva rakhUM unapara, aisI pariNati ho jAve na karavI kAna tAka