Book Title: Sanghpati Rupji Vansh Prashasti
Author(s): Vinaysagar
Publisher: Rajasthan Prachyavidya Pratishthan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020631/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ejasthAna purAtana garamAlA pradhAna sampAdaka-phatahasiMha, ema.e., DI.liT. [ nidezaka, rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura ] granthAGka 107 vaackottNs-shriishriivllbhgnnivinimitm| saGghapati rUpajI-vaMza-prazastiH 03016 prakAzaka rAjasthAna rAjya saMsthApita rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna jodhapura ( rAjasthAna ) VASTHAN ORIENTAL RESEARCH INSTITUTE, JODHPUR, For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rAjasthAna purAtana granthamAlA pradhAna sampAdaka - phatahasiMha, ema.e., DI.liT. [ nidezaka, rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir granthAGka 107 vAcakottaMsa - zrIzrIvallabha gaNivinirmitA saGghapati rUpajI vaMza- prazastiH - sampAdaka prathamAvRtti 750 mahopAdhyAya vinayasAgara sAhitya mahopAdhyAya, sAhityAcArya darzanazAstrI, sAhityaratna, kAvyabhUSaraNa, zAstra visara 21ffor prakAzaka rAjasthAna rAjya saMsthApita rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna jodhapura (rAjasthAna ) RAJASTHAN ORIENTAL RESEARCH INSTITUTE, JODHPUR 1262 0 For Private And Personal Use Only mUlya 1.25 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjasthAna purAtana granthamAlA rAjasthAna rAjya dvArA prakAzita sAmAnyata: akhilabhAratIya tathA vizeSataH rAjasthAnadezIya purAtanakAlIna saMskRta, prAkRta, apabhraMza, hindI, rAjasthAnI Adi bhASAnibaddha vividhavAGmayaprakAzinI viziSTa-granthAvalI pradhAna sampAdaka phatahasiMha, ema.e.,DI.liTa. nidezaka, rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura granthAGka 107 vAcakottasa-zrIzrIvallabhagaNivinirmitA saGghapati rUpajI-vaMza-prazastiH prakAzaka rAjasthAna rAjyAjJAnusAra nidezaka, rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna jodhapura (rAjasthAna) 1966 I. vi0 saM0 2026 bhAratarASTrIya zakAbda 1861 mudraka-hariprasAda pArIka, sAdhanA presa, joSapura For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pradhAna-sampAdakIya prastuta grantha zrIvallabhopAdhyAya racita satrahavIM zatAbdI kA eka mahattvapUrNa grantha hai jisako zrIvinayasAgara ne hamAre pratiSThAna ke anthoM se DhUMDha nikaalaa| isa grantha meM madhyayuga ke eka bahuta bar3e zreSThi-vaza kA paricaya diyA gayA hai| usa yuga meM isa vaMza ke pramukha sadasya saMghapati somajI zivAjI the, jinhoMne jainadharma ke liye bahuta se aitihAsika mahatva ke kAma kiye, ata: zvetAmbara janasamudAya meM inakA nAma Aja bhI bar3e Adara ke sAtha liyA jAtA hai| prAcArya jinacandrasUri, jo samrATa akabara ke dvArA yugapradhAna pada se alaMkRta kiye gaye the, unake ye pramukha bhakta the| ataH svabhAvata: isa grantha kA bahuta bar3A aitihAsika mahattva hai| isa grantha meM somajI zivAjI evaM unake pUrvajoM dvArA nirmita jainamandiroM aura jJAnabhaNDAroM kI sthApanA kA ullekha hai, unameM se kucha kA patA nahIM cala rahA hai ataH ahamadAvAda-nivAsiyoM aura vizeSa kara unake vaMzajoM ke liye unakI gaveSaNA karanA prAvazyaka ho jAtA hai / sampAdaka mahodaya ne isake DhUr3hane aura sampAdana karane meM jo zrama kiyA hai usake liye ve sAdhuvAda ke pAtra haiN| caMtra zuklA 8, vi.saM. 2026, / jodhapUra . -phatahasiMha For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSayAnukrama pRSThAGka 11-12 12 12-13 13-14 14-15 15-16 16-17 bhUmikA maGgalAcaraNam devarAjazreSThivarNanam gopAlazreSThivarNanam gopAlazreSThi-rAjUstrIvarNanam rAjAzreSThivarNanam rAjAzreSThino ratnadevIvarNanam sAiyAzreSTha-varNanama sAiyAtreSThi-nAkUstrIvarNanam yoginAthayorekatra varNanam saGghapati-yogivarNanam saGghapati-nAtha-varNanam sUrajIzreSThivarNanam indrajIzreSThivarNanam yoginaH dve striyo tadvarNanam saGghapati somajIvarNanam saGghapati-zivAvarNanam yoginaH tathA tatstrIdvayasyaca kRtaviziSTa kAryavarNanam saGghapati-somajI-zatruJjayatIrthayAtrAvarNanam bandimocanam saGghapatisomajIkRtasarvakharataragaccha-sAmagrI lambhanikA zrAvakanikarakarAMgulIvalayAropaNayorvarNanam / zyAmalapAzvacaityanirmANavarNanam AdIzvarajinabhUmadhyasthitacaMtyavarNanam caturmukhazrIzAntinAthacaMtyavarNanam zAstralekhanAdyanya kRtyavarNanam [1.1.1.1.111.1111: -11. 17 17 15-16 16-21 21-22 22-26 26 26 26-27 27-28 MAM For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUmikA prati-paricaya yaha prati rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura ke hastalikhita granthasaGgahAlaya meM prApta hai / isa prati kA paricaya isa prakAra hai: granthAGka-19250 nAma-saMghapati rUpajI-vaMza-prazastiH kartA-zrI zrIvallabhopAdhyAya prAdhAra-kAgaja lipi-devanAgarI sAija-26411 sI. ema. patra-8 paMkti-16 akSara-43 bhASA-saMskRta samaya-vi. saM 1675 se 1660 kA madhyakAla vizeSa-kAvya apUrNa hai| kartA zrIvallabha dvArA svayaM-likhita prati hone se zuddhatama, saTippaNa, TIkA-sahita aura katipaya pAThAntaroM se alaMkRta hai| abhI taka isako dUsarI aura pUrNa prati kahIM bhI prApta nahIM kartA isa prazasti-kAvya ke praNetA zrI zrIvallabhopAdhyAya (zrIzrIvallabhavAcakaH, padya 5) jaina zvetAmbara kharataragacchIya paramparA meM zrI jJAnavimalopAdhyAya ke ziSya the| inakA samaya vi. saM. 1620 se lekara 1660 taka kA hai| vAcaka zrIvallabha pratibhA-sampanna kavi, saphala TIkAkAra, svasiddhAnta aura parasiddhAnta ke marmajJa-vettA, vyAkaraNa, koSa aura lakSaNazAstra ke viziSTa vidvAn evaM vAdo For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati rUpajI-vaMza-prazasti hone ke sAtha-sAtha gaccha-sampradAya ke kadAgrahoM se mukta, udAramanA evaM vizuddha bhAratI ke upAsaka the| inakI vaiduSya eva vaiziSTyapUrNa amara-kRti sahasradalakamalabhita citra-kAvya 'arajinastavaH' svopajJaTokAyukta hai| arajinastava kI bhUmikA meM maiMne kavi kI guru-paramparA, kavi kA paricaya, kavi dvArA nirmita sAhitya evaM kavi kI vizAla hRdayatA Adi para vistAra se vicAra kiyA hai| zrIvallabhopAdhyAya dvArA nirmita nimnAMkita sAhitya abhI taka prApta huaA hai 1. vijayadevamAhAtmya-mahAkAvya', racanA-samaya anumAnata: 1687 2. arajinastava (sahasradalakamalagabhitacitrakAvya) svopajJaTIkA-sahita' - racanA-samaya 1655 aura 1670 kA madhya 3. vidvatprabodha' racanA-samaya saMbhavata. 1655 aura 1660 ke pazcAta, racanA-sthAna balabhadrapura (bAlotarA) 4. saMghapati rUpajI-vaMza-prazasti-kAvya 5. caturdazasvarasthApanavAdasthala' 6. upakezazabda-vyutpatti ra0 saM0 1655 vikramanagara (bIkAnera) 7. mAtR kAzlokamAlA' 8. ziloJchanAmamAlA-TokA ra0 saM0 1654 nAgapura (nAgora) 6. zeSasaMgraha-dIpikA'-TIkA ra0 sa0 1654 bIkAnera 10. abhidhAnacintAmaNinAmamAlA-'sAroddhAra'-TokA __ra0 saM0 1667 jodhapura 1. jaina sAhitya saMzodhaka samiti dvArA prakAzita / 2. mere dvArA sampAdita evaM sumati sadana koTA se prakAzita / 3. zrIjinadatta sUri jJAnabhaNDAra sUrata se 'mahAvIra-stotra' meM tathA rAjasthAna prAcyavidyA___ pratiSThAna, jodhapura se 'ekAkSaranAmakoSa-saMgraha meM prakAzita / 4. presakaoNpI mere saMgraha meM hai| 5. muni puNyavijayajI saMgraha pramadAbAda bhAga 2, graMthAMka 4572 para prApta hai| 6. 7. bIkAnera bRhadjJAna bhaNDAra meM prApta hai| 8. rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura meM granthAMka 4305, 4323, 14136 aura mora 17167 para cAra pratiyA~ prApta haiN| For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra saMghapati rUpajI vaMza - prazasti www.kobatirth.org 3 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11. nighaNTuzeSanAmamAlA TIkA' 12. siddha hemazabdAnuzAsana TIkA * 13. durgapada prabodhavRtti 2. saM. 1661 jodhapura 14. sArasvataprayoga nirNaya * 15. 'kezA:' padavyAkhyA ' 16. caturdazaguNasthAna - svAdhyAya prastuta prazasti-kAvya ke atirikta zrIvallabha vAcaka ke svayaM ke hastalekhoM kI do pratiyA~ mere avalokana meM aura bhAI haiM jinameM se eka to bANabhaTTakRta ' caNDIzataka' kI mahArANA kumbhakarNapraNIta TIkA kI saM0 1655 nAgora meM likhita prati jo rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura meM 17376 granthAMka para prApta hai aura dUsarI prati zrIsundararacita 'caturviMzatijinastutiH' kI prati mere nijI saMgraha meM prApta hai / 3 kAvyanAma prastuta kAvya pUrNa hone se isakA kavi ne kyA nAma rakhA hai, nirNaya nahIM kara sakate / kAvya ke prAraMbha meM kavi 'zrIsaMghAdhiparUpajIvijayatA' ( padya 3) tathA 'bhuvi zrAvakAdhIzvaro rUpajo: sa:' ( padya 4 ) kA ullekha kara, padya pAMcaveM meM rUpajI ke pUrvajoM kA varNana karane kA saMketa karatA hai| isase spaSTa hai ki kavi saMghapati rUpajI kI prazaMsA meM yaha prazasti-kAvya likhanA cAhatA hai, parantu kAvya ke prAptAMza meM kevala rUpajI ke pitA evaM cAcA saMghapati somajI bhaura zivAjI ke katipaya sukRta kAryoM kA hI varNana prApta hai| rUpajI kA janma aura viziSTa kRtyoM kA ullekha bhI isameM nahIM A pAyA hai / aisI avasthA meM maiMne isakA 'saMghapati rUpajI vaMza- prazastinAma rakhanA hI samucita samajhA hai / 1. abhidhAnacintAmaNinAmamAlA 'sAroddhAra' TokA meM ullekhamAtra prApta hai| 2. vijayadharma lakSmIjJAnamandira, zrAgarA meM prApta hai / 3. zrI zramIsomajanagraMthamAlA, bambaI se prakAzita / 4. bhAvaharSI kharataragaccha jJAna bhaMDAra, bAlotarA meM kucha varSoM pUrva yaha prati prApta thI kintu duHkha hai ki vaha jJAna bhaNDAra bika cukA hai / 5. mahimA bhakti jaina jJAna bhaMDAra, bokAnera graM. 1890 para prApta hai / For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati rUpajI-vaMza prazasti racanA-samaya saMghapati somajo ne siddhAcalatIrtha para kharataravasahI (caumukhajo ko DhUMka) kA nirmANakArya prAraMbha karavAyA thaa| mIrAte ahamadI ke anusAra isa madira ke nirmANakArya meM 58 lAkha rupaye kharca hue the| kahA jAtA hai ki isa kArya meM 84000) rupayoM kI to kevala rassI-DoriyAM hI lagI thiiN| kintu durbhAgyavaza madira kI pratiSThA karAne ke pUrva hI saMghapati somajI kA svargavAsa ho gayA / aisI avasthA meM somajI ke putra saMghapati rUpajI ne saM0 1675 meM kharataragaNanAyaka zrIjina rAjasUri ke kara-kamaloM se isa kharataravasahI ko pratiSThA kA kArya bar3e mahotsava ke sAtha sampanna krvaayaa| dUsarI bAta, kharataragacchIya paTTAvaliyoM ke anusAra, isa pratiSThA-mahotsava ke atirikta saMghapati rUpajI ke anya viziSTa eva mahattvapUrNa kAryoM kA koI ullekha prApta nahIM hai / ata: isako racanA kA samaya pratiSThA-mahotsava kA samaya saMvat 1675 ke pazcAt kA hI mAnA jA sakatA hai| granthasAra isa kAvya ke anusAra saMghapati rUpajI kA vaMzavRkSa isa prakAra banatA hai : prAgvATavaMzIya zreSThidevarAja (patnI- rUDI) zre. gopAla (patnI-rAjU) zre. rAjA (patno-ratnadevI) zre. sAiyA (patnI-nAkU) zre. yogI (patnI 2, jasamAdavo aura nAnI kAkI) zre. nAtha (patnI-na raMgadevI) / zre. sUrajo (patno-suSamAdevI) zre. somajI (mAtA jasamAde) zre. zivA (mAtA jasamAde) zre. indra jo zre. rUpajI kAvya meM vaMzAvalI ke atirikta kavi ne jina-jina viziSTa bAtoM evaM kAryoM kA isameM ullekha kiyA hai, ve kramaza: isa prakAra hai For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati rUpajI-vaMza-prazasti 1. prAgvATavaMzIya zreSThidevarAja ahamadAbAda kA nivAsI thaa| vyApAriyoM meM mukhya thaa| isane saM0 1487 mAgha zuklA 5 ko zrI munisuvratasvAmI ke bimba kI pratiSThA kharataragaNAdhIza zrI jinabhadrasUri ke karakamaloM se karavAI thii| 2. saMghapati yogI ne svadharmI bandhunoM ko hemamudrA (mohara) kI lAvaNI (bhAvanA) kI thI aura vaha sadA yAcakoM ko abhISTa dAna detA thaa| 3. saMdhapati yogI kI prathama patnI jasamAde ne ahamadAbAda ke talIyApADe meM sumatinAtha kA navIna maMdira kA nirmANa karavA kara pratiSThA karavAI thaa| 4. saMghapati yogI kI dUsarI patnI nAnI kAkI ne ekAdaza aMgAdi samasta zAstroM kI pratilipiyA~ karavAkara svayaM ke nAma se jJAna bhaNDAra sthApita kiyA thaa| 5. saMghapati somajI ne vi0 saM0 1644 meM kharataragaNanAyaka yugapradhAna zrI jinacandrasUri se zazrRMjayatIrtha kI yAtrArtha saMgha nikAlane ko svAbhilASA prakaTa kii| AcAryazrI ko svIkRti prApta hone para saM0 somajo ne saba jagaha AmantraNapatrikAyeM bhejoM / AmantraNa prApta kara anekoM sthAnoM ke hajAroM yAtrI aura aneka saMgha pramadAbAda pAye aura zubha mUhUrta meM saMghapati somajI kI adhyakSatA meM yaha tIrthayAtrI-saMgha amadAbAda se cala pdd'aa| saMgha kramazaH zatrujayatIrtha para pahuMcA aura vahA~ bar3I bhakti se tIrtha ko arcanA-pUjA kii| saMghanAyaka yugapradhAna jinacandrasUri ne somajI ko saMghAdhipati-pada pradAna kiyA / yAtrA kara saMgha punaH amadAbAda aayaa| 6. saM0 somajI ne saM0 1648 meM halArA sthAna ke baMdiyoM ko dravya dekara kaMdakhAne se chudd'daayaa| 7. saM0 somajo ne kharataragacchAnuyAyo samasta svadharmI bhAiyoM ko sone ko aMgUThI ko laMbhanikA (prabhAvanA) ko| 8. saM0 somajo ne ahamadAbAda ke sAmalapADe meM sAMvalA pArzvanAtha catya kA navIna nirmANa krvaayaa| 6. saM0 somajI ne sUtradhAra dhatA kI pola meM nIce bhUmitala para AdinAtha bhagavAn kA aura Upara caturmukha (caumukhA) zAntinAtha kA vizAla mandira kA nirmANa karavAyA aura saM0 1653 meM samrATa akabara pratibodhaka yugapradhAna jinacandrasUri ke karakamaloM se caumukhA zAMtinAtha mandira kI pratiSThA bar3e maho. tsaba se krvaaii| For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati rUpajI-vaMza-prazasti 10. isa prakAra saMghapati somajI ne ATha naye maMdiroM kA nirmANa karavAyA aura siddhAMta, TIkA Adi sarvazAstroM ko pratilipiyAM karavA kara ahamadAbAda meM hI jJAnabhaMDAra sthApita kiyA evaM kharataragaccha kI sampUrNa rUpa se sarvatra unnati kii| saM0 somajI ke sambandha meM anya ullekha saMghapati somajI ke sabaMdha meM anya graMthoM meM jo ullekhanIya vizeSa bAteM prApta hoto haiM ve nimnalikhita haiM :-- 1. zIlavijayakRta tIrthamAlA ke anusAra saMghapati somajI zivA na kevala prAgvATavaMzIya hI haiM apitu vizvaprasiddha neminAthamaMdira, pAbU ke nirmAtA mahAmAtya vastupAla tejapAla ke vaMzaja haiM: vastupAla maMtrIzvara-vaMza, zivA somajI kula-avataMza / zatrujaya upari caumukha kiyau, mAnava-bhava lAho tiNa liyau / / 2. kSamAkalyANopAdhyAyakRta paTTAvalI ke anusAra soma aura zivA prAraMbha meM garIba the aura cibhar3e kA vyApAra karate the| prAcArya jinacandrasUri ke camatkAra ke prabhAva se ye dhanADhya ho gye| 3. vAcaka ratnanidhAnakRta caityaparipATI-stavana ke anusAra saM0 somajI kA saMgha saM0 1644 caitra kRSNA 4 ko zatrujaya para pahucA thA: saMvata solaha sai cimmAlai, barasi savi sukhakAra / caita vadI cauthI dinai, budhavallabha budhavAra // 10 // saMghapati yogI somajI, mana dhari harakha turaMga / gacchapati zrIjinacandranaiM, yAtrA karAvI raMga // 11 // suvihita kharatara saMghanai, zrI prAdideva prasanna / vAcanAcArija ima' bhaNai, ratnanidhAna vacanna // 12 // 4. mahopAdhyAya samaya sundara-kRta kalpasUtraTIkA 'kalpalatA' (ra0saM0 1685) ko prazasti meM likhA hai ki jagadvizruta somajI aura zivA ne rANakapura, girinAra, prAbU, gauDI pArzvanAtha aura zavaJjaya ke bar3e-bar3e vizAla saMgha nikAlakara tIrthayAtrAyeM kIM aura pratinagara meM svagacchAnuyAyiyoM ko 2 rukma (sikkA) ko prabhAvanA kI: For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati rUpajI-vaMza-prazasti yadvAre punaratra somaji - zivA-zrAddhau jagadvizrutau , yAbhyAM rANapurazca raivata giriH zrIprarbudasya sphuTam / goDI zrIvimalAcalasya ca mahAna saMgho naya: kArito, gacche lambhanikA kRtA pratipura: rukmA dvimekaM punaH / / 5. guNavinayopAdhyAya ne RSidattA caupaI (ra0saM0 1663) meM likhA hai ki saM0 zivA sAmajI ne khaMbhAta meM bhI bahuta dravya kharca karake anekoM jinabimboM ko pratiSThA karavAI: zrIkhaMbhAyata thaMbhaNa pAsa, dharaNa pauma paratikha jasu pAsa // 63 // zrI kharataragaccha gagananabhomaNi, abhayadevasUri pragaTita saramaNi / dhana kharacI bahu biMba bharAviya, sAha zivA somajI karAviya / / 64 / / acarajakArI pUtalI jasu Upari, zaraNAi vara bheri viviha pri| pAsa bhagati vasa jihA bajAvai, guru parasAda rahyA zubha bhAvai // 65 // 6. zrI agaracaMda bhaMvaralAla nAhaTA-likhita yugapradhAna jinacandrasUri pa0 242.243 meM likhA hai ki : (ka) ahamadAbAda ko dassA poravAr3a-jAti meM Apane kaI acche rItirivAja pracalita kiye the / aba bhI vivAha-patra ke lekha meM 'zivA somajI kI rIti pramANe' lena-dena ko maryAdA likhI jAtI hai| Apake nivAsa sthAna dhanA sutAra kI pola meM, jinAlaya ke vArSika divasa aura anya prasaMgoM meM jaba kabhI jimanavAra hotA hai, taba nimaMtraNa patra bhI 'zivA somajI' ke nAma se diyA jAtA hai| (kha) dhanA sutAra kI pola vartamAna samaya meM zivA somajI kI pola ke nAma se bhI prasiddha hai| (ga) saM0 somajo-kArita jhaverIvAr3A ke caumukhajI kI pola meM zAntinAtha kA caumukha mandira aura hAjA paTela ko pola ke kone meM zrI zAntinAthajI kA maMdira bhI vartamAna meM prApta hai / (gha) seTha somajI zivAjI kA svadharmI-vAtsalya bahuta hI prazaMsanIya aura anukaraNIya thA / eka bAra kisI ajJAta aparicita svadharmI-bandhu ne vipatti ke samaya Apake Upara sATha hajAra rupaye kI huMDo kara dI / jaba vaha huDI bhugatAna ke nimitta Apake pAsa AI, taba inake munoma, karmacAriyoM kA sArA khAtA DhUMDha For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 8 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati rUpajI vaMza - prazasti lene para bhI huMDI karane vAle kA kahIM nAma taka na milA / vicakSaNa somajI ko usa huMDo ke gaurapUrvaka dekhane mAtra se usa para azrubindu kA dAga dekhakara yahasya samajha meM A gayA aura apane kisI svadharmIbandhu ke vipatti kA anubhava kara nijI khAte meM kharaca likhavA kara sikAra dii| kucha dina ke pazcAt vaha ajJAta svadharmI bhAI vahA~ AyA aura AgrahapUrvaka huMDI ke rupaye jamA karane ko prArthanA kii| kintu somajI ne, 'hamArA Apake ( nAma se) pAsa eka paisA bhI lenA nahIM hai' yaha kahate hue rupayA lenA asvIkAra kara diyA / Akhira saMgha kI sammati se zrI zAntinAtha prabhu kA jinAlaya nirmANa karAne meM ve samasta rupaye vyaya kara diye gae / (ca) saM0 somajI kI vaMza paraMparA ke vyakti aba bhI ahamadAbAda meM nivAsa karate haiM / kAvya kI svopajJa- TIkA kavi ne isa prazasti- kAvya ke 8-12, 15-17, 20, 24, 25, 31-38, 41, 43, 44, 54, 56, 62, 63, 78 padyoM meM bhAgata durbodha evaM kliSTa zabdoM kI vyAkhyA kI hai aura sAre padyoM meM kliSTa zabdoM ke liye TippaNI kA prayoga kiyA hai| vastuta: yaha TokA na hokara durgama-zabdoM kA vivecana karane vAlI TippaNikA hI hai / anta meM vidvAnoM evaM zodhakoM se nivedana hai ki isa prazasti-kAvya kI koI pUrNa prati prApta ho to sUcanA dene kA kaSTa kareM / For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAcakottaMsa-zrozrIvallabhagaNivinimitam saMghapati-rUpajI-baMza-prazastiH aiM namaH / zreyaH zrI: zrayate yadIyavizadA''nandiprasAdAtsadA , kAryaM kartuM manA janAdbhutamaviH' pravIbhavatyeva ca / sa zrIzAntijino'dbhutAM vitanutAM va: sampadaM zaM padaM , vidvAMso bhavipuGgavA bhagavatAmAyuSmatA zrImatAm / / 1 // bhavati nRNAM kuzalaM cirakAlaM , yadudita caJcadanugrahato'tra / vitaratu satpratibhA zrutadevI , raNaraNakapraNatA nagaNaiH sA // 2 // bhAsvadbhAsuraporavADaniviDaproddaNDapUrvAcalapradyotAmaNi mastakazirazcUDAmaNibhU maNi: zrIsaGghAdhiparU pajIvijayatAM jyAyAn varIyAMzciraM , jAgnacchI jinazAsanonnatikRtAM na NAM sadA grAmaNIH // 3 // guNopaH sadA'mAnadAnAdibhirya , trilokAstrilokIzatulyaM bruvanti / ciraM nandatAnnandayanto janAnAM , bhuvi zrAvakAdhIzvaro rUpajIH saH // 4 // pUrvaM pUrvajavarNanaJca vihitA'nantA'dbhutazreyasA , vyAkhyA lakSavicakSaNaH samuditAM vizvoditAM dIptivat / jainazrAvakanAyakatvamanakaM tasyA -'nvahaM bibhrataH , zrIzrIvallabhavAcakaH kavigurUnnatvA stavItyAdarAt // 5 // 1. mnaagmtikviH| 2. trayo lokA: trilokAH, trayANAM lokAnAM samAhArastrilokI tasyA IzaH vissnnuH| 3, rUpajIkasya / For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 10 tadyathA www.kobatirth.org zrIvallabha gariNa vinirmitam 1 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrahammadAvAdapuraM purANaM, vasundharAdhAranarAbhirAmam / cakAsti zAstova taduttamAnyad draMgANi sarvasvasamRddhibhiryat // 6 // tatrottamaH sarvasamRddhapuMsAM, zrIdevarAjo vyavahArirAjaH / rarAja sAmrAjyavirAjamAnaH, svardevarAjo maghaveva sAkSAt // 7 // // lokottamaM sarvaguNAbhirAmaM, saubhAgyavantaM ca samRddhimantam 1 zrIdevarAjaM jitadevarAja, lokA hi loke luluke nRlokaH ||8|| 10 vyA0 - hi nizcitaM nRloko manuSyaparIkSako loka:-jano loke jagati zrIdevarAjaM - zrI devarAjazreSThinaM jitadevarAjaM - parAjitendra luluke- dadarza // 8 // 7 8 4 saptA'STa vedakamitAbdamAgha- valakSapakSottamapaJcamA'he / svakAritamunisuvratArha dvimbaM kRtAnantasamIhitArtham ||6|| pravyayya sa dravyacayaM mahIyo, mahotsavaughena janA'naghena / harSAt pratiSThApayati sma hastAjjAgratprabhAvAjjinabhadrasUreH // 10 // yugmam vyA0 0 - saptASTa vedaikamito 1487 yo zabda :- varSastasya yo mAghaH - mAghamAsastasya yo valakSapakSa :- zvetapakSastasya yat paJcamAhaH paJcama dinaM paJcamItithirityarthastasmin / paJcamA ityatra paJcamaM ca tat grahazca paJcamAH 'ahnaH' iti sUtreNa tatpuruSa 'd samAsAntaH // yasyAH zuzauDa zoDIrasudAnazauNDo, yoSijjano no manasA manojJaH / sadaudAryagabhIratAdIn guNAna gaNyAnadhikAroikSya // 11 // yuyaus rUDItyabhidhA priyA sA, tasya pracaNDasya janAjaDasya | rUDIti bhASA tata eva loke, prAvarttate vetti janA udAhuH || 12|| yugmam vyA0- - tasya devarAjasya rUDItyabhidhA priyA preyasI yuyoDa-sambabandha grmildityrthH| 'yauDu sambandhe, sambandhaH zleSa :' iti dhAtupArAyaNam / sA kA ? yasyAH saudArya gabhIratAdIn guNAn nirIkSya yoSijjanaH manasA no zuzoDa-na jagaveM For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati-rUpajI-vaMza-prazastiH 11 wwviwww tyarthaH / kimbhUtaH yoSijjanaH ? zauDIrasudAnazauNDa:-pu0 yo* manojJaH / kathaM ? guNAn agaNyAn-adhikAn / atra kavirAzakya evamAha-janA iti udAhaH / itIti kim ? tata eva rUDInAmnyA yoSita eva, loke rUDI ta bhASA pravartate eva / yadIyamIdRzI nA'bhaviSyattahi manoharaparyAyA triliGgA rUDIti bhASA loke kathaM abhaviSyat ? iti / kathambhUtasya ? tasya devarAjasya pracaNDasya--pratA. pinaH 'pracaNDo durvaha zvetakaravIre pratApini' iti zrIdharaH / punaH kathambhUtasya? janAjaDasya lokeSu paNDitasya / iti kAvyadvayArthaH / / 11-12 // - [iti ] devarAja zreSThivarNanam / tadaGgajanmA'jitapadmasamA, gopAlanAmA sa babhUva bhUmau / goH pAlakatvAdiva yaM kavIndrAH, gopAla'-jetAramudAramAhuH // 13 // cittAvanau sarvajanasya zazvat, prAraMsta zastasvaguNaranekaiH / paropakAraiH pracuraprakAraiH, zreSTho' vyabhAsiSTa sa yasya nAma / / 14 // ' prAvizcakArA'tra hi vizvaretAH, priyaMvadaM sarvajanapriyaM ca / vipazcitaHprocuriti kSito yaM,papau jinAjJAM sa ciraM ca lokAn // 15 // dhyA-sa gopAlaH zroSTho ciraM jinAjJAM ca-punaH lokAn papau-rakSa / saH kaH ? yaM hi-nizcitaM, atra kSitI-dharitryAM vizvaretA:-brahmA priyaMvadaM ca-punaH sarvajanapriyamAvizcakAra iti vipazcitaH procuH // 15 / / [iti ] gopAlazreSThi varNanam / Aryeva varyA khalu zaGkarasya, bhAryA'kadaryA varayoSidaryA / rarAja rAjUritaduSkRtAjUstasyoditAnantavibhUtibhAjaH // 16 / / vyA.-sasya gopAlasya zreSThinaH rAjUH-rAjUnAmnI bhAryA rarAja / kasya keva ? khala-nizcitaM zaGkarasya-zambhoH prAryA iva-pArvatova / 'pAryomAchandasoH' iti haimAnekArthaH, dArghasvarAdirayam / kathambhUtA pArvatI rAjUzca ? varyA akadaryA 1. bhuupH| 2. gopAlaH / cittA'vanI sarvajanasya zazvatprAraMsta zastasvaguNairanekaiH / paropakAraiH pracuraprakAraH, zreSThI vyAsiSTa sa yasya nAma / / 15 / / For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvallabhagaNivinirmitam akRpaNA vAJchitArthadAyikAtvAt varayoSiryA / atra aryAzabda: svAminIparyAya zrAdyasvarAdiH / 'syAdayaH svAmivezyayoH' ityuktatvAt / itaduSkRtAH duSkRtaM ca ajUzca narake haThAt kSepa iti dvandve duSkRtAjvau, ite-gate duSkRtAjvau yasyAH itaduSkRtAjUH / yadvA, itA-gatA duSkRtamevA''juryasyAH sA tathA / kathambhUtasya tasya gopAlasya ? uditAnantavibhUtibhAjaH udayaprAptAnantasambadbhajanazolasya / kathambhUtasya zaGkarasya ? uditAnantavibhUtibhAja:-lAMghamAzitezitvaM prAkAmya mityAdyaSTadhezvarya bhajanazIlasya // 14 // [ iti ] gopAlazreSThirAjUstrIvarNanam / kAle vyatIte kiyati prazasta, putraM phalaM sA''mralateva lebhe / rAjAbhidheyaM svaguNairameyaM, samastaloka - spRhaNIyarUpam / / 17 / / vyA0- sA-rAjUH gopAlaSThipatnI rAjAbhidheyaM putra lebhe-alabhata / kva sati ? kiyati kAle vyatIte sati-pariNayanAnantaraM kiyati kAle vyati. krAnte satItyarthaH / kim ? keva ? phalaM Amralateva-pAnalANaM phala labhate tathA rAjUrapi rAjAbhidheyaM putra lebhe ityarthaH / kathambhUtaM putram ? prazasta-rogAdibhI rahitatvAt sundaram / phalapakSe tu, suvAtAdinA pakSyAdya bhakSaNena ca mavinaSTatvAt sundaram / punaH kathambhUtaM putram ? svaguNaH-svakoyaudAryagAmbhIryasaundaryAdiguNaH ameyaM-aparigaNanIyaM, etasya iyanto guNA iti gunngnnnaa'shkytvaadityrthH| AmraphalapakSe'pi svaguNaH-kaphaharagrAhyAdibhiguNa rameya tathaivArthaH / 'sAmra: kaphaharo grAhI vaNyo vAtapramehahat' iti dhnvntriH| aAmraguNAnAha / punaH kathambhUtaM putram ? samasta lokaspRhaNIyarUpaM, subhamaM / phalapakSepyayamevArthaH, paripakvagauravarNo. petatvena janAnAM vAJchanIyatvAt / atra phalamiti bhinnaliGgopamA // 17 // yadIyarAjeti sunAmadheye, jajalpuritthaM vibudhA vikalpya / ki pArthivaH kiJca nizAkaro'yaM, kiM nAyaka: ki tridivAdhinAthaH / / 18 / / ki kSatriyastattadanekadIvyad-guNairnarANAM kuzalAya zakta: / lokaprakAzavihitArinAze, rarAja rAjA sa ciraM dharAyAm // 16 // yugmam [iti ] rAjAzreSThivarNanam / tasyA'bhavat premarasasya pAtraM, ratnAdidevo pravarA hi patnI / harSapradA meghaghaTeva navyA, zazvanmayUrasya janAbhirAmA // 20 // For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMghapati rUpajI - vaMza- prazastiH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyA0 - tasya - rAjAbhidheyasya pravarA ratnAdidevI patnI prabhavat prAsIt / kathambhUtA ? premarasasya pAtra - bhAjanam / punaH kathambhUtA ? harSadA / kasya ? keva ? mayUrasya meghaghaTeva, yathA mayUrasya meghaghaTA zazvat harSadipAtrI tathA rAjAbhidhasya zreSThinaH harSa kartrI ityarthaH / kathambhUtA ? navyA janAbhirAmA ||20| , [ iti / rAjAthaSThito ratnadevIvarNanam / 2 prakhyAta sArvatrika satsamAkhyaH, putraH sa tasyA'jani sAiyAkhyaH / yaH prADvivAko'dya zirovataMsastataMsa puMsAM svaguNena haMsaH // 21 // samastalokaM na tRNAya' sAkSAd, yo manyate'nanyanUnavyapuNyaiH / svIyairameyaiH kavivarNanIyaM yazazcayaizcA'va * sa sAiyAkhyaH // 22 // dAnAnyanekAni lasattapAMsi zrAddhavratAnAmavanaM ca zazvat / samAcacAra vyavahArasAraH, sa tattvabhudbharatisevitAMhniH // 23 // sudAnazauNDA anu sAiyAkhyaM vasundharAyAM vyavahArimukhyam / dharmaikaniSThA nRpatipratiSThA, guNairgariSThA vibabhumaMhiSThAH // 24 // . , 13 vyA0 0 - vasundharAyAM vyavahArimukhyaM sAiyAkhyaM anu sudAnazauNDA : vibabhuH / ko'rthaH ? sAiyAnAmnaH zreSThino honA rejurityarthaH / evaM dharmaikaniSThAH nRpapratiSThAH gurNargariSThAH mahiSThA: sAiyAkhya granu vibabhu: - hInA rejurityarthaH / utkRSTe'nUpena ityutkRSTe'rthe, anu iti zravyayayoge / sAiyAkhyamityatra dvitIyA ||24|| yasyoditAMzoriva sarvakAlaM, maho mamahe samaho mahIyAn / na mahayAmAsa ca sanmahInAn nizAkarogragrahatArakAdIn ||25|| 3 vyA0---yasya-sAiyAkhyasya mahaH - tejaH sarvakAlaM mamahe - vavRdhe ca punaH sanmahonAn - uttamamahIpAlAn na maMhayAmAsa na dIpayAmAsa, sAiyAkhyazreSThinaH tejasaH rAjJAM tejo na kiJcidityarthaH / 'mahuD vRddhI' bhvAdizatmanepadI, 'mahuN bhAsArthaH' curAdi: parasmaipadI | yasya kasyeva ? uditAMzoriva udayaM prAptasya sUryasya iva, yathA sUryasya tejaH sarvakAlaM varddhate ca punaH nizAkarogragrahatArakAdIn na dIpayati tathA sAiyAkhyazreSThinastejo'pi / zratra sAiyAkhyaH zra eSThI upameyaH, uditAMzu rupamAnaM ' 1. tRNAdapi nikRSTaM manyate ityarthaH / 2. didIpe / 3. sAiyAzreSThI / For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvallabhagariNavinimitam zoSThino mahaH upameyaH, sUryasya mahaH upamAnam / zreSThino mahasya yathA sanmahInA nirAkaraNIyAstathA sUryasya tejaso nizAkarogragrahatArakAdayo nirAkaraNIyAH / kathambhUto mahaH ? samahaH-sotsavaH / pratra mahazabdo prakArAnto devavat / 'mahAvutsavatejasI' ityanekArthaH / punaH ka0 ? mahIyAn / / 2 / / [iti ] sAiyAtreSThivarNanam / nAkU iti khyAtasunAmadheyA, patnI tadIyA zubhabhAgadheyA / babhUva sA bhUvalaye guNAgrA, yadpato'nyA mahilA hi vinAH // 26 // iti ] sAiyAzreSThinAkUstrIvarNanam / / sAMsArikAnekana bhogyabhogAn, kAmyAnnikAmaM khalu bhuJjamAnA / prottuGgakArya janamAnanIyaM, yA'sUta yogyAhvayamaGgajaM sA' // 27 // tato vyatIte kiyati kSaNe sA', punahitIyaM tanayaM susAva / nAthAbhidhAnaM janapUjanIyaM, candraM dvitIyeva tithi: kalADhayam // 28 // navanavaizcArutaraH susiddha-manorathaiH puNyata eva pitroH / yathAkramaM to vavRdhAta utkA-vadhIyatuzca vyavasAyavidyAH // 26 // kanye upAyaMsta tata: krameNa, bhrAtRdvayaM dravyacayaM vyayitvA / mahotsavAMzca pracurAn viracya, prAyo hi dharmo gRhiNAM vivAhaH // 30 // [iti ] yoginAthayorekatra varNanam / lakSmIH payodhi parihAya pUrva, kAlaM kiyantaM tridive nivasya / sukhAnyalabdhvA ca jagabhramanto, yayoH zaraNyaM zaraNaM viveza // 31 // tatra sthitaidhiSTa ca ziSTarUpA'spaddhiSTa no duSTatarA'pi buddheH / sApatnyato'pIti vicitrametat, rarAjatuH protasahodarau tau / / 32 // yugmam ___ vyA0-to yoginAthAkhyau prIta sahodarI-prItimadbhAtarau rraajtuH-didiipaate| to ko ? yayoH zaraNyaM-zaraNayogyaM zaraNaM-gRha lakSmI: viveza-prAvizat / kathambhUtA 1. naakuuH| 2. naakuuH| For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMghapati rUpajI vaMza - prazastiH satI ? jagadbhramantI stii| kiM kRtvA ? pUrvaM payodhi parihAya kiyantaM kAlaM tridive - svarge nivasya - uSitvA ca punaH sukhAni alabdhvA - svarge saukhyAni alabdhvetyarthaH / ca punaH tatra yoginAthayogRhe sthitA aidhiSTa-pravarddhata / kathambhUtA ? ziSTarUpA / kAkAkSigolakanyAyena cakArasya punargrahaNAt ca punaH sApalyato'pi - sapatnobhAvAdapi buddha erno prasparddhiSTa dharmabuddhayA saha sparddhA na zrakarot ityetat vicitra-viziSTamAzcaryam / kathambhUtA ? duSTanarA / apIti sambhAvanAyAm 15 / / 31-32 // zAstreSviti zrUyata etadiSTaM punAti gaGgAhRdinI janaughAn / kRtAplavAn samprati pApanAzAt, zrI yoginAthau pupuvAta ibhyau // 33 // 1 vyA0 - zAstraSu etadiSTaM iti zrUyate / itIti kim ? gaGgAhradinI gaGgAnAmnI nadI janaughAn punAti samprati zrIyoginAtho ibhyo janaughAn pupuvAte punAtAm / 'pUgUza pavane' krayAdirubhayapadI / kathambhUtAn ? kRtA''plavAn -kRtasnAna / dvitIyapakSe kRtaH - vihitazcaraNayorAplavaH prAptirarthAt sparzo yaiste tathA tAn / atra zAkapArthivAdivat madhyapadalopI samAsaH, sati ca tasmin caraNazabdasya lopaH / kasmAt ? pApanAzAt, gaGgAsnAnAt pApanAza: grAtmazuddhizca / tadvayaM yo ganAthayozcaraNasparzAdiveti bhAvaH ||33|0 zrathaitayoH pRthak-pRthagvarNanam alabdhalAbho munisaGgatizca dhyAnaM jinAdeH svahitAya zazvat / rasAyanAni pravarISadhAni dravyANi yatsanti paropakRtye // 34 // yogIti nAma pravaraM yathArtha - mitrantamAnandakaraM narANAm / etAn SaDarthAniha yogazabde, vijJAya vijJAH kathayAmbabhUvuH // 35 // yugmam vyA0--pralabdhalAbhaH 1, saGgati: 2, dhyAnaM 3, rasAyanaM 4, zrauSadha 5, dravyaM 6. ete SaT yogazabdasyArthAH / eSAM yogAt yogI / sanmArgaNA''libhya iva dvipo yo, dAnaM dadAno'priyatA''dareNa / rAtridivaM pUritamAnavAzaH, soDalaM cakArA'vanimeva yogI // 36 // zubhA'mRtA''ditya suyogayuktaH sahasrazo ghasra ivehitArthAn / cakAra cA'raM sa tirazcakAra, prAyo'rthinAM durvidhatAM kSaNena // 37 // , For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvallabhagaNivinirmitam vyA0-sa yogizreSThI kSaNena-prAyo bAhulyena athinAM-yAcakAnAM prayojanavato vA duvidhatAM-niHsvatvaM tirazcakAra / cAnyat IhitArthAn-vAJchitaprayojanAni sahasrazaH araM-pratyathaM cakAra ! ka iva ? ghasra iva-divasa iva / kathambhUto divasa: ? zubhAmRtAditya suyogyukt:-shubhyogaa'mRtyogrviyogshitH| kathambhUtaH yogI ? zubhaM ca-kalyANaM amataM ca-maraNAbhAvaH zrAdityAzca devA arthAta tIrthaka rAsteSAM suyoga:--zobhanayuktistayA yukto yaH sa tathA / 'syAdAdityaH sure ravI' iti zrIdharaH // 36-37 // pApArividhvaMsanatatparatvAta, sarvasya lokasya vazaMkaratvAt / daridradAridrayavighAtakatvAt, vyartho hi yogIva babhUva yogI // 38 // vyA0-yogI-zreSTho hi-nizcitaM vyartha:-arthatrayopetaH yogIva babhUva-prAsIt / prathamArthe-yogaH sannAhaH so'styasya yogI sannAhavAn / dvitoyArthe-yogaH-- kArmaNa sostyasya yogI--kArmaNavettA ityrthH| tRtIye artha-yogaH--visrabdhaghAti arthAttatulyaM yoga:-dhanamityarthaH so'styasya yogI-dhanavAn ityarthaH / yathAkrama ayopi pApArividhvaMsanatatparatvAdityAdyA hetavo'pi yojyaaH| yogazabdasya sannAha 1, kArmaNa 2, visrabdhaghAtinaH 3 ete trayo'stita Ina pratyaye yogIti // 38 // iti saGghapatiyogivarNanam / atha nAthAkhyasaGghapativarNanam Aha lAdaka: sarvajanasya bhAsvAn, bhrAtA tadIyaH sa hi nAtha pAsIt / samastalakSmInilayo nilono, vrateSu yo dvAdazasUttameSu // 36 // sudharmakarmAdikanemisImAM, na yasya ko'pi hya dalaGghayannA / nAtho dhanI dharmaparAyaNo'bhUd, bhUmau sa bhUmIpatilabdhamAnaH // 40 // jyAyAn hi yaH sajjanadurjanAnAM, dvayartho nu nAthaH samabhUt shriirii| pratyakSato'bhAsata bhAsurAtmA, bhAsvatpratApaH sa cirAya nAthaH // 41 // vyA0-sa nAthaH saGghapatiH cirAya abhAsata-didIpe / sa: kaH ? yaH jyAyAna bhUmau sajjanadurjanAnAM pratyakSataH zarorI-zarIravAna / nu ityavyayaM upamAyAM / nAthaH nAtha ivatyarthaH / dvayarthaH-prathaMdvayavAna , hi-nizcitaM samabhUt / sajjanapakSe, sajjanAnAM poSakatvena nAtha:-svAmI AsIt / durjanapakSe, durjanAnAM nirAkaraNAt nAtha:-upatApakaH samabhUt / kathambhUto nAthaH ? sajjanapakSe, bhAsurAtmA-dedIpyamAnasvarUpaH / durjanapakSe, bhayaGkarasvarUpaH / 'bhayaGkare tu DamaramAbhIlaM bhAsuraM tathA' iti 1. yogizreSThinaH / For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMghapati-rUpajI vaMza - prazastiH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 haimazeSaH / punaH kathambhUto nAthaH ? bhAsvarapratApa:- sUryasadRktejA: / 'nAvRD upa tApezvaryAzIHSu ca ' svAdirAtmanepadI / AziSi nAtha ityAziSye vA''tmanepadaniyamAt zrarthAntare parasmaipadameva / 'nArthAta ISTe' iti nAthaH prathamapakSe, nArthAta durjanAn upatapati iti nAtha: dvitIyapakSe, evaM dvadyartho nAthazabdaH zarorI samabhUt // 41 // iti nAmAkhyapavarNanam / saGghAdhinAthastha hi nAthanAmno, nAraGgadevI gRhiNI vareNyA | zragaNyapuNyaHrjanasAvadhAnA, prANapriyA premavatI babhUva // 42 // // svasvAminAmA sa sukhaM subhogAn, prabhuJjamAnA samaye samAyam / zrIsUrajInAmakamaGgaja sA, kulapradIpaM samasUtarUpam // 43 // vyA0--samAyaM - kRpAsahitaM buddhisahitaM vA 'mAyA dambhe kRpAyAM ca syAnmAyA zAmbarIdhiyo:' iti zrIdharaH / samamUtarUpamityatra 'prazaMsAyAM rUpap iti rUpam ||44 || zrIsUrajI: sarvajagatprakAzI, zrIsUrajIvaddurivA'surat saH / zrIsUra'jIvat svavadhU yasya zrIgurajIvaH kRtavAJchitatvAt // 44 // vyA0 - sa zrIsUrajI saGghapatirasurat-pradIpyata / ka iva ? zrIsUrajIvadriva zrIsUreNa zrasUryeNa jIvan yo dyuH- divasaH zrIsUrajovadyuH sa iva zrIsUrajIvadduriva / kathambhUtaH ? ata eva sarvajagatprakAzI / sa ka: ? yasya zrIsU:kandarpaH svavadhRSu-svakIyapariNati strISu prajIvat prANAt, na parastrISu / zranena brahmacarya pAlanatatparatvamasUci / punaH kathambhUtaH ? zrIsUrajovaH zatayoraikyAt zriyA upalakSitA ye zUrAH - subhaTAsteSAM jIva iva jovaH zrosUrajovaH / kasmAt kRtavAJchitatvAt ||44 / / prajJA'tha jajJe suSamAdidevI, sadharmiNI dharmaparAyaNAtmA | prANapriyA supraNayA tadIyA, loke sadA pratyayitA suvRttAt ||45|| iti sUrajostrISarNanama | tasyAM hi tasyA' - 'bhavadindrajI sa, putraH pavitrA'vayavAbhirAmaH / guNAn yadIyAn guNivarNanIyAn stuvanti sarve kavayaH prasannAH // 46 // iti zrIsUrajIputrasya indrajIkasya varNanam / 1. suSamA devyAM / 2. sUrajIkasya / For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvallabhagaNivinimitama zrIyoginaH zrAvakanAyakasya, zrIporavADAnvayadIpakasya / bhAryA janAryA jasamAdidevI, dideva devIva kRtepsitArthA // 47 // yA rUparambhA ratirUpajetrI, svasvAmisevAratiraGganetrI / ananyasaujanya suraJjitAnyA, sA' bhAsate sarvajanAbhimAnyA // 48 // 'nAnyAdikAkItyabhidhA dvitIyA, sA'bhUd dvitIyA svaguNA'dvitIyA / raraja yA sarvakuTumbalokAn, zrIyogino bhogapurandarasya / / 46 / / iti zroyogino dve striyo| tatrAdimA -'sUta tanUjayugmaM, hRdyA'navadyA'vayava ratnam / zrIsomajIti pravareNa nAmnA, zivAbhidhAnaM zivadaM dvitIyam // 50 / / spRSTvA ca dRSTvA svakaraizca netra-rAnandavRndastimitaistadiSTam / nanandatustau pitarau paTU dvau, harSo hi sarvasya suputralAbhe // 51 // atha pravRddhaM vibudhaM budhebhyo-'navadya vidyA'dhyayanAd vyabhAttat / labdhvA varaM yauvanamutsavodhaiH, kramAcca kanye khalu paryaNeSTa // 52 // tatrA''dimaH sthAmasudhAmadhAma, zrIsomajoH somasamA''nanazrIH / saubhAgyabhAgyodayatazca puNyAt, kanyAmupAyaMsta punaH prazastAm // 53 // atha somajIvarNanam yasmAtsadA sarvajanInamukhyAd, vanIpakaugho vananendhanAni / vavAna corvIzacayo yadaMhrI, zrIsomajI: so'tra ciraM jijIva // 54 / / ___vyA0-'vanayI yAcane' tanAdirAtmanepadI, yayAce ityarthaH / 'vanaSana sambhavato, bhvAdiH parasmaipadI, siSeve ityarthaH / / 55 // saumyAkRtiH saumyamatirmahIyA-naudAryacAturya suzauryavarNaH / yo'khaNDayat saumyaguNena candraM, zrIsomajIH so'tra ciraM jijIva / / 55 / 1. jasamAde / 2. nAnI kaakii| 3. jsmaade| 4. tatputrayugmam / 5. mAtA ca pitA ca pitaro mAtApitrAvati pitRshbdshessH| 6. paTuzca paTvI ca paTU puruSaH striyeti puruSazabdasya shessH| 7. somajI zivA nAma lakSaNaM putrayugmam / For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMghapati rUpajI vaMza- prazastiH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kadApi citte na hi yasya roSaH, santoSapoSaH saha sarvavarNaiH / vidveSadoSau na na ca dviSantaH, sa somajIgara ivA''sa sAGgaH // 56 // vyA0---sa somajI: saGghapatiH zrAsa- didIpe / ka iva ? sAGgaH - mUrtimAn gaura iva-gauravarNa iva / saH kaH ? yasya citte kadApi sarvavarNaiH saha brAhmaNakSatriyavaizyazUdraH sArddhaM na hi zeSaH kintu santoSapoSaH / zvetavarNasyApi potAdivarNaiH saha na roSaH kintu santoSa eva / yathA zvetavarNe anye pItAdyAH sarve varNA milanti tathA zrIsomajIke'pi catvAro varNA zrapriyante iti bhAvaH / zeSaM sugamam // 56 // 16 J prApAlayan maJjula niSkalaGkaM zolaM salIlaM sukala: sadA yaH / AbAlabhAvaM khalu vArddhakAntaM ciraM camatkArakaraH sa reje / / 57|| dhanI dhanAnAM ya upArjitAnA-mamAnadAnaM phalamAtatAna / zAkhIva zAkhAdibhiredhamAna - zciraM sa sacchAya ihaidhatorvyAm ||28|| sadA'priyantA'bhimatAH suvarNA, rAgaM svakaM sampupuSuvidoSam / yasmin parAnnA iva saMzrayanto, lokebhya ibhyo vyarucat sa somaH // 56 // paJcendriyatvaM parihAya lokA-dekendriyatvena vidhAya rUpam / kiM tiSThatIva tridive suradru-ryaddAnalIlA vijito'jayatsaH // 60 // zrI somajInAmamiSaM manuSya - loke vidhAya svavimAnataH svaH / dharmaM cikIrSussa catuSprakAra-mavAtarat kiM sukRtAbhilASI // 61 // [ iti ] zrosomajIvarNanam / 1. 2. 3. saH - somajIH / 4. he zivasaMghapate ! bhinnakramaH / 6. zivAya kSemAya / zratha laghubhrAtR saGghapatizivAvarNanam ziva ! tvameveva zivaH zivAya', pravarttase sarvajanasya zazvat / prAyazritaH sarvavibhUtidopto bhogyuttamaH sadvRSabhAbhirAmaH ||62 // zivasya sAkSAt zivameva sarve, vibuddhaca buddhyA vibudhA manuSyAH / zrAmuSmikAneka zivAthinastvAM zivA'nizaM zreya ivAzrayante ||63 || 5. ziva iva-zambhuriva zvo'tra For Private And Personal Use Only 1 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvallabhamaNivinirmitam ___ vyAo-he ziva ! he zivAkhya-saGghapate ! sarve vibudhAH prAmuSmikAnekazivAthino manuSyA: tvAM aniza zreya iva-dharmamiva Azrayante-sevante / kiM kRtvA? zivasya-mokSasya sAkSAt-pratyakSa zivameva-kSemameva buddhayA-arthAt svakIyayA dhiyA vibuddhaya-jJAtvA, yathA dharmavidhAnAnmokSakSemAvAptistathA etat sevA vidhAnAt kSemaprAptiriti jJAtveti bhAvaH / zreya ityatra anuprAsAlaGka rAt bhinnaliGgIpamAlaGkAraH / / 63 dhyAyanti lokAH ziva' ityaraM ye, zivAmRtAnanta samIhitAya / teSAM piparSIpsitamAzva'to'Gga,tyaktvA zivo'-'bhUt zivarUpadhAro // 64 / zivAlayatvAd vijayAzritatvAt', vidvadgaNAmoditamAnasatvAt / spaSTASTamUtti-tvata eva cA'yaM, nirAkarotova zivaH zivaM kim // 65 / / zivaM zivaM nAma zivaM yadIyaM, zivapriyA: sarva janAH smaranti / 'zivaprabhAvAdadhikaprabhAvaH, zivaH priyo'yaM zivavatsa puMsAm / / 66 / / 'zarvatvavazyaM zivabAn sa zazva-cchivo'zivAnyA''zu vizAM shibov''| yacchyaso vizvasitIha vizvaM, vizvaM yazo yasya hi zaMsatIti // 67 / / dodoSTi duSTeSu kadApi no yastotoSTi kSipTeSu janeSu nityam / zezleSTayabhISTAn viduSo'jagArAn, roroSTi nA ruSTa jane zivo'vyAt'2 neneti yo'rthAn bahudhAthilokAn, jejeti vAde prativAdivRndam / zezreti bhUpAMzca sadA gurUdghAn, stuvantu taM saGkapati zivaM jJAH // 66 / 1. he ziva ! he zivaHsyasaMghapate ! 2. iishvrH| 3. klruupdhaarii| 4. zivAyA gauryAlayo yasmina tasya jJAtastattvaM, pakSe zivasya zrAlayo ya: s0| 5. vijayayA-gaurIsakhyAnvitaH, pakSe vijayena anvitH| 6. vidvAMso ya garaNA nandyAdayastarAmoditaM mAnasaM yasya0, pakSe viduSAM gaNaH-samUhai raa0| 7. spaSTA aSTamUttayo yasya0, spaSTA aSTA vyAptA subhagatvana mUtti:-kAyo ya0, akSau vyAptau ca ityasya kta rUpam / 8. zivaH saGgapati priyo yeSAM / 6. zambhuprabhAvAt / 10. hinastu / 11. ke iva ? zivova / va havArthe, gugguluriva zivayoga iva, veda iva vA / yathA gugguluH zivanAmA yogaH vedo vA'zivAn hanti tathAH / 12. sa zivo'vyAt / For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -rUpajI-vaMza-prazastiH 21 mmarnmammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm putranti' lokAH sakalA yadagre, mittranti sarvatra hi zatravazca / subhrAtaranti pravarA narendrAH, pazyantu taM saGghapati ziva jJAH // 70 // abhyasta hannyasta samasta vidyAM, yadbuddhimityAhurabhIkSva dakSAH / vRhaspatiH ki bhuvi bhAsurAGgaH, zrIsaGghanAthaH sa zivo vibhAti / / 1 / / iti zrIzivAsa'pativarNanam / evaM hi yogI narapuGgavo'tha, svakIyadIvyatparivArasAraH / vRddho vyavAd dharma manorathoghAn, navAnna vAnmAnavavarNanIyAn / / 72 / / tadyathA -- pUrvaM hyapUrvAkRtihemamudrA, dedIpyamAnA jinadharmamRdrAH / sAmikebhyo vyatarattarAM yo, yogo sa yogotra babhau sudharmA // 73 / / yogI sa bhogI vivabhau sudharmA 'iti vA pATha: amAnadhAnyAmbarasArasAraM, dAnaM sadAdAnamahaniza ca / yogI dadAthi cayAya harSAta, svazreyase zreyasa urvarAyAm // 74 // AdyA'navadyA jasamAdidevI, patnI tadoyA draviNavyayena / akArayacchIsumatejinasya, prazasya catya sahitaM ca catyaiH / / 7 / / nAnAprakArAkRtibhirvarAbhi - vicitravaNaH suvicitritAbhiH / virAjamAnaM bahupatrikAbhiH, sAkSAdvimAnaMtaviSA''gataM kim / / 6 / / yugmam graha madAvAdapurAntarasthe, lasattaloyAbhidha - pATake'smin / bAbhAti taccaMtyamudArarUpaM, pApApahaM samprati sarvavokSyam / / 77 / / prapUjya catyaM ca nirIkSya lokA, ityAhurahansumatiyathArthaH / etallasaccaityavidhApikA'pi, zreyaH - priyAtmA sumatirbabhUva / 78 / / vyA0-lokA ityAhuH / ki kRtvA ? catyaM arthAt sumatinAbimba prapUjya 1. putranti putramivAcaranti / evaM mitranti, subhrAtaranti / atra sarvatra katu: vivA' iti kvi / For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 zrIvallabhagaNivinirmitama ca-anyannirIkSya / itIti kim ? samatirhana yathArthaH, paraM etallasaccanyavidhApikA'pi-jasamAde-nAmnI yogisaGghapateH patno sumtibNbhuuv| kathambhUtA etallasacaityavidhApikA ? zreyaH-priyAtmA ityuktileshH| 78 / / zrIyogisaGghAdhipaterlaghiSThA, nAnyAdikAkI' gRhiNI dvitIyA / phalaM vizAlaM bahulekhanasya, jJAnasya zuzrAva gurormukhobjAt / / 7 / / utpannatallekhanabhavyabhAvA, jJAnA'ntarAyakSayahetave saa| ekAdazAGgayAdikasarvazAstra-kozaM mudA'kArayadAtmanAmnA // 8 // sA zrAvikA tapyatapAMsyatapta, SaSThAdikAnyujjamanAnvitAni / anyarazakyAni janairvidhAtuM, saMsArasaukhyAni viSaM vibudhya // 81 // zrIsomajIrityatha saGghanAthaH, papraccha natvA jinacandrasUrim / saGgha mahAntaM karavANi puNyaM, varSe caturvedaSaDekasaMkhye (1644) // 82 / / mahA'vanImaNDanamaNDalAnA-madhIzvarebhyo'pyadhikapratApaH / vivandiSuH zrIvimalAcalezaM, zrImArudeva sukRtAbhilASI // 83 / / yugmam tataH samAkhyat jinacandrasUriH, kuruSva mA tvaM pratibandhamatra / prasannacitto'tha samastadeza-saMghAna sa AkArayadAdareNa // 24 // AkAraNaM tasya nizamya sarve, pRthak-pRthak-dezamahAjanaughAH / pramudya hRdya nnatikRnmuhUrte, pratasthire tIrthakarArcanArthAH // 85 / / te'nukrameNAdarato'dhvanIna- grAmottama draMgajinA'nagArAn / pravandamAnAstvaritaprayANe - rahammadAvAdapuraM hyavApuH / / 8 / / zrosomajIH saGghapatistadAnI - mamodatA' -''pRcchata cAdareNa / prabhUtadezAgatayAtrikaughAn, mahaddhi kAn vAkSya vikasva rAkSaH / / 87 / / 1. nAnI kaakii| 2 samIyuH / 3. pramodata- 'mudi harSe praatmnepdi| 4. prApRcchata-prAliGga ya kuzalAdi apRcchat ityarthaH / 'pracchat jJopsAyAm' prAGapUrvaH pracchirAliMgana dinA prAnandanArthaH / yatkAlidAso meghadute -- prApacchasva priyasakha mama tuGgamAliMgya zailam' iti / For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saGghapati-rUpajI-vaMza-prazastiH 23 ekatrabhUtAn paradezasaGghAn, svadezasaGghAzca kRtA'naghodghAn / ' amandatA'mandamanA amandaH, zrIsomajIH saGghapatiH pramodAt // 8 // mauhUttikokta zubhalagnayukta, zaste muhUrta sudine dine'ya / zrIsomajI: sadvijigISu bhUpa, iva pratasthe mahatotsavena / / 8 / / nirIkSyamANo'nimiSAkSibhiryo yoSijjanAnAmiti cAnanAbjaiH / saMstUyamAnassutarAM jaya tva - mAdhArabhUto jagato'si yattat / / 10 // draGgA'dhvani dhvastasamastaduHkhaH, zreyodhiyA svoyajayodayAya / hastena hasti sthita indrarUpaH, prollAlayallabdhadhano dhanAni ||6|| stutivrataiH sundaranavyanavya-bhogAvalIbhiH khalu kathyamAnAH / zRNvan kRtAnekajanapramodAH, svopArjitAH savirudAvalIzca // 12 // catubhiH kalApakam / atyujjvalAnadhvani valguzAlIn, sanmudgadAlIn pracurAjyanAlIn / navyAnnapakvAnna sutemanAlIn. prAbhojayat saGghapatirnarAlIH // 13 // vAteritAtyadbhutapatraguccha-vRkSA manuSyA iva romaguccheH / avIjayannadhvani taM vajantaM, nirokSya rAjAnamivA'vanIzam // 14 // ke'pyA''tapatran' pathi sAndrapatrAH, zrAntasya tasyopari bhUruhoghAH / amAlikan' ke'pi ca navyapuSpa-phalazriyaH puSpaphalopadAbhiH / / 15 / / AraNyatiryaJca iti svavANyA'bruvannivA'dyaiva vayaM hi dhanyAH / puNyAtmano'syA''sya kuzezayaM yat, sampratyapazyAma nikAmakAmyam / / 16 / / mudonmukha zcaJcumukhAzca kecit, tiryaJca uccaravacanni-veti / manuSyarUpa samavApya yAtrAM, cikIrSu reSo'dbhutasampadindraH / / 6 / / 1. kRto anaghaH pAparahita: sadghaH aJjali yaste tAn / 'udgho hastapuTe' ityanekArthaH / hastapuTaH aJjaliH' iti tttttokaa| 2. madui stutimodamadasvapna gatiH' iti ghAtupArAyaNa: 3. amanda:-nIrogaH analasa: bhAgyavAn vA mando mRDhe zano rogiNyala se bhAgyavajite itynekaarthH| 4. varNyamAnAH / 5. prAtapatran AtapatrANIvAcaran / 6. amAlikan mAlikA iva pAcaran / kartuH vivapa iti pivapi hyastanyo prathamapuruSabahuvacanA'norUpam / 7. pravacana iti vacak paribhASaNe ityasya yastabhyAma 'norUpam / For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 zrIvallabhagariNa vinimitam tiryaJca ityUcuriveha' kecid, 'vajrIdamatyeva sa kiM varAkaH / arthe prabhUte tRNamapyaramyAM' , dAtuM na yaH kahicidapya'zaknota / / 6 / / vidvAnivArthAn vividhAthine yo, lokAya lokAyatagItako ttiH / sadA dadau nAbhimahIpaputraM, sa somajI reli jinaM ninasuH / / 6 / / yugmam prApat kramAt bikramavikramArkaH, zatruJjayAdri vijitA'jitAriH / sa saGghanAthastadupatyakAyAM, sthUlasthulAlorbahalAzca tene // 100! raktAvadAtAdivicitravarNa - dUSyAdya'SyagrahaNaiH svadeham / alaJcakAreti budhA abudhya-nnupatyakA strova mudA tadAnIm // 101 // aSTApadaM zrIbharatAbhidhAnaMracakrI yathA zrIvimalAcalaM saH / tathA''ruroha svakulAdyupetaH, zrImArudevaM jinapaM praNantum / / 102 // kazmIrajanmAdibhirarcayitvA, stutvA guNaughAn guNivarNanIyAn / apopavIt svIyavapurvipApaM, sa zastahastAnanabhAsurAbham // 103 / / jinaM hi saGghAdhipasammukhInaM, mudA samAyAntamivA'bhivokSya / vIkSya prapannAH svamukhena sarve, vidvajjanA ityavadaMstadAnom // 104 / / yadeSa mA pUjayituM samAyAt, dvAbhyAM samAnAM kila viMzatibhyAm / pApAtmabhirbhUpatibhiniSiddhaM, vidhAya mArga vahamAna madya // 10 // yugmam aSTaprakArI pravarI ca sapta-dazaprakArAmuditAM jinendraH / vidhAya pUjA svamanorathAn yaH, paparva sarvaM sa zazarva pApam / / 106 / / saubhAgyamAlAM khalu puNya mAlA, praphullaphullAlivizAlimAlAm / prakSipya kaNThe vapuSoccakaNThe, vizaH samutkaNThayati sma cAnyAn / / 10 // 1. iheti eSaH adbhutasampata indraH asminvaakye| 2. idamati-aryAmAcarati / 3. mAtrarAyaM / 4. jino hi sngghaadhipsu| 5. tadAnI-tasminkAle pUjAvidhAnasamaye ityrthH| 6. kileti satye samAnAM varSANAM dvAmyAM viMzatibhyAM catvAriMzadvarSebhya ityarthaH / 7. adya asminkaale| 8. 'parva pUraNaM mvaadiH| 6. zarva hiMsAyAm tAlavyAdivAdiH / For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jegIyamAneSu bhRzaM vazAbhi - rge yeSu neyesu vizAM zravassu / saGghAdhipatyaM sa mudA prapede, yugapradhAnAjjinacandra sUreH // 108 / / tadA ca vAdyadhvani rA''virAsIt, jayAravaM cocuranekalokAH / dadAvamAnaM sa dhanAdidAnaM, karoti kiM kiM na mana: prasannam // 109 / / 'prasannahannA kurute na ki kim' iti vA pAThaH / tata: prabandhA''dijinAdidevaM, laddhi lAbhaH sa samAjagAma / adhityakAyAH sadupatyakAyAM, zatruJjayAdraH zikharIzvarasya // 110 // sitopalAghArajalebikAbhiH, sarpiSkazAkAdbhutate manAbhiH / sadvyaJjanaiH pholibhi rujjvalAbhiH,saGghAdhipaH saGghamabhojayatsaH // 111 // dravyANi sadravyavizAmadhIzo, na nna prati pratyavita pratItaH / dadau' sa dAridrayaharidrumudrAM', daridralokasya ca dAnavAsyA // 112 // kArpAsa-kauzeyaka-rAMkavANi, kSomAnvitAni pravarAmbarANi / vAcaMyamebhyaH sa ca darzanibhyaH, prAdAdudArA''darato'bhivandya / / 113 / / pApiSThakASThayanvitakolikAdyA, adhvAnamunA rurudhudviSantaH / saMyuddha ya yoddheva dhanAyudhastAn, jitvA ca satvAjjitakAzya'bhUt saH // 114 // tataH pratasthe jayakArazabda, zRNvannubhAkaNi sa sajjanoktam / puNyaprabhAvAcca guruprasAdAt, sarvaM zubhaM tasya sadA babhUva // 11 // sukhaprayANaiH sasukhaM sukhI saH, kramAt samAyAt samayA zriyAnaH / ahammadAvAdapuraM prazasta - zriyA samullAsi vilAsilokam // 116 / / mahotsavenAbhyavizat prahRSTaH, purAntarA''tmIyagRhAntarA ca / mahAjanAnmaJjulakuNDalIbhiH, prabhojya haste ca dadau tataH svam // 11 // zatruJjayAdhIziturAdinAtha - tIrthaGkarasya svakareNa pUjAm / kRtvA svavANyA guNavarNanAM ca, zrosomajIryogisutastutoSa / / 118 / / 1. dattavAn, pakSe cicched| 2. dAridrayaharidra mudrA-dAridrayavRkSamaryAdAm / kuhaadd|| 4. samastayA zobhanayA vaa| 5. zriyADhayaH (iti vA pAThaH) 1. For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvallabhagariNavinirmitama kurvallasacchI pitRsa pitRvya-kramAbjasevAM vinayI nayajJaH' / zivAdibhirdhAtRbhirAtmajaH svaH, pitRvyaputrazca virAjamAnaH // 116 / / yugmam iti saGghapatizrIyoginAthAdivirAjamAna zrIsomajI___ saGghapati-zrIzajayatIrthayAtrAvarNanam / varSe catudiggajarAgamerusaMkhye 1648 halArAbhidhamaNDalasya / atyantaduHkhAkulalokabandi, vyamocayad dravyacayaM sa datvA / / 120 // te bandilokA apare ca lokAH, procustadAnomiti satyavAcam / tvaM vizvapAlaH sakalAvalAyA, AdhArabhUto'si manojavo naH / / 121 / / iti bandimocanam / rUpyArddhakasyadhita zAzvataddhiH, so'bhivyadhAMllambhanikAM vilobhaH / gacche bRhatkhAratare samaste, dharme'tigRdhnurna dhane dhanIndraH / / 122 // sAmikebhyo hi nijAnijebhyaH, karAMgulInAM paridhApanAya / hemno navInAn valayAn balIyA-neno vinAzAya dadau ca sa dviH // 123 / / iti zrosaGghapati zrIsomajIkRta-sarvakharataragacchasAmagrI lambhanikA zrAvakanikarakarAGga lIvalayAropaNa yovarNanam / zrIzyAmalAkhye kila pATake yaH, spaSTasphaTazyAmalapAzvacaityam / atyadbhutaM kArayati sma samyaGa, dravyavyayAt so'bhinananda lakSmyA: // 124 // zrIsUtradhArasya dhanAbhidhasya, pratolikAyAM bahulAlayAyAma / caturmukha zAntijinezacaityaM, zrIsomajIH kArayituM vyavAJchad // 125 / / rUpyopamAnAzmabhirAdinAtha - tIrthaGkaroccapratimA virAji / vasundharAntaHzaraNaM zaraNyastataH purA kArayati sma ramyam // 126 / / vicitritaM citrakRtA nacitrastadvIkSya lokA iti saMdihanti / pAtAlavAsyaciciSurjanaH kiM, vivandiSuzcAtra sadA''sta eSaH // 127 / / 1. vinIta iti pATho vaaH| 2. svagRhopakaNThe iti vA pAThaH / For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saGghapati-rUpajI-vaMza-prazasti: sevAviyogo'sya jinasya na syAd, buddhayoti devA bhuvanAdhipAdyAH / yatra sthitA bhAnti hi citradambhAd, bhUsthaM nirokSyeti vadanti 'tajjJAH // 128 / / zrIsomajIkArita-zromadAdozvarajinabhUmadhya sthitacaityavarNanam / tasyopari brahmazarIratIdaM, tadbhAti , yat zAntijinezacaityam / caturmukha hemaghaTottamAGga, catuHsuvarNAzritakumbhavedam / / 12 / / ____ghyA.-tadidaM zAnti jinezacaMtyaM bhAti / kva? tasya bhUmigRhazrIpadAdidevacaMtyasya upari / taditi kim ? yatzAntijinezacaityaM brahmazarIrati-brahmazarIramivAcarati / kathambhUtaM zAntijineza caityam ? caturmukha-caturim / kodaza brahmazarIrama ? caturmukhaM prasiddham / kathambhUtaM zAntijinezacaMtyam ? hemaghaTottamAGga svarNakalazAbhirAmAGga, yadvA hemaghaTa eva-paJcamasvarNakalaza eva uttamAGgamiva uttamAGga yasya tat hemaghaTottamAGgam / kathambhUtaM brahmazarIram ? hemno ghaTA-racanA yasmistat hamaghaTa, evaMvidhaM uttamAGga-ziro yasmistat hemaghaTottamAGgaM / hemaghaTAt-brahmANDAduttamamaGga hiraNyavarNa brahmANDaprabhavatvAt / yatpurANam 'hiraNyavarNamabhavad, brahmANDamudakezayam / tatra jajJe svayaM brahmA svayambhUrlokavizrutaH / / 1 / / iti / punaH kathambhUtaM zAntijinezacaityam ? catuHsavarNAzritakumbhavedaM catvAraH suvarNAzritA:-suvarNamayatvAt kumbhA:-kalazAsteSAM vedaH-vidyamAnatA nivAso vA ysmistttthaa| vidic sattAyAma' divAdirAtmanepadI, 'vidiNa cetanAkhyAnanivAseSu' curAdirAtmanepadI, pranayoghaMtri, vedH| yadvA, catu.suvarNAzritakumbhA vidyante-santi vedayante nivasanti vA yasmistattathA, ac / kathambhUtaM brahmazarIram ? catvAraH suvarNAdhitA:-zobhanAkSarAnvitA: kumbhA iva kumbhAH samohitadAtRtvena pUrNakalazopamAnA vedA yasmAt yasmin vA tat catu suvarNAzritakumbhavedam / / 156 / catuSkaSAyA'rivinAzanAya, raMkumbhazAMrgAdicatuSka' - zastrAm / dadhaccaturicaturbhujazrI, zrIzAnticaityaM harirUpatIdam / / 130 // 1. caityam / 2. sma / For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvallabhagaNivinimitama 28 wwmwwww www.cimwwwwse yadbhittayo yadvalabhI ca dIvyad, vicitracitraiH samalaMkRtA hi / suvarNamelAlikhitamanISi-lekhena tadbhAti jinezacaityam / / 131 / / samIkSya nAnAvidha -citradambhAd, vipazcita: keciditi bruvanti / yathocitaM sthAnamavApya devAH, sevanta ete kimamuM jinezam // 132 / / caturmukhAgre sthitapaJcakumbha - zRGgottamaM bhUttamabhAsurAbham / yatpaJca mevaMgati dIvyadarhat, tatsomajIkAritacaitya mISTe // 133 / / varSe tripaJcartugabhastisaMkhye 1653, caityA'STakA'rhatpratimApratiSThAm / akArayacchIjinacandrasUreyugapradhAnasya guroH karAtsaH // 134 // tasminkSaNe sarvamahAjanaughAn, so'bhojayad dravyamadAcca tebhyaH / sAdhvAdisaddarzaninAM subhaktyA, vyavahArayaccArutarAmbarANi // 135 // lokA aneke kila mAgadhAdyA, jayAravaM procuritIha kecit / kecicca pUrvA''dhunikAnapuMsAM, kIttistriyo nAyaka eSa ASIt / / 136 / / iti caturmukhazrIzAntinAthacaityavarNanam / akArayattIrthakRto vihArAne kaikato'STau nRmanobhirAmAn / evaM vidhAn dhanyatamAtmamukhyaH, zrIsomajIH saGghapatiH pratItaH // 137 / / zrIsomajI: zambhurivASTamUrtizcaMtyASTakavyAjata eSa sAkSAt / bhAtIti loko manute svacitte, samIhitAni tvaritaM prayacchan // 138 // siddhAntaTIkAprabhRtoni sarvazAstrANyanekAni vilekhya lekhAt / akArayat pustakakAntakozaM, gurvAnanAt jJAnaphalaM nizamya // 13 // sArvatrikI khAratarI sadevaM, gacchonnati so'kRta' saukRtAtmA / tapAMsya'taptA'para dustapAni,prAbhakta bhaktyA''tmagaNA''stikAMzca // 14 // 1. catyaM bahu / 2. prakRta akarot / pAtmA yasyati / 3. sukRtasya puNyasyAyaM sokRtaH, saukRta For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjasthAna purAtana granthamAlA navInatama prakAzana (san 1967-68) nAma sampAdaka mUlya 1, bAlazikSA-vyAkaraNa zrI muni jinavijaya 7-75 2. nRtyaratnakoza bhAga 2 zrI prAra. sI. parIka tathA 6-75 DaoN0 priyavAlA shaahaa| 3. cAndra-vyAkaraNa zrI paM0 becaradAsa je. dosI 4. gorA-bAdala-caritra zrI muni jinavijaya 4-00 5. hammIra-mahAkAvya zrI muni jinavijaya 15-00 6. muMhatA naiNasI rI khyAta bhAga 4 zrI badarIprasAda sAkariyA 8-75 7. madhumAlatI sacitra kathA DaoN0 phatahasiMha 18-75 8. prAgamarahasya pUrvAddhaM zrI gaMgAdhara dvivedI 15-00 6. zakunapradIpa DaoN. phatahasiMha 10. pAThyaratnakoza zrI gopAlanArAyaNa bahurA 11. e keTalaoNga oNpha saMskRta eNDa zrI muni jinavijaya 48-75 prAkRta mainyuskripTsa pArTa III-B 12. nandopAkhyAna DaoN0 phatahA~saha 1-00 13. rAThaur3A rI vaMzAvalI evaM DaoN0 phatahasiMha 2-15 rAThaur3a vaMza rI vigata 14. caNDIzataka TIkAdvayasahita zrI gopAlanArAyaNa bahurA 5-25 15. kavikaustubha DaoN0 phatahasiha 2-00 16. mIrAM bRhatpadAvalI prathama bhAga purohita zrI harinArAyaNa 7-50 17. sthUlibhadrakAkAvi DaoN0 AtmArAma jAjodiyA 1-75 18. rAjasthAnI poragIta-saMgraha prathama bhAga zrI saubhAgyasiMha zekhAvata 16. gajaguNarUpakamanva zrI sItArAma lAlasa 8-0 san 1968-66 ke prakAzana 20. vaitAla-pacIsI DaoN. puruSottamalAla menAriyA 3-50 21. mAravAr3a rA paraganA rI vigata, prathamabhAga DaoN. nArAyaNasiMha bhATI 15-50 22. rAjasthAnI vIragIta-saMgraha dvitIya bhAga zrI saubhAgyasiMha zekhAvata -25 // 23. devIcarita prathama bhAga zrI hukmacanda caturvedI 13-25 24. rAjanIti rA kavitta -DaoN0 nArAyaNadatta zrImAlI 5-00 25. siMdhughATI kI lipi meM brAhmaNoM aura DaoN. phatahasiha upaniSadoM ke pratIka 1-25 26. zaGkarIsaGgItam zrI lakSmInArAyaNa gosvAmI 1-25 27. saMghapati-rUpajI- vaMza-prazasti ma.vinayasAgara 28. sanatkumAracamicaritamahAkAvya ma0 vinayasAgara 11-50 prAptisthAna rAjasthAna prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura (rAjasthAna) For Private And Personal Use Only