Book Title: Sanatan Jain Khagol Jyotish Praveshika
Author(s): Virvijay
Publisher: Chaganlal Ganeshmalji Siroya
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035240/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . worror : : : - samaNusse bhagavao mahAvIrassa" 8 vItarAgAya nama: : : : - - - - - SIvivekaumaMgavIra jainagraMthamAlAnaM. na zrIsa jaina khagoLa jyotiSapravezikAra - - - - - - - - - - - - - - - prathama bhAganA lekhaka ane saMpAdaka - paMjAbahezarI zrImadvivallabhasUrIzvarajI mahArAjAnA ananyapadhara paMjAbarakSaka jenAcArya zrImadvijyaumaMgasUrIzvarajI mahArAjAnAM ziSyaratna vyAkhyAvAcaspati sAhityarasika munirAja zrI vIravajya mahArAja. ke agaNita nArAonA vimAne ja * athAsI zahenA vimAna * aThThAvIsa nakSatronA vimAno A * caMdranuM vimAna , - sUryanuM vimAna * - sUrya karatAM pRthvI bahu moTI che - prakAzakaH paM. chaganalAla guNezamalajI sIyA vIra savita 2483 zAke saMvata 1849 vikrama saMvata 2013 svIsana 1956 jena caMdra varSa 1ra prathamAni 1000 sarvahaka svAdhIna Bass : - - - - - - - - - - - * * * * - - **** : :. * 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viramagAmanA sahasthA taraphathI A pustaka chapAvavAmAM madada karanAranA nAmanI yAdI 15 maNIlAla mehanalAla 15) umedabhAI DAhyAbhAI paTela 11) jhaverI papaTalAla kevaLadAsa 11) lIlacaMda kezavalAla mAMDalavALA 11) eka sadagRhastha taraphathI 11) dolatacaMda kALIdAsa 5) caMdulAla popaTalAla paTavA 53 sAkaracaMda AzArAma 5 caMdulAla amulakha deragAmavALA 5) maNIlAla velajIbhAI 3saubhAgyacaMda lallubhAI 2) zAntIlAla vADIlAla saMghavI 1) ramaNalAla ratilAla paTavA mukhapRSTha para AvelA enI samajaNa -- samatala pRthvIthI dura tArAo 1600000 mAile che, enAthI sUrya upara dura 15000 mAIlamAM che tyAMthI cadra upara 120000 duravatI che. krame karIne 2000000 mAIle upara sudhImAM lagabhaga madhyamalokane aMtima bhAga che. tiSacakra vIsa mAIlethI dura nathI sacoTa vijJAnIo zodhakhoLa utsAhapUrvaka karI zake che. bhULamAM nava karoDa trIsa lAkha sUrya pRthvIthI dura batAvyuM ane samatalA pRthvIthI sUrya upara seLa lAkha ane paMdara hajAra mAIlo dara che te nagna satyathI vegaLe samajavA jevuM che. -Azaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM vItarAgAya nama: zrI jaina khagALa jyAtiSa pravezikA zrI pArzvanAtha bhagavAnane ane saddagurUne namaskAra karIne huM 'zrI jaina khagALa jyAtiSa pravezikA' nAmanA graMthanI racanA karUM . saMsAramAM vaselA bALavAnI buddhinA vikAsa mATe ane jagatamAM rahelA zramane dura karavA sArU kaivala A graMthanI racanA sadAkAla upakArI thaze evI AzA che. khageALa eTale prAcInatAmAM AkAza evI saMjJA arvAcIna leAkAe khagoLanA nAmathI jyAtiSa vidyAna vistRta pracAra karyo che. chatAM kadI kadI anubhavazIla sukSmatA sadAkAla pAmI zakayA nathI saMzodhananA sAhityAnI racanA paNa kevala sthulatAne batAvI rahyAnI sAkSI che. grahonA lApa ane darzana barAbara malI zakayA nathI. kAraNa ke jevuM jenI pAse bhaNyA tevA teeesa zeAdhananAM yaMtrAbana,vyAM paNa badhA yaMtro thulatAneja batAvI rahyA che. sukSmatAnA DALa vAcakavarga samajI le e. AkAza mA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khagoLamAM bahu aMga nathI paraMtu kevala pAMca ja aMgo vartamAnamAM vidyamAna che, bhUtakALamAM hatAM ane bhaviSyamAM sadAkALa raheze. evI sacoTa saMbhAvanA satyarUpe ja jagatanI sevAmAM mukavAmAM Ave che. khagoLa yA AkAzamAM sadAkAla gamana karanArA pAMcaja aMgenuM jyotiSa jagata vatI rAnI vidyA anubhavAya tevI che. jyotiSa devalokanI aMtima hada sudhI urdhva taka madhyama loka kahevAya che. evAM jJAnI purUSanAM vacane sadAkAla TaMkazAliyA rUpe che. emAM jarAya saMdehane sthAna nathI. paraMtu AjanA jagatamAM rahelA lokonI buddhimAM jaDatAne doSa samAyelo hoya tevuM dekhAya che. khagoLa yA AkAzamAM niSa vidyAnA pAMca aMgo adidhI pama ja kevala gati-jamaNa thI cAlanArA kahyA che. anubhavI mahApurUSoe gabaLathI gatizIla gaNita jevuM pratyakSa dekhyuM tevuM teoe kathana karyuM che. sImA, vikuMbha AdinuM gaNita eTaluM badhuM mumatAvALuM che ke, gabaLa sivAya samajI zakAya tevuM nathI. atmika gabaLanA AdhAre sumanAnuM vijJAna Aje kadI paNa dekhAya tevuM nathI eTale jagatamAM jAti vidyA bhramitarUpe vaselI che yaMtro buddhibaLanA AdhAre thulatAne ja batAvI rahyAM che kAraNa ke Aje bhAratamAM tathA videzamAM jeTalA paMcAMga pragaTa thaI rahyAM che te badhA paMcAMga kevala sthalatAne batAvI rahyAM che. jema ke saMdeza pratyakSa paMcAMga, janmabhUmi, meha jena paMcAMga Adi prAcIna ane arvAcIna maLIne 1 thI 200 sudhImAM grahanA lepa ane darzana barAbara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya para maLI zake tevA nathI ane tenA phalAdeze paNa gya samaye barAbara maLI zake tene abhAva pratyakSa che. prAcIna khagoLazAstrIoe gaNitanI je ka95nAo ubhI karI hatI te kevala buddhinI jaDatArUpe latAja che. arvAcIna khagoLazAstrIoe paNa ghaNuM saMskArothI yukata gaNitanI u5nAmaya sAhityanI racanA karI sukSamatA batAvI rahayAno DoLa kevala sthalatAvALA che. kAI samaye AkAzamAM dekhAtA grahonuM grahaNa-lepa (asta) ane darzana (udaya) Adi maLI jAya che tyAre khagoLazA strIo kahe che ke arvAcIna gaNita satya ane pratyakSa che. prAcIna gaNita bhUla bhareluM ane apratyakSa che. jyAre AkAzamAM dekhAtA he AdinuM gaNita barAbara samaya para malI zakatuM nathI. tyAre arvAcIna khagoLazAstrIo ema kahe che ke havAmAna pakaDAtuM nathI, AnAthI sukama gaNita nathI. ema nizvAsa nAkhIne javAba vALanArA pachI ayA harihara bhaTa sauthI mokhare che. khagoLazAstrIo ThaMDA pahoranAM jeTalA gapagoLA calAvI rahyA che te tadana pratyakSa vidyAnA vidrohAtmaka che. jyotiSavidyA te khagoLavidyA kahevAya che. khagoLavidyAnA viziya neTIkala vagerenA AdhAre jeTalAM paMcAMge che te ane bhAratIya khagoLa, arvAcIna ane prAcInatAnA AdhAre jeTalA paMcAMge che te badhA ja sthalatAnAja sAkSIrUpe vidyamAna che. jagatamAM juThAne paga nathI hotA. kAraNa ke rAtanA sau vidvAne ema kahe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke sauthI suma, pratyakSa, anubhavazIla ane zAstrokata amAruM gaNita che. prAcIna khagoLazAstrIonI bhUlanuM saMzodhana karanAra arvAcIna yaMtro vagerenI sahAyatAthI sauthI sukrama saMzodhana karyuM che, ema kahe che. chatAM paNa AkAzamAM grahono lepa (asta) ane darzana (udaya) barAbara samaya para hotAM nathI, tyAre havAmAnanuM depAra paNa karIne kahe che AnAthI sukama gavina nathI, ema kahetAM pahelAM dhairyane vicAra vinimaya thaI zakato nathI. kAraNa ke vicAra dhArA zunyatAne pAmelI hoya tevI jagatamAM bhAse che. yogIonI gavidyAthI pratyakSa dekhAtAM dravyo AkAzamAM Aje paNa vidyamAna che. te dravyonA aMge pAMcaja prakAranA hevAthI jagata vyavahAra upayogI "paMcAMga evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM, ane Aje paNa che, temaja sadAkAla raheze evI ceTa saMbhAvanA che. A rItIe AjanA paMcAMga vila nAmazeSa dekhAya tevA che. kAraNa ke pAMca aMgAnI sAthe kapita aMge bahu vadhAryA che. AthI e nAma bahuraMgI rAkhavuM joda e. AkAzamAM rahelA padArtho pachI jema che tArA, sUrya, caMdra, nakSatra, grahono satya svarUpe jagatane anubhava karAvavuM joIe. jema bAhavAMgInI tanUDI banAvavI e khagoLazA vIone zobhAspada nathI. tema pacaja prakAranA aMgathI zobha pAmeluM paMcAMga Aje pRthvInaLa upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draDhatArUpe pratyakSa dravyamAna anubhavAya che. gIzvaroe ane anubhavI mahApurUSoe je kathana karyuM hatuM te samaye bhUtakAlane hatuM ane vartamAna samayamAM evuM AcaraNa, anubhavoganI sAdhanA karavI-duzmaramAM dukara che. ApaNA badhAenA buddhibaLa apAMge che. te vicAra vinimayane kaI samaya prApta thAya to vizvAsa na bese, e jaDavAdathI jaDa thayelI buddhibaLano namuno videzomAM gUma thayela che eTale prAcIna zAstro sthala ane arvAcIna zAstro suma kahevAya che. moTAmAM moTI bhUla karanArA khagoLazAstrIoe pitAnuM ghara gumAvyA bAda bIjAnI jhuMpaDIne mahela svarUpe jovAnI je Adata pADI dIdhI che te satyathI tadana vegaLI che, jaDavAdanI sAkSI rUpe che. temaja arvAcIna zAstro sukSmatAthI vegaLA gaNe che eTale ke sthala ja che. A badhuM bamazIla che. prAcIna zAstromAM paNa sthala ja che. kevaLa yogabaLa ane graMthamAM vikharAyelA sAcA hIrAo paNa mukhane imITezana rUpe thulatAvALo hoya tevo dekhAya che. chatAM paNa mumatAne samajI rahayAnI saMbhAvanA che, ane sAcA hIrAone sthalamAna samajavAnuM DahApaNa vadhI rahyuM che. jagatano nyAya viparIta rIte dekhAya che. gurUgamatA rUpe khagoLa drazyamAM rahelA pAMca aMgone vinayapUrvaka samajI zakyA nathI. kAraNa ke AkAzamAM pAMca aMge A pramANe che. jeTalI pRthvItala che teTalA AkAzamAM rahelA ticakra calAyamAna che. jaMbudvIpanA AdhAre calAyamAna nidhacakranAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca aMgomAM sauthI prathama aMga tArAonA vimAne che te tArAonA nAma A pramANe che : lokika zAMtA, maneramA, kurA, vijyA, kalahedabhavA (kalaha utpanna karanArI, padminI, rAkSasI, vIrA ane AnaMdI. A tArA pitAnA nAma sadaza phala ApanArA che. paMca vidha tiSka cara- merU parvatanA samatala bhUmi bhAgathI sAna nevuM pramANAMgulanA hisAbe jananI uMcAI upara ticakranA kSetrane AraMbha thAya che. te tyAMthI uMcAimAM eka dasa jana pariNAma che ane tirachuM asaMkhyAta dvIpasamudra pariNAma che. emAM daza ejananI uMcAI para arthAta ukata samatalA pRthvIthI AThaso jananI UMcAI para sUryanuM vimAna che, tyAMthI eMsI yAjananI uMcAI para yAne samatalA bhUmithI A eMsI ejananI uMcAI upara caMdranuM vimAna AveluM che. tyAMthI cAra jananI uMcAI upara aAvIsa nakSatre svataMtrapaNe vare che. enI pachI cAra ejananI uMcAI para budha graha che, enI Age traNa jana uMce zukragraha che. ethI traNa vajananI uMcA e gurUgraha Avela che, gurUthI traNa thAjananI uMcAI para maMgaLa graha che, maMgaLathI traNa jananI uMcAI para nizvaracaha che. samatalA bhUmathI pramANugula nava bejananI uMcAi para nizca% aniyatacArI tArA che. aniyata tArA surya heThaLa paNa jAya ane Ave. caMdranA nIce paNa hatA ane Ave. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArAonA vimAnA upara pramANAgulanA hisAbe 10 yojana sUryanuM vimAna che ane te cAle che, sthira nathI. tyArabAda caMdranu vimAna che, tyAra pachI nakSatrAnA vimAnA che, tyArabAda krame 88 grahonA vimAnAmAMthI sAtaja maheA jagatamAM anubhavAya che. kula maheA 88nI saMkhyAe AkAzamAM drazyamAna che. Aje ApaNI buddhinI jaDatAne kAraNe oLakhI zakatA nathI e Apa. ahu bhAvIpaNuM batAvI rahayAnI sAkSI che. cAgabaLa ane gurUgamatA sivAya kahI dekhI zakAya tevI dhAraNA zunyavata che. grahAnA vimAna bAda aMtima tArAonA vimAnA 2900 yAjana sudhIja jyotiScakra che. jyotiSa cakanI uMcA 110 yAjana pramANe guNukanA hisAbe che. para parAe guNakanA hisAbe sAta hAthanA zarIravALAnA AMgula 250 thAya che, ane Age utsedhAMgula thaze tyAre 400 guNA pramANe guNakanA thaze, evI vajrI pramANe guNaka eka hato te eka AMgula AjesAta hAthanA zarIravALAnA 250 gula thAya tevaDA meTA hatA ane emanA 24 AMgalanA eka hAtha cAra hAthanA eka dhanuSa-2000 dhanupanA eka gAu ane 4 gAunA eka yojana pramANAMgulanA hisAbe thAya che. pramANAMgulanA hisAbe eka yojana, tyAre AjanA hiMsAe aDhIsAyAjana ApaNA AMgulathI thAya che. 250 x 4-1000 gAu x 2000-200000 dhanuSyax48000000 hAtha X 24-19200000 ApaNA AMga bhUtakALanA eka pramAgAMgulanA DisAme eka yeAjananA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rRddokatathI sAMbhaLavAmAM jyAre zarIranI laMbAi aMtima AyuSya thaze. kahevAze. ApaNA AMgula ApaNA AMgula thAya che evuM AvyuM che. bhaviSyakALamAM AchI thaze tyAre vIsa traMnuM emanA AMzula e utsedhAMgula karatAM nAnA hovAthI 150 guNa nAnA thaze. emanI apekSAe ApaNA AMzula 150 gaNA meATA che. ApaNI apekSAe 250 gaNA bhUtakALamAM bahu moTA AMgula hatA tene pramANAMgula kahayA che. eka pramANAMgula hoya te ApaNI AMzula 250 cAya ane ApaNI eka AMgula hoya tyAre utsedhAMgala nAnI hAvAthI 150 thaze. eka pramANAMgula ya te uttetrAgula 400 thaze ane sAta hAthanA zarIravALAnA 250 thAya che, ema sAMbhaLyuM che. madhyamaleAkamAM jyAM samatulA pRthvI hoya tyAMthI ulAka bhaNI jatAM madhyamalAkanI uMcAi 90 pramAAMgulanA hisAbe yAjana purA thatA tArAmAnA vimAne Ave che. 690X250XYXaa mAle tArAonA vimAne par che. enAthI paNa dura ` vimAna, tethI upara jatAM caMdra vimAna, tenAthI upara nakSatronA vimAne che, tenAthI upara krame praheAnA vimAne che, tethI upara ulAka bhaNI jatAM madhyamalokanI atima sImA para tArAonA vimAnA vidyamAna che. kula samatalAbhUmithI uMcA madhyamalAka 900 yAjana pramANAMgulanA hisAbe aMtima da kahevAmAM Ave che. tenAthI upara jaze to urdhvaleAkanI sImA Avaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra tyAMlagIja jyAtiSacakra ghulAghula lanA na karanArA svAbhAvika gatizIla rAya che. sauthI zIghragati karanArA sUrya, tenI apekSAe caMdra maMdagati karanAra che. caMdratI apekSAe nakSatro madatine karanArA che, ane agAsI heAnI saMkhyAonI sAthe paNa samajavuM ke maMdagati kare che, aThayAsI graheA ane 28 aThThAvIsa nakSatrAnI apekSAe caMdra kSati karanArA che ane caMdranI ape kSAe sUrya zIghragati karanArA che. krame karIne sauthI prathama zIdhragati karanAra bAda caMdranaMti karanAra, bAda nakSatro ane graheAnI bada gati pramANe zubhAzubha phaLanA kAraNeA upasthita thAya che. khagALanA yathArtha jJAnanAM hetu yA kAraNa rUpe-- khagALa yA AkAzamaMDaLamAM yAticakranA pAMcaja aMgo che. zeSa Aje pacAMgAmAM vahaMme unnA karIne AvikAnu kAraNu banAvavA sArU lekAe aneka kukalpanAonI kalpanAe karI dIdhI che te badhI kalpanAo khATI che ane satyathI vegaLI paNa che. yAticakanA pAMca aMgo A pramANe cheH * (1) tArA (2) sU (5) grahA ane tArA. (9) caMdra (4) nakSatro A pAMca paikI sauthI prathama tArA ane atima tArAo hAvAne lIdhe vivaraNu chelle Avaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sUryathI saurava pramANe jaina ane jainetara zAstro mAM je kathana che te vicAraNIya che. jaina zAstromAM ane khagALamAM sauthI sukSma pramANa saunA che. * sUrya ahArAtra zuddha AkAzIyaH-sauthI sukSma sUrya prapti nAmanA jaina AgamIya prathAmAM saurava pramANu zuddha ahArAtranA adhikAra che. a zruta AkAzIya:- skula gaNita che sUrya siddhAMtAdi jainetara prathAmAM ane videzAya nATIla vagere graMthAmAM saurava' pramANa aheArAtra 365 TakA 15 paLa 31 vipaLa 31nA adhikAra che, jyAre aMgrejo bhAratamAM bhaNavA sArU ane khIjAe paNa teja arthe avAranavAra AvavA lAgyA, ane baNIne pAba vahI gayA. teo brAhmaNA pAse jevuM bhaNyA hatA te aMgenI saMzodhananI kalpanAe peAtAnA dezamAM ubhI karI, temaja aneka racanAe paNa karI yaMtrA banAvyA. A badhu manuSyanI muddhibaLanA namUne arvAcIna bhramarUpa thayA ane thAya che. rASTro e prakAranA che, eka prAcIna ane khIjAM arvAcIna A zAstro sthula pramANavALA bhaNatA hatA tevee tevA prakAranuM sa`zodhana karyuM. avAranavAra saskArI tezA, ane prAcIna zAstromAthI grahonA udayAnuM gaNita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 nyuM. paNa tenI khojamAM potAnA dezamAM rAtanA 12-0 vAgye, ane bhAratamAM kalAka 5-30 miniTa gaNitanA hisAbe vidyAo pragaTa karI, lokonI samajamAM AvyuM ke ATale pharaka eja sumatA yA pratyakSanI mahora lagAvAno prayatna karyo. A prakAre videzI e yaMtro dvArA vadhAre aneka sAhityanI racanAo karI paraMtu kamanasIbe e badhuM sAhitya apUrNa nIvaDayuM, eTale syula bhaNyA ane skula racanA karI, enI sumatAnA nAme Dhola vagADavA rASTriya sattAne paNa upayoga karyo. A prakAre tyAMnI mAnyatA ubhI thatI gaI ane pRthvIne sthira mAnavAnI dubuddhi keTalAka khagoLazAstrIomAM vyApta thaI. pRthvI daDAnA AkAranI laMbagoLa ane sthira mATeno virodha cAlate thaye. vAdavivAda e ajJAna sthalatAne namUne jaga sAme che enA javAbamAM tyAMnAja khagoLazAstrIoe nirUttara karyA. paNa kadAgrahanA kAraNe enuM pracAra kArya bhAratamAM paNa AvyuM, jeno rASTriya sattAnA vegathI kolejo vageremAM dAkhala thayo, ane jagata bhramarUpe jetuM rahyuM. AjakAlanA jagatanA mAnavIoe ane khagoLa zA strIoe pRthvIne daDA thI nAraMgIno AkAra sAdRza mAnI. emanuM kahevAnuM tAtparya ema che ke pRthvIne goLo sUryanI AsapAsa phare che. uttara dhruva ane dakSiNa dhruva e pRthvInI kapita dharI covIsa kalAkamAM sUryanI AsapAsa phare che, jayAre sUrya pRthvInI macamAM Ave tyAre jagatanA aDadhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgamAM aMdhAruM ane bIjA aDadhA bhAgamAM ajavALuM rahe che. evI mAnyatA bhUgoLanA AdhAre satyathI vegaLI che. kapita dharIvALI pRthvI nathI ane vIsa kalAkamAM pRthvInI dharI cAlatI paNa nathI. pRthvI sthira che. khANo, pahADe, jaLAza ane khADa vagerethI paNa vyApta che. jema ke havAI jahAja yA meTara cAle che te piTala vinA cAlatI nathI, paTela sAthe tene calAvanAra paNa hoya che. te sivAya cAlI zakatA nathI. Aja pramANe pRthvI jaDa che, yaMtra vagaranI che. pRthvIne kaI tAkAtathI upADI zakAtI nathI. AthI sthira rahelI pRthvI kaI rIte cAlatI nathI. jema vaMdhyA putravALI thaI zakatI nathI temaja A pRthvI paNa cAlI zake tevI nathI. pRthvI jena AgAmomAM thALIne AkAre sapATa gaLa che. jenA para hiMdustAna, cIna, rUziyA, IlAMDa, amerikA, AphrikA vagere dezo AvelA che. tenI laMbAI ane pahoLAI para 6 pramAzagula jana ane 6 kalA upara dakSiNa ane uttara bhArata kSetra upara uparokata deze vaselA che. kamanasIbe uttara bhAratamAM keda jaI zake tema nathI uttara bhAratanI laMbAI ane pahoLA 238 yena pramANagula ane 3 kalAntara vaitAdyaparvata pa0 pramANugula jana bAda 119 ejane ayodhyAnagarI vaselI che. tyAMthI dakSaNa dizAmAM lavaNa samudra paNa 119 yojana che emAM jarAya saMdeha nathI. jene ja karavI hoya te vizvAsa rAkhIne karI zake tema che. pramANugula 1 yAjananA mAna anumAnathI jevuM sAMbhaLyuM che te prakAre anumAna kADhIe te aSNAnagarIthI 119 yojana ane 1 kalA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene khagoLa potiSa vazIkAM prAcIna bhUgoLanA AdhAre 1500 yA 2000thI guNAkAra karIe to mAIlenA hisAbe dakSiNamAM lavaNasamudrane bhAga prApta thaze. 119 jana ane 1 kalA prAcIna ApaNI gulathI 250 gaNI maTI AMgulanA hisAbe pramANagula kahevAtI hatI evuM keTalAka jANakAra mANase dvArA sAMbhaLavAmAM Avela che. ane tenA mAlo banAvavA mATe kariyata 1500 yA 200thI guNAkAra karIe to mAIlene hisAba maLI rahe che. 119 pramANagula x 1500 (gujarAtanI apekSAe) anumAnathI vRddhokata karthanAnusAra adhyAthI dakSiNa dizAmAM jatAM 178500 mAile lavaNasamudrane keTa Avaze athavA 119 pramANagula 4 2000 = 238000 thAya teTalAthI juna mAIlanA hisAbe prAya: lavaNasamudra Avaze. , dakSiNa bhArate-lavaNasamudrathI laIne 46 300 mA la para vaitADhaya nAmane parvata Ave che. temAM vaitADhaya parvatanI guphAmAM) thaIne gaMgA ane siMdhu uttara bhAratamAMthI dakSiNa bhAratamAM AvI rahI che. kula bhAratanuM kSetra lagabhaga dakSiNa ane uttara 110 0 000 mAilane lagabhaga che. jemAM bhArata kSetranA cha khaMDe, pahADe, ane samudro vagere saMmAI rahelA che. adhyAnagarIthI dakSiNalavaNasamudra 178500 mAIlathI laIne 238300 mAIle Avaze. kula bhAratanA cha kheDAnuM pramANa parva sAthe meLavatAM 7890 0 mAIlothI 1100000 mAIla sudhInuM che, emAM nadIo, parvate ane samudro vagere aMtargata rahelA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene khagoLa jAti pravezikA ATalA pramANamAMthI cha khaMDanA hisAne eka khaMnI laMbAI-pahoLAI kADhIe te pramANagula 79 4 1500=11850 0 athavA jana 794ra000=158000 mAilemAM tamAma bhAratanA eka khaMDamAM badhAja dezane samAveza thAya che. uparokta hisAbe cha khaMDane eka mahAna khaMDa kahevAya, tevA kula jaMbudvIpamAM 188 meTA khaMDe che temAM bhAratane+1 meLavatAM kula 180 khaMDe thAya. 198para 6 ane 6 kalAthI guNAkAra karIe te 10000 pramANAMgula janane jaMbudIpa laMbAi-pahoLAIe che. pUrvathI pazcima ane dakSiNathI uttara dhruva sudhI mAnavIo vase che tenuM pramANa mAIla (vartamAna) 15 karoDathI 20 karoDa sudhInI pRthvI upara mAnavIe. ane pazupakSIo vagereno vasavATa che, tyAM lagI sUrya ane caMdra paribhramaNa kare che. pRthvI kApi cAlatI nathI, gatimAna nathI evuM sadAkAla samajavA mATe sujJa purUSa prayatnazIla hoya che. yathArtha kathana sAme juTha prapaMcAI cAlI zakatI nathI. aMgrejI ghaNuM sAhityamAM khagoLa zAstrakAronA jaNAvyA mujaba pRthvIne sthiraja mAnI che. eTale ke pRthvI kalpita dharI upara kadApi pharatI ja nathI. A sivAya amerikA ityAdi dezanA khagoLazAstrIone paNa uparokata abhiprAya che. kadAca pRthvI phare che evI mAnyatA dharAvIe te tenA jamaNanA prathama samayamAM savAranA sUryodaya samaye zukane tAre jyAM dekhAya che te sAMjanA sUryAsta samayamAM dizA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena khagoLa potiSa pravezikA phera dekhAvo joIe. paraMtu tema banatuM ja nathI. AthI pRthvI gatimAna nathI evI pratIti thAya che. prAya: sthira che. Aja niyamA sura pazcimamAM udaya thanAra gurUnI dizAmAM paNa kAMI pharaka paDato nathI. suda 2 no caMdra sAMjanA pazcimamAM dekhAya che, te paNa sUryodaya samayamAM pitAnI dizA badalatuM nathI. A uparAMta caMdra ane sUryane sthira mAnIe te amAvAsyAnA divase sUryodaya samaye A baMne eka rAzigata kema thAya ? temaja pUrNimAnA divase sUryAsta samaye sAma sAmA kema rahe? A rIte eka rAzi upara aneka grahone yoga ane viga thAya che e ApaNe pratyakSa anubhavIe chIe. A uparathI cokkasa nidAna thAya che ke pRthvI sthira che ane daDAne AkAre laMbagoLa nathI. caMdra ane sUrya rAtimAna (phare) che. - surya jyAre kSitijanI pUrvamAMthI dAtaNa yA uttara madhya Ave tyAre divasanA bAra vAgyAne samaya thAya che te samaye AjubAju eTale pUrva pazcima dizA taraphanA zaheromAM pAMca yAne sADApAMca kalAkanuM aMtara paDI zake tevI dhAraNuM che, e jaina graMthomAM ullekha che lokaprakAza graMthamAM jaze te yAvatkSetra kiraNaizcarannudyotayedraviH, divasastAvati kSetre, parato rajanI bhavataH // 1 // vyAkhyA sUrya pitAnA kiraNe vaDe jeTalI pRthvI, pahADe ane samudramAM cAlate Age prakAza pheMke che teTalI ja pRthvI pahADe temaja samudromAM divasa hoya ane jyAM prakAza rahita kare tyAM rAtrI thAya che. jemake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI jaina khagALa jyAtiSa pravezikA muMbaimAM baporanA bAra vAge te samaye iMglAMDanA laMDana ane thrinIya Adi zaherAmAM savAre 7 kalAka ane 8 miniTa thAya che. laMDana ane thrinIca vagere zaherAmAM bapeAranA Ara vAgyAnA samaya hAya tyAre muMbaImAM bapAranA 4 kalAka ane para miniTanA samaya thAya che A pramANe pUrva pazcimanA nagarA yA TApuomAM sUryanA prakAzanuM aMtara paDe che. miniTathI gaNutAM vadhumAM vadhu cha kalAkanuM a Mtara thavA saMbhava che. muMba thI madrAsa, madrAsathI kalakattAmAM sUryanA prakAzamAM aMtara paDe che. tevIja rIte amadAvAdathI kAThiyAvADa, jAmanagara ane kaccha vagere sthaLAmAM paNa sUryanA prakAzamAM pharaka paDe che paraMtu kA'paNa eka sthAnathI bIja kAipaNa sthAnanA samayamAM bAra kalAkanA kuraka paDI zakatAja nathI. AgaLa sUryanA prakAza pratiparamANuM rTa ane vadhe che. sUryanA prakAza pratiparamANuM pAchaLa ghaTe che ane AgaLa vadhe che evA anubhava karavA mATe badhA sUryodaya cakra jone vizvAsa daDha karavAthI khAtrI thai zake che. jaina bhUgoLamAM pRthvI vagere drIpA sthira che, pRthvI cAlI-karI zakatI nathI. para Mtu caMdra, sUryAM, heA tArA, nakSatrAnA vimAnA gatizIla che eTale ke krUra che, cAle che, sthira nathI A saceTa mAnyatA sukSmatA, saraLatA ane zAstrIyatA jagatamAM sane upayogI nIvaDe. e daSTie jaina khagALa jyAtiSa pravezikA' nAmanA nAnA graMtha sanAtana jaina janatA ane jainetara samAjanI sevAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena khagoLa zatiSa pravezikA banate prayatna karyo che. vAcakavarga vadhu prayatnazIla raheze jenasiddhAMtiya dhamAM sUrya ane caMdrane tilakanA devatAonA indro mAyA che. zepa nakSatra, graho ane tArAo joDIne pAMca prakAranA jyotiSa de kahyA che. manuSyalokamAM sUrya ane caMdra sadAya gatimAna thAya che, eTale phare che. khagoLamAM traNekAla 88 grahonA gaNita cAlatA hatA prAya 2500 varSa pUrve paraMtu kamajora ane pramAdI mAnavI apAyupI chatAM buddhithI navagrahanuM gaNita sArI rIte kare teya ThIka che. jenAgomAM yAni saMbaMdhI gaNita vidyA apUrva che. caMdraprApti, sUryaprajJapti ane jenesiddhAMtIya AgamonA graMtho che. jenA siddhAMtamAM kAlane cakra bAra ArAna thAya che. jemAMnA cha ArAno avasarpiNa kALa kahevAya che ane bAkInA cha ArAne kALa utsarpiNI kALa kahevAya che. AgAmI viparIta rUpe kALacakra thaze eTale ke prathama avasarpiNa ane bIje utsA paNa kALa thaze. kALacakranAM bAra ArAnA varSonI saMkhyA Ajane mAnavI gaNa zake te zakitamAna heta nathI. jenetara lokoe vaidika graMthomAM satya, dvApara, tretA ane kali ema cAra yuga mAnyA che. surya caMdra graha nakSatro ane tArAo keInuM sArU yA baTuM karatA nathI, paraMtu pUrva saMcita karmo jyAre udaya yA udIraNa rUpa pudagale pragaTa thAya te samaye badhA kAraNe azubha cihnovAlA jovAmAM Ave che ane jayAre sArA karmo udayamAM Ave tyA udIraNA rUpe thAya tyAre badhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI jene khagoLa potiSa pravezikA kAraNe yA cihno sArA dekhAya che. paraMtu mAnavI mAtra bhUlane pAtra che. paraMtu je mANase tiSavidyAone jANatA nathI eTale ke vyAtiSavidyAonA gaNitane jANatA nathI ane kahe che ke tiSavidyA juThI che teoja bhUla karI rahyA che. eTale bhUlane pAtra che. jaina zAsanamAM ATha mahAprabhAvika purU heya te jainazAsana dIpe. tevA ATha mahAprabhAvaka purUSa pachI, (1) dharmakathI (2) tiSI (3) maMtravAdI ane nasvI vagerethI zAsannati thatI AvI, thAya che ane thaze. Aje jenazAsanamAM aneka prakAranA netAo yA ne jenAcAryadeva, padavIdho, ane vidvAna munIrAne vagere vidyamAna che. teo nAmanA mATe bahuja prayatnazIla hoya che. jema ke gacchAdhipati, AgamaprabhAvaka ane sakalAmarahasyavedI vagerenA TAITalathI patrikAo AdinI atyaMta zobhA jovAmAM Ave che. A badhuM e sahune game che. anAdi kAlanA pravAha karIne Ara bhIka kriyAo gatizIla baMdhAone sArI lAge che. erAsI yA petAlIsa Agama ane batrIsa zAstro paikI sUryaprApti ane caMdraprajJani kAIne na gamatI hoya te alpajJatAnAM kAraNe dharmakriyAo karavA sArU tithio mATe arasaparasa jhagaDAo ubhA karIne jainazAsananI je sevA kare che teone zuM mokSakalanI prApti thaze ke ? AjanI dhArmika kriyAo dvArA mekSaNa prApta thatuM hoya te upaganI kriyAonI jarUrata nathI. upaganI kriyAomAM prathama pariNAmonI vizuddhi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena baLa tira pravezika kAraNarUpa che. AvI kriyAo apAMze thAya te Ama kalyANanI saMbhAvanA thayA vagara rahI zake tema nathI, eTale avazya AtmakalyANa thAya che. AvI badhI kriyAo jhagaDA karavA sAruM aneka taka ane vita karIne saMsArane vadhAranArA ghaNA dekhAya che. Aje moTA moTA vidvAno mahAna bhUla karIne jagatamAM bhramajAla phelAvanArA thayA che. pine Dube ane bIjAone vizvAsanI sattAthI kubaDa che, AvA AjanA jainAcAryo ane anya padavIdhara munirAje vagere nithIenA jhagaDAothI bhAgalA karI dalabaMdhImAM mela thAya tevI mAnyatA dharAve che. bhAgalA karatAM sahune sArA lAge kAraNa ke tithIe be prakAranI hoya che, eka divasa tithI ane bIjI rAtri nithI. A tithIo dara mAsamAM trIsa thAya che. kSaya yA vRddhi bhUtakALamAM thatI na hatI AjathI 2500 varSa pUrve. khagaLamAM Aje paNa kSayatithI thatI nathI ane vRddhitithI paNa thatI nathI eTale khagoLa niSa mujaba bhArata ane videzamAM paMcAMgone abhAva che. Aje paMcAMge prAcIna karatAM avaoNcIna mahAna sthala che. jene siddhAMta mujaba paNa tithIe koikAle yavahArapagI kSatha vA vRddhi thaI zakatI nathI. je zAstromAM kSaya vA vRddhi thAya che te mizyAzAstro jANavA.brAhmaNanA siddhAMtanA AdhAre kSaya vA vRddhi thAya che te sthagiNitanA kAraNe thAya che. sUryasiddhAMtAdi graMthonA AdhAre karaNakutuhala graMthanA AdhAre jodhapurI caMDAzucaMDa paMcAMga pragaTa thatuM hatuM ane thAya che. te samaye pUrvAcAryoe sthalapaMcAMganA AdhAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina khagALa jyAtiya pravezikA dharma kAryomAM tithIe mAnavA lAgyA. pUrvAcAryonI avicchinna praNAlikA mujaba jainAcAryo AjaparyaMta mAnatA AvyA ane mAnI rahyA che. have paMcAMga jainetara chatAM Aje tithIe mATe arasaparasa bahu laDI rahyAM che. saune jhagaDA karavA game che kAraNa ke enAthI AtmakalyANa karavA zakitazAlI thAya che jenetapa cAMgAnA siddhAMtomAM vikramasa vat 2013nA bhAdaravA suda 3 gata 4 udaya pramANabhUta che, ane pAMcamano kSaya sthulatAnA kAraNe Ave che tyAre jainAcAryA vicAre che ke bAra patra tithIe kASTha kAle paNa jaisiddhAMtAdikamAM kSaya vAmruddha nathI, eTale pUrvAcAryAe buddhidvArA kSaryapUrvA kAryo: sUtrathI jyAre pAMcamane kSaya thAya tyAre cothanA kSaya karavA e nyAya sa`gata che. A vicAraNA saunI sa Mmata thAya tevI che. kadAca bhAdaravA suda pAMcamanA kSayanA kAraNe ceAthane kSaya karavA. astamAM pAMcamanI savarI haMmezA thatI ane thAya che. cAya patithI nathI. prAcIna AgamAdika graMthamAM pAMcamanI ja saMvatjharI ( kSamatakSAmA ) paNuM kAlakA mahArAjAnA samaye kAraNavaza ceAtha karI te e ceAtha pavarUpe na manAya. pharIvAdanI cAthane kSaya mAnavA eja pUrvAcAryAMnI AmnAya che nahIto caMDAzu, paMcAMga paikI bAra mAsanI nidhIo sarvathA tyAga karIne avAcIna pacAMgA dvArA navIna mata sthApanArAo bhAdaravA suda 3 ne kSaya mAne tema kahI zakAya che. bhAratamAM prAcIna pacAMgA karatAM arvAcIna pacAMgAnI tithIomAM ghaNuMja aMtara rahevA pAmyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina khagALa jyAtiSa pravezikA 1 rUDhI ceAthapaCtithI nathI eTale uddayamAM ceAtha ane sUryAstamAM pAMcamanI savaTjharI thatI AvI ane thAya che. prAcIna pa`cAMgAnA gaNita karatA arvAcIna paMcAMgAnA gaNita mahAna sthULatAvALA che. eTale kSaya vA vRddhi tithIgmAmAM aMtara karIne sukSmatAnA DhAla vagADayA hAya tevA sAkSaravijJAnIe yA khagoLazAstrIe kahevAyA che. arvAcIna pacAMgA mahAna bhUleAthI bharelA chaeN. pratyakSanA anubhavanI sukSmatAnA abhAva hoya tevA khageALa zAstrIe sAkSara pati lakhIne mahAna bhUle karI rahyAM che. sUrya ane caMdranA grahaNAmAM paNa A! yA dasa miniTanu sthULa aMtara Ave che grahonA ughyAstamAM 3-4 di divasone aMtara paDe che eTale mahAna sthuLatAnuM gaNita karanArAo sukSmatAnA DALa dekhADe che. jagatamAM prAcIna sthuLatAthI tithIe vadhumAM vadhu pAMsaTha TIkAonI thatI AvI ane thAya che tyAre arvAcInakArAe sahasA ghaTIkA enI tithIe mAnI che. A nyAyathI e TIkA vadhu mahA sthuLatAne gaNita eja sukSmatAne vidrohAtmaka mArgo che. A badhuMe vicArapUrvaka gaNita prAcInasiddhAMtethI ja arvAcInakAroe saMskArA umerIne navIna saMkhyAnuM gaNita banAvI potAnA dezanI kIrtine pracAra samaya para karyAM. jyAM lagI banyuM tyAM lagI sukSmatAnA DALa batAvyA paNa vAstavika vicAra karavAmAM Ave te prAcInatAthI ka navIna kayu" nathI ane vaLI sthuLatAnA vadhArA karyAM che. prAcInatAmAM "khANavRddhi rasAya"satranA kAnunathI pAMca tithIonI vRddhi ane cha tithIonA kAya thatA AvyA ane thaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene khagoLa tiya pravezikA arvAcInatAmAM satavRddhi dasakSaya sUtrathI upara kAnuna bhaMga karavAne niyama dhAraNa karyo che, eja mahAna bhUle karanArAonI mahAna sthULatA che. AjhAda bhAratamAM AvI bhUle karanArAo barabAdI karanArA thAya che. tema jana samAjanA agragaNya netAo, jenAcAryadeva ane vidvAna munirAje vagere sakalasane vicAra karavA jevuM ja zeSa rahe che. badhAo vicAre che ke cadasa ane pUnama paikI caudasanA kSayamAM terasane kSaya thAya paNa pUnamanA kSayanA kAraNe terasane kSaya na thavuM joIe evI vicAraNA paNa che, AmAMthI vicAravAnuM ke cadasa ane pUnama be pa ekI sAthe Ave che enA kAraNe pUrvaparvanA hisAbe pUrvAcAryoe terasano kSaya karatAM AvyA ane Aje paNa karI rahyAM che. jeo nathI karatAM teo pUrvAcanI avichinna praNAlikAnA vidrohI samajavA jevA che ane mahA mithyAtvI hoya tevA che. jaina AgamAM nirALo mArga che. kSaya vA vRddhine vyavahAra khagoLamAM paNa nathI. jena siddhAMtemAM paNa nathI. ane AkAzamAM paNa nathI. sUryaprajJapti ane caMdraprajJaptimAM je jotiSa vidyA saMbaMdhI vistRta kathana che te te zeSa rahevA pAmyuM teTaluM che. ghaNuM te adrazya rUpe thaI gayo. AkAzamAM Aje badhuM samajAya tevuM che chatAM anubhava na karyo hoya te zunyavat jJAna ajJAnarUpe pratyakSa dekhAya che. AnA kAraNe videzanA khagoLazAstrIoe je kalpanA karI tenA AdhAre bhAratanA khagoLazAstrIoe te satya mAnIne arvAcIna paMcAMge pragaTa karavA lAgyA eja moTAmAM moTI bhUle karanArA thayA che. e anubhava karAvanArA nathI. - prAcIna siddhAMtAdikanA AdhAre prahalAghavAyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena khagoLa tira pravezikA paMcAMgamAM je dakSiNAyana ane uttarAyana che te haka che. avAcInanAM AdhAre saMdeza pratyakSa paMcAMgAdimAM je barAbara nathI. ane mahAna bhUlene karanArA hoya tevA dekhAya che. eTalA mATe uparanA kAnunathI cAlu paMcAMgomAM kSaya ane vRddhi tithIe pachI samajavAnuM ke prAcIna khagoLazAstrIo pAMcanI ddhi ane cha ne ya mAnatA hatAM, evA nyAyathI AjanA paMcAMgomAM bahu bhUle che. arvAcInakArAe sAna tithIonI vRddhi mAnI ane dasa tithIono kSaya mAnyo, chatAM vartamAna paMcAMgamAM vadhAre pratyakSa kSaya vA vRddhi dekhAya che te paNa bhUle che. AvI bhUle karanArA prAcIna karatA arvAcInanI vadhAre pramANamAM che. eTalA mATe arvAcInakArAe havAmAnanu eThu laine ni:zvAsa nAkhe tevA pratyakSa anubhavamAM AvI gayA. videzIya arvAcIna paMcAMgono gaNita mahAna sthaLa kahI zakAya tevo che. prAcIna graMthanA AdhAre je paMcAMga pragaTa thaI rahyAM che teone gaNita dhuLa kahI zakAya che. emAM jarAya avizvAsa nathI. eTale sAyana rAzithI dAkSiNAyana vA uttarAyana khagoLamAM nathI kAraNa ke AkAzamAM sAyana padArtha nathI. Aje jagatamAM AkAza jevAnI rIta bahuja thaI gaI che. jenA jenA saheja AnaMda Ave tevA drazya jovAnuM mana sahune thAya che. tArAo, nakSatre, graha, vagere jevAthI oLakhAya tevA che. ane je na oLakhAya teone mATe durabIna Adi sAdhanathI apAze anumAna karI zakAya tevA che. sAco ya mATe paNa anumAna thaI javA saMbhava che. eTale yogIonA rogamAM jyotiSavidyA saMbaMdhI gaNita sauthI sUkama ane sarala pratyakSa dekhAya che. yaMtra vagerethI anumAna thAya che. anumAna eja sAce yA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI jene khagoLa tipa pravezikA choTe mizra gaNita che. sAyana gaNita paNa khoTo gaNita che. AkAzamAM AjanA paMcAgo karatA ghaNuM aMga ochAne tiSacaka cara che. vicAravAnuM ke je rIte paNa AkAzIya padArthone udayAsta satyarUpe gaNita thAya, te gaNita dvArA prAcIna gaNitamAM saMskAro umerIne sidhAta, taMtro ane karaNa sabaMdhI graMthonA AdhAre paMca go prakAzita thAya to bahuja sArU. prAcIna khagoLazA strIo dvArA bhAratIya jyotiSavidyAonI rakSA thara e kema bhUlI zakAya ? emano gaNita ApaNane sthaLa lAgatuM hoya te saMskAro umerIne graMthAne zuddha karavA joIe evI AzA che. arvAcIna karatA prAcIna gaNita sAro che. sUryasiddhAMtAdinA anusAre spaSTa sUrya malI jAya che thoDI kalA nyune. A prakAre bhAratanI AjhAdI thayA pachI bhAratIya graMthone paNa AviSkAra thave joIe, emAM jarAya saMkoca karavA jevuM nathI paNa sudhAravA jevuM zeSa rahe che. bhAratIya graMthAnA AdhAre thuLa pramANuvALA paMcAMga karatA vadhAre sthaLa gaNita arvAcInakArono mata che. bhArata AjhAda thayA pachI madhyasarakAra taraphathI nimelI sahAsamiti dvArA bhAratIya sarakAre rASTrasattA dvArA zAke saMvat ane vasaMtasaMpAta ne laIne je kelenDara chapAvI prasiddha karyuM te paNa ThIka na karyuM kahevAya. AjhAdIne kalaMkita karavA sArU viparItarUpe kArya karanArAoe je kelenDara chapAvyuM te paNa sauravarSathI bhinna che eTale AkAzathI paNa virUddha che. sauravarSa pramANa kayAre AraMbha thAya teno paNa khagoLavettAone mAlama nathI. AvA kelenDarothI jagatanI janatAne bhramajAlamAM nAkhavA sArU kAMgresa sarakAre pitAnI hakumatanI sattAThArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - zrI jene khagoLa jyotiSa pravezikA bhAratanI gulAmI kAyama rAkhavA mATe A dizAmAM ja prayatna karyo te jyotiSa saMbadhI nagna satyathI vegaLe che. AvA kelenDare na pragaTa karavA teja AjhAdIne mArga che. je kelenDara banAvavAnI IcchA thatI hoya te zuddha sauravarSanA AdhAre pragaTa karAvavA joIe evI AzA rAkhIe chIe. A prakAre bhArata tathA videzamAM jeTalA paMcAMga pragaTa thaI rahyAM che te badhA rathuLa ane mahAsthaLa che. rathuLa prAcIna graMthonA AdhAre sADA batrIsa athavA tetrIsa mahinAo pachI adhikamAsa Avato hato, evuM pramANa che. chatAM Ajane arvAcInakAroe sAyana bATI praddhati pramANe 28 ane 35 yA 36 mAMhanAo pachI adhikamAsa lAvIne jagatamAM bramajAla rUpe meTAmAM moTI bhUle karI rahyAM che AkAzamAM te AdhakamAsa emanA karatAM bhinnarUpe Ave che. A badhA mithyA avika mAsa mAnavA jevA nathI kAraNa ke sUrya dakSiNAyanathI AraMbhIne dakSiNAyanane aMtima mAsa bevaDo thAya yAne dakSiNAyanathI trIsa mAMhano caMdranA hisAbe adhikamAsa thAya che. sUrya uttarAyanathI AraMbhIne uttarAyana samApti sudhI je aMtima mAsa Ave teja caMdranA hisAbe adhikamAsa thavo joIe evuM AkAzavettAone vicAravAnuM zeSa rahe che enA sivAya bIjA adhika mAse AvI zakatA nathI paNa gADariyAnA pravAse Ave che AvI bhUle badhA mAnI rahyAM che, eja ajJAnatAnI sAkSI rUpe jaDa jevA vijJAnI khagoLazAstrIo jagatane DubADanArA thayA hoya tevA dekhAya che. AjIvikAnuM sAdhana e ja khagoLazAstrIe paMcAMgo dvArA nirmANa karIne baMgalAonA mehamAM paDI gayA che. svArthathI bhraSTa thayelA vijJAnI kahI zakAya tevA hetA nathI. eTale ja AkAza saMbaMdhI pratyakSa anubhava suma tAthI na karAvI zake tevA paMcAga pragaTa karIne jaDavAdanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene khagaLa jyotiSa pravezikA buniyAdane majabuta karI rahayA che. AjanA paMcAMgone gaNita sthaLa ane mahAsthaLa che. A paMcAMganI tithIone ya vA vRddhi mAnIne je AtmakalyANa karanjhArAe dalabaMdhI karIne jainazAsana nI apUrva sevA karI rahayA che te badala me la malaze ! mithyA gaNitanI tithIo AkAzathI viparIta pe che. eTalA mATe dharmakriyAo kSaya vA vRddhie laukIka paMcAMga jyArathI mAnatA thayA tyArathI aneka jhagaDAo karIne akhaMDa zAsana rAkhyuM hoya tevA jainAcAryAdi sakala sAthe bahu saMsAra vadhAryo hoya tevA dekhAya che. Aje paNa dalabaMdhI karIne sahue vADAbaMdhI karI dhArmika kriyAothI mokSa mAnI rahyAM che. evI mAnyatA mAnavA lAgyA tyArathI tithIonA nAme kasa vadhavA lAgyA ane enAja pariNAme Aje paNe kusaMpothI janazAsananAM netAo, AcAryAdi ane vidvAnoe sAcI sevA karavAthI samakata pAmyA hoya tevA laukIka paMcAMgo dvArA mokSa meLavI rahyAM hoya tevA dekhAya che. jenAmatanA AgamIya graMthe paikI sUrya prApti ane caMdraprajJasi baMdhI buddhihIna banelAoe arvAcIna paMcAga dvArA bhAdaravA suda 3ne kSaya mAnyo e paNa pUrvAcAryonI paraMparAgata Avelo caMDAzugaMDu paMcAMgane na mAnavA je sAhasa karyuM te prazaMsanIya nathI. eTale pUrvAcAryothI cAlI Avate mArgane viccheda karanArA eja budhavArIyA thayA che. pUrvAcAryonI paraMparAgata jodhapurI caMDAzacaMdu paMcAMgamAM gurUvAre udayamAM ane pAMcama astamAM che eTale saMvacharI sAcI vyavahAra praNAlikAe AvelI che. je jodhapurI caMDAzugaMDu paMcAMga na mAnavAnI icachAo ekathI ekAvana badhA AcArya devo bhegA thaIne navuM vidhAna karyA pachI pheraphAra thaI zake. te vinA pheraphAra kare e paNa lIlIka vidroharUpe gaNAya tevo mithyAtva che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena khoLa jyotiSa pravezikA bhavAbhinandI jevA janazAsananI sevA karanArAone ema lAge ke jenasiddhAMta vaDe paMcAMga nirmANa thAya te ame badhA bhegA maLIne eka jaththArUpe je je sAdhana vistArapUrvaka ApavA taiyAra chIe te jena paMcAga banI zake tevI dhAraNA sevAkArI mahArAjazrI vIravijayajI hamezA prayatnazIla rahe evI AzA prAya che. bhavAbhinandInuM je kArya laDavA vagere adhamane pipaNuM karanAruM hoya to saMsAra bahu vadhI jAya eTale bhavAbhinaMdIthI viparIta banI me jaina AgamIya siddhAMtanI pUrNa zradhA thAya teja hamezA mATe tithIono jhagaDo nIkaLI jAya. badhAe ekasaMpathI saMgaThita thaIne jenazAsanannati karavA sArU vadhu ne vadhu Abhyantara tyAgarUpI sAcA dharmanuM poSaNa thAya te saMsAra pAtaLo thaine mekSa jevo AmA halake banI jatAM jarAya vilaMba thaI zake tema nathI eTale Abhyantara zraddhA hoya teja A kArya mATe vizvAsa karIne sAcI rIte sakalasaMdhanI sevA karavAnI udAratApUrvaka hamezA Age vadhavAnI preraNA thavI joIe evI namrabhAve akhila bhAratanA zrIsaMghane prArthanA che. jenasiddhAtimAM jyAre adhikamAsa Ave tyAre prathama piSa ane bIjI vAra adhikamAsa aSADha Ave che te sivAya anya adhikamAse je Ave te sthaLa ane mahAsthaLa pramANabhUta mAnavA jevA hoya che kAraNa ke laukIkapaMcAMga mAnavA paDe eTale nagna satyathI vegaLA mAnavA paDe eja meTAmAM moTI bhUla karanArA prAcIna karanAM avacIna pratyakSapaMcAMgAdimAM je anya mahinAo adhika Ave te AkAzathI virodhAbhAsI gaNAya tevo gaNita asatyanI durbuddhivALe eTale mahAsthaLe che A prakAre vicAravAnuM ke vikrama saMvata 2014mAM prAya poSa mAsa adhika karAya to sArU ane leTIka paMcAMgamazriAvaNa mAsa adhika AvavA saMbhave che, te sthaLa che A prakAre jyotiSa saMbaMdhI sIravA pramANe zuddha sUryodaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina bagALa jyeAtiya pravezikA samaye dakSiNAyanathI AraMbha thAya che tenA ahorAtra 366 thAya che. sUryodaya samayethI sauravanA AraMbha thAya che. sUryahRdaya zudhdha saurava' pramANa = 366 ahArAtra = = sTA TA. 5=30bhuta sthula saurava = 365=1=31=31 ATalI ghaTikAdine aMtara = 44=8=69 eTale eja sthuLa ane mahAsthuLa gaNita cheprAcIna graMtheAnA AdhAre arvAcInakArAnA anusArUM vadhAre aMtara paDe teja mahAsthuLatAno namuneA che. grahonA udayAstamAM 3 aDDArAtrathI 9 ahArAtranA pharaka AvavA sabhava che grahoAmAM 3 minITAthI 15 minITA sudhInuM aMtara thavA sa bhava che. AkArAmAM paNa coga nakSatrano pharaka paDe che. ema tithIe ya pramANabhUta thai zake tevI nathI detI. kAraNa ke prAcInatAmAM je nagare yA zaherAnA anusAre paMcAga banAvavAmAM Ave te nagaresa mATe pacAMga sArA, bIjA nagare mATe kraka AvavAne che. eTale bhinna bhinna kSitijanAM anusAre deAntarIya saMskArAthI spaSTa sUrya ane caMdranI bAdabAkI eja paraMparAe cAlI AvatI sthuLa tithIe che. je nagarA mA zaheranA pUrva kSitijathI pazcima saskArI dezAMtara dhana karIne. sUrya ane caMdra spaSTa bAdabAkI eja tithIe mAnalI che. emAM amadAbAdanI apekSAe banArasanA TAIma mukI je sUrya anecaMdra spaSTa karAya to te mahAsthaLa tithIe gaNI zakAya che. je nagaranA rekhAMzAthI dezAntara karyAM pachI paMcAMge badhA zaherAnA jIllAvAra pRthaka thavA joie evI bhalAmaNa karavAnI je AzA che te sahune vicAravA jevI che. have A pustaka prathama bhAgarUpe pragaTa karyAM che, sauravathI e apane yAmyAttara thAya che. e badhuM khIjA bhAgAdimAM samaya para prakAza cage evI AzAnA prayatnazIla chIe. yA asAvadhAnatAnAM kAraNe A graMthamAM azudhiyAM rahevA pAmI tene mATe Ama janatAne sudhArIne vAMcavAnI bhalAmaNa che. dudhamAMthI puDA na kADhIne kaivala guNagrAhI thavAnI jarUra che. AvA vicArAthI maneyatna karIzuM te sAthe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina khagoLa tiSa pravezikA jenasakalasaMdhane ane jenetara samAjanA baMgALa zAstrIone namrabhAve prArthanA che ke tithIe saMbaMdhI jenaAgamanuM jyAre vistArathI sAdhana malaze tyAre jenacaMdra varSa pramANe paMcaga nirmANa thAya to bahuja karachanIya che. badhA sakalasaMghe saMgaThana thAya tevA prayAsane purUSArtha vegathI thaze te jainazAsanamAM jayajayakAra vize. Aje jenazAsananAM netArUpe jenAcAryA 1 thI 51 karatAM vadhu saMkhyAmAM TolAdhArIo thara jema tema bolatA vAra na lAge tevA jainAcAryo pachI zrImadvijaya pratApa sUrIzvarajIe paMcAMgI AgAmonI jarAya zradhA na hoya tevA lakhANa lakhIne marIcInI jema ghaNe sa sAra vadhAryo che, te A pramANe tapAgacchIya "zudha jenapaMcAMga pragaTa karAvIne bhAdaravA suda 9ne ya ane budhavAre saMvatarI batAI te aSADha suda 15 thI gaNatA upacAsa davA | thAya che eja uNapa che. pacAsa saMpUrNa thavA joIe. jena Agama paMcama niyAra karanAra e AcArya Agama vidrohI tarIke lakhe che ke paMca gI AgamazAstra ane caMDAzugaMDu mujaba A che. e brAntimaya utsatranA prarUpaka thayA che paMcAMgIthI siMdha na thAya te zuM prAyazcita zrI sakalasaMghanA samakSa levuM paDaze yA AcArya padavIno tyAga karavAnI zarata hoya to A khulI celeja Ay chuM te lekhIta carcA mATe taiyAra thaI bahAra Ave ane karaNakutuhalanA AdhAre caMDAzugaMDu paMca nA 0NatAnA udAharaNethI je siddha na thAya te zudhdha thavA mATe prAyazcitano adhikAra che zudhdha thaine jenazAsananuM bhalu yA mevA karaze ke? A viSayama jeene lekhIta carcA karavI hoya teone koIpaNa siddhAMtonA AdhAre yA ka95nA dvArA kharALagata ema lakhIne karaze teone mATe sevAkArI vIravijaya mahArAja hamezA satata prayatnazIla rahevA prAya saMbhava che. Ama khulI cele ja samajI levA utsuka bane lAone samajavA mATe basa che ala vistareNuM lekhIta carcA mATe saranAmuM:- munizrI hIraviye C/o zA. phUlacaMda khemacaMde mu. pi. valAda, isTe. medarA e pI Ara. relve (amadAvAda) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com mA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - chapAyelA graMtha-keTalAka prApya - kathA catuSTayI saMskRta ajItazAntistavanAvacerI sahagu. Atma hitopadeza zrI caityavaMdana gurUvaMdana sAmAyika zrI jaina maMtrazAstra saMgraha zrI sanAtana jaina AgaLa jyotiSa pravezikA-prathama bhAga chapAzeHzrI sanAtana jaina khagoLa jyotiSa pravezikAnA anya bhAge saranAmuM sarasvatI pustaka bhaMDAra ratanapoLamAM hAthIkhAnA amadAvAda 1 ** * mudraka : ratilAla lAlacaMda saMvI rAmakRSNa pri. presa : TAvara sAme viramagAma. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI thai bhAvanagara bilers ere PS, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com